Inkoopplan 2015 Forensische Zorg. Datum 1 augustus 2014 Status Definitief

Transcriptie

1 Inkoopplan 2015 Forensische Zorg Datum 1 augustus 2014 Status Definitief

2

3 Colofon Afzendgegevens Directie Forensische Zorg Zorginkoop Turfmarkt EM Den Haag Postbus GC Den Haag T Ons kenmerk Auteur DForZo Pagina 3 van 33

4

5 Inhoud Colofon 3 1 Inleiding Algemeen Documenten Leeswijzer 8 2 Kaders Masterplan DJI en Meerjarenovereenkomst Forensische Zorg Meerjarenbeleid Inkoop Forensische Zorg Wet Forensische Zorg Conclusies 13 3 Bekostiging DBBC Ontwikkelingen DBBC Analyses DBBC Onderzoek DBBC ZZP en extramurale AWBZ Ontwikkelingen ZZP en extramurale AWBZ Analyses ZZP en extramurale AWBZ Onderzoek ZZP en extramurale AWBZ Conclusies 25 4 Kwaliteit Prestatie-indicatoren Prestatie-indicatoren Doelmatigheid Prestatie-indicatoren Forensische Psychiatrie Routine Outcome Monitoring Recidivevermindering Ketensamenwerking en continuïteit van zorg Conclusies 29 5 Conclusies Inkoopbeleid Uitwerking speerpunten 30 Pagina 5 van 33

6

7 1 Inleiding 1.1 Algemeen Sinds 2008 is het ministerie van Veiligheid en Justitie (VenJ) verantwoordelijk voor het uitvoeren van alle activiteiten met betrekking tot de inkoop van forensische zorg in een strafrechtelijk kader. Het betreft alle geestelijke gezondheidzorg, verstandelijk gehandicaptenzorg en verslavingszorg die onderdeel is van een (voorwaardelijke) straf of maatregel of de tenuitvoerlegging daarvan. Het doel van forensische zorg wordt omschreven als het herstel van de patiënt én vermindering van de kans op recidive ten behoeve van de veiligheid van de samenleving. Er worden drie doelgroepen in de forensische zorg onderscheiden: 1. Terbeschikkingstelling met bevel tot verpleging (Tbs); 2. Forensische Zorg aan Gedetineerden (FZG); 3. Verdachten of veroordeelden aan wie het Openbaar Ministerie (OM) of de Rechtspraak forensische zorg heeft opgelegd als voorwaarde: Overige Forensische Zorg (OFZ). De verantwoordelijkheid voor de inkoop van forensische zorg is belegd bij het ministerie van VenJ, specifiek bij de Dienst Justitiële inrichtingen (DJI) om invulling te geven aan de volgende doelstellingen: 1. Het realiseren van voldoende zorgcapaciteit; 2. De juiste patiënt op het juiste bed; 3. Kwalitatief goede zorg gericht op de veiligheid van de samenleving; 4. Goede aansluiting met de reguliere zorg. Binnen de DJI is Directie Forensische Zorg (DForZo) verantwoordelijk voor de inkoop van forensische zorg in een strafrechtelijk kader. Daarnaast is DForZo verantwoordelijk voor de plaatsing van volwassenen die psychiatrische zorg, verslavingszorg of verstandelijk gehandicaptenzorg nodig hebben. 1.2 Documenten 2015 Ten behoeve van de inkoop en financiering van forensische zorg publiceert DForZo jaarlijks een aantal documenten. Met betrekking tot de inkoop 2015 worden de volgende documenten gepubliceerd: Inkoopplan Forensische Zorg 2015 (OFZ en Tbs); Offerteaanvraag Forensische Zorg 2015 (OFZ en niet-justitiële FPC s); Handleiding Financiering & Registratie 2015 (OFZ en niet-justitiële FPC s); Handleiding Planning en Control Particuliere FPC s 2015; Handleiding Planning en Control Rijks FPC s 2015; Handboek Forensische Zorg 2015 laatste editie. Het Inkoopplan Forensische Zorg 2015 (OFZ en Tbs) informeert u over: De financiële en kwalitatieve kaders waarbinnen de forensische zorg wordt ingekocht; De ontwikkelingen op het gebied van de bekostiging van de forensische zorg; De kwaliteitsontwikkeling van de forensische zorg; De uitgangspunten voor het inkoopbeleid Pagina 7 van 33

8 De Offerteaanvraag Forensische Zorg 2015 (OFZ en niet-justitiële FPC s) informeert u over: Het inkoopproces en de planning voor 2015; Het offerte-beoordelingskader; He voorwaarden voor offerte-indiening. De Handleiding Financiering & Registratie 2015 (OFZ en niet-justitiële FPC s) informeert u over: De regels met betrekking tot de financiering van forensische zorg; De regels met betrekking tot de registratie van forensische zorg; De regels met betrekking tot de verantwoording van forensische zorg. De Handleiding Planning & Control 2015 (versie rijks en versie particulier) informeert u over: Het offerte-beoordelingskader Tbs; De voorwaarden voor offert-indiening Tbs; De regels met betrekking tot de financiering van Tbs; De regels met betrekking tot de registratie van Tbs; De regels met betrekking tot de verantwoording van Tbs. Het Handboek Forensische Zorg laatste editie informeert u over: De processen, rollen en verantwoordelijkheden in de forensische zorg. 1.3 Leeswijzer Het Inkoopplan 2015 geeft de richting van het inkoopbeleid voor 2015 weer, voor zowel de OFZ als de Tbs. In hoofdstuk 2 wordt u geïnformeerd over de kaders waarbinnen de inkoop 2015 plaatsvindt, in hoofdstuk 3 over de ontwikkelingen in DBBC s, ZZP s en extramurale AWBZ en in hoofdstuk 4 over de kwaliteitsontwikkelingen op het gebied van de forensische zorg. In hoofdstuk 5 worden de conclusies getrokken voor het inkoopbeleid In de Offerteaanvraag 2015 leest u hoe u vervolgens een offerte kunt indienen voor de OFZ en Tbs voor niet-justitiële FPC s. De justitiële FPC s dienen voor de inkoopprocedure voor de Tbs de Handleiding Planning & Control 2015 te raadplegen. Pagina 8 van 33

