UNA University of the Netherlands Antilles. ICT Elektrotechniek

Transcriptie

1 UNA University of the Netherlands Antilles ICT Elektrotechniek Netherlands Quality Agency (NQA) maart 2011

2 2/76 NQA UNA: audit bestaande hbo-bacheloropleidingen ICT en Elektrotechniek

3 Managementsamenvatting Dit rapport is het verslag van het auditteam dat in opdracht van Netherlands Quality Agency (NQA) twee bestaande hbo-bacheloropleidingen heeft beoordeeld. Het beschrijft de bevindingen, overwegingen en conclusies. Het rapport is conform het NQA Protocol 2010 hbobacheloropleiding opgesteld. De rapportage heeft betrekking op: Instelling University of the Netherlands Antilles Opleidingen ICT Elektrotechniek Variant Voltijd Locatie(s) Willemstad, Curaçao Auditdatum/-data 15 tot en met 18 november 2010 Auditteam De heer J.M. Laclé (vakdeskundige Industriële technologie en voorzitter) De heer ir. P. Lubbers (vakdeskundige Bouwkunde) De heer ir. K. Th. Veenvliet (vakdeskundige Civiele techniek) De heer ing. B.G.M. Olde Hampsink (vakdeskundige Elektrotechniek) Mevrouw drs. A.E.N. Hacquebard (vakdeskundige ICT) De heer F.J.M. Dumont (studentlid auditteam) Mevrouw ing. I.J.M. de Jong (NQA-auditor) De heer drs ing. A.G.M. Horrevorts (NQA-auditor) Door University of the Netherlands Antilles is een dossier ingediend bij NQA voor de beoordeling van de bestaande hbo-bacheloropleidingen ICT en Elektrotechniek. Bij de aanvraag werd door de instelling een kritische reflectie aangeboden die naar vorm en inhoud voldeed aan de eisen die NQA in het NQA Protocol 2010 hbo-bacheloropleiding stelt. Voor de beoordeling van de kwaliteit en het niveau van de bestaande opleidingen heeft NQA een auditteam samengesteld, dat voldoet aan de eisen van de NVAO. Het auditteam is op 29 juni 2010 ter goedkeuring voorgelegd aan de NVAO. Het dagelijks bestuur heeft op 6 juli 2010 ingestemd met de samenstelling van het auditteam. Het team heeft de kritische reflectie bestudeerd en een bezoek aan de opleidingen gebracht. De kritische reflectie en alle overige (mondeling en schriftelijk) verstrekte informatie hebben het auditteam in staat gesteld om tot een weloverwogen oordeel te komen. De opleidingen ICT en Elektrotechniek zijn samen met de opleidingen Bouwkunde, Civiele Techniek en Industriële Technologie gevisiteerd. Het volledige auditteam heeft de vijf opleidingen in één visitatie beoordeeld, waarbij elke afzonderlijke vakdeskundige de vakinhoud van de specifieke opleiding heeft beoordeeld. Voor de verschillende clusters is een afzonderlijke rapportage opgesteld. Het programma is in bijlage 3 bijgevoegd. NQA UNA: audit bestaande hbo-bacheloropleidingen ICT en Elektrotechniek 3/76

