Republiek Suriname District Para District Strategisch Ontwikkelingsplan 2008 e.v.

Transcriptie

1 District Strategisch Ontwikkelingsplan 2008 e.v. ( REVIEW OF FINAL DSOP PARA DOOR CONSULTANT S.C.MUNGRA ZIE OPMERKINGEN IN ROOD AANGEGEVEN. D.D. 25 OKT.2008.

2 DISTRICT PARA DISTRICT STRATEGISCH ONTWIKKELINGSPLAN Vicieuze cirkel Als ik blijf kijken zoals ik altijd heb gekeken blijf ik denken zoals ik altijd dacht. Als ik blijf denken zoals ik altijd heb gedacht blijf ik geloven zoals ik altijd heb geloofd. Als ik blijf geloven zoals ik altijd heb geloofd blijf ik doen zoals ik altijd heb gedaan. Als ik blijf doen zoals ik altijd heb gedaan Pagina 2 van 116

3 blijft mij overkomen wat mij altijd overkomt. Kristien van Eeckhout Inhoudsopgave INHOUDSOPGAVE 3 LIJST VAN ACTIVITEITEN MATRICES, TABELLEN EN FIGUREN 6 VOORWOORD 8 TECHNISCHE NOTITIE 9 GEBRUIKTE METHODOLOGIE 9 INLEIDING 10 DE MAATSCHAPPELIJKE CONTRACTEN 11 Mondiale duurzaamheid 12 ALGEMENE INFORMATIE PARA 13 GEOGRAFISCH 13 CULTUUR 13 DEMOGRAFIE 13 BESTUURLIJK 13 BELEIDSPRIORITEITEN 15 VISIE EN MISSIE 15 Verdienpoten van het district 15 Probleemgebieden 15 Waarden en voorwaarden voor ontwikkeling 15 Waarden 15 Voorwaarden voor ontwikkeling 16 ONTWIKKELINGSBELEID 16 Pagina 3 van 116

4 LOKAAL BESTUUR EN DECENTRALISATIE 16 RECHTSHANDHAVING, OPENBARE ORDE EN VEILIGHEID 20 FACILITERING PRIVATE SECTOR 22 ECONOMISCHE ONTWIKKELING 2524 WATER 2524 Districtsverordeningen 2524 Water Autoriteit Para 2625 Voorlichting 2625 Waterwinning 2625 BENUTTING VAN OPPERVLAKTE WATER 2827 Recreatie en Toerisme 2827 Agrarische sector 3231 Agricultuur binnen de Caricom 3736 GROND 3938 Plantages 3938 Dorpen 3938 Bosbouw en Houtverwerking 4140 Milieuvriendelijke benutting van natuurlijke hulpbronnen 4544 HANDEL EN INDUSTRIALISATIE 4645 TRANSPORT 4847 BOUW EN CONSTRUCTIE 4948 Nutsvoorzieningen 5150 Energievoorziening 5150 Watervoorziening 5352 Communicatiesector 5453 RUIMTELIJKE ORDENING, GRONDBELEID EN VERSTEDELIJKING 5655 Ruimtelijke ordening en bestemming 5655 Verstedelijking 5857 SOCIALE EN MENSELIJKE ONTWIKKELING 6059 Armoedebestrijding 6059 Onderwijs en volksontwikkeling, jeugd 6261 Sport 6665 Gezondheidszorg 6766 Huisvesting 6968 Milieumanagement 7170 BIJLAGEN 7372 Pagina 4 van 116

5 COMMISSIELEDEN PARA 7473 ACTIVITEITEN PER BELEIDSGEBIED EN BEGROTINGEN 7675 VERORDENINGEN 7675 TRAINING/VOORLICHTING /CAPACITEITSVERSTERKING 7776 ONDERZOEK 7877 FORMULEREN VAN BELEIDSPLAN 7877 INSTELLEN AUTORITEIT 7877 BELANGRIJKE ANDERE ACTIVITEITEN: 7978 STIMULEREN VAN DUURZAME SAMENLEVINGEN 8281 GEZONDE STEDEN - GEZONDE GEMEENSCHAPPEN 8483 BIODIVERSITEITSVERDRAG Pagina 5 van 116

6 Lijst van Activiteiten Matrices, tabellen en figuren Matrix 1: Activiteitenmatrix voor Decentralisatie en Bestuur Matrix 2: Activiteitenmatrix voor Rechtshandhaving, openbare orde en veiligheid Matrix 3: Activiteitenmatrix voor Facilitering private sector Matrix 4: Water Matrix 5: Toerisme Matrix 6: Agrocultuur Matrix 7: Agromatrix Conceptual Framework Matrix 8: Grondbeheer en duurzame grond benutting Matrix 9: Bosbouw en houtverwerking Matrix 10: Natuurlijke hulpbronnen Matrix 11: Handel en industrialisatie Matrix 12: Activiteitenmatrix voor Transport Matrix 13: Activiteitenmatrix voor Bouw en Constructie Matrix 14: Activiteitenmatrix voor Energievoorziening Matrix 15: Activiteitenmatrix voor Watervoorziening Matrix 16: Activiteitenmatrix voor Communicatie Matrix 17: Grondbeleid Matrix 18: Ruimtelijke ordening Matrix 19: Verstedelijking Matrix 20: Armoedebestrijding Matrix 21: Onderwijs en Jeugd Matrix 22: Sport Matrix 23: Gezondheidszorg Matrix 24: Huisvestingsbevordering Matrix 25: Milieumanagement Tabel 1 : Aantal inwoners per ressort 13 Tabel 2 : Oppervlakte van de ressorten in Para 14 Pagina 6 van 116

7 Lijst van afkortingen DSOP DLGP SWOT MOP WRO DISTRICT STRATEGISCH ONTWIKKELINGSPLAN DECENTRALISATION OF LOCAL GOVERNMENT PROGRAMME STRENGHTS WEAKNESSES OPPORTUNITIES THREATS MEERJAREN ONTWIKKELINGS PROGRAMMA WET REGIONALE ORGANEN Pagina 7 van 116

