Creative Lab. Publiek-private samenwerking in de creatieve industrie. Ik wil dat het vakmanschap van het kleding maken gezien wordt.

Transcriptie

1 Creative Lab Publiek-private samenwerking in de creatieve industrie Ik wil dat het vakmanschap van het kleding maken gezien wordt -Jan Taminiau Aanvraag van Gelders bedrijfsleven, onderwijs en overheid in het kader van het Regionaal investeringsfonds mbo -Regiovisie januari Contactpersoon: Wilfrie Koekkoek

2 Inhoud Managementsamenvatting Voorwoord Economische ontwikkelingen Aansluiting beroepsonderwijs - arbeidsmarkt Gelderse economische speerpunten en opleidingsaanbod Economisch beleid gemeente Arnhem Mbo onderwijs in Gelderland Samenwerking Trends in aantallen Aantallen in mode/opleidingen betrokken bij het Creative Lab Demografische gegevens Arbeidsmarkt De sector creatieve industrie De creatieve industrie in Nederland: arbeidsmarktgegevens De creatieve industrie/mode-, Interieur-, Textiel- en Tapijtindustrie (MITT) Bedrijfsvestigingen Ontwikkeling personeelsbestand Vacatures MITT Overzicht van de samenwerkende partijen Visie en missie Visie Missie Bijlage 1 Trackrecord van de samenwerkende ROC s Bijlage 2 Trend deelnemersaantallen (in eindexamenklassen) vmbo + havo Bijlage 3 Trend deelnemersaantallen mbo Techniek (totaal in opleidingen) Bijlage 4 Aantallen vmbo, mbo en hbo creatieve opleidingen Bijlage 5 Demografie per Gelderse regio Bijlage 6 Arbeidsmarkt Bijlage 7 Discrepantieanalyse provincie Gelderland... 24

3 Managementsamenvatting Inleiding Het Creative Lab gaat een aanjaagfunctie vervullen in de groei van Arnhem als magneet van mode en vormgeving. Die faam heeft Arnhem tot nu toe vooral te danken aan het hbo. Creative Lab gaat er voor zorgen dat dezelfde erkenning op niveau mbo/mbo topopleiding ontstaat. Het Creative Lab wordt het fundament onder de vakmanschap fashion industrie in Modestad Arnhem. Aansluiting beroepsonderwijs-arbeidsmarkt. Van vaklieden op vmbo- en mbo-niveau wordt in steeds sterkere mate verwacht dat ze in staat zijn om de transitie van oude naar nieuwe technieken aan te kunnen, evenals de verschuivingen die zich voordoen in de klantgroepen van de bedrijven waarvoor ze werken. Binnen de hybride leeromgeving van het Creative Lab kan deze transitie worden gemaakt. Mbo onderwijs in Gelderland Op het terrein van technische- en snijvlakopleidingen van de ROC s is de afgelopen jaren een steeds duidelijkere onderlinge verdeling tot stand gekomen. Rijn IJssel heeft een sterke focus in de toegepaste techniek, met als speerpunt creatieve industrie. Elk ROC heeft diverse (structurele) samenwerkingsverbanden in de eigen (sub)regio met bedrijven, scholen en overheden die voor dat ROC van belang zijn. Daarmee heeft de regio als geheel een stevig fundament voor samenwerking tussen het vo, mbo, hbo, bedrijfsleven en de overheid. Met name voor vmbo-b en vmbo-k geldt dat het aantal leerlingen in de sector Techniek de afgelopen jaren flink is afgenomen. Het aantal leerlingen van vmbo-g in de sector Techniek is licht gedaald. Het totaal aantal leerlingen vmbo-t is toegenomen. De trend van het aantal leerlingen in technische opleidingen bij de vijf ROC s verschilt per ROC. Tussen 2009 tot 2013 is er vooral bij ROC Nijmegen, ROC Rivor en ROC A12 een afname in het aantal leerlingen te zien. Bij het Graafschap College en Rijn IJssel neemt het aantal leerlingen in technische opleidingen toe. In de creatieve industrie schort het niet aan kwantitatieve tekorten maar gaat het vooral over een kwalitatieve mismatch. Het Creative Lab zal zijn energie dan ook niet zo zeer richten op het verhogen van de instroom in mode-opleidingen als wel op het innoveren van de kwaliteit. Arbeidsmarkt De vraag naar technische arbeidskrachten in Gelderland is de laatste jaren sterker toegenomen dan het aanbod. Daardoor is er sprake van een krappe arbeidsmarkt. Dit is onder meer te merken in de groeiende vraag naar hoger- en middelbaar opgeleid technisch personeel. De sector creatieve industrie Op 31 juli 2012 waren er bedrijven actief in de creatieve industrie in Gelderland en bedrijven in de Stadsregio Arnhem/Nijmegen van in totaal bedrijven in Nederland. De creatieve industrie en daarbinnen het deelcluster mode zijn bloeiende sectoren in de Stadsregio. Het Creative Lab verzorgt niet alleen een Excellente route, maar versterkt via het initiatief van Sampling & Production de werkgelegenheid voor met name startende zzpers in de sector, draagt bij aan een betere onderlinge afstemming van faciliteiten, waardoor een optimaler rendement behaald wordt. Daarnaast ontwikkelt het Creative Lab een cross-over in de modemarkt: het Print & Artwork Archive om de Modestad Arnhem een nog prominentere rol in de modewereld toe te bedelen. 2

4 Kamerbrief minister Bussemaker In de kamerbrief van 2 juni 2014 geeft de minister aan dat de economie goed opgeleide vakmensen nodig heeft, die flexibel inzetbaar zijn, sociaal vaardig en creatief zijn. Daarvoor moet het aanbod gemoderniseerd worden en gaat het om het toepassen van innovaties en technieken over de grenzen van bedrijven, sectoren en landen heen. Hierin speelt de herwaardering voor het vakmanschap een cruciale rol en is het beschikbaar hebben van voldoende goede BPV-plaatsen van belang. (Zie kamerbrief, 2 juni 2014). Het Creative Lab voorziet in deze wensen van de minister. 1. Voorwoord Voor u ligt de regiovisie behorend bij het businessplan Creative Lab. De creatieve industrie kent, anders dan andere topsectoren, geen kwantitatieve tekorten, maar is er wel een kwalitatieve mismatch. Het Creative Lab gaat een aanjaagfunctie vervullen in de groei van Arnhem Mode Stad. Creative lab borduurt voort op de lessen geleerd in The Fashion Factory en gaat ervoor zorgen dat dezelfde erkenning op niveau mbo/mbo topopleiding ontstaat. Het Creative Lab wordt het fundament onder het vakmanschap van de fashion industrie in Modestad Arnhem. Het gedeelte over de positionering van het Creative Lab in de brede Gelderse regio is gebaseerd op de regiovisie zoals die is opgesteld door de Gelderse ROC s voor het Toptechniek in Bedrijf programma 1 (in samenwerking met de Gelderse ROC s Rijn IJssel, ROC A12, Graafschap College, ROC Rivor en ROC Nijmegen). Deze ROC s hebben samen met de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) een samenwerkingsverband waarin de kennisinfrastructuur centraal staat; het RxH overleg. Naast bestuurlijk overleg heeft elke sector heeft zijn eigen overlegorgaan. Gedeeltes van deze regiovisie zijn opgesteld vanuit dit samenwerkingsverband. De verschillende aanvragen in het kader van Regionaal investeringsfonds mbo die hieruit voortkomen zijn op deze manier op elkaar afgestemd. Bij enkele aanvragen worden op basis van inhoudelijke gronden ook partijen betrokken die niet in het RxH overleg participeren. Zij brengen specifieke inhoudelijke expertise in voor de betreffende initiatieven. 2. Economische ontwikkelingen Aansluiting beroepsonderwijs - arbeidsmarkt Een vergrijzende bevolking vraagt om maatregelen die ervoor zorgen dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig, veilig en met behoud van levenskwaliteit kunnen functioneren. Tegelijkertijd ontstaat er door ontgroening een steeds groter tekort aan nieuwe vaklieden. Het aantal jongeren in Nederland is te laag om alle vacatures in Nederland kwalitatief goed te vervullen. In alle Nederlandse topsectoren worden maatschappelijke uitdagingen benaderd vanuit de specialisatie van de sector. Veel innovaties zitten op het snijvlak van een of meerdere topsectoren. Het is onmogelijk om een compleet overzicht te geven van alle trends op het gebied van technologie in de topsectoren of in de maatschappij. Niet alleen zijn er heel veel ontwikkelingen gaande, ook gaan die ontwikkelingen steeds sneller. Voor het beroepsonderwijs is deze notie uitermate belangrijk. Van vaklieden op vmbo- en mbo-niveau wordt in steeds sterkere mate verwacht dat ze in staat zijn om de transitie van oude naar nieuwe technieken aan te kunnen, evenals de verschuivingen die zich voordoen in de klantgroepen van de bedrijven waarvoor ze werken. Om te voldoen aan de vraag, in kwantiteit en kwaliteit, naar nieuwe werknemers is het belangrijk om oog en oor te hebben voor ontwikkelingen in het huidige tijdsgewricht. Nederland stevent af op een tijdperk van zelforganiserende dwarsverbindingen. Overal in Nederland ontstaan verrassende dwarsverbindingen en nieuwe ecosystemen. Iedereen staat met iedereen in verbinding en alle verbindingen geven betekenis aan, en vormen het ecosysteem dankzij vele dwarsverbindingen beschikt over kracht en inventief vermogen. Zo maken we de weg vrij voor niet alleen een frisse blik op de problemen van vandaag, maar vooral ook op de kansen van morgen 2. In het Creative lab krijgen de dwarsverbindingen gestalte in een hybride leeromgeving waarin mode, design en ondernemerschap elkaar versterken. 1 Regiovisie Samen sterk in bètatechniek 3 2 Trendrede 2014