4 Doelstellingen van de opleidingen De opleidingen ICT en Elektrotechniek hanteren elk een eigen set eindkwalificaties die gebaseerd zijn op de Nederlandse domeincompetenties. Deze eindkwalificaties passen in de regionale context waarin de opleidingen worden aangeboden. De eindkwalificaties zijn opgesteld in samenspraak met het relevante beroepenveld. De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van een hbo-bachelor. De opleiding ICT kenmerkt zich door een brede opzet en in samenhang daarmee de veelheid aan vakken. De opleidingen betrekken de werkveldadviescommissie bij de doelstellingen en het programma van beide opleidingen. Programma Kennisontwikkeling bij studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal, interactie met de beroepspraktijk en toegepast onderzoek. Studenten leren beroepsvaardigheden aan in de practica, projecten en in de stage- en afstudeerperiode. Het studiemateriaal is van voldoende kwaliteit, in een enkel geval is het lesmateriaal wat gedateerd. De inhoud van de opleidingen sluit aan op de lokale situatie en studenten krijgen een brede basiskennis aangeboden. Studenten wordt in voldoende mate aangeleerd te zoeken naar vernieuwingen in het vakgebied (onderzoekende en lerende houding). De praktijkcomponent is voldoende aanwezig in het onderwijsaanbod, maar de confrontatie van de studenten met de beroepspraktijk (bijvoorbeeld door middel van stage) zou eerder in de opleidingen kunnen plaatsvinden. De opleidingen hebben de eindkwalificaties uitgewerkt naar leerdoelen. Het programma stelt studenten in staat de eindkwalificaties te behalen. De opleidingen bieden een inhoudelijk samenhangend progamma aan, onder andere door het gebruik van leerlijnen, een oplopende moeilijkheidsgraad en het toepassen van theorie in practica, projecten en stages. De studenten hebben veel contacturen gedurende de opleiding. De studielast is gelijkmatig over het jaar gespreid. De studenten ervaren het vak wiskunde als struikelvak in beide opleidingen. Studenten hebben bij aanvang van de studie moeite met de manier van studeren. Ze moeten wennen aan de nieuwe leeromgeving. Studieloopbaanbegeleiding draagt in positieve zin bij aan het ontwikkelen van studievaardigheden van studenten. Het didactisch concept van beide opleidingen gaat uit van een gedegen theoretisch fundament waarbij de beroepspraktijk centraal staat. De werkvormen zijn hierop afgestemd. Er wordt veel klassikaal onderwijs gegeven. Dit past bij de doelstellingen van de opleidingen en bij de context waarin de studenten leren. De opleidingen beschikken over een adequaat systeem van toetsing en zorgen ervoor dat meeliften wordt voorkomen. De examencommissie borgt de kwaliteit van de toetsen. De toetsen worden beoordeeld op zowel inhoud als op randvoorwaardelijke zaken. De toetsvormen sluiten aan op het geboden onderwijs en de toetsen sluiten aan op de leerstof. De beoordelingscriteria zijn helder geformuleerd in de vakbeschrijvingen. Inzet van personeel Door de gecombineerde inzet van vaste en gastdocenten wordt de verbinding tussen de beroepspraktijk en de opleiding gelegd. De vaste docenten zijn op de hoogte van actuele ontwikkelingen in het vakgebied door intensieve contacten tussen vaste docenten en gastdocenten. Daarnaast werken docenten aan projecten voor het lokale bedrijfsleven en zijn zij betrokken bij vergaderingen met de werkveldadviescommissie. 4/76 NQA UNA: audit bestaande hbo-bacheloropleidingen ICT en Elektrotechniek

5 De opleidingen zetten voldoende personeel in om het programma te verzorgen (docentstudentratio 1 : 13 voor beide opleidingen). Docenten kunnen het onderwijs uitvoeren in de tijd die ervoor staat en studenten zijn tevreden over de bereikbaarheid van de docenten. Docenten zijn gekwalificeerd om het onderwijs te verzorgen. De faculteit geeft docenten de ruimte om zich te scholen en verder te ontwikkelen. Studenten zijn tevreden met de vakinhoudelijke en didactische kwaliteiten van docenten. Voorzieningen De opleidingen beschikken over voldoende voorzieningen om het onderwijs te kunnen verzorgen. De technische apparatuur en het wireless netwerk behoeven een upgrade. Studenten worden in ruime mate begeleid bij de studie. Studenten waarderen de persoonlijke aandacht die zij krijgen van de studieloopbaanbegeleider en van de docenten. De informatievoorziening naar studenten toe verloopt goed. De opleidingen gebruiken daarbij Blackboard als digitaal medium. Ontbrekende informatie is snel beschikbaar door veel persoonlijk contact van docenten met de studenten. Interne kwaliteitszorg De opleidingen sluiten aan bij het systeem voor interne kwaliteitszorg van de faculteit, dat is geënt op de uitgangspunten van de universiteit. De opleidingen toetsen via verschillende evaluatie-instrumenten de tevredenheid van betrokkenen en zorgen vervolgens voor verbeteringen. Studenten, medewerkers, alumni en vertegenwoordigers van het werkveld worden allen op passende wijze bij de opleiding betrokken. Resultaten De procedure rondom het afstuderen is door de opleidingen helder in beeld gebracht in de afstudeerhandleiding. Het auditteam heeft een positieve indruk van de afstudeerwerken. De opdrachten zijn op niveau en relevant voor de beroepspraktijk. De beoordelingen van de scripties zijn over het algemeen genomen terecht. De eindwerkstukken van studenten representeren, aldus het auditteam, het gevraagde hbo-bachelorniveau. De opleidingen meten de eigen streefnormen voor het opleidingsrendement en volgt de ontwikkeling van de rendementen. De rendementen van de opleidingen zijn laag. De lage score dient wel in de context geplaatst te worden waarin de opleidingen zich bevindt. De situatie bij de UNA kan niet vergeleken worden met de rendementen die aan Nederlandse opleidingen in de sector techniek van het hbo behaald worden, onder andere vanwege de sociaaleconomische context van de studenten aan de UNA. Alles overziend komt het auditteam van NQA tot de conclusie dat de kwaliteit en het niveau van de bestaande hbo-bacheloropleidingen ICT en Elektrotechniek van University of the Netherlands Antilles aan de vereiste basiskwaliteit voldoet. Een onderbouwing van deze conclusie is opgenomen in hoofdstuk 2. NQA UNA: audit bestaande hbo-bacheloropleidingen ICT en Elektrotechniek 5/76