8 Voorwoord Om tot dit district strategisch ontwikkelingsplan te komen is gekozen voor een vernieuwende visie op ontwikkeling. Immers ook voor ontwikkeling geldt, zoals verwoord in het gedicht vicieuze cirkel, dat: Als je verandering wilt, zul je anders moeten denken en vooral anders moeten handelen. Met de start van de decentralisatie heeft de Surinaamse centrale overheid het sein gegeven voor een vernieuwende ontwikkeling van de distrikten op basis van de aan hun toegekende nieuwe financiel en bestuurlijke bevoegdheden in de WRO.. In dit document hebben belanghebbenden van Para hun droom, hun visie op ontwikkeling, voor het district verwoord. Vanuit hun locaal perspectief hebben zij knelpunten aangegeven en mogelijkheden om hun district tot een leefbaardere en veiligere leef-, woon-, en werkomgeving te vormen. Met duurzaamheid doelen we op de kwaliteit van drie dimensies van onze leefomgeving: de ecologische, de sociaal-culturele en de economi-sche kwaliteit, kortom Planet, People & Profit. People heeft betrekking op onderwerpen als veiligheid, sociale contacten en woonklimaat. Planet gaat over milieubelasting en het landschappelijke uiterlijk van gebieden. Profit staat voor de welvaart van de burgers en het presteren van het bedrijfsleven. Samen vormen deze kwaliteiten Triple P, een indicator voor duurzaamheid. Voor Para zijn water en grond als de voornaamste hulpbronnen geïdentificeerd. Activiteiten en maatregelen zijn geformuleerd om met behulp van deze hulpbronnen het district te ontwikkelen. Tegelijkertijd is aangegeven hoe deze bronnen beschermd dienen te worden, zodat ook de generaties na ons hiervan nog kunnen genieten. Formatted: Font color: Red Pagina 8 van 116

9 Technische notitie Het DSOP is geschreven in het kader van de gedeeltelijke financiële decentralisatie van Para binnen het Decentralisation of Local Government Programme (DLGP) van de Surinaamse regering. Het is de eerste keer in de geschiedenis van Suriname dat districten zelf een strategisch plan hebben kunnen opstellen. De bevoegdheid, waarbij lokaal wordt aangegeven en beslist welke ontwikkeling noodzakelijk is voor de eigen omgeving, zal leiden naar meer duurzaamheid. Ervaring leert dat iedereen voor zijn eigen omgeving weet wat er nodig is om deze meer leefbaar, gezonder en prettiger te maken. Daarnaast is het ook zo dat iedereen verlangt naar een gezonde, veilige en aangename leef-, woon- en werkomgeving voor zichzelf en voor zijn nageslacht. Participatie van alle belanghebbenden i.c. het lokale bestuur, de lokale politieke structuren en de districtsbewoners in beleidsformulering en uitvoer van de gekozen ontwikkeling leidt naar groter draagvlak en grotere uitvoeringscapaciteit. Decentralisatie is daarom een belangrijke stap in duurzame ontwikkeling van Suriname. Met het opstellen van dit plan is er weer een stap genomen in de realisatie van een duurzame samenleving volgens de visie, missie en strategie zoals verwoord in het MOP. De volgende stap is consequente en coherente uitvoering van het DSOP. Gebruikte methodologie Om tot dit strategische plan te komen is per piloot district een commissie samengesteld uit vertegenwoordigers van: 1. Het Bestuur 2. De Politiek 3. De Burgers De commissie is 3 (drie) dagen bijeengekomen waarbij de volgende activiteiten zijn ontplooid: 1. Formuleren van een visie, missie, waarden van en voorwaarden voor de ontwikkeling van het district op basis van een gepresenteerde strategie voor duurzaamheid 2. Identificeren van verdienpoten en aandachtspunten 3. Maken van SWOT analyses van het district binnen de beleidsdoelen van de nationale overheid zoals geformuleerd in het MOP 4. Bepalen van activiteiten aan de hand van de voornaamste verdienpoot om het district te ontwikkelen De informatie uit deze commissiebijeenkomsten is gebruikt om tot een werkbaar en uitvoerbaarbaar plan te komen. Het concept DSOP is vervolgens voorgesteld aan de verschillende structuren en burgers om een breed draagvlak te garanderen. Het DSOP zelf is niet aan tijd gebonden. Een visie en een missie worden immers opgesteld voor onbeperkte tijd. De activiteiten die geformuleerd zijn ter verwezenlijking van de gestelde doelen zijn wel tijdsgebonden. Deze zijn ingedeeld naar korte, middellange ( ) en lange termijn (2018- e.v.). Onder korte termijn wordt hierbij verstaan tot de beëindiging van het huidige MOP ( ). Pagina 9 van 116

10 Inleiding Het formuleren van een strategisch plan begint bij een visie. Visie omvat de droom over de meest optimale toestand van datgene waar je naartoe wilt groeien. Echter moet, aangezien we geen eilanden zijn, deze visie gekaderd zijn in en aansluiten bij een groter geheel. Zo is een district een integraal onderdeel van Suriname en Suriname een integraal onderdeel van het continent Amerika en zo verder. Als persoon zijn we een integraal onderdeel van een gezin dat onderdeel is van een familie die onderdeel is van een gemeenschap en ook dit breidt zich uit naar steeds grotere gehelen. Ieder deel is via vele interacties onlosmakelijk verbonden met het grotere geheel en de andere samenstellende delen van dat geheel. Elk onderdeel heeft de verantwoordelijkheid om zichzelf en zijn directe omgeving in stand te houden en moet tegelijkertijd gehoorzamen aan en zich invoegen in het groter geheel. Noot : We kunnen dit vergelijken met een cel in ons lichaam. Een cel kan autonoom functioneren en zich dupliceren. Toch zal het moeten functioneren binnen het orgaan waar het deel vanuit maakt, zoals het orgaan moet functioneren binnen de integriteit van het volledige lichaam (delete this ) Binnen het decentralisatieproces krijgen districten de mogelijkheid om meer als autonome cellen te gaan functioneren. Verantwoordelijkheid voor de instandhouding en ontwikkeling van de eigen omgeving is over het algemeen efficiënter en effectiever. Zoals boven gesteld moet dit passen binnen een groter geheel. Het grootste geheel binnen de realiteit van de aarde is de planeet zelf. Het optimale beeld van de aarde zal dus het ruimste beeld zijn waarmee we rekening dienen te houden en waarop moet worden afgestemd. Delete dit! Kenmerkend voor een optimale aarde zoals verwoord door mensen over de gehele wereld en door de commissieleden is: 1. Gezonde, overvloedige natuur 2. Vredevolle relaties tussen alle levensvormen 3. Vreugdevolle mensen In lijn met bovenstaande is wereldwijd al overeenstemming dat ontwikkeling duurzaam moet zijn. Bij het opstellen van het District Strategisch Ontwikkeling Plan is dit als uitgangspunt gebruikt. Afstemming op dit beeld veroorzaakt in ieder mens een gevoel van vrede en vreugde. Noot : De vaststelling of aanname dat we op dit moment hier ver vanaf staan, leidt bij een aantal mensen tot een gevoel van ongemak en soms fatalisme: We kunnen dat niet meer bereiken delete dit! Duurzaamheid is een zeer populaire term geworden. Om werkelijke duurzaamheid te realiseren zijn toetsingsnormen nodig en moeten bepaalde principes worden toegepast. Tijdens de commissiebijeenkomsten zijn normen en principes voor duurzaamheid gepresenteerd. Hiervan zal een kort overzicht gegeven worden. De eerste toetsing voor duurzaamheid van het plan is: 1. Sluit het aan bij de optimale toestand van de aarde? Dat wil zeggen, ondersteunt het gezonde en overvloedige natuur, vredevolle relaties en vreugdevolle mensen? 2. Resulteert het plan in een gevoel van vreugde en vrede? 3. Voor verdere toetsing van strategie, activiteiten en oplossingen op duurzaamheid moeten de dimensies tijd en ruimte in beschouwing genomen worden. Werkelijke duurzame oplossingen zijn duurzaam voor de gehele planeet voor lange termijn. Pagina 10 van 116 Formatted: Font color: Red Formatted: Font color: Red Formatted: Font color: Red Formatted: Font color: Red Formatted: Font color: Red

