Republiek Suriname District Wanica District Strategisch Ontwikkelingsplan 2008

Transcriptie

1

2 DISTRICT STRATEGISCH ONTWIKKELINGSPLAN WANICA Vicieuze cirkel Als ik blijf kijken zoals ik altijd heb gekeken blijf ik denken zoals ik altijd dacht. Als ik blijf denken zoals ik altijd heb gedacht blijf ik geloven zoals ik altijd heb geloofd. Als ik blijf geloven zoals ik altijd heb geloofd blijf ik doen zoals ik altijd heb gedaan. Als ik blijf doen zoals ik altijd heb gedaan blijft mij overkomen wat mij altijd overkomt. Kristien van Eeckhout Pagina 2 van 96

3 Inhoudsopgave INHOUDSOPGAVE 3 LIJST VAN ACTIVITEITEN MATRICES, TABELLEN EN FIGUREN 5 VOORWOORD 7 TECHNISCHE NOTITIE 8 GEBRUIKTE METHODOLOGIE 8 INLEIDING 9 DE MAATSCHAPPELIJKE CONTRACTEN 10 Duurzaamheid in breder perspectief 11 ALGEMENE INFORMATIE WANICA 12 GEOGRAFISCH 12 CULTUUR 12 DEMOGRAFIE 12 BESTUURLIJK 12 BELEIDSPRIORITEITEN 14 VISIE EN MISSIE 14 Verdienpoten district Wanica 14 Aandachtsgebieden 14 WAARDEN EN VOORWAARDEN VOOR ONTWIKKELING 14 ONTWIKKELINGSBELEID EN ONTWIKKELINGSBRONNEN 15 BESTUUR 15 LOKAAL BESTUUR EN DECENTRALISATIE 15 VEILIGHEID EN LEEFBAARHEID 18 FACILITERING PRIVATE SECTOR 20 ECONOMISCHE ONTWIKKELING 22 AGRARISCHE SECTOR 22 VEETEELT 23 SIERTEELT 23 AQUACULTUUR 23 NATTE INFRASTRUCTUUR 23 AGRICULTUUR BINNEN DE CARICOM 27 Pagina 3 van 96

4 TOERISME 29 BOSBOUW EN HOUTVERWERKING 32 HANDEL EN INDUSTRIALISATIE 34 TRANSPORT 36 BOUW EN CONSTRUCTIE 37 Communicatiesector 39 NUTSVOORZIENINGEN, WATER EN ENERGIE 40 Energievoorziening 40 Watervoorziening 42 RUIMTELIJKE ORDENING, GRONDBELEID, EN VERSTEDELIJKING 43 RUIMTELIJKE ORDENING EN BESTEMMING 43 VERSTEDELIJKING 45 SOCIALE EN MENSELIJKE ONTWIKKELING 46 ARMOEDEBESTRIJDING 46 ONDERWIJS EN VOLKSONTWIKKELING, JEUGD 48 SPORT EN RECREATIE 50 GEZONDHEIDSZORG 52 HUISVESTING 53 BIJLAGEN 56 WANICA 59 ACTIVITEITEN PER BELEIDSDOMEIN EN BEGROTING 59 VERORDENINGEN 59 TRAINING/VOORLICHTING/ CAPACITEITSVERSTERKING 60 ONDERZOEK 61 FORMULEREN VAN BELEIDSPLANNEN 62 INSTELLING AUTORITEIT 62 BELANGRIJKE ANDERE ACTIVITEITEN: 63 INKOMSTEN MOGELIJK UIT: 64 STIMULEREN VAN DUURZAME SAMENLEVINGEN 66 BIODIVERSITEITSVERDRAG 69 Pagina 4 van 96

5 Lijst van Activiteiten Matrices, tabellen en figuren Matrix 1: Decentralisatie en Bestuur Matrix 2: Rechtshandhaving, openbare orde en veiligheid Matrix 3: Faciliteren private sector Matrix 4: Agrarische produktie en Agro industrie Matrix 5: Water Matrix 6: Agromatrix Conceptual Framework Matrix 7: Toerisme Matrix 8: Bosbouw en houtverwerking Matrix 9: Handel en industrialisatie Matrix 10: Transport Matrix 11: Bouw en Constructie Matrix 12: Communicatie Matrix 13: Energievoorziening Matrix 14: Watervoorziening Matrix 15: Grondbeleid Matrix 16: Ruimtelijke ordening Matrix 17: Verstedelijking Matrix 18: Armoedebestrijding Matrix 19: Onderwijs en jeugd Matrix 20: Sport Matrix 21: Gezondheidszorg Matrix 22: Huisvestingsbevordering Pagina 5 van 96

6 Lijst van afkortingen DSOP DISTRICT STRATEGISCH ONTWIKKELINGSPLAN DLGP DECENTRALISATION OF LOCAL GOVERNMENT PROGRAMME SWOT STRENGHTS WEAKENESS OPPORTUNITIES THREATS MOP MEERJAREN ONTWIKKELINGS PROGRAMMA WRO WET REGIONALE ORGANEN Pagina 6 van 96

7 Voorwoord Om tot dit district strategisch ontwikkelingsplan te komen is gekozen voor een vernieuwende visie op ontwikkeling. Immers ook voor ontwikkeling geldt, zoals verwoord in het gedicht, dat: Als je verandering wilt, zul je anders moeten denken en vooral anders moeten handelen. Met de start van de decentralisatie heeft de Surinaamse centrale overheid het sein gegeven voor een vernieuwende ontwikkeling. In dit document hebben belanghebbenden van Wanica hun droom, hun visie op ontwikkeling, voor het district verwoord. Vanuit hun locaal perspectief hebben zij knelpunten aangegeven en mogelijkheden om hun district tot een leefbaarder en veiliger leef-, woon-, en werkomgeving te vormen. Met duurzaamheid doelen we op de kwaliteit van drie dimensies van onze leefomgeving: de ecologische, de sociaal-culturele en de economische kwaliteit, kortom Planet, People & Profit. People heeft betrekking op onderwerpen als veiligheid, sociale contacten en woonklimaat. Planet gaat over milieubelasting en het landschappelijke uiterlijk van gebieden. Profit staat voor de welvaart van de burgers en het presteren van het bedrijfsleven. Samen vormen deze kwaliteiten Triple P, een indicator voor duurzaamheid. Voor Wanica is de agrarische sector als voornaamste ontwikkelingspotentie geïdentificeerd.. Activiteiten en maatregelen zijn geformuleerd om als basis te dienen voor de ontwikkeling van het district. Tegelijkertijd is aangegeven hoe hulpbronnen voor deze activiteit beschermd dienen te worden, zodat ook de generaties na ons hiervan nog kunnen genieten. Pagina 7 van 96

