8.3 BOSBOUWSECTOR EN HOUTVERWERKING
|
|
- Maurits ten Hart
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Meerjaren Ontwikkelingsplan 21 t/m BOSBOUWSECTOR EN HOUTVERWERKING In de paragraaf Bosbouw en Houtverwerking worden de ontwikkelingen binnen de bosbouwsubsector beschreven. Na de inleiding wordt een overzicht gegeven van de ontwikkelingen in de afgelopen 5 jaar, met inbegrip van de geïdentificeerde knelpunten. Vervolgens wordt het te voeren beleid in de komende planperiode aangegeven. Tenslotte worden in een beleidsmatrix de te treffen maatregelen vermeld. Ontwikkeling van de productie in de periode De reële groei van het BBP tegen factorkosten bedroeg volgens schattingen van de Stichting Planbureau Suriname 4.9% in Dit was de hoogste procentuele toename van de productie in de afgelopen 5 jaar. In de daaropvolgende jaren groeide de totale productie in mindere mate en daalde vervolgens in 1999 met 1.3%. De geprojecteerde groei van het BBPfk wordt in 2 geschat op 1.5%, een verdere daling van de productie in twee opeenvolgende jaren. De daling van de productie in de afgelopen twee jaar kan worden toegeschreven aan een afname van de productie in de meeste productiesectoren van de Surinaamse economie. Binnen de bosbouwsubsector fluctueerde de productie in deze periode. In de periode groeide de subsector gemiddeld met 17.1% op jaarbasis. De productie in de bosbouwsector fluctueert sterk. Ook is de toegang tot adequate statistieken in de sector erg gebrekkig. Volgens de officiële statistieken groeide de houtkapproductie met 96% in 1996 en daalde met 5% in Houtverwerkingsproducten stegen in 1996 met 28% en daalden in 1999 met 9%. De export uit de sector, die een gemiddeld exportaandeel van 1.1% heeft, daalde in de referentieperiode m.u.v In 1997 bedroeg de exportwaarde USD 6.7 mln. en nam af tot USD 3.2 mln. in Gezien de exportopbrengsten, bestaan de exportproducten voor de helft uit industrieel rondhout en de helft uit houtverwerkingsproducten, waarvan gezaagd hout en triplex de voornaamste zijn. De vele problemen in de sector zijn: een sterk verouderd beeld van de houtindustrie met weinig investeringen, niet volledige wetgeving, weinig overleg tussen de verschillende actoren in de sector, gebrek aan kader op alle niveaus, toegang tot kapitaal t.b.v. investeringen is moeilijk door de hoge rentevoet en in het recente verleden een zwak 183
2 Meerjaren Ontwikkelingsplan 21 t/m25 overheidscontroleapparaat. Alhoewel ons land in 2 minder hout exporteerde dan het jaar daarvoor, blijkt de opbrengst toch ca. US $ 45., hoger te zijn. In 1999 werd ca m 3 verscheept, terwijl de export in 2 ca m 3 bedroeg. Ca. 6% van het geëxporteerde hout in 2 was bestemd voor de Aziatische markt. Het aantal houtexporteurs bedroeg in 2 51 stuks, waarvan de grootste een exportvolume van ca m 3 opbracht. Programma bosbouwsector De bosbouwsubsector kan vanwege haar potentieel uitgroeien tot één van de belangrijkste sectoren voor de economische ontwikkeling, met een aanzienlijke bijdrage aan de productie, export en dienstverlenende activiteiten. De sector kan daarnaast een belangrijke rol vervullen bij de regionale ontwikkeling, met name bij ontwikkelingsactiviteiten in de rurale districten en het binnenland. Uitgaande van het voorgaande, zal beleid voor de bosbouwsector erop gericht zijn om op korte termijn een duurzame rationele benutting van de bossen van ons land te bewerkstelligen voor een significante bijdrage aan de sociaaleconomische ontwikkeling van ons land. Dit zal simultaan plaatsvinden met het streven naar behoud van het tropische regenwoud op aarde. Om dit doel te bereiken, zal de hoogste prioriteit worden gegeven aan het vestigen van een goed beheersinstituut voor de hulpbron. De Overheid zal de aanzetten die daartoe zijn gegeven met de instelling van het CSNR en de opzet van de Stichting Bosbeheer en Bostoezicht (SBB) krachtig ondersteunen. In de komende beleidsperiode zullen activiteiten worden ontplooid voor het uitbreiden en verbeteren van het beheer van de beschermde gebieden, welke als voorwaarde worden gezien voor daadwerkelijke mobilisatie van het economisch potentieel daarvan in de nabije toekomst. Een meer directe en snellere impact op de nationale economie zal worden verkregen van de ontwikkeling van de bosexploitatie en houtverwerkende sector. In totaal is thans ca. 2.5 mln. ha. bos onder concessie of enig ander recht tot bosexploitatie uitgegeven, met een jaarlijkse productiecapaciteit van ca. 2.5 mln. m 3 en een bruto productiewaarde van tussen Sf 275 mld en Sf 55 mld. 184