11 Schematisch kan dit als volgt worden weergegeven: Lange termijn III IV V Middellange termijn II III IV Korte termijn I II III Lokaal Regionaal Mondiaal Lange termijn: enkele generaties Middellange termijn: een mensenleven Korte termijn: enkele jaren Op dit ogenblik is er zeker sprake van spanning tussen veld I en V, aangezien de ontwikkelingen, problemen en oplossingen van de voorbije eeuwen en decennia vooral tot veld I of II behoren. Echter moet vanaf nu ons streven worden gericht naar oplossingen die steeds meer in de richting van veld V gaan. Delete alles in rood! 4. Als vierde punt moeten we in gedachten houden dat werkelijke duurzaamheid alleen kan worden gerealiseerd als er rekening wordt gehouden met de volgorde van de maatschappelijke contracten. Wereldwijd wordt aangenomen dat het economische contract moet primeren op alle andere contracten. Dat dit niet leidt naar duurzaamheid kunnen we overal om ons heen observeren. Noot : De noodzaak om de natuurlijke volgorde van de contracten te volgen kan eenvoudig worden begrepen als we een analogie maken met ons lichaam. Economie zou hierbij het metabolisme in de cellen vertegenwoordigen. Iedereen begrijpt direct dat metabolisme van geen betekenis is als de integriteit van het lichaam als geheel uit elkaar is gevallen. Delete wat in rood staat! De maatschappelijke contracten In elke hedendaagse samenleving bepalen een aantal maatschappelijke contracten de beleidsvorming en -voering. Beleidsmakers worden vaak geconfronteerd met het dilemma ontwikkeling versus natuur of economie versus ecologie. Om tot werkelijke duurzaamheid te kunnen leiden is een bepaalde volgorde van prioriteit van belang. Wanneer voor deze benadering wordt gekozen zal blijken dat economie niet ten koste hoeft te gaan van ecologie. Deze werd gehanteerd tijdens de commissiebijeenkomsten als volgt: Mondiaal 1. Het ecologische contract: Behoud van levensomstandigheden voor alle bewoners van deze planeet (De aarde kan zonder de mens, de mens kan niet zonder de aarde) 2. Het mondiale contract: Ruimte en respect voor alle levensvormen op deze planeet mondiale ruimtelijke ordening gebaseerd op bioregio s (richtlijnen en afspraken voor bodembenutting en bestemming) Lokaal 3. Het culturele contract (betrokkenheid vanwege groepsidentificatie) 4. Het sociale contract (mechanismen voor welvaartspreiding) 5. Het economische contract (verhogen van economische weerbaarheid van de zwakste schakels, verantwoord ondernemen, ondersteunende economie) 6. Het politieke contract (instituties; ordening; ondersteuning en verantwoordelijkheid, het naleven van de volgorde van de contracten) Formatted: Font color: Red Formatted: Font color: Red Formatted: Font color: Red Pagina 11 van 116

12 Mondiale duurzaamheid Internationaal zijn er momenteel een aantal ecologische verdragen die mondiale duurzaamheid moeten bewerkstelligen: 1. Biodiversiteitsverdrag 2. Verdrag van de strijd tegen woestijnvorming 3. Klimaatsverdrag Daarnaast zijn er millennium doelstellingen geformuleerd om op mondiale schaal een rechtvaardiger en daardoor duurzamere samenleving te creëren. Werkelijke duurzaamheid wordt ons getoond door de natuur. Indien we onze activiteiten ontplooien volgens de door de natuur gehanteerde principes is duurzaamheid het logische gevolg. Enkele van deze principes zijn: 1. De natuur is opgebouwd uit vele (eco)-systemen. Kenmerken van al die systemen zijn: a. Open: er is een voortdurende en harmonieuze uitwisseling tussen verschillende systemen b. De systemen grijpen in elkaar c. De systemen zijn ondersteunend naar elkaar. 2. Het geheel is zo sterk als de zwakste schakel 3. Elk element is multifunctioneel en wordt ook in die zin gewaardeerd 4. Elk element ondersteunt verschillende andere elementen 5. Elk element wordt door verschillende andere elementen ondersteund Initiatieven verspreid over de hele wereld tonen aan dat het in de praktijk brengen van deze benadering mogelijk is en naar de gewenste duurzaamheid leidt. ( delete wat in rood staat)! Het toepassen van deze ontwikkelingsbenadering voor duurzaamheid ondersteunt de realisatie van de doelen zoals gesteld door de overheid in het MOP: Garanderen van basis bestaanszekerheden Rechtvaardige verdeling Vergroot participatie Goed bestuur Rechtsbeleving Het District Strategisch Ontwikkeling Plan is tegen deze achtergrond opgesteld. Door in de districten zoveel mogelijk duurzaamheid te toetsen in tijd en ruimte, de volgorde van de contracten te respecteren en de natuur als voorbeeld te gebruiken bij de ontwikkeling van het district, zal in ieder geval op lokaal niveau worden gewerkt aan duurzaamheid. Consequente naleving zal er zeker toe leiden dat de districten een voorbeeld worden voor elkaar.de wereld. Formatted: Font color: Red Formatted: Font color: Red Pagina 12 van 116

