Agressief gedrag: Spanning tussen twee of meerdere mensen. Er kan materiële, fysische of psychische schade berokkend worden.

Transcriptie

1 Inhoudelijke verwerking: Persoonlijke en teamgerichte veiligheidstechnieken Les 1: Theorie en praktijk THEORIE HOOFDSTUK 1: Inleiding Het hanteren van en/of optimaliseren van een concrete geweldhantering. Het aanleren van gepaste veiligheidstechnieken. Vooral gericht op de sector onderwijs en orthopedagogische zorg. HOOFDSTUK 2: Begripsomschrijving Agressie: Twee soorten: Positieve agressie: een normale, te accepteren, drijfveer. De gewenste noodzakelijke levensenergie om zichzelf binnen de gemeenschap te handhaven. Negatieve agressie: alle vormen van gedrag en contactname waarmee een individu iemand anders of zichzelf benadeelt of kwetst. Agressief gedrag: Spanning tussen twee of meerdere mensen. Er kan materiële, fysische of psychische schade berokkend worden. Geweld: Is doelbewust agressief handelen. Misbruik van macht en kracht. Gewelddadig gedrag: Het handelen of nalaten van handelen dat een ander aantast in fysiek en/of psychisch opzicht. HOOFDSTUK 3: De vele aspecten van stressrespons Stress: Een situatie waarin sprake is van een balansverstoring tussen de eisen vanuit de omgeving aan het individu en de mogelijkheden van het individu. Stressrespons: Geheel van reacties die het lichaam in tijden van nood hanteert om te overleven. Deze zijn gericht op vechten en vluchten. Stressor: Deze zal de stressrespons uitlokken. Emoties en stress zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De drijvende krachten angst en agressie zullen zorgen voor gevaar. HOOFDSTUK 4: Agressie-geweldconflicten Kenmerken van agressief en/of gewelddadig incident: Een aversieve situatie: een dergelijk incident komt per definitie ongelegen en is ongewenst. Het slachtoffer staat onder soms grote spanning, tijdsdruk en eventuele bedreiging van fysiek en/of emotioneel geweld. De begeleider moet putten uit alternatief gedrag. Uitingsvormen van agressie: Seksuele intimidatie Verbale agressie Fysieke agressie Agressie gericht op objecten Agressie gericht op zichzelf Onzichtbaar, onderhuids agressief gedrag 1

2 Een crisis ontwikkelingsmodel: Fase 3-4: Hier is er effectief controleverlies. In fase 4 is er een reëel gevaar voor zichzelf en anderen. Hier zullen er vrijheidsbeperkende maatregelen nodig zijn. Fysieke interventietechnieken zijn hier meestal aangewezen. De impact hiervan op de zorgvrager mag nier onderschat worden. In fase 3 zal de zorgverlener een verhoogd toezicht uitoefenen en de zorgvrager beperken in een aantal vrijheden. Zoals even in een timeout zone plaatsen. In fase 4 verscherpen de maatregelen en zullen we eerder spreken van vrijheidsberovende maatregelen en middelen zoals afzondering, met al dan niet fixatie, in een daartoe specifiek ingerichte ruimte en het gebruik van medicatie. HOOFDSTUK 5: Zorgvrager en zorgverlener: samen slachtoffer Er is een risico van herhaalde conflictsituaties dat beide partners verzeild geraken in een stijgende spiraal van onmacht. De zorgvrager: Hij wordt wanhopig, voelt zich niet meer ondersteund, is niet meer veilig, wordt bang, vertrouwt zichzelf niet meer, Hij slaagt er niet in om voldoeninggevende contacten te leggen met anderen, hij kan zich niet duidelijk maken aan anderen, heeft lage verwachtingen van zichzelf en van anderen. Zijn hele functioneren lijkt gestoord te zijn. Als dit proces te lang duurt wordt zijn algemene ontwikkeling geblokkeerd en kan zijn hele persoonlijkheid onder grote druk komen te staan. De zorgvrager weet het niet meer, reageert wanhopig, wordt gezogen naar probleemgedrag en reageert vaak extreem: dit uit zich soms in agressie en/of geweld. De zorgverlener: Als er een langdurig proces ontstaat van stress, wederzijdse onverstaanbaarheid en een spiraal van vastlopen, groeien er soms heel wat stresssignalen bij de zorgverlener o.a. onmacht, irritaties, angst, kwaadheid, schuldgevoelens, vermoeidheid, een confrontatie met je eigen agressieve- en/of wraakgevoelens naar de zorgvrager toe, emotionele discussies, onzekerheid, geen zin meer hebben om te komen werken, De gevoelens voor de zorgverlener gelden ook voor de zorgvrager! Er kunnen ook tussen teamleden spanningen ontstaan. Onmacht wordt een cruciale en gedeelde ervaring van alle betrokkenen. Er ontstaat bewustzijnsvernauwing. 2

