Raadsvoorstel Groenbeleidsplan 2017

Transcriptie

1 gemeente Eindhoven 16R7062 Raadsnummer Inboeknummer 16bst01540 B&W Beslisdatum 29 november 2016 Dossiernummer Raadsvoorstel Groenbeleidsplan 2017 Inleiding Eindhoven wil een gezonde en leefbare stad zijn als centrum van de Brainport regio (Coalitieakkoord ). Voor deze ambitie is groen kwalitatief en kwantitatief een basisvoorwaarde. Eindhoven combineert het beste van twee werelden: het bruisend economisch en hoogstedelijke hart van de Brainport en de rust en ruimte van de groene hoofdstructuur. Het tuinstadconcept, dat heeft geleid tot de krachtige structuur van Eindhoven, blijft leidraad voor verdere (groene) stadsontwikkeling. De ambitie voor vergroening van de stad komt ook tot uiting in de Binnenstadsvisie Eindhoven 2025 (16R6883), die door de Raad is vastgesteld op 27september Deze stelt concreet als doel om tot 2025 minimaal 10% grijze oppervlakten te transformeren naar groen. In maart 2014 heeft het college van B&W opdracht gegeven voor de actualisatie van het Groenbeleidsplan 2001 (B&W besluit ). Met deze actualisatie wordt verder gebouwd op de in 2001 uitgezette beleidslijnen, ordeningsprincipes en ruimtelijke strategieën. Maar er zijn vraagstukken bijgekomen, die leiden tot andere accenten in ambitie en tot nieuwe opgaven in de stad. De twee belangrijkste zijn de klimaatopgave en gezonde verstedelijking. Deze opgaven zijn een gedeelde verantwoordelijkheid voor de hele stad. Het vraagt om een actieve betrokkenheid van inwoners, bedrijven en instellingen. Voor een goede en heldere belangenafweging is transparant beleid nodig en een aanpassing van de bijbehorende instrumenten. Het geactualiseerde Groenbeleidsplan is digitaal en informatief. Het is de overkoepelende nota voor het programma Groen en Recreatievoorzieningen dat onderdeel uitmaakt van het raadsprogramma Openbare Ruimte en is een uitwerking van de roadmap Groen en Water. De actualisatie bestaat uit drie onderdelen: 1. het Groenbeleidsplan; 2. een informatiesysteem op basis waarvan een kwalitatieve waardebepaling en belangenafweging mogelijk is; 3. een regeling voor groencompensatie. Het afgelopen jaar is in samenspraak met de stad en professionele partijen gewerkt aan deze drie onderdelen. Met dit raadsvoorstel willen we het eerste onderdeel het Groenbeleidsplan 2017 aan u voorleggen. Dit vormt de basis voor de uitwerking van de groencompensatieregeling.

2 Wettelijke taak Ja Kerntaak gekoppeld aan het werkprogramma van het college Vergroening maakt onderdeel uit van het Coalitieakkoord Expeditie Eindhoven Iedereen Mee. Opdracht in het kader van Nieuwe Ruimte (B&W besluit ). Onvermijdelijk Doelstelling Het duurzaam veiligstellen en ontwikkelen van een kwalitatief hoogwaardige groenstructuur met daarin passende functies. Hiermee levert de toepassing van het groenbeleid een wezenlijke bijdrage aan een aantrekkelijke en gezonde woon- en werkomgeving als karakteristieke kwaliteit van Eindhoven. Een omgeving die leefbaar en klimaatadaptief is en een volwaardig vestigingsklimaat biedt voor Brainport. Met het groenbeleidsplan wil de stad Eindhoven: richting geven aan ontwikkelingen en ambities formuleren; faciliteren van de ontwikkeling van Eindhoven als gezonde, klimaatadaptieve en groene stad om zo de vitaliteit en het welzijn van haar bewoners naar een hoger plan te kunnen brengen; aanknopingspunten bieden voor beheer en inrichting; groen en groenontwikkelingsmogelijkheden voor Eindhoven duurzaam veiligstellen waar het moet en flexibiliteit bieden waar het kan; partners in de stad inspireren en stimuleren: inwoners, bedrijfsleven, kennis- en onderwijsinstellingen en overheid. Voorstel 1. Het Groenbeleidsplan 2017 vast te stellen als basis voor toekomstige belangenafwegingen tussen groen en overige stedelijke ontwikkelingen en sturing voor investeringen die onderdeel uitmaken van het programma Groen en Recreatievoorzieningen. Het Groenbeleidsplan 2017 bevat de volgende ambities richtlijnen, procesafspraken en ruimtelijke strategieën: a. Ambitiekaart De ambities van het Groenbeleidsplan zijn vertaald in een gebiedsgerichte ambitiekaart en in thematische speerpunten. De ambitiekaart geeft de gebiedsgerichte ambities op hoofdlijnen weer (zie bijlage Ambitiekaart GBP2017) De gemeente richt haar aandacht de komende tijd vooral op de regionale verbindingen en netwerken, tot over de landsgrenzen, in samenwerking met de regio en het vergroenen van bedrijventerreinen en binnenstad. De thematische speerpunten zijn; duurzaamheid, klimaatadaptatie, biodiversiteit, cultuurhistorie, gezondheid, samenwerking, educatie en innovatie. b. Richtlijnen