8 Technische notitie Het DSOP is geschreven in het kader van de gedeeltelijke financiële decentralisatie van Wanica binnen het Decentralisation of Local Government Programme (DLGP) van de Surinaamse Regering. Het is de eerste keer in de geschiedenis van Suriname dat districten zelf een strategisch plan hebben kunnen opstellen. De bevoegdheid, waarbij lokaal wordt aangegeven en beslist welke ontwikkeling noodzakelijk is voor de eigen omgeving, zal leiden naar grotere duurzaamheid. Ervaring leert dat iedereen voor zijn eigen omgeving weet wat er nodig is om deze meer leefbaar, gezonder en prettiger te maken. Daarnaast is het ook zo dat iedereen verlangt naar een gezonde, veilige en aangename leef-, woon- en werkomgeving voor zichzelf en voor zijn nageslacht. Participatie van alle belanghebbenden i.c. het lokale bestuur, de lokale politieke structuren en de districtsbewoners in beleidsformulering en uitvoering van de gekozen ontwikkeling leidt naar groter draagvlak en grotere uitvoeringscapaciteit, alsmede een versterking van het gevoel van local ownership en local responsibility Decentralisatie is daarom een belangrijke stap in duurzame ontwikkeling van Suriname. Met het opstellen van dit plan is er weer een stap genomen naar de realisatie van een duurzame samenleving op basis van de visie, missie en strategie zoals verwoord in het MOP. De volgende stap is consequente en coherente uitvoering van het DSOP. Gebruikte methodologie Om tot dit strategische plan te komen is per pilot district een commissie samengesteld bestaande uit vertegenwoordigers van: 1. Het Lokaal Bestuur 2. De Politieke Structuren (DR en RR) 3. De Burgers De commissie is 3 (drie) dagen bijeengekomen waarbij de volgende activiteiten zijn ontplooid: 1. Formuleren van een visie, missie, waarden van en voorwaarden voor de ontwikkeling van het district op basis van een gepresenteerde strategie voor duurzaamheid 2. Identificeren van verdienpoten en aandachtspunten 3. Maken van SWOT analyses van het district binnen de beleidsdoelen van de nationale overheid zoals geformuleerd in het MOP 4. Bepalen van activiteiten aan de hand van de voornaamste verdienpoot om het district te ontwikkelen De informatie uit deze commissiebijeenkomsten is gebruikt om tot een werkbaar plan te komen. Het concept DSOP is vervolgens voorgesteld aan de verschillende structuren en burgers om een zo breed mogelijk maatschappelijk draagvlak te garanderen. Het DSOP zelf is niet aan tijd gebonden. Een visie en een missie worden immers opgesteld voor onbeperkte tijd. De activiteiten die geformuleerd zijn ter verwezenlijking van de gestelde doelen zijn wel tijdsgebonden. Deze zijn ingedeeld naar korte, middellange ( ) en lange termijn (2018- e.v.). Onder korte termijn wordt hierbij verstaan tot de beëindiging van het huidige MOP. ( ) Pagina 8 van 96

9 Inleiding Het formuleren van een strategisch plan begint met een visie. Visie omvat de droom over de meest optimale toestand van datgene waar je naartoe wilt groeien. Echter moet, aangezien we geen eilanden zijn, deze visie gekaderd zijn in en aansluiten bij een groter geheel. Zo is een district een integraal onderdeel van Suriname en Suriname een integraal onderdeel van het continent Amerika en zo verder. Als persoon zijn we een integraal onderdeel van een gezin dat onderdeel is van een familie die onderdeel is van een gemeenschap en ook dit breidt zich uit naar steeds grotere gehelen. Ieder deel is via vele interacties onlosmakelijk verbonden met het grotere geheel en de andere samenstellende delen van dat geheel. Elk onderdeel heeft de verantwoordelijkheid om zichzelf en zijn directe omgeving in stand te houden en moet tegelijkertijd gehoorzamen aan en zich invoegen in het groter geheel. Noot : We kunnen dit vergelijken met een cel in ons lichaam. Een cel kan autonoom functioneren en zich dupliceren. Toch zal het moeten functioneren binnen het orgaan waar het deel vanuit maakt, zoals het orgaan moet functioneren binnen de integriteit van het volledige lichaam Binnen het decentralisatieproces krijgen districten de mogelijkheid om meer als autonome cellen te gaan functioneren. Verantwoordelijkheid voor de instandhouding en ontwikkeling van de eigen omgeving is over het algemeen efficiënter en effectiever. Zoals boven gesteld moet dit passen binnen een groter geheel. Het grootste geheel binnen de realiteit van de aarde is de planeet zelf. Het optimale beeld van de aarde zal dus het ruimste beeld zijn waarmee we rekening dienen te houden en waarop moet worden afgestemd. Kenmerkend voor een optimale aarde zoals verwoord door mensen over de gehele wereld en door de commissieleden is: 1. Gezonde, overvloedige natuur 2. Vredevolle relaties tussen alle levensvormen 3. Vreugdevolle mensen In lijn met bovenstaande is wereldwijd al overeenstemming dat ontwikkeling duurzaam moet zijn. Bij het opstellen van het DSOP is dit als uitgangspunt gebruikt. Afstemming op dit beeld veroorzaakt in ieder mens een gevoel van vrede en vreugde. Noot : De vaststelling of aanname dat we op dit moment hier ver vanaf staan, leidt bij een aantal mensen tot een gevoel van ongemak en soms fatalisme: We kunnen dat niet meer bereiken Duurzaamheid is een zeer populaire term geworden. Om werkelijke duurzaamheid te realiseren zijn toetsingsnormen nodig en moeten bepaalde principes worden toegepast. Tijdens de commissiebijeenkomsten zijn normen en principes voor duurzaamheid gepresenteerd. Hiervan zal een kort overzicht gegeven worden. De eerste toetsing voor duurzaamheid van het plan is: 1. Sluit het aan bij de optimale toestand van de aarde? Dat wil zeggen, ondersteunt het gezonde en overvloedige natuur, vredevolle relaties en vreugdevolle mensen? 2. Resulteert het plan in een gevoel van vreugde en vrede? 3. Voor verdere toetsing van strategie, activiteiten en oplossingen op duurzaamheid moeten de dimensies tijd en ruimte in beschouwing genomen worden. Werkelijke duurzame oplossingen zijn duurzaam voor de gehele planeet voor lange termijn. Pagina 9 van 96