3 Meerjaren Ontwikkelingsplan 21 t/m25 Voor een betere benutting van het potentieel houtkap en houtverwerking, wordt ordening van het betreffende deel van de subsector bosbouw van eminent belang geacht. Het ontwikkelingsbeleid zal zich derhalve richten op het uitbouwen van de SBB tot een effectieve instelling voor het nationale bosbeheer. De betere ordening van de sector zal onder meer tot uiting komen in een striktere naleving van de wettelijke bepalingen, een geleidelijke toename van nieuwe investeringen, verhoging van de overheidsinkomsten alsmede benutting van de onbenutte concessies. Een belangrijke basis voor de gerichte, systematische ontwikkeling van onze bossen langs de aangegeven lijnen, zal worden gelegd met de formulering in een nationaal, participatief proces van stakeholders van The National Forest Policy, waarin de belangen van alle stakeholders in een juiste onderlinge samenhang zijn gebracht, waardoor een breed draagvlak wordt verkregen voor een effectief duurzaam bosbeheer. Dit instrument geeft tevens het ontwikkelingspad voor de sector aan als basis voor de te ondernemen concrete ontwikkelingsplanning en uitvoering. Dit in samenwerking met de Interamerikaanse Ontwikkelingsbank op te zetten raamwerk zal van eminent belang zijn voor de uitbouw van de SBB met de afdeling Nationale Bosbouw Ontwikkelingsplanning. Met het operationeel worden van deze afdeling zal de SBB tot een effectieve ontwikkelingsplanning van de sector en adequate monitoring van de daarin gepleegde ontwikkelingsinvesteringen, in staat zijn. Voor de consolidatie en uitbouw van deze ingezette institutionele ontwikkeling zal de Regering in de eerste helft van het tweede planjaar, de belangrijke voorziening van de beheersheffing met De Nationale Assemblee overeenkomen; hiermede zullen onze bossen daadwerkelijk aan de nationale ontwikkeling dienstbaar worden gemaakt. De Overheid zal zich in het proces van uitbouw en verbetering van de nationale bosbouw en houtindustrie uit het actieve productieproces terugtrekken, terwijl haar regelgevende en begeleidende rol daarbij wordt versterkt. Het proces van commercialisering en eventueel privatisering van de staatsbosbedrijven zal worden geïntensiveerd teneinde zo spoedig mogelijk tot succesvolle afronding daarvan te kunnen geraken. Voor de uitbouw van de nationale houtindustrie is de rehabilitatie, uitbreiding en heroverweging van de fysieke infrastructuur voor het houttransport een vereiste, welke met de nodige prioriteit zal worden gerealiseerd, waar mogelijk mede met de bijdragen die daarvoor uit de sector zelf zullen worden gemobiliseerd. 185
4 Meerjaren Ontwikkelingsplan 21 t/m25 Ook zal de Regering maatregelen treffen in het kader van duurzaam beheer en duurzame benutting van beschermde gebieden en in het wild voorkomende fauna en flora, evenals maatregelen ter herstructurering van het grondbeleid. Om te voorzien in het noodzakelijke geschoolde kader, zullen alle vormen van beroepsen beroepsgericht onderwijs opnieuw beoordeeld worden en voor wat inhoud en omvang betreft, worden aangepast aan de reële behoefte aan getrainde en geschoolde krachten voor de nationale productie en dienstverlening. Daartoe zal het Nationaal Instituut voor Scholing en Beroep (NISAB), dat belast is met de taak het lager en middelbaar beroepsonderwijs af te stemmen op de kwalitatieve en kwantitatieve behoeften van de arbeidsmarkt, worden gereactiveerd. In dit instituut participeren de Overheid, het bedrijfsleven en de vakbeweging. Doordat de vraag naar gecertificeerd hout (hout dat op duurzame wijze geproduceerd is en voorzien van een groen label) in de wereld steeds meer toeneemt, zullen de Surinaamse houtproducenten steeds meer baat hebben bij het certificeren van hun productiemethode. Dit proces is niet slechts bedoeld om de afzet van hout te garanderen, maar ook ter bevordering van duurzaam houtgebruik. De Regering ondersteunt deze ontwikkeling en zal middels voorlichting het bewustzijn hieromtrent propageren. BELEIDSMATRIX BOSBOUW EN HOUTVERWERKING Start/ duur 2 4 Programma s MAATREGELEN Invest. in SRG mln GENERAAL TOTAAL 3567 BOSBOUWSECTOR Ordening bosbouwsector
5 Meerjaren Ontwikkelingsplan 21 t/m25 Identificatie van alle actoren binnen de sector, t.w. exploitanten, verwerkers, onderzoeksinstituten, milieu instituten, Overheid, inheemse en marronorganisaties enz. Periodiek overleg van het Overheidsorgaan van de sector (SBB) met alle actoren t.b.v de 55 bosbouwplanning en monitoring. In dit kader vindt uitbouw plaats van SBB Formulering National Forest Policy voor de korte, middellange en lange termijn geformuleerd door de diverse actoren in de sector Aanpassing Wet Bosbeheer Training kader binnen de sector; wederopbouw Jan Starke Opleidings Centrum 2884 Uitbouw nationale houtindustrie Bescherming biodiversiteit en conservering ecosystemen Herkaveling van uitgegeven concessies Rehabilitatie, uitbreiding en heroverweging fysieke infrastructuur van de sector 187
Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005 BELEID VOOR DE RUIMTELIJKE ORDENING EN MILIEUMANAGEMENT
Hoofdstuk 9 BELEID VOOR DE RUIMTELIJKE ORDENING EN MILIEUMANAGEMENT In de onderstaande paragrafen komen aan de orde beleidsaspecten en geografische gebieden, die een directe invloed hebben op het gebruik
Nadere informatie8.7 NUTSVOORZIENINGEN
Meerjaren Ontwikkelingsplan 21 t/m 25 8.7 NUTSVOORZIENINGEN Voor iedere samenleving is ten behoeve van de huishoudens en bedrijven, een adequaat niveau van nutsvoorzieningen van groot belang. Dit niet
Nadere informatieBUREAU VOOR DE STAATSSCHULD. Suriname Debt Management Office. Kosten en Risico analyse van de Surinaamse schuldportefeuille per ultimo 2013
BUREAU VOOR DE STAATSSCHULD Suriname Debt Management Office Kosten en Risico analyse van de Surinaamse schuldportefeuille per ultimo 2013 Een vooruitblik op de schuld, de schuldenlastbetalingen in 2014-2050
Nadere informatieSECTORAAL PRODUCTIEBELEID 8.1. DELFSTOFFENPRODUCTIE EN - VERWERKING. Hoofdstuk 8
Hoofdstuk 8 SECTORAAL PRODUCTIEBELEID In de navolgende paragrafen wordt het beleid ter stimulering van de productie in de primaire, de secundaire en tertiaire sectoren aangegeven. In volgorde komen aan
Nadere informatieInterim Strategisch Actieplan. voor de. Bos- en Houtsector van Suriname 2009-2013
Interim Strategisch Actieplan voor de Bos- en Houtsector van Suriname 2009-2013 Samenvatting Interim Strategisch Actieplan. In 2003 wed het Nationaal Bosbeleid geformuleerd en gepresenteerd. In hetzelfde
Nadere informatieTRAININGSWIJZER MODULE 1:
TRAININGSWIJZER MODULE 1: Bosbedrijfskunde & Marketing binnen de Houtsector Aan : Suriname Business Forum (SBF) Dhr. R. Kalka Datum : 31 augustus 2012 Versie : 1.0 Inhoudsopgave 1 TRAININGSWIJZER MODULE:
Nadere informatieDebt Sustainability Analysis (DSA)
BUREAU VOOR DE STAATSSCHULD Suriname Debt Management Office Debt Sustainability Analysis (DSA) Een analyse naar de kwetsbaarheid van de Surinaamse Staatsschuld in 2014-2018 Malty Dwarkasing Sarajane Omouth
Nadere informatieBUREAU VOOR DE STAATSSCHULD. Suriname Debt Management Office. Kosten en Risico analyse van de Surinaamse schuldportefeuille per ultimo 2012
BUREAU VOOR DE STAATSSCHULD Suriname Debt Management Office Kosten en Risico analyse van de Surinaamse schuldportefeuille per ultimo 2012 Een vooruitblik op de schuld, de schuldenlastbetalingen in 2013-2045
Nadere informatieBosbouwsector analyse 1 e Halfjaar Stichting voor Bosbeheer en Bostoezicht Directoraat: Bosbouw Economische Diensten
Bosbouwsector analyse 1 e Halfjaar 2010 Stichting voor Bosbeheer en Bostoezicht Directoraat: Bosbouw Economische Diensten Oktober 2010 Bosbouw sector analyse 1 e Halfjaar 2010 1. Houtproductie in het 1
Nadere informatieBUREAU VOOR DE STAATSSCHULD. Suriname Debt Management Office. Kosten en Risico analyse van de Surinaamse schuldportefeuille per ultimo 2014
BUREAU VOOR DE STAATSSCHULD Suriname Debt Management Office Kosten en Risico analyse van de Surinaamse schuldportefeuille per ultimo 2014 Sarajane Marilfa Omouth Paramaribo, juni 2015 1. Inleiding De totale
Nadere informatie8.5 HANDEL EN TOERISME
Meerjaren Ontwikkelingsplan 21 t/m 25 8.5 HANDEL EN TOERISME HANDEL De activiteiten in de sector handel worden onderscheiden in groothandel, kleinhandel en markthandel. In onze economie neemt de handel,
Nadere informatieSamenvatting van de partnerschapsovereenkomst voor Nederland, 2014-2020
EUROPESE COMMISSIE Samenvatting van de partnerschapsovereenkomst voor Nederland, 2014-2020 Algemene informatie De partnerschapsovereenkomst (PO) van Nederland is het overkoepelende strategische document
Nadere informatieDebt Sustainability Analysis (DSA)
BUREAU VOOR DE STAATSSCHULD Suriname Debt Management Office Debt Sustainability Analysis (DSA) Een analyse naar de kwetsbaarheid van de Surinaamse Staatsschuld in 2013-2017 Malty Shanti-Devi Dwarkasing
Nadere informatieeconomische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen
economische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen REDD+ een campagne voor bewustwording van suriname over haar grootste kapitaal Wat is duurzaam gebruik van het bos: Duurzaam
Nadere informatieHET EU FLEGT- Actieplan
HET EU FLEGT- Actieplan Rob Busink Directie Natuur en Biodiversiteit 1 september 2015 Consultatiebijeenkomst FLEGTevaluatie Naar een Europese aanpak van de bestrijding van de handel in illegaal hout Toenemende
Nadere informatieDeze herziening heeft geleid tot de overschrijding van de binnenlandse schuld-bbp ratio s in het tweede halfjaar van 2010.
