1. Bijlage A Uitsluitingsgronden, geschiktheidseisen, contracteisen en inkoopcriteria...3. Uitsluitingsgronden...3. Geschiktheidseisen...

Transcriptie

1 Bijlagen Versie 1.0 Specificaties Zorginkoopbeleid GGZ Cure mei 2015

2 Inhoudsopgave 1. Bijlage A... 3 Uitsluitingsgronden, geschiktheidseisen, contracteisen en inkoopcriteria...3 Uitsluitingsgronden...3 Geschiktheidseisen...4 Contracteisen...6 Inkoopcriteria...8 Inkoopcriteria instellingen SGGZ...8 Inkoopcriteria instellingen GBGGZ...9 Inkoopcriteria SGGZ vrijgevestigden Inkoopcriteria GBGGZ vrijgevestigden Inkoopcriteria SGGZ & GBGGZ vrijgevestigden Inkoopcriteria VGGZV instelling Bijlage B Wel/niet Geneeskundige-GGZ verzekerde indicatiegebieden DSM IV Bijlage C Dynamische lijst van Wel/niet Geneeskundige-GGZ interventies Bijlage D E-health overzicht Bijlage E Uitwerking doelmatig voorschrijven afspraken geneesmiddelen GGZ Bijlage F Beroepenlijst uit CONO Beroepenschema Bijlage G CONO Beroepenschema Bijlage H Nadere uitwerking cliëntdoelgroep

3 1. Bijlage A Uitsluitingsgronden, geschiktheidseisen, contracteisen en inkoopcriteria Uitsluitingsgronden Op het moment dat de zorgaanbieder de vragenlijst / het offerteformat invult, verklaart deze hierbij dat de uitsluitingsgronden op het moment van het invullen van de vragenlijst/het offerteformat én gedurende de duur van de overeenkomst niet van toepassing zijn op de zorgaanbieder. De zorgaanbieder komt niet in aanmerking voor een overeenkomst als: 1. De zorgaanbieder wordt uitgesloten van contractering als er jegens deze zorgaanbieder bij een onherroepelijk geworden rechterlijke uitspraak een veroordeling als in sub 2 bedoeld is uitgesproken waarvan de zorgverzekeraar kennis heeft. 2. Voor de toepassing van bedoelde in sub 1 worden aangewezen veroordelingen terzake van: a. deelneming aan een criminele organisatie in de zin van artikel 2, eerste lid, van Gemeenschappelijk Optreden 98/733/JBZ van de Raad, (PbEG 1998, L 351); b. omkoping in de zin van artikel 3 van het besluit van de Raad van 26 mei 1997 (PbEG 1997, L 195) respectievelijk artikel 3, eerste lid, van Gemeenschappelijk Optreden 98/742/JBZ van de Raad (PbEG 1998, L 358); c. fraude in de zin van artikel 1 van de overeenkomst aangaande de bescherming van de financiële belangen van de Gemeenschap (PbEG 1995, C 316); d. witwassen van geld in de zin van artikel 1 van richtlijn nr. 91/308/EEG van de Raad van 10 juni 1991 tot voorkoming van het gebruik van het financiële stelsel voor het witwassen van geld (PbEG L 1991, L 166) zoals gewijzigd bij richtlijn nr. 2001/97/EG van het Europees Parlement en de Raad (PbEG L 2001, 344). 3. Als veroordelingen als bedoeld in sub 2 worden in ieder geval aangemerkt veroordelingen op grond van artikel 140, 177, 178, 225, 226, 227, 227a, 227b of 323a, 328ter, tweede lid, 420bis, 420ter of 420quater van het Wetboek van Strafrecht. 4. De zorgverzekeraar betrekt bij de toepassing van sub 1 uitsluitend rechterlijke uitspraken die in de vier jaar voorafgaand aan het tijdstip van het indienen van het verzoek voor een overeenkomst onherroepelijk zijn geworden. 5. De zorgaanbieder wordt uitgesloten op de volgende gronden: a. de zorgaanbieder verkeert in staat van faillissement of liquidatie, diens werkzaamheden zijn gestaakt, jegens hem geldt een surseance van betaling of een (faillissements-)akkoord, of de zorgaanbieder verkeert in een andere vergelijkbare toestand ingevolge een soortgelijke procedure die voorkomt in de op hem van toepassing zijnde wet- of regelgeving; 3

4 b. jegens de zorgaanbieder is een onherroepelijk geworden rechterlijke uitspraak gedaan op grond van de op hem van toepassing zijnde wet- en regelgeving wegens overtreding van een voor hem relevante beroepsgedragsregel; c. de zorgaanbieder heeft in de uitoefening van zijn beroep een ernstige fout 1 begaan die door de zorgverzekeraar aannemelijk kan worden gemaakt; d. de zorgaanbieder heeft niet voldaan aan verplichtingen op grond van op hem van toepassing zijnde wettelijke bepalingen met betrekking tot betaling van sociale zekerheidspremies of belastingen; e. de zorgaanbieder heeft zich in ernstige mate schuldig gemaakt aan valse verklaringen bij het verstrekken van inlichtingen die door de zorgverzekeraar van hem waren verlangd of hij heeft die inlichtingen niet verstrekt. 6. De zorgverzekeraar betrekt bij de toepassing van sub 5, onderdeel b, uitsluitend onherroepelijke uitspraken die in de vier jaar voorafgaand aan het tijdstip van het indienen van het verzoek voor een overeenkomst onherroepelijk zijn geworden en bij de toepassing van sub 5, onderdeel c, uitsluitend ernstige fouten die zich in de vier jaar voorafgaand aan het genoemde tijdstip hebben voorgedaan. Geschiktheidseisen Geschiktheidseisen zijn eisen waaraan de zorgaanbieder op het moment van het indienen van de vragenlijst/het offerteformat én gedurende de duur van de overeenkomst aan moet (blijven) voldoen. De zorgaanbieder is voor zover vereist- ingeschreven in het BIG-register. De zorgaanbieder is ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel dan wel een vergelijkbaar register in het buitenland. Een nieuwe zorgaanbieder (een zorgaanbieder die in 2015 geen overeenkomst met Menzis had) dient een kopie van de inschrijving die niet ouder is dan 1 januari 2015 mee te sturen. De zorgaanbieder heeft een afdoende verzekering tegen aansprakelijkheid per ingangsdatum van de overeenkomst. De zorgaanbieder beschikt over een administratieve organisatie die zodanig is opgezet dat een audit-trail conform de nadere regels van de NZa (regeling NR/CU-539 of diens opvolger) mogelijk is. De zorgaanbieder is bekend met en onderschrijft de Kaders Zorginkoopbeleid GGZ 2016 en de Specificaties Zorginkoopbeleid GGZ Cure De zorgaanbieder beschikt over een eigen vastgelegd privacybeleid. 1 Wat onder een ernstige fout wordt verstaan, staat gepubliceerd op de Menzis-website: 4

5 De zorgaanbieder werkt systematisch aan het verbeteren van de kwaliteit en borgt dit door een werkend kwaliteitssysteem dat landelijk en/of internationaal erkend is alsmede gepaard gaat met onafhankelijke toetsing (externe audit). In dit kwaliteitssysteem zijn de landelijke kwaliteitskaders voor de betreffende zorgsoort geïntegreerd. De zorgaanbieder verantwoordt zich hierover in het jaardocument (alleen van toepassing voor instellingen). De zorgaanbieder beschikt over een inzichtelijk kwaliteitshandboek en professioneel statuut, waarin de criteria voor de verleende zorg door de zorgaanbieder zijn omschreven en welke tevens een protocol omvat welke de taakomschrijving van de bij de behandeling betrokken deskundigen omschrijft (alleen van toepassing voor instellingen). De zorgaanbieder beschikt per 1 augustus 2015 over een formeel vereiste toelating op grond van de Wet Toelating Zorginstellingen voor de levering van GGZ-zorg en voldoet aantoonbaar aan alle voorwaarden daarvoor. Een nieuwe zorgaanbieder (een zorgaanbieder die in 2015 geen overeenkomst met Menzis had) dient een kopie van de meest recente toelatingsbeschikking mee te sturen (alleen van toepassing voor instellingen). De zorgaanbieder heeft een overeenkomst met de Stichting Benchmark GGZ (SBG) voor het aanleveren van ROM gegevens. Dit blijkt uit het kunnen aanleveren van BRaM-rapportages (alleen van toepassing voor instellingen). De zorgaanbieder voldoet aantoonbaar aan de Zorgbrede Governance Code, voor zover van toepassing. (alleen van toepassing voor instellingen). De zorgaanbieder en diens praktijkvoering voldoen aan de door de beroepsgroep(en) c.q. beroepsverenigingen (NVvP, LVVP, NVP, NIP) vastgestelde kwaliteitseisen en richtlijnen. (alleen van toepassing voor vrijgevestigden). De zorgaanbieder werkt minimaal 16 behandeluren per week in de eigen praktijk en werkt in totaal niet meer dan 40 behandelgerelateerde uren per week in de eigen praktijk en elders tezamen.(alleen van toepassing voor vrijgevestigden) De zorgaanbieder heeft een contract afgesloten met de Stichting Benchmark GGZ of met het LVVP-ROM-portaal en levert aan betreffende organisatie effectiviteits-/rom-gegevens aan. (alleen van toepassing voor vrijgevestigden SGGZ) 5

6 Aanvullende geschiktheidseisen Voortgezet GGZ-verblijf onder de Zvw (2e en 3e jaar verblijfs-ggz) De zorgaanbieder heeft in 2015 voortgezet GGZ-verblijf voor het tweede en derde jaar geleverd, gecontracteerd vanuit de Zvw. De zorgaanbieder levert voortgezet GGZ-verblijf onder de Zvw binnen specifieke ZZP-B afdelingen die mede in lijn met de ambulantiseringsgedachte huiselijk zijn opgezet. De zorgaanbieder beschikt over de faciliteiten en programma s om zelfredzaamheid en ambulantisering van verzekerden die voortgezet GGZ-verblijf onder de Zvw ontvangen te bevorderen en waar mogelijk ambulantisering te realiseren. Contracteisen Contracteisen zijn voorwaarden waaraan de zorgaanbieder gedurende de duur van de overeenkomst moet voldoen. De zorgaanbieder verklaart bij het indienen van de vragenlijst/het offerteformat aan deze contracteisen te zullen voldoen gedurende de duur van de overeenkomst. De zorgaanbieder levert productie vanuit een gestructureerde zorgprogrammatische aanpak die aansluit bij de productstructuur, waarbij de (modulair opgebouwde) zorgprogramma s zijn gebaseerd op de multidisciplinaire richtlijnen GGZ en/of beroepsgroeprichtlijnen. De zorgaanbieder scoort met het zorgprogrammatisch werken gemiddeld minimaal niveau 1 op het Beoordelingsschema Zorgprogrammatisch Werken, zoals beschreven in de Specificaties Zorginkoopbeleid GGZ Cure (alleen van toepassing voor SGGZ-instellingen) De zorgaanbieder voldoet aan de eisen die Menzis stelt ten aanzien van de invulling van het hoofdbehandelaarschap in de Specificaties Zorginkoopbeleid GGZ Cure De zorgaanbieder gaat ermee akkoord dat zij verantwoordelijk is voor een gelijkmatige spreiding van het afgesproken budget over het kalenderjaar. De zorgaanbieder houdt per cliënt een gestructureerd en compleet dossieropbouw conform de richtlijnen zoals gesteld in de Specificaties Zorginkoopbeleid GGZ Cure De zorgaanbieder publiceert op de eigen website aan welke doelgroepen hij zorg levert, de aanwezige specialisaties en de actuele wachttijden per locatie (zowel toegangstijd als wachttijd). De zorgaanbieder past een gestructureerde ROM-effectmeting en een klanttevredenheidsmeting en/of klantfeedbackmethode toe. De zorgaanbieder legt verantwoording af over de opbrengsten van de DBC s en/of zorgzwaarteproducten conform de meest recente AO/IC regeling GGZ en het bijbehorende Protocol gefactureerde omzet kaderregeling GGZ (alleen van toepassing voor instellingen). 6