6 6/76 NQA UNA: audit bestaande hbo-bacheloropleidingen ICT en Elektrotechniek

7 1 Basisgegevens 9 2 Beoordeling Doelstellingen van de opleiding Programma Inzet van personeel Voorzieningen Interne kwaliteitszorg Resultaten 41 3 Bijlagen 45 Bijlage 1 Deskundigheden auditteam 47 Bijlage 2 Onafhankelijkheidsverklaring auditteam 55 Bijlage 3 Bezoekprogramma 63 Bijlage 4 Bijlagen zelfevaluatie en ter inzage gelegd materiaal 68 Bijlage 5 Domeinspecifieke referentiekader en opleidingscompetenties 73 NQA UNA: audit bestaande hbo-bacheloropleidingen ICT en Elektrotechniek 7/76

8 8/76 NQA UNA: audit bestaande hbo-bacheloropleidingen ICT en Elektrotechniek

9 1 Basisgegevens De basisgegevens van de bestaande hbo-bacheloropleidingen ICT en Elektrotechniek zijn in onderstaande tabellen weergeven. ICT 1. Naam instelling University of the Netherlands Antilles 2. Oriëntatie en niveau hbo bachelor 3. Aantal studiepunten Afstudeerrichtingen ICT heeft geen verschillende afstudeerrichtingen 5. Locatie Willemstad, Curaçao 6. Variant Voltijd 7. Inhoudelijk profiel opleiding De opleiding bestaat uit vier studiejaren. De eerste drie studiejaren beslaan vijf theoretische clusters: Systeem analyse en systeem ontwikkeling, telematica en Technische aspecten, Information Resource Planning, Bedrijfs- en Organisatiekunde en HBO-vakken algemeen. Het vierde jaar is volledig buitenschools en bestaat uit een stage van 100 dagen en een afstudeerperiode van 100 dagen. 8. Beoogd werkveld alumni ICT-afgestudeerden zijn onder andere werkzaam bij: a. ICT-aanbieders (bedrijven gericht op de productie en de verkoop van software en hardware) b. ICT-dienstverleners (dienstverlening bedrijven) c. ICT-gebruikers (organisaties die ICT gebruiken). Bij deze organisaties vervullen de afgestudeerden ICT de volgende functies: ICT-consultant, programmeur, databasespecialist, applicatieontwikkelaar, beheerder ICT-infrastructuur, software engineer, support engineer, informatieanalist, systeemontwikkelaar of systeembeheerder. Na een aantal jaren ervaring zullen zij door kunnen groeien naar functies zoals senior (in de hiervoor genoemde functies) of hoofd ICT-afdeling. 9. Plaats opleiding in organisatiestructuur hogeschool De opleiding ICT is samen met de opleidingen Elektrotechniek, Bouwkunde, Civiele techniek en Industriële technologie onderdeel van de Faculteit der Technische wetenschappen (FdTW). De FdTW is een van de vijf faculteiten van de UNA. Aan de UNA worden in totaal 17 opleidingen aangeboden. 10. Schema opbouw programma Zie curriculumschema ICT. Bron Studiegids FdTW. NQA UNA: audit bestaande hbo-bacheloropleidingen ICT en Elektrotechniek 9/76

10 10/76 NQA UNA: audit bestaande hbo-bacheloropleidingen ICT en Elektrotechniek

11 Elektrotechniek 1. Naam instelling University of the Netherlands Antilles 2. Oriëntatie en niveau hbo bachelor 3. Aantal studiepunten Afstudeerrichtingen Energietechniek Telematica 5. Locatie Willemstad, Curaçao 6. Variant Voltijd 7. Inhoudelijk profiel opleiding De opleiding bestaat uit vier studiejaren. Het eerste jaar staat in het teken van basisvakken elektrotechniek, wiskunde, natuurkunde en communicatieve vaardigheden. Het tweede jaar is gericht op elektrotechnische vakken en er wordt een basis gelegd voor de verdere studie. In het derde jaar kiest de student een afstudeerrichting: Energietechniek of Telematica. Het vierde jaar is volledig buitenschools en bestaat uit een stage van 100 dagen en een afstudeerperiode van 100 dagen. 8. Beoogd werkveld alumni Studenten die de afstudeerrichting Energietechniek hebben gevolgd zijn bekwaam op de terreinen elektrische voorzieningen, elektrische machines, vermogenselektronica en duurzame energie. Afgestudeerden van de afstudeerrichting Telematica richten zich op de terreinen elektronica, informatica en telecommunicatie. Elektrotechnische ingenieurs zijn onder andere werkzaam bij industriële bedrijven, ingenieurs- en adviesbureaus, telecommunicatie bedrijven, het onderwijs, overheidsinstellingen, energiebedrijven en financiële instellingen. Bij deze bedrijven en instellingen kunnen zij de volgende functies vervullen: commercieel medewerker, technisch systeembeheerder, netwerkbeheerder, systeemanalist, ontwerper, werkvoorbereider, uitvoerder, projectleider, consultant, bedrijfsleider en technisch medewerker. 9. Plaats opleiding in organisatiestructuur hogeschool De opleiding Elektrotechniek is samen met de opleidingen ICT, Bouwkunde, Civiele techniek en Industriële technologie onderdeel van de Faculteit der Technische wetenschappen (FdTW). De FdTW is een van de vijf faculteiten van de UNA. Aan de UNA worden in totaal 17 opleidingen aangeboden. 10. Schema opbouw programma Zie curriculumschema Elektrotechniek. Bron Studiegids FdTW. NQA UNA: audit bestaande hbo-bacheloropleidingen ICT en Elektrotechniek 11/76