Het verslagjaar 2010 In het tweede halfjaar van 2010 was de binnenlandse schuld/bbp ratio continue onder druk. Dit kwam in de eerste plaats door een significante stijging van de binnenlandse schuld wat
Nadere informatieSCHATTING BBO OPBRENGSTEN
SCHATTING BBO OPBRENGSTEN 1. Opbrengsten BBO aan overheidsinkomsten Voordat wordt ingegaan op de opbrengsten die de BBO aan Lands kas zal bijdragen, wordt stilgestaan bij het gegeven dat het BBO-stelsel
Nadere informatieGroene Suriname Strategie
Groene Suriname Strategie Economische ontwikkeling die de natuurlijke rijkdommen benut, met behoud van Suriname s status als het groenste land ter wereld Er is een vreemde paradox in de internationale
Nadere informatieBos en klimaatverandering
Bos en klimaatverandering 19/08/2009 De mondiale trend van klimaatverandering brengt vele klimaateffecten met zich mee. Temperatuurstijging, de verandering van regenvalpatronen, hiervan kunnen we in Suriname
Nadere informatieCOMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE. Begeleidend Document. bij het Voorstel voor een
COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, 17.10.2008 SEC(2008) 2616 WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE Begeleidend Document bij het Voorstel voor een VERORDENING VAN HET EUROPEES PARLEMENT
Nadere informatieBalans van tropisch hout en houtproducten voor Nederland,
Balans van tropisch hout en houtproducten voor Nederland, 1988-2011 Indicator 6 februari 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieBeschikbaarheid houtige biomassa uit bos en landschap
Beschikbaarheid houtige biomassa uit bos en landschap Martijn Boosten & David Borgman (Zwolle, 1 november 2018) Huidig verbruik biomassa Studie beschikbaarheid houtige biomassa In opdracht RVO (juni 2018)
Nadere informatieKnotwilgen langs de Gaverbeek (Meimeersen, Zulte)
Knotwilgen langs de Gaverbeek (Meimeersen, Zulte) Yves Adams Duurzaam gebruik Deel V Myriam Dumortier 1 01 Duurzaam gebruik in de natuurrapportering Reservaten zijn essentieel voor het natuurbehoud, maar
Nadere informatieGroei of krimp? bij Pincode 5e ed. 4GT Hoofdstuk 7 en 4K Hoofdstuk 5 aanvullend lesmateriaal n.a.v. vernieuwde syllabus EC/K/5A: 2
Groei of krimp? bij Pincode 5e ed. 4GT Hoofdstuk 7 en 4K Hoofdstuk 5 aanvullend lesmateriaal n.a.v. vernieuwde syllabus EC/K/5A: 2 Als je moet kiezen welk plaatje je op je cijferlijst zou willen hebben,
Nadere informatieDeel IV: Financieel kader en Investeringskader
Deel IV: Financieel kader en Investeringskader Deel IV: Financieel kader en Investeringskader Bij de economische ontwikkeling is cruciaal het aantrekken van investeringen, zowel lokaal als internationaal.
Nadere informatieCentraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie groeit 2,9 procent in Economische groei vierde kwartaal 2,7 procent
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB07-010 13 februari 2007 9.30 uur Economie groeit 2,9 procent in 2006 De Nederlandse economie is in 2006 met 2,9 procent gegroeid. Dit is bijna twee keer
Nadere informatieEindexamen economie vwo II
Beoordelingsmodel Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 Voorbeelden van een
Nadere informatieBosbouwsector analyse Stichting voor Bosbeheer en Bostoezicht. Directoraat: Bosbouw Economische Diensten Paramaribo, September 2011 R.
Bosbouwsector analyse 2010 Stichting voor Bosbeheer en Bostoezicht Directoraat: Bosbouw Economische Diensten Paramaribo, September 2011 R.Matai 2011 IS HET JAAR VAN DE BOSSEN WERELD WIJD KOMMEN ER 4 MILJARD
Nadere informatie29876 Evaluatie AIVD Nr. 4 Brief van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
29876 Evaluatie AIVD Nr. 4 Brief van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 28 april 2005 Inleiding Bij deze doe ik
Nadere informatieVLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2014/3 naar aanleiding van het Vlaams Ouderenbeleidsplan
VLAAMSE OUDERENRAAD Advies 2014/3 naar aanleiding van het Vlaams Ouderenbeleidsplan 2015-2020 Vlaamse Ouderenraad vzw 5 november 2014 Koloniënstraat 18-24 bus 7 1000 Brussel Advies 2014/3 naar aanleiding
Nadere informatieHet Nationaal REDD + Programma Suriname DE BESTURING. Mw. Ellen Naarendorp 10 april 2015
Het Nationaal REDD + Programma Suriname DE BESTURING Mw. Ellen Naarendorp 10 april 2015 .. WE ZIJN HET BOS.. HET REDD + WAAROM PROGRAMMA SURINAME? WIJ WILLEN DIT > voor ons NAGESLACHT WIJ WILLEN DIT >
Nadere informatieOPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN
OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN HOUTBOUW IN BRUSSEL HERFST 2017 Hout, een duurzaam materiaal Hugues FRERE 2 DOELSTELLINGEN VAN DE PRESENTATIE N N N Het specifieke karakter van hout als natuurlijk structuurmateriaal
Nadere informatieHoeveel houtige biomassa komt er (in potentie) uit bos, landschap en de bebouwde omgeving?
Hoeveel houtige biomassa komt er (in potentie) uit bos, landschap en de bebouwde omgeving? Martijn Boosten Demonstratie oogst en verwerking biomassa 3 juli 2014, Rosmalen Stichting Probos Kennisinstituut
Nadere informatieVraag Antwoord Scores
Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 1 Voordat de export wegviel was er evenwicht op de
Nadere informatieStatistisch Magazine Internationale economische ontwikkelingen in de periode 2010 tot en met 2012
Internationale economische ontwikkelingen in de periode 2010 tot en met 2012 Inleiding Lorette Ford De economische ontwikkeling van een land kan door middel van drie belangrijke economische indicatoren
Nadere informatieBiomassaverbruik en beschikbaarheid in Nederland
Biomassaverbruik en beschikbaarheid in Nederland Martijn Boosten (Zwolle, 30 maart 2017) Hernieuwbare energie en houtige biomassa Situatie in 2015: 5,8% van NL energieverbruik kwam uit hernieuwbare bronnen
Nadere informatieF.4 bijlage 4; Feiten en cijfers
F.4 bijlage 4; Feiten en cijfers F.4.1 Inleiding Deze bijlage geeft een toelichting bij de productie en verwerking van het Nederlands afval sinds 1985 plus een inschatting hiervan tijdens de komende planperiode.
