Republiek Suriname District Marowijne District Strategisch Ontwikkelingsplan e.v.

Transcriptie

1 District Strategisch Ontwikkelingsplan 2008 e.v.

2 DISTRICT MAROWIJNE DISTRICT STRATEGISCH ONTWIKKELINGSPLAN Vicieuze cirkel Als ik blijf kijken zoals ik altijd heb gekeken blijf ik denken zoals ik altijd dacht. Als ik blijf denken zoals ik altijd heb gedacht blijf ik geloven zoals ik altijd heb geloofd. Als ik blijf geloven zoals ik altijd heb geloofd blijf ik doen zoals ik altijd heb gedaan. Als ik blijf doen zoals ik altijd heb gedaan blijft mij overkomen wat mij altijd overkomt. Kristien van Eeckhout 2 van 110

3 Inhoudsopgave INHOUDSOPGAVE 3 LIJST VAN ACTIVITEITEN MATRICES, TABELLEN EN FIGUREN 5 VOORWOORD 7 TECHNISCHE NOTITIE 8 METHODOLOGIE 8 INLEIDING 10 DE MAATSCHAPPELIJKE CONTRACTEN 11 Mondiale duurzaamheid 12 ALGEMENE INFORMATIE MAROWIJNE 13 GEOGRAFISCH 13 CULTUUR 13 DEMOGRAFIE 13 BESTUURLIJK 14 BELEIDSPRIORITEITEN 17 VISIE EN MISSIE 17 ONTWIKKELINGSBELEID 18 BESTUUR 18 LOKAAL BESTUUR EN DECENTRALISATIE 18 FACILITERING PRIVATE SECTOR 24 ECONOMISCHE ONTWIKKELING 26 Agrarische produktie en Agro industrie 26 Agricultuur binnen de Caricom 28 Bosbouw en Houtverwerking 32 Toerismesector 34 Handel en Industrialisatie 37 Transport 39 Bouw en Constructie 39 3 van 110

4 Nutsvoorzieningen 40 Energievoorziening 40 Watervoorziening 41 Communicatiesector 41 Ruimtelijke ordening, grondbeleid, regionale ontwikkeling, urbanisatie en ontwikkeling binnenland 47 SOCIALE EN MENSELIJKE ONTWIKKELING 53 Armoedebestrijding 53 Onderwijs en volksontwikkeling 53 Sport 54 Cultuur 54 Gezondheidszorg 55 Welzijnsbevordering 55 Huisvesting 56 Jeugd 56 MAROWIJNE 70 ACTIVITEITEN PER BELEIDSDOMEIN EN BEGROTING 70 VERORDENINGEN 70 TRAINING/VOORLICHTING/ CAPACITEITSVERSTERKING 71 ONDERZOEK 72 FORMULEREN VAN BELEIDSPLANNEN 73 INSTELLING AUTORITEIT 73 BELANGRIJKE ANDERE ACTIVITEITEN: 74 INKOMSTEN MOGELIJK UIT: 75 STIMULEREN VAN DUURZAME SAMENLEVINGEN 78 BIODIVERSITEITSVERDRAG 81 4 van 110

5 Lijst van Activiteiten Matrices, tabellen en figuren Activiteitenmatrix: Matrix 1: Decentralisatie en Bestuur Matrix 1.1: Rechtshandhaving, openbare orde en veiligheid Matrix 2: Facilitering Private Sector Matrix 3: Agrarische produktie en Agro industie Matrix 4: Bowbouw en houtverwerking Matrix 5: Toerisme Matrix 6: Handel en Industiralisatie Matrix 7: Transport Matrix 8: Bouw en Constructie Matrix 9: Energie voorziening Matrix 10: Watervoorziening Matrix 11: Communicatie Matrix 12: Grondbeleid Matrix 13: Ruimtelijke ordening Matrix 14: Urbanisatie Matrix 15: Ontwikkeling binnenland Matrix 16: Armoede bestrijding Matrix 17: Onderwijs Matrix 18: Sport Matrix 19: Cultuur Matrix 20: Gezondheidszorg Matrix 21: Welzijnsbevordering Matrix 22: Huisvestingsbevordering Matrix 23: Jeugd 5 van 110

6 Tabel 1 : Aantal inwoners per ressort Lijst van afkortingen DSOP DLGP SWOT MOP WRO DISTRICT STRATEGISCH ONTWIKKELINGSPLAN DECENTRALISATION OF LOCAL GOVERNMENT PROGRAMME STRENGHTS WEAKENESSES OPPORTUNITIES THREATS MEERJAREN ONTWIKKELINGS PROGRAMMA WET REGIONALE ORGANEN 6 van 110

7 Voorwoord Om tot dit district strategisch ontwikkelingsplan te komen is gekozen voor een vernieuwende visie op ontwikkeling. Immers ook voor ontwikkeling geldt, zoals verwoord in het gedicht, dat: Als je verandering wilt, zul je anders moeten denken en vooral anders moeten handelen. Met de start van het decentralisatieproces heeft de Surinaamse centrale overheid het sein gegeven voor een vernieuwende ontwikkeling. In dit document hebben belanghebbenden van Marowijne hun droom, hun visie op ontwikkeling, voor het district verwoord. Vanuit hun locaal perspectief hebben zij knelpunten aangegeven en mogelijkheden om hun district tot een leefbaarder en veiliger leef-, woon-, en werkomgeving te vormen. Met duurzaamheid doelen we op de kwaliteit van drie dimensies van onze leefomgeving: de sociaal-culturele, de ecologische en de economische kwaliteit, kortom People, Planet & Profit. People heeft betrekking op onderwerpen als veiligheid, sociale contacten en woonklimaat. Planet gaat over milieubelasting en het landschappelijk uiterlijk van gebieden. Profit staat voor de welvaart van de burgers en het presteren van het bedrijfsleven. Samen vormen deze kwaliteiten Triple P, een indicator voor duurzaamheid. Voor Marowijne zijn mijnbouw en landbouw als de voornaamste hulpbronnen geïdentificeerd. Activiteiten en maatregelen zijn geformuleerd om met behulp van deze hulpbronnen het district te ontwikkelen. Tegelijkertijd is aangegeven hoe deze (potentiële) ontwikkelingsbronnen beschermd dienen te worden, zodat ook de generaties na ons hiervan nog kunnen genieten. 7 van 110