12 12/76 NQA UNA: audit bestaande hbo-bacheloropleidingen ICT en Elektrotechniek

13 Maatschappelijke context van de universiteit De Universiteit van de Nederlandse Antillen heeft in het zelfevaluatierapport een aparte paragraaf opgenomen over de locale context waarin de universiteit werkt. NQA is van mening dat de informatie opgenomen in dit visitatierapport in de context geplaatst dient te worden van de Curaçaose samenleving. De sociaal culturele, maatschappelijke, financieel economische en geografische context van de UNA is bepalend voor haar functioneren. Deze context van de UNA verschilt in een aantal opzichten van die van soortgelijke instellingen in het buitenland. Vandaar dat deze informatie aan dit visitatierapport is toegevoegd. Enige belangrijke kenmerken van de UNA-omgeving zijn: - Curaçao is een eiland in ontwikkeling. In oktober 2010 heeft Curaçao de status van land verkregen. - Kleinschaligheid. De docententeams zijn klein. Dit brengt met zich mee dat de UNA veel gebruik maakt van gastdocenten, die vaak verregaand gespecialiseerd zijn en actuele kennis bezitten. Daarnaast vertegenwoordigen zij een directe band met overheid, bedrijfsleven en maatschappij. De UNA zelf heeft door de kleinschaligheid veel informele contacten en een nauwe relatie met de overheid en het bedrijfsleven. - Caribische/ Antilliaanse / Curaçaose cultuur. o Studenten zijn meer gewend te luisteren en minder om te vragen. o Proactief handelen of assertiviteit wordt pas op latere leeftijd op prijs gesteld. o Studenten zorgen vaak voor andere leden van het gezin, zoals ouders, broertjes en zusjes, of andere familieleden. Of zij hebben zelf één of meerdere kinderen. o Studenten zijn soms de enige studerenden uit een lager maatschappelijk milieu. o Op de UNA studeren relatief veel werkstudenten. - Specifieke maatschappelijke functie als nationale universiteit. - Specifieke wensen en behoeften vanuit het werkveld, voortkomend uit de maatschappelijke situatie. - Beperkte financiële middelen, gekoppeld aan beperkte mogelijkheden voor het werven van additionele financieringsbronnen. - Sterke concurrentie met Nederland als hoog gewaardeerd studieland onder de bevolking. - De verscheidenheid aan vooropleidingen van de instromende studenten. De UNA meldt in het zelfevaluatierapport dat deze context niet mag leiden tot concessies aan de beoogde kwaliteit. Dit vraagt om extra kwaliteitsimpulsen en een extra inspanning om het gewenste kwaliteitsniveau te behalen en te behouden. Het kwaliteitsbeleid van de UNA volgt, aldus het zelfevaluatierapport van de UNA, daarom nauw de internationale trends op kwaliteitsgebied in het hoger onderwijs. NQA UNA: audit bestaande hbo-bacheloropleidingen ICT en Elektrotechniek 13/76

14 2 Beoordeling Het auditteam komt samenvattend tot het volgende oordeel over de opleidingen: Onderwerp Oordeel Facet Oordeel ICT Oordeel Elektrische systemen 1 Doelstellingen P 1.1 Domeinspecifieke eisen 1.2 Niveau 1.3 Oriëntatie hbo 2 Programma P 2.1 Eisen hbo 2.2 Relatie doelstellingen / programma 2.3 Samenhang programma 2.4 Studielast 2.5 Instroom 2.6 Duur 2.7 Afstemming vormgeving / inhoud 2.8 Beoordeling en toetsing 3 Inzet personeel P 3.1 Eisen hbo 3.2 Kwantiteit 3.3 Kwaliteit 4 Voorzieningen P 4.1 Materiële voorzieningen 4.2 Studiebegeleiding 5 Interne kwaliteitszorg P 5.1 Evaluatie resultaten 5.2 Maatregelen verbetering 5.3 Betrokkenheid 6 Resultaten P 6.1 Gerealiseerd niveau 6.2 Onderwijsrendement Goed Voldoende Goed Goed Goed Goed Voldoende Goed Voldaan Goed Goed Goed Goed Goed Voldoende Goed Goed Goed Goed Goed Onvoldoende Goed Goed Goed Goed Goed Goed Voldoende Goed Voldaan Goed Goed Goed Goed Goed Voldoende Goed Goed Goed Goed Goed Onvoldoende Het auditteam stelt vast dat de kwaliteit en het niveau van de bestaande hbo-bacheloropleidingen ICT en Elektrotechniek van University of the Netherlands Antilles aan de vereiste basiskwaliteit voldoet en adviseert de NVAO positief ten aanzien van de accreditatie van deze opleidingen. Het auditteam beschrijft in de volgende paragrafen per onderwerp en per facet van het NVAO beoordelingskader de bevindingen, overwegingen en conclusies. Elke paragraaf sluit af met een samenvattend oordeel op onderwerpniveau. 2.1 Doelstellingen van de opleiding Domeinspecifieke eisen (facet 1.1) De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). 14/76 NQA UNA: audit bestaande hbo-bacheloropleidingen ICT en Elektrotechniek

