InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Medicolegale aspecten. Situering

Transcriptie

1 Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Medicolegale aspecten InFoP 2 -module 5 Situering Wet van 18 juni 1850: behandeling van geesteszieken Collocatie: vervangen door : wet van 26 juni 1990 betreffende de bescherming van de persoon van de geesteszieke Goederenbeheer: vervangen door : wet van 18 juli 1991 betreffende de bescherming van de goederen

2 Gedwongen opname = in observatiestelling Wet van 26 juni 1990 op de bescherming van de persoon van de geesteszieke dwangbehandeling Elke interventie- zij het van fysieke, psychologische of sociale aard- met een therapeutisch doel toegepast op een persoon met een psychiatrische stoornis die ofwel in staat is zijn/haar toestemming voor de behandeling te geven en deze niet geeft, ofwel niet in staat is toe te stemmen en de behandeling weigert Bescherming van de persoon van de geesteszieke

3 Gedwongen opname 3 criteria: Aanwezigheid van een geestesziekte Gevaar voor zichzelf of voor derden Geen alternatief (weigering van zorgen op vrijwillige basis) Procedure Gedwongen opname via: Gewone procedure Spoedprocedure Verder Verblijf en nazorg Opname in een gezin Gedwongen opname Gewone/niet-urgente procedure Omstandig medisch verslag Verzoekschrift indienen Zitting bij vrederechter

4 Omstandig medisch verslag Onderzoek: ten hoogste 15 dagen (reëel) el) Beschrijving probleem (gezondheidstoestand en symptomen) en gevaar Niet: arts is bloed- of aanverwant zieke of verzoeker Niet: arts is verbonden aan psychiatrische dienst waar patiënt op dat ogenblik verblijft Onder gesloten omslag GENEESKUNDIG VERSLAG Wet van 26 juni 1990 betreffende de persoon van de geesteszieke Ondergetekende, dr.... wonende... verklaart te hebben onderzocht op... de genaamde... geboorteplaats en -datum... woonplaats... verblijfplaats... Ondergetekende stelt vast dat de onderzochte zijn/haar gezondheidstoestand en veiligheid ernstig in gevaar brengt en/of dat hij/zij een ernstige bedreiging vormt voor andermans leven of integriteit, gezien de volgende ziektesymptomen: Ondergetekende besluit hieruit dat betrokkene lijdt aan geestesziekte. Ondergetekende verklaart dat ten aanzien van onderzochte, bij gebreke aan enige andere ge-schikte behandeling, beschermingsmaatregelen moeten getroffen worden conform de wet van 26 juni 1990 betreffende de bescherming van de persoon van de geesteszieke. Deze maatregelen dienen bij hoogdringendheid genomen te worden aangezien (1) Plaats en datum:... Handtekening en stempel Dit verslag mag niet opgesteld worden door een arts die bloed- of aanverwante is van de zieke, of die op een of andere wijze verbonden is aan de psychiatrische dienst waar de zieke zich bevindt (1) alleen in te vullen in geval van hoogdringendheid verzoekschrift Iedere belanghebbende kan dit indienen In de verblijfplaats van de betrokkene

5 VERZOEKSCHRIFT Rechtspleging inzake de bescherming van de persoon van de geesteszieke (wet van 26 juni 1990) Aan de vrederechter van Geeft met eerbied te kennen: Naam:... Voornaam:... Beroep:... Woonplaats:... (hierna genoemd de verzoekende partij) dat verzoekende partij overeenkomstig art van de wet van 25 juni 1990 de opneming ter observatie in een instelling/gezin beoogt van: Naam:... Voornaam:... Geboorteplaats en -datum:... Woonplaats:... Verblijfplaats:... Hebbende als wettelijk vertegenwoordiger:... (hierna genoemd de zieke) Graad van verwantschap of aard van betrekkingen tussen de zieke en de verzoekende partij:... Het verzoek wordt gedaan op grond van volgende motieven: de zieke - brengt zijn gezondheid en veiligheid ernstig in gevaar: vormt een ernstige bedreiging voor andermans leven of integriteit: Dit blijkt uit het hierbijgevoegd omstandig geneeskundig verslag van dr gedateerd... Plaats en datum:... Handtekening Zitting vrederechter Verwittiging via aangetekend schrijven over dag, plaats en aanwezigen aan betrokkene Aanduiding advocaat Uitnodiging om vertrouwenspersoon aan te stellen (ontvangt kopie van alle documenten en beslissingen) Openbare zitting Alle aanwezige betrokken partijen worden gehoord Beslissing of al dan niet gedwongen opname en aanstelling van een ziekenhuis Gewone procedure Aanvraag Door iedere betrokkene met medisch verslag Vrederechter Niet ontvankelijke aanvraag Procedure stopt Ontvankelijke aanvraag (binnen 24 u) Aanstellen advocaat Indien nodig aanstellen psychiater Planning zitting Zitting en uitspraak (binnen 10 dagen) Weigering Procedure stopt