3 PRAKTIJK HOOFDSTUK 1: Inleiding Algemene basishoudingen: Enkel tussenkomen wanneer het veilig genoeg is voor de verschillende partijen! Veiligheidsstand: Zeer belangrijk om stevig te staan voordat je ingrijpt. Zo verlies je minder vlug je evenwicht. Benen lichtjes voorwaarts spreiden, door de benen buigen en je romp afwenden van de agressor. Afstand: +/- 1,5m. Sta je te ver dan is er geen communicatie mogelijk. Sta je te dicht dan bestaat de kans op gevaar van agressie. Oogcontact: Is aan te raden! Is dit te bedreigend voor je agressor dan maak je onrechtstreeks oogcontact. Nooit je rug naar de agressor draaien! Snelheid: beperken! Te snel op iemand toelopen, geeft een schrikeffect of paniek. Tijd: neem je tijd, ook als er niet wordt meegewerkt! HOOFDSTUK 2: Persoonlijke veiligheidstechnieken Worden gebruikt in situaties waarin een individu in een benarde situatie terecht komt (bv. haren trekken, stampen, slagen, bijten, ). Het doel is zichzelf uit de groep te bevrijden zonder de andere daarbij te kwetsen. Afweertechnieken Afweren of uit een greep geraken zonder dat er iemand gekwetst geraakt. Hulp gaan halen of vluchten. Voor enig comfort zorgen tot er hulp komt. 1. Slaan De ruitenwisser: met de armen heen en weer bewegen Dakje: met twee armen dakje boven het hoofd maken, naar boven duwen Cirkelvormige beweging: naar boven of beneden 2. Stampen Cirkelvormige beweging In profiel zeer dicht bij de agressor gaan staan Met je armen een schaar maken: armen kruisen en handen in vuisten Voorwerp tussen agressor en jezelf plaatsen Bevrijdingstechnieken Uit greep geraken zonder iemand te kwetsen. Rustig kunnen wachten en om hulp roepen. 1. Bijten Je wordt gebeten in je hand en bent alleen: duwen i.p.v. trekken, hoofd ondersteunen OF Vishaakje: met je duim drukken op de kaakspieren. Je wordt gebeten in je hand met iemand ter hulp: helper achter agressor en vishaakje zetten in beiden kanten en hoofd rustig naar achter trekken. Poging tot bijten: met vlakke hand op mond van agressor duwen. 2. Haren trekken Algemeen: je neemt de hand vast met jouw beiden handen en je concentreert je op de hand, duwt de vingers samen zodat de hand al wat haren lost en probeert dan aan de duim te trekken en zo de hand te verwijderen. Bij een paardenstaart kan je de staart er gewoon rustig tussenuit trekken. Les 2: Praktijk 3. Omhelzingen Van achter met armen vrij: duimkneepje, duimklem, kneukels raspen Van achter met armen ingesloten: afleidingskneepje, je zitvlak naar achteren duwen en armen omhoog, kietelen 3