13 Algemene informatie Para Geografisch Para heeft een oppervlakte van km² en ligt grotendeels in de oude kustvlakte met savanne en savannebos. Verschillende rivieren doorkruisen Para. De Para rivier is hier een van en aan deze stroom dankt Para haar naam. Het district is bekend vanwege zijn vele kreken met donker water. Cultuur Para is bekend om haar plantagecultuur. In Para zijn er nog heel wat plantages in meer of mindere mate bewoond. Lange tijd heeft de zogenaamde boedelproblematiek grondbenutting op de plantages bemoeilijkt. Met het ontwerpen van nieuwe structuren door de Federatie van Paraplantages, ondersteund door juristen, zijn er nieuwe kansen voor dit gebied. Naast plantages kent het district ettelijke dorpen, waar de inheemse cultuur in meer of mindere mate intact is. Grondenrechten voor deze groepen zijn echter nog niet wettelijk geregeld. Dit vormt een grote belemmering voor het voortbestaan van de cultuur en natuurlijke omgeving van deze groepen en voor hun verdere ontwikkeling. Daarnaast zijn alle andere bevolkingsgroepen vertegenwoordigd in het district. Over het algemeen is er een sterk bewustzijn van Paraan zijn. Demografie Tabel 1 verschaft een overzicht van de bevolking in Para, per ressort. Uit het cijfermateriaal van census 2004 van het Algemeen Bureau voor de Statistiek blijkt dat de bevolking van Para inwoners bedraagt. Dit is 3,9% van de totale Surinaamse bevolking. Het ressort Para Oost heeft de hoogste bevolkingsomvang, gevolgd door Para Noord. Tabel 1:Aantal inwoners per ressort Ressort Census Dichtheid 2004 Para Noord ,5 Para Oost ,8 Para Zuid ,8 Bigi Poika 337 0,1 Carolina 216 0,1 Totaal ,5 Bron: ABS 2004 Bij vergelijking met oudere censusdata is er een bevolkingstoename te constateren voor Para Noord en Oost. In de andere ressorten is er een afname van bevolking. Bestuurlijk Para is een gedecentraliseerd, gecertificeerd district. Dit betekent dat Para een eigen districtfonds beheert, zelfstandig mag plannen en begroten voor het district, structuren heeft voor bestuur, politiek en burgerparticipatie, en autonome en medebewindstaken mag uitvoeren, alsmede en districtsbesluiten en verordeningen mag afkondigen. Para is onderverdeeld in vijf (5) administratieve ressorten. Deze zijn de ressorten Para Noord, Para Oost, Para Zuid, Bigi Poika en Carolina. In tabel 1 zijn de ressorten met hun respectievelijke oppervlakten te zien. De hoofdplaats van het district is Onverwacht die in het ressort Para Zuid ligt. Hier kan men het bestuurscentrum, het commissariaat en de overige diensten vinden. In bijlage 2 is de organisatiestructuur van het district ter uitvoering van de interim-regeling financiële decentralisatie opgenomen. Pagina 13 van 116

14 . Tabel 2 : Oppervlakte van de ressorten in Para Ressort Oppervlakte (km2) Para Noord 236 Para Oost 446 Para Zuid 909 Bigi Poika Carolina Totaal Bron: Stg Planbureau Suriname Dec pag. 94 Figuur 1 : kaart van Para Pagina 14 van 116

15 Beleidsprioriteiten Visie en Missie De visie is het beeld van de optimale toestand van het district. Het is als volgt geformuleerd: Visie Een gezonde, veilige leefomgeving waar de mogelijkheden voor welzijn en welvaart voor iedere bewoner bereikbaar zijn en waarin de capaciteitsversterking van de mens centraal staat, met in achtneming van de ecologische, culturele, sociale en economische voorwaarden van het district Para. Missie Het district Para wil duurzame ontwikkeling realiseren waar alle partners hun mogelijkheden samenbundelen, ondersteund door pro - actieve participatie en transparantie van goed lokaal bestuur. Hiermee bouwend aan sterke sociale structuren en rechtvaardige welvaartspreiding voor alle districtsbewoners. Verdienpoten van het district 1. Water a. Drinkwater b. Oppervlaktewater voor recreatie en (biologische) agricultuur en - industrie 2. Melkvee 3. Pluimvee 4. Plantages en dorpen a. grondbenutting b. continuïteit vanwege onderwijs en training c. heropleving van woonkernen 5. Milieuvriendelijke benutting van natuurlijke hulpbronnen Probleemgebieden 1. infrastructuur: o toegankelijkheid van gebieden o waterbeheersing o Onvoldoende Oost-Westverbindingen in het district 2. onderwijs / jongeren; 3. gezondheidszorg / sociale structuur; 4. landbouw (vanwege de ondergrondse drinkwaterreserves kiezen wij voor biologische landbouw); 5. plantages en dorpen (het doen heropleven van de plantage en dorp activiteiten door stimulering van grondbenutting 6. Afval en milieumanagement Waarden en voorwaarden voor ontwikkeling De volgende zaken worden als waardevol ervaren in het district: Waarden o saamhorigheid in Para is goed ontwikkeld o er is sprake van een sterke culturele identiteit o het zwarte water (recreatie) o het witte savanne zand o bezorgdheid en zorg voor de woonomgeving is sterk ontwikkeld in Para o diversiteit in flora en fauna o diverse bevolkingsgroepen o rijke traditie in traditionele huisvlijt en huisnijverheid o zuiver bronwater Pagina 15 van 116

16 Voorwaarden voor ontwikkeling o Ook de jeugd betrekken bij de ontwikkeling o Stimuleren van participatie op elk niveau o Stimuleren van zelfwerkzaamheid, ondernemerschap en zelfredzaamheid o Aangaan van partnerships o Onderwijs gericht op de behoeften van het district o Beschikbaarheid van veiligheid en gezondheid o Rechtvaardige spreiding van welvaart en welzijn o Blijvend karakter ( van wat?)voor de volgende generaties o Draagkracht van de aarde en de mens wordt gerespecteerd Ontwikkelingsbeleid Al de bovengenoemde zaken zijn meegenomen in de formulering van dit strategische plan. De voorgestelde plannen zijn ingedeeld naar korte, middellange en lange termijn. Het is echter duidelijk dat het volledige gebruik maken van de geboden mogelijkheden tijd zal vergen. Structuren die al ingesteld zijn werken nog niet optimaal. Daarnaast zijn er nog onvoldoende overlegstructuren.. Het feit dat het district gecertificeerd is vormt de basis voor de verdere decentralisatie. De structuur van de lokale overheid is duidelijk, echter als gevolg van een capaciteitstekort kan geen invulling worden gegeven aan het principe the right (wo)man for the right job. Het niet kunnen beschikken over een adequaat budget en de besluitvorming op centraal niveau werken vertragend. Het beschikken over voldoende eigen middelen zal zowel de lokale overheid als de lokale bevolking de mogelijkheid bieden om zichtbare eigen ontwikkeling te brengen in het district, waardoor de participatie van bestuur en bewoners optimaal zal worden. Er is een aanzet gegeven voor structurering van burgerparticipatie in buurt- en wijkorganisaties, economische sectoren en maatschappelijke doelgroepen binnen Para Force, platform voor burgerparticipatie en ontwikkeling Para. Dit geeft aan dat burgers willen participeren in lokale ontwikkeling Lokaal Bestuur en decentralisatie Decentralisatie moet uiteindelijk leiden tot een evenwichtige spreiding van welvaart en welzijn voor de bewoners van Para. Dit kunnen zij bereiken via bevolkingsparticipatie en inkomensgenererende bevoegdheden. Structuren die al ingesteld zijn werken echter nog niet optimaal. Daarnaast zijn er nog onvoldoende overlegstructuren. Decentralisatie wordt voor de ontwikkeling van het district op elk gebied ervaren als een grote kans. De WRO biedt heel wat instrumenten en mogelijkheden om lokale ontwikkeling richting te geven en te realiseren. Pagina 16 van 116