15 Bevindingen De opleiding ICT leidt op tot Bachelor of ICT en de opleiding Elektrotechniek tot Bachelor of Engineering. De opleidingen hebben een eigen set eindkwalificaties ontwikkeld, vastgelegd in Eindkwalificaties ICT en Elektro De eindkwalificaties zijn onderverdeeld in een beroepsdeel en een opleidingsdeel. De functies die afgestudeerden van de opleidingen uitoefenen en de bijbehorende taken zijn beschreven in het beroepsdeel. Het opleidingsdeel bestaat uit een opsomming van eindkwalificaties waarover een afgestudeerde moet beschikken om de beroepstaken zelfstandig te kunnen uitvoeren. De opleiding Elektrotechniek kent twee afstudeerrichtingen: Telematica en Energietechniek. Telematica richt zich op elektrische voorzieningen en machines, vermogenselektra en alternatieve energie. Bij de afstudeerrichting Energietechniek ligt het accent op elektronica, informatica en telecommunicatie. De opleidingen hebben de eindkwalificaties opgenomen in negen rubrieken. Vijf rubrieken komen overeen met fasen van een project (initiatief definitie, ontwerp, voorbereiding, realisatie en nazorg) en de andere vier zijn overige aspecten van de beroepsuitoefening (algemene vaardigheden, sociale en communicatieve vaardigheden, informatietoepassingen en zelfsturing). Bij elk van de rubrieken zijn één of meer eindkwalificaties geformuleerd. In bijlage 5 van dit visitatierapport is een overzicht van deze eindkwalificaties van beide opleidingen opgenomen. De eindkwalificaties zijn gevalideerd door de werkveldcommissie van de opleidingen. Iedere drie jaar beoordelen de beide opleidingen in overleg met vertegenwoordigers uit het werkveld of de eindkwalificaties nog actueel en passend zijn bij de beroepspraktijk. In 2008 zijn de eindkwalificaties voor het laatst aangepast en in 2011 zullen de volgende aanpassingen volgen. Uit de Matrix vergelijking eindkwalificaties Bachelor IT&ES met domeincompetenties ICT en Engineering 2008, die is opgesteld door de opleidingen, blijkt dat de eindkwalificaties overeenkomen met de in Nederland landelijk overeengekomen domeincompetenties. De eindkwalificaties van de opleiding ICT sluiten aan bij de competenties zoals omschreven in de domeinprofielen Bachelor of ICT 2004 en De eindkwalificaties van de opleiding Elektrotechniek sluiten aan bij de competenties zoals omschreven in het domeinprofiel Profiel van de Bachelor of Engineering Deze profielen zijn tot stand gekomen in overleg met en gevalideerd door vertegenwoordigers uit het beroepenveld in Nederland. De opleidingen beschikken over een gezamenlijke werkveldadviescommissie, met leden afkomstig uit de beroepspraktijk waarin afgestudeerden actief zijn. De commissie komt minimaal één maal per jaar bijeen. Het auditteam heeft notulen van de werkveldadviescommissie ingezien en stelt vast dat de werkveldadviescommissie instemt met de eindkwalificaties van beide opleidingen. De opleidingen hebben de eindkwalificaties ook voorgelegd aan alumni. Deze beoordelen de eindkwalificaties positief. De opleidingen hebben gekozen voor een brede professionalisering van studenten, passend bij de lokale werkveldsituatie. De opleidingen kunnen zich niet vergelijken met soortgelijke regionale opleidingen, omdat er een verschil bestaat tussen het systeem van hoger onderwijs in de regio en het Nederlandse systeem met een hbo-bachelor dat de UNA hanteert. Uit een curriculumvergelijking blijkt dat de opleidingen ICT en Elektrotechniek van de UNA ten opzichte van de Nederlandse opleidingen meer aandacht NQA UNA: audit bestaande hbo-bacheloropleidingen ICT en Elektrotechniek 15/76