6 Zitting en uitspraak (binnen 10 dagen) Gewone procedure Opname ter observatie 40 d observatie Verwittiging aan alle betrokkenen Na 25 d uitgebreid verslag verantwoordelijke psychiater Bezoek van de vrederechter Uitspraak voor dag 40 Procedure stopt Verlenging voor max 2 jaar Gedwongen opname Spoedprocedure Hoogdringendheid Procureur des Konings : plaatsing geneeskundig verslag verzoekschrift vrederechter Vrederechter : gewone procedure Omstandig medisch verslag Idem normale procedure, maar uitgevoerd in urgentie en gefaxt naar procureur des konings Onderzoek op vraag van procureur des konings, of indien noodzaak opgemerkt wordt op spoedgevallendienst

7 verzoekschrift Wordt door de procureur des konings neergelegd op vredegerecht van het ziekenhuis waar patiënt in urgentie opgenomen is (binnen de 24 uur na opname) Zitting vrederechter Heeft plaats in het ziekenhuis waar patiënt verblijft Binnen de 10 dagen na indiening verzoekschrift Verder idem normale procedure In geval van bevestiging gedwongen opname: reeds in ziekenhuis doorgebrachte tijd telt mee in 40 dagen Spoedprocedure Procureur Ambtshalve met uitgebreid medisch verslag Op vraag met uitgebreid medisch verslag Onmiddellijke opname Binnen 24 u start Gewone procedure

8 Gedwongen opname Maximum duurtijd = 40 dagen Kan op elk moment door het behandelend team worden opgeheven Doel: bescherming, stellen diagnose en instellen behandelingsplan Behandelend team beslist al dan niet een verlenging van de gedwongen opname aan te vragen aan de vrederechter (voor dag 25) Gedwongen opname Na de initiële 40 dagen: Mogelijkheid tot verlengen van de maatregel met maximaal 2 jaren, tijdens de welke de betrokkene kan Opgenomen blijven in een residentiële setting (psychiatrisch ziekenhuis, therapeutische gemeenschap, PVT, ) In familieverband leven In beschut wonen leven Autonoom leven Verlengd verblijf Maximale duurtijd van 2 jaar Onbeperkt herhaalbaar Mogelijkheden tijdens periode van verlengd verblijf: Opheffing overplaatsing Doel: Organisatie nazorg

9 Nazorg = elk verblijf gedurende de periode van verlengd verblijf, die zich afspeelt buiten opname in het verantwoordelijke ziekenhuis Maximale duurtijd = 1 jaar, ingebed in de periode van verlengd verblijf nazorg Voorwaarden: Verblijfplaats Behandeling Maatschappelijke begeleiding Andere: dagactiviteiten, Te bepalen samen met betrokkene Niet-respecteren van de voorwaarden van het nazorg-contract, kan leiden tot verplichte heropname in het verantwoordelijke ziekenhuis Gedwongen opname in een gezin Procedure: idem niet-urgente procedure gedwongen opname Elke adequate omgeving kan beschouwd worden als gezin :: (psychiatrisch) ziekenhuis, PVT, RVT, eigen gezin, plaatsvervangend gezin Een arts en een betrokkene worden als verantwoordelijken aangesteld door de vrederechter

10 Bescherming van de goederen Wet van 18 juli 1991 betreffende de bescherming van de goederen van personen die wegens hun lichamelijke- of geestestoestand geheel of gedeeltelijk onbekwaam zijn die te beheren Toepassing Meerderjarig Gezondheidstoestand laat niet toe goederen zelfstandig te beheren Niet beperkt tot psychiatrische patiënten (dwang)opname

11 Procedure Geneeskundig omstandig verslag Verzoekschrift Vrederechter Voorlopige bewindvoerder Geneeskundig omstandig verslag 15 dagen geldig na het medisch onderzoek Beschrijving gezondheidstoestand Geen bloed- of aanverwant van betrokkene of degene die het verzoekschrift indient Geen arts die verbonden is aan de instelling waar de betrokkene verblijft verzoekschrift Indienen bij vrederechter van kanton waar patiënt effectief verblijft door Iedere belanghebbende Procureur des konings Betrokkene zelf