17 Gestructureerde burgerparticipatie heeft als voordelen: Verkleining afstand tussen lokale overheid, politiek en burger Directe relevante informatie vanuit de basis Vergroting van betrokkenheid van de burger bij planningprocessen Vergroting van de uitvoeringscapaciteit Vergroting van draagvlak Vergroting efficiëntie van informatiestromen vanuit lokaal bestuur naar burger (tot op huishoud niveau) Vergroting van de efficiëntie bij de aanwending van openbare middelen Vergroting van de sociale controle op overheidsactiviteiten en transparantie Ontwikkeling afgestemd op behoefte en capaciteit van de lokale bevolking Terugkoppelingsmechanismen voor evaluatie Verdere uitbouw, ondersteuning en stimulering van deze structuren zullen de ontwikkeling van het district ten goede komen. In het burgerplatform zijn de lokale ondernemers gebundeld. Zij kunnen het lokale bestuur ondersteunen om in eigen beheer projecten uit te voeren. Enkele bestratingprojecten zijn al met succes in eigen beheer uitgevoerd. Hiertegenover staan de geconstateerde tekortkomingen:. 1. Geen wisselwerking tussen bevolking/burger en de lokale politiek/overheid op basis van gebrek aan transparantie, in het beleid, communicatie en voorlichting; 2. Het ontbreken van de ownership gedachte bij de bevolking en daardoor onvoldoende burgerparticipatie 3. Niet voldoende middelen beschikbaar vanuit DLGP voor het propageren van het decentralisatie idee 4. IDB als de enige financier van het decentralisatieproces 5. Het Districtsbestuur functioneert nog niet conform de WRO Deze tekortkomingen (zwaktes en bedreigingen) dienen te worden omgezet sterktes en kansen voor het district. In Para zijn er 11 dorpen en plantages met een bepaalde bestuursstructuur. Voor de dorpen is er bij Ministeriële Beschikking erkenning van deze structuur en de kapiteins en hun basja s. Erkenning van het plantagebestuur en versterking van de besturen middels trainingen is gewenst. Hierdoor zullen de besturen op moderne leest gestoeld zijn en over statuten en een huishoudelijk reglement beschikken. Dit zal een positieve werking hebben op de ontwikkeling van de plantages en bijdragen aan transparantie en goed bestuur binnen deze gemeenschappen. Erkenning van de plantagebesturen via districtverordening is de eerste gewenste stap. Het is echter wenselijk dat de besturen erkend worden bij Ministeriële beschikking. In bijlage 3 is er een lijst van inheemse gemeenschappen en plantages. Het District Bestuur, de brug naar de centrale overheid, functioneert echter nog niet optimaal, waardoor er nog geen lobby voor de districtsbelangen is bij de respectievelijke ministeries. Bij optimale werking van dit orgaan zal de participatie van de ministeries buiten het Ministerie van Regionale Ontwikkeling wellicht zichtbaarder worden voor het district. Het zichtbaar maken van de districten in de begrotingen van de verschillende ministeries zal al een eerste stap zijn in het creëren van goede samenwerkingverbanden tussen districten en ministeries. De operationalisering van de afdeling districtinkomsten op het Commissariaat zal ervoor zorgen dat de wettelijke inkomsten zoals huurwaarde belasting ook werkelijk geïnd worden. Dit zal de kas van het district versterken. Pagina 17 van 116

18 Het district kan voor technische ondersteuning beroep doen op het Onderdirectoraat en de Stafcoördinatie van het ministerie van Regionale Ontwikkeling. Het onderdirectoraat Districtbestuur en Decentralisatie heeft als afdelingen: 1. Wetgeving en Regionale Organen 2. District Inkomsten en Uitgaven 3. Waterschappen 4. Civiel Technische Planning 5. Bouwkundig Planning De Stafcoördinatie bestaat uit de volgende vijf afdelingen: 1. Juridische afdeling 2. Internationale Betrekkingen 3. Planning en monitoring 4. Automatisering en Systeembeheer 5. Voorlichting en Burgerparticipatie Mede gelet op het feit dat de overheid heeft aangegeven een meer faciliterende rol te willen spelen, is de goede samenwerking tussen de lokale overheid en de overige stakeholders in het district van eminent belang. In de komende jaren zal door toepassing in de praktijk aan decentralisatie invulling gegeven worden. Dan zal ook blijken hoe het decentralisatieproces verruimd kan en moet worden. Matrix 1: Decentralisatie en Bestuur Doel: Het creëren van sterke lokale structuren zodat het delegeren van institutionele en financiële bevoegdheden v.d. centrale overheid naar de overheid in de districten goed kan verlopen Maatregelen / activiteiten Indicatoren Periode Capaciteitsversterking van het lokaal o Optimale dienstverlening bestuur en de overige structuren o Voldoende buurt en wijkorganisaties aanwezig o Uitvoering van tevredenheid enquêtes onder burgers over het functioneren van het lokaal bestuur en de overige structuren WRO daadwerkelijk gebruiken als instrument voor lokale ontwikkeling Aantal nieuwe inkomensgenerende, ontwikkelingsgerichte verordeningen opgesteld en van kracht Periode Periode e.v. Ministeries/instanties o Vakministeries o Lokaal bestuur o NGO s, o Burgerplatform o Nationale en internationale partner relaties o Vakministeries o Lokaal bestuur o DLGP o Lokale overheid o Overige district stakeholders Financiering Nationale/district begroting, DLGP II, lokale en externe ontwikkelingspartn ers. Nationale begroting, DLGP II Pagina 18 van 116

19 Capaciteitsversterking van de afdeling districtinkomsten Operationaliseren van districtsbestuur Opname van het district als beleidsmaatregel in de begrotingen van alle ministeries Capaciteitsversterking van het BIC Voorlichtingsbijeenkomsten voor de DNA leden van het district Brede voorlichting over decentralisatie en WRO Optimale faciliteiten voor RR en DR Integrale uitvoering v.d district - en ressort plannen een samenhangend pakket van maatregelen /plannen die voortvloeien uit de district en ressort plannen Verordening voor erkenning plantagebesturen Wettelijk vastgestelde belastingen worden geïnd DB leden vormen brug van district naar hun ministeries o Zichtbaar in de begrotingen van de vakministeries. o Het BIC beschikt over een statistisch medewerker o BIC is in staat enquêtes uit te voeren o Voorlichting naar de bevolking is optimaal o Het BIC beschikt over statistische informatie van het district o De DNA leden van het district worden geïnformeerd over plannen en activiteiten in het district o DNA leden verdedigen de belangen van het district in het parlement o Optimaal functionerend lokaal bestuur o Optimale burgerparticipatie o Enquêtes om het bereik en besef te kunnen meten. o Vergaderruimtes beschikbaar voor elke RR o o Jaarlijks wordt aangegeven wat er uitgevoerd zal worden o Jaarlijks verslag van wat is uitgevoerd o Er wordt budget vrijgemaakt voor de uitvoer o Plantage besturen zijn erkend o Er is transparant en goed bestuur op de plantages o Lokaal Bestuur District begroting o Lokaal Bestuur o Betrokken ministeries o Vakministeries o DLGP o Lokaal bestuur o Min. RO o Lokaal Bestuur o Lokaal Besstuur o DR en RR o Para Force o Lokaal betruur o Overige district stakeholders Nationale/district begroting, DLGP II Nationale begroting Nationale/Districts begroting DLGP II Districtsbegroting districtsbegroting DLGP II o Lokaal bestuur Nationale/district begroting o Lokaal Bestuur Nationale/district begroting o Betrokken ministeries Nationale/district begroting o Centrale overheid o Lokaal bestuur o Plantages districtsbudget Nationale/district begroting Pagina 19 van 116