10 Schematisch kan dit als volgt worden weergegeven: Lange termijn III IV V Middellange termijn II III IV Korte termijn I II III Lokaal Regionaal Mondiaal Lange termijn: enkele generaties Middellange termijn: een mensenleven Korte termijn: enkele jaren Op dit ogenblik is er zeker sprake van spanning tussen veld I en V, aangezien de ontwikkelingen, problemen en oplossingen van de voorbije eeuwen en decennia vooral tot veld I of II behoren. Echter moet vanaf nu ons streven worden gericht naar oplossingen die steeds meer in de richting van veld V gaan. 4. Als vierde punt moeten we in gedachten houden dat werkelijke duurzaamheid alleen kan worden gerealiseerd als er rekening wordt gehouden met de volgorde van de maatschappelijke contracten. Wereldwijd wordt aangenomen dat het economische contract moet primeren op alle andere contracten. Dat dit niet leidt naar duurzaamheid kunnen we overal om ons heen observeren. Noot: De noodzaak om de natuurlijke volgorde van de contracten te volgen kan eenvoudig worden begrepen als we een analogie maken met ons lichaam. Economie zou hierbij het metabolisme in de cellen vertegenwoordigen. Iedereen begrijpt direct dat metabolisme van geen betekenis is als de integriteit van het lichaam als geheel uit elkaar is gevallen. De maatschappelijke contracten In elke hedendaagse samenleving bepalen een aantal maatschappelijke contracten de beleidsvorming en -voering. Beleidsmakers worden vaak geconfronteerd met het dilemma ontwikkeling versus natuur of economie versus ecologie. Om tot werkelijke duurzaamheid te kunnen leiden is een bepaalde volgorde van prioriteit van belang. Wanneer voor deze benadering wordt gekozen zal blijken dat economie niet ten koste hoeft te gaan van ecologie. Deze werd gehanteerd tijdens de commissiebijeenkomsten als volgt: Mondiaal 1. Het ecologische contract: Behoud van levensomstandigheden voor alle bewoners van deze planeet (De aarde kan zonder de mens, de mens kan niet zonder de aarde) 2. Het mondiale contract: Ruimte en respect voor alle levensvormen op deze planeet mondiale ruimtelijke ordening gebaseerd op bioregio s (richtlijnen en afspraken voor bodembenutting en bestemming) Lokaal 3. Het culturele contract (betrokkenheid vanwege groepsidentificatie) 4. Het sociale contract (mechanismen voor welvaartspreiding) 5. Het economische contract (verhogen van economische weerbaarheid van de zwakste schakels, verantwoord ondernemen, ondersteunende economie) 6. Het politieke contract (instituties; ordening; ondersteuning en verantwoordelijkheid, het naleven van de volgorde van de contracten) Pagina 10 van 96

11 Duurzaamheid in breder perspectief Internationaal zijn er momenteel een aantal ecologische verdragen die mondiale duurzaamheid moeten bewerkstelligen: 1. Biodiversiteitsverdrag 2. Verdrag van de strijd tegen woestijnvorming 3. Klimaatsverdrag Daarnaast zijn er millennium doelstellingen geformuleerd om op mondiale schaal een rechtvaardiger en daardoor duurzamere samenleving te creëren. Werkelijke duurzaamheid wordt ons getoond door de natuur. Indien we onze activiteiten ontplooien volgens de door de natuur gehanteerde principes is duurzaamheid het logische gevolg. Enkele van deze principes zijn: 1. De natuur is opgebouwd uit vele (eco)-systemen. Kenmerken van al die systemen zijn: a. Open: er is een voortdurende en harmonieuze uitwisseling tussen verschillende systemen b. De systemen grijpen in elkaar c. De systemen zijn ondersteunend naar elkaar. 2. Het geheel is zo sterk als de zwakste schakel 3. Elk element is multifunctioneel en wordt ook in die zin gewaardeerd 4. Elk element ondersteunt verschillende andere elementen 5. Elk element wordt door verschillende andere elementen ondersteund Garanderen van basis bestaanszekerheden Rechtvaardige verdeling Vergroot participatie Goed bestuur Rechtsbeleving Het District Strategisch Ontwikkeling Plan is tegen deze achtergrond opgesteld. Door in de districten zoveel mogelijk duurzaamheid te toetsen in tijd en ruimte, de volgorde van de contracten te respecteren en de natuur als voorbeeld te gebruiken bij de ontwikkeling van het district, zal in ieder geval op lokaal niveau worden gewerkt aan duurzaamheid. Consequente naleving zal er zeker toe leiden dat de districten een voorbeeld worden voor de wereld. Initiatieven verspreid over de hele wereld tonen aan dat het in de praktijk brengen van deze benadering mogelijk is en naar de gewenste duurzaamheid leidt. Het toepassen van deze ontwikkelingsbenadering voor duurzaamheid ondersteunt de realisatie van de doelen zoals gesteld door de overheid in het MOP: Pagina 11 van 96

12 Algemene informatie Wanica Geografisch Wanica is 442 km2 groot en grenst in het noorden aan de Atlantische Oceaan en het district Paramaribo, in het westen aan het district Saramacca, in het oosten aan de districten Paramaribo en Commewijne en in het zuiden aan het district Para. De Saramaca en Suriname rivier begrenzen Wanica respectievelijk in het westen en oosten. Het district is opgesplitst in 7 ressorten. In tabel 1 de oppervlakte per ressort. Tabel 1: Oppervlakte per ressort Ressort Opp. In km² Kwatta 62 Saramaccapolder 28 Koewarasan 71 De Nieuwe Grond 38 Lelydorp 148 Houttuin 58 Domburg 37 totaal 442 Geologisch omvat het zowel jonge als oude kustvlakte en het begin van de savannegordel. Het bos is vrijwel in het hele district verdwenen. De enkele gebieden die er zijn zullen behouden moeten blijven voor recreatie en educatie. Cultuur In Wanica vind je alle bevolkingsgroepen, vaak in clusters bij elkaar. Vanwege de ligging ten opzichte van district Paramaribo heeft Wanica de afgelopen jaren veel immigratie gekend vanuit alle negen andere districten. Daarnaast zijn de meeste mensen werkzaam buiten het district. Hierdoor is er geen sprake van een sterke districtsidentiteit. Door de grote instroom van mensen is het landbouw karakter enigszins afgenomen en ontstaat er een meer urbane cultuur. Dit brengt ook de noodzaak van goede urbane planning met zich mee. Waarbij gedacht moet worden aan kernen waar diensten en voorzieningen aanwezig zijn. Demografie Bij de telling van het Algemeen Bureau voor statistiek van 2004 telde Wanica inwoners. Dat is een toename van ten opzichte van december De bevolkingsdichtheid van 194,3/km² is na Paramaribo de hoogste in Suriname. In tabel 2 een verdeling van aantal inwoners per ressort. Tabel 2: Aantal inwoners per ressort Ressort Census 2004 % Wanica Projectie 2010 Kwatta , Saramaccapolder , Koewarasan , De Nieuwe Grond , Lelydorp , Houttuin , Domburg , totaal Bron: ABS 2004 Gezien de verwachting van gestage toename van de bevolking is planning om dit adequaat op te vangen noodzakelijk. Vooral ruimtelijke ordening en bestemmingsplannen zijn noodzakelijk om te garanderen dat Wanica een leefbaar veilig en prettig district blijft. Bestuurlijk Wanica is een gedecentraliseerd, gecertificeerd district. Dit betekent dat Wanica een eigen districtfonds beheert, zelfstandig mag plannen en begroten Pagina 12 van 96

