8 ste Voortgangsbijeenkomst

Transcriptie

1 8 ste Voortgangsbijeenkomst De ontwikkeling van het openbaar vervoer in Brussel tussen 2008 en december Maatschappij voor het Intercommunaal Vervoer te Brussel

2 De ontwikkeling van het openbaar vervoer in Brussel tussen 2008 en 2020 Brussel, donderdag 11 december

3 Context Het beheerscontract dat het Gewest en de MIVB verbindt, voorziet in verschillende bepalingen met het oog op de ontwikkeling van het openbaar vervoer in de toekomst Artikel 40.2 gaat over de infrastructuur en de netuitbreidingen die gerealiseerd moeten worden in de loop van de periode Er werden zeven infrastructuurprojecten geselecteerd voor specifieke studies tussen 2007 en 2009, die gerealiseerd zullen worden vanaf 2008 en in gebruik genomen vanaf Mits bevestiging door het IRIS 2-plan en een kosten-batenanalyse, zullen ze gerealiseerd worden volgens de hierna beschreven indicatieve programmering: Tram Westland shopping center Ninoofsesteenweg Weststation, met een geplande ingebruikneming in september 2010 Op 29 mei 2008 heeft de Brusselse Regering eveneens beslist de studies voor de geschiktmaking van het station Albert in Vorst aan te vatten om er de aansluitingen tussen de lijnen van de middenring (23 & 24) te organiseren en die van de Noord-Zuidas, om de toekomstige evolutie van deze as naar de metro in te luiden. 4 1Tram in de Leopold III-laan tot Bordet B, met een geplande ingebruikneming in september 2009 en latere verlenging tot de NAVO Tram tot het Centraal station (omlegging van de as Regentschap - Koning), met een geplande ingebruikneming in Verbinding Simonis hoog-jette, na een impactstudie, met een geplande ingebruikneming in september 2010 Tram Parking Stalle site Marconi, met een geplande ingebruikneming in 2012, met de eventuele uitbreiding van de bediening naar de naburige wijken 6 3Tram Herrmann-Debroux Roodebeek, uitgevoerd in drie fasen, waarvan de eerste met ingebruikneming in 2010 (tot de Tervurenlaan), de tweede in 2012 (tot Roodebeek), en de derde later tot de Marcel Thirylaan Oplossing van het knelpunt Meiserplein, met aanvang van de werken vóór eind

4 Artikel 47 gaat over de uit te voeren studies om de investeringen voor te bereiden. Het succes van het openbaar vervoer, gekoppeld aan de belangrijke ontwikkeling van het Gewest en van zijn rol van nationale en internationale hoofdstad, impliceert de oriëntatie naar nieuwe grootschalige projecten. Die projecten moeten het mogelijk maken: > de verzadiging van de metro te voorkomen > de groei van het modale aandeel van openbaar vervoer te stimuleren > de bediening van bepaalde zones van het Gewest aanzienlijk te verbeteren Er zullen verschillende prospectieve studies worden uitgevoerd door het Gewest, in partnerschap met de MIVB, tijdens de periode , met het oog op de programmering van de investeringen tijdens het beheerscontract : verbinding noorden van het Gewest Tour & Taxis Communicatie Centrum Noord centrum / Meiser (die studie omvat de mogelijkheid om er een tramtrein te installeren) verlengingen van de Noord-Zuid-as naar Schaarbeek-Evere en verbetering van de bediening van Ukkel Doelstellingen van de dag De coördinatie van de strategische en tactische studies wordt aangesneden in artikel 6 van het beheerscontract. Deze coördinatie geschiedt via een strategisch comité waarin vertegenwoordigers van het Gewest en van de MIVB zetelen. Gelet op het aanzienlijk aantal geïmpliceerde actoren bij het Gewest en bij de MIVB enerzijds, en op het niet te verwaarlozen aantal studies die de laatste maanden werden aangevat, anderzijds, is het belangrijk het coördinatieproces te versterken zodat het strategisch comité zijn rol doeltreffend zou kunnen spelen. Om dit coördinatieproces