4 Van voor met de armen vrij: neusveeg Van voor met de armen ingesloten: afleidingskneepje in ribben of lies 4. Kledij vastgrijpen Van voor met de vingers omhoog: kledij fixeren en zoveel mogelijk terugnemen, pinkmuistechniek Van voor met de vingers omlaag: kledij fixeren en zoveel mogelijk terugnemen, hand op pols leggen, krachtig naar onder duwen, uitstappen Met 2 handen: 2 handen tussen armen van agressor brengen, door knieën buigen en tegelijkertijd molenwieken met 2 armen naar buiten toe Van achter: kledij fixeren (indien mogelijk), wenteltechniek (afhankelijk van hoge of lage greep) 5. Polsen vastgrijpen Algemene principes: Kijken naar zwakke kant = waar vinger en duim samenkomen Pols/arm met roterende beweging langs die kant uitdraaien Uitstappen à Geen krachtmeting van maken zodat je er veilig kan uitstappen! 6. Wurgingen A. Langs voor met 2 handen aan de keel, met gestrekte armen: Techniek 1: lucht maken, armen onder dia van agressor, door knieën buigen, armen opwaarts en naar buiten zwaaien Techniek 2: wentelwieken Techniek 3: lucht maken, polsen van agressor naar elkaar duwen, achteruit gaan Techniek 4: lucht maken, pinkmuistechniek B. Langs voor, met gebogen armen: Polsen van agressor naar elkaar duwen, wegduwen, uitstappen C. Langs achter, 2 handen aan de keel: Wentelwiek D. Langs voor met 2 handen aan de keel, het slachtoffer is gedrukt tegen de muur: lucht maken, wenteltechniek OF pinkmuistechniek, al rollend tegen muur opzij uitstappen E. Agressor heeft met 2 handen je keel vast, terwijl je op de grond op je rug ligt: lucht maken, knie omhoog duwen, pinkmuistechniek, opzij rollen en intussen agressor in tegenovergestelde richting wegduwen F. De agressor zit naast je en heeft met 2 handen je keel vast, je ligt op je rug: lucht maken, knie omhoog, pinkmuistechniek, opzij rollen en intussen agressor in tegenovergestelde richting wegduwen G. Houdgreep in de zij: lucht maken door kin tegen ribben van agressor te brengen (probeer je aangezicht naar de romp van de agressor te draaien), neusveeg of duimkneep Les 3: Praktijk HOOFDSTUK 3: Teamtechnieken Worden gebruikt om iemand uit een groep te verwijderen of in bedwang te houden. De 3-manstechniek Controle krijgen over agressieve leerlingen en ze te vervoeren naar Dit zo veilig mogelijk, zo therapeutisch mogelijk, zo efficiënt mogelijk, 1. Persoon 1: neemt de leiding, neemt het hoofd vast, communiceert altijd met de jongere en collega s. 2. Persoon 2 en 3: houden de agressor onder controle door een handklem, wanneer de agressor moeilijk doet kunnen zij een pijnprikkel geven. vast en zeker wordt constant gebruikt om te checken of ze hem goed vast hebben. Men verandert om de beurt van positie, eerst nummer 2, die zegt vast en zeker, dan nummer Eventuele extra begeleiding staat in om de deur te openen, à Neerleggen gebeurt door de agressor in te klemmen tussen beiden heupen van persoon 2 en 3. Ze leggen hem zacht tegen de grond. Op de grond houden ze hem in 4

5 klem, draaien de armen naar binnen, dan handen op de rug. Eventueel je benen over de agressor zijn benen (wanneer hij stampt). Persoon 1 zal een beenklem doen (door de ene voet in de holte van de andere knie te stoppen en zijn gewicht er op te zetten) en de handen overnemen. De andere personen zorgen dat de deur vrij is, persoon 1 stoot zich af, geeft een pijnprikkel en loopt naar buiten. De 2-manstechniek Verloopt hetzelfde als de 3-manstechniek, alleen is er geen persoon die het hoofd kan vasthouden. 5