Nadere informatieEconomische effecten van een verlaging van de administratieve lasten
CPB Notitie Datum : 7 april 2004 Aan : Projectdirectie Administratieve Lasten Economische effecten van een verlaging van de administratieve lasten 1 Inleiding Het kabinet heeft in het regeerakkoord het
Nadere informatieBijlage HAVO. economie. tijdvak 1. Bronnenboekje
Bijlage HAVO 218 tijdvak 1 economie Bronnenboekje HA-122-a-18-1-b Opgave 1 bron 1 kosten Metolani constante kosten: ontwikkelkosten 2 miljoen management- & personeelskosten 15 miljoen verzekeringspremies
Nadere informatieKwaliteitsecotoerisme in het binnenland? Annette Tjon Sie Fat CI-Suriname oktober 2009
Kwaliteitsecotoerisme in het binnenland? Annette Tjon Sie Fat CI-Suriname oktober 2009 Inhoud Toerisme-ontwikkeling op basis van: Projectvoorbereiding 1998-2000 Raleighvallen 2001 2008 Kwamalasamutu 2001
Nadere informatieHoe kunnen we leren van ongevallen, klachten en signalen?
Hoe kunnen we leren van ongevallen, klachten en signalen? Ministerie van SZW Inspectie SZW Jan Romp Leo Vogelaar Favoriete plannen deelnemers uit sessie 7/9/2017 Analyse van oorzaken van ongevallen. Analyse
Nadere informatieFSC-onderzoek 2008: Opzet en resultaten Inhoudstafel
FSC-onderzoek 2008: Opzet en resultaten Inhoudstafel Inleiding... 2 Onderzoek... 4 Opzet... 4 Onderzochte ketens en aantal winkels per keten... 4 Productcategorieën... 4 Keuze van de productcategorieën...
Nadere informatieRegeling Kwaliteit Voortgezet Onderwijs
Algemeen Verbindend Voorschrift Betreft de onderwijssector(en) Informatie CFI/ICO Voorgezet onderwijs vo 079-3232.444 Bestemd voor het bevoegd gezag van scholen en scholengemeenschappen in het voortgezet
Nadere informatieEindexamen vwo economie 2014-I
Opgave 1 1 maximumscore 2 De kredietcrisis in de VS leidt ertoe dat Nederlandse banken verlies lijden op hun beleggingen in de VS en daardoor minder makkelijk krediet verstrekken aan bedrijven. Hierdoor
Nadere informatiePersbericht. Economie verder gekrompen. Centraal Bureau voor de Statistiek. Uitvoer blijft groeien. Minder investeringen
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB13-011 14 februari 2013 9.30 uur Economie verder gekrompen Economie krimpt in vierde kwartaal 0,2 procent t.o.v. kwartaal eerder Ten opzichte van een jaar
Nadere informatieCentraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economische groei valt terug
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB11-069 15 november 2011 9.30 uur Economische groei valt terug Economie 1,1 procent gegroeid op jaarbasis in derde kwartaal Kwartaal op kwartaal 0,3 procent
Nadere informatieCentraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Vooral opwaartse bijstelling overheidsconsumptie. Kwartaal-op-kwartaalgroei 0,6 procent
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB05-144 21 december 2005 9.30 uur Groei economie derde kwartaal 2005 hoger dan eerder geraamd De Nederlandse economie is in het derde kwartaal van 2005 met
Nadere informatiePresentatie onderdirecteur Handel, Mw. Mr. H. Djosetiko voor de ASFA workshop op 20 oktober 2004. Lokatie: Ballroom Hotel Torarica
Presentatie onderdirecteur Handel, Mw. Mr. H. Djosetiko voor de ASFA workshop op 20 oktober 2004. Lokatie: Ballroom Hotel Torarica Voorzitter ASFA, dagvoorzitter Etc, Dames en heren,.. Goedemorgen, Met
Nadere informatieMACRO-ECONOMISCHE VERKENNINGEN 2007-2013
MACRO-ECONOMISCHE VERKENNINGEN 2007-2013 STICHTING PLANBUREAU SURINAME MEI 2013 Colofon Uitgave : Stichting Planbureau Suriname Jaar : 2013 Eindredactie : Drs. Lilian S. Menke-Tangali/Drs. Saskia M. Wallerlei
Nadere informatieVerbruik, duurzaamheid en beschikbaarheid biomassa
Verbruik, duurzaamheid en beschikbaarheid biomassa Martijn Boosten (Waddinxveen, 19 december 2017) Verbruik biomassa Herkomst biomassa Bij- en meestook Hernieuwbare energie en houtige biomassa Energieakkoord:
Nadere informatieUIT groei en conjunctuur
Economische groei. Economische groei drukken we uit in de procentuele groei van het BBP op jaarbasis. De groei van het BBP heeft twee oorzaken. Het BBP kan groeien omdat de prijzen van producten stijgen
Nadere informatieGroep Wegingsfactor Prijsverandering Partieel prijsindexcijfer Woning 40% +10% 110 Voeding 30% -10% 90 Kleding 20% +20% 120 Diversen 10% +15% 115
Samenvatting door M. 1480 woorden 6 januari 2014 7,2 17 keer beoordeeld Vak Methode Economie Praktische economie Tijd is geld De ECB leent geld uit aan de banken. Ze rekenen daar reporente voor. Banken
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 19 december 2017 Betreft Beantwoording vragen
Nadere informatieWat zijn de belangrijkste doelen en resultaten van de Readiness fase voor REDD+?