5 3. Gelderse economische speerpunten en opleidingsaanbod De Provincie Gelderland heeft voor de komende jaren een duidelijke koers voor een economische visie beschreven 3. Deze koers wordt als volgt samengevat: Gelderland heeft de potentie zich te ontwikkelen tot een krachtige regio: duurzaam, innovatief en internationaal concurrerend in een globaliserende wereldeconomie.. Oost-Nederland heeft de afgelopen jaren een sterke kennis- en innovatiepositie opgebouwd op het terrein van Food (Food Valley, Wageningen), Health (Health Valley, Nijmegen) en energie- en milieutechnologie (kiemt, Arnhem). Dat is bereikt door langdurige inzet van menskracht en middelen en door intensieve samenwerking tussen bedrijfsleven, kennisen onderwijsinstellingen en overheden. De Provincie Gelderland zal zich daarom ook de komende jaren inzetten voor het versterken van deze topsectoren. Gelderland beschikt daarnaast over een aantal veelbelovende bedrijfstakken die met een innoverende aanpak hun marktpositie verder kunnen vergroten: de maakindustrie, de logistieke sector, de creatieve sector en de agrarische sector. In de Gelderse economische visie gelden deze veelbelovende innovatieve bedrijfstakken als speerpunten. Ten dele behoren de Gelderse economische speerpunten tot de topsectoren, ten dele vallen ze daarbuiten. De economische speerpunten zijn vaak ook speerpunten met een duidelijk subregionale inbedding. Onderzoek naar de arbeidsmarktpositie van de regionale economische speerpuntsectoren toont aan dat er sprake is van kwalitatieve en kwantitatieve tekorten. Daarmee loopt de regio in de pas met het landelijk beeld dat geschetst wordt in het nationaal Techniekpact en met de noties die verwoord worden in de human capital agenda s van de topsectoren. De subregionale verdeling over de verschillende speerpunten is in de volgende tabel weergegeven 4 : Speerpunt Specialisatie Subregio Food Agrofood Voedingsmiddelenindustrie Regio Food Valley Energie Elektrische energie Arnhem, Achterhoek en Energie- en milieutechnologie Nijmegen Creatieve Industrie Mode en vormgeving Arnhem Logistiek Multimodaal vervoer Liemers/Achterhoek, Nijmegen, Rivierenland High Tech Systems Achterhoek, Nijmegen, Semiconductors, New Materials & Materials (Twente) Health Moleculaire diagnostiek E-health Robotica in care & cure Health Valley (Nijmegen), Regio Food Valley Maakindustrie Maakindustrie en industriële niches Achterhoek, Nijmegen en Foodvalley Chemie Analytische Chemie Life Sciences Arnhem, Nijmegen Dienstverlenende Maintenance en Repair in technische Industrie toepassingen in diverse sectoren Arnhem, Nijmegen Water Rivierenlandschapsystemen Rivierenland De provincie Gelderland heeft in januari 2013 in een Statennotitie budget beschikbaar gesteld om voor een aantal topsectoren en aandachtssectoren een krachtig en integraal innovatiebeleid uit te voeren. De sector creatieve industrie, waaronder mode valt, is als één van de aandachtssectoren benoemd en mag zich verheugen op de steun vanuit de provincie Gelderland. In de Statennotitie wordt expliciet aangegeven dat het kunnen beschikken over goed opgeleid personeel één van de belangrijkste elementen binnen het innovatiebeleid is. Partijen worden uitgenodigd om met concrete plannen te komen, die vervolgens voor financiële ondersteuning door de provincie in aanmerking komen. Het Creative Lab is hiervoor bij de provincie aangemeld en ontvangt hiervoor ,00. 3 Economische visie Provincie Gelderland, op weg naar een duurzame, innovatieve en internationaal concurrerende regio (2011). 4 4 Bron: o.a. Zwaartepuntkaarten Toptechniek in bedrijf, en Kwalitatieve vertaling van de discrepantieanalyse naar de topsectoren (2012). SER Gelderland