16 besteden aan theoretische kennis, management, entrepreneurship en economie. De werkveldadviescommissie en de alumni hebben met deze keuze ingestemd. Het auditteam heeft in de gesprekken vastgesteld dat het brede karakter van de opleidingen een duidelijke keus van de opleidingen is geweest, die past bij de context waar de opleidingen worden aangeboden. De opleidingen nemen daarin een duidelijke positie in ten opzichte van Nederlandse opleidingen. Overwegingen De opleidingen hanteren een eigen set eindkwalificaties die gebaseerd is op de Nederlandse domeincompetenties. Het auditteam is positief over de wijze waarop de opleidingen de Nederlandse competenties hebben vertaald naar een set eindkwalificaties die passen in de context waarin de opleidingen worden aangeboden. De opleidingen hebben in voldoende mate aangetoond dat er een duidelijke koppeling is tussen de opleidingkwalificaties en de domeincompetenties. De eindkwalificaties zijn door vertegenwoordigers van het werkveld gevalideerd. Conclusie Op grond van bovenstaande bevindingen en overwegingen komt het auditteam voor beide opleidingen op dit facet tot het oordeel goed voor beide opleidingen. Niveau bachelor (facet 1.2) De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Bevindingen De Dublin descriptoren vormen het uitgangspunt voor de bepaling van het niveau van de eindkwalificaties. De opleidingen hebben een vergelijking gemaakt van de Dublin descriptoren met de eindkwalificaties ICT en Elektrotechniek. Met het document Dublindescriptorenmatrix ICT en Elektro (2009) tonen de opleidingen aan op welke wijze de eindkwalificaties overeenkomen met de Dublin descriptoren. De Dublin descriptor Kennis en Inzicht komt bijvoorbeeld overeen met de volgende eindkwalificaties van beide opleidingen: initiatief, voorbereiding en algemene vaardigheden. De Dublin descriptor Toepassen van kennis en inzicht komt overeen met alle eindkwalificaties, uitgezonderd de kwalificatie sociale en communicatieve vaardigheden. De opleidingen geven daarnaast in het zelfevaluatierapport aan op welke manier de Dublin descriptoren terugkomen in het programma. Bijvoorbeeld: de Dublin descriptor Kennis en Inzicht is verweven in de vakken van de theoretische leerlijn, die ongeveer vijftig procent van het curriculum beslaat. De descriptor Toepassen van Kennis en Inzicht vindt plaats in de projectlijn en in de praktijklijn. Zo geven de opleidingen per descriptor aan hoe de algemene geaccepteerde beschrijvingen van een hbo-bachelor zijn verweven in de opleidingen. Het auditteam is van mening dat het overzicht op een juiste manier inzichtelijk maakt op welke wijze de Dublin descriptoren in het programma verweven zijn. Voor de Bachelor of ICT is er, naast de Dublin descriptoren, een tweede niveau-indeling van toepassing. De indeling is gebaseerd op drie niveaus, ontleend aan de Bachelor of ICT De UNA kent aan tien clusters van vakken het niveau 2 toe. Er zijn twee 16/76 NQA UNA: audit bestaande hbo-bacheloropleidingen ICT en Elektrotechniek

17 clusters van vakken op niveau 3. Uit de semesterhandleidingen blijkt dat software en daar aan gelieerde vakken in de opleiding veel aandacht krijgen. Dit betreft ongeveer 40 tot 45 procent van de in de opleiding behandelde stof. Een deel daarvan heeft niveau 3 en bepaalt voor een belangrijk deel de inhoud en het gewicht van de opleiding. Doordat men ook breedte aan de opleiding geeft, komen andere onderwerpen op niveau 2 of niveau 1 aan de orde. Voor het eiland Curaçao is het voor de inzetbaarheid van ICT-ers erg belangrijk om duizendpoten op te leiden. Dat betekent dat het curriculum een breed scala van vakken aanbiedt. Deze niveau-indeling is niet direct bruikbaar voor het HBO- ICT onderwijs aan de UNA, zo stelt het auditteam vast. De opleiding ICT bevat elementen van de vakgebieden bedrijfskundige informatica, software engineering en technische informatica en is daarmee heel breed. Het auditteam is van oordeel dat door de breedte van de opleiding en de veelheid aan vakken het hbo-bachelorniveau met deze eindkwalificaties in voldoende mate behaald kan worden. Overwegingen De opleidingen hebben in een matrix weergegeven op welke wijze de eindkwalificaties de Dublin descriptoren afdekken. Het auditteam stelt vast dat de Dublin descriptoren op een juiste wijze gekoppeld zijn aan de eindkwalificaties. Voor ICT maakt het auditteam de volgende kanttekening wat betreft de domeinspecifieke eindkwalificaties. Mede gelet op de afstudeeropdrachten en de breedte van de opleiding, is het niveau van de UNA ICT er aan te merken als dat van bachelor. Met iets meer ruimte in het curriculum voor niveau 3 kan de opleiding doorgroeien naar de beoordeling goed. Conclusie Op grond van bovenstaande bevindingen en overwegingen komt het auditteam op dit facet tot het oordeel goed voor Elektrische systemen en voldoende voor ICT in verband met de kanttekening over het niveau. Oriëntatie hbo bachelor (facet 1.3) De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist of dienstig is. Bevindingen Bij dit facet worden de argumenten van de facetten 1.1 en 1.2 meegenomen. De eindkwalificaties voor beide opleidingen zijn tot stand gekomen in overleg met de werkveldcommissie en alumni. Daarnaast zijn de kwalificaties gespiegeld aan de domeincompetenties Bachelor of ICT en Bachelor of Engineering. De werkveldcommissie speelt een rol bij het actualiseren van de eindkwalificaties, dat elke drie jaar gebeurt. Bij de laatste actualisatie in 2008 vonden de leden van de werkveldcommissie de eindkwalificaties passend voor de beroepspraktijk van de afgestudeerde ICT er en elektrotechnisch ingenieur. De competenties weerspiegelen volgens de commissie het niveau van de beginnende beroepsbeoefenaar. De beroepstaken waarvoor de studenten conform de documenten Eindkwalificaties NQA UNA: audit bestaande hbo-bacheloropleidingen ICT en Elektrotechniek 17/76