7 december 2016 ACHTERGROND INFORMATIE REDD+ Suriname behoort tot een heel kleine groep van landen, die zich kenmerken vanwege hun hoge bosbedekking, lage ontbossingsgraad (High Forest Cover, Low Deforestation
Nadere informatie1)Waaruit bestaat de vraag op de Werkenden en arbeidsmarkt? (openstaande)vacatures. 2)Noem een ander woord voor Werkenden werkgelegenheid.
1 1)Waaruit bestaat de vraag op de arbeidsmarkt? 2)Noem een ander woord voor werkgelegenheid. 3)Wie vragen arbeid? 4)Met welk woord wordt het aanbod van arbeid ook aangeduid? 5)Geef de omschrijving van
Nadere informatieEindexamen economie havo II
Opgave 1 Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. 1 Voorbeeld van een juist antwoord: Een antwoord waaruit blijkt dat
Nadere informatieBUREAU VOOR DE STAATSSCHULD. Suriname Debt Management Office. Kosten en Risico analyse van de Surinaamse schuldportefeuille per ultimo 2015
BUREAU VOOR DE STAATSSCHULD Suriname Debt Management Office Kosten en Risico analyse van de Surinaamse schuldportefeuille per ultimo 215 Paramaribo, mei 216 1. Inleiding Aan het eind van 215 was de totale
Nadere informatieNL In verscheidenheid verenigd NL B8-1043/8. Amendement. Giovanni La Via, Peter Liese namens de PPE-Fractie
4.10.2016 B8-1043/8 8, Jo Leinen, Julie Girling, Gerben-Jan Gerbrandy, Visum 14 bis (nieuw) gezien de encycliek "Laudato si'", 4.10.2016 B8-1043/9 9, Jo Leinen, Julie Girling, Gerben-Jan Gerbrandy, Paragraaf
Nadere informatie5.6 Het Nederlands hoger onderwijs in internationaal perspectief
5.6 Het s hoger onderwijs in internationaal perspectief In de meeste landen van de is de vraag naar hoger onderwijs tussen 1995 en 2002 fors gegroeid. Ook in gaat een steeds groter deel van de bevolking
Nadere informatieNo STAATSBLAD No. 190 VAN DE REPUBLIEK SURINAME
2015-1- No. 190 2015 STAATSBLAD No. 190 VAN DE REPUBLIEK SURINAME WET VAN 11 DECEMBER 2015, HOUDENDE WIJZIGING VAN DE WET VAN 8 JULI 2015 TOT VASTSTELLING VAN DE 7-DE AFDELING VAN DE BEGROTING VAN UITGAVEN
Nadere informatieVerklaring van Letland en Litouwen
Raad van de Europese Unie Brussel, 2 mei 2018 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2016/0230 (COD) 8216/18 ADD 1 REV 1 CODEC 607 CLIMA 66 ENV 244 AGRI 185 FORETS 14 ONU 30 NOTA I/A-PUNT van: aan: Betreft:
Nadere informatieBeschrijving van de generieke norm: ISO 27001:2013. Grafimedia en Creatieve Industrie. Versie: augustus 2016
Beschrijving van de generieke norm: ISO 27001:2013 Grafimedia en Creatieve Industrie Versie: augustus 2016 Uitgave van de branche (SCGM) INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 1 INLEIDING... 4 1. ONDERWERP EN
Nadere informatie2013 1 No. 79 DE PRESIDENT VAN DE REPUBLIEK SURINAME, Artikel 1. Bedragen x SRD.1.000 Code Kostensoort Bedrag
2013 1 No. 79 2013 STAATSBLAD No. 79 VAN DE REPUBLIEK SURINAME WET VAN 26 FEBRUARI 2013, TOT VASTSTELLING VAN DE 17-DE AFDELING VAN DE BEGROTING VAN UITGAVEN EN ONTVANGSTEN VOOR HET DIENSTJAAR 2013 BETREFFENDE
Nadere informatie(98/C 364/02) Gelet op het Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap, inzonderheid op artikel 130 S, lid 1,
bron : Publicatieblad van de Europese Gemeenschappen PB C 364 van 25/11/98 GEMEENSCHAPPELIJK STANDPUNT (EG) Nr. 59/98 door de Raad vastgesteld op 20 juli 1998 met het oog op de aanneming van Richtlijn
Nadere informatieBrussel, 10 september _AdviesBBB_Toerisme_Vlaanderen. Advies. Oprichtingsdecreet Toerisme Vlaanderen
Brussel, 10 september 2003 091003_AdviesBBB_Toerisme_Vlaanderen Advies Oprichtingsdecreet Toerisme Vlaanderen Inhoud Inhoud... 2 1. Inleiding...3 2. Krachtlijnen van het advies... 3 3. Advies...4 3.1.