6 3.1 Aansluiting HCA agenda Provincie Gelderland Het project speelt zich af in het domein van de creatieve industrie en heel specifiek op het terrein van Mode en Design, daarmee valt het project binnen de speerpunten van het provinciale HCA beleid. Na een uitgebreide inventarisatie bij Gelderse stakeholders is een top 10 van knelpunten geformuleerd, met de bedoeling om via het HCA beleid oplossingen te vinden voor deze knelpunten. Het gaat om: 1. Werkgever worstelt met communicatie jongeren; 2. Werkgever en personeel staan op kennisachterstand; 3. Bedrijf vervreemdt van (lokale) gemeenschap; 4. Grijze uitstroom, maar onvoldoende groene instroom; 5. Te weinig vakbekwaam personeel voor de toekomst; 6. Gescheiden organiseren van opleiden en werk; 7. Status probleem vak-personeel; 8. Versnipperde projecten zonder (leiding van) ondernemers; 9. Onvoldoende onderwijs aandacht voor toegepast vakmanschap; 10. Branches volharden in sectoraal denken; Het project draagt bij aan de knelpunten 5, 6, 8, 9 en 10. Ter toelichting: Knelpunt 5 gaat over het onvoldoende beschikbaar hebben van vakbekwaam personeel. In dit project krijgen de studenten voor de excellente route een gedegen vaktraining om een vakbekwaam kleermaker te worden. De studenten voor het Print &Art Archive krijgen aanvullende scholing op de vaardigheden om informatie digitaal te analyseren, systematisch zo op te slaan dat het eenvoudig beschikbaar te stellen is voor klanten en klantgroepen. Dat zijn competenties die nu niet in het curriculum zitten, maar door dit project wel opgenomen gaan worden. Met knelpunt 6 wordt aangegeven dat de werelden van de opleidingen en het werk in de praktijk van bedrijven gescheiden van elkaar zijn. Het is de bedoeling van in Creative Lab dat onder leiding en met ondersteuning van ondernemers uit de modebranche (knelpunt 8) werkopdrachten aangenomen en uitgevoerd worden en een database opgezet en gevuld wordt. Met de werkopdrachten maken de kleermakers kwalitatieve meters in overleg met de opdrachtgever. De database vormt de basis voor dienstverlening aan andere ondernemers in de modebranche. Daar kunnen zij nieuwe ontwerpen, dessins etc halen en laten maken. Het betekent tegelijkertijd een niche in de modebranche (knelpunt 10) die nog nergens ter wereld beschikbaar is en daarmee een 5 stimulans voor innovatie in Arnhem Modestad. Het beroepsonderwijs stelt op deze manier de opleiding in dienst van de vraag van het bedrijfsleven en leert studenten competenties zo toe te passend dat het direct inzetbaar is in het bedrijfsleven. In feite wordt het gevraagde vakmanschap dat later nodig is in de werkkring op deze manier al tijdens de opleiding geoefend (knelpunt 9). Uiteindelijk worden opbrengsten verwacht van Production & Sampling en het Print & Artwork Archive. Uit deze opbrengsten moeten de Excellente route en het Print &Art Archive zelfstandig kunnen functioneren. Er wordt in de loop van het project en op basis van de opgedane ervaringen gezocht naar een passende juridische entiteit waarin zowel opleiders als bedrijven en eventueel overheden in participeren. 4. Economisch beleid gemeente Arnhem De gemeente Arnhem wil zorgen voor een gunstig ondernemingsklimaat door adequate dienstverlening en geschikte, goed bereikbare vestigingsplaatsen in een stimulerende economische omgeving. In de tweede plaats bouwen de sterke sectoren verder uit. Het gaat dan om de verdere versterking als zesde kantorenstad van Nederland en het behalen van winst in de sectoren zorg & welzijn en toerisme & vrije tijd. Tot slot gaat de gemeente Arnhem extra werk maken van haar kansrijke economische clusters: energieen milieutechnologie en mode & design. Dit zijn bedrijvensectoren waarin Arnhem bijzonder is en die een sterke basis bieden om een regionale en nationale positie op te bouwen. De Economische Agenda levert een bijdrage aan het vergroten van de aantrekkelijkheid van de stad en het tegengaan van de maatschappelijke tweedeling. De agenda bepaalt de gemeentelijke koers en is opgesteld na stadsgesprekken met ondernemers en onderwijs- en kennisinstellingen. De gemeente stimuleert de economische ontwikkeling en is regisseur van het samenspel tussen overheid, ondernemers, onderwijs en onderzoek. In de stadsgesprekken hebben de partners duidelijk gemaakt wat zij gezamenlijk kunnen en willen doen om het ondernemingsklimaat te versterken 5. 5 Economische agenda Arnhem 2015

7 5. Mbo onderwijs in Gelderland 5.1 Samenwerking Gelderland is in grondoppervlak de grootste Nederlandse provincie. In deze provincie hebben zes ROC s en drie AOC s hun vestigingen. Zoals hierboven is beschreven heeft de provincie Gelderland veel ambities en zijn er grote verschillen tussen de subregio s. Gelderland is sterk in verschillende topsectoren en wil deze sterke positie behouden. Hiervoor is een krachtige samenwerking tussen onderwijs, overheid en bedrijfsleven van groot belang. Op dit moment is er structureel overleg van de Gelderse ROC s waarin de doelmatigheid centraal staat. Vijf van de zes ROC s in Gelderland hebben daarnaast samen met de HAN een samenwerkingsverband waarin de kennisinfrastructuur centraal staat; het eerdergenoemde RxH overleg. Elke beroepssector heeft daarbinnen zijn eigen overlegorgaan. Kenniscentrum Bèta Techniek dient als uitvoeringsorganisatie voor het RxH overleg van de sector Techniek. Op het terrein van technische- en snijvlakopleidingen van de ROC s is de afgelopen jaren een steeds duidelijkere onderlinge verdeling tot stand gekomen. Rijn IJssel heeft een sterke focus in de toegepaste techniek, met als speerpunt creatieve industrie. Daarnaast heeft Rijn IJssel een duidelijke keuze gemaakt voor Chemie. ROC Nijmegen en het Graafschap College leggen juist meer focus op de harde techniek. Bij het Graafschap College staat de maakindustrie centraal. Het gebied van energie- en milieutechnologie wordt door het Rijn IJssel, het Graafschap College en ROC Nijmegen samen ingevuld. ROC Nijmegen legt juist de focus op Maintenance en Repair, waarin duurzaamheid een belangrijke rol speelt. ROC A12 heeft naast een breed aanbod van technische opleidingen gekozen voor een focus op Mechatronica, met snijvlakopleidingen in de Agrofood (robotica) en Health (domotica). ROC Rivor heeft een focus op Watermanagement en is betrokken bij het initiatief Tiel River Academy. Deze Academy gaat de Nederlandse expertise op het gebied van rivierenlandschapsystemen in Tiel bundelen, samen met partners als o.a. het Waterschap. Daarnaast biedt ROC Rivor techniekbreed opleidingen aan. Op het gebied van logistiek is er een onderlinge samenwerking tussen ROC Nijmegen, Graafschap College en ROC Rivor. Gezamenlijk bestrijken deze ROC s een grote logistieke regio met een zeer gunstige ligging tussen de Randstad en het Duitse Ruhrgebied. Deze Gelderse as maakt onderdeel uit van de belangrijkste vervoersas in Europa, de verbindingen tussen Rotterdam Duitsland en Oost Europa. De ervaringen die in Nijmegen zijn opgedaan met innovatieve onderwijsinhoudelijke trajecten in het kader van het innovatiearrangement Bedrijfs Competentie Centrum (BCC) voor mobiliteit en logistiek, zijn een belangrijk fundament onder de onderwijsinhoudelijke invulling van Logistic Valley. Elk ROC heeft diverse (structurele) samenwerkingsverbanden in de eigen (sub)regio met bedrijven, scholen en overheden die voor dat ROC van belang zijn. Daarmee heeft de regio als geheel een stevig fundament voor samenwerking tussen het vo, mbo, hbo, bedrijfsleven en de overheid. In bijlage 1 is een overzicht te zien van de belangrijkste bestaande samenwerkingsverbanden en trackrecords in de regio. 5.2 Trends in aantallen Ruim mbo-studenten, verdeeld over 18 ROC s, volgen in het schooljaar 2013/2014 een opleiding voor de mode-, interieur-, tapijt- en textielindustrie (MITT). Dit is een toename van 7 procent ten opzichte van het schooljaar daarvoor. Zij volgen vrijwel allemaal een opleiding voor de mode- en interieurindustrie via de BOL. Daarnaast is er een kleine groep studenten die een opleiding voor de tapijt- en textielindustrie volgt, vrijwel allemaal via de BBL. Het totaal aantal mbo-studenten dat een MITT-opleiding volgt, neemt naar verwachting de komende jaren iets toe. Dit komt vooral door een stijging van het aantal BOL-studenten tot en met het schooljaar 2018/2019. De ontwikkeling van de deelname aan de BBL vertoont een duidelijke correlatie met de conjunctuur. Het aantal BBL-studenten neemt naar verwachting tot en met het schooljaar 2016/2017 sterk af, maar zal zich vanaf 2017 stabiliseren. Als gevolg van de bevolkingsontwikkeling zal het totaal aantal mbo-studenten MITT na 2020 afnemen 6. In bijlage 3 is te zien van welke scholen de leerlingen van de ROC s afkomstig zijn. In deze bijlage is ook de trend te zien in het aantal vierdejaars vmbo-leerlingen in de sector Techniek, per school en per vmbo-niveau van 2009 tot Met name voor vmbo-b en vmbo-k geldt dat het aantal leerlingen in de sector Techniek de afgelopen jaren flink is afgenomen. Het aantal leerlingen van vmbo-g in de sector Techniek is licht gedaald. Het totaal aantal leerlingen vmbo-t is toegenomen. Vmbo-t is niet onderverdeeld naar 6 MITTrapport