8 Technische notitie Het DSOP is geschreven in het kader van de gedeeltelijke financiële decentralisatie van Marowijne binnen het Decentralisation of Local Government Programme (DLGP) van de Surinaamse Regering. Het is de eerste keer in de geschiedenis van Suriname dat districten zelf een strategisch plan hebben kunnen opstellen. De bevoegdheid, waarbij lokaal wordt aangegeven en beslist welke ontwikkeling noodzakelijk is voor de eigen omgeving, zal leiden naar meer duurzaamheid. Ervaring leert dat iedereen voor zijn eigen omgeving weet wat er nodig is om deze meer leefbaar, gezonder en aangenamer te maken. Daarnaast is het ook zo dat iedereen verlangt naar een gezonde, veilige en aangename leef-, woon- en werkomgeving voor zichzelf en voor zijn nageslacht. Participatie van alle belanghebbenden i.c. het lokale bestuur, de lokale politieke structuren en de districtsbewoners in beleidsformulering en uitvoering van de gekozen ontwikkeling creëert een groter draagvlak en grotere uitvoeringscapaciteit. Decentralisatie is daarom een belangrijke stap in duurzame ontwikkeling van Suriname. Met het opstellen van dit plan is er weer een stap genomen in de realisatie van een duurzame samenleving volgens de visie, missie en strategie zoals verwoord in het MOP. De volgende stap omvat een consequente en coherente uitvoering van het DSOP. Methodologie Om tot dit strategische plan te komen is per pilot district een commissie samengesteld bestaande uit vertegenwoordigers van: 1. Het Bestuur 2. De Politiek 3. De Burgers De commissie is 3 (drie) dagen bijeengekomen waarbij de volgende activiteiten zijn ontplooid: 1. Formuleren van een visie, missie, waarden van en voorwaarden voor de ontwikkeling van het district op basis van een gepresenteerde strategie voor duurzaamheid 2. Identificeren van verdienpoten en aandachtspunten 3. Maken van SWOT analyses van het district binnen de beleidsdoelen van de nationale overheid zoals geformuleerd in het MOP 4. Bepalen van activiteiten aan de hand van de voornaamste verdienpoten om het district te ontwikkelen De informatie uit deze commissiebijeenkomsten is gebruikt om tot een werkbaar plan te komen. Het concept DSOP is vervolgens voorgesteld aan de verschillende structuren en burgers om een breed draagvlak te garanderen. 8 van 110

9 Het DSOP zelf is niet aan tijd gebonden. Een visie en een missie worden immers opgesteld voor onbeperkte tijd. De activiteiten die geformuleerd zijn ter verwezenlijking van de gestelde doelen zijn wel tijdsgebonden. Deze zijn ingedeeld naar korte, middellange ( ) en lange termijn (2018 e.v.). Onder korte termijn wordt hierbij verstaan de periode tot de beëindiging van het huidige MOP. 9 van 110

10 Inleiding Het formuleren van een strategisch plan begint bij een visie. Visie omvat de droom en voorstelling of visualisering van de meest optimale toestand van datgene waar je naartoe wilt groeien. Echter moet, aangezien we geen eilanden zijn, deze visie gekaderd zijn in en aansluiten bij een groter geheel. Zo is een district een integraal onderdeel van Suriname en Suriname een integraal onderdeel van het continent Amerika en zo verder. Als persoon zijn we een integraal onderdeel van een gezin dat onderdeel is van een familie die onderdeel is van een gemeenschap en ook dit breidt zich uit naar steeds grotere gehelen. Ieder deel is via vele interacties onlosmakelijk verbonden met het grotere geheel en de andere samenstellende delen van dat geheel. Elk onderdeel heeft de verantwoordelijkheid om zichzelf en zijn directe omgeving in stand te houden en moet tegelijkertijd gehoorzamen aan en zich invoegen in het groter geheel. Noot : We kunnen dit vergelijken met een cel in ons lichaam. Een cel kan autonoom functioneren en zich dupliceren. Toch zal het moeten functioneren binnen het orgaan waar het deel vanuit maakt, zoals het orgaan moet functioneren binnen de integriteit van het volledige lichaam. Binnen het decentralisatieproces krijgen districten de mogelijkheid om meer als autonome cellen te gaan functioneren. Verantwoordelijkheid voor de instandhouding en ontwikkeling van de eigen omgeving is over het algemeen efficiënter en effectiever. Zoals boven gesteld moet dit passen binnen een groter geheel. Het grootste geheel binnen de realiteit van de aarde is de planeet zelf. Het optimale beeld van de aarde zal dus het ruimste beeld zijn waarmee we rekening dienen te houden en waarop moet worden afgestemd. Kenmerkend voor een optimale aarde zoals verwoord door mensen over de gehele wereld en door de commissieleden is: 1. Gezonde, overvloedige natuur 2. Vredevolle relaties tussen alle levensvormen 3. Vreugdevolle mensen In lijn met bovenstaande is wereldwijd al overeenstemming dat ontwikkeling duurzaam moet zijn. Bij het opstellen van het DSOP is dit als uitgangspunt gebruikt. Afstemming op dit beeld veroorzaakt in ieder mens een gevoel van vrede en vreugde. Noot : De vaststelling of aanname dat we op dit moment hier ver vanaf staan, leidt bij een aantal mensen tot een gevoel van ongemak en soms fatalisme: We kunnen dat niet meer bereiken Duurzaamheid is een zeer populaire term geworden. Om werkelijke duurzaamheid te realiseren zijn toetsingsnormen nodig en moeten bepaalde principes worden toegepast. Tijdens de commissiebijeenkomsten zijn normen en principes voor duurzaamheid gepresenteerd. Hiervan zal een kort overzicht gegeven worden. 10 van 110

11 De eerste toetsing voor duurzaamheid van het plan is: 1. Sluit het aan bij de optimale toestand van de aarde? Dat wil zeggen, ondersteunt het gezonde en overvloedige natuur, vredevolle relaties en vreugdevolle mensen? 2. Resulteert het plan in een gevoel van vreugde en vrede? 3. Voor verdere toetsing van strategie, activiteiten en oplossingen op duurzaamheid moeten de dimensies tijd en ruimte in beschouwing genomen worden. Werkelijke duurzame oplossingen zijn duurzaam voor de gehele planeet voor lange termijn. Schematisch kan dit als volgt worden weergegeven: Lange termijn III IV V Middellange termijn II III IV Korte termijn I II III Lange termijn: enkele generaties Middellange termijn: een mensenleven Korte termijn: enkele jaren Lokaal Regionaal Mondiaal Op dit ogenblik is er zeker sprake van spanning tussen veld I en V, aangezien de ontwikkelingen, problemen en oplossingen van de voorbije eeuwen en decennia vooral tot veld I of II behoren. Echter moet vanaf nu ons streven worden gericht naar oplossingen die steeds meer in de richting van veld V gaan. 4. Als vierde punt moeten we in gedachten houden dat werkelijke duurzaamheid alleen kan worden gerealiseerd als er rekening wordt gehouden met de volgorde van de maatschappelijke contracten. Wereldwijd wordt aangenomen dat het economische contract moet primeren op alle andere contracten. Dat dit niet leidt naar duurzaamheid kunnen we overal om ons heen observeren. Noot : De noodzaak om de natuurlijke volgorde van de contracten te volgen kan eenvoudig worden begrepen als we een analogie maken met ons lichaam. Economie zou hierbij het metabolisme in de cellen vertegenwoordigen. Iedereen begrijpt direct dat metabolisme van geen betekenis is als de integriteit van het lichaam als geheel uit elkaar is gevallen. De maatschappelijke contracten In elke hedendaagse samenleving bepalen een aantal maatschappelijke contracten de beleidsvorming en beleidsuitvoering. Beleidsmakers worden vaak geconfronteerd met het dilemma ontwikkeling versus natuur of economie versus ecologie. Om tot werkelijke duurzaamheid te kunnen komen is een bepaalde volgorde van prioriteit van belang. Wanneer voor deze benadering wordt gekozen zal blijken dat economie niet ten koste hoeft te gaan van 11 van 110

