Academiejaar Bij welke jongeren wordt een gedwongen opname gevraagd? Een case-control studie. Claire MERTENS

Transcriptie

1 Academiejaar 5-6 Bij welke jongeren wordt een gedwongen opname gevraagd? Een case-control studie. Claire MERTENS Promotor: Prof. dr. Sarah Bal Co-promotor: Prof. dr. Annik Lampo Masterproef voorgedragen in de master in de specialistische geneeskunde kinder- en jeugdpsychiatrie.

2

3 Academiejaar 5-6 Bij welke jongeren wordt een gedwongen opname gevraagd? Een case-control studie. Claire MERTENS Promotor: Prof. dr. Sarah Bal Co-promotor: Prof. dr. Annik Lampo Masterproef voorgedragen in de master in de specialistische geneeskunde kinder- en jeugdpsychiatrie.

4 INHOUDSTAFEL. Abstract.... Inleiding Methodologie Resultaten Discussie Besluit Referentielijst... 5

5 . Abstract In Vlaanderen was er tussen 9 en 3 een stijging met % van het aantal gedwongen opnames bij jongeren (-7j) met een totaal van 9 in 3. Zowel de gedwongen opname zelf als de procedure die hiertoe leidt, zijn zeer ingrijpende gebeurtenissen. Enkele buitenlandse studies onderzochten socio-demografische, klinische en procedurele factoren in relatie met gedwongen psychiatrische hulpverlening. Met dit onderzoek willen we risicofactoren opsporen gelinkt aan de vraag naar gedwongen opname. Hiervoor werd een vergelijking gemaakt tussen jongeren met een vraag naar gedwongen hulpverlening enerzijds en een vraag naar vrijwillige hulpverlening anderzijds. De onderzochte factoren zijn van socio-demografische en klinische aard. De onderzoeksresultaten bevestigen eerder onderzoek wat betreft geslachtsverdeling en voorkomen van psychotische symptomen bij jongeren met een vraag naar gedwongen opname. Daarnaast worden jongeren binnen de reguliere hulpverlening vaker opgevolgd vanuit het ondersteuningscomité of de jeugdrechtbank. Schooluitval wordt dan weer relatief meer gezien bij jongeren buiten de vrijwilligheid. Verder wijzen de resultaten op een zekere homogeniteit tussen beide groepen. Verdere uitbouwing van de reguliere hulpverlening kan bijgevolg de vraag naar gedwongen hulpverlening verminderen. Gezien de beperkingen van dit onderzoek (kleinschaligheid, dossierstudie), is verder onderzoek nodig met een groter aantal patiënten.. Inleiding Hulpverleners zien een groeiend aantal gedwongen psychiatrische opnames van minderjarigen (stijging van % tussen 9 en 3) (). In totaal ging het om 9 jongeren in 3. Zowel de gedwongen opname zelf als de procedure die hiertoe leidt, zijn zeer ingrijpende gebeurtenissen. Dit geldt in het bijzonder voor jongeren die erg onder de indruk kunnen zijn van de politionele en justitionele omkadering en die wegens plaatsgebrek op diensten