9 2 Kaders 2.1 Masterplan DJI en Meerjarenovereenkomst Forensische Zorg In het Masterplan DJI is vastgelegd op welke wijze de taakstelling voor de forensische zorg wordt ingevuld. Als gevolg van de taakstellingsopdracht van DJI zijn met de overkoepelende brancheorganisaties in de forensische zorg gesprekken gevoerd over inhoudelijke ambities en een verantwoorde wijze van bezuinigingen. Het resultaat hiervan is de Meerjarenovereenkomst Forensische Zorg (hierna convenant ) die op 3 april 2013 is ondertekend door de Staatssecretaris van VenJ en de voorzitters van GGZ Nederland en de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN). In dit convenant zijn afspraken gemaakt voor een gezamenlijke agenda om de forensische zorg kwalitatief hoogwaardig en betaalbaar te houden. Voor de Tbs-sector zal de totale capaciteit van thans 1782 bedden worden gereduceerd tot 1339 bedden in Gezien de forse teruggang in capaciteitsbehoefte is in het kader van het Masterplan DJI besloten om bij twee van de dertien FPC s in Nederland geen Tbs-gestelden meer te plaatsen. De capaciteit wordt bij deze twee FPC s volledig afgebouwd. Rijks FPC Veldzicht krijgt een nieuwe bestemming, waarbij het aantal Tbs-plaatsen fors wordt verminderd. Hiermee wordt invulling gegeven aan het grootste deel van het aantal te reduceren Tbs-bedden. De resterende bedden zullen te zijner tijd worden afgebouwd. Naast de autonome krimp in de Tbs hebben partijen in het convenant de volgende afspraken gemaakt om verdere krimp van het budget te bewerkstelligen: Volledige afbouw van de reservecapaciteit in de Tbs; De behoefte aan hoog beveiligde Tbs-capaciteit (verder) terugbrengen door verkorting van de behandelduur. Als gevolg hiervan neemt de behoefte aan lager beveiligde OFZ toe; het zogeheten waterbedeffect van Tbs naar OFZ ; Doorvoeren efficiencykorting. Er is afgesproken dat de efficiencykorting zo veel mogelijk beleidsrijk wordt ingevuld door onder andere de inzet op een goedkopere mix van forensische zorg; Capaciteitsreductie in de OFZ-, PPC- en FZG-capaciteit. De beleidsrijke invulling van de efficiencykorting vereist een goedkopere mix aan forensische zorg, onder andere door zorg te ambulantiseren. Dit brengt een complexe verandering in het zorgaanbod met zich mee en hiervoor is een meerjarenperspectief nodig. Om dit te bewerkstelligen hebben partijen afgesproken toe te werken naar meerjarige contracten waarin ook afspraken worden opgenomen over de benodigde investeringen om de transitie tot stand te brengen. Om de behoefte aan hoog beveiligde capaciteit terug te brengen is het verbeteren van de doorstroom in de forensische keten noodzakelijk. Het project Instroom, Doorstroom, Uitstroom (IDU) in de klinische forensische zorg geeft hier uitvoering aan. Een soepelere doorstroming betekent enerzijds 'de juiste patiënt op het juiste bed' en voorziet anderzijds voor patiënten ook in een snellere uitstroom, al dan niet naar vervolgvoorzieningen. Dit zorgt er weer voor dat er met het beschikbare budget meer patiënten van zorg kunnen worden voorzien. Het project IDU brengt onder meer de randvoorwaarden, doelgroepen en selectiecriteria in kaart. Analoog aan de prestatie-indicatoren in de Tbs-sector die toezien op de snelheid van de behandeling, wordt onderzocht of en in hoeverre doorstroomnormen (per doelgroep) opgesteld kunnen worden en worden de mogelijkheden onderzocht tot het monitoren hiervan. Gezamenlijk met de zorgaanbieders wordt gekeken naar innovatiemogelijkheden die de doorstroom kunnen bevorderen. Inmiddels wordt er in diverse werkgroepen, gezamenlijk met aanbieders gewerkt om de diverse onderwerpen verder uit te werken. Pagina 9 van 33

10 Aanvullend op het convenant zijn tussen GGZ Nederland, de VGN en het ministerie van VenJ afspraken gemaakt over de realisatie van een voorziening van OFZ in Oost-Nederland. De sluiting van FPC Oldenkotte heeft grote gevolgen voor de werkgelegenheid in deze regio en de Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie heeft de Tweede Kamer toegezegd de gevolgen zo veel als mogelijk te verzachten. De convenantspartijen hebben daarom afgesproken dat extra middelen, opgebracht uit de incidentele looncomponent van de OVA, beschikbaar worden gesteld ter realisatie van een forensische voorziening in deze regio. Door realisatie van de voorziening kan enerzijds een substantieel deel van het personeel van FPC Oldenkotte werk behouden en kan anderzijds de waardevolle forensische expertise worden voortgezet. Voortzetting van deze expertise zorgt voor instandhouding van een forensische keten van OFZ in deze regio. De capaciteit komt bovenop het bestaande capaciteitskader en legt derhalve geen beslag op de reeds gecontracteerde capaciteit bij zorgaanbieders. Aangezien de huidige gecontracteerde capaciteit als gevolg van de bezuinigingen een overdruk laat zien, heeft deze extra capaciteit tot positief gevolg dat capacitaire ruimte wordt gecreëerd. Deze ruimte biedt bovendien mogelijkheden voor de zogeheten schuifcapaciteit in het kader van de aanbevelingen uit het RVZ rapport "stoornis en delict" inzake de knelpunten met betrekking tot de financierings- en bekostigingsregimes tussen het strafrechtelijk en het civiel kader. Op 21 november 2013 heeft de Tweede Kamer de begroting van het ministerie van VenJ voor 2014 behandeld. Er is een motie aangenomen, motie , nr. 82, die van invloed is op de inkoop van de forensische zorg voor 2014 en opvolgende jaren. Ten behoeve van de inkoop van begeleiding en lichte vormen van beschermd wonen zijn extra middelen beschikbaar gekomen. Deze middelen zijn bedoeld om de capaciteit op peil te houden. In de meerjarenbegroting was ten aanzien van deze segmenten namelijk een afbouwende reeks opgenomen. Implicaties voor het inkoopbeleid 2015 Afbouw Tbs-capaciteit In 2015 dient de Tbs-capaciteit verder afgebouwd te worden tot gemiddeld 1630 plaatsen. Daartoe is de capaciteit van FPC Oldenkotte per 1 januari 2015 volledig afgebouwd. Per 1 januari 2016 is de Tbs-capaciteit van FPC Veldzicht grotendeels afgebouwd alsmede de volledige capaciteit van FPC 2Landen. Tegelijkertijd wordt het waterbedeffect van Tbs naar OFZ geëffectueerd, waarmee in plaatsen extra aan het capaciteitskader van de OFZ worden toegevoegd. Efficiencykorting Voor 2014 hebben de convenantspartijen geconstateerd dat een beleidsrijke invulling van de efficiencykorting (nog) niet haalbaar was. Derhalve is voor 2014 een korting van 4,5% op het budget doorgevoerd. Voor 2015 zijn mogelijkheden gevonden en wordt een deel van de taakstelling beleidsrijk ingevuld. Meerjarige contracten Om te komen tot ambulantisering van het zorgaanbod zal een start worden gemaakt met meerjarige contracten, waarin ook afspraken worden opgenomen over de benodigde investeringen om de transitie tot stand te brengen. Opbouwplan ambulant De convenantspartijen hebben afgesproken dat - gelijktijdig met de afbouw van hoog beveiligde capaciteit - het budget voor ambulant dient te groeien. Hiertoe zullen de vrijgespeelde middelen door de efficiencykorting deels weer worden ingezet voor het opbouwplan ambulant. Het budget voor ambulante zorg dient in totaal met 5 miljoen euro gestegen te zijn aan het eind van de convenantperiode. Pagina 10 van 33