12 ecologie. Deze werd gehanteerd tijdens de commissiebijeenkomsten als volgt: Mondiaal 1. Het ecologische contract: Behoud van levensomstandigheden voor alle bewoners van deze planeet (De aarde kan zonder de mens, de mens kan niet zonder de aarde) 2. Het mondiale contract: Ruimte en respect voor alle levensvormen op deze planeet mondiale ruimtelijke ordening gebaseerd op bioregio s (richtlijnen en afspraken voor bodembenutting en bestemming) Lokaal 3. Het culturele contract (betrokkenheid vanwege groepsidentificatie) 4. Het sociale contract (mechanismen voor welvaartspreiding) 5. Het economische contract (verhogen van economische weerbaarheid van de zwakste schakels, verantwoord ondernemen, ondersteunende economie) 6. Het politieke contract (instituties; ordening; ondersteuning en verantwoordelijkheid, het naleven van de volgorde van de contracten) Mondiale duurzaamheid Internationaal zijn er momenteel een aantal ecologische verdragen die mondiale duurzaamheid moeten bewerkstelligen: 1. Biodiversiteitsverdrag 2. Verdrag van de strijd tegen woestijnvorming 3. Klimaatsverdrag Daarnaast zijn er millennium doelstellingen geformuleerd om op mondiale schaal een rechtvaardiger en daardoor duurzamere samenleving te creëren. Werkelijke duurzaamheid wordt ons getoond door de natuur. Indien we onze activiteiten ontplooien volgens de door de natuur gehanteerde principes is duurzaamheid het logische gevolg. Enkele van deze principes zijn: 1. De natuur is opgebouwd uit vele (eco)-systemen. Kenmerken van al die systemen zijn: a. Open: er is een voortdurende en harmonieuze uitwisseling tussen verschillende systemen b. De systemen grijpen in elkaar c. De systemen zijn ondersteunend naar elkaar. 2. Het geheel is zo sterk als de zwakste schakel 3. Elk element is multifunctioneel en wordt ook in die zin gewaardeerd 4. Elk element ondersteunt verschillende andere elementen 5. Elk element wordt door verschillende andere elementen ondersteund Initiatieven verspreid over de hele wereld tonen aan dat het in de praktijk brengen van deze benadering mogelijk is en naar de gewenste duurzaamheid leidt. 12 van 110

13 Het toepassen van deze ontwikkelingsbenadering voor duurzaamheid ondersteunt de realisatie van de doelen zoals gesteld door de overheid in het MOP: Garanderen van basis bestaanszekerheden Rechtvaardige verdeling Vergroot participatie Goed bestuur Rechtsbeleving Het District Strategisch Ontwikkeling Plan is tegen deze achtergrond opgesteld. Door in de districten zoveel mogelijk duurzaamheid te toetsen in tijd en ruimte, de volgorde van de contracten te respecteren en de natuur als voorbeeld te gebruiken bij de ontwikkeling van het district, zal in ieder geval op lokaal niveau worden gewerkt aan duurzaamheid. Consequente naleving zal er zeker toe leiden dat de districten een voorbeeld worden voor de wereld. Algemene informatie Marowijne Geografisch Marowijne heeft een totale oppervlakte van km² en is verdeeld in zes (6) administratieve ressorten. Deze zijn de ressorten Moengo, Wan Hatti, Galibi, Moengo Tapoe, Albina en Patamacca. In tabel 1 zijn de ressorten met hun respectievelijke oppervlakten weergegeven. De hoofdplaats van het district is Albina die in het ressort Albina ligt. Cultuur Marowijne heeft een multiculturele samenleving waarin alle bevolkingsgroepen zijn vertegenwoordigd. Demografie Tabel 1 verschaft een overzicht van de bevolking in Marowijne, per ressort. Uit het cijfermateriaal van census 2004 van het Algemeen Bureau voor de Statistiek blijkt dat de bevolking van Marowijne inwoners bedraagt. Dit is 3% van de totale Surinaamse bevolking. Het ressort Moengo heeft de hoogste bevolkingsomvang, gevolgd door Albina. Tabel 1. Bevolkingscijfers van het district Marowijne Ressort Census 2004 Moengo Wan Hatti 351 Galibi 674 Moengo Tapoe 477 Albina Patamacca 415 Totaal Bron: Cijfers ABS-Publicaties, van 110

14 Bestuurlijk Marowijne is een gedecentraliseerd, gecertificeerd district. Dit betekent dat Marowijne een eigen districtfonds beheert, zelfstandig mag plannen en begroten voor het district, structuren heeft voor bestuur, politiek en burgerparticipatie, en autonome en medebewindstaken mag uitvoeren en districtsbesluiten en verordeningen mag afkondigen. Zie bijlage 2 voor het organogram van het bestuur van het district. 14 van 110

15 15 van 110

16 16 van 110

17 Beleidsprioriteiten Visie en Missie De visie is het beeld van de optimale toestand van het district. Het is als volgt geformuleerd: VISIE Marowijne heeft als visie de burgers bewust te maken van de aanwezige potenties in het district en deze tot ontwikkeling te brengen door actief te participeren in het besluit en uitvoeringsproces. Voor alle bewoners wordt welvaart en welzijn gegarandeerd door het creeren van een gezond en veilig leefmilieu. MISSIE Dit willen wij bereiken door de potenties op ecologisch, sociaal, cultureel, economisch en politiek gebied duurzaam te ontwikkelen in samenspraak met de verschillende organisaties binnen het district. Deze Visie en Missie kunnen worden gewaarborgd door: Ecologisch - het duurzame behoud van de (natuurlijke) hulpbronnen Sociaal - de veiligheid van de bewoners, bezoekers en ondernemers van het district - het versterken van de sociale cohesie Cultureel - behoud van en respect voor de tradities en de verschillende cultuuruitingen van de diverse bevolkingsgroepen in het distrikt Economisch - een goed en aantrekkelijk ondernemingsklimaat Politiek - het ondersteunen van de geformuleerde doelen en plannen - het ondersteunen en erkennen van de bestaande structuren Verdienpoten 1. Mijnbouw (bauxiet, grind, kaolien, graniet, zand, goud) 2. Landbouw (aardvruchten, bananen, bacoven, watermeloen) 3. Bosbouw 4. Handel 5. Visserij 6. Toerisme 17 van 110