8 sectoren, vandaar dat in bijlage 3 het totaal wordt weergegeven. Het aantal leerlingen in 5-havo met een Natuur & Techniek of Natuur & Gezondheid profiel is toegenomen tussen 2009 en In bijlage 4 is te de trend van het aantal leerlingen in technische opleidingen bij de vijf ROC s te zien, van 2009 tot Met name bij ROC Nijmegen, ROC Rivor en ROC A12 is er een afname in het aantal leerlingen te zien. Bij het Graafschap College en Rijn IJssel neemt het aantal leerlingen in technische opleidingen toe. 5.3 Aantallen/opleidingen betrokken bij het Creative Lab Volgens het MITTrapport volgen ruim mbo-studenten, verdeeld over 18 roc s, in het schooljaar 2013/2014 een opleiding voor de mode-, interieur-, tapijt- en textielindustrie. Dit is een toename van 7 procent ten opzichte van het schooljaar daarvoor. Zij volgen vrijwel allemaal een opleiding voor de mode- en interieurindustrie via de bol. Daarnaast is er een kleine groep studenten die een opleiding volgt voor de tapijt- en textielindustrie, vrijwel allemaal via de bbl. Het totaal aantal mbo-studenten dat een MITT-opleiding volgt, neemt naar verwachting de komende jaren nog iets toe, maar zal als gevolg van de bevolkingsontwikkeling na 2020 afnemen. Het aantal gediplomeerden neemt, evenals het aantal studenten, al een aantal jaren toe. Op 1 oktober 2013 staat de teller voor dat kalenderjaar al op 743 gediplomeerden. Het definitieve aantal over 2013 zal nog iets toenemen en komt waarschijnlijk boven dat van 2012 uit. De meeste diploma s worden gehaald voor basis medewerker mode/maatkleding, allround medewerker mode/maatkleding en specialist mode/maatkleding. Ook neemt het aantal diploma s voor medewerker styling en commercieel medewerker fashion sterk toe. Het Creative Lab betrekt bij de vormgeving van de drie ontwikkellijnen een drietal mode-opleidingen, te weten: Specialist modemaatkleding, Medewerker Styling en Mediavormgever. Het schort in de creatieve industrie/mitt niet zozeer aan kwantitatieve tekorten, maar het gaat vooral over een kwalitatieve mismatch. Het Creative Lab zal zijn energie dan ook niet zozeer richten op het verhogen van de instroom in mode-opleidingen als wel op het innoveren van de kwaliteit. De cijfers duiden op groei van het aantal leerlingen in de creatieve sector. Het Creative Lab speelt daarop in door, naast de vraag van de werkgevers, ook een bijdrage te leveren aan de werkgelegenheid in deze regio. Daarbij zal zij deze kwalitatieve innovatie ook onder de aandacht brengen van jongeren van bijvoorbeeld het vmbo met belangstelling voor de creatieve industrie. Bijlage 4 geeft een uitgebreider overzicht van de toename van instroom en deelname aan creatieve opleidingen. Voor assistent medewerker mode-maatkleding, basismedewerker mode-maatkleding en operator textiel blijft het arbeidsmarktperspectief voor gediplomeerden positief. Voor medewerker styling is er op de arbeidsmarkt enige krapte ontstaan, maar zijn er altijd nog voldoende banen beschikbaar voor gediplomeerden die de arbeidsmarkt instromen. Voor allround medewerker mode-maatkleding en specialist mode-maatkleding worden te veel studenten opgeleid en is de vraag naar geschoold personeel gering. Hoewel Creative Lab vooral gefocust zal zijn op het mbo onderwijs, is ArtEZ (hbo) ook partner. Bij de meeste bachelor opleidingen op ArtEZ is een lichte stijging van het aantal behaalde diploma s waar te nemen. Bij opleidingen die een neerwaartse trend laten zien, is die daling minimaal. Het aantal behaalde masterdiploma s is vrij stabiel gebleven in de afgelopen vijf jaar. In totaal is er een stijging van het aantal diploma s dat uitgereikt is op ArtEZ. Bovenstaande trends zijn zichtbaar gemaakt bijlage Bestemming gediplomeerden Bijna de helft van de gediplomeerden gaat op zoek naar een baan. De andere helft kiest voor een vervolgopleiding op het mbo of het hbo. De meeste gediplomeerde assistent medewerkers en basismedewerkers mode-maatkleding (niveau 1 en 2) kiezen voor een vervolgstudie op het mbo (respectievelijk 91 procent en 73 procent). Van de allround medewerkers mode-maatkleding (niveau 3) gaat meer dan de helft (58 procent) juist op zoek naar een baan. Gediplomeerden op niveau 4 kiezen vaker voor een vervolgstudie op het hbo, dat geldt vooral voor gediplomeerde medewerkers styling (53 procent) en commercieel medewerkers fashion (63 procent). 7

9 6. Demografische gegevens In bijlage 5 staan de gegevens over de demografie van Gelderland. De verwachting is dat de bevolkingsomvang in de stadsregio Arnhem Nijmegen, de regio Food Valley en Rivierengebied tussen 2010 en 2040 zal toenemen. De Achterhoek heeft te maken met krimp en is officieel benoemd als anticipeerregio. Voor alle regio s geldt dat het aandeel van 65-plussers in verhouding zal toenemen en dat het aandeel van jongere mensen afneemt. Alleen de bevolking in de regio Food Valley is relatief jong. De potentiële beroepsbevolking zal zich in tegenstelling tot vele andere regio s stabiliseren. Deze regio zal desalniettemin te maken krijgen met de gevolgen van de vergrijzing. Bij een stijgende werkgelegenheid, zorgt stabilisatie in de potentiële beroepsbevolking voor een toenemende krapte op de arbeidsmarkt. 7. Arbeidsmarkt In bijlage 6 is te zien dat het grootste deel van de beroepsbevolking van Stadsregio Arnhem Nijmegen actief is in de gezondheidszorg en de zakelijke dienstverlening. Daarnaast zijn er in Arnhem relatief veel mensen werkzaam bij nutsbedrijven. De energiesector is in Arnhem oververtegenwoordigd met grote bedrijven als Alliander en KEMA. Stichting kiemt is een netwerk van EMT-gerichte bedrijven en is gevestigd in Arnhem. Arnhem en Nijmegen zijn aantrekkelijke vestigingsplaatsen voor bedrijven. Van de top 25 van de grootste Gelderse bedrijven zijn er achttien gevestigd in de Stadsregio Arnhem Nijmegen. Met name Nijmegen heeft grote werkgevers als UMC St Radboud, de Radboud Universiteit en NXP. De vraag naar technische arbeidskrachten in Gelderland is de laatste jaren sterker toegenomen dan het aanbod. Dit blijkt uit de discrepantieanalyse die is uitgevoerd in opdracht van de provincie Gelderland (bijlage 7). Daardoor is er sprake van een krappe arbeidsmarkt. Dit is onder meer te merken in de groeiende vraag naar hoger- en middelbaar opgeleid technisch personeel. 8