11 Dit betekent dat in 2015 het beschikbare budget voor ambulante zorg wordt verhoogd. Motie-middelen Met de middelen in 2015 kan de in 2014 initieel gecontracteerde RIBW-capaciteit op peil worden gehouden en is er 1 miljoen euro extra beschikbaar ten behoeve van de inkoop van begeleiding en lichte vormen van beschermd wonen. 2.2 Meerjarenbeleid Inkoop Forensische Zorg In 2013 heeft DForZo het Meerjarenbeleid Inkoop Forensische Zorg gepubliceerd. In het document heeft DForZo uiteengezet op welke wijze zij invulling wil geven aan de inkoop van forensische zorg voor de komende 4 jaar. Daartoe zijn in de inkoopstrategie speerpunten geformuleerd. Binnen de beperkingen en mogelijkheden van de kaders dienen deze speerpunten nagestreefd te worden, ten einde de doelstellingen van het stelsel van forensische zorg te realiseren. Met de afname van de beschikbare middelen en tegelijkertijd een groeiende behoefte aan forensische zorg komt DForZo voor de opdracht te staan om eenzelfde aantal patiënten - en waar mogelijk en nodig zelfs meer - van passende en kwalitatief hoogwaardige zorg te voorzien. Dit ziet DForZo als de grootste uitdaging voor de periode De volgende speerpunten zijn in de meerjaren-inkoopstrategie geformuleerd: 1. Meer ambulante en laag-beveiligde klinische zorg en minder hoog-beveiligde klinische zorg; 2. Inkopen en differentiëren op kwaliteit; 3. Bijdragen aan de verbetering van de continuïteit van zorg. Deze speerpunten worden geconcretiseerd in het inkoopbeleid Wet Forensische Zorg In de Wet forensische zorg (Wfz) wordt de brede stelselherziening van de forensische zorg geregeld. Het bevat onder andere wetgeving over de inkoop en financiering, de aanspraak op forensische zorg, de plaatsing van justitiabelen in de zorg en sturingsrelaties. De wet treedt waarschijnlijk op 1 januari 2015 in werking. Tot die tijd is het Interimbesluit forensische zorg (hierna: Interimbesluit) de wettelijke basis voor het forensische zorgstelsel, met uitzondering van de Tbsdwang. Met de inwerkingtreding van de Wfz, vervalt het Interimbesluit. Omdat de OFZ reeds functioneert op basis van het Interimbesluit en het Interimbesluit is gebaseerd op de uitgangspunten van de Wfz, treden bij de overgang naar de Wfz voor zorgaanbieders binnen de OFZ geen grote veranderingen op. Belangrijkste veranderingen bij inwerkingtreding: Alle bepalingen die betrekking hebben op de organisatie van alle vormen van forensische zorg (ook forensische zorg in het kader van een voorwaardelijke sancties) zijn in één wet, de Wfz, opgenomen; De Wfz voorziet - anders dan de huidige wetgeving - in de noodzakelijke aansluiting van forensische zorg met andere vormen van geestelijke gezondheidszorg. Zorgaanbieders dienen in dat kader zorg te dragen voor een tijdige overdracht, indien na afloop van de strafrechtelijk titel zorg nog steeds noodzakelijk is; Een patiënt heeft aanspraak op forensische zorg en niet langer recht op deze zorg (zoals in de AWBZ); Met de Wfz wordt een gedifferentieerd zorgaanbod gecreëerd. Hiertoe is de zorginkoop-functie ingericht. De zorgvraag is bepalend; Pagina 11 van 33

12 De basis van de Wfz wordt gevormd door de inkoop van de forensische zorg bij zorgaanbieders. Door het inkopen van zorg wordt gestuurd op de kwaliteit van de forensische zorg. Dit brengt met zich mee dat de subisidie-relatie tussen de Minister van VenJ en de particuliere Tbsinstellingen verdwijnt; De rechter, de officier van justitie of de minister beslist op basis van de indicatiestelling over de te verlenen forensische zorg. De rechter kan ook zonder indicatiestelling beslissen dat forensische zorg wordt verleend. De officier van justitie kan in spoedeisende gevallen gelasten dat forensische zorg wordt verleend; De indicatiestelling en de justitiële titel vormen de basis voor het plaatsingsbesluit. De wet- en regelgeving op het gebied van plaatsingen wordt geharmoniseerd, zodat er één uniforme plaatsingsprocedure is (waarbij het niet uitmaakt wat de strafrechtelijke titel is); Een zorgaanbieder dient onder de Wfz bij het beëindigen van forensische zorg die is opgelegd als voorwaarde een advies aan het OM te geven over de kans op herhaling van het gedrag dat ten grondslag lag aan de forensische zorgtitel; Gegevensverstrekking en -uitwisseling (tussen de Minister van VenJ, het OM, de zorgaanbieder en de reclassering) op grond van de Wfz wordt vereenvoudigd. Er is in beginsel sprake van verplichte verstrekking van gegevens; Bij inwerkingtreding van de Wfz worden twee belangrijke wijzigingen in WvSr ingevoerd. Allereerst wordt de maatregel tot plaatsing in een psychiatrisch ziekenhuis (art. 37 WvSr) geschrapt. De strafrechter komt in plaats daarvan de bevoegdheid tot het verlenen van een rechterlijke machtiging op grond van de Wet BOPZ toe. Daarnaast wordt voorzien in doorbreking van het medisch beroepsgeheim bij weigerachtige observandi. Implicaties voor het inkoopbeleid 2015 Inkoop Tbs De subsidierelatie met de particuliere justitiële FPC s verdwijnt met inwerkingtreding van de Wfz. In de Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) wordt voorzien in overgangsrecht, omdat met inwerkingtreding van de wet niet direct overgegaan kan worden naar het inkoopkader. Zowel de subsidie- als de inkoopsystematiek dient per boekjaar gecontracteerd te worden. Invoering van de Wfz per 1 januari 2015 houdt in dat het niet mogelijk is om met ingang van die datum een inkoopcontract te sluiten. Het is namelijk pas vanaf dat moment mogelijk om een inkooptraject gebaseerd op de Wfz te starten. Daarmee is het niet mogelijk om per boekjaar (van 1 januari tot en met 31 december) te starten en derhalve zal bij inwerkingtreding per 1 januari of later in 2015, geheel 2015 binnen het subsidiekader worden gecontracteerd. De eerste inkoopcontracten worden dan per 1 januari van het volgende boekjaar gesloten. Inkoop Overige Forensische Zorg Ook voor de OFZ geldt dat per boekjaar gecontracteerd wordt. Inwerkingtreding per 1 januari of later in 2015, betekent voor de OFZ dat geheel 2015 op basis van het Interimbesluit Forensische Zorg zal worden gecontracteerd. De eerste inkoopcontracten gebaseerd op de Wfz worden dan per 1 januari van het volgende boekjaar gesloten. Pagina 12 van 33

13 Plaatsing Tbs Vooruitlopend op de invoering van de Wfz, is vorig jaar reeds ingezet op harmonisering van het plaatsingsproces Tbs met de OFZ. Per 1 januari 2014 heeft de aselecte plaatsingssystematiek plaats gemaakt voor de plaatsing op basis van herkomst en bestemming. Met de wijziging van het plaatsingsbeleid wordt de regionale vraag leidend bij de vaststelling van het volume van de in te kopen Tbscapaciteit per FPC. Uitzondering hierop vormt een aantal bijzondere doelgroepen die vanwege de beperkte omvang en specifieke gebouw en zorginhoudelijke eisen geconcentreerd blijven bij een beperkt aantal FPC s. 2.4 Conclusies Vanuit de kaders in de forensische zorg zijn verschillende implicaties voor het inkoopbeleid 2015 naar voren gekomen. Belangrijke opdracht voor 2015 is uitvoering geven aan de taakstelling van het Masterplan DJI en de afspraken uit het convenant Forensische Zorg. Daarnaast dienen de speerpunten uit het Meerjarenbeleid Inkoop Forensische Zorg geconcretiseerd te worden voor het inkoopbeleid Dit houdt in dat de speerpunten moeten worden vertaald binnen de taakstellingsopdracht en convenantafspraken voor Pagina 13 van 33

