tropisch Zuid-Amerika

Transcriptie

1 Ro Ibis: e pronkjuweel overstromgsvlaktes trisch Zuid-Amerika Arie+L. Spaans (Rijksstituut Natuurbeheer, Arnhem) e steeds sneller tempo worn vogelsoort hun tbestaan bedreigd door vernietigg, aantastg of verontrustg hun leefmilieu,door troductie vreem faunaelemt geografische oecologische eilandsituaties door overbejaggof vervolgg door ms. Vogels, zoals Ro Ibis (Eudocimus ruber), die niet alle e bioto lev die door ms gemakkelijkkan worn vernietigd, maar bovdi nog mooi smakelijk zijn, zijn uiteraard extra kwetsbaar. Ter onrsteung actie die Actie-Comité Vogeljaar voert teg buttg Ro Ibis Frans-Guyana fabricage kunstbloem (zie Vogeljaar 30 (2) : 96-97) volgt hier e portret dit pronkjuweel ( Words are wholly aquatewh it comes to scribg the scarlet ibis its native surroundgs Pard 1926) trisch Zuid-Amerika. Dr. A.L. Spaans verwijst hierbov reeds onze actie, die wij bladzijn ze jaargang aankondign. Wij zijn verheugd dat reeds vel positief ze actie reageern. Gellijke bijdrag blijv welkom gironummer t name Actie Comité Vogeljaar, Hilversum, onr vermeldg 'Redt Ro Ibiss. Kmerk Ro Ibiss zijn ongeveer zo groot als e flke Regwulp (Numius phaeus) hebb evals ze e naar b gebog snavel. vogels zijn pikzwarte vleugeltp na geheel scharlak rood (jonge dier zijn overwegd grijsbru, onvolwass vogels roze). vogels slap Figuur 1. Globaal verspreidgsgebied Ro Ibis (grijs) met aanduidg (pijl) gebi waar laatste vier cnia kolonies zijn gevonn. Bn gebied dat door e pijl is aangeduid kan kolonie wissel plaats ligg. Ibis waar kom beperkt is tot bro gemeschappelijk, vaak tezam met grote aantall Klee Zilverreigers (Egretta thula) anre reigersoort. ze gezamlijke broed- slaapplaats zijn e meest drukwekk kleurrijkste schouwspel die ik uit vogelwereld k. Zij vorm e toeristische attractie noordoost eerste or ze wijze e natuurlijke hulpbron die bij goed beheer zonr scha vogels door ms kan worn but. Zuid-Amerika. noorn Zuid-Amerika ontmoet bei soort elkaar. Zij vorm daar gemg broedkolonies, zonr echter tot hybridiserg te kom. Dat pleit er om Ro Witte Ibis als twee soort te beschouw, niet Verspreidg geslacht Eudocimus waartoe Ro als twee vorm één soort zoals wel es wordt gesuggereerd grond feit dat Ibis behoort is zijn kom beperkt tot Florida, waar Ro Nieuwe Wereld. geslacht omvat twee soort: Witte Ibis (E. albus) die noordwest Zuid-Amerika, Midn-Amerika, Grote Antill zuidoost Ibis is geïntroduceerd onr anre door eier uit Tridad door Witte Ibiss te lat uitbro (e ergerlijke vorm fauna-vervalsgl), twee wel gemakkelijk bastaarr. Noord-Amerika bewoont, alsme Ro verspreidgsgebied Ro Ibis 189

2 Foerageergebied Ro Ibis langs Suraamse kust, gezi uit lucht. Foto: Dr. J.P. Schulz. strekte zich vroeger uit Noord-Columbia milieus wat zijn biotokeuze betreft ui- (Magdala-rivier) via Vezuela, Tridad Guyana s tot bij Rio Janeiro Brazilië (figuur 1). Thans is soort zu terst beperkt. Langs kust broedt hij vrijwel steevast jonge Avicnia (zwarte mangrove) bom IVi-10 m hoogte. Wanneer Brazilië vrijwel uitgestorv (Sick 1972) bom te hoog worn, verhuist kolonie, als er wij omgevg tmste geschikte broedplekk aanwezig zijn. Zijn die er niet dat ( gebeurt nog wel es), dan slaan vogels naar zich thans laat aanzi e of meer broedseizo over. is bro Noord-Columbia onzeker (Spaans 1975). Vezuela