13 voor het district, structuren heeft voor bestuur, politiek en burgerparticipatie, en autonome en medebewindstaken mag uitvoeren en districtsbesluiten en verordeningen mag afkondigen. Het district kan voor technische ondersteuning beroep doen op het Onderdirectoraat en de Stafcoördinatie van het ministerie van Regionale Ontwikkeling. Het onderdirectoraat Districtbestuur en Decentralisatie heeft als afdelingen: 1. Wetgeving en Regionale Organen 2. District Inkomsten en Uitgaven 3. Waterschappen 4. Civiel Technische Planning 5. Bouwkundig Planning De Stafcoördinatie bestaat uit de volgende vijf afdelingen: 1. Juridische afdeling 2. Internationale Betrekkingen 3. Planning en monitoring 4. Automatisering en Systeembeheer 5. Voorlichting en Burgerparticipatie Wanica is onderverdeeld in zeven (7) administratieve ressorten. In bijlage 2 is de organisatiestructuur van het district ter uitvoering van de interim-regeling financiële decentralisatie opgenomen. Pagina 13 van 96

14 Beleidsprioriteiten Visie en Missie De visie is het beeld van de optimale toestand van het district. Het is als volgt geformuleerd: Visie Wij willen een welvarend district waarbij elk subject in het district de welvaart op zijn eigen wijze ervaart. Dit door het creëren van een gezonde en veilige leefomgeving met inachtneming van de ecologische, culturele, sociale en economische voorwaarden van het district Wanica, in samenwerking met (bestuurlijke) organisaties en de bewoners van het district. Missie Wanica staat voor duurzame districtsontwikkeling door het verhogen van de economische weerbaarheid van alle districtsbewoners vanwege het creëren van duurzame werkgelegenheid, gebouwd op sterke sociale structuren en rechtvaardige welvaartspreiding. Hiermee bijdragend aan de nationale economie. Verdienpoten district Wanica 1. Agrarische sector (landbouw tuinbouw, bloementeelt -, veeteelt, pluimvee, aqua cultuur, agro gerelateerde productie) 2. Toerisme 3. Industrie (Grote en middelgrote bedrijven) 4. Handel 5. Waterwinning Aandachtsgebieden 1. Behoud van een schoon en leefbaar Milieu 2. Onderwijs (beroepsgericht) 3. Volksgezondheid 4. Goed en transparant bestuur 5. Ruimtelijke ordening 6. Jeugd 7. Mijnbouw (zandafgravingen en grote putten) 8. Transport (zwaar materieel, tol, watertransport) Waarden en voorwaarden voor ontwikkeling De volgende zaken worden als waardevol ervaren in het district: Waarden Duurzame bodembenutting en bestemming met evenwichtige verhoudingen tussen woon/leefgebieden en werk/productiegebieden die voldoende mogelijkheden garanderen voor het welzijn en de welvaart van toekomstige generaties. Waarborgen van: o zuiverheid van aarde, water, lucht o Zuivere en veilige voeding o Streven naar schone energie o Een leven zonder angst voor elke districtsbewoner Wat tot uitdrukking komt door optimale: o Infrastructuur o Veiligheid o Recreatie mogelijkheden o Sociale contacten o Onderwijsmogelijkheden o Nutsvoorzieningen o Schone omgeving (milieu) o Ruimte voor vrije beweging o Bescherming van natuur en landschap o Sociaaleconomische welvaart o Gezondheidszorg o Onderneming- en investeringsklimaat Pagina 14 van 96

15 Ontwikkelingsbeleid en ontwikkelingsbronnen Al de bovengenoemde zaken zijn meegenomen in de formulering van dit strategische plan. De voorgestelde plannen zijn ingedeeld naar korte, middellange en lange termijn. BESTUUR Lokaal Bestuur en decentralisatie Decentralisatie wordt voor de ontwikkeling van het district op elk gebied ervaren als een grote kans. De WRO geeft al een aantal instrumenten om lokale ontwikkeling te richten en te realiseren. Duidelijk is echter dat het volledig gebruik maken van de ruimte die reeds geboden wordt tijd zal vergen. Structuren die al ingesteld zijn werken nog niet optimaal en ook zijn er nog onvoldoende overlegstructuren. Passiviteit van de verschillende actoren vormen een bedreiging voor het welslagen van het decentralisatie proces. In de komende jaren zal door toepassing in de praktijk aan decentralisatie invulling gegeven worden. Het feit dat het district gecertificeerd is vormt de basis voor de verdere decentralisatie. De structuur van de lokale overheid is duidelijk echter als gevolg van een capaciteitstekort kan geen invulling worden gegeven aan het principe the right (wo)man for the right job. Het niet kunnen beschikken over een adequaat budget en de besluitvorming op centraal niveau werken vertragend. Het beschikken over voldoende eigen middelen zal zowel de lokale overheid als de lokale bevolking de mogelijkheid bieden om zichtbare eigen ontwikkeling te brengen in het district, waardoor de participatie van bestuur en bewoners optimaal zal worden. De burgerparticipatie in Wanica bestaat nu vooral uit een Burger Participatiecommissie en een Burger Advies Commissie. De werking van en de integratie van deze commissies binnen het lokaal bestuur is nog niet optimaal. Er zal gezocht moeten worden naar een bevredigende samenwerking. Hierbij kan gedacht worden aan het structureren van de participatie zodat de commissies groter draagvlak hebben vanuit de bevolking. Daarnaast heeft gestructureerde burgerparticipatie als voordelen: o Verkleining afstand tussen lokale overheid, politiek en burger o Directe relevante informatie vanuit de basis o Vergroting van betrokkenheid o Vergroting van de uitvoeringscapaciteit o Vergroting van draagvlak o Vergroting efficiëntie van informatiestromen vanuit lokaal bestuur naar burger (tot op huishoud niveau) o Ontwikkeling afgestemd op behoefte en capaciteit van de lokale bevolking o Terugkoppelingsmechanismen voor evaluatie Een sterk punt in de decentralisatie van Wanica is dat er een goed overleg is tussen districtsraad en ressortraden. Het District Bestuur, de brug naar de centrale overheid, functioneert echter nog niet optimaal, waardoor er nog geen lobby voor de districtsbelangen is bij de respectievelijke ministeries. Bij optimale werking van dit orgaan zal de participatie van de ministeries buiten Regionale Ontwikkeling wellicht zichtbaarder worden voor het district. Het zichtbaar maken van de districten in de begrotingen van de verschillende ministeries zal al een eerste stap zijn in het creëren van een goede samenwerkingverbanden tussen districten en ministeries. De operationalisering van de afdeling districtinkomsten op het Commissariaat zal ervoor zorgen dat de wettelijke inkomsten zoals huurwaarde belasting ook werkelijk geïnd worden. Dit zal het districtsfonds versterken. Het decentralisatie proces staat in zijn kinderschoenen. Zoals elke ingrijpende verandering kost het volledig inburgeren hiervan tijd. Al doende zal dan ook Pagina 15 van 96