14 3 Bekostiging 3.1 DBBC Sinds 1 januari 2011 wordt de DBBC-systematiek geleidelijk in de forensische zorg ingevoerd. In deze paragraaf worden de ontwikkelingen, analyses en het onderzoek met betrekking tot de DBBC-systematiek uiteengezet. In paragraaf 3.3 worden op basis hiervan conclusies getrokken voor het inkoopbeleid Ontwikkelingen DBBC De volgende ontwikkelingen zijn relevant voor het inkoopbeleid 2015: In 2013 en 2014 werd de omzet nog voor 95% gebaseerd op de oude bekostigingssystematiek en voor 5% op DBBC. In 2015 geldt dat 70% van de omzet wordt bepaald op basis van de oude parameters en 30% op basis van DBBC s. Vanaf 2016 zal de volledige omzet op basis van DBBC s worden bepaald. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) is verantwoordelijk voor het vaststellen van de maximum DBBC-tarieven. Hierdoor is de zorgaanbieder, tot aan de maximum vastgestelde tarieven, vrij in het bepalen van de hoogte van de aan te bieden tarieven. De NZa heeft voor 2014 nieuwe maximum DBBC tarieven vastgesteld. Om binnen het kader te kunnen blijven van het convenant, heeft DForZo deze tarieven in 2014 gecorrigeerd. Het met de branchepartijen overeengekomen convenant geeft namelijk de budgettaire kaders aan waarbinnen de forensische zorg wordt bekostigd de komende jaren. Voor 2015 zal DForZo de aangepaste tarieven 2014 hanteren, waarbij indexering zal plaatsvinden op basis van de door de NZa gepubliceerde percentages. In de DBBC sheets zijn de aangepaste tarieven opgenomen. Zorgaanbieders worden nadrukkelijk uitgenodigd om een lager tarief te offreren. Hoger is niet mogelijk. Sinds 2013 maakt de Normatieve Huisvestingscomponent (NHC) integraal onderdeel uit van de DBBC-financiering. Er geldt een geleidelijke overgangsperiode tot De NHC telt bij de afrekening over 2015 mee voor 50%. DForZo beziet de mogelijkheden om een permanent voorschot te hanteren. Dit zou inhouden dat de in 2014 uitbetaalde voorschotten omgezet zullen worden in een permanent voorschot. Bevoorschotting van de NHC vormt onderdeel van het permanent voorschot. Pagina 14 van 33

15 3.1.2 Analyses DBBC Overige Forensische Zorg Verblijfsdagen OFZ & FZG Beveiligingsniveaus Totaal Herschikking % 39% 45% 0% 100% Herschikking % 38% 43% 0% 100% Herschikking % 51% 25% 0% 100% Afspraak % 55% 22% 0% 100% Tabel 1: Analyse DBBC s op beveiligingsniveau DForZo heeft in 2013 ingezet op het correct indelen van zorgaanbieders naar het beveiligingsniveau. Op basis van de materiële en immateriële beveiligingseisen is het beveiligingsniveau per zorgaanbieder vastgesteld. Dit heeft erin geresulteerd dat een substantiële verschuiving heeft plaatsgevonden van beveiligingsniveau 3 naar 2. Dit is in bovenstaande tabel duidelijk zichtbaar. OFZ & FZG Verblijfsintensiteit A B C D E F G Totaal Totaal 0% 2% 9% 22% 38% 23% 6% 100% Tabel 2: Analyse DBBC s op verblijfsintensiteit In 2014 is een nieuwe verblijfsintensiteitenmatrix van 7 klassen ingevoerd. Daar de definitie van de verblijfsintensiteit veranderd is ten opzichte van de voormalige verblijfsmatrix van 3 klassen, is een vergelijking met voorgaande jaren niet mogelijk. In de tabel is de verdeling van verblijfsintensiteiten over alle OFZaanbieders zichtbaar. OFZ & FZG Verblijfsintensiteit A B C D E F G Totaal Beveiligingsniveau 1 0% 4% 27% 47% 17% 5% 0% 100% Beveiligingsniveau 2 0% 3% 5% 19% 43,0% 26% 4% 100% Beveiligingsniveau % 33% 16% 100% Tabel 3: Analyse DBBC s op verblijfsintensiteit naar beveiligingsniveau In tabel 3 is de mix van verblijfsintensiteiten gesegmenteerd naar beveiligingsniveau. Hieruit blijkt dat er een samenhang is tussen de hoogte van de verblijfsintensiteit en de hoogte van het beveiligingsniveau. Pagina 15 van 33

16 Beveiligingsniveau 1,2,3 Verblijfsintensiteit A B C D E F G Totaal Aan een middel gebonden stoornissen 0% 2% 7% 37% 34% 20% 1% 100% Persoonlijkheidsstoornissen 0% 2% 10% 14% 39% 26% 9% 100% Problemen in verband met misbruik of verwaarlozing 0% 1% 5% 12% 67% 14% 0% 100% Productgroepen Behandeling Kort 0% 0% 40% 32% 15% 12% 1% 100% Productgroepen Diagnostiek 0% 23% 12% 29% 25% 11% 0% 100% Restgroep diagnoses 0% 2% 10% 17% 49% 18% 4% 100% Schizofrenie en andere psychotische stoornissen 0% 2% 12% 15% 33% 27% 11% 100% Sexuele stoornissen en genderidentiteitsstoornissen 0% 7% 6% 10% 56% 18% 4% 100% Stoornissen in de impulsbeheersing 0% 2% 8% 18% 45% 27% 0% 100% Stoornissen in de kindertijd (As 1) 0% 2% 7% 11% 45% 22% 11% 100% Tabel 4: Analyse DBBC s op productgroep afgezet naar verblijfsintensiteit (beveiligingsniveau 1,2 en 3) In deze tabel wordt voor de drie beveiligingsniveaus in de OFZ de verdeling van de verblijfsintensiteiten en de verschillende DBBC hoofddiagnosegroepen weergegeven. Hierin is te zien dat verblijfsintensiteit A voor geen van de DBBC hoofdgroepen voorkomt. Het zwaartepunt van de aangeboden verblijfsintensiteiten lijkt te liggen op verblijfsintensiteit D, E en F. In de onderstaande tabellen wordt de verdeling van de aangeboden verblijfsintensiteiten per DBBC hoofddiagnosegroep uitgesplitst naar de drie verschillende beveiligingsniveaus in de OFZ. Beveiligingsniveau 1 Verblijfsintensiteit A B C D E F G Totaal Aan een middel gebonden stoornissen 0% 5% 15% 60% 17% 2% 1% 100% Persoonlijkheidsstoornissen 0% 2% 52% 29% 11% 6% 0% 100% Problemen in verband met misbruik of verwaarlozing 0% 6% 41% 7% 0% 47% 0% 100% Productgroepen Behandeling Kort 0% 0% 54% 41% 3% 2% 0% 100% Productgroepen Diagnostiek 0% 0% 0% 100% 0% 0% 0% 100% Restgroep diagnoses 0% 2% 36% 33% 21% 7% 0% 100% Schizofrenie en andere psychotische stoornissen 0% 2% 37% 41% 11% 8% 0% 100% Sexuele stoornissen en genderidentiteitsstoornissen 0% 26% 17% 0% 51% 5% 0% 100% Stoornissen in de impulsbeheersing 0% 5% 24% 15% 34% 21% 0% 100% Stoornissen in de kindertijd (As 1) 0% 3% 36% 21% 29% 10% 0% 100% Tabel 5: Analyse DBBC s op productgroep afgezet naar verblijfsintensiteit (beveiligingsniveau 1) Pagina 16 van 33