7 Bij de zorgaanbieder heeft cliëntenparticipatie structureel een plek binnen het beleidsproces, waarbij ten minste 1x per jaar een gestructureerd overleg tussen zorgaanbieder, cliëntenen/of familieraad (en evt. de zorgverzekeraar) plaatsvindt om te komen tot verbeterpunten op dit vlak. Desgevraagd verstrekt de zorgaanbieder Menzis schriftelijke informatie over de wijze waarop de cliëntenparticipatie structureel binnen de organisatie is vormgegeven en de notulen van het laatste overleg (alleen van toepassing voor instellingen). De zorgaanbieder levert productie vanuit een gestructureerde zorgprogrammatische aanpak die aansluit bij de productstructuur, waarbij de (modulair opgebouwde) zorgprogramma s zijn gebaseerd op de multidisciplinaire richtlijnen GGZ en/of beroepsgroeprichtlijnen (alleen van toepassing voor sec GBGGZ-instellingen en vrijgevestigden). 7

8 Inkoopcriteria De inkoopcriteria bepalen (deels) de hoogte van het te vergoeden tarief en (deels) de hoogte van het budget. De criteria die het budget bepalen, zijn te herkennen aan een asteriks (*). Inkoopcriteria instellingen SGGZ 1. De zorgaanbieder maakt gebruikt van de (verkorte) CQi en deze wordt aangeboden aan alle cliënten bij wie de behandeling wordt afgesloten. Van minimaal 70% van deze cliënten worden de uitkomsten vervolgens zodanig aangeleverd aan SBG dat deze CQi-data vanaf beschikbaar zijn in BRaM. 2. * De zorgaanbieder levert van de in januari t/m maart 2015 geopende DBC's de voormeting aan. Dit is een percentage van minimaal <in te vullen door zorgaanbieder> zichtbaar in BRaM. OF * De zorgaanbieder kent een stijging van het aantal voormetingen van de in januari t/m maart 2015 geopende DBC's t.o.v. het aantal voormetingen van de in januari t/m maart 2014 geopende DBC's. Dit is een percentage van minimaal < in te vullen door zorgaanbieder> zichtbaar in BRaM. 3. * De zorgaanbieder levert van de DBC's die in 2015 en 2016 zijn gestart én afgesloten worden in 2016 de voor-en nameting ('completers'). Dit is een percentage van < in te vullen door zorgaanbieder> zichtbaar in BRaM. OF * De zorgaanbieder kent een stijging van het aantal completers (zichtbaar in BRaM) van de in 2016 afgesloten DBC's t.o.v. het aantal van de in 2015 afgesloten DBC's. Dit is een percentage van: 4. * a) U werkt met gestructureerde zorgprogrammering (naar zorgvraagzwaarte en doelgroepen) op basis van evidence based zorgaanbod en op geleide van ROM, waarbij de zorgprogramma s op basis van de Menzis beoordelingscriteria gemiddeld scoren als: OF (indien van toepassing: afhankelijk van score op 4a) * b. De gemiddelde minimum DBC-geschreven-tijd door de hoofdbehandelaar en uitvoerend hoofdbehandelaar samen, in procenten, is meer dan de Menzis-norm voor uw type organisatie (zie 'Specificaties zorginkoopbeleid GGZ 2016'). 8

9 5. * U bent een instelling met verblijfsfunctie en beschikt over een gecertificeerd (F)ACT team(s) en/of IHT team, en/of heeft schriftelijk vastgelegde afspraken met een (F)ACT team waarbij er integraal gedeclareerd wordt. 6. De instelling heeft de volgende schriftelijke samenwerkingsafspraken gemaakt en handelt hiernaar: Afspraken met samenwerkingsverband(en) van huisartsen zoals een zorggroep of een geïntegreerd eerstelijnscentrum en GBGGZ-aanbieder(s) in het verzorgingsgebied omtrent zorgprogrammering / aansluiting van de eigen zorgprogramma s op de zorgprogramma s bij de huisarts en de GBGGZ. Afspraken met samenwerkingsverband(en) van huisartsen zoals een zorggroep of een geïntegreerd eerstelijnscentrum en GBGGZ-aanbieder(s) in het verzorgingsgebied met betrekking tot verwijzing, terugverwijzing, consultatie en (eventuele) nazorg en ondersteuning na terugverwijzing vanuit de SGGZ. OF 7. * De instelling heeft met betrekking tot de ambulantiseringsdoelstelling om op 1/12/2020 een reductie van 1/3 van het aantal ligdagen t.o.v. de definitieve nacalculatie 2008 gerealiseerd te hebben: a) een langetermijn beleidsplan dat sectoraal en/of regionaal afgestemd is * b) voor 2016 (jaar 8) een gerealiseerde reductie t.o.v. peildatum 2008 van ten minste 22,23%. NB. Indien deze 22,23% nog niet behaald is, zal er voor % minder ligdagen worden afgesproken. 8. U maakt op de website, per locatie, op kwartaalbasis en per productgroep de gemiddelde wachttijden (w1 en w2) inzichtelijk voor verzekerden. 9. * De geoffreerde omzet per unieke Menzis verzekerde in zorg in 2016 is, in absolute zin, lager of gelijk aan de omzet per unieke Menzis verzekerde in zorg in 2015 zoals afgesproken in PA 2015 (ceteris paribus de casemix) Inkoopcriteria instellingen GBGGZ 1. U publiceert op een eigen website behandellocatie(s), contactmogelijkheden, eventuele specialisaties, behandelmogelijkheden c.q. behandelmethoden, gehanteerde tarieven e.d. met betrekking tot zowel het onder de Basisverzekering verzekerde zorgaanbod als het nietverzekerde zorgaanbod. 2. Hoeveel dagdelen is de GBGGZ-instelling per week minimaal geopend? 3. Bij welk percentage van de in 2015 in behandeling genomen cliënten GBGGZ is een klantfeedbackmethode op sessieniveau (bijvoorbeeld FIT/ORS/SRS) gebruikt? Indien 9

10 Menzis hierom verzoekt zal op geaggregeerd niveau, schriftelijke informatie aan Menzis worden geleverd. 4. Bij welk percentage van de in 2015 afgesloten GBGGZ zorgproducten (excl. transitieprestatie) met startdatum 2015 heeft zowel de voor- als de nameting van deze GBGGZ zorgproducten inzake ROM minimaal door de zorgaanbieder plaatsgevonden en aan de SBG of NVVP-ROM-portaal, Reflectum of Telepsy aangeleverd? 5. Van welk percentage van de GBGGZ zorgproducten die gestart zijn of worden gestart in 2015 of 2016 en afgesloten worden zal minimaal een voor- en nameting van de ROM plaatsvinden en volgens de aanlevereisen aan de SBG worden aangeleverd? 6. De instelling levert, voor alle indicatiegebieden, vanuit een gestructureerde zorgprogrammatische aanpak zorg, leidend tot voor patiënten vooraf heldere zorgtrajecten. Het percentage van de DBC-productie waarvoor dit geldt: Onder zorgprogrammatische aanpak verstaan wij zorgprogramma's: - die zijn gebaseerd op de multidisciplinaire richtlijnen GGZ en/of beroepsgroeprichtlijnen - die aantoonbaar (modulair) zijn ingericht naar zorgvraagzwaarte - die de voortgang van de behandeling aantoonbaar via ROM-metingen monitoren. 7. De instelling kan schriftelijk aantonen dat zij voor de behandelgroepen Angst en Depressie een e-healthmodule inzet. 8. De instelling is een formele opleidingsinstelling voor GZ psycholoog io en/of Psychotherapeut io 9. De instelling heeft de volgende schriftelijke samenwerkingsafspraken gemaakt en handelt hiernaar: Afspraken met samenwerkingsverband(en) van huisartsen zoals een zorggroep of een geïntegreerd eerstelijnscentrum en SGGZ-aanbieder(s) in het verzorgingsgebied met betrekking tot verwijzing, terugverwijzing, consultatie en (eventuele) nazorg en ondersteuning na terugverwijzing vanuit de SGGZ. 10

11 Inkoopcriteria SGGZ vrijgevestigden 1. U publiceert op een eigen website: - behandellocatie(s) - contactmogelijkheden - eventuele specialisaties - behandelmogelijkheden c.q. behandelmethoden - gehanteerde tarieven e.d. met betrekking tot zowel het onder de Basisverzekering verzekerde zorgaanbod als het niet-verzekerde zorgaanbod. 2. U bent lid van een van de volgende beroepsverenigingen: LVVP en/of NVvP. 3. Hoeveel dagdelen is uw praktijk per week minimaal geopend? 4. Bij welk percentage van de in 2015 in behandeling genomen cliënten SGGZ is een klantfeedbackmethode op sessieniveau (bijvoorbeeld ORS/SRS) gebruikt? Indien Menzis hierom verzoekt kunt u op geaggregeerd niveau schriftelijke informatie aanleveren. 5. U heeft de voor- en nameting over de afgesloten DBC's in 2015 (startdatum in 2014 of 2015) bij de SBG of LVVP-ROM-Portaal, Reflectum of Telepsy aangeleverd. Dit was minimaal een percentage van: 6. U levert van de DBC's die in 2015 of 2016 zijn gestart en afgesloten worden in 2016 de voor- en nameting aan de SBG of LVVP ROM-portal. Dit is minimaal een percentage van: 7. U levert vanuit een gestructureerde zorgprogrammatische aanpak zorg. Dit geldt voor 60% van de DBC-productie waarbij de hoofddiagnose behoort tot de indicatiegebieden: - depressieve stoornissen - angststoornissen - persoonlijkheidsstoornissen Onder zorgprogrammatische aanpak verstaan wij zorgprogramma's: - die zijn gebaseerd op de multidisciplinaire richtlijnen GGZ en/of beroepsgroeprichtlijnen - die aantoonbaar (modulair) zijn ingericht naar zorgvraagzwaarte - die de voortgang van de behandeling aantoonbaar via ROM-metingen monitoren. 8. Bij ten minste 30% van uw cliënten met Angst en/of Depressie problematiek maakt u gebruik van E-health en kunt desgevraagd dit aantonen door de aanwezigheid van een Angst en/of Depressie E-health module(s) (certificaat). 9. U bent in de afgelopen 4 jaar gevisiteerd door uw beroepsvereniging (LVVP of NVvP) of dit staat ingepland voor

12 10. Uw praktijk is een formele opleidingspraktijk voor GZ psycholoog io en/of Psychotherapeut io en/of Psychiater io. 11. U leverde in 2015 Generalistische Basis GGZ voor minimaal 20% van uw productie. 12. De zorgaanbieder heeft de volgende schriftelijke samenwerkingsafspraken gemaakt en handelt hiernaar: Afspraken met samenwerkingsverband(en) van huisartsen zoals een zorggroep of een geïntegreerd eerstelijnscentrum en GBGGZ-aanbieder(s) in het verzorgingsgebied met betrekking tot verwijzing, terugverwijzing, consultatie en (eventuele) nazorg en ondersteuning na terugverwijzing vanuit de SGGZ. Inkoopcriteria GBGGZ vrijgevestigden 1. U publiceert op een eigen website: - behandellocatie(s) - contactmogelijkheden - eventuele specialisaties - behandelmogelijkheden c.q. behandelmethoden - gehanteerde tarieven e.d. met betrekking tot zowel het onder de Basisverzekering verzekerde zorgaanbod als het niet-verzekerde zorgaanbod. 2. U bent lid van een van de volgende beroepsverenigingen: LVVP, NVvP en/of NIP. 3. Hoeveel dagdelen is uw praktijk per week minimaal geopend? 4. Bij welk percentage van de in 2014 in behandeling genomen cliënten GBGGZ is een klantfeedbackmethode op sessieniveau (bijvoorbeeld ORS/SRS) gebruikt? Indien Menzis hierom verzoekt kunt u op geaggregeerd niveau schriftelijke informatie aanleveren. 5. Bij welk percentage van de in 2015 afgesloten GBGGZ zorgproducten (excl. transitieprestatie) met startdatum 2015 heeft zowel de voor- als nameting van deze GBGGZ zorgproducten inzake ROM plaatsgevonden en is dit door de zorgaanbieder aan de SBG of LVVP-ROM-portaal, Reflectum of Telepsy aangeleverd? 6. Van welk percentage van de GBGGZ zorgproducten die gestart zijn of worden gestart in 2015 of 2016 en afgesloten worden in 2015 of 2016 zal minimaal een voor- en nameting van de ROM plaatsvinden en volgens de aanlevereisen aan de SBG of LVVP-ROM-portal worden aangeleverd? 7. U levert vanuit een gestructureerde zorgprogrammatische aanpak zorg. Dit geldt voor 60% van de GBGGZ-productie waarbij de hoofddiagnose behoort tot de indicatiegebieden: - depressieve stoornissen - angststoornissen - persoonlijkheidsstoornissen 12