18 Verdienpotentiëlen 1. Toerisme (bauxiet museum, oorden, tourist tax) 2. Parkeerheffingen 3. Vliegvelden 4. Vuilophaal 5. Aqua cultuur 6. Industrie 7. Hernieuwbare energie 8. Veeteelt, pluimvee (STEPS) Aandachtsgebieden 1. Vergrijzing en emigratie/urbanisatie 2. Voor het district relevant onderwijs (vakgericht) 3. Huisvesting 4. Grondbeleid, ruimtelijke ordening en grondbenutting 5. Milieu, gezondheid en veiligheid 6. Gender 7. Betrekken van lokale bevolking bij activiteiten 8. Werkgelegenheid 9. Transparantie in bestuur, overleg en informatie tussen de structuren in het district 10. Verhogen economische weerbaarheid door diversificatie van productie 11. Aantrekken van investeerders 12. Verhoging van waardering van het eigene Ontwikkelingsbeleid Al de bovengenoemde zaken zijn meegenomen in de formulering van dit strategische plan. De voorgestelde plannen zijn ingedeeld naar korte, middellange en lange termijn. Bestuur Lokaal Bestuur en decentralisatie Decentralisatie moet uiteindelijk leiden tot een evenwichtige spreiding van welvaart en welzijn voor de bewoners van Marowijne. Dit kunnen zij bereiken via bevolkingsparticipatie en inkomensgenererende bevoegdheden. Structuren die al ingesteld zijn werken echter nog niet optimaal. Daarnaast zijn er nog onvoldoende overlegstructuren. Decentralisatie wordt voor de ontwikkeling van het district op elk gebied ervaren als een grote kans. De WRO biedt een aantal instrumenten en mogelijkheden om aan de gewenste ontwikkeling van het eigen distrikt richting te geven en op een versnelde wijze te kunnen realiseren. Het volledige gebruik maken van de geboden mogelijkheden zal tijd vergen. Het feit dat het district gecertificeerd is vormt de basis voor de verdere decentralisatie. 18 van 110

19 De structuur van de lokale overheid is duidelijk, maar als gevolg van een capaciteitstekort kan geen lokaal nog geen invulling worden gegeven aan het principe van the right (wo)man for the right job. Het niet kunnen beschikken over een adequaat budget en de besluitvorming op centraal niveau werken vertragend. Het beschikken over voldoende eigen middelen zal zowel de lokale overheid als de lokale bevolking de mogelijkheid bieden om zichtbare eigen ontwikkeling te brengen in het district, waardoor de participatie van bestuur en bewoners optimaal zal worden. De aanwezigheid van een burgerplatform geeft aan dat de burgers gestructureerd willen participeren aan de ontwikkelingen in hun district. Gestructureerde burgerparticipatie heeft als voordelen: Verkleining afstand tussen lokale overheid, politiek en burger Directe relevante informatie vanuit de basis Vergroting van betrokkenheid Vergroting van de uitvoeringscapaciteit Vergroting van het sociaal-maatschappeliik draagvlak Vergroting efficiëntie van informatiestromen vanuit lokaal bestuur naar burger (tot op huishoud niveau) Ontwikkeling wordt beter afgestemd op behoefte en capaciteit van de lokale bevolking. Terugkoppelingsmechanismen voor evaluatie Naast het burgerplatform zijn er nog sterke punten zoals de aanwezigheid van voldoende lokale ondernemers om in eigen beheer projecten uit te voeren. Enkele bestratingsprojecten zijn al met succes in eigen beheer uitgevoerd. Hiertegenover staan de geconstateerde terkortkomingen. 1. Niet voldoende gemotiveerde mensen (burgerparticipatie) 2. Niet voldoende informatie 3. Geen BIC Albina 4. Geen opgeleide personen voor BIC Albina 5. Geen adequate communicatie tussen bestuursdienst, BIC, de burgers en DNA leden. 6. Niet voldoende middelen beschikbaar vanuit DLGP voor het maken van propaganda voor het decentralisatieproces 7. Manier van politiekvoering (geen samenwerking tussen politieke partijen en de plaatselijke bevolking) 8. IDB als de enige externe financier van het decentralisatieproces 9. Criminaliteit (de bewoners, bezoekers en ondernemers worden bedreigd en beroofd) Deze tekortkomingen (zwaktes en bedreigingen) dienen te worden omgezet in sterkten en kansen van het district. In de komende jaren zal door toepassing in de praktijk aan decentralisatie invulling gegeven worden. Dan zal ook blijken hoe het decentralisatieproces verruimd kan en moet worden. Mede gelet op het feit dat de overheid heeft aangegeven een meer faciliterende rol te spelen, is de goede samenwerking tussen de lokale overheid en de overige stakeholders in het district van eminent belang. 19 van 110

20 Matrix 1: Activiteitenmatrix voor Decentralisatie en Bestuur Doel: delegeren van institutionele en financiële bevoegdheden van de centrale overheid naar de overheid in de districten Maatregelen / activiteiten Indicatoren Periode Capaciteitsversterking van het lokaal o Optimale dienstverlening bestuur en de overige structuren o Voldoende buurt en wijkorganisaties aanwezig o Uitvoering van tevredenheid enquêtes onder burgers over het functioneren van het lokaal bestuur en de overige structuren o BIC Albina en Moengo formeel en operationeel o BIC voorzien van een statistiekafdeling voor data verzameling, verwerking en voorlichting Periode Periode e.v. Ministeries/instanties o Lokaal bestuur o NGO s, o Burgerplatform o Nationale en internationale partner relaties Financiering Nationale begroting, DLGP II, lokale en externe ontwikkelingspar tners. WRO daadwerkelijk gebruiken als instrument voor lokale ontwikkeling o Aantal nieuwe inkomensgenerende en ontwikkelingsgerichte verordeningen opgesteld en van kracht o Lokaal bestuur o DLGP o Lokale overheid o Overige district stakeholders Nationale begroting, DLGP II Opname van het district als beleidsmaatregel in de begrotingen van alle ministeries o District is zichtbaar in de begrotingen van de vakministeries. o DLGP o Lokaal bestuur Nationale begroting 20 van 110

21 Als voorbereiding op elke begrotingsbehandeling overleg tussen de 3 structuren en de DNA leden van het district over evaluatie van het vorige districtsplan en de en de behandeling van het districtsplan en de voor het desbetreffende jaar. o Districtsplan en is zichtbaar in de begrotingen en jaarplannen van de vakministeries o Districtsplan en wordt uitgevoerd o Lokaal bestuur o DNA leden o Burgerparticipatie o BIC Districts / Nationale begroting Continue data verzameling ten behoeve van het voeren van goed en transparant beleid. o Samenwerking met de Universiteit van Suriname, inzet van studenten voor dataverzameling en dataverwerking o Statistieken beschikbaar o Minimaal 1 enquête per jaar o BIC voorzien van statistiek programma o Lokaal bestuur o BIC o Burgerplatform o UVS Brede voorlichting over decentralisatie en WRO o Optimaal functionerend lokaal bestuur o Optimale burgerparticipatie o Enquêtes om het bereik en besef te kunnen meten. o Lokaal betruur o Overige district stakeholders DLGP II 21 van 110