12 Verzoekschrift voorbeeld Neemt inlichtingen Vrederechter Kan eventueel een geneesheer-expert expert aanstellen Oproeping raadkamer: Betrokkene Echtgenoot Advocaat (niet verplicht) Anderen Indien gerechtvaardigd: aanstellen voorlopige bewindvoerder Voorlopige bewindvoerder Kunnen aangesteld worden: advocaat, partner naast familielid vertrouwenspersoon Niet: persoon van instelling Rekenschap: betrokkene vrederechter jaarlijks tot einde mandaat Informatie Publicatie: Belgisch Staatsblad burgemeester Maatregel kan opgeheven worden mits medisch verslag van een arts die de maatregel niet gerechtvaardigd vindt

13 Voorlopige bewindvoerder: bevoegdheden Goederen beheren als een goed huisvader Mogelijkheid tot bijstand Zoals bepaald door vrederechter (bv volledig versus gedeeltelijk) Voor sommige beslissingen: machtiging vrederechter noodzakelijk Voorlopige bewindvoerder: vergoeding Maximum 3% inkomsten (dus niet van het reeds bestaande kapitaal) Kosten voor specifieke interventies Cijfergegevens Vlaanderen

14 5x meer GO van 1991 tot 2003 (stijging van 400%) Tussen 2001 en 2003 stijging van 21%.

15 Top 3 van diagnoses bij gedwongen opname, goed voor 78%. 1 op 3 mensen met schizofrenie ten minste 1 GO. Cumulatieve frequenties. Bij een tal mensen blijft de gedwongen maatregel langdurig aangehouden (22%). 44% stopt na de observatie van 40 dagen. Cijfergegevens Vlaanderen Spoedprocedure 81% % meerdere keren GO, goed voor 37% van alle GO (Oost Vlaanderen) Verhouding 1 vrouw op 2 mannen 9% van alle opnames in 2003 ( %) Stijging in alle provincies (21% op 3 jaar) 0,39 per inwoners

16 Plaats van familie in gedwongen opname Gedwongen opname:wanneer? Voorbeelden 1: Is verbaal of fysiek agressief Uit zelfmoordgedachten Stelt zelfdestructief gedrag Is vernietigend naar voorwerpen toe Stalkt anderen aan telefoon ondanks klachten Gaat ronddolen Gedwongen opname: wanneer? Voorbeelden 2: Spreekt niet meer en isoleert zich Hoort stemmen die tegen hem zeggen wat hij moet doen Stelt zonder opzet gevaarlijk gedrag: brand stichten, kabels knippen Kan op dit moment niet meer adequaat zorgen voor de kinderen kortom: elk gedrag dat een gevaar inhoudt voor betrokkene zelf of derden, zowel fysiek als wat betreft zijn integriteit

17 Als u familielid gedwongen werd opgenomen Moet dit niet het einde van de relatie betekenen, misschien kans op sterkere band Geen permanente schending van autonomie Indien uw familielid zich verraden voelt Ga op bezoek zoek een moment om over het thema te spreken Ik voelde dat ik dit moest doen, Benadruk dat uw waarden u verplichten te doen wat u deed Geen schuld aan anderen geven Geen vergiffenis verwachten De rol van de familie De beste medicijn tegen dwang is partnerschap op te bouwen Probeer een goede samenwerking met uw familielid uit te bouwen Dwangbehandeling Doel autonomie te herstellen Gerechtvaardigd als patiënt door zijn stoornis niet in staat is in te stemmen Niet meer vrijheid maar meer verantwoordelijkheid voor de psychiater Behandeling laten geschieden alsof de patiënt in staat was zijn toestemming te geven Inspanningen doen om patiënt te informeren en overtuigen

18 Dwangbehandeling Respect voor levensomstandigheden Ook nastreven naar toestemming Geen infantiliserende houding Plicht terughoudend te zijn Enkel behandelingen toegestaan van de ziekte die rechtstreekse aanleiding was tot opname Niet voor andere pathologieën Behandelingen beperken in de tijd Beperken tot therapieën n die als doeltreffend beschouwd worden Dwangbehandeling Wenselijk? Nooit. Dwangbehandeling aanvaardbaar? Aanvaardbare dwang is de minimale dwang die nodig is om de noodzakelijke geachte behandeling te starten en voort te zetten. Bovendien is er geen behandeling of alternatieve maatregel voor de gedwongen behandeling voorhanden die hetzelfde doel kan bereiken en waarmee de patiënt instemt.

19 InfoP 2 module 5 Vragen?