6 kinderpsychiatrie vaak opgenomen worden op diensten voor volwassenen (47 van de 7 minderjarigen in 3) (). Maatschappelijk is er dan ook een ethisch imperatief om te reflecteren over de betekenis van deze toename aan gedwongen opnames bij minderjarigen. Negatieve tot zelfs traumatiserende ervaringen met hulpverlening kunnen een lange schaduw werpen op het verdere hulpverleningstraject (). Indien een regulier hulpverleningstraject mogelijk is, verdient dit dan ook steeds de voorkeur op een gedwongen opname. Anderzijds kan een te grote terughoudendheid om deze procedure aan te wenden ervoor zorgen dat ernstig psychisch zieke jongeren een kans tot behandeling, stabilisatie en herstel onthouden wordt (3,4). Ook de arts, die binnen de procedure een inschatting maakt van de nood aan een gedwongen opname, staat voor deze ethische reflectie. De procedure voor gedwongen psychiatrische hulpverlening ligt vast in de wet van 6 juni 99, met name de wet betreffende de bescherming van de persoon van de geesteszieke (5). Om tot een gedwongen opname te kunnen overgaan, moet er een omstandig geneeskundig verslag worden opgesteld. Wanneer het om een minderjarige gaat, wordt dit verslag opgesteld door een kinderpsychiater. De beschermingsmaatregelen mogen getroffen worden indien voldaan wordt aan volgende criteria:. aanwezigheid van een geestesziekte.. aanwezigheid van ernstig gevaar (voor eigen gezondheid en veiligheid en/of ernstige bedreiging voor andermans leven of integriteit). 3. gebrek van enige ander geschikte behandeling (5). Het consult waarin het omstandig geneeskundig verslag wordt opgemaakt, wordt verder de inschatting gedwongen opname genoemd. De stijging van het aantal gedwongen opnames kan betekenen dat meer jongeren de nodige hulp krijgen. De stijging kan echter ook wijzen op een alarmerende tendens die het gevolg is van tekortkomingen in de reguliere hulpverlening en/of een te snel overgaan tot de procedure voor gedwongen opname. Om dit te beoordelen is het noodzakelijk om kennis te hebben over het doelpubliek dat aangemeld wordt voor residentiële kinderpsychiatrische hulp en na te gaan of er significante verschillen zijn in risicofactoren tussen de jongeren die aangemeld worden voor een vrijwillig dan wel gedwongen hulpverleningstraject. In de bestaande literatuur, die beperkt is, wordt er een onderscheid gemaakt tussen sociodemografische, klinische en procedurele factoren. Wat de eerste twee factoren betreft, werd er in

7 een Britse studie (6) aangetoond dat er een hoger risico is op gedwongen opname bij jongeren van Afrikaanse of Aziatische origine met een psychose. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat deze jongeren een ernstiger ziektebeeld en meer risicogedrag vertonen. Een andere hypothese is dat er een bias is bij het inschatten van risicogedrag bij deze jongeren (6). Verder worden er meer jongens (58%) gedwongen opgenomen dan meisjes (6), ook bij volwassenen wordt deze tendens gezien (7,8). Uit een internationale studie die data vergeleek rond gedwongen opname tussen de verschillende EU-lidstaten blijkt dat schizofrenie en aanverwante stoornissen de meest voorkomende diagnose uitmaken bij gedwongen opname (7). Andere onderzoekers deden eenzelfde bevinding (9). Wat de procedurele aspecten betreft, toonde een Zwitserse studie een daling aan van het aantal gedwongen opnames na het implementeren van een nieuwe procedure in 6 die maakt dat alleen erkende psychiaters inschattingen gedwongen opname doen en geen psychiaters in opleiding (). Een Finse studie toonde een toename aan van het aantal gedwongen opnames bij minderjarigen tussen 996 en. De auteurs van deze studie linken deze toename aan een paradigma shift van een meer paternalistische visie op gezondheidszorg naar een visie waarin de jongeren zelf meer inspraak hebben. Er wordt bijgevolg in de reguliere zorg meer rekening gehouden met het al dan niet instemmen met zorg. Wanneer een jongere niet instemt, maar er toch zorg nodig is, wordt er overgegaan tot een gedwongen opname (). Vanwege de vaststelling dat een gedwongen opname het risico op een volgende gedwongen opname met 3 tot 4 maal verhoogt, werd in een grootschalige (n=5) Nederlandse studie () onderzoek gedaan naar factoren die het herhalingsrisico beïnvloeden. Wanneer patiënten tevreden zijn over de eerste gedwongen opname, verkleint het risico op een volgende gedwongen opname aanzienlijk. Dit staat los van het feit of de patiënt min of meer ziekte-inzicht heeft (). Verder werd aangetoond dat een ondersteunend sociaal netwerk een beschermende factor is in het voorkomen van gedwongen hulp (). Alle onderzoekers zijn het erover eens dat er te weinig gegevens beschikbaar zijn en dat er verder onderzoek nodig is naar de risicofactoren die de gedwongen hulp beïnvloeden (,7,, ), in het bijzonder bij minderjarigen (6, ). Daarom onderzochten we de risicofactoren bij jongeren bij wie een inschatting gedwongen opname gebeurde en vergeleken we socio-demografische en klinische eigenschappen van jongeren met een gedwongen en vrijwillig traject. 3