16 blijken waar er bijgesteld zal moeten worden en hoe en in welke mate bevoegdheden verruimd kunnen/moeten worden. Matrix 1: Decentralisatie en Bestuur Doel: delegeren van institutionele en financiële bevoegdheden van de centrale overheid naar de overheid in de districten Maatregelen / activiteiten Indicatoren Periode Capaciteitsversterking van het o Optimale dienstverlening lokaal bestuur en de overige o Voldoende buurt en structuren wijkorganisaties aanwezig o Uitvoering van tevredenheid enquêtes onder burgers over het functioneren van het lokaal bestuur en de overige structuren WRO daadwerkelijk gebruiken als instrument voor lokale ontwikkeling Operationaliseren District Bestuur Operationaliseren afdeling districtsinkomsten Opname van het district als beleidsmaatregel in de begrotingen van alle ministeries o Aantal nieuwe inkomensgenerende en ontwikkelingsgerichte verordeningen opgesteld en van kracht o Districtsplan en begroting worden jaarlijks ingediend o Regionale Organen functioneren o District Bestuur is vertegenwoordiger van het district bij de ministeries o Afdeling functioneert en int de districtsbelastingen o District zichtbaar in de begrotingen van de vakministeries. Periode Periode e.v. Ministeries/instanties o Vakministeries o Lokaal bestuur o NGO s, o Burger Participatiecommissie o Nationale en internationale partner relaties o Vakministeries o Lokaal bestuur o DLGP o Lokale overheid o Overige district stakeholders o Lokaal Bestuur o Betrokken Ministeries o Lokaal Bestuur o Vakministeries o DLGP o Lokaal bestuur Financiering Nationale /districts begroting, DLGP II, lokale en externe ontwikkelingspar tners. Nationale begroting, DLGP II Nationale begroting, DLGP II Nationale begroting Pagina 16 van 96

17 Brede voorlichting over decentralisatie en WRO Capaciteitsversterking van het BIC Voorlichtingsbijeenkomsten voor de DNA leden van het district Optimale faciliteiten voor RR en DR o Optimaal functionerend lokaal bestuur o Optimale burgerparticipatie o Enquêtes om het bereik en besef te kunnen meten. o Het BIC beschikt over een statistisch medewerker o BIC is in staat enquêtes uit te voeren o Voorlichting naar de bevolking is optimaal o Het BIC beschikt over statistische informatie van het district o De DNA leden van het district worden geïnformeerd over plannen en activiteiten in het district o DNA leden verdedigen de belangen van het district in het parlement o Vergaderruimtes beschikbaar voor alle Ressort Raden o o Lokaal betruur o Overige district stakeholders o Min. RO o Lokaal Bestuur o Lokaal Besstuur o DR en RR o Para Force districtsbegroting DLGP II Nationale/Districts begroting DLGP II Districtsbegroting o Lokaal bestuur Nationale/district begroting Pagina 17 van 96

18 Veiligheid en leefbaarheid Over het algemeen wordt Wanica als een tamelijk veilig en leefbaar district ervaren. Anderzijds meent men op te merken dat er een toename is van harde criminaliteit. In elk ressort is er een politiestation aanwezig. De bemensing is niet overal optimaal, net als de transportfaciliteiten die de politie ter beschikking heeft, maar hieraan wordt gewerkt. In de afgelopen jaren is er zeker verbetering op deze vlakken te bespeuren. Op verschillende posten is er een buurtmanager aangesteld. Dit zorgt voor een kleinere afstand tussen politie en burger. De verkeersveiligheid in het district laat wel te wensen over. De laatste jaren zijn er heel wat wegen geasfalteerd. Deze straten worden gebruikt als racebaan. Er is nog te weinig snelheidscontrole. Daarnaast zijn er niet voldoende fiets- voet en zebrapaden om het langzame verkeer te beschermen. Op vele plaatsen in het district zorgt dit dagelijks voor gevaarlijke situaties voor vooral de schoolgaande jeugd. Vooral in de regentijd zijn de bermen langs de wegen niet begaanbaar, waardoor zij op de openbare weg moeten lopen. Er is een brandweerpost te Lelydorp. Dit is onvoldoende om de diensten van de brandweer in alle ressorten te garanderen. De brandweerdienst heeft wel plannen om regionale diensten op te zetten en mensen te trainen om in geval van calamiteiten hulp te kunnen bieden. Wat leefbaarheid betreft verkeert het district ook in vrij goede omstandigheden. De meeste faciliteiten, zoals scholing, gezondheidsvoorzieningen, nutsvoorzieningen, communicatiemogelijkheden en infrastructuur zijn in het district aanwezig. Bepaalde milieuaspecten baren wel zorgen. Het gaat hierbij dan vooral om afval. Op heel wat plaatsen in het district wordt er illegaal gestort door burgers. Er is wel een vuilstortplaats, maar de verwerking daar is nog niet optimaal. Hier wordt wel aan gewerkt. Ook het gebruik van chemicaliën in landbouw en industrie vormen een bedreiging voor de gezondheid. Een knelpunt is het feit dat de verkeersboetes centraal moeten worden voldaan. Dit heeft tot gevolg dat het politiekorps van het district niet een eigen fonds heeft, wat wel gebruikelijk is in andere landen. Het zelf kunnen innen en beschikken over een eigen fonds zal de efficiëntie en effectiviteit van de korpsen verhogen. Verbetering op gebied van veiligheid en leefbaarheid is zeker mogelijk en natuurlijk ook wenselijk. Dit vraagt niet alleen inspanning van het lokale bestuur. Participatie van de bevolking en goede onderlinge samenwerking en contacten kunnen hieraan veel bijdragen. Het organiseren van burgers in wijk en buurtorganisaties kan hieraan bijdragen. Bovendien leidt dit naar meer sociale controle en grotere verantwoordelijkheid en inzet voor de eigen omgeving. Pagina 18 van 96

19 Matrix 2: Rechtshandhaving, openbare orde en veiligheid Doel: Het bieden van voldoende rechtsbescherming en veiligheid aan de samenleving van het district in het bijzonder en aan het totale grondgebied van Suriname in het algemeen. Maatregelen / activiteiten Indicatoren Periode Adequate uitrusting voor de politie en brandweer Regelgeving m.b.t. weggebruik Structureren van burgerparticipatie Continue data verzameling ten behoeve van het voeren van goed en transparant beleid. o Politie en brandweer uitgerust confrom geldende normen. o Regelgeving op papier o Regelgeving in uitvoering o Burgerparticipatie gestructureerd i.s.m. de korpsen en de ressort raden en districtsbewoners o Statistieken beschikbaar o Minimaal 1 enquête per jaar Periode Periode e.v. Ministeries/instanties o Ministerie J&P o Lokaal bestuur o Lokale korpsen o Ministerie van J&P o Lokaal bestuur o Lokale korpsen o Lokaal bestuur o Overige districts stakeholders o Lokale korpsen o Burger participatie Commissie o Lokaal bestuur o Overige districts stakeholders o Lokale korpsen Financiering Nationale Districts begroting, Sectorfonds Nationale begroting Nationale Districts begroting, DLGP II, Sectorfonds districtsbegroting Zelf innen van boetes o Regelgeving op papier o Fonds operationeel o Structuur voor zelf innen en zelf besteden operationeel o Ministerie van J&P o Lokaal bestuur o Lokale korpsen districtsbegroting DLGP II Pagina 19 van 96