hechter te maken, werd de voortgangsbijeenkomst van 11 december 2008 gewijd aan deze thematiek. In tegenstelling tot de vorige voortgangsbijeenkomsten, betrof het een voornamelijk interne aanpak, waardoor de betrokken actoren (vertegenwoordigers van Mobiel Brussel en van de MIVB) in staat werden gesteld op een beter geïntegreerde manier vooruitgang te boeken in hun dossiers automatisering van de metro: op basis van een haalbaarheidsstudie die in 2008 gerealiseerd werd en die onder meer kijkt naar de sociale gevolgen van deze mogelijkheid, zal de opportuniteit onderzocht worden om over te gaan tot gedetailleerde tests, met onder meer de realisatie van teststroken en de experimentele omvorming van metrorijtuigen in geautomatiseerde rijtuigen bediening van de Europese wijk en van het Luxemburgstation, eventueel in aansluiting met de metro van de Kleine Ring ontwikkeling van een bovengrondse ringroute met een hoogwaardige dienstverlening in het noorden en het westen van het Gewest eventuele omvorming van bepaalde grote buslijnen in tram of trolleybus om de capaciteitsproblemen op te lossen en/of het leefmilieu te verbeteren in de niet door het GEN gedekte sectoren, studie van het ontwikkelingspotentieel van transregionale verbindingen, onder meer met trams, en van aansluitingen op het GEN aan de gewestgrenzen, onder meer in Haren, Moensberg, COOVI, Wereldtentoonstelling, Berchem. Er werden drie doelstellingen nagestreefd: 1. bundeling van de kennis inzake de voornaamste lopende studies 2. voor elke studie de vorderingsstaat, de kritieke punten, de inzet, de kwesties waarover beslist moet worden en de te geven antwoorden identificeren 3. de kennis van de methodologie voor de evaluatie van de projecten ontwikkelen. Te onthouden elementen van deze dag Die studies moeten ten minste de volgende elementen bevatten: > een diagnose van de problemen of uitdagingen die in aanmerking moeten worden genomen door het nieuwe project > een analyse van de weerslag van de lopende projecten (onder andere het GEN) op de geïdentificeerde problemen > de simulatie van de resultaten, in termen van het gebruik van de nieuwe lijnen en de weerslag op het gebruik van openbaar vervoer in Brussel > de technische haalbaarheid van de te realiseren werken en de kostprijs ervan > de kosten batenanalyse op lange termijn van verschillende varianten, met inbegrip van de uitbating met > verschillende vervoerwijzen > de gevolgen van de uitbreidingen in termen van rollend materieel, remises en ateliers > eventueel de mogelijke bijzondere financieringsmodaliteiten voor de realisatie van de projecten, met inbegrip > van eventuele partnerschappen tussen de openbare en de privé-sector. Als inleiding heeft de heer Moureau herinnerd aan de verantwoordelijkheid van de overheid om te anticiperen in het licht van de evolutie van de behoeften van de maatschappij en aan de noodzaak doelstellingen te realiseren, door ervoor te pleiten dat de opbrengst van de overheidsinvesteringen geëvalueerd en benadrukt zou worden. De uiteenzetting van de heer Perilleux heeft het mogelijk gemaakt de zones in ontwikkeling in het Gewest te identificeren, alsook de nieuwe ingestelde processen (richtschema s) om te beschikken over een operationele visie voor de ontwikkeling van de stad. De nadruk werd gelegd op de onontbeerlijke band tussen ruimtelijke ordening, stedenbouw, mobiliteit en openbaar vervoer. Toch is die band nog niet voldoende aanwezig in de strategische reflectie, noch in de dagelijkse praktijk van Mobiel Brussel en van de MIVB: vandaar de noodzaak dat het overleg tussen de verantwoordelijken voor ruimtelijke ordening en die voor het vervoer een echte reflex zou worden, niet om een bijkomende laag administratieve