8 3. Methodologie We onderzochten retrospectief de digitale, medische dossiers van drie groepen jongeren die zich aanmeldden in het Universitair Ziekenhuis Brussel (UZ Brussel) in de periode van /9/3 tot en met 8//5. Groep of groep gedwongen opname bestond uit jongeren die werden aangemeld op de spoedgevallendienst van het UZ Brussel en bij wie een inschatting gedwongen opname gebeurde. Groep of groep reguliere opname bestond uit 8 jongeren die zich aanmeldden in de polikliniek van de afdeling kinder- en jeugdpsychiatrie van het UZ Brussel (PAika) en bij wie een inschatting gedwongen opname gebeurde voor een reguliere opname in de adolescentenafdeling. Groep 3 of gemengde groep bestond uit 4 jongeren bij wie in de periode van /9/3 tot en met 8//5 een inschatting gedwongen opname gebeurde en die in de periode van /4/ tot en met 3/5/5 ook in de polikliniek werden gezien met een vraag naar reguliere opname. Elke groep werd opgedeeld in drie leeftijdscategorieën: -3j, 4-5j, 6-7j. Aangezien het aantal jongeren in de groep reguliere opname hoger is dan het aantal jongeren in de groep gedwongen opname, werd ervoor gekozen om uit de groep reguliere opname at random een aantal jongeren te kiezen zodat beide groepen uit een gelijk aantal jongeren bestond en dit per leeftijdscategorie. De gemengde groep bestaat uit die jongeren die uit beide voorgaande groepen geëxcludeerd werden aangezien ze anders deel zouden uitmaken van beide groepen. De parameters die werden vergeleken waren socio-demografische parameters, kenmerken van de doorverwijzing en klinische parameters met betrekking tot symptomatologie (tabel ). Symptomen werden gehaald uit de nota s van de arts op het moment van het consult voor gedwongen opname voor groep en groep 3 en voor reguliere opname voor groep. 4

9 Tabel : Parameters Sociodemografische parameters Geslacht (man/vrouw) Thuis wonend (ja/neen) Schoolgaand (ja/neen) Type secundair onderwijs -Algemeen (ASO) -Technisch (TSO) -Beroeps (BSO) -Kunst (KSO) -Buitengewoon (BuSO) Kenmerken doorverwijzing Doorverwijzer -ouders of eigen initiatief -CLB of school -andere Eerdere hulpverlening (ja/neen) Indien eerdere hulpverlening: -GGZ -CLB OCJ of JRB (ja/neen) Onderhoudsmedicatie (ja/neen) Indien medicatie: -Neuroleptica -Antidepressiva -Benzodiazepines -Stimulantia Klinische parameters mbt symptomatologie Agressia (ja/neen) Psychose (ja/neen) Stemmingsstoornis (ja/neen) Suïcidaliteit (ja/neen) Bedreigde persoonlijkheidsontwikkeling (ja/neen) CLB: Centrum voor Leerlingenbegeleiding CGG: Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg OCJ: Ondersteuningscomité JRB: Jeugdrechtbank De studie werd goedgekeurd door de Commissie Medische Ethiek van het UZ Brussel op 4 juni 5. Data-analyse Voor de at random selectie van de patiënten uit de groep reguliere opname werd er gebruik gemaakt van het programma R (3). De beschrijvende statistiek gebeurde via het programma Microsoft Excel. Gezien het theoretisch verwacht aantal patiënten per vakje van de ingangen tabel kleiner is dan, kan er geen chi kwadraattoets gebruikt worden. Een Fisher exact test 5

10 werd uitgevoerd voor verschillende variabelen. Hiervoor werd de functie fisher.test in R gebruikt (3). Een p-waarde van <.5 werd als significant beschouwd. 4. Resultaten Aantal per leeftijdscategorie De groep gedwongen opname bestaat uit jongeren bij wie een inschatting gedwongen opname gebeurde in de periode van /9/3 tot en met 8//5. Geen van deze patiënten is jonger dan 4 jaar. In de gemengde groep daarentegen is er één patiënt jonger dan 4 jaar. De groep reguliere opname voor selectie bestaat uit 8 jongeren. Ongeveer één vierde van de jongeren in deze groep is jonger dan 4 jaar (tabel ). Zoals eerder vermeld, hebben we ervoor gekozen om at random patiënten te kiezen uit de groep reguliere opname om twee vergelijkbare groepen te bekomen. De selectie gebeurde per leeftijdscategorie. Tabel : Aantal per leeftijdscategorie Aantal per leeftijdscategorie Groep (groep gedwongen opname ) Groep voor selectie (groep reguliere opname ) Groep na selectie (groep reguliere opname ) Groep 3 ( gemengde groep) - 3j 3 4-5j j Totaal 8 4 De gegevens zoals hieronder weergegeven hebben betrekking op de situatie op het moment van de inschatting gedwongen opname voor groep en groep 3 en op het moment van het consult voor reguliere opname voor groep. 6