17 Beveiligingsniveau 2 Verblijfsintensiteit A B C D E F G Totaal Aan een middel gebonden stoornissen 0% 1% 2% 32% 38% 27% 0% 100% Persoonlijkheidsstoornissen 0% 3% 2% 17% 45% 28% 5% 100% Problemen in verband met misbruik of verwaarlozing 0% 1% 1% 22% 60% 17% 0% 100% Productgroepen Behandeling Kort 1% 2% 3% 11% 52% 32% 0% 100% Productgroepen Diagnostiek 0% 30% 16% 22% 18% 14% 1% 100% Restgroep diagnoses 0% 3% 4% 15% 59% 17% 2% 100% Schizofrenie en andere psychotische stoornissen 0% 2% 11% 15% 37% 28% 8% 100% Sexuele stoornissen en genderidentiteitsstoornissen 0% 10% 9% 16% 38% 27% 0% 100% Stoornissen in de impulsbeheersing 0% 1% 1% 21% 50% 27% 0% 100% Stoornissen in de kindertijd (As 1) 0% 2% 3% 12% 51% 23% 9% 100% Tabel 6: Analyse DBBC s op productgroep afgezet naar verblijfsintensiteit (beveiligingsniveau 2) Beveiligingsniveau 3 Verblijfsintensiteit A B C D E F G Totaal Aan een middel gebonden stoornissen 0% 0% 0% 0% 59% 38% 3% 100% Persoonlijkheidsstoornissen 0% 0% 0% 0% 45% 34% 21% 100% Problemen in verband met misbruik of verwaarlozing 0% 0% 0% 0% 100% 0% 0% 100% Productgroepen Behandeling Kort 0% 0% 0% 0% 2% 83% 15% 100% Productgroepen Diagnostiek 0% 0% 0% 0% 100% 0% 0% 100% Restgroep diagnoses 0% 0% 0% 0% 47% 38% 15% 100% Schizofrenie en andere psychotische stoornissen 0% 0% 0% 0% 36% 35% 29% 100% Sexuele stoornissen en genderidentiteitsstoornissen 0% 0% 0% 0% 85% 5% 10% 100% Stoornissen in de impulsbeheersing 0% 0% 0% 0% 50% 50% 0% 100% Stoornissen in de kindertijd (As 1) 0% 0% 0% 0% 35% 31% 34% 100% Tabel 7: Analyse DBBC s op productgroep afgezet naar verblijfsintensiteit (beveiligingsniveau 1,2 en 3) Enkele productgroepen zijn dusdanig weinig ingekocht, dat de spreiding op enkele zorgaanbieders is gebaseerd. Dit verklaart waarom bijvoorbeeld bij enkele productgroepen 100% op 1 zorgintensiteit is ingekocht. Tbs Beveiligingsniveau Justitiele FPC's Justitiele FPC's 11% 6% 3% 80% 100% Niet Justitiele FPC's 33% 10% 56% 0% 100% Tabel 8: Analyse DBBC s op beveiligingsniveau In tabel 8 is de ingekochte Tbs-capaciteit 2014 op beveiligingsniveau weergegeven. In de tabel is onderscheid gemaakt in justitiële en niet-justitiële FPC s (FPK s). Bij de justitiële FPC s is voornamelijk beveiligingsniveau 4 ingekocht. Bij de niet-justitiële FPC s is voornamelijk niveau 3 ingekocht. Pagina 17 van 33

18 Bij de FPC s zijn verschillende beveiligingsniveaus ingekocht, omdat binnen het behandeltraject van een Tbs-gestelde verschillende fasen onderscheiden worden. In de transmurale fase verblijft een patiënt veelal in een FPA, reguliere GGZ of RIBW en wordt in deze fase de zorg gefinancierd door het FPC. Tot op heden wordt door het FPC alle zorg binnen de DBBC-systematiek gefactureerd. Dit houdt in dat indien een patiënt bijvoorbeeld verblijft in een RIBW, dit waarschijnlijk op een beveiligingsniveau 1 binnen de DBBC-systematiek wordt gefactureerd. In de OFZ wordt deze verblijfszorg daarentegen binnen de ZZP-systematiek gefinancierd. In onderstaande tabellen is de ingekochte capaciteit in verblijfsintensiteiten uitgesplitst naar beveiligingsniveau weergegeven. De verblijfsintensiteitenmix is bij de niet-justitiële FPC s op alle beveiligingsniveaus gemiddeld hoger dan bij de justitiële FPC s. Tabel 9: Analyse DBBC s op verblijfsintensiteit binnen beveiligingsniveau 1 Verblijfsintensiteit A B C D E F GJustitiele FPC's Justitiele FPC's 6% 5% 11% 35% 35% 3% 5% 100% Niet Justitiele FPC's 5% 3% 6% 11% 23% 39% 12% 100% Tabel 10: Analyse DBBC s op verblijfsintensiteit binnen beveiligingsniveau 2 Verblijfsintensiteit A B C D E F G Justitiele FPC's Justitiele FPC's 10% 14% 35% 17% 23% 0% 0% 100% Niet Justitiele FPC's 14% 0% 0% 11% 50% 12% 14% 100% Tabel 11: Analyse DBBC s op verblijfsintensiteit binnen beveiligingsniveau 3 Verblijfsintensiteit A B C D E F G Justitiele FPC's Justitiele FPC's 0% 0% 25% 33% 32% 8% 1% 100% Niet Justitiele FPC's 0% 0% 0% 0% 21% 60% 19% 100% Verblijfsintensiteit A B C D E F G Justitiele FPC's Justitiele FPC's 2% 0% 9% 38% 41% 3% 6% 100% Tabel 12: Analyse DBBC s op verblijfsintensiteit binnen beveiligingsniveau Onderzoek DBBC Bij de invoering van de prestatiebekostiging wil DForZo toewerken naar een zorgpakket dat enerzijds recht doet aan de prestatiebeschrijvingen en anderzijds aansluit op de beleidsdoelstellingen voor de forensische zorg. DForZo beziet daarom jaarlijks bij de inkoop op welke wijze het zorgpakket (nog) beter kan aansluiten op deze 2 uitgangspunten. In 2013 heeft DForZo ingezet op het correct indelen van zorgaanbieders naar beveiligingsniveau. Dit heeft erin geresulteerd dat de ingekochte beveiligingsniveaus nu recht doen aan de gestelde beveiligingseisen. Een correcte indeling naar beveiligingsniveau heeft het tevens mogelijk gemaakt zorgaanbieders te segmenteren. De oude segmentering naar FPK, FPA, reguliere GGZ en verslavingszorg is vertaald naar beveiligingsniveau. In 2014 lag de focus op de vertaling van de oude naar de nieuwe verblijfsintensiteitenmatrix, waarbij met name beoordeeld is op een indeling die recht doet aan de prestatiebeschrijvingen. Zorgaanbieders konden naar eigen inzicht de benodigde verblijfsintensiteiten offreren. DForZo heeft bewust niet beoordeeld op de zwaarte van de geoffreerde mix van verblijfsintensiteiten, om zodoende een duidelijk beeld te krijgen van de vaststellingswijze van de verblijfsintensiteitenmix door zorgaanbieders. Pagina 18 van 33

19 Ten einde aansluiting te maken op de beleidsdoelstellingen van DForZo, legt DForZo in 2015 de focus op de zwaarte van de verblijfsintensiteitenmix. Belangrijk uitgangspunt is dat het zorgniveau hoog is waar nodig en laag waar mogelijk. DForZo heeft derhalve onderzoek uit laten voeren naar de gewenste mix van verblijfsintensiteiten. Op basis van ingekochte verblijfsintensiteitenmix van 2014 en de segmentering naar beveiligingsniveaus, is het mogelijk om zorginstellingen per segment met elkaar te vergelijken. In paragraaf Analyse DBBC in tabel 3 is zichtbaar dat de verblijfsintensiteitenmix zwaarder wordt naarmate het beveilgingsniveau toeneemt. Een voorbeeld van een sterke relatie tussen beveiligingsniveau en de hoogte van de verblijfsintensiteitenmix is beveiligingsniveau 3. Daar werd in 2014 alleen de verblijfsintensiteiten E, F en G aangeboden. In deze mix lijken er geen mogelijkheden te bestaan om de verblijfsintensiteit (substantieel) af te bouwen binnen een beveiligingsniveau om de patiënt zelfstandiger (met minder begeleiding) te laten functioneren. DForZo zal in de inkoop 2015 een sterker accent leggen op de gewenste spreiding van verblijfsintensiteit over de verschillende beveiligingsniveaus. 3.2 ZZP en extramurale AWBZ Sinds 1 januari 2011 wordt de ZZP-systematiek geleidelijk in de forensische zorg ingevoerd. In deze paragraaf worden de ontwikkelingen, analyses en onderzoek met betrekking tot de ZZP-systematiek uiteengezet. In paragraaf 3.3 worden op basis hiervan conclusies getrokken voor het inkoopbeleid Ontwikkelingen ZZP en extramurale AWBZ De volgende ontwikkelingen zijn relevant voor het inkoopbeleid 2015: Vanaf het jaar 2015 wordt volledig ingekocht, bekostigd, gefactureerd en afgerekend in ZZP s. Er is derhalve geen vangnet meer van toepassing. Vanaf 2015 wordt ook bij de FPC s in ZZP s ingekocht. Hiermee volgt DForZo beleidsregel BR-FZ-0010 van de NZa. In 2015 is de door de NZa opgestelde regeling Declaratiebepalingen prestaties ZZP s en extramurale parameters FZ van toepassing. Hierin stelt de NZa beperkingen, voorwaarden en voorschriften voor het declareren van prestaties in ZZP s en extramurale AWBZ in de forensische zorg. DForZo is gestart met een project dat moet leiden tot het in 2015 digitaal kunnen verwerken van facturen van de hiervoor genoemde geleverde zorgprestaties. Over de voortgang, de gevolgen en de planning met betrekking tot de implementatie worden de zorgaanbieders nader geïnformeerd. Pagina 19 van 33