10 8. De sector creatieve industrie De creatieve industrie is een veelomvattende industrie die breed of strak kan worden ingekaderd. Het Platform Bèta Techniek kiest ervoor om de creatieve industrie strak in te kaderen 7, zoals blijkt uit het gegeven dat de ingenieurs en overig technisch ontwerp en advies buiten beschouwing zijn gelaten. Het rapport van de creatieve industrie in de Stadsregio Arnhem Nijmegen 8 hanteert ongeveer dezelfde definitie als het Platform maar rekent wel alle winkels van mode tot uurwerken bij de creatieve industrie. Daarnaast worden er meerdere regio s gehanteerd in de verschillende documenten. De belangrijkste documenten gaan over heel Nederland, de UWV regio Gelderland Midden en over de Stadsregio. De gehanteerde cijfers zijn dus niet geheel vergelijkbaar, maar om een algemeen beeld te schetsen voldoen ze. 8.1 De creatieve industrie in Nederland: arbeidsmarktgegevens Het beeld van de creatieve industrie in Nederland is beschreven in de quickscan van de arbeidsmarkt van de topsectoren die door Bureau Louter werd uitgevoerd in opdracht van het Platform Bèta Techniek. In Nederland telt de creatieve industrie in arbeidsplaatsen en vestigingen. Slechts 17,8% van de bedrijven telt meer dan 100 werknemers. Van alle topsectoren heeft de creatieve industrie relatief gezien de meeste kleine bedrijven (<100 werknemers). Direct gevolg hiervan is dat de creatieve industrie tevens de meeste vestigingen heeft van alle topsectoren. Wat betreft het aantal arbeidsplaatsen staat de creatieve industrie op nummer 5. Alleen de topsectoren HTSM, Agro & Food en Logistiek hebben meer arbeidsplaatsen. Tussen 1996 en 2010 is zowel het aantal arbeidsmarktplaatsen als het aantal vestigingen toegenomen voor de creatieve industrie. Deze groei is sterker dan de gemiddelde groei voor de totale Nederlandse bedrijvigheid in de topsectoren. Ook voor de toekomst wordt er voor de creatieve industrie een stijging van het aantal arbeidsmarktplaatsen verwacht. Wel is de creatieve industrie erg conjunctuurgevoelig. Hoewel voor de gehele sector een krappe arbeidsmarkt wordt verwacht (meer vraag naar arbeid dan aanbod) 7 Quick scan arbeidsmarkt topsectoren (2011), Bureau Louter in opdracht van het Platform Bèta Techniek. 8 Clusterrapport Mode en Vormgeving (2010), Kamer van Koophandel centraal Gelderland, Arnhem 9 geldt dit niet voor de technische beroepen binnen de creatieve industrie. Hier is het verwachte aantal baanopeningen laag en de instroom van afgestudeerden op de arbeidsmarkt groot. Met name voor laag opgeleiden in de technische creatieve sector is het lastig is om aan een baan te komen. Er is dus niet zo zeer een kwantitatief te kort aan werknemers, maar meer een kwalitatief tekort. Bij de topsector creatieve industrie is het gemiddelde opleidingsniveau het hoogst van alle topsectoren. De meeste werknemers zitten tussen middelbaar en hoog opgeleid in. De grootste groep wordt gevormd door de middelbaar opgeleiden (34,4%). Uit het CBSrapport 9 over de creatieve industrie blijkt dat tweederde van de personen met een creatief beroep man is, het percentage westerse allochtonen relatief hoog is en de helft van alle werknemers in de creatieve industrie zelfstandige werkzaam is. Volgens het rapport van Bureau Louter zijn de meeste aantal arbeidsplaatsen in de creatieve industrie geconcentreerd in de Noordvleugel van de Randstad. Daarnaast verschijnen Groningen, de Gelderse stedenrij 10, Eindhoven en Tilburg op de kaart. 8.2 De creatieve industrie/mode-, Interieur-, Textiel- en Tapijtindustrie (MITT) Bedrijfsvestigingen In de MITT is het aantal bedrijfsvestigingen in 2013 licht toegenomen tot Daarvan behoren er tot de mode- en interieurindustrie en tot de tapijt- en textielindustrie. Het grootste deel (93 procent) van de bedrijfsvestigingen telt maximaal 9 medewerkers. Het aantal bedrijfsvestigingen nam in 2013 in bijna alle regio s van Nederland toe. In de regio s Noord en Midden-West was de toename relatief het sterkt. Alleen in de regio Oost is het aantal bedrijfsvestigingen afgenomen. Zie onderstaande tabel. 9 Creatieve industrie in Nederland: Creatieve beroepen (2011), Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag. 10 De Gelderse stedenrij bestaat uit de steden Arnhem, Apeldoorn en Nijmegen. 11 Rapportage arbeidsmarkt- en onderwijsinformatie 2014/2015 mode-, interieur-, tapijt- & textielindustrie (MITT)

11 Ontwikkeling aantal bedrijfsvestigingen MITT per CWI-regio (2013 i.v.m. 2012) is ruim drie op de vijf geschikt voor gediplomeerde jongeren met weinig tot geen werkervaring. Zie onderstaande tabel en bijlage 6. Aantal vacatures MITT per niveau ( ) Ontwikkeling personeelsbestand Tot 2019 zullen bijna werknemers (13 procent) uit dienst treden. Ruim een derde daarvan is 55 jaar of ouder. De sector verwacht een grote vervangingsvraag, maar daarnaast ook een uitbreiding van ongeveer banen. Voor een beperkte groep jongeren zijn er op termijn volop kansen in de MITT. Door de vergrijzing in de sector is er op de (middel-)lange termijn vooral behoefte aan operators, medewerkers mode/maatkleding, commercieel medewerkers, productiemedewerkers, logistiek medewerkers/managers, inkopers/vertegenwoordigers en secretarieel medewerkers Vacatures MITT In totaal stonden er in de MITT in 2013 bijna vacatures open. Dit aantal is ongeveer gelijk gebleven ten opzichte van een jaar eerder. Voor functies op niveau 2 is het aantal vacatures verder afgenomen. De vraag naar assistenten op niveau 1 en specialisten op niveau 4 is daarentegen toegenomen. Met de aantrekkende economie neemt het aantal vacatures naar verwachting de komende jaren verder toe. In totaal zullen er tot 2019 ruim vacatures beschikbaar zijn in de MITT. Van deze vacatures 10