18 ICT&Elektro worden opgeleid, kunnen volgens de werkveldcommissie niet zonder een hogere beroepsopleiding uitgevoerd worden. Naast de werkveldcommissie ontvangen de opleidingen signalen voor actualisatie van de eindkwalificaties via gastdocenten en gastsprekers. Wijzigingsvoorstellen worden vanwege de kleinschaligheid van de opleidingen informeel ingebracht bij vaste docenten en zij zorgen ervoor dat voorstellen bij de coördinator komen of worden besproken in de afdelingsvergadering. Verder wordt feedback van stage- en afstudeerbegeleiders (zowel lokaal als uit Nederland) verwerkt in de eindkwalificaties. ICT-afgestudeerden zijn onder andere werkzaam bij: - ICT-aanbieders (bedrijven gericht op de productie en de verkoop van software en hardware) - ICT-dienstverleners (dienstverlening bedrijven) - ICT-gebruikers (organisaties die ICT gebruiken). Bij deze organisaties vervullen de afgestudeerden ICT de volgende functies: ICTconsultant, programmeur, databasespecialist, applicatieontwikkelaar, beheerder ICTinfrastructuur, software engineer, support engineer, informatieanalist, systeemontwikkelaar of systeembeheerder. Na een aantal jaren ervaring zullen zij door kunnen groeien naar functies zoals senior (in de hiervoor genoemde functies) of hoofd ICT-afdeling. Elektrotechnische ingenieurs die in het derde en vierde studiejaar van hun opleiding de afstudeerrichting Energietechniek hebben gevolgd zijn bekwaam op de terreinen elektrische voorzieningen, elektrische machines, vermogenselektronica en duurzame energie. Afgestudeerden van de afstudeerrichting Telematica richten zich op de terreinen elektronica, informatica en telecommunicatie. Elektrotechnische ingenieurs zijn onder andere werkzaam bij industriële bedrijven, ingenieurs- en adviesbureaus, telecommunicatie bedrijven, het onderwijs, overheidsinstellingen, energiebedrijven en financiële instellingen. Bij deze bedrijven en instellingen kunnen zij de volgende functies vervullen: commercieel medewerker, technisch systeembeheerder, netwerkbeheerder, systeemanalist, ontwerper, werkvoorbereider, uitvoerder, projectleider, consultant, bedrijfsleider en technisch medewerker. De beschrijvingen van functies en organisaties zijn voor studenten opgenomen in de Studiegids FdTW en op de elektronische leeromgeving van de UNA. Overwegingen De opleidingen leiden op tot beroepen waarvoor een hbo-bachelor kwalificatie nodig is. Uit gesprekken met werkveld en alumni blijkt dat afgestudeerden terechtkomen in beroepen waarvoor dit niveau vereist is. Het auditteam stelt vast dat de opleidingen overtuigend hebben aangetoond dat hun eindkwalificaties zijn ontleend aan de landelijke (Nederlandse) eindkwalificaties, die zijn opgesteld in samenspraak met het relevante beroepenveld. Het auditteam is positief over de wijze waarop de opleidingen de werkveldadviescommissie bij de doelstellingen en het programma van de opleidingen betrekt. Conclusie Op grond van bovenstaande bevindingen en overwegingen komt het auditteam op dit facet tot het oordeel goed voor beide opleidingen. 18/76 NQA UNA: audit bestaande hbo-bacheloropleidingen ICT en Elektrotechniek