20 3.2.2 Analyses ZZP en extramurale AWBZ ZZP Herschikking Realisatie Herschikking Realisatie Begroot Realisatie Begroot Realisatie jan-mrt GGZ C1 5% 2% 2% 0% 1% 1% 9% 2% GGZ C2 12% 11% 7% 8% 4% 4% 12% 8% GGZ C3 37% 39% 40% 40% 32% 34% 29% 33% GGZ C4 26% 23% 24% 24% 28% 25% 22% 26% GGZ C5 16% 22% 23% 25% 31% 34% 28% 31% GGZ C6 5% 3% 4% 4% 4% 3% 1% 0% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Tabel 13: Analyses ZZP in verhoudingen naar zorgzwaarte GGZ C In tabel 13 is de verdeling van de ZZP GGZ-C reeks zichtbaar over de jaren 2011 tot en met Er is een trend zichtbaar van de afname van ZZP GGZ-C 1, 2 en 3 over 2011 tot en met In 2014 is ineens een sterke stijging te zien van ZZP GGZ-C 1 en 2. Dit komt door de overheveling van de DEMO-instellingen naar de inkoop forensische zorg. DForZo koopt ZZP GGZ-C 6 sinds 2014 niet meer in Herschikking Realisatie Herschikking Realisatie Begroot Realisatie Begroot Realisatie jan-mrt VG1 3% 3% 1% 1% 0% 0% 0% 0% VG2 2% 6% 1% 0% 0% 0% 0% 0% VG3 2% 3% 3% 3% 2% 1% 0% 0% VG4 4% 5% 3% 3% 3% 2% 1% 0% VG5 0% 0% 1% 2% 0% 1% 1% 0% VG6 9% 19% 11% 12% 14% 19% 14% 24% VG7 79% 65% 79% 80% 81% 78% 84% 76% Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Tabel 14: Analyse ZZP in verhoudingen naar zorgzwaarte VG In tabel 14 is de verdeling van de ZZP VG reeks zichtbaar over de jaren 2011 tot en met Er is een trend zichtbaar van de afname van ZZP VG 1 tot en met 5 over 2011 tot en met In 2014 is vrijwel uitsluitend ZZP VG 6 en 7 begroot. DForZo koopt ZZP VG 5 sinds 2014 niet meer in. Pagina 20 van 33

21 Extramurale AWBZ In de tabellen 15 en 16 is het begroot en het gerealiseerde aandeel begeleidingsuren zichtbaar over de jaren 2012 tot en met De realisatie over 2014 is gebaseerd op de eerste 3 maanden. In verband met het doelmatig besteden van middelen heeft DForZo sinds 2013 een productmix ingevoerd voor de begeleidingsparameters. Het effect van de maatregel is in de tabellen zichtbaar. Begroot aandeel begeleidingsuren Zorgcategorie code H300 Begeleiding Jaar % 50% 52% H150 Begeleiding extra 15% 12% 11% H152 Begeleiding speciaal 9% 6% 2% H153 Gespecialiseerde begeleiding 52% 32% 35% Tabel 15: begroot aandeel begeleidingsuren Realisatie aandeel begeleidingsuren Zorgcategorie code H300 Begeleiding Jaar % 42% 46% H150 Begeleiding extra 16% 10% 10% H152 Begeleiding speciaal 8% 7% 2% H153 Gespecialiseerde begeleiding 51% 42% 42% Tabel 16: realisatie aandeel begeleidingsuren Onderzoek ZZP en extramurale AWBZ Vanaf 2015 gaat DForZo de verblijfsinstellingen volledig bekostigen in ZZP s. Voor zowel de GGZ-C als de VG ZZP s hebben we in voorgaande paragraaf gezien dat de ontwikkeling over de jaren heen richting zwaardere zorgzwaarte is. Vanuit het principe van doorstroom wil DForZo juist een ontwikkeling richting lichtere ZZP s zien. Het is immers gewenst dat personen die op een hoog niveau instromen door de geleverde zorg een steeds lagere begeleidigingsintensiteit nodig hebben totdat ze kunnen uitstromen naar zelfstandige woonruimte. Om deze reden heeft DForZo onderzoek laten doen naar de mogelijkheid voor het hanteren van een norm voor de verdeling tussen ZZP niveaus. In deze paragraaf worden de bevindingen van dit onderzoek gepresenteerd. ZZP GGZ-C In de AWBZ is de mix van ZZP GGZ-C aanzienlijk lichter dan in de forensische zorg. Tabel 17 toont het verschil in verdeling tussen de ZZP GGZ-C in de AWBZ en de forensische zorg 1. Wanneer de verdeling tussen ZZP s in de afspraken forensische zorg 2014 wordt vergeleken met het aantal openstaande indicaties van het CIZ per juli 2013 blijkt dat ZZP GGZ-C 5 veel meer dan in de AWBZ voorkomt en dat ZZP GGZ-C 3 juist veel minder voorkomt. 1 De percentages bij de forensische zorg in tabel 17 komen niet overeen met de percentages in tabel 13. Dit komt doordat tabel 17 is gebaseerd op de inkoopafspraak en tabel 13 op de realisatie. Pagina 21 van 33