3 - volg de morfologie van de stad; - streef naar robuuste groenstructuren; - verweven waar het kan en scheiden waar het moet; - neem biodiversiteit als uitgangspunt; - neem cultuurhistorie als uitgangspunt; - alleen bouwen en verharden indien noodzakelijk; - combineer verdichten en vergroenen. c. Procesafspraken - vereiste van een groenplan bij ruimtelijke initiatieven; - vertaling van investeringen, onderhoud en vervangingskosten naar jaarlijks uitvoeringsprogramma; - uitwerken van een groencompensatieregeling. d. Ruimtelijke strategieën (zie bijlage Ruimtelijke strategieënkaart GBP2017 en bijlage Matrix ruimtelijke strategieën GBP2017) - Stad, rood beeldbepalend; - Stad, groen beeldbepalend; - Integrale ontwikkeling groen-rood; - Structureel stadsgroen; - Multifunctioneel groen; - Natuur en landschap. 2. De mogelijkheid om de ambitiekaart en de ruimtelijke strategieënkaart bij te stellen te mandateren aan B&W indien daar als gevolg van actualiteiten en innovaties aanleiding voor is. 3. B&W op te dragen een Regeling Groencompensatiefonds op te stellen naar voorbeeld van de Regeling Bomencompensatiefonds die uiterlijk Q aan de Raad wordt voorgelegd. 4. Het Groenbeleidsplan 2001 in te trekken. Argumenten 1.1 Het Groenbeleidsplan moet beantwoorden aan de nieuwe opgaven van deze tijd. Eindhoven krijgt te maken met diverse nieuwe vraagstukken waarop het nieuwe Groenbeleidsplan mede antwoord moet geven. De belangrijkste aandachtspunten zijn de klimaatproblematiek, gezonde verstedelijking en de stijgende verstedelijkingsdruk (naar inwoners). De veranderende rol van de gemeente vraagt om meer ruimte voor initiatieven van derden, open data en kennismanagement. Vanuit biodiversiteit en cultuurhistorie leidt een toenemende kennis en waardering/erkenning tot verhoogde aandacht hiervoor. Hierbij past een geactualiseerd Groenbeleidsplan. 1.2 Groen heeft meerdere belangen voor de stad. Bij uitvoering is groen leidend als het zelf het primair doel vormt. Tegelijkertijd dient het ook nevendoelen, die voor andere programma s juist hoofddoelen zijn. In veel gevallen is een ander programma leidend en wordt hierin groen als nevendoel gerealiseerd. Groen staat immers niet op zich, maar heeft naast haar eigen intrinsieke waarde ook sociale, economische en milieu waarden. Enerzijds draagt groen bij aan een gezonde