rompslomp toe te voegen maar, integendeel, om de inrichters een manier aan te reiken om de behoeften van het openbaar vervoer beter te begrijpen, en voor de vervoerders een manier om beter bij te dragen in het stadsproject. De voorstelling van het project van tram op de Leopold III-laan was voor de heer Monami-Michaux de gelegenheid om voor te stellen de coördinatie tussen de actoren van de projecten te verbeteren en de goede contacten tussen de personen te kapitaliseren. De ontwikkeling van nieuwe instrumenten voor communicatie die gebruikt worden door Mobiel Brussel maakt het mogelijk de projecten levendiger en overtuigender voor te stellen. De ambitie van het project is de creatie van een kwaliteitsvolle bediening met het openbaar vervoer in het noordoosten van het Gewest in verbinding met de middenring (lijn Bordet-Weldoeners), die voor de MIVB ook een onontbeerlijk instrument is om te zorgen voor de toegang tot haar nieuwe tramstelplaats op de site van Haren. Op langere termijn integreert dit project zich in een nieuwe tramverbinding Oost-West met een hoog dienstniveau, via het Noordstation. Met dit project, dat TEOR heet, worden benevens het CCN, de site van Tour & Taxis, de Rogierlaan, de site Josaphat, Bordet en de NAVO bediend. Luidens de heer Ceustermans blijven bepaalde belangrijke vragen open, zoals de bediening in het westen voorbij Tour & Taxis (Laken of Hoog Jette), de bediening van het oosten van de gewestgrens (Diegem en haar talrijke tewerkstellingsplaatsen of de luchthaven) alsook de doorgang tussen het CCN en de Rogierlaan. 4 5

5 De ambitie van de creatie van tramlijn 9, waaraan herinnerd werd door de heer Guyot, ligt in de instelling van een kwaliteitsbediening tussen het metrostation Simonis en de Heizelvlakte. Dit project, waarvan de realisatie gepland is in twee fasen, werd onderworpen aan een multicriteria-analyse voorgesteld door de heer Duchateau, in het kader van een effectenrapport. Deze methodologie is gebaseerd op de kwalitatieve analyse van verschillende criteria en is ideaal om projecten te evalueren met veelvuldige doelstellingen en beperkingen. Er werd een belangrijk participatief luik ontwikkeld in het kader van het effectenrapport om te trachten de instemming te bekomen van de onderscheiden betrokken partijen. Het project van de verlenging van tramlijn 94 past in de wil om een grote ringlijn met het openbaar vervoer te creëren in het oosten van het Gewest. Dit project is in twee fasen gepland tot Roodebeek en zou later verlengd moeten worden volgens een nog vast te stellen reisweg. De werken voor het eerste vak zijn thans aan de gang. Mevrouw Wuyts heeft de wens van Mobiel Brussel te kennen gegeven om de Woluwelaan opnieuw in te richten. In die context wordt de optie van de positionering van de tramlijn in de laan opnieuw ter sprake gebracht, hetgeen niet kan zonder problemen te scheppen voor de lopende werkzaamheden, waarvoor de vergunning voorziet in de vestiging ervan aan de oostelijke kant ter hoogte van het Bronnenpark. Deze vijf uitbreidingen waren ook het onderwerp van sociaal-economische evaluatiestudies. Uit de uiteenzetting van de heer Duchateau moet onthouden worden dat het heffen van tol, hetzij op de met de wagen afgelegde afstanden of op het parkeren, belangrijk is om te komen tot de doelstelling van vermindering met 20 % van de met de auto afgelegde afstanden. Deze tol zou marges kunnen vrijmaken om te investeren in duurzamer verplaatsingswijzen, onder meer het openbaar vervoer, en voor de instelling van compensatoire maatregelen inzake mobiliteit voor de sociaal-economisch minder begunstigde Brusselaars. Bij de evaluatie van een uitbreiding, moet ze in een ruimere context geplaatst worden, rekening