13 Onder zorgprogrammatische aanpak verstaan wij zorgprogramma's: - die zijn gebaseerd op de multidisciplinaire richtlijnen GGZ en/of beroepsgroeprichtlijnen - die aantoonbaar (modulair) zijn ingericht naar zorgvraagzwaarte - die de voortgang van de behandeling aantoonbaar via ROM-metingen monitoren. 8. Bij ten minste 30% van uw cliënten met Angst en/of Depressie problematiek maakt u gebruik van E-health en kunt desgevraagd dit aantonen door de aanwezigheid van een Angst en/of Depressie E-health module(s) (certificaat). 9. Uw praktijk is een formele opleidingspraktijk voor GZ psycholoog io en/of Psychotherapeut io en/of Psychiater io. 10. De zorgaanbieder heeft de volgende schriftelijke samenwerkingsafspraken gemaakt en handelt hiernaar: Afspraken met samenwerkingsverband(en) van huisartsen zoals een zorggroep of een geïntegreerd eerstelijnscentrum en SGGZ-aanbieder(s) in het verzorgingsgebied met betrekking tot verwijzing, terugverwijzing, consultatie en (eventuele) nazorg en ondersteuning na terugverwijzing vanuit de SGGZ. 13

14 Inkoopcriteria SGGZ & GBGGZ vrijgevestigden 1. U publiceert op een eigen website: - behandellocatie(s) - contactmogelijkheden - eventuele specialisaties - behandelmogelijkheden c.q. behandelmethoden - gehanteerde tarieven e.d. met betrekking tot zowel het onder de Basisverzekering verzekerde zorgaanbod als het niet-verzekerde zorgaanbod. 2. U bent lid van een van de volgende beroepsverenigingen: LVVP, NVvP en/of NIP 3. Hoeveel dagdelen is uw praktijk per week minimaal geopend? 4. Bij welk percentage van de in 2015 in behandeling genomen Menzis cliënten is een klantfeedbackmethode op sessieniveau (bijvoorbeeld ORS/SRS) gebruikt? Indien Menzis hierom verzoekt kunt u op geaggregeerd niveau schriftelijke informatie aanleveren. 5. U heeft de voor- en nameting over de afgesloten DBC's en/of GB GGZ producten in 2015 (startdatum in 2014 of 2015) bij de SBG of LVVP-ROM-Portaal, Reflectum of Telepsy aangeleverd. Dit was minimaal een percentage van: 6. U levert van de DBC's en/of GB GGZ producten die in 2015 of 2016 zijn gestart en afgesloten worden in 2016 de voor- en nameting aan de SBG of LVVP-ROM-portal. Dit is minimaal een percentage van: 7. U levert vanuit een gestructureerde zorgprogrammatische aanpak zorg. Dit geldt voor 60% van de DBC- en/of GB GGZ productie waarbij de hoofddiagnose behoort tot de indicatiegebieden: - depressieve stoornissen - angststoornissen - persoonlijkheidsstoornissen Onder zorgprogrammatische aanpak verstaan wij zorgprogramma's: - die zijn gebaseerd op de multidisciplinaire richtlijnen GGZ en/of beroepsgroeprichtlijnen - die aantoonbaar (modulair) zijn ingericht naar zorgvraagzwaarte - die de voortgang van de behandeling aantoonbaar via ROM-metingen monitoren. 8. Bij ten minste 30% van uw cliënten met Angst en/of Depressie problematiek maakt u gebruik van E-health en kunt desgevraagd dit aantonen door de aanwezigheid van een Angst en/of Depressie E-health module(s) (certificaat) 14

15 9. U bent in de afgelopen 4 jaar gevisiteerd door uw beroepsvereniging (NVvP of LVVP) of dit staat ingepland voor Uw praktijk is een formele opleidingspraktijk voor GZ psycholoog io en/of Psychotherapeut io en/of Psychiater io. 11. U leverde in 2015 Generalistische Basis GGZ voor minimaal 20% van uw productie. 12. De zorgaanbieder heeft de volgende schriftelijke samenwerkingsafspraken gemaakt en handelt hiernaar: Afspraken met samenwerkingsverband(en) van huisartsen zoals een zorggroep of een geïntegreerd eerstelijnscentrum en SGGZ-aanbieder(s) en GBGGZaanbieder(s) in het verzorgingsgebied met betrekking tot verwijzing, terugverwijzing, consultatie en (eventuele) nazorg en ondersteuning na terugverwijzing vanuit de SGGZ. Inkoopcriteria VGGZV instelling 1. De instelling voert halfjaarlijks ROM-metingen, bij voorkeur middels de afname van een Honos, uit bij alle Menzis-cliënten die in de instelling verblijven onder een voortgezet GGZverblijfsindicatie; dit te beginnen binnen één maand na de start van het voortgezet GGZ verblijf. 2. U gebruikt een methode om de potentie voor een verhoging van de zelfredzaamheid ten aanzien van de verschillende deelgebieden (bijv. persoonlijke verzorging; huishoudelijke verzorging; dag-structurering en regelzaken) bij individuele cliënten te objectiveren en te volgen en werkt daar aantoonbaar mee in de praktijkvoering. 3. U werkt aantoonbaar met gestructureerde, modulair opgebouwde zorgprogramma s die onder andere aan de hand van de individuele ambulantiseringspotentie vertaald worden naar individuele zorgplannen (waarbij ook de dagbesteding betrokken wordt) en dit met concrete (meetbare) zorgdoelen. De voortgang in deze wordt aantoonbaar periodiek (minimaal halfjaarlijks) getoetst aan de hand waarvan het individuele zorgplan zo nodig wordt aangepast. 4. Het verloop t.a.v. criterium 1, 2 en 3 alsmede de voorgestelde vervolgstappen worden aantoonbaar periodiek (tenminste halfjaarlijks) met cliënt, diens eventuele bewindsvoerder en de naaste familie besproken. 5. Om een tijdige adequate uitstroom c.q. doorstroom mogelijk te maken bestaan er aantoonbare samenwerkingsverbanden en concrete schriftelijke afspraken met de regionale RIBW s, regionale FACT/IHT/e.d.-teams en regionale gemeenten. 15

16 2. Bijlage B Wel/niet Geneeskundige-GGZ verzekerde indicatiegebieden DSM IV DSM-IV hoofdgroep Type stoornis G-GGZ Opmerkingen 1 Stoornissen in de zuigelingentijd tot adolescentie Ja Ja a. pervasieve ontwikkelingsstoornissen b. aandacht tekort- en gedragsstoornissen 2 c. tic stoornissen d. overig stoornissen zuigeling/kind/adolescent a. stoornissen in de motorische vaardigheden b. communicatie stoornissen c. voedings- en eetstoornissen d. stoornissen in de zindelijkheid a. leerstoornissen m.u.v. b. hieronder Ja Ja Nee Nee Nee Nee Nee Allen: Primair huisartsenzorg, maar kan tijdelijk onderdeel zijn van G- GGZ tot medische stabilisatie; dan weer huisarts en/of begeleiding Wlz/WMO Allen: Zvw : Huisartsenzorg/ Paramedische zorg/ Medisch Specialistische Zorg 3 ; WMO; Jeugdzorg (opvoedingsondersteuning) Onderwijs b. ernstige enkelvoudige dyslexie Ja Zvw : G-GGZ (NB. per Gemeente/Wmo) 2 Delirium, dementie, amnestische en andere cognitieve stoornissen Stoornissen NAO Ja, mits* Zvw: Huisartsenzorg (naast event. JHV) / *G-GGZ, zie toelichting onder 2 a. dementie Deels* Zvw : Huisartsenzorg / Medisch Specialistische Zorg 3 / *G-GGZ, zie toelichting onder 2 Wlz (behandeling, verpleging en verzorging); WMO (huishoudelijke zorg) b. delirium Nee/ Ja* ZVW : Huisartsenzorg / Medisch Specialistische Zorg 3 / *G-GGZ: enkel PAAZ/PUK); c. amnestische stoornissen en andere cognitieve st n Nee/ Ja* Zvw : huisartsenzorg / Medisch Specialistische Zorg 3 / *G-GGZ: enkel PAAZ/PUK ; WLZ (behandeling, verpleging en verzorging); WMO (huishoudelijke zorg) 2 Alleen daadwerkelijke psychiatrische gedragsstoornissen vallen onder de G-GGZ; overige gedragsstoornissen vallen onder de WMO en/of Jeugdzorg (opvoedingsondersteuning) 3 Met ondersteuning vanuit de Medische Psychologie of Consultatieve Psychiatrie 16

17 DSM-IV hoofdgroep Type stoornis G-GGZ Opmerkingen d. stoornissen NAO Ja,mits* Zvw: Huisartsenzorg/ *G-GGZ, zie toelichting onder 2 3 Psychische stoornissen door een somatische aandoening a. Diverse stoornissen (bv. effecten werking schildklierfunctie) Nee/ Ja* Zvw : Huisartsenzorg / Medisch Specialistische Zorg 3 / *G-GGZ: enkel PAAZ-PUK d. Stoornissen NAO Nee* *Zie toelichting onder 3 4 Aan een middel gebonden stoornissen a. psychotische-, stemmings-, angststoornis als gevolg van intoxicatie Ja Zvw : Huisartsenzorg / G-GGZ / Medisch Specialistische Zorg 4 b. misbruik van middelen Nee/ Ja* Zvw : Huisartsenzorg / *Enkel voor GBGGZ c. afhankelijkheid van middelen Ja Zvw : Huisartsenzorg / G-GGZ d. overige intoxicaties en overige aan een middel gebonden stoornissen (waaronder stoornissen NAO) Nee/ Ja* Zvw : huisartsenzorg/ medisch specialistische zorg 4 / *G-GGZ: enkel PAAZ-PUK, zie ook toelichting onder 4 5 Schizofrenie en andere psychotische stoornissen Diverse stoornissen; Inclusief Psychotische stoornissen NAO Ja Zvw : Huisartsenzorg / G-GGZ 6 Stemmingsstoornissen a. Diverse stoornissen Ja Zvw : Huisartsenzorg / G-GGZ b. Stoornissen NAO Ja, mits* *Zie toelichting onder 6 7 Angststoornissen a. Diverse typen. Ja Zvw : Huisartsenzorg / G-GGZ b. Specifieke fobieën Nee / Ja* Zvw Huisartsenzorg / *G-GGZ : zie toelichting onder 7 c. Acute stress-stoornis Ja Zvw : Huisartsenzorg / G-GGZ d. Stoornissen NAO Ja, mits* *Zie toelichting onder 7 8 Somatoforme stoornissen a. Diverse typen Ja* ZVW : Huisartsenzorg / Medisch Specialistische Zorg 4 / *G-GGZ: enkel voor GBGGZ 9 Nagebootste stoornissen b. Stoornissen NAO Ja, mits* *Zie toelichting onder 8 c. Diverse typen Ja Zvw : Huisartsenzorg/ G-GGZ 4 Met ondersteuning vanuit de Medische Psychologie of Consultatieve Psychiatrie 17

18 DSM-IV hoofdgroep Type stoornis G-GGZ Opmerkingen b. Stoornissen NAO Ja, mits* *Zie toelichting onder 9 10 Dissociatieve stoornissen a. Alle m.u.v. NAO Ja Zvw : huisartsenzorg/ G-GGZ b. Stoornissen NAO Ja, mits* *Zie toelichting onder Seksuele stoornissen en genderidentiteitsstoornissen a. exhibitionisme, fetisjisme, frotteurisme, pedofilie, seksueel masochisme, seksueel sadisme, fetisjistisch transvestitisme, voyeurisme, parafilie Ja Zvw : Huisartsenzorg/ G-GGZ b. overige seksuele stoornissen Nee/ Zvw : Huisartsenzorg / Medisch Specialistische Zorg 5 / Ja* *G-GGZ alleen bij seksueel misbruik c. genderidentiteitsstoornissen Nee/ Ja* Zvw : Huisartsenzorg / Medisch Specialistische Zorg 5 / *G-GGZ: enkel bij transseksualiteit 6 d. Stoornissen NAO -hyperseksualiteit -overig 12 Eetstoornissen a. anorexia nervosa en boulimia nervos Ja, mits* Nee Ja *Zie toelichting onder 11 Zvw : Huisartsenzorg Zvw (huisartsenzorg/ G-GGZ) b. Stoornissen NAO Ja, mits*/ *Zie toelichting onder 12 (n.b. obesitas is geen psychische stoornis) (nee) (Zvw : Huisartsenzorg (behandeling en psychische behandeling/ begeleiding eventueel onderdeel Medisch Specialistische Zorg 5 ) 13 Slaapstoornissen Nee Zvw : huisartsenzorg/ medisch specialistische zorg Zie ook toelichting onder Stoornissen in de impulsbeheersing, niet elders geclassificeerd a. Diverse stoornissen b. Stoornissen NAO Ja Ja, mits* ZVW : huisartsenzorg/ G-GGZ) *Zie toelichting onder Aanpassingsstoo rnissen Nee Behandeling ten laste Zvw is wettelijk uitgesloten 5 Met ondersteuning vanuit de medische psychologie of consultatieve psychiatrie. 6 Zie CVZ (huidig ZiNL), Standpunt Zorg aan transseksuelen (onderdeel psychische zorg en psychosociale hulp), Diemen, 22 maart