20 Facilitering private sector De private sector vervult een belangrijke rol in de ontwikkeling van het district. Hierbij staat centraal dat ondernemers het principe van maatschappelijk verantwoord ondernemen moeten nastreven. Het faciliteren van de private sector is enerzijds afhankelijk van wetgeving op centraal niveau, maar ook op lokaal niveau kan de lokale overheid faciliterend optreden. Het is van belang dat de lokale overheid duidelijk in beeld brengt wie de actoren zijn in de private sector. Het organiseren van de sectoren zorgt ervoor dat er een aanspreekpunt is voor elke sector. Om investeringen aan te trekken naar het district moet het duidelijk zijn welke faciliteiten het district biedt aan investeerders. Dit kan bijvoorbeeld in een brochure ter beschikking worden gesteld aan geïnteresseerde ondernemers door het BIC. Daarnaast moet er een duidelijk beeld zijn wat er ontbreekt. Binnen de decentralisatie is het niet ondenkbaar dat districten met elkaar zullen moeten concurreren om investeerders in het district binnen te halen. In Wanica is de private sector duidelijk aanwezig. Er zijn kleine particuliere bedrijven aanwezig op allerlei gebied zoals tuinbouw, toerisme, recreatie, bouw en constructie etc. Het ondernemerspotentieel is groot vanwege de vrij grote bevolkingsdichtheid en de vrij goede infrastructuur. In het district zijn er verschillende bankinstellingen. Grote delen van het district zijn ook voorzien van nutsvoorzieningen. 3. Onvoldoende voorlichting over de financieringsmogelijkheden 4. Onvoldoende welvaartsspreiding vanuit de activiteiten die er al zijn 5. Informatie is vaak te technisch voor het grote publiek 6. Er is een grote afhankelijkheid van de centrale overheid 7. Er wordt onvoldoende aandacht gegeven aan bescherming van lokale ondernemers en de bevolking tegen ongewenste effecten van globalisatie 8. Deals met multinationals zijn niet voldoende gericht op duurzaamheid 9. Buitenlandse standaarden worden gekopieerd zonder afstemming op de lokale realiteit Door de toename van de bedrijvigheid zal ook het overleg tussen het lokale bestuur en de aanwezige ondernemers moeten worden gestructureerd. Zo ook de faciliteiten bieden voor toekomstige ondernemers om in het district hun informatie in te winnen en formaliteiten af te ronden. Het op een transparante manier verschaffen van duidelijkheid m.b.t. de investeringsfaciliteiten en het vestigingsbeleid is een vereiste. Suriname als land staat niet hoog aangeschreven in de wereld als het gaat om het hebben van een aantrekkelijk investeringsklimaat. Op lokaal niveau zal hierop moeten worden ingespeeld, om het toch aantrekkelijk te maken. Naast de lokale ondernemers moet ook worden gewerkt aan partnerschappen met andere landen bijvoorbeeld stedenbanden. De partnerschappen dienen op lokaal niveau te worden afgesloten, waarbij het district direct betrokken is bij de totstandkoming van het partnerschap. Naast deze positieve ontwikkelingen zijn ook tekortkomingen geconstateerd. Deze zijn: 1. De Private sector is niet georganiseerd 2. Geen duurzame private sector ontwikkeling en werkgelegenheidsbevordering Pagina 20 van 96

21 Matrix 3: Faciliteren private sector Doel: institutionalisering van het partnerschap met de private sector om een zodanig kader te scheppen waarbinnen activiteiten in de private sector uiteindelijk helpen bijdragen aan armoedevermindering van de centrale overheid naar de overheid in de districten Maatregelen / activiteiten Indicatoren Periode Inventarisatie van actoren in de o Alle private ondernemers zijn bekend in private sector Maken van een overzicht van de aanwezige faciliteiten voor ondernemingen in het district Voorwaarden scheppen voor een aantrekkelijk ondernemersklimaat. Vakgerichte scholing en training i.o.m de private sector. het district o BIC beschikt over een overzicht van faciliteiten ten behoeve van geïnteresseerde investeerders o Bestuur heeft inzicht in welke faciliteiten ontbreken o Lokaal informatiepunt one window voor ondernemers o Alle actoren zijn op elkaar ingesteld voor het verlenen van vergunningen o Adequate begeleiding van ondernemers o Uitbreiding kredietfaciliteiten o Nieuwe partnerschappen geïdentificeerd o Transparante regelgeving m.b.t. het vergunningenbeleid en de controle daarop o Trainingsfaciliteiten o Trainingsprogramma s o Vakopleidingen o Principe van Werken en studeren is meetbaar. Periode Periode e.v. Ministeries/instanties Financiering o Lokaal Bestuur Districtsbegroting o Lokaal Bestuur o Lokaal bestuur o KKF o Vakministeries o Overige distrricts stakeholders o Private sector o Banken o Private sector o Lokaal bestuur o Overige district stakeholders District begroting districtsbegroting DLGP II, Bankinstellingen districtsbegroting DLGP II, private sector Pagina 21 van 96

22 ECONOMISCHE ONTWIKKELING Agrarische sector Conform regionale, internationale, hemispherische en mondiale visies, is een welvarende agrarische sector de sleutel naar rurale welvaart, armoede bestrijding, voedselzekerheid, sociale gelijkheid en duurzame ontwikkeling Hoewel er in Wanica een snelle urbanisatie plaats vindt, wordt de agrarische sector nog steeds als de belangrijkste verdienpoot beschouwd. Binnen deze sector is er veel potentieel voor verdere ontwikkeling. Vooral de tuinbouw, veeteelt en sierteelt sector zijn goed ontwikkeld. Wanica is de grootste leverancier van groenten en fruit in Suriname. Er is al export van groenten en bloemen naar Europa vanuit het district. Strengere regelgeving op export en groter consumenten bewustzijn over voedselveiligheid zullen steeds meer druk op boeren uitoefenen om productiemethoden aan te passen. Anderzijds neemt de vraag naar biologisch voedsel toe. Dit kan een stimulans zijn om over te stappen naar ecologisch verantwoorde productiemethoden. De voordelen van deze methoden zijn: Afhankelijkheid van externe inputs wordt veel kleiner Geen milieubelasting. Duurzaam bodemonderhoud Geen gezondheidsrisico s voor de boer Voedselveiligheid voor de consument Geschikt voor zelfvoorziening en marktproductie Ontwikkeling in deze richting vraagt om: Actieve ondersteuning vanuit nationaal beleid Wettelijk kader ter bescherming van product en productie Standaarden bureau Opleiding en voorlichting Netwerking en samenwerkingsverbanden. Stimulering van coöperatievorming Centraal opkoopbureau ten behoeve van export Als zwaktes voor de ontwikkeling van deze sector zijn geïdentificeerd: 1. Ondeskundig gebruik van chemicaliën (bestrijdingsmiddelen, kunstmest etc.) 2. Ondeskundig gebruik van grond 3. Geen agrarisch beleid op districtsniveau 4. Grote Importcomponent 5. Geen ruimtelijke ordening 6. Geen goede verwerkings en opslagfaciliteiten 7. Grote arbeidsmigratie 8. Beperkte export faciliteiten 9. Verkavelingsvergunningen van landbouwgronden 10. geen agrarisch onderwijs Deze zwaktes kunnen gedeeltelijk opgevangen worden door het promoten van ecologische verantwoorde methoden. De aansluiting van Suriname bij de Caricom creëert nieuwe exportmogelijkheden. Daarnaast is nauwe samenwerking tussen overheid en private sector van eminent belang voor de ontwikkeling van deze sector. Positief in Wanica zijn de openbare markten. Op deze markten kunnen producenten rechtstreeks hun waren verkopen. Een deel van de aangeboden producten zijn door tussenhandelaren opgekocht. Voor veel boeren is dit een nadelige situatie. Zij kunnen niet zelf de prijzen voor hun goederen bepalen, waardoor de verkoopprijs niet altijd de productieprijs dekt. De markt in Domburg heeft naast marktfunctie ook de functie van toeristische attractie. Elke zon- en feestdag zijn er een honderdtal bezoekers, vanwege de Pagina 22 van 96