4 leefomgeving en een multifunctionele openbare ruimte die kansen biedt voor sociale contacten. Dit komt overeen met de commons gedachte uit het tuinstadconcept. Anderzijds kan groen met haar ambities en speerpunten aanhaken op maatregelen op het gebied van klimaatadaptatie en verkeer. Het Groenbeleidsplan ondersteunt en versterkt de verschillende meerwaarden die groen heeft voor de stad. 1.3 Het Groenbeleidsplan stuurt met de ambities, richtlijnen, procesafspraken en ruimtelijke strategieën op het duurzaam veiligstellen en ontwikkelen van een kwalitatief hoogwaardige groenstructuur met daarin passende functies. Eindhoven heeft de ambitie om een leefbare, gezonde en klimaatadaptieve stad te zijn. Deze ambitie vraagt om kwaliteit en kwantiteit van het groen. Aangezien groen één van de vele thema s is in de stad die vragen om ruimte, zijn heldere randvoorwaarden vanuit het groen nodig om een positie te kunnen innemen ten opzichte van de andere ruimtevragers in de stad. Maar ook tussen de verschillende groene functies onderling is dit nodig. Met de richtlijnen, procesafspraken en ruimtelijke strategieën geeft het groenbeleidsplan invulling aan deze randvoorwaarden. 1.4 De ambitiekaart biedt de basis voor de ruimtelijke investeringen. De ambitieskaart geeft aan op welke locaties de gemeente nog ambities heeft om de groenstructuur verder te ontwikkelen, te versterken of missende schakels in de huidige structuur te realiseren. De overkoepelende ruimtelijke ambitie is om te komen tot een volledig stadsdekkend netwerk, vanaf de verbinding met de regionale groenstructuren via de wiggen, parken en het structureel stadsgroen naar het fijnmazige netwerk in buurten en wijken tot op straatbomen niveau. De gemeente richt haar aandacht de komende tijd vooral op de regionale verbindingen en netwerken, tot over de landsgrenzen, in samenwerking met de regio en het vergroenen van bedrijventerreinen en binnenstad. 1.5 De ruimtelijke strategieën bepalen hoe we willen omgaan met de groenstructuren in de stad. De structuur en het groene karakter van de stad passen helemaal in het tuinstadconcept. De ruimtelijke strategieën hebben tot doel deze kwaliteit te borgen en te versterken. De ruimtelijke strategieën kaart geeft het onderscheid aan tussen verschillende groengebieden. Bij ontwikkelingen, herinrichtingen en beheer gaan we altijd het eerste uit van de plek in de stad en in de groenstructuur in het bijzonder (gebiedsgericht). De ruimtelijke strategieënkaart is hiervoor leidend en bepaalt wat er wel en niet kan en hoe we (willen) omgaan met het groen. Daarbij bepalen het verhaal van de stad (morfologische en cultuurhistorische ontstaansgeschiedenis) en de aanwezige functies de waarde van het groen op een bepaalde locatie. De nieuwe Omgevingswet maakt het mogelijk om concreet en gebiedsgericht aan te geven hoe wij met onze groenstructuur om willen gaan. Naar verwachting treedt de Omgevingswet in 2019 in werking. 2.1 Actuele ontwikkelingen en innovaties vragen om snelle aanpassingsmogelijkheden van beleid. Het Groenbeleid is geen blauwdruk. De wereld om ons heen verandert snel. Door maatschappelijke veranderingen en trends, maar ook met het oog op leefbaarheids- en

5 klimaatvraagstukken vinden continu innovaties plaats op diverse groene onderwerpen. Wat en hoe is niet te voorzien, wel dat ze om andere voorwaarden kunnen vragen, dan waar nu op ingezet wordt. Het neerleggen van de aanpassingsbevoegdheid van de ambitiekaart en de ruimtelijke strategieënkaart bij B&W voorziet hierin. 2.2 De samenwerking met de stad en regio vraagt ruimte en flexibiliteit om mee te denken en kan leiden tot voortschrijdende inzichten. Op het gebied van samenwerking en co-creatie is het van belang voor de gemeente om in gesprek te blijven met de stad. De gemeente moet een goede gesprekspartner zijn voor de diverse individuen, bedrijven en organisaties en kunnen meedenken en inspringen op goede initiatieven en ontwikkelingen. Daarbij stoppen de groenstructuren niet bij de gemeentegrenzen. Er wordt in diverse samenwerkingsverbanden met de regio gewerkt aan de verbindingen met de regionale groenstructuren. Ook vanuit deze samenwerking kunnen vernieuwde inzichten aanleiding zijn om de beleidskaarten bij te stellen. 3.1 Een Regeling Groencompensatiefonds biedt flexibiliteit in een groeiende en veranderende stad. De regeling is gericht op het behoud en de versterking van de Eindhovense groenstructuur kwalitatief en kwantitatief. Hiermee wordt een bijdrage geleverd aan de daarmee samenhangende doelen zoals een aantrekkelijke, gezonde, leefbare en klimaatadaptieve stad. Bij ontwikkelingen die ten koste dreigen te gaan van het groen, wordt in eerste instantie gezocht naar een oplossing om dit te voorkomen. Mocht dit niet lukken en indien andere belangen echt zwaarder wegen, dan biedt de groencompensatieregeling de mogelijkheid om dit verlies te compenseren. Het leidend principe voor groencompensatie is: 1. compenseren binnen plangebied; 2. indien mogelijk, compenseren op alternatieve (vergelijkbare) locatie; 3. financiële compensatie. 3.2 Bestaande compensatieafspraken voldoen niet. De afspraken uit het Groenbeleidsplan 2001 over groencompensatie zijn niet voldoende uitgewerkt. Hierdoor bieden ze niet de gewenste bescherming van de kwaliteit en kwantiteit van de Eindhovense groenstructuren. 4.1 Het geactualiseerde Groenbeleidsplan vervangt het Groenbeleidsplan Kanttekeningen 1.1 Meer dan de helft van de groenstructuur in Eindhoven is niet in eigendom van de gemeente. Het Groenbeleidsplan heeft betrekking op al het groen in Eindhoven. Maar de gemeente is niet altijd de eigenaar. Het groen dat in eigendom is van derden is lastiger te beschermen dan het groen in bezit van de gemeente. Dit geldt vooral voor het groen dat niet als zodanig is bestemd in bestemmingsplannen. Om toch de doelstelling van het groenbeleidsplan te bereiken, zet de gemeente in op bewustwording van het grotere