22 Matrix 2.1.: Activiteitenmatrix voor Rechtshandhaving, openbare orde en veiligheid Doel: Het bieden van voldoende rechtsbescherming en veiligheid aan de samenleving van het district in het bijzonder en aan het totale grondgebied van Suriname in het algemeen. Maatregelen / activiteiten Indicatoren Periode Periode Periode e.v. Ministeries/instanties Opzetten van politieposten in alle o Alle ressorten voorzien van een o Ministerie J&P ressorten politiepost o Lokaal bestuur o Lokale korpsen Opzetten van brandweerkazernes in Albina en Moengo Adequate uitrusting voor de politie en brandweer Regelgeving m.b.t. weggebruik o Albina en Moengo voorzien van brandweerkazerne o Politie en brandweer uitgerust conform geldende normen. o Regelgeving op papier o Regelgeving in uitvoering o Ministerie J&P o Lokaal bestuur o Lokale korpsen o Ministerie J&P o Lokaal bestuur o Lokale korpsen o Ministerie van J&P o Lokaal bestuur o Lokale korpsen Financiering Nationale Districts begroting, DLGP II, Sectorfonds Nationale Districts begroting, DLGP II, Sectorfonds Nationale Districts begroting, Sectorfonds Nationale begroting Gestructureerde burgerparticipatie o Burgerparticipatie gestructureerd i.s.m. de korpsen o Lokaal bestuur o Lokale korpsen o Burgerplatform Nationale Districts begroting, DLGP II, Sectorfonds 22 van 110

23 Continue data verzameling ten behoeve van het voeren van goed en transparant beleid. o Statistieken beschikbaar o Minimaal 1 enquête per jaar o Korpsen voorzien van een statistiek afdeling o Lokaal bestuur o Lokale korpsen o Burgerplatform Zelf innen van boetes o Regelgeving op papier o Fonds operationeel o Structuur voor zelf innen en zelf besteden operationeel o Ministerie van J&P o Lokaal bestuur o Lokale korpsen DLGP II 23 van 110

24 Facilitering private sector De private sector vervult een belangrijke rol in de ontwikkeling van het district. Hierbij staat centraal dat ondernemers het principe van maatschappelijk verantwoord ondernemen moeten nastreven. Het faciliteren van de private sector is enerzijds afhankelijk van wetgeving op centraal niveau, maar ook op lokaal niveau kan de lokale overheid faciliterend optreden. Voor de binnenlandse oorlog was de private sector zeer sterk aanwezig in het district. In de periode die hierna volgde heeft de private sector niet meer het niveau kunnen bereiken als voorheen. Desalniettemin is de private sector aanwezig in het district en is ook een positieve ontwikkeling te bemerken in de toename van het aantal en soort ondernemingen in het district, waaronder de cassave fabriek en de heropening van de haven van Moengo. Zo ook zijn diverse kredietcoöperaties actief in het district. Naast deze positieve ontwikkelingen zijn ook tekortkomingen geconstateerd. Deze zijn: 1. De Private sector is niet georganiseerd 2. Geen duurzame private sector ontwikkeling en werkgelegenheid 3. Onvoldoende ontwikkelingskansen 4. Geen afdeling HI 5. Geen vertouwen van de bancaire instellingen 6. Onvoldoende voorlichting over de financieringsmogelijkheden 7. Bureaucratie 8. Geen transparant beleid op het gebied van wet en regelgeving voor private sector Door de toename van de bedrijvigheid zal ook het overleg tussen het lokaal bestuur en de aanwezige ondernemers moeten worden gestructureerd. Zulks geldt ook met betrekking tot het aanbieden van faciliteiten aan toekomstige ondernemers om in het district relevante informatie in te winnen en formaliteiten af te ronden. Het op een transparante manier verschaffen van duidelijkheid m.b.t. de investeringsfaciliteiten en het vestigingsbeleid is een vereiste. Suriname als land staat niet hoog aangeschreven in de wereld als het gaat om het hebben van een aantrekkelijk investeringsklimaat. Op lokaal niveau zal hierop moeten worden ingespeeld, teneinde toch nog een aantrekkelijk investeringsklimaat te scheppen voor potentiële investeerders in het distrikt. Naast de lokale ondernemers moet ook worden gewerkt aan partnerschappen met andere landen. Marowijne is een grensdistrict die hele sterke banden heeft met Frans Guyana. Deze samenwerking moet worden geoptimaliseerd, waarbij de initiatieven voor samenwerking een voorrecht moet zijn van het lokaal bestuur. De partnerschappen dienen op lokaal niveau te worden afgesloten, waarbij het district direct betrokken is bij de totstandkoming van het partnerschap. 24 van 110

25 Matrix 2: Activiteitenmatrix voor Facilitering private sector Doel: institutionalisering van het partnerschap met de private sector om een zodanig kader te scheppen waarbinnen activiteiten in de private sector bijdragen aan werkgelegenheidscreatie en daarmede aan de armoedebestrijding in het distrikt Marowijne Maatregelen / activiteiten Indicatoren Periode Voorwaarden scheppen voor een aantrekkelijk ondernemersklimaat. o Lokaal informatiepunt one stop window voor ondernemers o Verkort vergunningen beleid o Adequate begeleiding en ondersteuning van ondernemers o Uitbreiding kredietfaciliteiten o Nieuwe partnerschappen geïdentificeerd o Transparante regelgeving m.b.t. het vergunningenbeleid en de controle daarop Periode Periode e.v. Ministeries/instanties o Lokaal bestuur o KKF o Overige distrricts stakeholders o Private sector o Banken Financiering DLGP II, Bankinstellingen Kredietcooperati es, AKF, IFONS en FTBP. Continue data verzameling ten behoeve van het voeren van goed en transparant beleid. o Statistieken beschikbaar o Lokaal bestuur /private sector Vakgerichte scholing en training i.s.m de private sector. o Trainingsfaciliteiten o Trainingsprogramma s o Vakopleidingen o Principe van Werken en studeren is meetbaar. o Private sector o Lokaal bestuur o Overige district stakeholders DLGP II, private sector 25 van 110

26 Economische ontwikkeling Agrarische produktie en Agro industrie Voor Marowijne wordt de agrarische sector als de tweede verdienpoot gezien voor duurzame ontwikkeling. Het verder ontwikkelen van deze sector zal de andere sectoren mee helpen ontwikkelen. De internationale marktomstandigheden hebben zich het afgelopen jaar zodanig ontwikkeld, dat wordt gesproken over een foodcrisis en wordt op internationale fora gezocht naar mogelijkheden om te werken aan food security (voedselzekerheid). Marowijne beschikt over veel vruchtbare gronden. De schaal waarop de agrarische sector thans wordt ontwikkeld is niet groot te noemen. Het potentieel om het doel van voedselzekerheid en voedselsoevereiniteit voor het eigen distrikt te halen is zeker aanwezig. Mede als gevolg van de gestegen prijzen op de internationale markt is het haalbaar geworden om op grotere schaal aan agrarische produktie te doen. In de tijden de komende zal de noodzaak voor eigen productie toenemen. Vanwege toename van de wereldbevolking, afname van de zoetwaterreserves, afname van vruchtbare gronden, en toenemende productie van gewassen voor biodiesel, neemt mondiaal het beschikbare voedsel af en zullen de prijzen voor agrarische produkten steeds verder stijgen. Ook manipulatie van voedsel en slechte kwaliteit van importgoederen nopen tot het veiligstellen van voedselsoevereiniteit en voedselveiligheid voor het distrikt. Beheersing, bescherming en duurzame benutting van de hulpbron c.q. produktiemiddel grond staat daarom centraal in de ontwikkeling van dit district. Voor optimale bescherming, beheersing en exploitatie van de beschikbare grond zal binnen het district een pro-actief beleid gevoerd moeten worden. Allereerst zal er een goede inventarisatie en analyse gemaakt moeten worden van onder andere : 1. Het beschikbaar potentieel aan vruchtbare grond (Bodemonderzoek) 2. Exploitatiemogelijkheden van de beschikbare arealen ; 3. Huidig grondgebruik in het distrikt en in welke vorm Na de inventarisatie dient een bestemmingsplan te worden opgesteld met regeling van beheer en bestuur, welke gedragen en uitgevoerd wordt conform de gemaakte afspraken. Het is duidelijk dat een goede samenwerking tussen de overheid en het bedrijfsleven van eminent belang is voor de continuïteit van de agrarische sector. De overheid moet een faciliterende en een 26 van 110