22 Reguliere zorg Zorgzwaartepakket Aantal open indicaties per 1-jul 2013 Forensische Zorg Percentage Aantal bedden in inkoopafspraken 2014 Percentage GGZ01C 620 2% 62 9% GGZ02C % 87 13% GGZ03C % % GGZ04C % % GGZ05C % % GGZ06C 760 2% 5 1% Tabel 17: verdeling ZZP GGZ-C tussen AWBZ en forensische zorg In de AWBZ indiceert het CIZ voor een specifieke ZZP. De reclassering indiceert voor beschermd wonen zonder 24-uurs toezicht, met lichte begeleiding of met intensieve begeleiding. Bij de indicatiestelling voor intensieve begeleiding kunnen zorgaanbieders zelf bepalen welk ZZP voor de cliënt van toepassing is. De uitkomst van de keuzes die zorgaanbieders maken is, zoals uit voorgaande tabel blijkt, dat er relatief meer ZZP GGZ-C 5 wordt geleverd dan in de AWBZ. De forensische doelgroep lijkt weliswaar anders dan de AWBZ doelgroep, zij hebben namelijk een delict gepleegd, maar in gesprekken met zorgaanbieders werd aangegeven dat een groot deel van de doelgroep in de AWBZ met enige regelmaat met justitie in aanraking komt. Deze praktijkervaring van een aantal zorgaanbieders wordt ondersteund door onderzoek dat is gedaan naar de eigenschappen van patiënten in de GGZ en de forensische zorg. In een onderzoek van de RIBW alliantie 2 staat dat forensische cliënten in wezen niet anders zijn dan reguliere RIBW-cliënten. Er blijkt veel overlap te zijn tussen de 2 groepen en binnen de groepen is veel verschil te vinden. In het rapport wordt gesteld dat begeleiding over het algemeen wel enigszins intensiever zal zijn, mede door een hoger aantal begeleidingsgesprekken, controles in het kader van het reclasseringstoezicht, extra investering in het vinden van een dagbesteding en werk en de afstemming die nodig is met justitiële ketenpartners. Op basis van dit rapport verwacht DForZo daarom een ZZP-mix die slechts marginaal zwaarder is dan in de AWBZ. De mix van ZZP in de AWBZ kan dus als richtlijn worden gebruikt voor de sturing op de ZZP-mix in de forensische zorg. Het gevolg van het toepassen van een norm voor de ZZP-mix is dat er in de forensische zorg doorstroom nodig is van zware naar lichte ZZP s. Een ZZP is een pakket van normen aan begeleidingsuren en voorzieningen dat past bij een bepaalde zorgbehoefte. Aangezien het een pakket betreft en niet alleen begeleidingsuren is doorstroom niet mogelijk naar een willekeurig lagere ZZP. Ter verheldering is hierna een korte beschrijving van de ZZP GGZ-C 1 tot en met 5 opgenomen. 2 RIBW alliantie 2014: Begeleiding van forensische cliënten in de RIBW. Pagina 22 van 33

23 ZZP GGZ-C Beschrijving Uren begeleiding per week Clientprofiel 1 Beschut/beschermd wonen, lichte begeleiding, geen verpleging, geen 24 uur toezicht 2 Beschut/beschermd wonen met 24 uur toezicht, uitgebreide begeleiding, geen verpleging 3 Beschut/beschermd wonen met 24 uur toezicht, intensieve begeleiding 4 Beschut/beschermd wonen, eventueel met een gesloten karakter. Intensieve begeleiding op alle levensterreinen, inclusief hulp wegens somatische beperking 5 Beschut/beschermd wonen, eventueel met een besloten karakter. Ondersteuning en overname van taken op alle levensterreinen 3,5-5,5 Lichte psychiatrische aandoening, met problematiek van passieve aard. Geen somatische problematiek. Geen gedragsproblematiek 8,5-10,5 Lichte psychiatrische aandoening van passieve aard. Geen somatische problematiek. Lichte gedragsproblematiek 9,5-12 Psychiatrische aandoening van passieve tot actieve aard. Geen somatische problematiek. Enige terugkerende gedragsproblematiek Complexe psychiatrische aandoening van actieve aard. Somatische beperkingen en/of gezondheidsproblemen. Terugkerende gedragsproblematiek die met medicatie onder controle gebracht wordt. 13,5-16,5 Complexe psychiatrische aandoening is van actieve aard en wordt met medicatie onder controle gehouden. Soms somatische beperking of gezondheidsproblemen. Ernstige gedragsproblematiek Tabel 18: beschrijving van de ZZP s GGZ-C 1 tot en met 5 Het afbouwen van ZZP GGZ-C in de AWBZ verloopt meestal van ZZP GGZ-C 5 naar 3. ZZP GGZ-C 4 is bedoeld voor mensen die een somatische beperking hebben. Daar personen met ZZP GGZ-C 5 meestal geen lichamelijke beperking hebben, maar de hoge zorgzwaarte hebben vanwege ernstige gedragsproblematiek, is het vaak zo dat afgebouwd wordt van ZZP GGZ-C 5 naar 3. Dit pad, dat in de AWBZ gebruikelijk is, zou ook toepasbaar moeten zijn in de forensische zorg. ZZP VG Voor verstandelijk gehandicaptenzorg is het duidelijk dat er een duurdere mix aan ZZP s wordt ingekocht binnen de forensische zorg ten opzicht van de reguliere verstandelijk gehandicaptenzorg (zie tabel 20). In de forensische zorg wordt nagenoeg alle zorg in ZZP VG 6 en 7 geleverd, waar er een meer gelijkmatige verdeling over de ZZP s is in de reguliere verstandelijk gehandicaptenzorg. ZZP VG 6 en 7 zijn bedoeld voor patiënten met extreme gedragsproblematiek. De instroom van extreem gedragsgestoorde patiënten kan dit deels verklaren. Het moet echter het doel zijn om bij de patiënt de gedragsproblematiek onder controle te brengen en na verloop van tijd de begeleidingsintensiteit van de patiënt af te bouwen. Bovendien komt een deel van de instroom uit een behandelinstelling, waar ook al aandacht is geweest voor de gedragsproblematiek. Zorgaanbieders geven aan dat de doelgroep uit het forensische kader inderdaad een grote Pagina 23 van 33

24 begeleidingsbehoefte heeft. Hierdoor zijn de verschillen met de reguliere VG deels te verklaren. Dit kan echter niet het gehele verschil verklaren. Wegens voorgaande redenen acht DForZo de afbouw van het aandeel ZZP VG 7 mogelijk. DForZo wordt in deze gedachte gesterkt doordat in de realisatie 2011 het aandeel ZZP VG 7 ook aanzienlijk lager was dan in de afspraken Bij het afbouwen van de zorgzwaarte is aangegeven dat: - De doelgroep altijd gedragsproblematiek kent; - Voldoende begeleiding aanwezig moet zijn bij de dagbesteding (circa 1 op 4); - Bij de zorgverlening behandelaars betrokken moeten zijn. Tabel 19 schetst hoe deze kenmerken zich tot de ZZP s verhouden. ZZP VG Beschrijving Uren begeleiding per week 1 Wonen met enige begeleiding 2 Wonen met begeleiding 3 Wonen met begeleiding en verzorging 4 Wonen met begeleiding en intensieve verzorging 5 Wonen met intensieve begeleiding en intensieve verzorging 6 Wonen met intensieve begeleiding, verzorging en gedragsregulering 7 (Besloten) wonen met zeer intensieve begeleiding, verzorging en Gedragsregulering Groepsgrootte dagbesteding Gedrags problematiek Niet of in geringe mate 7,5-9,5 7 Niet of in geringe mate 10, Niet of in geringe mate 12,5-15,5 7 Niet of in geringe mate Geringe mate 15-18,5 5 Structurele vaak cumulatieve gedragsproblematiek. 20, Verschillende vormen van extreme gedragsproblematiek Behandelaars betrokken Nee Nee Ja Ja Ja Ja Ja Tabel 19: beschrijving van de ZZP s VG 1 tot en met 7 Met de genoemde criteria door de zorgaanbieders, volgt dat het afbouwen van de zorgzwaarte van ZZP VG 7 mogelijk is naar ZZP VG 6. Ook binnen deze ZZP s wordt de dagbesteding in kleine groepen gegeven, is er rekening gehouden met de gedragsproblematiek en zijn er behandelaars betrokken. Pagina 24 van 33