12 9. Overzicht van de samenwerkende partijen Organisatie Arnheim Fashion Group Modeontwerpers: Elsien Gringhuis Maison de Faux Pauline van Dongen Trix en Rees Matthijs van Bergen *died* Sanne Jansen Marcha Huskes Ilja Visser Sjaak Hullekes Femke Agema ArtEZ Coming Soon Arnhem Mode Incubator Volkshuisvesting Arnhem Gemeente Arnhem en Provincie Gelderland Belang Ondersteunt het Creative Lab door input te leveren voor de opleiding, gastlessen te verzorgen en door intensieve begeleiding aan studenten te geven. Het is in het belang van Arnheim Fashion Group om Modestad Arnhem een boost te geven in de creatieve sector. Op deze wijze kunnen zij hun eigen ontwerpen gegarandeerd goed uitzetten en vindt er een inspirerende wisselwerking plaats met designers van prints. Ondersteunen het Creative Lab door input te leveren voor de topopleiding en gastlessen te verzorgen aan studenten. Het is in het belang van de genomede modeontwerpers om Modestad Arnhem een boost te geven in de creatieve sector. Op deze wijze kunnen zij hun eigen ontwerpen gegarandeerd goed uitzetten en vindt er een inspirerende wisselwerking plaats met designers van prints. ArtEZ leidt zelf mode-ontwerpers op. Het is voor ArtEZ van belang om in Arnhem over goede kleermakers te kunnen beschikken, zodat de afgestudeerde ontwerpers de kleding in Arnhem op een kwalitatief goede manier kunnen laten maken. Voor hen is dit de missing pin in de keten ontwerp maken en verkoop. Daarbij worden hbo-studenten getraind om hun ontwerpen productieklaar te maken voor de vakmensen en vinden zij inspiratie in het Print & Artwork Archive. Coming Soon is het commerciële adres waar jonge, startende ontwerpers de gelegenheid krijgen hun ontwerpen letterlijk in de etalage te zetten, waarmee ze een verkoopadres hebben. Het Creative Lab vergroot het kwalitatieve aanbod van te verkopen modeontwerpen. Het initiatief Incubator biedt jonge, startende modeontwerpers de faciliteiten om te werken in de modewereld. Naast de faciliteiten wordt ook ondersteuning en coaching aangeboden. Incubator acquireert opdrachten voor ontwerpers en kledingmakers, zodat de werkgelegenheid in de sector vergroot wordt. Het is voor Incubator van belang te kunnen beschikken over voldoende goed opgeleide kleermakers. Volkshuisvesting Arnhem is een van de initiatiefnemers om van de krachtwijk Klarendal weer een bruisende stadswijk te maken. Door het beschikbaar stellen van faciliteiten biedt zij een vestigingsbodem voor de creatieve industrie. Volkshuisvesting Arnhem heeft initiatieven geïnitieerd die gericht zijn op mode (Modekwartier Klarendal), podiumkunsten (De Transformatie) en hernieuwde aandacht voor het ambacht (De Gilden). Nu het fundament gelegd is, richt Volkshuisvesting de aandacht op het vergroten van de impact, onder andere door het gebruik van faciliteiten te stimuleren en beter op elkaar af te stemmen. Daarmee ontstaat een betere voedingsbodem voor het realiseren van cross-overs in de creatieve industrie Deze regionale overheden hebben aan de basis gestaan van het stimuleren van de creatieve industrie in en rondom Arnhem. Zij ondersteunen initiatieven die de basis verder tot ontwikkeling brengen. Het Creative Lab is zo n ontwikkeling en beide overheden hebben uitgesproken het Creative Lab te willen ondersteunen.

13 10. Visie en missie 10.1 Visie De creatieve industrie is de motor van vernieuwing. Goed opgeleide vakmensen die flexibel inzetbaar zijn, sociaal vaardigen kunnen handelen en creativiteit aan de dag leggen vormen de smeerolie in deze motor. Het Creative Lab is een regionale opleiding die focust op het versterken van het vakmanschap in de modesector: het gaat om ambachtelijke kleermakers. Maar het Creative Lab legt de horizon verder dan het opleiden van goed vaklieden. Door in collectieven op te treden kunnen de ambachtelijke kleermakers kwalitatief hoogwaardige productielijnen opzetten om de opdrachten van modeontwerpers uit te voeren. Daarmee wordt de werkgelegenheid voor startende kledingmakers verbeterd en de aantrekkingskracht van de stad Arnhem als vestigingsplaats versterkt. Het Creative Lab steekt ook energie in het ontwikkelen van een niche in de modemarkt door in te zetten op het Print & Artwork Archive. Dat voorziet in de behoefte van modeontwerpers om met innovatieve prints de markt te veroveren. Het Creative Lab gaat een aanjaagfunctie vervullen in de groei van Arnhem als magneet van mode en vormgeving. Die faam heeft Arnhem tot nu toe vooral te danken aan het hbo. Het Creative Lab gaat er voor zorgen dat dezelfde erkenning op niveau mbo/mbo topopleiding ontstaat. Het Creative Lab wordt het fundament onder de vakmanschap fashion industrie in Modestad Arnhem. De topsector creatieve industrie wil kennis, creativiteit en ondernemerschap met elkaar verbinden. De topsector zet in op betere benutting van innovatiekracht en flexibiliteit van de creatieve industrie door andere topsectoren. Creative Lab focust op mode en vormgeving, segmenten waar de regio Arnhem sterk in is, en maakt cross-overs naar andere sectoren. De maatschappelijke betekenis van de creatieve industrie ligt niet alleen in het economische klimaat maar ook in de aantrekkelijkheid van de woonomgeving. De aanwezigheid van een sterke creatieve industrie heeft een positieve uitwerking op het behoud van jongeren voor de regio Missie Overal in Nederland ontstaan verrassende dwarsverbindingen en nieuwe ecosystemen. Iedereen staat met iedereen in verbinding en alle verbindingen geven betekenis aan, en vormen het ecosysteem, dat dankzij vele dwarsverbindingen beschikt over kracht en inventief vermogen. Modestad Arnhem is met modekwartier Klarendal, de Transformatie en de Gildenwijken een krachtig voorbeeld van zo n ecosysteem dat aantrekkingskracht uitoefent op initiatiefnemers in de mode en andere sectoren in de creatieve industrie. 12

14 Bijlage 1 - Trackrecord van de samenwerkende ROC s TRACKRECORD Algemeen Gelders ROC overleg vindt al jarenlang plaats tussen de verschillende Gelderse ROC s RxH is een reeds jarenlang samenwerkingsverband van HAN, ROC A12, Rijn IJssel, ROC Graafschap, ROC Rivor, ROC Nijmegen. Op de agenda staan ontwikkelingen in het mbo en hbo en de aansluiting van mbo naar hbo en de aansluiting op de arbeidsmarkt. Kenniscentrum Bèta Techniek heeft bestuurlijke link met bedrijvennetwerken (Health Valley, Business Cluster Semiconductors, kiemt) en fungeert als regionaal steunpunt voor landelijke initiatieven als TechNet en JetNet. Daarnaast ondersteunt en adviseert KCBT bij andere regionale initiatieven om meer jongeren te interesseren voor techniek. Al sinds het eind van de jaren negentig vormen de Gelderse ROC s een samenwerkingsverband met 23 Duitse Beruf Kollegs om jongeren voor te bereiden op de groeiende Euregionale arbeidsmarkt in de Euregio Rijn Waal. ROC A12 Intensieve contacten tussen vo, ROC A12 en AOC in het kader van het terugdringen van verzuim en uitval Samenwerking tussen vo, ROC s, WUR in het kader van de Kennisportaal van Foodvalley (loket waar organisaties vraagstukken kunnen aandragen die door onderwijsinstellingen al dan niet in onderlinge samenwerking worden opgelost) Probleemgestuurde projecten bij ROC A12 n.a.v. vraagstukken bij bedrijven Facilitysharing vo ROC A12 Uitwisseling op docentniveau tussen vo en ROC A12 Technodiscovery (samenwerking PO vo ROC A12 AOC hbo) Platform Techniek De Vallei (vo ROC A12, waarin gericht en thematisch wordt samengewerkt tussen technische vmbo en mbo opleidingen uit de gemeenten van regio De Vallei) Branche-regio-combinaties waarin ROC A12 overleg voert met de verschillende technische branches om gezamenlijk activiteiten te ondernemen. Raad van Advies techniek, technologie, ICT, beeld & geluid, ook gericht op samenwerking en kennisuitwisseling tussen bedrijfsleven en ROC A12 Doorlopende leerlijnen: ROC A12 en CSG Het Streek Zandlaan Taalproject: De taalbrigade project i.s.m. de CHE en Het Streek Kigoproject: Het Streek met Groenhorst Barneveld grijs-groenproject Vakcollege: Doorlopende leerlijn met een 6 jarig traject vmbo - mbo. Het mbo wordt op De Meerwaarde uitgevoerd. De Turbo route elektrotechniek ROC A12 en HAN. Dit is de verkorte leerroute vmbo mbo hbo Jarenlange goede samenwerking en ervaring tussen Rijn IJssel, ROC Nijmegen, A12, Graafschapcollege en HAN in het kader van doorlopende leerlijnen (DOLTECH trajecten) Graafschap College Rijn IJssel Intensieve contacten tussen Graafschap College en het vo. Samen vormen de scholen het samenwerkingsverband Profijt. Goede contacten tussen Graafschapcollege en het omringende technische bedrijfsleven in de Achterhoek. Jarenlange goede samenwerking en ervaring tussen Rijn IJssel, ROC Nijmegen, A12, Graafschapcollege en HAN in het kader van doorlopende leerlijnen (DOLTECH trajecten) Centrum voor Innovatief Vakmanschap HTSM Oost Nederland (CIVON Oost Nederland Intensieve contacten tussen Rijn IJssel en het vo in het kader van mbo - vmbo brug (een VHTO project gericht op meisjes), men wil dit jaar dit project uitbreiden naar alle doelgroepen Intensieve contacten tussen Rijn IJssel, Candea College en het Olympus College in het kader van het project De Koninklijke Weg (een HPBO project) dat zich richt op het keuzeproces en de beste doorstroomroute voor elke leerling MplusH (een HPBO innovatiearrangement); samenwerking tussen de mbo partners Rijn IJssel en ROC Nijmegen en de hbo partner HAN. Mbo en hbo studenten werken samen aan 16