11 Sociodemografische factoren Geslacht.In de groep gedwongen opname zijn er meer jongens dan meisjes. In de groep reguliere opname is deze verhouding omgekeerd (tabel 3). Dit is de enige parameter waar we voor elk van de patiënten gegevens hebben. In de groep reguliere opname is er één van de patiënten voor wie we geen enkele informatie konden terugvinden. Dit maakt dat er in deze groep voor alle parameters behalve geslacht minstens één ontbrekende waarde is. Thuis wonend. 'Thuis' wordt in de brede zin van het woord geïnterpreteerd en uitgebreid tot inwonend bij familie. In de groep gedwongen opname was één van de jongeren die thuis woonden geadopteerd, één woonde bij de oma nadat beide ouders waren overleden en één woonde sinds korte tijd ( maanden) bij een tante. Eén van de jongeren woonde niet in familieverband, maar nam deel aan het project begeleid zelfstandig wonen. Van de 3 jongeren die niet in familieverband woonden in de groep reguliere opname, was er één die bij vrienden van familie inwoonde, één die in een begeleidingstehuis werd opgevangen en één die in een internaat verbleef en in het weekend naar een grootouder ging. 7

12 Tabel 3: Sociodemografische parameters Geslacht Man Vrouw Thuis wonend Ja Neen Missing Schoolgaand Ja Neen Missing Groep (groep gedwongen opname ) Groep na selectie (groep reguliere opname ) Indien schoolgaand: Type onderwijs ASO TSO BSO 4 KSO BuSO Missing Groep 3 ( gemengde groep) ASO Algemeen Secundair Onderwijs TSO Technisch Secundair Onderwijs BSO Beroeps Secundaire Onderwijs KSO Kunst Secundair Onderwijs BuSO Buitengewoon Secundair Onderwijs Kenmerken doorverwijzing Wanneer politie wordt gevraagd bij een crisissituatie, kan het zijn dat deze het parket inlicht. Wanneer er dringend hulp nodig lijkt en de patiënt dit weigert, kan het parket de politie vragen om de patiënt naar een spoedgevallandienst te begeleiden met een vraag naar gedwongen hulpverlening. De doorverwijzer wordt hier gezien als diegene die politiehulp inschakelde. Het kan gaan om een ouder. Per definitie gaat het in deze situatie niet om hulp op eigen initiatief. Dit is wel mogelijk bij een vraag naar reguliere opname. Het kan ook gaan om CLB of school of om een andere hulpverlener (therapeut, behandelend psychiater). Zowel in de groep gedwongen 8

13 opname als in de groep reguliere opname werd de helft van de jongeren doorverwezen door reeds betrokken hulpverleners (tabel 4). In beide groepen kreeg ongeveer vier vijfde van de jongeren al eerder hulp. Bij de meesten ging het om hulp binnen geestelijke gezondheidszorg (tabel 4). Eén derde van de jongeren in de groep gedwongen opname en meer dan de helft van de jongeren in de groep reguliere opname had een dossier bij het ondersteuningscomité (OCJ) of de jeugdrechtbank (JRB) (tabel 4). Tabel 4: Kenmerken doorverwijzing Groep (gedwongen opname) Groep na selectie (reguliere opname) Groep 3 (gemengde groep) Doorverwijzer Ouders/Eigen initiatief 3 3 CLB/school 3 Andere hulpverlener 6 7 Missing Eerdere hulpverlening Ja 9 4 GGZ Andere Neen Missing OCJ/JRB Ja OCJ 3 JRB 4 Neen 8 4 Missing Onderhoudsmedicatie Ja 4 4 Neuroleptica Antidepressiva 3 Benzodiazepines Stimulantia Neen 8 7 Missing 9