20 Rechtshandhaving, openbare orde en veiligheid De belangrijkste indicator om te meten of het doel: het bieden van voldoende rechtsbescherming en veiligheid wordt gehaald is als de bewoners van het district aangeven dat zij zich veilig gevoelen. Dit kan worden gemeten middels het periodiek uitvoeren van enquêtes. In Para is de politie aanwezig, maar niet in alle ressorten. Op de luchthaven is er brandweer maar die staat niet ter beschikking van het district. Er zijn echter wel plannen om landelijk het aantal brandweer posten uit te breiden en om in alle districten vrijwilligers op te leiden om bij calamiteiten ondersteuning te kunnen bieden. In Para is er een eenheid van het leger gevestigd. Een vertegenwoordiger van het leger maakt deel uit van het districtbestuur. De verkeersveiligheid in het district laat wel te wensen over. De laatste jaren zijn er heel wat wegen geasfalteerd. Deze straten worden gebruikt als racebaan. Er is nog te weinig snelheidscontrole. Daarnaast zijn er niet voldoende fiets- voet en zebrapaden om het langzaam verkeer te beschermen. Op vele plaatsen in het district zorgt dit dagelijks voor gevaarlijke situaties voor vooral de schoolgaande jeugd. In de regentijd zijn de bermen langs de wegen niet begaanbaar, waardoor zij op de openbare weg moeten lopen. Bepaalde milieuaspecten baren ook zorgen. Enerzijds is er bezorgdheid over de chemische vervuiling in het district als gevolg van onder andere de activiteiten van multinationals. Het feit dat er geen duidelijke informatie wordt gegeven over wat er gestort is geeft een gevoel van onveiligheid. Daarnaast baart de instroom van met kwik vervuild water en besmette vis zorgen. Tenslotte zorgt de afvalproblematiek voor overlast. Op heel wat plaatsen in het district wordt er illegaal gestort door burgers. Er is hierop onvoldoende controle, er zijn geen sancties en het gedumpte afval wordt vaak niet opgeruimd. Slechts in enkele delen van het district wordt vuil opgehaald. Een knelpunt is het feit dat de verkeersboetes centraal moeten worden voldaan. Dit heeft tot gevolg dat het politiekorps van het district niet een eigen fonds heeft, hetgeen wel gebruikelijk is in andere landen. Het zelf kunnen innen en beschikken over een eigen fonds zal de efficiëntie en effectiviteit van de korpsen verhogen. Het is duidelijk dat naast genoemde korpsen ook de burgers een belangrijke rol spelen als het gaat om rechtshandhaving, openbare orde en veiligheid. Gestructureerde burgerparticipatie, in wijk- en buurt organisaties wordt gezien als een kans om het veiligheidsgevoel positief te beïnvloeden Pagina 20 van 116

21 Matrix 2: Rechtshandhaving, openbare orde en veiligheid Doel: Het bieden van voldoende rechtsbescherming en veiligheid aan de samenleving van het district in het bijzonder en aan het totale grondgebied van Suriname in het algemeen. Maatregelen / activiteiten Indicatoren Periode Opzetten van politieposten in alle ressorten o Alle ressorten voorzien van een politiepost Periode Periode e.v. Ministeries/instanties o Ministerie J&P o Lokaal bestuur o Lokale korpsen Financiering Nationale Districts begroting, DLGP II, Sectorfonds Adequate uitrusting voor de politie o Politie uitgerust confrom geldende normen. o Ministerie J&P o Lokaal bestuur o Lokale korpsen Nationale Districts begroting, Sectorfonds Regelgeving m.b.t. weggebruik o Regelgeving op papier o Regelgeving in uitvoering o Ministerie van J&P o Lokaal bestuur o Lokale korpsen Nationale begroting Aanleg van voet en fietspaden langs alle verharde wegen Aanbrengen van wegmeubilair om snelheidsovertredingen te beperken Gestructureerde burgerparticipatie in wijk en buurtorganisaties Continue data verzameling ten behoeve van het voeren van goed en transparant beleid Zelf innen van boetes o Er zijn fiets en voetpaden langs de verharde wegen o Ministerie OW / WAS Nationale begroting o Bestuurders houden zich aan de o Ministerie OW / WAS Nationele begroting maximumsnelheden o Burgerparticipatie gestructureerd o Lokaal bestuur Nationale Districts begroting, o Overige districts DLGP II, Sectorfonds stakeholders o Lokale korpsen o Burgerplatform o Statistieken beschikbaar o Lokaal bestuur districtsbegroting o Minimaal 1 enquête per jaar o Overige districts stakeholders o Lokale korpsen o Burgerplatform o Regelgeving op papier o Fonds operationeel o Structuur voor zelf innen en zelf besteden operationeel o Ministerie van J&P o Lokaal bestuur o Lokale korpsen districtsbegroting DLGP II Pagina 21 van 116