23 voetbalwedstrijden, de eetstandjes en de verfrissende waterkant. De structuur van de markt is echter niet optimaal om al de bezoekers prettig te accommoderen.. Een parkeerplaats buiten het marktterrein, betere ordening van de verkoopplaatsen en verbetering van sanitair zijn noodzakelijk. Beheer van de markt kan verzorgd worden door een lokale organisatie in samenspraak met het lokale bestuur. Gezien de huidige wereldsituatie zal de vraag naar voedsel toenemen in de komende jaren, dit als gevolg van de afname van vruchtbare gronden en de inzet van gronden voor de productie van biodiesel. Strategisch gezien is de versterking en verdere ontwikkeling van deze sector daarom een goede keuze. Om dit proces goed te begeleiden en te kunnen evalueren is een district agrarisch beleid nodig. In een commissie waarin alle belanghebbenden zijn vertegenwoordigd kan dit beleid worden geformuleerd. Deze commissie dient ook een inventarisatie te maken van de beschikbare gronden. Op basis hiervan kan dan een agrarisch bestemmingsplan geformuleerd worden. Voor formulering van een strategie voor deze sector kan naast de nationale beleidsdocumenten gebruik gemaakt worden van de beleidsinstrumenten aangereikt vanuit de Caricom in de vorm van Jagdeo initiatief en de Agromatrix. Deze instrumenten zijn daarom aan dit document toegevoegd. Veeteelt Samen met het Rijsdijkgebied in Para levert Wanica 40% van de rauwe melk aan de melkcentrale. Verdere ontwikkeling van deze sector vraagt nationaal om ondersteuning op basis van beleid. Lokaal kunnen aanvragen voor veeteelt activiteiten worden ondersteund. Sierteelt Er is al sierteelt in het district aanwezig. Ook is er export van bloemen. Om duurzame productie te garanderen is goed onderhoud van de bodem noodzakelijk. Net als bij groenteteelt kan dit bereikt worden door methoden voor ecologisch verantwoorde productie te integreren. Experimenten hebben uitgewezen dat dit bovendien de kwaliteit van de bloemen verhoogt. Aquacultuur In het district zijn er drie bedrijven actief in de aquacultuur en ook enkele visverwerkingsbedrijven gevestigd. Als gevolg van zandafgravingen zijn er grote waterputten in Wanica. Deze putten vormen een bedreiging voor de volksgezondheid vanwege het stilstaande water. Bovendien zijn er een aantal van deze putten in woongebieden. Rehabilitatie van deze putten zou moeten plaatsvinden of aanwending voor economische activiteiten. Hierbij kan gedacht worden aan aquacultuur of recreatieve attracties. Voor de toekomst moet voor het verlenen van mijnbouwconcessies al een rehabilitatie plan zijn uitgewerkt. Natte infrastructuur Een andere belemmering voor agrarische sector is de slecht onderhouden natte infrastructuur. Dit veroorzaakt slechte afwatering en overstroming van landbouwgebieden. Voor goed management van de waterhuishouding is een districtswaterschap onder beheer van een Water Autoriteit Wanica een oplossing. Deze autoriteit zal moeten zorgdragen voor: 1. Het onderhouden en uitbouwen van de natte infrastructuur in samenwerking met onder andere: o CTA van het commissariaat, o Beheer en bestuurdienst van de ressorten, o Ministerie van OW, o Ministerie van LVV 2. Controle op bescherming van waterzuiverheid 3. Controle op naleven van onderhoudswetten voor particulieren op trenzen en lozingen in samenwerking met Bestuursopzichters 4. Innen van heffingen op (oppervlakte)watergebruik en winning 5. Voorlichting aan burgers en ondernemers over efficiënt water gebruik en bescherming van waterzuiverheid, onderhoud van infrastructuur 6. Rioleringen en afvoer van huishoudelijk- en industrieel afvalwater en chemicaliën Pagina 23 van 96

24 In dit orgaan zullen naast deskundigen ook actoren uit het district zitting moeten hebben. Matrix 4: Agrarische produktie en Agro industrie Binnen het MOP is er al een waterschap opgenomen voor het Reeberg project. Dit zou moeten worden uitgebreid in het hele district Doel: Het garanderen van de nationale voedselzekerheid en veiligheid en wel zodanig dat deze niet importafhankelijk zijn Maatregelen / activiteiten Indicatoren Periode Commissie instellen voor de formulering van een lokaal agrarisch beleidsplan o Agrarisch plan beschikbaar Periode Periode e.v. Ministeries/instanties o Lokaal bestuur o Private sector o Betrokkenen uit Agrarische sector o Vakministeries Financiering districtsbegrotingdlgp II, private sector / ASP Commissie instellen voor het opstellen van gedragen ruimtelijk ordening en bestemmingsplan Het accent leggen op maatschappelijk verantwoord ondernemen. o Gedragen plan geformuleerd o Lobby bij centrale overheid voor erkenning van het plan o Toename HACCP en ISO gecertificeerde bedrijven o Toeleveranciers en werknemers zijn merendeels afkomstig uit het district. o Een deel van de winst vloeit terug naar het district voor sociale doeleinden. o Lokaal bestuur o Private sector o Betrokkenen uit Agrarische sector o Vakministeries o Lokaal bestuur o Private sector districtsbegroting, DLGP II, private sector / ASP districtsbegroting DLGP II, private sector. Internationale partners Voorlichting over: o Kredietfaciliteiten o duurzame landbouw methoden o loopbaan in agrarische sector o Voordelen van coöperatievorming o Burgers van Wanica hebben kennis over kredietfaciliteiten o Boeren passen duurzame landbouw methoden toe o Toename van jongeren die een loopbaan in de agrarische sector kiezen. Er is een toename van o Lokaal bestuur o Private sector o Agrarische sector o Vakministeries districtsbegrotingdlgp II, private sector / ASP Pagina 24 van 96