houdend met andere maatregelen (zoals bijvoorbeeld tolheffing) zonder de weerslag te vergeten op het gebruik van de naastliggende lijnen. De heer Glume heeft verduidelijkingen gegeven over de wil om het openbaar vervoer op de middenring te verbeteren, onder meer door het wegwerken van verscheidene belangrijke knelpunten. Bij die punten staat het Meiserplein waar in de komende jaren een ondergronds kunstwerk gebouwd zou moeten worden. De verschillende door Mobiel Brussel onderzochte hypothesen werden door de heer Guyot voorgesteld. Hieruit blijkt de noodzaak te kiezen voor een optie die de behoeften op middellange en op lange termijn verenigt, zowel voor de as van de middenring als voor de toekomstige TEOR-as. De heer Geerts heeft herinnerd aan het overzicht van de studie tramtrein en de voornaamste conclusies voor het project. De analyse toont de relevantie van het project in zijn eerste fase (tussen Aalst en het CCN via Tour & Taxis) omdat de investeringen aldaar relatief beperkt zijn. Toch vereist deze eerste fase de ontwikkeling van specifiek rollend materieel in een erg kleine reeks, hetgeen niet gunstig is voor het project. De beschikbare spoorwegcapaciteiten blijven overigens beperkt tussen het station van Jette en Laken, wat aanzienlijke infrastructuuraanpassingen op dat vak impliceert. Toch moet genoteerd worden dat het concept one-man car één van de troeven is op het niveau van de economische balans van de tramtrein. De heer Mary heeft herinnerd aan de ambitie om een kwaliteitsvolle bediening met het openbaar vervoer in te stellen naar het westen van het Gewest, door te zorgen voor een tramverbinding tussen het Noordstation en het Westland in Anderlecht. Deze verbinding zou zich op termijn kunnen integreren in het project TEOR. Meer concreet voorziet het project in twee fasen vanaf het Weststation. Gelet op de moeilijkheden om een kwaliteitsvolle eigen baan aan te leggen op de Ninoofsesteenweg, zou een reflectie over een alternatieve doorkomst langs de Machtenslaan onderzocht moeten worden. De heer Dochy heeft nogmaals de aandacht gevestigd op de bedoelingen van het project van de omlegging van de as Regentschap-Koning via het Centraal Station: intermodaliteit met de spoorweg, valorisatie van de as Regentschap-Koning en verbetering van de bediening van verscheidene wijken. Voor dit project zullen strikte vereisten opgelegd worden, zowel op het niveau van de stedenbouwkundige kwaliteit als op dat van de akoestische aspecten. De heer DOCHY heeft eveneens meer informatie verstrekt betreffende de op 29 mei 2008 door de Brusselse Regering getroffen beslissing voor de inrichting van het station Albert in Vorst, om er de aansluitingen te organiseren tussen de lijnen van de middenring (23 & 24) en die van de as Noord-Zuid, een eerste stap naar de toekomstige evolutie van deze as naar de metro. Voor elk van de vijf uitbreidingen en het project van het station Albert heeft de heer Fourneau de stand van zaken gegeven van de reflectie van de MIVB omtrent de weerslag op het net dat ter beschikking van de klanten gesteld zal worden. 6 7

6 Het principe en de inplanting van de Picard-brug, voorbehouden voor de zachte vervoerwijzen en het openbaar vervoer, staan vandaag vast. Ze zal het mogelijk maken het Noordstation rechtstreeks te verbinden met de site van Tour & Taxis. Luidens de heer Mary is één van de aandachtspunten de hoogte van deze brug, waarvan enerzijds de doorrijhoogte groot genoeg moet zijn en die, anderzijds, aansluitingen op de omliggende wegen mogelijk moet maken, onder meer op de Havenlaan. Een andere nog op te lossen vraag is de keuze van de reisweg van de tramlijn op de site van Tour & Taxis, alsook het tracé verderop. Het succes van de metro is