22 Facilitering private sector Mede gelet op het feit dat de overheid heeft aangegeven een meer faciliterende rol te willen spelen, is de goede samenwerking tussen de lokale overheid en de overige stake-holders in het district van eminent belang. Het is daarom belangrijk dat het lokale bestuur de private sector in kaart brengt. Ook dient er in het district een overzicht te zijn van de faciliteiten die er in het district geboden kunnen worden aan investeerders. De private sector in Para vervult een belangrijke rol in de ontwikkeling van het district. Hierbij staat centraal dat ondernemers het principe van maatschappelijk verantwoord ondernemen moeten nastreven. Het faciliteren van de private sector is enerzijds afhankelijk van wetgeving op centraal niveau, maar ook op lokaal niveau kan de lokale overheid faciliterend optreden. In Para is er een private sector aanwezig. Er zijn kleine particuliere bedrijven op allerlei gebied zoals landbouw, toerisme, recreatie, bouw en constructie, transport, bosbouw, huisnijverheid. Er is een ondernemerspotentieel. In Para kunnen zij zich bundelen in het burgerparticipatie platform Para Force. Naast deze positieve ontwikkelingen zijn ook tekortkomingen geconstateerd. Deze zijn: 1. De Private sector is nog niet georganiseerd 2. Geen duurzame private sector in het district ten behoeve van ontwikkeling en werkgelegenheidbevordering 3. Onvoldoende voorlichting over de financieringsmogelijkheden 4. Onvoldoende welvaartsspreiding vanuit de activiteiten die er al zijn 5. Informatie is vaak te technisch voor het grote publiek 6. Er is een grote afhankelijkheid van de centrale overheid 7. Er wordt onvoldoende aandacht gegeven aan bescherming van lokale ondernemers en de bevolking tegen ongewenste effecten van globalisatie 8. Deals met multinationals zijn niet voldoende gericht op duurzaamheid 9. Buitenlandse standaarden worden gekopieerd zonder afstemming op de lokale realiteit 10. Nog onvoldoende nutsvoorzieningen in het district 11. Vertrek van multinationals zet druk op lokale ondernemers Door de toename van de bedrijvigheid zal ook het overleg tussen het lokale bestuur en de aanwezige ondernemers moeten worden gestructureerd. Hiervoor is Para Force als structuur al aanwezig Zo moet ook de faciliteiten geboden worden voor toekomstige ondernemers om in het district hun informatie in te winnen en formaliteiten af te ronden. Het op een transparante manier verschaffen van duidelijkheid m.b.t. de investeringsfaciliteiten en het vestigingsbeleid is een vereiste. Suriname als land staat niet hoog aangeschreven in de wereld als het gaat om het hebben van een aantrekkelijk investeringsklimaat. Op lokaal niveau zal hierop moeten worden ingespeeld, om het toch aantrekkelijk te maken. Het stimuleren van ondernemerschap door het bevorderen van het ondernemersklimaat zal bijdragen aan het creëren van werkgelegenheid voor het aanwezige arbeidspotentieel. Naast de goede verstandhouding met de lokale ondernemers moet ook worden gewerkt aan partnerschappen met andere landen bijvoorbeeld stedenbanden. De partnerschappen dienen op lokaal niveau te worden afgesloten, waarbij het district direct betrokken is bij de totstandkoming van het partnerschap. Pagina 22 van 116

23 Matrix 3: Activiteitenmatrix voor Facilitering private sector Doel: institutionalisering van het partnerschap met de private sector om een zodanig kader te scheppen waarbinnen activiteiten in de private sector uiteindelijk helpen bijdragen aan de creatie van werkgelegenheid en daarmede aan de armoedevermindering Maatregelen / activiteiten Indicatoren Periode Voorwaarden scheppen voor een aantrekkelijk ondernemersklimaat. o Lokaal informatiepunt one window voor ondernemers o Verkort vergunningen beleid o Adequate begeleiding van ondernemers o Uitbreiding kredietfaciliteiten o Nieuwe partnerschappen geïdentificeerd o Transparante regelgeving m.b.t. het vergunningenbeleid en de controle daarop Periode Periode e.v. Ministeries/instanties o Lokaal bestuur o KKF o Vakministeries o Overige distrricts stakeholders o Private sector o Banken Financiering districtsbegroting DLGP II, Bankinstellingen Inventarisatie van private sector Maken van een overzicht van beschikbare faciliteiten voor ondernemers Vakgerichte scholing en training i.s.m. de private sector. o Informatie over private sector is aanwezig o Brochure voor geïnteresseerde investeerders o Trainingsfaciliteiten o Trainingsprogramma s o Vakopleidingen o Principe van Werken en studeren is meetbaar. o Lokaal Bestuur District begroting o Lokaal Bestuur District begroting o Private sector o Lokaal bestuur o Overige district stakeholders districtsbegroting DLGP II, private sector Initieren van vervangende activiteiten voor het wegvallen van de multinationals. Bijvoorbeeld Landschapspark Para o Alternatievn zijn geformuleerrd o Inventarisatie en masterplan voor Landschapspark o Aanleg ontsluitingsweg o Er zij geïnteresseerde investeerders o Toename van activiteiten op de o Lokaal Bestuur o Biliton en Suralco o Para Force o Betrokken vakministeries Multinationals Nationale begroting Externe financierders Pagina 23 van 116

24 plantages Pagina 24 van 116

25 ECONOMISCHE ONTWIKKELING Water Strategisch kan worden gesteld dat beschikbaarheid van zoet water wereldwijd een probleem aan het worden is. Ook vruchtbare bodems (veilige landbouw) beginnen een schaars goed te worden op onze planeet. Voor Para zijn water en grond de speerpunt voor duurzame ontwikkeling. Water en grond vormen de voornaamste hulpbronnen voor het district en via deze ingang kunnen alle potentiëlen en aandachtsgebieden van het district worden benaderd. Alle verdienpoten zijn dan ook op een of andere wijze verbonden met, of afhankelijk van, water en grond. Beheersing, bescherming en duurzame benutting van deze hulpbronnen staan daarom centraal in de ontwikkeling van dit district. Voor optimale waterbescherming, beheersing en exploitatie zal een proactief beleid gevoerd moeten worden. Allereerst zal er een goede inventarisatie en analyse gemaakt moeten worden onder andere van: 1. Beschikbaar potentieel aan oppervlakte water en zoetwaterbronnen 2. Water infrastructuur 3. Exploitatiemogelijkheden 4. Beheersmogelijkheden met betrekking tot natte infrastructuur 5. Waterkwaliteit 6. Niveau van vervuiling 7. Bedreigingen van vervuiling en beschermingsmogelijkheden 8. Huidig gebruik en in welke vorm 9. Instelling vanop districtheffingen op watergebruik en winning 10. Riolering en afvoer/zuivering van huishoudelijk en industrieel afvalwater Dit zal door een team van deskundigen moeten gebeuren. In dit team moeten zeker een hydroloog, milieuspecialist, landbouwdeskundige, civiel ingenieur en specialist voor toerisme aanwezig zijn. Een goed beginpunt voor de inventarisatie is het rapport Water Resources Assessment of Suriname uitgevoerd door US Army Corps of Engineers Mobile District & Topographic Engineering Center (In opdracht van United States Southern Command /dec. 2001) Uit de inventarisatie moet er een districtswaterbeleid worden geformuleerd dat minstens de volgende zaken regelt: 1. Systeem voor onderhoud van natte infrastructuur 2. Bescherming van oppervlakte- en bronwater dmv. regelgeving op economische activiteiten 3. Waterwinningsystemen 4. Gebruiker betaalt (geld voor districtfonds) 5. Instelling van een Water Autoriteit Para Districtsverordeningen Om het bovenstaande te kunnen realiseren zijn er districtverordeningen nodig op het gebied van: 1. Het instellen van een Waterautoriteit Para 2. Instellen van Waterheffingen a. op gebruik van oppervlaktewater: landbouw en toerisme b. op waterwinning De districtsraad kan hierbij ondersteuning vragen van het Ministerie van Regionale Ontwikkeling die hiervoor een speciale afdeling in het leven heeft geroepen. Pagina 25 van 116