6 verhaal en de waarden van groen, op het stimuleren van vergroening, beschermen van kwaliteit en kwantiteit in dialoog met betrokkenen. Kosten Het Groenbeleidsplan is bedoeld als beleidskader, om richting te geven en te inspireren. Besluitvorming over inhoud en kosten van uitvoeringsprojecten vindt separaat per uitvoeringsprogramma of project plaats door het college van B&W en in het geval van het MJPS door de raad. Het uitwerken van de groencompensatieregeling vindt plaats met interne capaciteit en past binnen het uitvoeringsprogramma Groen voor Communicatie Wijze van samenspraak en externe communicatie en informeren van betrokkenen Volgens art. 3.4 awb en de Verordening Samenspraak en inspraak Eindhoven (2008) is inspraak en/of samenspraak verplicht voor een gemeentelijk beleidsplan. Gedurende de periode van oktober 2014 tot en met oktober 2016 zijn er diverse afstemmingsmomenten geweest met professionele partijen uit de stad. Zoals TU/e, verschillende Eindhovense woningbouwcorporaties, GGzE en Trefpunt Groen Eindhoven, die veel verschillende belangenorganisaties vertegenwoordigd. Maar ook met buurgemeenten, Brabants Landschap en Rijkswaterstaat. Ook intern heeft afstemming plaatsgevonden via diverse werksessies. Op 1 maart 2016 is de Raadswerkgroep Nieuwe Ruimte geïnformeerd over de nieuwe opzet en de hoofdlijnen van het Groenbeleidsplan. Communicatie besluit en inhoud Groenbeleidsplan naar buiten toe Na vaststelling wordt het Groenbeleidsplan gepubliceerd op de gemeentelijk website. Bijbehorend kaartmateriaal en achtergrond informatie wordt daarnaast ook digitaal toegankelijk gemaakt met behulp van Geofundament. We willen diverse andere media inzetten, naast de gemeentelijke website, om zoveel mogelijk verschillende doelgroepen te bereiken. Als deze informatie via internet beschikbaar is, kan het een grote rol vervullen in de educatie en kennisdeling over het groen in Eindhoven. Daarbij is het digitaal inzichtelijk en raadpleegbaar zijn van het beleid met bijbehorend kaartmateriaal voor derden, een eis vanuit rechtsbescherming. Planning en uitvoering Na vaststelling van het Groenbeleidsplan worden de digitale kaarten geschikt gemaakt voor Geofundament. Dit is de basis voor de verdere uitwerking van het digitale informatiesysteem van groenkaarten. De groencompensatieregeling wordt uiterlijk Q aan de Raad voorgelegd. Naast in onderhouds- en beheerprogramma s van Groen en Openbare Ruimte zullen de ambities uit het Groenbeleidsplan 2017 worden meegenomen in verschillende sectorale uitvoeringsprogramma s: Vanuit het Groenprogramma wordt voornamelijk vanuit de intrinsieke waarde van groen ingezet op; bijvoorbeeld het renoveren van stadsparken (o.a. cultuurhistorische-,