is bro met zekerheid bekd Manos bij Apure bnland (Zahl 1950) e viertal plaats langs kust Falcón Miranda. Tuss Oroco Amazone broedtijd valt vrijwel geheel sam met (geografisch wordt dit gebied wel aangeduid als vijf Guyana s) broedn jar ze- perio waar meeste regs vall. Na broedtijd verspre ibiss zich al- vtig acht plaats Ro Ibiss le richtg waarbij uiteraard e sterke (Spaans 1975, Spaans & berei- Jong dg). Tot aan e jar zestig Modrbank met Jonge mangrove (Avicnia germans) was er ook e grote kolonie Tridad; daarna liet soort jar achtere verstek begroeig langs kust Surame: broed- slaapplaats tiduizn Ro Ibiss reigers. Foto: Dr. J.P. Schulz. gaan (nu nog?). T zu Guyana s broedt soort nog eiland Marajó mondg Amazone mogelijk plaatselijk elstat Paré Maranhao (Spaans 1975). Bioto bioto Ro Ibis wordt gevormd door uitgestrekte overstromgsvlaktes zoals Manos bnland Vezuela lagunes, brakwatermoerass modrbank met mangroveboss langs kust. mangroveboss di vogels zowel tot broed- als slaapplaats. Op bom ze boss wordt ook wel gefoerageerd, maar belangrijkste voedselgebi worn hier toch wel gevormd door modrbank langs oceaan riviermondg door lagunes brakwatermoerass vlak daarachter. voedsel bestaat dit milieu hoofdzaak uit krabb, visjes, slakk sektelarv -imago s. Ro Ibis is dus e soort stabiele 190

3 Laatste nieuws: 1982 verheugd herstel stand Surame. Meer hierover e volgd nummer Vogeljaar. Jonge ibiss nest, Surame, Tot ver jar veertig nog met mann vol markt Paramaribo aangevoerd. Foto: Dr. J.P. Schulz. conctratie treedt soort meest jar vijftig zestig e groot rijstareaal tot geschikte plaats. Suraamse ontwikkelg kwam, werd eerste stantie vogels kom daarbij tot 450 km kolonie (ffrch & Haverschmidt 1970). gedacht aan e vloed pestic (sproeivliegtuig spoeln die jar wel Aantall beg jar zevtig werd hun tanks schoon bov achter rijstpolrs geleg kustmoerass!) tplantg r dier. 18 eier die 1977 broedvogelstand Guyana's geschat met e speciale vergunng Suraamse overheid mijn verzoek door RIN te Arnhem Ctraal stituut Voedgsonrzoek TNO (CIVO) te Zeist wern geanalyseerd bleek echter ge spoor bestrijdgsmidl te vn! Uiteraard is ook gedacht aan e vloed jacht, want ondanks feit dat Ro broedpar. meeste vogels wern to gelocaliseerd langs kust Surame, waar broedpar wern geteld (Spaans 1975). Er zijn kwantitatieve bekd over situatie t gegevs ge zu Amazone, maar plaatsg soort lijst bedreig vogelsoort Brazilië (Sick 1972) zou er kunn Ibis Surame al lang tot bescherm du dat stand niet hoog Tridad is. kolonie tel jar zestig 5000 vogels ( = 2500 broedpar?) (ffrch & Haverschmidt 1970). exacte sterkte pulatie langs Vezolaanse kust Manos is niet bekd. beschikbare gegevs du er ier geval dat kust Guyana s soort e belangrijk steunpuntvormt. Achteruitgang lo jar zevtig is stand Surame gestaag achteruitgel (figuur 2) broedn er nog maar 3900 par ( Jong 1981), e dieptepunt.ook Guyana Frans-Guyana was er jar zevtig e achteruitgang. Guyana nam stand af 600 par 1972 tot 300 par Figuur 2. Verlo broedvogelstand (schaal verticale 1976, Frans-Guyana 3200 par 1971 tot par (Spaans 1976). as logaritmisch) Ro Ibis Surame, : sert 1971 is soort gestaag achteruitgegaan. Over oorzaak achteruitgang tast diersoort wordt gerekd, wordt nog geregeld door lokale bevolkg ze vogels gejaagd, met name west Surame. Hoewel er ge kwantitatieve gegevs wij duister. Omdat achteruitgang over aantal geschot vogels bestaan, Surame beg lijkt vervolgg door ms thans echter al kolonie betrof West-Surame, waar lo veel mr massaal dan kele cnia ge- 191