15 ROC Rivor ROC Nijmegen bedrijfsopdrachten die voortkomen uit vraagstukken uit de bedrijven. Deze werkwijze is ontwikkeld in de ICT en bouwsector. Jarenlange goede samenwerking en ervaring tussen Rijn IJssel, ROC Nijmegen, A12, Graafschapcollege en HAN in het kader van doorlopende leerlijnen (DOLTECH trajecten) Goede contacten tussen Rijn IJssel en het omringende technische bedrijfsleven Beschikt over een subsidieloket waarin de verantwoording van projecten procesmatig en financieel administratief wordt ondersteund Intensieve contacten tussen ROC Rivor en het omringende vo Goede contacten tussen ROC Rivor en het omringende technische bedrijfsleven in Rivierenland Samenwerking met overheid en bedrijfsleven in Tiel River Academy met een focus op watermanagement en rivierlandschapsystemen Intensieve contacten tussen ROC Nijmegen en het vo in het kader van mbo - vmbo brug Het vmbo en ROC Nijmegen werken al jaren samen in het verbeteren van de doorstroom van vmbo naar mbo. Bij een aantal opleidingen zijn BIB-projecten (w.o. leerbedrijf multimedia en helden van ICT) met dezelfde partners uitgevoerd Intensieve contacten en afstemming met Vakopleiding Techniek over de BBL opleidingen op de niveaus 2 en 3 MplusH (een HPBO innovatiearrangement); samenwerking tussen de mbo partners Rijn IJssel en ROC Nijmegen en de hbo partner HAN. Mbo en hbo studenten werken samen aan bedrijfsopdrachten die voortkomen uit vraagstukken uit de bedrijven. Deze werkwijze is ontwikkeld in de ICT en bouwsector Jarenlange goede samenwerking en ervaring tussen Rijn IJssel, ROC Nijmegen, A12, Graafschapcollege en HAN in het kader van doorlopende leerlijnen (DOLTECH trajecten) Goede contacten tussen ROC Nijmegen en het omringende technische bedrijfsleven. Hiertoe zijn diverse Vrienden van Techniek groepen opgericht, zoals Vrienden van Elektro en Vrienden van mechanische techniek, Vrienden van Mechatronica en Vrienden van operationele techniek Jarenlange goede samenwerking en ervaring tussen Rijn IJssel, ROC Nijmegen, A12 en HAN in het kader van doorlopende leerlijnen (DOLTECH trajecten) Samenwerking met collegiale in- en uitleen voor de installatiebranche, werk- en vakmanschap Partner in het Junior Technovium in Nijmegen en Technopromo in Cuijk ROC Nijmegen heeft in januari 2011 een nieuw gebouw betrokken: Technovium aan de Heijendaalseweg. In dit gebouw worden naast de mbo-opleidingen ook de opleidingen van de samenwerkingsverbanden van de bouw, elektro, schilders en installatiebedrijven uit de regio evenals een aantal relevante hbo-opleidingen aangeboden Beschikt over een subsidieloket waarin de verantwoording van projecten procesmatig en financieel administratief wordt ondersteund 17

16 Bijlage 2 Trend deelnemersaantallen (in eindexamenklassen) vmbo + havo School levert leerlingen aan 12 : ROC Nijmegen Rijn IJssel Graafschap ROC Rivor ROC A12 Trend vmbo-b Trend vmbo-k Trend vmbo-g Trend vmbo-t Trend havo SG VO Vrije School X N.v.t. N.v.t. N.v.t. - + Montessori College X X N.v.t. N.v.t. N.v.t. + - Canisius College X X Kandinsky College X X N.v.t. N.v.t. N.v.t. + + Nijmeegse SG Groenewoud X N.v.t. N.v.t. N.v.t. + - Stedelijke SG Nijmegen X N.v.t. N.v.t. N.v.t. + - Mondial College X X - - N.v.t. - - Citadel College X N.v.t. N.v.t. N.v.t. + + Maaswaal College X X N.v.t. N.v.t Pax Christi College X X Hendrik Pierson College X X X - - N.v.t. - = Overbetuwe College X X X Lorentz Groep X X N.v.t. N.v.t. N.v.t. - - Elzendaal College X - + N.v.t. + + Merlet College X RK SG Metameer X = - Raayland College X Totaal ROC Nijmegen 17 scholen Olympus College X N.v.t. N.v.t. N.v.t. + + Arentheem College X X = Lorentz M. v. Rossum X + - N.v.t. - + SG Gelders Mozaiek X X - - N.v.t. + + Almende College X X + - N.v.t. + + Baudartius College X N.v.t. N.v.t. N.v.t. = - Candea College X N.v.t. N.v.t Chr SG Het Streek X X Chr SG Veenendaal X X - - = - N.v.t. Liemers College X X Ludger College X X - + N.v.t. - + SG Apeldoorn X SG Pantarijn X X X - - N.v.t. + + Reg SG Het Rhedens X = + N.v.t. + - Dorenweerd College X N.v.t. N.v.t. N.v.t. + + Totaal Rijn IJssel scholen Het Assink Lyceum X SG De Driemark X N.v.t. N.v.t. N.v.t. N.v.t. N.v.t. SG Harreveld X N.v.t. N.v.t. N.v.t. N.v.t. N.v.t. RK SG Marianum X N.v.t. N.v.t Rietveld Lyceum X N.v.t. N.v.t. N.v.t. + + Chr College Schaersvoorde X + + = + - Staring College X PC Ullenhof College X N.v.t. N.v.t. N.v.t. - + Het Stedelijk X + - N.v.t. - + Vrije School Zutphen X N.v.t. N.v.t. N.v.t. + + Totaal Graafschap 13 scholen Van Lodenstein College (K) X N.v.t. N.v.t RSG Lingecollege X - - = - + ORS Lek en Linge X + - N.v.t. - + SG Lingeborgh X N.v.t. N.v.t. N.v.t. N.v.t. N.v.t. SG Cambium X - - N.v.t. + = Heerenland College X + - N.v.t. + + Koningin Wilhelmina College X N.v.t. N.v.t Totaal ROC Rivor 10 sch Chr Lyceum Veenendaal X N.v.t. N.v.t. N.v.t. + + De Meerwaarde X N.v.t. Ichtus College X N.v.t. N.v.t. N.v.t. + + Johannes Fontanus College X N.v.t. N.v.t. N.v.t. + + Van Lodenstein College (H) X = + + = N.v.t. Totaal ROC A12 11 sch Totaal laatste jaar in Bron: Duo, Open Onderwijsdata Hierbij worden alleen scholen genoemd die jaarlijks minimaal 10 leerlingen leveren aan het betreffende ROC. 18