14 CLB: Centrum voor Leerlingenbegeleiding GGZ: Geestelijke Gezondheidszorg OCJ: Ondersteuningscomité JRB: Jeugdrechtbank Klinische parameters mbt symptomatologie Zowel in de groep gedwongen opname als in de groep reguliere opname werd meer dan de helft van de patiënten aangemeld met agressie (tabel 5). Eén op de 4 patiënten in de groep gedwongen opname had psychotische symptomen (tabel 5). Dit is meer dan in de groep reguliere opname. Eén derde van de patiënten in de groep gedwongen opname en de helft van de patiënten in de groep reguliere opname had een stemmingsprobleem op het moment van aanmelding (tabel 5). Tabel 5: Klinische parameters mbt symptomatologie Agressie Ja Neen Missing Psychose Ja Neen Missing Stemmingsstoornis Ja Neen Missing Suïcidaliteit Ja Neen Missing Bedreigde persoonlijkheidsstoornis Ja Neen Missing Groep (gedwongen opname) Groep na selectie (reguliere opname) Groep 3 (gemengde groep) 4 4 4

15 Statistische analyse Enkel voor die parameters waarvoor de p-waarden het laagst waren, werd de p-waarde, berekend volgens de Fisher exact test, weergegeven alsook de odds ratio met betrouwbaarheidsinterval (tabel 6). Voor geen van de onderzochte parameters kan er een statistisch significant verschil aangetoond worden tussen de groep gedwongen opname en de groep reguliere opname. Gezien de kleine aantallen in elk van de groepen, is het moeilijk om hier conclusies uit te trekken. Mogelijks zijn beide groepen voor de onderzochte parameters gelijk en kan dit mee verklaren waarom er geen statistisch significant verschil kan aangetoond worden tussen beide groepen. Verder onderzoek lijkt aangewezen in grotere groepen patiënten. Tabel 6: Fisher exact test (groep gedwongen opname groep reguliere opname na selectie) p-value OR 95%CI OR Geslacht, 3.94 [,57-35,4] OCJ/JRB,.3 [,4 -,9] Stemmingsstoornis,. [, -,47] OR odds ratio CI betrouwbaarheidsinterval OCJ ondersteuningscomité JRB jeugdrechtbank Vraag naar zowel reguliere als gedwongen hulpverlening De gemende groep bestond uit 4 jongeren bij wie tussen /9/3 en 8//5 een inschatting gedwongen opname gebeurde en bij wie tussen /4/ en 3/5/5 ook een consult voor reguliere opname gebeurde. Het verschil in tijdsperiode heeft te maken met de verschillende databanken waarmee gewerkt wordt. Bij van de 4 jongeren vloeide de vraag naar reguliere hulpverlening voort uit de vraag naar gedwongen hulpverlening. Voor één van de jongeren werd de vraag naar een vrijwillige opname gesteld tijdens de gedwongen opname in een gesloten afdeling met als doel de terugkeer voor te bereiden naar het instituut waar de jongere verbleef.