26 De heffingen gaan naar het districtfonds en zijn bedoeld om de natte infrastructuur te onderhouden en de waterkwaliteit te beschermen. Daarnaast kan het worden gebruikt om water gerelateerde activiteiten te ondersteunen. Water Autoriteit Para Vanwege het grote belang van water in het district is de instelling van een autoriteit die coördineert en verantwoordelijk is voor alles op gebied van water belangrijk. Dit kan in de vorm van een waterschap. Deze autoriteit zal moeten zorgdragen voor: 1. Het onderhoud en de uitbouw van de natte infrastructuur in samenwerking met onder andere CTA van het commissariaat, Beheer en bestuurdienst van de ressorten, Ministerie van OW, Ministerie van LVV. 2. Controle op bescherming van waterzuiverheid 3. Controle op naleven van onderhoudswetten voor particulieren op trenzen en lozingen in samenwerking met Bestuursopzichters 4. Innen van heffingen op (oppervlakte)watergebruik en winning 5. Voorlichting aan burgers en ondernemers over efficiënt water gebruik en bescherming van waterzuiverheid, onderhoud van infrastructuur 6. Rioleringen en afvoer van huishoudelijk afvalwater In dit orgaan zullen naast deskundigen ook actoren uit het district zitting moeten hebben. Voorlichting Water gebruik en bescherming zijn zaken die zowel voor consumenten als voor ondernemers van belang zijn. Goede voorlichting over onderhoud van infrastructuur, efficiënt watergebruik en behandeling van afvalwater zullen nodig zijn om tot een goed werkend waterbeleid te komen. Waterwinning Para beschikt over zeer grote ondergrondse zoetwaterreserves. De Paraanse aquifer (ondergronds zoetwater reservoir) levert het grootste deel van het drinkwater voor Paramaribo en omgeving. De omvang en capaciteit hiervan moet in kaart worden gebracht. Duurzame ontginning door lokale ondernemers, eventueel in coöperatief verband, creëert exportmogelijkheden en werkgelegenheid. Pagina 26 van 116

27 Matrix 4: Water Doel: Optimaal beschermen en benutten van de hulpbron water Maatregelen / activiteiten Indicatoren Periode i Periode ii Periode iii 2018 e.v. Ministeries/instanties Water inventarisatie Water rapport is gemaakt Team van deskundigen aangesteld in samenspraak met min. Lokaal bestuur, /LVV/OW en lokale actoren Districtsverordening Water Authoriteit Para Districtsverordening op waterheffingen Er is een waterschap District Raad ondersteund door juristen en lokale actoren Lokaal bestuur, Para Force Er komt geld in het districtsfonds uit de heffingen District Raad ondersteund door juristen en lokale actoren Lokaal bestuur, Para Force Instellen waterschapschap Waterschap functioneert Bestuursopzichters, deskundigen, sectorvertegenwoordigers Financiering Nationale/districtsbegroting LVV districtsbegroting districtsbegroting LVV en districtsbegroting Voorlichting aan de burgers over: o Duurzaam water gebruik o Burgerplicht inzake onderhoud natte infrastructuur o Besherming van water als natuurlijke hulpbron o Waterbeheer Continue data verzameling ten behoeve van het voeren van goed en transparant beleid. o Burger gaan correct om met water o Burgers onderhouden hun deel van de natte infrastructuur conform de wettelijke regels en normen o Lokaal bestuur o Water Autoriteit Para o NGO s o Statistieken beschikbaar o Lokaal bestuur o Overige districts stakeholders o Vakministeries Nationale/districtsbegroting districtsbegroting Pagina 27 van 116

28 Benutting van oppervlakte water Para is rijk aan kreken en rivieren. Het water hierin is zwart vanwege de kruiden en bladeren. Vandaar de naam het zwarte goud. Daarnaast is de agrarische sector een grote gebruiker van water. Deze twee sectoren zijn dan ook als verdienpoten van het district geïdentificeerd Recreatie en Toerisme Vanwege het feit dat de nationale luchthaven zich in Para bevindt, is Para het district met het hoogste aantal bezoekers van ongeveer 1 miljoen mensen per jaar. Vanuit de luchthaven vertrekken er ongeveer mensen per jaar. Van de bezoekers die aankomen blijven er weinig in het district vanwege het ontbreken van accommodatie. Ook van de gelden die de toeristen betalen bij vertrek ontvangt het district niets. De vele water gerelateerde recreatieoorden trekken jaarlijks een groot aantal binnenlandse en buitenlandse bezoekers. De grote gebieden met ongerepte natuur, grote biodiversiteit en culturele verscheidenheid zijn andere hulpbronnen die ingezet kunnen worden. Recreatie en toerisme zijn vanwege de vermakelijkheidsbelasting al een inkomstenbron voor het district. Door verdere ontwikkeling en structurering van activiteiten kan dit meer worden. Ook dient er een overeenkomst gesloten te worden met toeroperators om als er geen afdracht is in een recreatieoord, een financiële bijdrage te doen bij bezoek aan het district. Tenslotte maakt dit ook deel uit van verantwoord ondernemen. Dit kan mogelijk verder uitgebreid worden door een toeristenbelasting in te voeren. Cultureel en historisch erfgoed Het rijke culturele en historische erfgoed leent zich voor verdere uitbouw van deze sector. Hierbij wordt gedacht aan plantage toerisme (eventueel via de rivieren) en bezoeken aan de vele inheemse dorpen die het district rijk is. Hierdoor ontstaan lokale arbeidsplaatsen en komt er ruimte voor lokaal ondernemerschap. Grondbeleid en ruimtelijke ordening Voor werkelijke uitbouw van deze sector is een goede ruimtelijke ordening en een uitgewerkt bestemmingsplan van het district nodig. Dit kan lokaal voorbereid worden waarna het aan de centrale overheid wordt voorgelegd. Grondbeleid behoort immers nog niet tot de bevoegdheid van het district. Infrastructuur Ook goede infrastructuur is van belang. Betere toegankelijkheid van de oorden zal het bezoekers aantal verhogen. Inkomsten uit deze sector kunnen onder andere gebruikt worden voor onderhoud van wegdek en kunstwerken op de toegangswegen. Jeugd, onderwijs en werk De sector zal behoefte hebben aan geschoolde arbeiders. Trainingen om te kunnen werken in deze sector biedt vele voordelen: 1. Opvang en begeleiding van drop-outs 2. Armoedebestrijding 3. Voorkomen van leegloop (stadstrek) van het district. Ontwikkeling van Onverwacht Voor Para is versterking van de hoofdplaats Onverwacht als diensten- en activiteitencentrum niet alleen in het kader van toerisme, maar ook ten behoeve van de lokale bevolking belangrijk. Momenteel is het districtscommissariaat in Onverwacht gevestigd en er is een bevolkingszaal. Er is echter geen bank of betaalautomaat, geen postkantoor, geen betalingsmogelijkheid voor telefoon, water en elektriciteit, geen EHBO en geen toeristisch informatiecentrum. Er is sinds kort een rudimentaire/ beginnende markt voor lokale producenten. Een attractie die hier gevestigd zou kunnen zijn is een spoorwegmuseum. Pagina 28 van 116