Nadere informatieEindexamen economie 1-2 havo 2007-I
4 Beoordelingsmodel Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 twee van de volgende voorbeelden
Nadere informatieCentraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie 0,7 procent gekrompen
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB12-009 15 februari 2012 9.30 uur Economie 0,7 procent gekrompen In vierde kwartaal 0,7 procent krimp t.o.v. een jaar eerder Consumptie 1,8 procent lager
Nadere informatieBijlage HAVO. economie. tijdvak 1. Bronnenboekje. Achter deze bijlage is een erratum opgenomen. HA-1022-a-18-1-b
Bijlage HAVO 2018 tijdvak 1 economie Bronnenboekje Achter deze bijlage is een erratum opgenomen. HA-1022-a-18-1-b Opgave 1 bron 1 kosten Metolani constante kosten: ontwikkelkosten 20 miljoen management-
Nadere informatieFlashraming CBS: export zorgt voor economische groei
Persbericht PB14-050 14 augustus 2014 09.30 uur Flashraming CBS: export zorgt voor economische groei - Economie groeit volgens de flashraming met 0,5 procent ten opzichte van eerste kwartaal 2014 - Volgens
Nadere informatieEconomische outlook Nederlandse regio s 2 e kwartaal 2011
Economische outlook Nederlandse regio s 2 e kwartaal 2011 Verwachtingen in West-Nederland positiefst De productie van industriële bedrijven in Nederland groeide in april 2011 met 0,8% nauwelijks ten opzichte
Nadere informatieVerkenning regionale loopbaanversneller. Presentatie Voorzittersoverleg 28 maart 2019
Context (1) Context (1) Verkenning regionale loopbaanversneller Presentatie Voorzittersoverleg 28 maart 2019 Opbouw 5. Advies 1. Probleem 4. Observaties 2. Opdracht 3. Aanpak Probleem Economische ontwikkeling:
Nadere informatieRAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 6 oktober 2006 (17.10) (OR. en) 13651/06 SOC 447 NOTA
RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 6 oktober 2006 (17.10) (OR. en) 13651/06 SOC 447 NOTA van: aan: Betreft: het voorzitterschap de Groep sociale vraagstukken Toetsing van de uitvoering door de lidstaten
Nadere informatieDe handelsbetrekkingen van België met Mozambique
De handelsbetrekkingen van België met Mozambique Algemeen: 2010 (schattingen) BBP 9,9 miljard USD Groeipercentage van het BBP 7,0% Inflatie 13,0% Uitvoer van goederen (FOB) Invoer van goederen (FOB) Handelsbalans
Nadere informatieBUREAU VOOR DE STAATSSCHULD Suriname Debt Management Office
BUREAU VOOR DE STAATSSCHULD Suriname Debt Management Office Kwartaal rapportage Update3 oktober 216 2 e kwartaal 216 Overzicht ontwikkelingen, tweede kwartaal 216 In het tweede kwartaal van 216 zijn er
Nadere informatieArbeidsmarktprognoses Noord-Holland 2012
Arbeidsmarktprognoses Noord-Holland 2012 t.b.v. Monitor Arbeidsmarkt en Onderwijs Provincie Noord-Holland IJmuiden, 23 november 2012 Arjan Heyma www.seo.nl - secretariaat@seo.nl - +31 20 525 1630 Belangrijkste
Nadere informatieADMINISTRATIEVE OVEREENKOMST BETREFFENDE EEN SAMENWERKINGSKADER TUSSEN. het secretariaat van de Centrale Commissie voor de Rijnvaart
ADMINISTRATIEVE OVEREENKOMST BETREFFENDE EEN SAMENWERKINGSKADER TUSSEN het secretariaat van de Centrale Commissie voor de Rijnvaart en het Directoraat-generaal Mobiliteit en Vervoer van de Europese Commissie
Nadere informatieDe economische groei bedroeg 0,2 % in het eerste kwartaal van Over het hele jaar 2018 nam het bbp met 1,4 % toe
Instituut voor de nationale rekeningen PERSCOMMUNIQUÉ 2019-04-29 Links: Publicatie NBB.Stat Algemene informatie De economische groei bedroeg 0,2 % in het eerste kwartaal van 2019 Over het hele jaar 2018
Nadere informatieVoortgangsrapportage Werklocaties
Voortgangsrapportage Werklocaties Inleiding Het Programma Werklocaties Limburg 2020 legt de herstructureringsopgave en de planningsopgave voor bedrijventerreinen vast tot en met 2020. Na een voorbereiding
Nadere informatieALGEMENE ECONOMIE /03
HBO Algemene economie Raymond Reinhardt 3R Business Development raymond.reinhardt@3r-bdc.com 3R 1 M Productiefactoren: alle middelen die gebruikt worden bij het produceren: NOKIA: natuur, ondernemen, kapitaal,
Nadere informatieKeuzeonderwerp. Keynesiaans model. Gesloten /open economie zonder/met overheid met arbeidsmarkt. fransetman.nl
Keuzeonderwerp Keynesiaans model Gesloten /open economie zonder/met overheid met arbeidsmarkt Vraag op de goederenmarkt Alleen gezinnen en bedrijven kopen op de goederenmarkt. C = 0,6 Y Aa = 4 mln mensen
Nadere informatieExamen HAVO. Economie 1
Economie 1 Examen HAVO Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 2 Woensdag 21 juni 13.30 16.00 uur 20 00 Dit examen bestaat uit 31 vragen. Voor elk vraagnummer is aangegeven hoeveel punten met een goed
Nadere informatieOekraïne (foto s zijn terug te vinden op www.liba.be)
Landbouw in Oekraïne 12/05/2011 Oekraïne (foto s zijn terug te vinden op www.liba.be) Oekraïne is groter dan elk land van de EU. De goede ligging van het land, gecombineerd met de vruchtbare bodems, geeft