16 Bij twee andere jongeren ging de vraag naar vrijwillige opname de vraag naar gedwongen opname vooraf. Er bestond een interval van 4 en van 3 maanden tussen beide vragen. De reguliere opname had voor beiden ondertussen plaats gevonden. Voor één van beiden werd er een gedwongen hulpverleningstraject opgesteld. Verder dient gemeld te worden dat er in de groep reguliere opname, één patiënt is die voor de aanmelding driemaal werd opgenomen in het kader van een gedwongen opname. Bij een andere patiënt gebeurde er een vraag naar gedwongen hulpverlening na 8//5. Sommige jongeren bij wie een vraag naar gedwongen hulpverlening bestond, kwamen dus terecht in het reguliere hulpverleningstraject en omgekeerd. 5. Discussie Gedwongen psychiatrische hulpverlening vormt een belangrijk ethisch vraagstuk en dit des te meer wanneer het om minderjarigen gaat. Desondanks is er relatief weinig onderzoek gedaan naar deze vorm van hulpverlening. Met dit onderzoek willen we risicofactoren opsporen die gelinkt zijn aan gedwongen hulpverlening bij minderjarigen. Hiervoor werden sociodemografische en klinische kenmerken vergeleken tussen jongeren aangemeld voor gedwongen hulpverlening enerzijds en reguliere hulpverlening anderzijds. De onderzoeksresultaten bevestigen eerder onderzoek dat aantoonde dat er meer mannen gedwongen worden opgenomen dan vrouwen en dit zowel bij volwassenen (7,8), als bij jongeren (6). Dit zou onder andere te maken hebben met de dreiging (fysiek) die bij mannen sneller tot een vraag om hulp zou leiden door derden dan bij vrouwen (8). Eerder onderzoek toonde ook aan dat psychotische symptomen vaker voorkomen bij patiënten met een gedwongen hulpverleningstraject (6,7,9,). Dit komt overeen met de bevinding dat er in de groep gedwongen opname meer jongeren met psychotische symptomen zijn dan in de groep reguliere opname (tabel 5). Opvallend is dat meer dan de helft van de jongeren in de groep reguliere opname een dossier had bij het OCJ of JRB tegenover één derde in groep gedwongen opname (tabel 4). Dit verschil

17 kan erop wijzen dat een tijdige begeleiding door deze instanties het risico op de vraag naar gedwongen hulpverlening vermindert. Daarnaast is er ook een verschil in schoolweigering tussen beide groepen met ongeveer één derde van de jongeren, waarvoor gegevens bekend zijn, in de groep gedwongen opname tegenover één vijfde in de groep reguliere opname (tabel 3). Omdat het om kleine groepen gaat en er voor deze parameter veel ontbrekende waarden zijn in de groep gedwongen opname, is het moeilijk om dit resultaat te interpreteren. Het verschil tussen beide groepen kan te maken hebben met het feit dat jongeren die school weigeren wellicht ook hulpverlening weigeren. Anderzijds wijst dit op het belang van tijdige doorverwijzing naar reguliere kinderpsychiatrische hulpverlening van jongeren met schooluitval. Eerstelijnshulp zoals centra voor leerlingbegeleiding en huisartsen spelen hierin een belangrijke rol. Het feit dat er voor geen van de onderzochte parameters een statistisch significant verschil werd aangetoond, kan onder andere verklaard worden door de kleine groepen en het groot aantal ontbrekende gegevens voor enkele variabelen (bv. schoolweigering). Daarnaast is het ook mogelijk dat het om twee vergelijkbare groepen gaat waar er geen reële verschillen zijn voor een heel aantal parameters. Het feit dat er verschillende jongeren zijn waarvoor er een vraag is voor beide vormen van hulpverlening (vrijwillig en gedwongen), bevestigt dit. Versterken van het vrijwillige hulptraject kan in dit geval leiden tot een vermindering van de vraag naar gedwongen hulpverlening. Deze studie heeft als grootste nadeel het kleine aantal patiënten. De tijdsspanne van 8 maanden en het feit dat deze studie zich beperkt tot patiënten aangemeld in het UZ Brussel (spoed of PAika) spelen hierin een rol. Verder gaat het om een dossierstudie waarin de gegevens worden verzameld op basis van de nota s die gemaakt werden op het moment van het consult. Niet elke patiënt werd door dezelfde hulpverlener gezien hetgeen het vergelijken van de informatie bemoeilijkt. Verder onderzoek is aangewezen om de bevindingen van dit kleinschalig onderzoek verder uit te diepen. Het uitbreiden van de studie naar verschillende ziekenhuizen met zowel een kinderpsychiatrische spoedhulpverlening als een reguliere opnamedienst en dit over een langere periode zal het aantal geïncludeerde patiënten aanzienlijk verhogen. Het uitwerken van een lijst van variabelen, die gescoord worden op het moment van of kort na de consultatie, is aangewezen om het aantal ontbrekende gegevens te beperken en om extra informatie te verzamelen die nodig 3