4 Ro Ibiss vlucht. Hoe lang nog? Naar dia schrijver. l to broedtijd nog mann vol kust Zuid-Amerika ligg dan ook buit reservat. met jonge ibiss markt Paramaribo wern aangevoerd (ffrch & Haverschmidt 1970) ook mr dan beg soort heeft zijn behoud tot nu toe te dank ze eeuw to vogels onbarmhartig hun eier of naast hun jong wern aan feit dat estuarie ecosysteem Manos nog nauwelijks zijn aangetast door ms dat bioto die neergeschot daarna gedroogd of gezout bij vat vol naar stad wern gebracht uitgevt (Pard & Pard 1908). soort prefereert slecht begaanbaar daardoor moeilijk toegankelijk is, waardoor verstorg door ms relatief beperkt is soort is echter erg gevoelig geblev. laatste twee cnia zijn echter verstorg (ffrch & Haverschmidt 1970, Spaans 1975), zodat e relatie tuss jacht recte achteruitgang niet geheel door gesteg welvaart door komst buitboordmotor mogelijkh om ook meest afgeleg l is uit te sluit. kust te bereik toegom. En aange- Onlangs is door Spaans & Jong (1981) gesuggereerd dat drastische achteruitgang zou kunn samhang met gerge pervlakte geschikt broedbioto die laatste jar traditionele broedplaats aanwezig was. Dit lijkt nu mr waarschijnlijk omdat 1981 broedvogelstand klee reigers mangrov langs kust wel is toegom, die Ro Ibis niet ( Jong 1981). Nar onrzoek lijkt nu meer gewst dan ooit! nom mag worn dat dit proces toekomst zal doorgaan. Om soort toekomst te behoun is noodzakelijk dat estuarie ecosysteem noordoost Zuid-Amerika Manos Vezuela niet worn aangetast door ms. Zover ik weet, is Surame verst gevorrd met verwezlijkg dit iaal door ttieverklarg om gehele kustgebied status 'bijzonr beheersgebied te gev (Schulz 1976, Baal 1981). Verwezlijkg ze doelstellg Beheer zal houn dat grep door ms ge Zoals reeds is gemerkt heeft Ro Ibis wezlijke aantastg functies e zeer beperkte biotokeuze. Langs ecosysteem tot gevolg mog hebb (dus kust broedt hij door successie mangrove-vegetatie steeds anre plaats. bijbeeld ge afvoer vergiftigd irrigatiewater rijstpolrs naar kustmoerass). Anre lann zoun dit goe Dat maakt erg moeilijk om broedplaats daar door reservaatvormg voldo beeld moet volg! beschermg te gev. Surame blijk Omdat soort zo gevoelig is verstorg zelfs reservat met e lgte meer dan 40 km niet groot goeg om soort blijvd door ms, is daarnaast grootste dat belang leefgebi hier worn gevrijwaard. Uiteraard past bn ze bn grz reservaat te houn. meeste kolonies langs noordoost- randwaar e buttg soort 192

5 vlees niet broedtijd Condam ver 1974). zeker geheel niet, broedkolonies dit Actie-Comité licht verdit (cf. actie dan Vogeljaar ook alle steun! Dankzeggg onrzoek Mijn logie noordoost Zuid-Amerika werd door nale pisch Zuid-Amerika. verle Directie Tr analyse Suri- Zak ternatio Wereld tot terna- Stichtg Tihov fanciële e mo- Natuurbeschermg (Van Stichtg) tro- overstromgsvlaktes Hulp (DITH) (WNF). Wet- Kabet malige Fonds tionale Ro Ibis: pronkjuweel oeco- kust fancieel Stichtg malige Technische Natuur Nerlands-Antilliaanse (KA BS NA), Onrzoek schappelijk naamse verspreidg langs gelijk gemaakt (WOTRO), naar watervogels bijdrage ibiseier. Naar dia schrijver. A.L Spaans, Rijksstituut Natuurbeheer, Kemperbergerweg 67,6816 RM Arnhem. LITTERATUUR: Baal, F.L.J. (1981): Pleidooi stellg e byzonr beheersgebied estuarie Gestcild. zone. Dist Lands Bosbeheer, Paramaribo. 