19 DSM-IV hoofdgroep Type stoornis G-GGZ Opmerkingen 16 Andere aandoeningen en problemen die een reden voor zorg kunnen Nee* Primair huisartsenzorg en/of WMO; Kan eventueel als nevendiagnose in G-GGZ of als onderdeel somatisch specialistische zorg 5. *Zie toelichting onder 16 zijn (o.a. V codes) 17 Persoonlijkheidsstoornissen a. Diverse stoornissen b. Stoornissen NAO Ja Ja, mits* ZVW : huisartsenzorg/ G-GGZ *Zie toelichting onder Zwakzinnigheid Nee Wlz Toelichting 1 Stoornissen in de zuigelingentijd tot adolescentie/stoornissen NAO Probleemstelling: Binnen de gespecialiseerde kinder- en jeugdpsychiatrie wordt men regelmatig geconfronteerd met voorlopers van andere meer duidelijk omschreven grotere psychiatrische stoornissen. Men ziet dan allerlei symptomen die invaliderend zijn en het leven ontwrichten maar waarvan het lastig is een duidelijk diagnose te stellen. Vroeg-interventie is dan van grote waarde om verder disfunctioneren te voorkomen. Zorgverleners proberen over het algemeen NAO classificaties zo veel mogelijk te vermijden omdat ze zo precies mogelijk willen classificeren. Het classificatie systeem heeft echter beperkingen en het is niet passend om bij alle NAO classificatie te zeggen dat een kind dan niet behandeld moet worden in de SGGZ. Gekeken moet dan worden naar de ernst van disfunctioneren in meerdere settings en stagnatie van een gezonde ontwikkeling. Soms wordt een NAO classificatie ook wel eens gesteld als co-morbide stoornis bij een duidelijker te classificeren beeld. Het is onontkomelijk dat men met regelmaat de classificatie PPD NOS stelt als een kind/volwassene net niet voldoet aan de criteria van autisme of Asperger. Met enige regelmaat wordt ook de diagnose gedragsstoornis NAO gebruikt, bijvoorbeeld bij kinderen < 7 jaar waarbij je officieel volgens de DSM geen ADHD mag stellen. Vaak is er dan wel een vermoeden dat het gedrag zich ontwikkelt tot of eigenlijk al ADHD is. Men vangt dat dan op door gedragsstoornis NAO te stellen. Ook gebruikt men deze classificatie bij kinderen met bv ADHD en gedragsproblemen die niet/net niet voldoen aan criteria van ODD of CD maar waarbij de gedragsproblemen wel specialistische behandeling behoeven. Kortom, binnen ADHD en gedragsstoornissen lijkt deze classificatie onontbeerlijk. Idem geldt voor de classificatie ADHD NAO: een kind kan net niet voldoen aan de criteria maar wel helemaal vastlopen op school en thuis Gedragsstoornissen NAO is bij kinderen regelmatig het eerste probleem waardoor een zich ontwikkelde serieuze GGZ stoornis zich openbaard. Vroeg-interventie is dan van grote waarde. Verduidelijking: In gevallen zoals hierboven beschreven kunnen de in kinderen & jeugd gespecialiseerde zorgaanbieders, kinderen ten laste van de GGZ in behandeling nemen onder een Stoornis NAO codering; dit indien de NAOstoornis een duidelijk impact heeft op het functioneren dan wel op de ontwikkeling van het kind en een en ander middels een adequate documentatie in het dossier verantwoord wordt*. Na het bereiken van 19

20 medische stabilisatie wordt het kind voor verdere zorg terugverwezen naar de huisarts. NB. * Als bedoelde rechtvaardiging bij intake niet aanwezig is, wordt cliëntje terugverwezen naar de huisarts of volgt een doorverwijzing (via de huisarts) naar de jeugdhulpverlening. 2 Delirium, dementie, amnestische en andere cognitieve stoornissen Probleemstelling 1: Historisch bezien (voor de overheveling van de G-GGZ van WLZ in 2008) behoort de geneeskundige ZVWzorg met betrekking tot Dementie tot de huisartsenzorg/wijkverplegingszorg en de (somatische) Medisch Specialistische Zorg geleverd vanuit de neurologie en klinische geriatrie (met ondersteuning van de vanuit de somatiek gefinancierde Medische Psychologie en Consultatieve Psychiatrie). Bij ontoereikende ambulante behandeling/verzorging volgt verpleeghuiszorg vallend onder de WLZ PG-V&V. Na de overheveling van de G-GGZ van WLZ naar ZVW, zijn er verspreid in het land steeds meer initiatieven ontstaan vanuit de G-GGZ om actief vanuit die G-GGZ dementie-programma s op te zetten. Hierdoor is er onduidelijkheid ontstaan tot welk domein de geneeskundige behandeling behoord c.q. welke aspecten van de geneeskundige behandeling met betrekking tot Dementie behoren tot de G-GGZ of de MSZ. In de meest recente duidingen van het CVZ (huidig ZiNL) worden beide domeinen als mogelijke leveranciers van geneeskundige ZVW zorg voor dementie aangemerkt. Hoe hiermee in de praktijk om te gaan? Verduidelijkingen: Menzis is, net als vele veldpartijen, van mening dat met name met betrekking tot de Dementie c.q. de Psychogeriatrie, een integrale benadering in de zorgketen (zo mogelijk zonder financiële schotten c.q. met een integrale bekostigingssystematiek) het meest wenselijk is. Het zal enige tijd duren vooraleer zo n vernieuwde aanpak ingeregeld zal kunnen worden in wet en regelgeving. Tot die tijd zal het Menzis GGZ - inkoopbeleid t.a.v. Dementie navolgende uitgangspunten hanteren. 1. Historisch is het de specialistische geneeskundige zorg m.b.t. dementie primair in de macrokader MSZ ondergebracht en die zorg dient dan ook primair vanuit de dat kader georganiseerd te worden; dit mede gelet op het primair somatische karakter van de geneeskundige zorg in deze. 2. Daar verscheidene initiatieven vanuit G-GGZ instellingen reeds vergaand uitgaan van de, ook door ons, beoogde integrale aanpak die ook onze klanten ten goede komt, willen we voorkomen dan het 1ste uitgangspunt deze goede initiatieven mogelijk frustreert. In de praktijk betekent dit dat we bestaande initiatieven vanuit de G-GGZ,die zich richten op kwaliteit van zorg vanuit een integrale ketenaanpak, vanuit de G-GGZ inkoop zullen (blijven) steunen op het huidige niveau. NB. Voor nieuwe initiatieven of uitbreiding van bestaande initiatieven in deze is pas ruimte als de bekostigingssystematiek hierop is aangepast. Probleemstelling 2: Wanneer een cliënt in verband met een beeld behorend tot deze categorie wordt aangeboden is vaak (enige tijd) niet duidelijk wat er aan de hand is en lijkt een zorgaanbieder aangewezen of een Stoornis NAO codering. Verduidelijkingen: Worden deze cliënten op basis van consultatie (bv een SEH post) gezien dan behoord dit tot de consultatieve psychiatrie zoals die vanuit de somatiek gefinancierd wordt en kan dit niet (onder een codering Stoornis NAO) ten laste van de G-GGZ gebracht te worden. 20

21 Worden betreffende cliënten op verwijzing van de huisarts gezien dan kunnen deze cliënten voor de diagnostische fase onder een Stoornis NAO in behandeling worden genomen. Blijkt uit de diagnostische fase welke specifieke stoornis van toepassing is dan hangt het van de aard van die stoornis af of cliënt in G-GGZ behandeling blijft (onder een aangepaste specifieke DSM-iv codering) of dat cliënt doorverwezen wordt naar de somatische medisch specialistische zorg (met ondersteuning vanuit de medische psychologie of consultatieve psychiatrie) of terugverwezen wordt naar de huisarts. 3 Psychische stoornissen door een somatische aandoening Probleemstelling 1: De gevolgen van hersenletsel kunnen velerlei zijn en kunnen worden onderverdeeld in psychiatrische stoornissen (bijvoorbeeld depressie), gedragsproblemen (bijvoorbeeld agressie), persoonlijkheidsveranderingen (bijvoorbeeld egocentrisme) en cognitieve stoornissen (bijvoorbeeld ernstige geheugenproblemen, planningsproblemen). Daarnaast is er vaak sprake van lichamelijke beperkingen zoals verlammingen of een langdurige toestand van verlaagd bewustzijn. De psychiatrische stoornissen en gedragsproblemen worden hier samengevat als de neuro- psychiatrische gevolgen van NAH. Neuropsychiatrische gevolgen worden daarbij gedefinieerd als psychische stoornissen of symptomen als gevolg van hersenweefselbeschadiging en stoornissen in de cognitieve- hersenfuncties. Verduidelijkingen: De behandeling van patiënten met een niet aangeboren hersenafwijking (NAH) valt primair onder het domein van de somatiek. De daarbij benodigde psychiatrische/psychologische zorg (met daaronder ook aanvullende neuropsychologische diagnostiek) behoren tot het domein van de Medisch Psychologie c.q. Consultatieve Psychiatrie, die als zodanig vanuit de somatiek gefinancierd worden. Deze zorg komt derhalve niet in aanmerking om onder een cognitieve stoornis NAO classificatie ten laste van de G- GGZ gefinancierd te worden. Floride psychiatrische stoornissen die bij c.q. naar aanleiding van een NAH kunnen ontstaan, vallen onder de verzekerde G-GGZ zorg; dit voor zover die beelden ook zonder de NAH-status onder de verzekerde G-GGZ zorg zouden vallen. Overige beelden, zoals bv. problemen t.a.v. persoonlijkheidsveranderingen i.v.m. een NAH, behoren niet tot het domein van de G-GGZ, maar behoren primair tot het domein van de Medisch Psychologie c.q. Consultatieve Psychiatrie (die vanuit de somatiek gefinancierd zijn) of onder de huisartsenzorg. Probleemstelling 2: Bij neuro-psychiatrische problemen is er vrijwel altijd sprake van een complexe verwevenheid van cognitieve stoornissen, gedragsproblemen en psychiatrische stoornissen. Voordat er dan ook wordt behandeld, moet zorgvuldig nagegaan worden hoe de psychiatrische stoornissen/ gedragsstoornissen kunnen worden begrepen. In de analyse dient in het bijzonder aandacht te zijn voor de vrijwel altijd aanwezige cognitieve stoornissen. In deze groep is de hersenenschade cognitie gedrag analyse van groot belang. De somatische hersendiagnose (CVA, Tumor, encefalitis etc.) wordt gesteld en behandeld in een somatisch ziekenhuis en is feitelijk geen GGZ diagnose. Afhankelijk van de uitkomst en ernst van de hersenenschade cognitie gedrag analyse, meer cognitieve stoornissen of meer gedragsstoornissen zou de DSM-IV diagnose cognitieve stoornissen NAO / psychische stoornissen door somatische aandoening (type 2 en type 3) gerechtvaardigd kunnen zijn. Onder deze DSM-IV-TR diagnose vallen ook de (blijvende) persoonlijkheidsveranderingen (gedragsveranderingen) door een hersen-somatische oorzaak. 21