27 toezichthoudende taak vervullen met betrekking tot de voedselveiligheid, produktie en exportmogelijkheden. Het bedrijfsleven dient ervoor zorg te dragen dat men voldoet aan de eisen (HACCP, ISO normen) voor het maatschappelijk verantwoordt ondernemen. Startende ondernemers moeten worden begeleid en ondersteund om duurzaam te kunnen ondernemen. Hierbij moet worden gedacht aan het creëren van lokale- en buitenlandse afzetmarkten en het intensiever werken met lokale leveranciers. Om een goed beeld te krijgen van de sector moeten actuele statistieken beschikbaar zijn. Deze zijn thans niet beschikbaar. Duurzame economische ontwikkeling hangt nauw samen met de facilitering van de private sector. Enkele van de eerder genoemde indicatoren gelden ook voor de economische ontwikkeling. Het beschikken over een goede infrastructuur en voldoende afzetmogelijkheden behoren ook tot de randvoorwaarden voor duurzame economische ontwikkeling. Het district heeft voldoende vruchtbare landbouwgrond. Aardvruchten worden het meest geproduceerd. Er is ook voldoende landbouwkennis aanwezig en het ministerie van LVV is vertegenwoordigd in het district. Toch is er geen sprake van een optimaal gebruik van het potentieel. De volgende tekortkomingen liggen hieraan ten grondslag. 1. Geen statistische data over locaties en kwaliteit van de beschikbare landbouwgronden 2. Geen bestemmingsplan 3. Geen infrastructuur voor agrarische ontwikkeling 4. Agrarische voorlichting gebrekkig en incidenteel 5. Vervuiling van grondwater door gebruikte methoden 6. Shifting Cultivation (Roofbouw); met als gevolg uitputting van bodem door deze methode van landbouwuitoefening 7. Ontbreken landbouwcoöperaties 8. Geen duurzame werkgelegenheid 9. Geen landbouwonderwijs (vb. 2 de kans onderwijs) 10. Geen titel op grond waardoor financieringsproblemen ontstaan 11. Stijgende internationale prijzen in relatie tot hoge importcomponent voor de productie 12. Smokkel Het Agrarisch Sectorplan (ASP) van het ministerie van LVV bevat strategieën om een groot deel van de tekortkomingen op te lossen. De strategieën zijn: Gender, Institutionele vormgeving, Kennisontwikkeling en verspreiding, Private sector ontwikkeling, Ketenontwikkeling, Landbouwtelling en statistiek, Agrarisch krediet, Binnenland, Veehouderij, Visserij, Tuinbouw, Rijst en Bacoven. Van belang is dat de beschikbare middelen ook worden vrijgemaakt voor het district Marowijne. Thans is hier weinig of geen sprake van. Naast het ministerie van LVV is de participatie van andere vakministeries zoals HI, ROGB en ATM van belang om de tekortkomingen aan te pakken. 27 van 110

28 Agricultuur binnen de Caricom Bij het begin van dit millenium heeft IICA een agromatrix, gekoppeld aan de Millennium Doelen en het Jagdeo Initiatief ontwikkeld voor de Caricom. Hiermee kunnen de verbindingen tussen verwachtingen, acties en prestaties helder in beeld worden gebracht en activiteiten worden geformuleerd. De situatie van de Surinaamse agricultuur wijkt niet veel af van de andere landen binnen de Caricom. (zie SWOT analyses).voor toekomstige ontwikkeling en evaluatie van deze sector wordt deze matrix aan dit document toegevoegd. Jagdeo Initiatief De 10 beperkingen voor ontwikkeling van landbouw in het Caribisch gebied gelden ook voor Suriname. 1. Gelimiteerde en geen passende investeringen in landbouw 2. Achterhaalde en inefficiënte landbouw en voedsel veiligheidssystemen 3. Geen onderzoek afgestemd op behoefte 4. Gefragmenteerde en ongecoördineerde private sector 5. Ontoereikende en ongecoördineerde risico-management maatregelen 6. Inefficiënte land en waterverdeling en managementsystemen 7. Ontoereikende transportmogelijkheden 8. Zwak en gefragmenteerde Informatie en marketing netwerken 9. Marketing: zwakke verbinding met en participatie van producenten in groeiende marktsectoren 10. Te kort aan vaardige en getrainde mensen. De opheffing van hier aangehaalde beperkingen zal tot een versterking van de konkurrentiekracht van de sector leiden. Binnen de agromatrix valt het dus in de velden VII, VIII en I. Voor een aantal van de actiepunten zoals aangegeven in de agromatrix zijn er activiteiten geformuleerd in het DSOP. Verdere uitwerking hiervan kan gebeuren door een commissie die zich gaat bezighouden met het verder uitwerken van het strategisch plan op agrarisch gebied. Een aantal zaken kunnen alleen op nationaal niveau worden gerealiseerd. Met input vanuit de districten kan hier aandacht voor worden gevraagd. 28 van 110

29 Agromatrix Conceptual Framework Systemisch concept Duurzame ontwikkeling benadering Rurale gebieden Agro voedselwaarde keten Beleidssysteem Strategische doelen Ecologisch I Stimuleren van ecologisch verantwoorde methoden II Stimuleer geïntegreerd milieumanagement III Bouw een pro-eco Institutioneel Framework Duurzaamheid Cultureel Sociaal IV Faciliteren van verhogen van levenskwaliteit en toegang tot diensten V Ontwikkel vaardigheden, expertise en innovatie VI Stimuleer beleid dat leven en levensonderhoud verbeterd Gelijkwaardigheid Economisch (productie en handel) VII Stimuleer competitieve rurale ondernemingen VIII Vorm netwerken. Integreer ketens en stimuleer productiviteit I Werk aan een stimulerende bedrijfsomgeving Competitiviteit Politiek Institutioneel Versterk public en private partnerships I Versterk dialoog, relaties en verbindingen II Stimuleer nationale beleid en externe samenwerking Goed bestuur Strategiesch doelen Rurale ontwikkeling Voedsel zekerheid Voedsel soevereiniteit Plaats voor agrocultuur Duurzame ontwikkeling van agrocultuur en rurale gemeenschappen Naar agromatrix van Institute for Inter American Cooperation on Agriculture IICA 29 van 110