9+l ongummer p. Z l ibis Gestcild, nr. 3. Ctre Orstom, Cayne. 9p. sur rouge Guyane. Haverschmidt (1970): The Scarlet Ibis Suram and Tridad. The Livg Bird 9: Condam, M. (1974): Note ffrch, R.P. &F. Jong, B.H.J. (1981): Voorkom talrijkheid e aantal soort watervogels langs kust Surame Ge- stcild, s Lands Bosbeheer-Stichtg Natuurbehoud Surame, Paramaribo. 6 p. Pard, F.P. & A.P. Pard (1908): XLIH vogels Guyana (Surame, Cayne merara), I. Wed. F.P. Pard, Paramaribo. p. ibis. : A.C. Bt. Life Histories of North American Marsh scarlet Pard, T.E. (1926): Guara rubra (Llnnaeus), Birds, p Smithsonian stitution U.S.N.M. Buil Schulz, J.P. Dist (1976): s Slck, H. (1972): stellg South bijzonr beheersgebied Lands Bosbeheer, Paramaribo. 26 A A.L (1975): Rio America. Misterie Opbouw, 5 ongummer p., 4 bijlag. status of breedg da Fauna Brasileira the scarlet Ameagadas ibis Eudocimus ruber along ExtgSb, Acad. p. the north-eastern coast of Conserv. 7: reiger- ibiskolonies langs kust Jong (1981): huidige stand & B.H.J. Guiana s Gestcild. Dist 7 p. s Lands Bosbeheer, Paramaribo. Spaans, A.L. & B.H.J. A.L. Gestcild. Janeiro. On the prest Spaans, A.L (1976): liggg Spaans, + Ameaga da Avifauna Brasileira. : Espécies Brasil Ciöncias, Spaans, estuarie kuststrook. Jong ( e Prest bereidg): aantal watervogels langs status of Surame. Panda 17:3-7. kust colonial waterbird some species Surlnam, South America. J. Field Ornithol. Zahl, P.A. (1950): Search for the Scarlet Ibis Vezuela. Natl. Geogr. Mag. 97: ternational Bird Csus n. Tuss Symposium, Asilomar, Californië n Californië 25 tot of bers rey met 31 sium on birds aanleidg wordt kaart is te Avian ter- estimatg the num- USA als studiereis. Biology. boek figur, telt tabell Allan Press miljo (± 2.0 over had e., Van P.O. be- be- oorspronkelijke ha wetlands nu nog wad- e ons ge- kust laat klee groot pottieel watervogels el behoud die er zich vaak gedane ervarg Nerland hebb Californische ongeveer afname gevolg honrn, elkaar bij bij terre pulaties trekvogels, daar 1920) ernstige zi hoe habitat wer- één grootschalige Zo n afhankelijk zijn. goed worn kustregio is. dan dat blijkt moet beeld lange litteratuurlijst. bestell bij circa sympo6 terre Californische 14 november meer terre nummer vaak hanld. 10% gehoun gegev zocht. Alle habitat Monte- Asilomar, met zeer veel e Van ervarg. proceedgs bladzijn werd verslag versch zijn serie 'Studies zijn Pnsula, Californië, symposium. 630 Boere naar november -15 oktober Symposium studiereis e oktober terrestrial dit vorm 24 dr. G.C. beschrijft national e 1 november dagelijks kunn aan vorm. zoun wij do, bij- Wadnzee. G.C. Boere: Studiereis Californiö USA oktober-15 november. Box 368, Lawrce 20.00, cheques Kansas betaalbaar stell Prijs aan $ Coer langs is er daarna Californische ternational Bird Csus Symposium te Asilomar. 2. Call- fornische kust- moerasgebi. 1 kaart. Toegevoegd Termology Ornithological Society. Bovdi 1. e kust- reis gemaakt moerasgebie- bers of birds door C. zijn). Gestcild 29 bladzijn, 38 foto's, used estimatg num- John Ralph & J. Michael Scott (2 blad- verslag Staatsbosbeheer, - spectie Natuurbehoud, Utrecht. 193