22 NB. Voor het moment lijkt er (binnen de regelgeving) geen duidelijkheid te bestaan over de vraag tot welk zorgcircuit deze neuro-psychiatrische patiëntengroep behoort. Verduidelijkingen: In gevallen zoals hierboven beschreven behoort de psychiatrische/psychologische zorg met betrekking tot de beschreven neuro-psychiatrische problematiek primair tot het domein van de Medisch Psychologie c.q. Consultatieve Psychiatrie, en wordt vanuit de somatiek gefinancierd. Deze zorg komt derhalve niet in aanmerking om (onder codering Psychische stoornissen door een somatische aandoening NAO) ten laste van de G-GGZ gefinancierd te worden. Floride psychiatrische stoornissen die naar aanleiding van c.q. door een hersen-somatische oorzaak kunnen ontstaan, vallen onder de verzekerde GGGZ zorg; dit voor zover die beelden ook zonder de hersen-somatische oorzaak onder de verzekerde G-GGZ zorg zouden vallen. Probleemstelling 3: Regelmatig ontstaan er als reactie op het optreden van somatisch lijden angststoornissen en depressie stoornissen; dit wordt met name gezien bij c.q. na diagnosestelling hartinfarcten, maligniteiten ed. Hoe dient hiermee omgegaan te worden? Verduidelijkingen: De behandeling van angststoornissen en depressie stoornissen optredend bij c.q. na diagnosestelling van hartinfarcten, maligniteiten ed. valt primair onder de medisch psychologische zorg c.q. consultatieve psychiatrie als onderdeel van de medisch specialistische zorg. Indien deze beelden pas later ontstaan (i.e. in de chronische ambulante fase van betreffende somatische ziektebeelden), dan kunnen deze beelden ook vanuit de reguliere Geneeskundige GGZ behandeld worden en wel vanuit de GBGGZ. 4 Aan een middel gebonden stoornissen Probleemstelling: Psychotische stoornissen ten gevolgen van medicatie (bv bij Lariam) worden geregeld binnen de G-GGZ gezien. De beperking tot enkel PAAZ PUK komt bij sommige zorgaanbieders wat vreemd over. De behandeling is te vergelijken met iemand met een psychotische stoornis NAO maar heeft een (volstrekt) ander beloop dan iemand met een psychotische stoornis NAO DD schizofrenie, hoofdgroep3 Verduidelijkingen: Zorg voor bijwerkingen c.q. intoxicatie(s) met betrekking tot Medicamenten die als Psychofarmaca zijn voorgeschreven wordt vanuit de G-GGZ verzorgd. Zorg voor bijwerkingen c.q. intoxicatie(s), in de vorm van een floride psychose, die met betrekking tot medicamenten die niet als Psychofarmaca zijn voorgeschreven (bv Lariam) ontstaan, wordt indien bekend is dat het medicament de waarschijnlijke veroorzaker is primair verzorgd vanuit de consultatieve psychiatrie of een PAAZ/PUK. (NB: Dit juist ook gezien het specifiek andere verloop.) Indien de (waarschijnlijke) veroorzaker echter niet bekend is op het moment dat de cliënt zich met zo n psychiatrisch beeld (bv psychose) aanbiedt, dan valt de zorg gewoon onder de reguliere G-GGZ, ook van de niet PAAZ-PUK aanbieders. (Achteraf is dan immers pas duidelijk dat het om een intoxicatie/bijwerking ging.) Blijvende psychiatrische stoornissen als gevolg van een bijwerking/ intoxicatie door Medicamenten die niet als Psychofarmaca zijn voorgeschreven vallen onder de reguliere G-GGZ (ook geleverd vanuit niet- PAAZ-PUK instellingen); dit voor zover die beelden ook zonder de bijwerking/ intoxicatie oorzaak 22

23 onder de verzekerde G-GGZ zorg zouden vallen. 6 Depressie en overige stemmingsstoornissen Probleemstelling 1: Er zijn situaties waarbij cliënten aspecifieke (meng)beelden met significante depressie-problematiek vertonen zonder aan alle kenmerken te voldoen van één van de specifiek in de DSM IV benoemde depressiestoornissen. Hier kan men niet om een codering Depressie stoornis NAO heen. Verduidelijkingen: De 6 in de DSM-IV onder angststoornissen NAO concreet benoemde aspecifieke depressie(meng)beelden kunnen, indien ze aanleiding geven tot (aanhoudend) significant lijden en significante beperkingen in het sociaal maatschappelijk of beroepsmatig functioneren, (onder de codering depressie stoornis (NAO) ten laste van de G-GGZ behandeld worden. Adequate verantwoording in de dossiers is een vereiste. Overige aspecifieke beelden en subklinische beelden van depressieproblematiek kunnen niet (onder de codering depressie stoornis NAO) ten laste van de G-GGZ behandeld worden. Probleemstelling 2: Er zijn situaties waarbij cliënten aspecifieke (meng)beelden met significante bipolaire problematiek vertonen zonder aan alle kenmerken te voldoen van één van de specifieke stemmingsstoornissen. Hier kan men niet om een codering Bipolaire stoornis NAO heen. Verduidelijkingen: De 4 in de DSM-IV onder Bipolaire stoornis NAO concreet benoemde aspecifieke bipolaire beelden kunnen, indien ze aanleiding geven tot (aanhoudend) significant lijden en significante beperkingen in het sociaal maatschappelijk of beroepsmatig functioneren, (onder de codering bipolaire stoornissen (NAO), ten laste van de G-GGZ behandeld worden. Adequate verantwoording in de dossiers is een vereiste. Overige aspecifieke beelden en subklinische beelden van bipolaire problematiek kunnen niet (onder de codering depressie stoornis NAO) ten laste van de G-GGZ behandeld worden. Probleemstelling 3: Er zijn situaties waarbij cliënten aspecifieke beelden met significante stemmingsproblematiek vertonen zonder aan alle kenmerken te voldoen van één van de specifieke stemmingsstoornissen. Hier kan men niet om een codering Stemmingsstoornis NAO heen. Verduidelijkingen: De in de DSM-IV onder stemmingsstoornis NAO concreet benoemde situatie waarbij er een mengvorm bestaat van een depressiestoornis en een bipolaire stoornis, kan indien deze aanleiding geeft tot (aanhoudend) significant lijden en significante beperkingen in het sociaal maatschappelijk of beroepsmatig functioneren, (onder de codering bipolaire stoornis NAO) ten laste van de G-GGZ behandeld worden. Adequate verantwoording in de dossiers is een vereiste. Overige aspecifieke beelden en subklinische beelden van stemmingsproblematiek kunnen niet (onder de codering Stemmingsstoornis NAO) ten laste van de G-GGZ behandeld worden. 23

24 7 Angststoornissen Probleemstelling 1: Cliënten met specifieke fobieën worden verondersteld vanuit de huisartsenzorg behandeld te worden. Dit biedt echter niet altijd solaas. Verduidelijking: Ernstige specifieke fobieën die ondank adequate behandeling vanuit de huisartsen zorg aanhouden en aanleiding geven tot (aanhoudend) significant lijden en significante beperkingen in het sociaal maatschappelijk of beroepsmatig functioneren kunnen ten laste van de G-GGZ in de GBGGZ behandeld worden. Adequate verantwoording in de dossiers is een vereiste. Probleemstelling 2: Er zijn situaties waarbij cliënten aspecifieke (meng)beelden met significante angstproblematiek vertonen zonder aan alle kenmerken te voldoen van één van de specifiek in de DSM IV benoemde angststoornissen. Hier kan men niet om een codering Angststoornis NAO heen. Verduidelijkingen: De 4 in de DSM-IV onder angststoornissen NAO concreet benoemde aspecifieke angst(meng)beelden kunnen, indien ze aanleiding geven tot (aanhoudend) significant lijden en significante beperkingen in het sociaal maatschappelijk of beroepsmatig functioneren, ten laste van de G-GGZ (onder codering angststoornis NAO) behandeld worden. Adequate verantwoording in de dossiers is een vereiste. Overige aspecifieke beelden en subklinische beelden van angstproblematiek, kunnen niet ten laste van de G-GGZ (onder de codering angststoornis NAO) behandeld worden. 8 Somatoforme stoornissen Probleemstelling: Onder als Somatoforme stoornis NAO gecodeerde stoornissen bevindt zich zowel problematiek die onder de huisartszorg valt als stoornissen die vanuit de G-GGZ behandeling behoeven of tot het domein van de somatische medisch specialistische zorg (met ondersteuning van de medisch psychologie/consultatieve psychiatrie) behoren. Verduidelijkingen: Het is toegestaan de 3 in de DSM-IV onder Somatoforme stoornis NAO concreet benoemde beelden ten van de G-GGZ te behandelen doch enkel voor de GBGGZ; dit onder de voorwaarden dat het geen subklinisch beeld betreft en de stoornis gepaard met significant lijden én significante beperkingen in sociaalmaatschappelijk c.q. beroepsmatig functioneren. Adequate verantwoording in de dossiers is een vereiste! Overige aspecifieke beelden en subklinische beelden met somatoforme problematiek kunnen niet ten laste van de G-GGZ (onder de codering somatoforme stoornis NAO) behandeld worden! NB. SOLK problematiek behoort primair niet tot het domein van de G-GGZ maar tot het domein van de somatiek met ondersteuning vanuit de onder de somatiek vallende medisch psychologie/consultatieve psychiatrie. Enkel indien mogelijk somatisch onderliggend lijden in redelijkheid is uitgesloten én medisch psychologische zorg vanuit de somatiek onvoldoende solaas heeft geboden én de SOLK problematiek aanhoudend aanleiding is voor significant lijden en significante beperkingen in het sociaal 24

25 maatschappelijk functioneren c.q. beroepsmatig functioneren, kan de SOLK-problematiek onder Somatoforme stoornissen NAO voor de GGZ worden geaccepteerd; en dit dan enkel voor de GBGGZ. Adequate verantwoording hieromtrent in het cliëntendossier is een vereiste! 9 Nagebootste stoornissen Probleemstelling: Er bestaan Nagebootste stoornisbeelden die niet aan de criteria van één van de in de DSM IV benoemde nagebootste stoornissen voldoen. In bepaalde gevallen behoeven deze echter wel G-GGZ zorg. Verduidelijkingen: Het in de in de DSM-IV onder Nagebootste stoornis NAO genoemde beeld van een Nagebootste stoornis by proxy kan (onder de codering Nagebootst stoornis NAO) ten laste van de verzekerde G- GGZ in behandeling worden genomen, onder de voorwaarden dat de stoornis gepaard met significant lijden en significante beperkingen in sociaalmaatschappelijk c.q. beroepsmatig functioneren of indien betrokkene door de stoornis een mogelijk gevaar vormt voor derden. Adequate verantwoording in de dossiers is een vereiste. Overige aspecifieke beelden en subklinische beelden met nagebootste stoornisproblematiek kunnen niet ten laste van de G-GGZ (onder de codering Nagebootste stoornis NAO) behandeld worden. 10 Dissociatieve stoornissen Probleemstelling: Er bestaan Dissociatieve stoornisbeelden die niet aan de criteria van één van de in de DSM IV benoemde Dissociatieve stoornissen voldoen. In bepaalde gevallen behoeven deze echter wel G-GGZ zorg. Verduidelijkingen: De 6 in de DSM-IV onder Dissociatieve stoornis NAO concreet benoemde aspecifieke dissociatieve beelden kunnen, indien ze aanleiding geven tot (aanhoudend) significant lijden en significante beperkingen in het sociaal maatschappelijk of beroepsmatig functioneren, kunnen ten laste van de G- GGZ (onder de codering dissociatieve stoornis NAO) behandeld worden. Adequate verantwoording in de dossiers is een vereiste. Overige aspecifieke beelden en subklinische beelden met betrekking tot dissociatieve problematiek kunnen niet ten laste van de G-GGZ (onder de codering angststoornis NAO) behandeld worden. 11 Seksuele stoornissen Probleemstelling: Hyperseksualiteit kent binnen de DSM-IV geen eigen codering maar komt wel regelmatig in aanmerking voor G-GGZ. Verduidelijkingen: Hyperseksualiteit is, indien dit gedrag gepaard gaat met significant lijden en significante beperkingen in het sociaalmaatschappelijk c.q. beroepsmatig functioneren, (onder codering Seksuele stoornis NAO) toegestaan voor de GBGGZ. Indien het gedrag ook een potentieel gevaar betekent voor derden, dan is behandeling in de SGGZ ook mogelijk. Adequate verantwoording in de dossiers is een vereiste. Overige aspecifieke beelden en subklinische beelden met hyperseksualiteitsproblematiek kunnen niet ten laste van de G-GGZ (onder de codering Stoornis in de Impulsbeheersing NAO) behandeld worden. 25