25 Zorgzwaartepakket Aantal open indicaties per 1-juli 2013 Reguliere zorg Forensische Zorg Percentage Aantal bedden in inkoopafspraken 2014 Percentage VG % - 0% VG % - 0% VG % - 0% VG % 1 1% VG % 1 1% VG % 13 14% VG % 74 84% VG % - 0% Tabel 20: verdeling ZZP VG tussen AWBZ en forensische zorg 3.3 Conclusies Overige Forensische Zorg DBBC In 2015 geldt dat 70% van de omzet wordt bepaald op basis van de oude parameters en 30% op basis van DBBC s. Vanaf 2016 zal de volledige omzet op basis van DBBC s worden bepaald. Het is gezien de aanstaande volledige overgang op de DBBC-systematiek voor DForZo van steeds groter belang om te sturen op DBBC s. Met betrekking tot de DBBC s legt DForZo in het inkoopbeleid 2015 daarom de focus op de zwaarte van de verblijfsintensiteitenmix. Het uitgangspunt is dat het zorgniveau hoog is waar nodig en laag waar mogelijk. Op basis van de ingekochte verblijfsintensiteitenmix van 2014 constateert DForZo ten aanzien van de OFZ dat de verblijfsintensiteitenmix zwaarder wordt naarmate het beveiligingsniveau toeneemt. DForZo zal in de inkoop 2015 een sterker accent leggen op de gewenste spreiding van verblijfsintensiteit op de verschillende beveiligingsniveaus door middel van productmixen. ZZP De gemiddelde zorgzwaarte is door de jaren heen zowel in de ZZP GGZ-C reeks als bij de ZZP VG aanzienlijk toegenomen. Bovendien valt de mix aan zorgzwaarte in de forensische zorg aanzienlijk zwaarder uit dan in de AWBZ. DForZo wil de doorstroom van patiënten naar lagere ZZP s stimuleren, met het oog op zelfstandiger maken van de patiënten en vanwege een goede aansluiting op de reguliere GGZ. DForZo is voornemens om vanaf 2015 te gaan sturen op een productmix voor zowel de ZZP GGZ-C als de ZZP VG. Het doel hiervan is de productmix verlagen, zodat deze beter aansluit bij de mix in de reguliere GGZ. Bij het bepalen van de productmix voor de ZZP GGZ-C kijkt DForZo naar de bestaande mix in de AWBZ. DForZo ontwikkelt op basis hiervan een norm die toegepast wordt op de in te kopen volumes in Concreet betekent dit bijvoorbeeld dat bij sommige RIBW s ten opzichte van de ZZP-afspraken 2014 minder ZZP 5 ingekocht wordt en meer ZZP 3. Bij de ZZP s VG stuurt DForZo op een maximering van de productie op ZZP VG 7. In de Offerteaanvraag 2015 geeft DForZo de normen aan die worden gehanteerd. Pagina 25 van 33

26 Extramurale AWBZ In verband met het doelmatig besteden van middelen heeft DForZo sinds 2013 een productmix ingevoerd voor de begeleidingsparameters. Daar DForZo inzet op ambulantisering en daarmee naar verwachting een zwaardere doelgroep eerder in aanmerking komt voor ambulante begeleiding, zal DForZo de productmix voor 2015 bijstellen. Het maximale aandeel van de producten Begeleiding speciaal (H152) en gespecialiseerde begeleiding (H153) tezamen in de productmix begeleiding was voor 2014 vastgesteld op 50%. In 2015 verhoogt DForZo dit aandeel. In de Offerteaanvraag 2015 geeft DForZo de normen aan die worden gehanteerd. Tbs DBBC In tegenstelling tot de OFZ zal DForZo in de inkoop Tbs 2015 niet een productmix voor de verblijfsintensiteiten hanteren. Reden hiervoor is dat bij de FPC s verschillende beveiligingsniveaus ingekocht zijn ten behoeve van de verschillende fasen binnen het behandeltraject van een Tbs-gestelde en tot op heden alle zorg door het FPC binnen de DBBC-systematiek wordt gefactureerd. Vanaf 2015 wordt bij de FPC s ook in ZZP s ingekocht. Dit heeft tot gevolg dat een deel de zorg die nu in DBBC s wordt ingekocht vanaf 2015 in ZZP s wordt ingekocht. Daarmee zal de in 2014 ingekochte verblijfsintensiteitenmix wijzigen en kan dit niet als uitgangspunt gebruikt worden om een productmix op de verblijfsintensiteiten vast te stellen. Uiteraard zal bij de inkoop van verblijfsintesiteiten bij de Tbs wel beoordeeld worden in hoeverre deze gewenst is. ZZP Vanaf 2015 worden ook bij de FPC s ZZP s ingekocht. Hiermee volgt DForZo de beleidsregel BR-FZ-0010 van de NZa. Pagina 26 van 33

27 4 Kwaliteit 4.1 Prestatie-indicatoren Een doelstelling van het Meerjarenbeleid Inkoop Forensische Zorg is inkopen en differentiëren op basis van kwaliteit. In samenspraak met het forensisch veld zijn een aantal prestatie-indicatoren ontwikkeld. De prestatieindicatoren zijn in te delen in twee verschillende sets. Deze worden hieronder toegelicht Prestatie-indicatoren Doelmatigheid In 2011 is het zogenoemde traject Prestatie-indicatoren Doelmatigheid gestart. In dit traject hebben vertegenwoordigers van de FPC s en DForZo afgesproken indicatoren te ontwikkelen die toezien op een tweetal aspecten van de (effectiviteit van de) behandeling, namelijk: 1. doorlooptijd van de behandeling (behandelduur); 2. maatschappelijke veiligheid (recidive / risico). 1. Doorlooptijd van de behandeling (behandelduur) Om de doorlooptijd van de behandeling te meten, is in samenwerking met het veld een aantal indicatoren gedefinieerd: percentage Tbs-gestelden met begeleid verlof binnen twee jaar, percentage Tbs-gestelden met onbegeleid verlof binnen vier jaar, percentage Tbs-gestelden met transmuraal verlof binnen zes jaar, percentage Tbs-gestelden met proefverlof / (voorwaardelijke) beëindiging Tbs-maatregel binnen acht jaar. De normering van de indicatoren wordt gebaseerd op de afspraak uit het convenant om de behandelduur terug te dringen naar gemiddeld acht jaar in De afspraak is vertaald naar de indicator het percentage Tbs-gestelden met proefverlof / voorwaardelijke beëindiging. In 2018 dient, van de patiënten ingestroomd in 2009, tenminste 50 procent uitgestroomd te zijn naar proefverlof / voorwaardelijke beëindiging. U vindt meer informatie over de normering van de prestatie-indicatoren doelmatigheid in de Handleiding Planning en Control Maatschappelijke veiligheid (recidive / risico) Ten behoeve van de meting van de maatschappelijke veiligheid is de recidivemonitor Tbs ontwikkeld. In 2014 heeft het WODC deze recidivemonitor verbeterd door het toevoegen van populatiekenmerken aan het model. Dit ten behoeve van het bepalen van de verwachte recidive, welke vervolgens kan worden afgezet tegen de geobserveerde recidive. Aan de hand hiervan kan een uitspraak worden gedaan of het FPC het beter, dan wel slechter doet dan verwacht kan worden op basis van de kenmerken van de Tbs-populatie die zij behandeld heeft. In 2014 zijn de recidivecijfers naar de Tweede Kamer gezonden. In overleg met het WODC moet nog worden bepaald hoe vaak de recidivecijfers kunnen worden berekend. Daarnaast zal worden bezien op welke wijze de recidivecijfers zullen worden meegewogen met de indicatoren doelmatigheid ten aanzien van de doorlooptijd van de behandeling Prestatie-indicatoren Forensische Psychiatrie Per 1 januari 2013 heeft DForZo de prestatie-indicatoren Forensische Psychiatrie overgenomen van het project Zichtbare Zorg van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Dit heeft in nauwe samenwerking met GGZ Nederland plaatsgevonden. Voor de uitvraag van de prestatie-indicatoren heeft DForZo een dataportaal gerealiseerd, welke via bereikbaar Pagina 27 van 33