een feit. Het is nodig de capaciteiten ervan te verhogen op lijn 1 door een stijging van de frequenties om een maximale doorkomst mogelijk te maken van 35 treinen per uur op het gemeenschappelijk vak van lijn 1. Dergelijke verhoging kan niet doorgevoerd worden zonder automatisering. Volgens de heer Dochy moet hierover een grondige studie gevoerd worden omdat snel beslissingen getroffen moeten worden om de automatisering te kunnen doorvoeren tegen 2015, het vervaljaar waarin een aanzienlijk deel van het park rollend metromaterieel vervangen zal moeten worden. Het project TRIAS bestaat uit een splitsing van de as Merode-Kunst-Wet met een as Merode-Troon, waardoor de MIVB één enkele lijn per as kan exploiteren en aldus de capaciteitsverhoging structureel kan aanpakken. Volgens de heer de Voghel blijven er erg veel vragen over dit project: de herziening van de Kleine Ring, de haalbaarheid van de nieuwe doorgangen, het nieuwe station Troon, de bediening van het station Brussel-Luxemburg, de doorgang onder het Europees Parlement, de doorsteek van de vallei van de Maalbeek, de keuze van de reisweg naar het Flageyplein of het Fernand Cocqplein, vervolgens naar het Vanderkindereplein of elders. Picardstraat Naast de vervoerwijzen per spoor moeten de bussen een aanvullende rol spelen. Het concept van Bus met een Hoog Dienstniveau (BHDN) ontwikkelt zich in Europa. Voor de heer Comer gaat het over de aanpassing van dit nieuw concept aan de toestand in Brussel. De doelstelling is de ontwikkeling van chrono -buslijnen, met zeer performante inrichtingen VICOM, het exploiteren van kwaliteitsvol materieel en het maken van die lijnen tot aanvullingen van het spoornetwerk. Als aanvulling bij de studie over de herinrichting van de Elsensesteenweg en de Waversesteenweg, gevoerd door Mobiel Brussel, heeft de MIVB een studie besteld betreffende de conversie naar tram van buslijn 71, waarvan de methodologie het onderwerp was van een voorstelling door de heer Rodesch. De heer de Voghel heeft het grote belang aangetoond van de verlenging van de as Noord-Zuid naar het noorden: grote bevolkingsdichtheid, potentiële bediening van Schaarbeek-Vorming, waarvan het richtschema thans uitgewerkt wordt. Een optie zou bestaan uit de verlenging van de bestaande tunnel en uit het nemen van VICOM-maatregelen voor de rest van het parcours. De verlenging naar het zuiden ligt meer in concurrentie met andere projecten zoals het GEN, het project TRIAS of de toepassing van VICOM-maatregelen. Bovendien zijn de bevolkingsdensiteiten er ook minder aanzienlijk dan in het noorden. De heer Flausch die zorgde voor de afsluiting, heeft gewezen op de noodzaak om voort te werken aan de coördinatie van de verschillende studies en de ontwikkeling van de knowhow inzake sociaal-economische evaluatie. Hij heeft herinnerd aan het feit dat elke vervoerwijze (bus, tram, metro) overeenstemt met specifieke bezettingscijfers en heeft aan de hand van buitenlandse voorbeelden gepleit voor de noodzaak van een grote ambitie voor de ontwikkeling van het openbaar vervoer in Brussel en voor een beleid dat de verwezenlijking van de projecten binnen kortere termijnen mogelijk maakt. In het kader van het Belirisakkoord wordt een uitgebreide studie voorbereid voor het noordelijk deel van de as Noord- Zuid, waarvan de eerste etappe bestaat uit de fase van de sociaal-economische haalbaarheid ervan. Volgens mevrouw Vanderkelen moeten nog veel elementen gepreciseerd worden in de aannemingsvoorwaarden die nu voorbereid worden. Onder die elementen kan de keuze aangehaald worden van de constructiemethode en de reflectie over de stations (zie ter zake de voortgangsbijeenkomst van 12 december 2003 gewijd aan de Stations van de Toekomst). 8 9