26 12 Eetstoornissen Probleemstelling: De criteria voor anorexia en boulimia nervosa zijn in de DSM IV zo strikt opgesteld dat in de internationale wetenschappelijke literatuur het percentage geclassificeerde eetstoornis NAO soms groter is dan het percentage AN en BN. Hoewel dit laatste in de praktijk in Nederland niet gezien wordt komt deze categorie ook in Nederland toch met regelmaat voor. Hierbij is vaak sprake van ernstige eetproblematiek maar voldoet de classificatie soms net niet aan DSM criteria van anorexia en boulimia, terwijl er wel sprake is van ernstig lijden en significante beperkingen in het sociaal maatschappelijk c.q. beroepsmatig functioneren. Verduidelijkingen: In 3 situaties mogen, onder voorwaarde van significant lijden én significante beperkingen in sociaalmaatschappelijk c.q. beroepsmatig functioneren, eetstoornissen (onder de codering Eetstoornis NAO) behandeld worden ten lasten van de G-GGZ, te weten: o Anorexia enkel zonder amenorroe criterium -> komt in aanmerking voor GBGGZ én SGGZ o Boulimia met enkel frequentie van eetbuien en compensatoire gedragingen niet 2 x per week gedurende 3 maanden maar slecht 1 x per week gedurende 3 maanden of 2 x per week gedurende 2 maanden -> komen ook in aanmerking voor GBGGZ én SGGZ. o Een Binge-eating disorder kan tot de verzekerde G-GGZ zorg gerekend worden indien het beeld voldoet aan de criteria zoals die in de Multi Disciplinaire Richtlijnen Eetstoornissen beschreven zijn. Gaat Binge-eating samen met obesitas, dan valt de behandeling van de Binge-eating stoornis onder de Geneeskundige GGZ, maar de somatische behandeling van obesitas (diëtiek, fysiotherapie ed.) niet. Adequate verantwoording in het dossier is voor deze situaties een vereiste. Eetstoornissen die om andere reden dan hierboven genoemd, net niet volledig voldoen aan de diagnose anorexia of boulimia of binge-eating en die gepaard gaan met significant lijden én significante beperkingen in het sociaalmaatschappelijk c.q. beroepsmatig functioneren, kunnen ook (onder de codering Eetstoornissen NAO) voor behandeling ten laste van de G-GGZ in aanmerking komen maar dan wel enkel voor de GBGGZ. Adequate verantwoording in de dossiers is een vereiste. Eetverslaving, dwangmatig schransen.e.d. worden in de DSM IV niet benoemd en zijn ook niet als (erkende) psychiatrische stoornissen aan te merken. Cliënten met deze beelden kunnen dan ook niet (onder codering Eetstoornissen NAO) ten laste van de G-GGZ in behandeling worden genomen. NB. Ook obesitas is geen GGZ-indicatie. Psychologische behandeling bij obesitas kan derhalve ook niet onder de noemer eetstoornissen NAO ten laste van de GGZ worden gebracht. Eventueel benodigde of gewenste psychologische behandeling/begeleiding behoord in deze tot het domein van de medische psychologie (als onderdeel van de somatische zorg) of betreft de eigen verantwoordelijkheid van cliënt. 13 Slaapstoornissen Probleemstelling: Slaapstoornissen behoren niet tot de verzekerde GGZ zorg maar tot de huisartsen zorg; deze problematiek komt binnen de GGZ echter zeer regelmatig voor. Verduidelijkingen: Slaapstoornissen komen niet in aanmerking als hoofddiagnose voor de verzekerde G-GGZ zorg 26

27 Slaapstoornissen, als een nevendiagnose bij een andere (wel verzekerde) psychiatrische hoofddiagnose, die een significante onderlinge interactie hebben met die psychiatrische hoofddiagnose, kunnen wel mee-behandeld worden binnen een lopende behandeling m.b.t. de hoofddiagnose. 14 Stoornissen in de impulsbeheersing niet elders geclassificeerd Probleemstelling: De DSM IV voorziet niet in een codering voor Seksueel grensoverschrijdend gedrag zonder dat er sprake is van een parafilie. GGZ behandeling is daarbij regelmatig wel aangewezen. Verduidelijkingen: Seksueel grensoverschrijdend gedrag is, indien dit gedrag gepaard gaat met significant lijden én significante beperkingen in het sociaalmaatschappelijk c.q. beroepsmatig functioneren, (onder codering Stoornis in de impulsbeheersing NAO) toegestaan voor de GBGGZ. Indien het gedrag ook een potentieel gevaar betekend voor derden, dan is behandeling in de SGGZ ook mogelijk. Adequate verantwoording in de dossiers is een vereiste. Overige aspecifieke beelden en subklinische beelden met impulsbeheersingsproblematiek kunnen niet ten laste van de G-GGZ (onder de codering Stoornis in de Impulsbeheersing NAO) behandeld worden. 16 Andere aandoeningen en problemen die aanleiding tot zorg kunnen zijn (o.a.) Probleemstelling: Andere aandoeningen en problemen die reden zijn tot zorg (waaronder de V-codes) behoren niet tot de verzekerde G-GGZ zorg maar tot de huisartsen zorg; deze problematiek komt binnen de G-GGZ echter zeer regelmatig voor. Verduidelijkingen: Als hoofddiagnose komt deze problematiek niet in aanmerking voor de verzekerde G-GGZ zorg. Deze problematiek, als nevendiagnose bij een andere (wel voor de G-GGZ verzekerde) psychiatrische hoofddiagnose en met een significante onderlinge interactie met die psychiatrische hoofddiagnose, kan wel mee-behandeld worden binnen een lopende behandeling m.b.t. de hoofddiagnose. 17 Persoonlijkheidsstoornissen Probleemstelling: Een zeer regelmatig voorkomende persoonlijkheidsstoornissen is de Persoonlijkheidsstoornis Niet Anders Omschreven (NAO). De naam zegt het feitelijk: dit is een persoonlijkheidsstoornis die niet goed in te delen is. De persoonlijkheidsstoornis NAO heeft dan echter wel kenmerken van verschillende persoonlijkheidsstoornissen en lang bestaande patronen. Hoewel iemand dan niet precies in een categorie valt, is er toch sprake van een klinisch relevante persoonlijkheidsstoornis. Als mensen niet voldoende criteria van één bepaalde persoonlijkheidsstoornis hebben, maar wel aan verschillende criteria van meerdere persoonlijkheidsstoornissen voldoen, kan de classificatie persoonlijkheidsstoornis NAO gebruikt worden. Deze diagnose wordt gesteld als mensen in totaal tien criteria hebben van de verschillende stoornissen. Bovendien moet iemand duidelijk lijden onder de klachten en moet de stoornis negatieve gevolgen hebben voor het functioneren in werk en relaties. Bij de behandeling wordt dan vaak gekeken uit welk cluster (cluster A, B of C) de meeste symptomen voortkomen en wordt de behandeling allereerst daarop gericht. Belangrijk is te melden is dat een persoonlijkheidsstoornis NAO dan dus niet perse milder is dan een 27

28 specifieke persoonlijkheidsstoornis. Het is ook niet zo dat het meestal een voorlopige diagnose is die in een later stadium gepreciseerd zou kunnen worden. NB. Het veel gesteld worden van deze diagnose kan worden beschouwd als onvolkomenheid van de bestaande classificatiesystemen zoals literatuur referenties laten zien. Verduidelijkingen: NB Indien het, zoals hierboven beschreven, gaat om een combinatie van verschillende typen persoonlijkheidsstoornissen met in totaal tien criteria van de verschillende stoornissen en betreffende stoornis gaat gepaard met significant lijden én significante beperkingen in het sociaalmaatschappelijk c.q. beroepsmatig functioneren, dan komt de cliënt in aanmerking om ten laste van de GGZ (onder de diagnose Persoonlijkheidsstoornissen NAO) binnen de GBGGZ of SGGZ (afhankelijk van ernst en complexiteit) behandeld te worden. Adequate verantwoording in de dossiers is een vereiste Subklinische beelden van persoonlijkheidsstoornissen, waaronder trekken van beelden, kunnen niet ten lasten van de G-GGZ (onder de codering persoonlijkheidsstoornissen NAO) behandeld worden! Voor situaties waarin deze toelichting niet voorziet is overleg met Menzis mogelijk. Neem hiertoe contact op via 28

29 3. Bijlage C Dynamische lijst van Wel/niet Geneeskundige-GGZ interventies Deze lijst is onderverdeeld in interventies die wel, niet, of specifiek voor een bepaalde stoornis voldoen aan de stand van de wetenschap en praktijk (resp. Groene, Rode en Oranje interventies). Dynamisch Uitdrukkelijk wordt vermeld dat het een dynamische lijst is. De lijst kan dus op basis van beoordelingen aan de hand van publicaties m.b.t. nieuwe behandelvormen worden aangevuld of aan de hand van nieuwe publicaties m.b.t. reeds in de lijst opgenomen behandelvormen worden aangepast. Wijzigingen in deze zullen op de website van Menzis worden gepubliceerd. Groen De behandelingen die op de groene lijst zijn opgenomen voldoen aan de stand van de wetenschap en praktijk. De interventies die op de groene lijst zijn opgenomen kunnen dus vergoed worden ten laste van de basisverzekering van de Zvw. Oranje De interventies genoemd op de oranje lijst voldoen alleen voor de hierbij specifiek vermelde stoornis(sen) aan de stand van de wetenschap en praktijk. Ze kunnen dus alleen vergoed worden indien toegepast bij de hier specifiek genoemde stoornis(sen). Rood Op de rode lijst zijn interventies opgenomen die niet voldoen aan de stand van de wetenschap en praktijk. De interventies die op de rode lijst zijn opgenomen kunnen dus niet vergoed worden ten laste van de basisverzekering van de Zvw. 29

30 Interventies binnen de G-GGZ die voldoen aan de stand van de wetenschap en de praktijk Toegestaan INTERVENTIE Toelichting voor G- GGZ CGT is een mengeling van gedragstherapie met interventies die ontwikkeld Cognitieve Gedragstherapie (CGT) zijn vanuit de cognitieve psychologie. De kern is de veronderstelling dat zogenaamde irrationele cognities (gedachten) zorgen voor disfunctioneel gedrag, zoals vermijdingsgedrag of agressie. De technieken die gebruikt worden in de cognitieve gedragstherapie richten zich op het veranderen van WEL de inhoud van deze irrationele cognities. PST is een korte psychologische behandeling, gericht op vermindering van psychische klachten die samenhangen met onopgeloste problemen in het Problem Solving Therapy (PST) dagelijks leven. Tijdens deze behandeling leert de behandelaar de patiënt de samenhang tussen zijn/haar klachten en problemen zien en te accepteren, zijn/haar problemen helder te definiëren en te formuleren wat hij/zij hieraan wil veranderen (doel). Vervolgens leert de behandelaar de WEL patiënt een systematische aanpak om actuele maar ook toekomstige problemen effectiever te kunnen aanpakken. IPT is een pragmatische, kortdurende psychotherapie, speciaal ontworpen voor behandeling van depressie. Uitgangspunt is dat elke psychische Interpersoonlijke Therapie (IPT) stoornis, ook een depressie, plaatsvindt in een actuele interpersoonlijke context. Depressieve episoden worden uitgelokt door interpersoonlijke gebeurtenissen, terwijl depressies tegelijkertijd zelf interpersoonlijke WEL verhoudingen beïnvloeden. Verandering kan tot stand worden gebracht door het optimaliseren van het interpersoonlijk functioneren. Volgens de psychodynamische benadering kennen mensen zowel bewuste als onbewuste drijfveren die van invloed zijn op hun gedachten en gedrag. Kortdurende psychodynamische psychotherapie De bewuste drijfveren herkennen ze als zodanig terwijl ze van de onbewuste geen weet hebben. In sommige gevallen kunnen deze bewuste en onbewuste drijfveren met elkaar botsen. Gedurende de psychodynamische psychotherapie wordt getracht contact te maken met de WEL onbewuste processen waarbij de therapeut zijn cliënt begeleidt bij zijn oplossingsvermogen. Er is hierbij sprake van een sterke gerichtheid op gevoelsbeleving in het hier en nu. Motiverende gespreksvoering (MGV) Wordt ingezet bij psychosociale behandelingen van alcoholmisbruik en alcoholafhankelijkheid WEL Cue-exposure behandeling Is gericht op de-conditionering; is vaak onderdeel van de behandeling bij alcoholproblemen. WEL WE Exposure in vivo Bij angststoornissen; gegeneraliseerde angststoornis; obsessief compulsieve stoornis: is een betrekkelijke intensieve behandeling. Minimaal WEL 30