25 Herstel c.q. aanleg infrastructuur coöperaties in het district o Infrastructuur hersteld o Productiegebieden ontsloten o Onderhoudsplannen beschikbaar o Lokaal bestuur o Private sector o Vakministeries districtsbegrotingdlgp II, private sector Reorganisatie markt Domburg Oprichten van een centraal inkoopbureau voor agrarische producten Continue data verzameling ten behoeve van het voeren van goed en transparant beleid. Vakgerichte scholing en training i.o.m de private sector. Inventarisatie voor mogelijkheden en belangstelling voor aquacultuur als rehabilitatie voor uitgemijnde gebieden Stimuleren van zelfvoorziening vooral voor economisch kwetsbare groepen o De markt is overzichtelijk en prettig gestructureerd o Parkeerplaats buiten het marktplein o Agro-producten worden centraal ingekocht voor export en lokale distributie o Lokaal bestuur o Lokale organisatie o Lokaal Bestuur o Betrokken Vakministeries o Boeren organisaties o Statistieken beschikbaar Lokaal bestuur Overige districts stakeholders Vakministeries o Trainingsfaciliteiten o Trainingsprogramma s o Vakopleidingen Principe van Werken en studeren is meetbaar. o Private sector o Lokaal bestuur o Overige district stakeholders o Trainingen in aquacultuur o Private sector o Lokaal bestuur Overige district stakeholders o Trainingen in aanleg erfcultuur o Kookcursussen o Trainingen gezonde voeding o Private sector o Lokaal bestuur o Overige district stakeholders districtsbegroting DLGP II districtsbegroting / ASP districtsbegroting / ASP districtsbegroting DLGP II, private sector / ASP Nationaal/ Lokaal bestuur Nationaal/MINOV/Min. VGZ/SOZAVO Pagina 25 van 96

26 Matrix 5: Water Doel: Duurzaam beheer en bescherming van de hulpbron water Maatregelen / Activiteiten Water inventarisatie Distictsverordening Water Authoriteit Wanica Indicatoren o Waterbeschikbaarheid in kaart o Status natte infrastructuur in kaart o Status afvalwater in kaart o (potentiële) bronnen van vervuiling geïdentificeerd o Waterbeheersingsystemen geïnventariseerd o Instellen Water Autoriteit Wanica (Waterschap) o Heffingen op water gebruik en vervuiling van oppervlakte water voor districtfonds o Heffing op winnen van bronwater 1. Waterschap functioneert Het onderhoud en de uitbouw van de natte infrastructuur in samenwerking met onder andere CTA van het commissariaat, Beheer en bestuurdienst van de ressorten, Ministerie van OW, Ministerie van LVV Controle op bescherming van waterzuiverheid 2. Controle op naleven van onderhoudswetten voor particulieren op trenzen en lozingen in samenwerking met Bestuursopzichters 3. Innen van heffingen op (oppervlakte)watergebruik en winning 4. Voorlichting aan burgers en ondernemers over efficiënt water gebruik en bescherming van waterzuiverheid, onderhoud van infrastructuur 5. Rioleringen en afvoer van huishoudelijk afvalwater geschiedt op milieu verantwoorde wijze Periode I Periode II Periode III 2018 e.v. Ministeries/Instanties Team van deskundigen aangesteld in samenspraak met min. R.O/LVV/OW/NH, SWM en lokale actoren Lokaal bestuur Districtraad Juristen lokale deskundigen Lokaal Bestuur, Bestuursopzichters, deskundigen, sectorvertegenwoordigers Financiering Nationle/District. Begroting Nationle/District. Begroting DLGP II Nationle/District. Begroting DLGP II Pagina 26 van 96

27 Agricultuur binnen de Caricom Bij het begin van dit millennium heeft IICA een Agromatrix, gekoppeld aan de Millennium Doelen en het Jagdeo Initiatief ontwikkeld voor de Caricom. Hiermee kunnen de verbindingen tussen verwachtingen, acties en prestaties helder in beeld worden gebracht en activiteiten worden geformuleerd. De situatie van de Surinaamse agricultuur wijkt niet veel af van de andere landen binnen de Caricom. (zie SWOT analyses).voor toekomstige ontwikkeling en evaluatie van deze sector wordt deze matrix aan dit document toegevoegd. Jagdeo Initiatief De 10 beperkingen voor ontwikkeling van landbouw in het Caribische gebied gelden ook voor Suriname. 1. Gelimiteerde en geen passende investeringen in landbouw 2. Achterhaalde en inefficiënte landbouw en voedsel veiligheidssystemen 3. Geen onderzoek afgestemd op behoefte 4. Gefragmenteerde en ongecoördineerde private sector 5. Ontoereikende en ongecoördineerde risicomanagement maatregelen 6. Inefficiënte land en waterverdeling en managementsystemen 7. Ontoereikende transportmogelijkheden 8. Zwak en gefragmenteerde Informatie en marketing netwerken 9. Marketing: zwakke verbinding met en participatie van producenten in groeiende marktsectoren 10. Te kort aan vaardige en getrainde mensen. De opheffing van hier aangehaalde beperkingen zal naar verhoging van de competitiviteit van de sector leiden. Binnen de Agromatrix valt het dus in de velden VII, VIII en I. Voor een aantal van de actiepunten zoals aangegeven in de Agromatrix zijn er activiteiten geformuleerd in dit strategisch plan. Verdere uitwerking hiervan kan gebeuren door een commissie die zich gaat bezighouden met het verder uitwerken van het strategische plan op agrarisch gebied. Een aantal zaken kan alleen op nationaal niveau worden gerealiseerd. Met input vanuit de districten kan hier aandacht voor worden gevraagd. Pagina 27 van 96

28 Matrix 6: Agromatrix Conceptual Framework Systemisch concept Duurzame ontwikkeling benadering Rurale gebieden Agro voedselwaarde keten Beleidssysteem Strategische doelen Ecologisch I Stimuleren van ecologisch verantwoorde methoden II Stimuleer geïntegreerd milieumanagement III Bouw een pro-eco Institutioneel Framework Duurzaamheid Cultureel Sociaal IV Faciliteren van verhogen van levenskwaliteit en toegang tot diensten V Ontwikkel vaardigheden, expertise en innovatie VI Stimuleer beleid dat leven en levensonderhoud verbeterd Gelijkwaardigheid Economisch (productie en handel) VII Stimuleer competitieve rurale ondernemingen VIII Vorm netwerken. Integreer ketens en stimuleer productiviteit I Werk aan een stimulerende bedrijfsomgeving Concurrentiekracht Politiek Institutioneel Versterk public en private partnerships I Versterk dialoog, relaties en verbindingen II Stimuleer nationale beleid en externe samenwerking Goed bestuur Strategische doelen Rurale ontwikkeling Voedsel zekerheid Voedsel soevereiniteit Plaats voor agricultuur Duurzame ontwikkeling van agricultuur en rurale gemeenschappen Naar Agromatrix van Institute for Inter American Cooperation on Agriculture (IICA) Pagina 28 van 96