17 Bijlage 3 Trend deelnemersaantallen mbo Techniek (totaal in opleidingen) Trend Niveau 1 Trend Niveau 2 Trend Niveau 3 Trend Niveau ROC Nijmegen Beschermings- en afwerkingstechnieken, n.v.t. reclame- en presentatietechnieken Bouw en grond-, weg- en waterbouw n.v.t Grafische beroepen n.v.t. n.v.t. n.v.t. - Hout en interieur n.v.t. Metaal, elektro- en installatietechniek Motorvoertuigen- en tweewielertechniek en autohandel Proces-, milieu-, laboratoriumtechniek en fotonica Transport en logistiek Rijn IJssel Beschermings- en afwerkingstechnieken, n.v.t reclame- en presentatietechnieken Bouw en grond-, weg- en waterbouw Carrosserie en autoschadeherstel n.v.t Detailhandel, groothandel en internationale handel, mode en textiel Grafische beroepen n.v.t Metaal, elektro- en installatietechniek Motorvoertuigen- en tweewielertechniek en autohandel Proces-, milieu-, laboratoriumtechniek en fotonica Transport en logistiek n.v.t. n.v.t. n.v.t Graafschap College Bouw en grond-, weg- en waterbouw Detailhandel, groothandel en n.v.t. n.v.t. n.v.t. + internationale handel, mode en textiel Grafische beroepen n.v.t. n.v.t. n.v.t. + Hout en interieur n.v.t. Metaal, elektro- en installatietechniek Motorvoertuigen- en tweewielertechniek n.v.t en autohandel Proces-, milieu-, laboratoriumtechniek en = fotonica Transport en logistiek ROC A12 Bouw en grond-, weg- en waterbouw Combinatie bedrijf Grafische beroepen n.v.t Hout en interieur n.v.t. Metaal, elektro- en installatietechniek Motorvoertuigen- en tweewielertechniek n.v.t. - - n.v.t. en autohandel Proces-, milieu-, laboratoriumtechniek en n.v.t + n.v.t + fotonica Transport en logistiek n.v.t ROC Rivor Beschermings- en afwerkingstechnieken, - - = - reclame- en presentatietechnieken Bouw en grond-, weg- en waterbouw Grafische beroepen n.v.t n.v.t. n.v.t. + Metaal, elektro- en installatietechniek Motorvoertuigen- en tweewielertechniek = en autohandel Transport en logistiek n.v.t. + + n.v.t. Totaal deelnemers in: Bron: Duo, Open Onderwijsdata

18 Bijlage 4 Aantallen vmbo, mbo en hbo creatieve opleidingen Instroom in het MBO Artiest DTP Medewerker Mode-maatkleding Mediavormgever Podium en evenementen techniek Printmedia Deelnemers in het MBO Artiest DTP Medewerker Mode-maatkleding Mediavormgever Podium en evenemententechniek Printmedia Deelnemers VMBOopleidingen COROPgebied Arnhem/Nijmegen Combinatie opleiding met techniek Grafische techniek Mode en techniek Diploma s hbo - ArtEZ B Autonome Beeldende Kunst B Dans B Docent Beeldende Kunst en Vormgeving B Docent Dans B Docent Drama B Docent Muziek B Muziek B Muziektherapie B Theater B Vormgeving M Architectuur M Autonome Beeldende Kunst M Choreografie M Fashion M Kunsteducatie M Modevormgeving M Muziek M Typografie Totaal Bron: Kennisbank Bèta Techniek ( 20

19 Bijlage 5 Demografie per Gelderse regio De onderstaande gegevens zijn afkomstig uit het rapport Economische Barometer 2011, Regionale economie in cijfers van de Kamer van Koophandel Centraal Gelderland. De gegevens van Rivierenland staan niet in deze bijlage, maar zijn terug te vinden in het rapport De Arbeidsmarkt van Midden Nederland, van de Kamer van Koophandel Midden Nederland. Leeftijdsopbouw jaar en ouder Totale bevoling Achterhoek 17,0% 14,8% 63,4% 52,4% 19,6% 32,8% Stadsregio 16,4% 15,0% 67,1% 58,2% 16,5% 26,8% Regio FoodValley 19,1% 18,8% 65,2% 57,2% 15,7% 24,0% Rivierengebied 19,1% 16,6% 65,3% 55,1% 15,6% 28,3% Gelderland 17,4% 16,1% 65,2% 55,9% 17,3% 28,0% Nederland 17,2% 16,0% 66,0% 58,0% 16,8% 25,9% Bron: CBS / Provincie Gelderland / Primos prognose ABF Research Delft 21

20 Bijlage 6 Arbeidsmarkt Aandeel werkgelegenheid per sector, 2013 Sector Achterhoek Stadsregio Regio FoodValley Gelderland Landbouw/Visserij 5,3% 1,2% 3,2% 5,7% 2,9% Industrie/Delfstoffenwinning 17,2% 8,6% 10,8% 10,8% 11,0% Nutsbedrijven 0,7% 1,5% 0,4% 0,8% 1,0% Bouwnijverheid 6,9% 3,9% 6,5% 7,9% 5,8% Groothandel 6,3% 4,5% 8,1% 8,9% 5,8% Detailhandel/Autohandel 12,2% 10,9% 11,5% 11,6% 11,4% Vervoer, opslag en communicatie 6,0% 6,9% 7,1% 10,7% 7,0% Horeca 4,7% 4,4% 3,8% 3,6% 4,3% Financiële instellingen 1,1% 2,2% 2,1% 1,1% 2,1% Zakelijke dienstverlening 9,4% 15,9% 15,8% 14,6% 14,0% Openbaar bestuur 2,9% 5,5% 4,6% 2,2% 5,2% Onderwijs 6,2% 8,1% 7,9% 5,4% 6,8% Gezondheidszorg 17,5% 21,9% 14,6% 12,5% 18,7% Overige dienstverlening 3,6% 4,4% 3,6% 4,2% 4,2% Totaal Samenstelling bedrijfsleven per sector, 2013 Sector Achterhoek Stadsregio Regio FoodValley Rivierengebied Rivierengebied Gelderland Landbouw/Visserij 14,1% 2,6% 8,5% 9,9% 6,9% Industrie/Delfstoffenwinning 6,2% 3,8% 5,4% 5,5% 4,7% Nutsbedrijven 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% 0,2% Bouwnijverheid 10,3% 8,4% 13,2% 12,4% 10,2% Groothandel 6,7% 5,0% 6,2% 7,2% 6,0% Detailhandel/Autohandel 13,0% 12,3% 12,7% 12,2% 13,0% Vervoer, opslag en communicatie 4,7% 7,4% 6,8% 7,1% 6,6% Horeca 3,7% 3,5% 3,1% 2,7% 3,5% Financiële instellingen 0,9% 1,0% 1,0% 0,8% 1,0% Zakelijke dienstverlening 17,8% 25,9% 22,4% 21,6% 23,0% Openbaar bestuur 0,3% 0,4% 0,2% 0,3% 0,3% Onderwijs 3,7% 5,5% 4,1% 3,9% 4,6% Gezondheidszorg 8,7% 12,3% 7,5% 6,8% 9,7% Overige dienstverlening 9,6% 11,7% 8,7% 9,4% 10,3% Totaal

21 Kans op werk kwalificaties MITT, 2014 Kans op stage per UWV-arbeidsmarktregio (G35) 23

22 Bijlage 7 Discrepantieanalyse provincie Gelderland In opdracht van de Provincie Gelderland heeft CAB in 2014 een discrepantieanalyse uitgevoerd. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de verschillende regio s in Gelderland. 24