Nadere informatie6.2 RATIONALISERING OVERHEIDSAPPARAAT
Meerjaren Ontwikkelingsplan 21 t/m 25 6.2 RATIONALISERING OVERHEIDSAPPARAAT De crisis op dit beleidsgebied wordt gekenmerkt door een inefficiënte inzet en inadequate accommodatie van overheidspersoneel
Nadere informatieDe economische groei bedraagt 0,3 % in het eerste kwartaal van 2015. De economische activiteit stijgt met 1,1 % over het hele jaar 2014
Instituut voor de nationale rekeningen 2015-04-29 Links: Publicatie NBB.stat Algemene informatie De economische groei bedraagt 0,3 % in het eerste kwartaal van 2015 De economische activiteit stijgt met
Nadere informatieBUREAU VOOR DE STAATSSCHULD Suriname Debt Management Office
BUREAU VOOR DE STAATSSCHULD Suriname Debt Management Office Kwartaal rapportage Datum: 26 februari 19 4 e kwartaal 18 Overzicht ontwikkelingen, vierde kwartaal 18 Op het front van de buitenlandse schuld
Nadere informatieCentraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Economie groeit 3,5 procent in Economische groei vierde kwartaal liefst 4,4 procent
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB08-008 14 februari 2008 9.30 uur Economie groeit 3,5 procent in 2007 De Nederlandse economie is in 2007 met 3,5 procent gegroeid. Dit is de hoogste groei
Nadere informatieNatuurnetwerk in Wallonië
Natuurnetwerk in Wallonië Catherine Hauregard, Waalse Overheidsdienst Afdeling Natuur en Bos «Networking event over de Nationale biodiversiteitsstrategie» 19 mei 2014, KBIN Biodiversiteit in Wallonië Ecologische
Nadere informatieBLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING
BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING Officiële uitgave van gemeenschappelijke regeling Waddenfonds. Nr. 390 1 augustus 2016 Verordening van 30 juni 2016 van het algemeen bestuur van de gemeenschappelijke regeling
Nadere informatie16 december 2010 Drs. Waddy Sowma
16 december 2010 Drs. Waddy Sowma MKB: bedrijven met aantal medewerkers < 50 Wereldwijd zijn economen het eens dat ondernemers door hun creativiteit en innovatievermogen een belangrijk aandeel leveren
Nadere informatiePersbericht. Economie groeit 0,9 procent in eerste kwartaal Centraal Bureau voor de Statistiek. Kwartaal-op-kwartaalgroei aangetrokken
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB04-103 1 juli 2004 9.30 uur Economie groeit 0,9 procent in eerste kwartaal 2004 De Nederlandse economie is in het eerste kwartaal van 2004 met 0,9 procent
Nadere informatieMSC certificering: hoe werkt het?
MSC certificering: hoe werkt het? Nathalie Steins Commercial manager Nederland Kenniskring binnenvisserij, Rijswijk 18 november 2008 Inhoud presentatie 1. Wat is de Marine Stewardship Council? 2. De standaard
Nadere informatieEINDVERSLAG DER COMMISSIE VAN RAPPORTEURS
WET van houdende Toetreding van de Republiek Suriname tot de "Kimberley Process Certificate Scheme" van de "World Diamond Council Association" EINDVERSLAG DER COMMISSIE VAN RAPPORTEURS PREADVIES De Commissie
Nadere informatie7 Afvalbeheerscenario s
7 Afvalbeheerscenario s 7.1 Inleiding Om het toekomstig afvalstoffenbeleid te kunnen formuleren en uitvoeren, is het noodzakelijk dat inzicht bestaat in het te verwachten afvalaanbod en afvalbeheer in
Nadere informatieLokale Dialogen - 2. Beschrijving van de krutu in Apoera
Lokale Dialogen - 2 Beschrijving van de krutu in Apoera Lokale dialogen: Apoera 23-24 November 2012 Inhoud Inleiding... 3 1. Thema: Introductie klimaatverandering... 4 2. Thema: REDD+... 5 3. Thema: Overzicht
Nadere informatieEindexamen economie 1-2 havo 2006-II
Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 Voorbeelden van een juist antwoord zijn: kosten van politie-inzet
Nadere informatieRecordhoeveelheid varkensvlees uitgevoerd
Page 1 of 5 Recordhoeveelheid varkensvlees uitgevoerd 11-5-2016 / 02:00 In 2015 exporteerde Nederland een recordhoeveelheid van 944 miljoen kilo varkensvlees, 6 procent meer dan in 2014. Door de lage prijzen
Nadere informatieHandleiding opstellen exploitatieplan
1. INLEIDING... 2 2. ALGEMENE GEGEVENS VAN DE CONCESSIONARIS... 3 2.1. BEDRIJFSGEGEVENS... 3 2.2. NAAM EN ADRES VAN DE DIRECTEUR/ EIGENAAR... 3 2.3. ORGANISATIESTRUCTUUR VAN HET BEDRIJF... 3 3. BOSBOUWTECHNISCHE
Nadere informatieVraag Antwoord Scores
Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 Rek in het arbeidsaanbod 1 maximumscore 2 Doordat het aanbod van
Nadere informatieHANDELSBETREKKINGEN VAN BELGIË MET SURINAME
HANDELSBETREKKINGEN VAN BELGIË MET SURINAME De handelsbetrekkingen van België met Suriname 0 Bron: CIA World Factbook De handelsbetrekkingen van België met Suriname 1 1 Enkele economische indicatoren -
Nadere informatieSamenvatting UWV Arbeidsmarktprognose Met een doorkijk naar 2018
Samenvatting UWV Arbeidsmarktprognose 2013-2014 Met een doorkijk naar 2018 Samenvatting UWV Arbeidsmarktprognose 2013-2014 Een belangrijke taak van UWV is het bij elkaar brengen van vraag en aanbod op
Nadere informatie