18 is voor de analyse. Zo is het nuttig om na te gaan of er een inschrijving is in een school, sinds wanneer er schooluitval is, hoe deze tot stand gekomen is en welke hulpverlening er reeds geweest is. Ook de relatie tussen begeleiding vanuit bijzondere jeugdzorg en kinderpsychiatrische hulpverlening dient verder onderzocht te worden. Tenslotte is het aangewezen om onderzoek te doen naar de impact van de vraag naar een gedwongen opname op de perceptie van de psychiatrische hulpverlening bij jongeren. Gelijkaardig onderzoek, maar voor volwassenen vond eerder plaats in Nederland (). Zijn jongeren bij wie ooit de vraag werd gesteld naar gedwongen hulpverlening, meer of minder geneigd om zich te wenden tot psychiatrische hulpverlening wanneer het opnieuw nodig is? Is de kans op de vraag naar gedwongen hulpverlening groter wanneer die vraag er reeds eerder was? En hoe ervaren jongeren de gedwongen hulpverlening? 6. Besluit Samengevat is dit een kleinschalige studie waarvan de resultaten een aanzet kunnen zijn tot een grootschaligere studie met als doel elementen te vinden die kunnen bijdragen tot de preventie van een ingrijpende gebeurtenis zoals een (vraag naar) gedwongen opname. Volgens deze onderzoeksresultaten kan een tijdige begeleiding vanuit bijzondere jeugdzorg (ondersteuningscomité of jeugdrechtbank) het risico op de vraag naar gedwongen opname verminderen. Het hoge aantal schoolweigeraars bij de jongeren met een vraag naar gedwongen opname wijst op het belang om jongeren met schooluitval tijdig door te verwijzen naar reguliere kinderpsychiatrische hulpverlening. Verder werden er in deze studie geen opvallende verschillen teruggevonden tussen beide groepen (vraag naar gedwongen tegenover reguliere hulp). Een mogelijke verklaring hiervoor is dat beide groepen gelijkaardig zijn. Dit brengt met zich mee dat jongeren met een vraag naar gedwongen hulp ook terecht komen in het circuit van de reguliere hulpverlening. Het versterken van de vrijwillige hulpverlening kan in dit geval de vraag naar gedwongen hulp verminderen. 4

19 7. Referentielijst. Departement Welzijn, Volksgezondheid & Gezin. Jaarverslag 3 omtrent de toepassing van de wet betreffende de bescherming van de persoon van de geesteszieke in Vlaanderen van der Post LF, Peen J, Visch I, Mulder CL, Beekman AT, Dekker JJ. Patient perspectives and the risk of compulsory admission: The Amsterdam Study of Acute Psychiatry V. Int J Soc Psychiatry. 4; 6: Perkins DO, Gu H, Boteva K, Lieberman JA. Relationship between duration of untreated psychosis and outcome in first-episode schizophrenia: a critical review and meta-analysis. Am J Psychiatry. 5; 6: Marshall M, Lewis S, Lockwood A, Drake R, Jones P, Croudache T. Association betweens duration of untreated psychosis and outcome in cohorts of first-episode patients: a systematic review. Arch Gen Psychiatry. 5; 6: Wet van 6 juni 99 betreffende de bescherming van de persoon van de geesteszieke. Kan op volgende website opgezocht worden ( laatst geconsulteerd op 9/3/6. 6. Corrigall R, Bhugra D. The role of ethnicity and diagnosis in rates of adolescent psychiatric admission and compulsory detention: a longitudinal case-note study. J R Soc Med ; 6: Salize HJ, Dressing H. Epidemiology of involuntary placement of mentally ill people across the European Union. Br J Psychiatry. 4; 84: Rafrati R, Bergaoui H, Bram N et al. A descriptive study of the procedures of psychiatric admissions at Razi hospital. Tunis Med. 3; 9: Cougnard A, Kalmi E, Desage A et al. Factors influencing compulsory admission in first-admitted subjects with psychosis. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol. 4; 39: Eytan A, Chatton A, Safran E, Khazaal Y. Impact of psychiatrists' qualifications on the rate of compulsory admissions. Psychiatr Q. 3; 84:

20 . Kaltiala-Heino R. Increase in involuntary psychiatric admissions of minors - A register study. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol. 4; 39: van der Post LF, Mulder C, Peen J, Visch I, Dekker J, Beekman A. Social support and risk of compulsory admission: Part IV of the Amsterdam Study of Acute Psychiatry. Psychiatr Serv. ; 63: R (laatst geraadpleegd op 6//5) 6