7 belevings- en ecologische doelen) en het uitbreiden van het groen in de stad, zoveel mogelijk in samenwerking met anderen. Het groenprogramma realiseert mede doelen van andere programma s in het ruimtelijk en sociaal domein; groen draagt bijvoorbeeld met het planten van extra bomen bij aan milieudoelstellingen en duurzaamheidsdoelstellingen op het gebied van luchtkwaliteit, of draagt bij aan de sociale samenhang met het creëren van ontmoetingsplekken. Andere programma s van het ruimtelijk domein realiseren mede groendoelen; Bijvoorbeeld het waterprogramma kan waterdoelstellingen mede realiseren door het aanbrengen van extra groen, bijvoorbeeld in de binnenstad (o.a. doelen op het gebied van hittestress en het lokaal langer vasthouden van water) en bij verkeer zal bij projecten mede maximaal ingezet worden op het groener maken van de stad. Daarnaast zullen aan de raad jaarlijks voorstellen worden gedaan voor realisatie van groendoelen via het meerjaren plan stedelijk (MJPS). Evaluatie Er is geen sprake van evaluatie in de traditionele zin, maar van een doorgaande dynamische ontwikkeling van het Groenbeleidsplan. Bijstellingen zullen zo nodig worden voorgesteld aan de Raad. Bijlage(n) Als bijlage(n) bij dit voorstel behoren: b Groenbeleidsplan 2017 b Bijlage Ambitiekaart GBP2017 b Bijlage Ruimtelijke strategieënkaart GBP2017 b Bijlage Matrix ruimtelijke strategieën GBP2017 De bijlagen worden meegestuurd De bijlagen liggen ter inzage in de leeskamer Een ontwerpraadsbesluit bieden wij u hierbij ter vaststelling aan. Burgemeester en wethouders van Eindhoven,, secretaris.

8 Ontwerp Raadsbesluit De raad van de gemeente Eindhoven; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders van 29 november 2016; <Klik hier voor tekst vóór besluit> besluit: 1. Het Groenbeleidsplan 2017 vast te stellen als basis voor toekomstige belangenafwegingen tussen groen en overige stedelijke ontwikkelingen en sturing voor investeringen die onderdeel uitmaken van het programma Groen en Recreatievoorzieningen. Het Groenbeleidsplan 2017 bevat de volgende ambities richtlijnen, procesafspraken en ruimtelijke strategieën: a. Ambitiekaart De ambities van het Groenbeleidsplan zijn vertaald in een gebiedsgerichte ambitiekaart en in thematische speerpunten. De ambitiekaart geeft de gebiedsgerichte ambities op hoofdlijnen weer (zie bijlage Ambitiekaart GBP2017) De gemeente richt haar aandacht de komende tijd vooral op de regionale verbindingen en netwerken, tot over de landsgrenzen, in samenwerking met de regio en het vergroenen van bedrijventerreinen en binnenstad. De thematische speerpunten zijn; duurzaamheid, klimaatadaptatie, biodiversiteit, cultuurhistorie, gezondheid, samenwerking, educatie en innovatie. b. Richtlijnen - volg de morfologie van de stad; - streef naar robuuste groenstructuren; - verweven waar het kan en scheiden waar het moet; - neem biodiversiteit als uitgangspunt; - neem cultuurhistorie als uitgangspunt; - alleen bouwen en verharden indien noodzakelijk; - combineer verdichten en vergroenen. c. Procesafspraken - vereiste van een groenplan bij ruimtelijke initiatieven; - vertaling van investeringen, onderhoud en vervangingskosten naar jaarlijks uitvoeringsprogramma; - uitwerken van een groencompensatieregeling. d. Ruimtelijke strategieën (zie bijlage Ruimtelijke strategieënkaart GBP2017 en bijlage Matrix ruimtelijke strategieën GBP2017) - Stad, rood beeldbepalend; - Stad, groen beeldbepalend; - Integrale ontwikkeling groen-rood; - Structureel stadsgroen; - Multifunctioneel groen; - Natuur en landschap.

9 2. De mogelijkheid om de ambitiekaart en de ruimtelijke strategieënkaart bij te stellen te mandateren aan B&W indien daar als gevolg van actualiteiten en innovaties aanleiding voor is. 3. B&W op te dragen een Regeling Groencompensatiefonds op te stellen naar voorbeeld van de Regeling Bomencompensatiefonds die uiterlijk Q aan de Raad wordt voorgelegd. 4. Het Groenbeleidsplan 2001 in te trekken. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van, voorzitter., griffier.