30 Matrix 3: Activiteitenmatrix voor Agrarische produktie en Agro industrie Doel: Het garanderen van de lokale en bijdrage tot de nationale voedselzekerheid en veiligheid en wel zodanig dat deze niet in overwegende mate importafhankelijk zijn Maatregelen / activiteiten Indicatoren Periode Opstellen: o Bestemmingsplan beschikbaar Bestemmingsplan o Agrarisch plan beschikbaar Lokaal agrarisch beleidsplan Periode Periode e.v. Ministeries/instanties o Lokaal bestuur o Private sector o Agrarische sector Financiering DLGP II, private sector / ASP Capaciteitsversterking afdeling LVV o Afdeling LVV voorzien van alle faciliteiten om optimaal te kunnen functioneren o Lokaal bestuur o Vakministerie (LVV) DLGP II / ASP Herstel c.q. aanleg infrastructuur o Infrastructuur hersteld o Productiegebieden ontsloten o Onderhoudsplannen beschikbaar o Lokaal bestuur o Private sector DLGP II, private sector Het accent leggen op maatschappelijk verantwoord ondernemen. o Toename HACCP en ISO gecertificeerde bedrijven o Toeleveranciers en werknemers zijn merendeels afkomstig uit het district. o Een deel van de winst vloeit terug naar het district voor sociale doeleinden. o Lokaal bestuur o Private sector o Burgerplatform DLGP II, private sector. Internationale partners 30 van 110

31 Voorlichting o Awareness campagne o Voorlichtingscampagne over: - beschikbare kredietfaciliteiten - te gebruiken duurzame landbouw methoden o Lokaal bestuur o Private sector o Agrarische sector DLGP II, private sector / ASP Stimuleren cooperatievorming o Aantal cooperaties toegenomen met 10% o Lokaal bestuur o Private sector o Agrarische sector DLGP II, private sector / ASP Continue data verzameling ten behoeve van het voeren van goed en transparant beleid. o Statistieken beschikbaar o Afdeling Landbouwstatistiek LVV functioneert optimaal o Lokaal bestuur / ASP Vakgerichte scholing en training i.s.m. de private sector. o Trainingsfaciliteiten o Trainingsprogramma s o Vakopleidingen o Principe van Werken en studeren is meetbaar. o Private sector o Lokaal bestuur o Overige district stakeholders DLGP II, private sector / ASP 31 van 110

32 Bosbouw en Houtverwerking Het district Marowijne beschikt over houtconcessies, houtexploitanten en houtverwerkingsbedrijven. Laatstgenoemde ondernemers zijn, zover bekend, niet gecertificeerd waardoor er geen garantie is voor duurzaam gebruik van de hulpbron bos. SBB is wel vertegenwoordigd in het district, maar het toezicht wordt als onvoldoende ervaren. Thans zijn enkele houtverwerkings -bedrijven gevestigd in woongebieden. De noodzaak voor een goed bestemmingsplan speelt ook in deze sector een belangrijke rol als het gaat om optimaal landgebruik. De geïdentificeerde tekortkomingen luiden als volgt: - De houtkap wordt niet op een duurzame manier uitgevoerd. - Controle op selectieve houtkap ontbreekt. - Onvoldoende voorlichting over rechten en plichten van alle stakeholders. - Opraken van de hulpbron door onverantwoorde houtkap. - Smokkel. - Erosie en andere schadelijke milieueffecten a.g.v. onverantwoorde houtkap. Als gevolg van de vele onduidelijkheden in deze sector is het voorbarig om te stellen dat de produktie en de export moeten worden verhoogd. Hieraan voorafgaand zal eerst duidelijkheid moeten komen in o.a.: - het aantal uitgegeven concessies en nog beschikbare gronden voor houtkap; - de huidige wetgeving en afstemming van deze wetgeving op de internationale verdragen; - houdt men zich aan de concessie eisen; - zijn de concessiehouders gecertificeerd; - het aantal houtverwerkingsbedrijven en de mate waarin zij zich aan de vergunningseisen houden; - historische en huidige produktie en exportcijfers; - inventarisatie van de aanwezige houtsoorten en medicinale plantsoorten; - inventarisatie van de schade aan het milieu en de gevolgen voor de toekomst. Op internationaal niveau is Suriname partij bij de belangrijkste conventies op het gebied van milieu, waaronder de VN conventies over Biodiversiteit, Klimaatsveranderingen, Handel in bedreigde Dier en plantsoorten en ter bescherming van natte ecosystemen. (bron: MOP ). Deze conventies bevatten regelingen c.q. afspraken met betrekking tot het duurzaam en efficiënt gebruikmaken van bossen. Het naleven van deze afspraken voor het behoud van de bossen voor de volgende generaties zal een gezamenlijke inspanning vergen van alle actoren. Het is duidelijk dat door de vele houttransporten ook de infrastructuur van het district langzaam maar zeker kapot gaat. Van belang is dat de veroorzakers van deze situatie de houtexploitanten opdraaien voor het onderhoud van de wegen. Dit kan door een verordening op te stellen op basis van de WRO, die het district in de gelegenheid stelt om heffingen te innen op de houttransporten. 32 van 110

33 Matrix 4: Activiteitenmatrix voor Bosbouw en houtverwerking Doel: Het verhogen van de bijdrage van de bossen aan de lokale en de nationale economie en het welzijn van huidige en toekomstige generaties met inachtneming van het behoud van de biodiversiteit. Maatregelen / activiteiten Indicatoren Periode Transparant uitgifte beleid en evaluatie en aanpassing van het houtconcessie beleid o houtconcessie beleid aangepast aan de standaarden voor optimaal landgebruik en bosbeheer Periode Periode e.v. o Lokaal bestuur o Private sector o NIMOS Ministeries/instanties Financiering Verordening voor heffing op houttransporten Certificering van de houtexploitatie en houtverwerking. Continue data verzameling ten behoeve van het voeren van goed en transparant beleid. o Verordening opgesteld en in uitvoering o Middelen in het districtsfonds voor onderhoud van de infrastructuur o Lokaal bestuur o Private sector o Ondernemers gecertificeerd o Lokaal bestuur o Private sector o NIMOS o Statistieken beschikbaar o Gegevens beschikbaar over andere bosprodukten o Internationale organisaties o Lokaal bestuur DLGP II, private sector DLGP II, private sector Vakgerichte scholing en training i.s.m. de private sector. o Trainingsfaciliteiten o Trainingsprogramma s o Vakopleidingen o Principe van Werken en studeren is meetbaar. o Private sector o Lokaal bestuur o Overige district stakeholders DLGP II, private sector 33 van 110