31 Psychologische paniekmanagement Systeemtherapie 12 weken dagelijks minimaal 1 uur (zelf)exposure; minimaal 1x pr week met therapeut. Met specifieke situaties net zolang oefenen totdat de situatie geen angst meer oproept. Kan ook in groepsverband. Verschillende varianten zijn toepasbaar zolang geruststellende herinterpretatie, interne exposure en coping deel uitmaken van de interventie en de behandeling gedurende minimaal 1 maand wordt voortgezet. (Behandelingsduur: 1 3 maanden.) Systeemtherapie is een vorm van psychotherapie waarbij de problematiek van de patiënt wordt bezien in de complexe samenhang met 'het systeem'. 'Systeem' staat voor alles wat een belangrijk onderdeel van de omgeving/leefwereld van de patiënt uitmaakt. Dit kunnen gezin, relatie, familie en vrienden zijn maar ook maatschappelijk positie, cultuur, (religieuze) overtuigingen e.d. zijn belangrijke factoren binnen 'het systeem'. Een belangrijk doel is om zicht te krijgen op de interacties van de patiënt met zijn of haar 'systeem' en de samenhang met de aanmeldklacht WEL WEL 31

32 Interventies binnen de G-GGZ die alléén voor de hierbij specifiek genoemde stoornis(sen) voldoen aan de stand van de wetenschap en de praktijk Interventie Toelichting Toegestaan voor G-GGZ Community Reinforcement Approach (CRA) Deep Brain Stimulation Dialectische gedrags- therapie Schema (gerichte) therapie (= schemafocused therapy) Mindfulness Based Cognitieve Gedragstherap ie (MBCT) CRA: is een bio-psycho-sociale gedragstherapeutische benadering die leefstijlverandering beoogt bij mensen met verslavingsgedrag. Wordt met name ingezet bij ernstig verslaafden die niet sterk gemotiveerd zijn, maar nog wel een steunende sociale omgeving hebben. Deep Brain Stimulation (DBS) is een reversibele vorm van psycho-chirurgische behandeling. Bij DBS worden elektrodes in de hersenen geïmplanteerd, die onderhuids via een geleidingsdraad verbonden worden met een neurostimulator. Via deze elektrodes kunnen kleine elektrische impulsen worden afgegeven in specifieke delen van de hersenen met als doel deze gebieden te beïnvloeden. Combineert cognitieve en gedragsgerichte technieken met een filosofische en theoretische visie op de borderlinepersoonlijkheidsproblematiek. Centraal staat een dialectisch perspectief op de ervaringen van de patiënt met borderlinepersoonlijkheidsstoornis en de therapeutische interventies. De fundamentele dialectiek is die tussen acceptatie van patiënten zoals ze zijn, binnen het kader van behandeling gericht op verandering. De focus van de behandeling ligt bij emotieregulatie Met de patiënt wordt een therapeutische relatie opgebouwd door te focussen op cognitieve schema's en op het ontwikkelen van de werkrelatie. Met behulp van specifieke interventies zoals limited reparenting' en experiëntiële technieken die gericht zijn op pijnlijke ervaringen in de kindertijd, leert de patiënt negatieve gevoelens als wanhoop en verlating te verdragen en te accepteren. Met behulp van cognitieve en gedragsmatige technieken leert de patiënt zijn huidige disfunctionele gedachtepatronen en gedrag te veranderen. MBCT (= Aandachtgerichte Cognitieve Therapie) richt zich specifiek op het ontwikkelen van een andere houding tegenover problemen. Deze houding kenmerkt zich door nauwkeurig waarnemen, toelaten, niet reageren en niet oordelen waardoor er ruimte komt voor acceptatie. Elke gedachte, elk gevoel en elke lichamelijke gewaarwording wordt toegelaten, zonder er onmiddellijk een waardeoordeel over uit te spreken en zonder er iets aan te willen veranderen Alleen bij verslaving Alleen bij zeer ernstige obsessieve compulsieve stoornis langer dan 5 jaar bestaand, zonder afdoend effect bij langdurige behandeling met medicatie en cognitieve gedragstherapie Alleen bij borderline persoonlijkheidsstoornis Alleen bij borderline persoonlijkheidsstoornis Alleen bij recidiverende depressie 32

33 Twaalfstappenbenadering Sociale vaardigheidstraining Relaxatietherapie Systems Training for Emotionally Predictability and Problem Solving (STEPPS) Mentalization based therapy (MBT) Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR) Twelve steps methode, Minnesota-model of Hazelden-model ; De twaalfstappenbenadering is deels gebaseerd op zelfovertuiging en van de AA afgeleide principes. (NB De Minnesotamethode is in principe het 12 stepsmodel toegepast in een klinische setting. De meerwaarde van een klinische behandeling volgens de twaalfstappenmethode is echter niet concreet aangetoond, zeker ook niet op termijn en kan gezien de hoge kosten van een verblijfssetting niet als doelmatig worden aangerekend.) Een betrekkelijk kortdurende (max. 8 weken) therapie bij sociale fobie. Sociale vaardigheid kan het beste als groepstherapie worden gegeven en komt pas in aanmerking bij sociale fobie indien met exposure in vivo of cognitieve herstructurering onvoldoende effect heeft opgeleverd. in dat geval combineren met exposure in vivo of cognitieve herstructurering Applied relaxation: effectief bij gegeneraliseerde angststoornis STEPPS combineert psycho educatie, cognitiefgedragsmatige technieken en vaardigheidstraining in een groepstraining met een systemische component. STEPPS gaat ervan uit dat het kerntekort van de patiënt met een borderlinepersoonlijkheidsstoornis gelegen is in het onvermogen om intense emoties te reguleren. Daarom richt de vaardigheidstraining zich op emotionele en gedragscontrolevaardigheden MBT is gebaseerd op de hechtingstheorie en omvat elementen van zowel cognitieve als psychodynamische behandelvormen. Mentaliseren houdt in dat mensen het doen en laten van zichzelf en anderen waarnemen en begrijpen in termen van gevoelens, gedachten, bedoelingen, verlangens. Patiënten met een borderline persoonlijkheidsstoornis hebben vaak problemen in de hechting en in het mentaliseringsvermogen EMDR is een geprotocolleerde procedure voor de behandeling van post traumatisch stress syndroom (PTSS). Via een proces van spontane associaties wordt de traumatische herinnering van zijn emotionele lading ontdaan en geassocieerd met een nieuw, functioneel perspectief op zichzelf als persoon In principe alleen als ambulante behandeling methode in te zetten bij alcoholverslaving Alleen bij sociale fobie Alleen bij gegeneraliseerde angststoornis Alleen bij borderline persoonlijkheidsstoornis Alleen bij borderline persoonlijkheidsstoornis Alleen bij post traumatisch stress syndroom Hypnotherapie Bij hypnotherapie wordt de patiënt in een lichte trance gebracht. Tijdens deze trance gaat de patiënt op zoek naar onbewuste patronen en middelen om die te doorbreken. Hypnotherapie Alleen bij conversiestoornis 33

34 wordt gebruikt bij klachten van psychische en psychosomatische aard. De hypnotiserende context intensiveert de effecten van suggestie voor de meeste mensen, en dit zou dan de primaire bron van de therapeutische werking zijn Interventies voor kinderen met een autisme spectrumstoor nis: evidence based of niet (CVZ, heden: ZiNL, rapport mei 2011) Zie rapport CVZ (heden: ZiNL) welke therapievormen wel en welke NIET evidence based zijn 34

35 Interventies binnen de G-GGZ die niet voldoen aan de stand van de wetenschap en de praktijk Interventie Neurofeedback QEEG geïntegreerde therapie: kwantitatieve Elektro EncefaloGrafie Psychoanalyse Speyertherapie Rationeel Emotieve (gedrags-)therapie (RET) Mentaal-Emotieve Training (MET) Mindtuning (Verondersteld) Werkingsmechanisme c.q. toelichting Neurofeedback is een operante conditioneringsmethode. Bij een neurofeedbackbehandeling kijkt de patiënt naar een beeldscherm waarop live te zien is hoe zijn hersengolven eruitzien. Kort samengevat is het idee dat golven die afwijken van een 'normaalpatroon', meer in die richting getraind kunnen worden door daar op te oefenen. QEEG is een techniek waarmee beoogd wordt om met behulp van fourieranalyse EEG's in het frequentiedomein te beoordelen. QEEG wordt vooral toegepast in neurofeedback (o.a. bij ADHD) en (in een poging) om via QEEG tot optimalere medicatievoorschrijving te komen. De klassiek psychoanalyse is vooral gericht op het openleggen van onbewuste aspecten van disfunctioneel gedrag of disfunctionele belevingen. Dit proces kan vele jaren duren. Doordat het hoge eisen aan de patiënt stelt wat betreft tijdsinvestering, vermogen tot zelfreflectie en uitdrukkingsvermogen is lang niet iedereen geschikt voor PA en voor wie het wel geschikt zou kunnen zijn, worden er meer doelmatige behandelingsmogelijkheden verondersteld. De Speyertherapie (voortbordurend op de inzichten van o.a. Freud) is een individuele therapie met een psychodynamisch uitgangspunt, gebaseerd op het idee dat veel gevoelens en gedragingen onbewust verlopen en al in onze vroege jeugd zijn ontstaan (0 4 jr). De therapie beslaat twee (werk)weken, waarin in steeds van maandag t/m vrijdag dagelijks wordt gewerkt. Tijdens de sessies ligt de cliënt op een brede slaapbank, de ogen afgedekt met een eenvoudig slaapmasker. Via regressie wordt de patiënt vervolgens teruggevoerd naar vroegere situaties uit zijn jeugd. De bedoeling is zijn kindfiguur te confronteren met onverwerkte pijnlijke situaties die in die tijd emotionele blokkades hebben veroorzaakt. Deze behandelvorm gaat ervan uit dat het niet de omstandigheden en situaties zelf zijn die mensen in de problemen brengen, maar de wijze waarop zij deze interpreteren. Kern van MET is het weer op elkaar afstemmen van denken, voelen en doen; het bewust worden van de eigen kwaliteiten en deze tot ontwikkeling brengen. Wordt gebruikt bij met name eet, angst, dwang en identiteit-stoornissen. Mind tuning richt zich op de psychologie van het onderbewuste. Gesteld wordt dat vanwege het niet goed afstemmen (tuning) van de geest (mind) met Toegestaa n voor G- GGZ 35

36 Mindfulnesscursus training e.d. Existentiële therapie Gestalttherapie Neuro-linguïstisch programmeren Psychosynthese het "kunnen", er psychische problemen kunnen ontstaan. Er wordt beweert dat met behulp van mind tuning onderbewuste 'programmafoutjes' opgespoord en gecorrigeerd kunnen worden. Mind tuning heeft veel aandacht voor lichaamstaal. Is met name ontwikkeld om burn out, stress en niet reële angsten aan te pakken. Mind tuning is gebaseerd op het FLF principe (fast learning flow): sneller leren in minder tijd. Er is geen eenduidige omschrijving van mindfulness. Mindfulness staat voor een vorm van bewustzijn waarbij mensen observeren wat zich in hun lichaam en geest voordoet, zonder hierover te oordelen of er meteen met handelingen op te reageren. Mindfulness maakt gebruik van een meditatietechniek die focust op het hier en nu om zorgen of opdringerige herinneringen tot bedaren te brengen. Tijdens een mindfulness-training leert iemand bijvoorbeeld zijn aandacht te richten op de ademhaling, een voorwerp of een dagelijkse handeling zoals eten. De existentiële therapie gaat uit van de eindigheid van het menselijk bestaan en dat dit bestaan fundamenteel kwetsbaar is. Mensen worden met behulp van gesprekken begeleid om zingeving en rust te vinden in een leven met innerlijke beperkingen (bijvoorbeeld dat het leven eindig is, dat een leven zonder angst niet mogelijk is of dat het leven niet perfect is). Gestalttherapie gaat er vanuit dat psychische klachten voortkomen uit blokkades die persoonlijke groei verhinderen. Het doel van gestalttherapie is deze blokkades op te heffen, zodat verdere persoonlijke groei weer mogelijk wordt en psychische klachten verminderen. De wijze waarop de cliënt zichzelf als geheel ervaart staat centraal in de Gestalttherapie. Gestalttherapie wordt toegepast als relatietherapie, bij psychosomatische klachten, bij opvoedingsproblemen, angst, rouwverwerking, depressie, stress, burn out en moedeloosheid Neuro Linguïstisch Programmeren (NLP ) is een methode ontwikkeld om het gedrag en de overtuigingen van een persoon te beïnvloeden en te wijzigen. NLP ontleend veel aan verschillende reeds bestaande psychologische stromingen en taal theorieën (bijvoorbeeld hypnotherapie en gedragstherapie). Bij het verhelpen van ongewenste gedragseffecten is de NLP interventie erop gericht om na te gaan wat de positieve intentie van het gedrag is. De cliënt wordt uitgedaagd dit bij zichzelf na te gaan. Het doel is vervolgens om de intentie te behouden maar het gedrag te veranderen, zodanig dat de ongewenste neveneffecten niet optreden Psychosynthese is een school binnen de transpersoonlijke psychologie die zich richt op de integratie (synthese) van verschillende psychische functies met als doel het realiseren van een gezond individu. De persoonlijkheid, de menselijke ziel en de menselijke wil spelen een grote rol. Belangrijkste doelstelling is om mensen te helpen hun ware existentiële en spirituele aard te laten ontdekken en deze ontdekking vervolgens effectief toe te passen in 36

37 Op inzicht gerichte psychotherapeutische interventies bij Alc.problemen. Rebirthing Regressietherapie Maudsley methode Lichaamsgerichte psychotherapie leven en werk. Dit zou resulteren in een toename van emotionele en mentale bewegingsvrijheid en bevordert de kwaliteit van menselijke relaties. Soms wordt op inzicht gerichte therapeutische interventies toegepast bij alcoholmisbruiken alcoholafhankelijkheid; effectiviteit echter niet aangetoond. De hypothese is dat rebirthing therapie een systeem is van psychotherapeutische adem-werk, dat ondersteunt door psychologisch en bewustwordingswerk, de mens als totaliteit van lichaam en geest benadert. Rebirthing is in hoofdzaak een ademhalingstechniek die tot doel heeft het verwerken van niet verwerkte ervaringen waarvan verondersteld wordt dat ze onder de bewustzijnsdrempel een eigen leven leiden. Zo zouden ze een storende en beperkende invloed hebben op het bewustzijn en daarmee op het dagelijkse leven. Rebirthing is niet onomstreden en kan in sommige gevallen zelfs gevaarlijk zijn. Bij regressietherapie gaat men ervan uit dat de ziel van de mens meerdere levens doormaakt. Ook gaat men ervan uit dat onverwerkte, traumatische ervaringen zich zowel in het huidige leven als in vorige levens kunnen hebben voorgedaan en dat die via ons onderbewustzijn psychisch en fysiek doorwerken op ons gevoelsleven, ons denken, ons gedrag en ons lichamelijk welzijn in het huidige leven. Gepoogd wordt om door gerichte concentratie op het probleem terug te gaan naar (onverwerkte) ervaringen, en deze opnieuw te beleven en te verwerken. In de regressietherapie zoals die in Nederland wordt toegepast wordt niet gewerkt met hypnose maar met trance. Als je in die trance teruggaat naar het verleden dan spreek je van regressietherapie, ga je terug naar vorige levens dan spreek je van reïncarnatietherapie. Feitelijk is regressietherapie een onderdeel van hypnotherapie. Bij deze methode, die m.n. wordt ingezet bij anorexia nervosa, wordt de hele familie als hulp gebruikt bij de strijd tegen de eetstoornis. De behandeling richt zich in eerste instantie op voedingsrehabilitatie, gewichtsherstel, stopzetting van de zuivering en terugkeer naar lichamelijke gezondheid voordat met psychologische interventies wordt begonnen. Lichaamsgerichte psychotherapie is een overkoepelend begrip voor verschillende behandelingsvormen die als uitgangspunt hebben dat het lichaam, gedachten, emoties en gevoelens samenhangen en dat er door deze samenhang wegen bestaan om het welbevinden van de mens te verbeteren. Voorbeelden van Lichaamsgerichte psychotherapieën zijn Bio-dynamische therapie Bio energetica Integratieve bewegingstherapie 37

38 Pesso psychotherapie Klankschaal therapie Psychoenergetische psychotherapie Haptotherapie Emotional Freedom Technique (EFT) Cogmed werkgeheugen training Neo Reichiaaanse therapie Psycho-motorische therapie Postural integration Unitive therapie Pesso psychotherapie is een vorm van lichaamsgerichte individuele psychotherapie, waarbij lichamelijk beleven, woorden en interactie samengaan. De werkwijze is gericht op ervaring en inzicht. Centraal staat een veilig therapeutisch klimaat, waarin je als cliënt je klachten en problemen kunt uiten en onderzoeken en je wens tot verandering kunt vormgeven De meest gangbare theorie stelt dat alles in het menselijk lichaam (organen, zenuwen, lichaamsvloeistoffen, weefsels etc.) een eigen trillingsfrequentie heeft. Lichamelijke en psychische klachten zouden ontstaan wanneer deze trillingsfrequentie verstoord raakt. Dit zou o.a. het gevolg zijn van de geluiden waaraan men dagelijks blootgesteld wordt. Volgens deze theorie produceren klankschalen een harmoniserende klank, waardoor de trillingsfrequenties van het lichaam weer hersteld worden Psycho energetische therapie baseert zich op de studie van intuïtieve, spirituele en energetische ontwikkelingstechnieken. Psycho energetische therapie ondersteunt mensen in hun persoonlijke en spirituele proces door middel van aura en chakra reading, energie healing, ademhalingsoefeningen, kleur healing, counseling, toegepaste imaginatie en meditatie. De behandeling via de handen richt zich op de levenskrachten van de mens, de energiehuishouding, de Chi, het Prana, etc. Haptotherapie kan worden beschouwd als een vorm van psychosociale hulpverlening die tot doel heeft de cliënt meer in contact met zijn lichamelijk en innerlijk voelen te brengen. In de haptotherapie speelt, naast het gesprek en belevingsgerichte activiteiten, de positieve werking van aangeraakt worden een belangrijke rol. Wordt o.a. toegepast bij relationele problemen, overbelasting / overspannenheid, stress, burn out, onverwerkte ervaringen uit het verleden, depressieve gevoelens EFT is een vorm van gedragsbeïnvloeding die gerangschikt wordt onder de meridian based therapies ook wel energy psychology methodes. Ze worden verondersteld te werken via beïnvloeding van hetzelfde systeem van energiemeridianen waarvan geclaimd wordt dat dit de basis is van acupunctuur. Cogmed is een trainingsprogramma dat bedoeld is om het (werk)geheugen te trainen waardoor het cognitief functioneren (de concentratie) zou verbeteren. Vindt zijn oorsprong in neurofeedback principes. Wordt met name gebruikt bij ADHD en ADD. Opgemerkt moet worden dat de component van het werkgeheugen die door Cogmed zou verbeteren, niet dezelfde component is van het werkgeheugen die met name deficiënt zou zijn bij patiënten met ADHD. 38

39 i-tof Wat-Sji-Gong Reiki Rots en watertraining Hallucinatiegericht e Integratieve Therapie (HIT Hippische Focale Psychodynamische Psychotherapie (HFPP) of Equine assisted Focal Psychodynamic Psychotherapy (EFPP) Prometa protocol i TOF (= Ingratieve Therapie Op Formaat) is een methodiek om ondersteuning te bieden aan kinderen met poepproblemen en hun ouders, waarbij onderzocht en vaststaat dat er geen medische of organische oorzaken spelen. Gesteld wordt dat bij i TOF de uniekheid van het kind en de liefhebbende zorg van ouders voorop staat. Een methodische werkwijze met integratieve kijk en psychosociale invalshoek. Wat Sji Gong is een verzamelnaam voor enkele ontspanningsvormen in warm water. Wordt ook wel waterdansen genoemd of hydrotherapie. Met behulp van Wat Sji Gong zou men snel en op diep niveau ontspannen en zo lichaam en geest bevrijden van spanning en nieuwe energie opnemen. Door via bewuste ademhaling de aandacht te richten op het eigen lichaam en het bewegen zou bewustwording van het eigen lichaam optreden. Wat Sji Gong is een combinatie van warm water met Qigong (ook wel Chi Kung genoemd) (= Chinese adem en bewegingsoefeningen). Reiki komt uit het Japans en betekent letterlijk Universele levenskracht. Via handoplegging wordt universele levensenergie overgebracht van de therapeut naar de patiënt. Verondersteld wordt dat de energie helpt om de opgebouwde blokkades van geest en lichaam te herstellen en de werking van het immuunsysteem te versterken. Hierdoor zou de harmonie in het lichaam worden hersteld en het natuurlijk genezingsproces versneld Aan de Rots en Water training ligt de psycho-fysieke methodiek ten grondslag. Momenten van fysieke actie en ervaring worden afgewisseld met momenten van zelfreflectie, kringgesprekken en schriftelijke reflecties. HIT is een (in Nederland ontwikkeld) gezinsinterventie voor mensen die stemmen horen. HIT omvat meerdere interventies: gezinstherapie, cognitieve gedragstherapie, coping skills training, psycho educatie en motiverende gespreksvoering, en rehabilitatie. Door middel van EFPP wordt getracht de patiënt inzicht te geven in het ontstaan en/of in standhouden van bepaalde (persoonlijkheids-)problematiek en zodoende andere coping-mechanismen en gezondere afweermechanismen te leren hanteren. Deze interventie zou met name geïndiceerd zijn voor hechtings en persoonlijkheidsproblematiek met daaruit voortkomende matige symptomen en beperkingen in het sociaal of beroepsmatig functioneren of op school. Prometa is een controversieel behandelingsprotocol dat primair wordt gebruikt bij metamfetamine verslaving. Maar men beweert ook dat het gebruikt kan worden bij alcohol en cocaïne afhankelijkheid. De behandeling bestaat uit de combinatie van 3 geneesmiddelen (flumazenil, gabapentine en hydroxyzine). 39

40 4. Bijlage D E-health overzicht 40

41 5. Bijlage E Uitwerking doelmatig voorschrijven afspraken geneesmiddelen GGZ Menzis wil met alle GGZ-zorgaanbieders afspraken maken over doelmatig voorschrijven. De volgende uitgangspunten worden gehanteerd: De arts schrijft conform de vigerende richtlijnen van zijn beroepsgroep voor, met inachtneming van alle relevante niet medicamenteuze adviezen; Binnen de richtlijn maakt de voorschrijver een keus voor het meest doelmatige geneesmiddel; De arts schrijft op stofnaam voor, tenzij er medische noodzaak is om dit niet te doen; Wanneer een stof is opgenomen in het preferentiebeleid van Menzis, dan heeft de cliënt uitsluitend recht op een aangewezen geneesmiddel, tenzij er medische noodzaak is voor een ander geneesmiddel; Indien de voorschrijver prijsgegevens wenst in te zien van vergelijkbare geneesmiddelen kijkt hij op de website Onder eerste afleveringen wordt verstaan dat het middel in de twaalf voorafgaande maanden niet gebruik is door de cliënt. Voor een aantal GGZ-geneesmiddelgroepen zijn indicatoren met normen opgesteld over doelmatig voorschrijven, te weten: Antidepressiva In minimaal 90% van het aantal eerste afleveringen antidepressiva wordt een generiek (merkloos) geneesmiddel afgeleverd. Antipsychotica In minimaal 90% van het aantal eerste afleveringen antipsychotica (met ATC-code N05AH of N05AX) wordt een generiek (merkloos) geneesmiddel afgeleverd. Benzodiazepinen In minimaal 95% van het aantal eerste afleveringen benzodiazepinen (m.u.v. clonazepam) wordt een generiek (merkloos) geneesmiddel afgeleverd. Middelen bij dementie In minimaal 90% van het aantal eerste afleveringen anti-dementie-medicatie wordt een generiek (merkloos) geneesmiddel afgeleverd. Anti-epileptica In minimaal 90% van het aantal eerste afleveringen orale anti-epileptica wordt een generiek (merkloos) geneesmiddel afgeleverd. 41

42 6. Bijlage F Beroepenlijst uit CONO Beroepenschema Van toepassing bij vrijgevestigde beroepsbeoefenaren. (Basis)psycholoog Arbeidstherapeut Psychomotorisch therapeut Creatief therapeut Dramatherapeut Gezinstherapeut Gz psycholoog (in opleiding) Gz psycholoog Klinisch psycholoog (in opleiding) Klinisch psycholoog Muziektherapeut Orthopedagoog Psychiater (in opleiding) Psychiater Psychiatrisch (B) verpleegkundige Psychotherapeut (in opleiding) Psychotherapeut Relatie- of echtparentherapeut Sociaal psychiatrisch verpleegkundige Systeemtherapeut 42

43 7. Bijlage G CONO Beroepenschema 43