34 Toerisme Toerisme wordt door de Regering van Suriname aangemerkt als één van de prioriteitssectoren. Marowijne is een grensdistrict en heeft een rijke historie en dit wordt ook gezien al een goede trekpleister voor zowel lokale als internationale toeristen. Door de binnenlandse oorlog is dit sterk afgenomen. Om daadwerkelijk een inkomstenbron voor het district te zijn, zal het district daadwerkelijk de potentie van het toerisme moeten inzien. Een duurzame aanpak van deze sector zal bijdragen aan veiligheid, werkgelegenheid, werven van districtsfondsen door toeristenbelasting in te voeren. Hierdoor kan o.a. het uiterlijk van de diverse toeristen lokaties worden onderhouden, tourist awareness programma s worden georganiseerd en trainingen worden betaald t.b.v. de districtsbewoners die werken of willen werken in deze sector. Cultureel en historisch erfgoed Het rijke culturele en historische erfgoed leent zich voor verdere uitbouw van deze sector. Hierbij wordt gedacht aan Galibi en andere natuurgebieden en aanwezige recreatie en toeristische oorden. Hierdoor ontstaan lokale arbeidsplaatsen en komt er ruimte voor lokaal ondernemerschap. Grondbeleid en ruimtelijke ordening Voor werkelijke uitbouw van deze sector is een goede ruimtelijke ordening en een uitgewerkt bestemmingsplan van het district nodig. Dit kan lokaal voorbereid worden waarna het aan de centrale overheid wordt voorgelegd. Grondbeleid behoort immers nog niet tot de bevoegdheid van het district. Infrastructuur Ook goede infrastructuur is van belang. Betere toegankelijkheid van de oorden en toename van logeergelegenheden zal het bezoekers aantal verhogen. Inkomsten uit deze sector kunnen onder andere gebruikt worden voor onderhoud van wegdek en kunstwerken op de toegangswegen. Jeugd, onderwijs en werk De sector zal behoefte hebben aan geschoolde arbeiders. Trainingen om te kunnen werken in deze sector biedt vele voordelen: Opvang en begeleiding van drop-outs Armoedebestrijding Voorkomen van leegloop (stadstrek) van het district. Milieumanagement Toerisme is afhankelijk van een schone omgeving en natuurschoon. Afvalbeleid en milieumanagement zijn daarom belangrijke aspecten voor deze verdienpoot. Kiezen voor ecologisch verantwoorde productie zal de natuur vrijwaren en kan binnen de toerisme sector ook als attractie worden uitgewerkt; Bescherming van lokale voorwaarden Naast vele voordelen zijn er ook gevaren verbonden aan recreatie en toerisme vooral als er geen wetgeving en controle is op het uitbaten van recreatieoorden en toeristische attracties. Een van de gevaren is het verlies van de eigen culturele identificatie en daarmee verlies van 34 van 110

35 normen en waarden als ongebreideld toerisme wordt toegestaan. Daarnaast zijn er de gevaren op het gebied van veiligheid en gezondheid. Een Toerisme Autoriteit Marowijne (TAM) kan zowel de vele voordelen voor het district op het gebied van toerisme veilig stellen, tevens bescherming bieden voor eventueel nadelige gevolgen. Eén van de taken van de TAC zal ook zijn om een inventarisatie te maken van de touroperators die thans Marowijne als destinatie hebben in hun pakket. Met deze operators moet een regeling worden getroffen dat zij, op basis van een verordening, een vergoeding afdragen in het districtsfonds. Immers is het zo dat zij door middel van de beschikbare toeristische attracties van het district inkomsten verwerven. Dit valt ook onder het maatschappelijk verantwoord ondernemen. 35 van 110

36 Matrix 5: Activiteitenmatrix voor Toerisme Doel: Uitbouwen van recreatie en toerisme mogelijkheden met inachtneming van ecologische, culturele, sociale voorwaarden van het district Maatregelen / activiteiten Indicatoren Periode Instellen Toerisme Autoriteit o Toerisme Autoriteit Marowijne Marowijne en opstellen toerisme is geïnstalleerd en functioneert beleid marowijne o Toerismebeleid Marowijne geformuleerd en in uitvoering Uitvaardigen van een verordening voor innen van toerist tax Continue data verzameling ten behoeve van het voeren van goed en transparant beleid. o Verordening uitgevaardigd o Toerist tax wordt geïnd Periode Periode e.v. Ministeries/instanties o Lokaal bestuur (TCT) o Private sector o Burgerplatform o Lokaal bestuur o Private sector o Statistieken beschikbaar o Lokaal bestuur Financiering DLGP II, private sector DLGP II Uitbouwen samenwerkingsverbanden o Samenwerkingsverbanden geïnstitutionaliseerd en passen binnen het toerisme beleid van Marowijne o Lokaal bestuur o Private sector o Burgerplatform DLGP II, private sector Vakgerichte scholing en training i.s.m. de private sector. o Trainingsfaciliteiten o Trainingsprogramma s o Vakopleidingen o Principe van Werken en studeren is meetbaar. o Private sector o Lokaal bestuur o Overige district stakeholders DLGP II, private sector 36 van 110

37 Handel en Industrialisatie Ten behoeve van deze sector beschikt Marowijne over grondstoffen, havenfaciliteiten, arbeidskrachten en ondernemers. Voor het optimaal kunnen functioneren van deze sector zijn enkele cruciale factoren van belang. Deze zijn: - de faciliteiten die de centrale overheid biedt om het voor lokale ondernemers aantrekkelijk te maken een exportgerichte industriële onderneming op te zetten a. transparante regelgeving gericht op de ontwikkeling van de sector b. investeringsincentives c. exportkredietverzekering faciliteit d. Voldoende bescherming van lokale ondernemers e. financieringsfaciliteiten f. infrastructuur g. utiliteiten - aanwezigheid van lokale inputs - kennis van internationale kwaliteitsstandaarden - informatie uitwisseling en awareness campagnes m.b.t. de internationale handelsverdragen en hoe in te spelen op de voordelen van deze Verdragen. - het aanbieden van speciale regionale incentives om investeerders uit te lokken zich te vestigen in het distrikt. Op lokaal niveau zullen de burgers actief moeten participeren in het produktieproces, door innovatief te zijn en op basis van een goed bestemmingsplan strategische besluiten te nemen voor de ontwikkeling van deze sector. Met betrekking tot de handel zal zowel op centraal als lokaal niveau een goede informatiestroom op gang moeten komen over de handelsmogelijkheden in de regio en de rest van de wereld. De informatie moet praktisch en begrijpbaar zijn. Ook hier is de actieve participatie van de lokale ondernemers van belang. Er zijn financieringsfaciliteiten, maar deze zijn niet voldoende bekend bij de ondernemers. Het beschikken over een one stop window faciliteit is ook voor deze sector een noodzaak. De informatie moet bij het lokaal bestuur beschikbaar zijn. Dit is één drempel minder. In het district zijn diverse NGO s die trainingen aan ondernemers verzorgen op het gebeid van o.a. bedrijfsvoering, financieel management, (export)marketingtechnieken. Het sluiten van de bauxiet mijnen is een bedreiging, maar kan ook direct worden gezien als een kans, aangezien er plannen zijn om kaolien te gaan ontginnen. Het is zaak dat zoals eerder aangegeven de burgers actief moeten participeren en in dit geval voornamelijk bij de besluitvorming omtrent de vraag welke activiteiten zullen worden ontplooid na het vertrek van het bauxietbedrijf.. 37 van 110