19 Samenvattend oordeel Doelstellingen opleiding Alle facetten zijn ten minste met een voldoende beoordeeld en daarmee is het onderwerp Doelstelling opleiding positief voor beide opleidingen. 2.2 Programma De opleidingen Informatie & Communicatie Technologie en Elektrotechniek zijn twee afzonderlijke opleidingen, maar hebben in alle leerjaren gezamenlijke programmaonderdelen. De opleiding ICT is een breed en ongedeeld programma, zonder afstudeerrichtingen. De opleiding Elektrotechniek heeft twee afstudeerrichtingen: Energietechniek en Telematica. Het programma is de eerste twee jaar gemeenschappelijk, zodat studenten basiskennis op doen op het gebied van energietechniekvakken. In het derde jaar kiezen de studenten een afstudeerrichting, waarna de studenten zich specialiseren. Eisen hbo (facet 2.1) Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Bevindingen Kennisontwikkeling heeft een belangrijke plaats in de opleidingen (vijftig procent van het curriculum) en vindt plaats door studie- en vakliteratuur en internetbronnen. De afdelingscoördinator stelt jaarlijks de literatuurlijst op, in overleg met de docenten. De opleidingen vergelijken de literatuur met die van andere hbo-opleidingen. Het auditteam heeft de literatuurlijst bestudeerd en stelt vast dat de basisliteratuur voor beide opleidingen vertegenwoordigd is. De literatuur is relevant, actueel en van niveau. Studieboeken en literatuur zijn opgenomen in de bibliotheek, zodat alle studenten over deze literatuur kunnen beschikken. Daarnaast heeft de bibliotheek abonnementen op verschillende tijdschriften. De opleidingscoördinator overlegt met de bibliotheek welke tijdschriften voor studenten beschikbaar moeten zijn. Dit zijn voor ICT en Elektrotechniek bijvoorbeeld Elektuur en Emerald, ScienceDirect, EBSCO, ComputerRecht en PC Magazine. Verder hebben de studenten via de bibliotheek toegang tot digitale kennisbanken. De studenten verwerven kennis in vakken als elektronica, microcontrollers, regeltechniek, EMC, duurzame energie, energiebesparing, wiskunde, informatica, systems analysis and design, databases, beveiliging en beheer, management information systems en statistiek. Deze vakken zijn opgenomen in de theoretische leerlijn. De basiskennis uit deze vakken en uit practica zoals meettechniek, informatica, geographic information systems en de vaardigheden van uit de studievaardighedenlijn leren de studenten toepassen in de projecten, de stage en de afstudeerfase. (zie facet 2.7) De opleidingen gebruiken bij verschillende vakken studiemateriaal dat uit de beroepspraktijk afkomstig is, zoals in het practicum Linux en Computernetwerken (voor NQA UNA: audit bestaande hbo-bacheloropleidingen ICT en Elektrotechniek 19/76

20 beide opleidingen) waarin routers, switches en servers worden geconfigureerd zoals dat ook in het bedrijfsleven gebeurt. De vakken Electro Magnetic Compatibility en Breedband Telecommunicatie en Recht (Elektrotechniek) maken onder andere gebruik van white papers en tutorials van fabrikanten en dienstverleners uit de industrie. Het auditteam heeft het studiemateriaal van beide opleidingen bestudeerd en stelt vast dat de studenten werken met materiaal dat deels afkomstig is uit de beroepspraktijk en deels gebaseerd is op vakinhoudelijke basiskennis. Het studiemateriaal is in enkele gevallen wat gedateerd, maar past in voldoende mate bij de beroepscontext op het eiland. In vergelijking met Nederland is de actuele lokale beroepspraktijk gedateerd. De inhoud van de opleidingen sluit aan op de lokale situatie en leert studenten een brede basiskennis aan, zodat zij in de lokale beroepspraktijk aan de slag te kunnen. Studenten wordt de weg naar vernieuwingen in het vakgebied en een onderzoekende en lerende houding wel voldoende aangeleerd. Door gastlezingen, excursies, projecten en stages maken studenten kennis met de beroepspraktijk. In het tweede semester werken studenten van beide opleidingen aan een project, zoals een Informatiesysteem (ICT) en Elektrische en Elektronische (communicatie) Systemen (Elektrotechniek). In elk jaar hebben de studenten projecten waarbij gastsprekers zijn betrokken, bijvoorbeeld bij het project Consultancy: Introductie van Prince2 (ICT en Elektrotechniek). Daarnaast zijn er excursies voor studenten van alle jaren. Bijvoorbeeld voor ICT: CORE en de Dienst Onderwijs Zaken en UTS telecommunicatiecentrale. Voor Elektrotechniek: windmolenpark Aqualectra en UTS telecommunicatiecentrale. Uit het gesprek met studenten blijkt dat zij de excursies naar bedrijven positief waarderen. Ze geven in het gesprek met het auditteam dat zij vaker excursies of projecten in het werkveld willen doen gedurende de opleiding. De studenten van beide opleidingen leren beroepsvaardigheden aan, zoals analyseren, samenwerken, reflecteren, projectmatig en systematisch werken en schriftelijk en mondeling communiceren. Elektrotechniekstudenten leren daarnaast meetapparatuur te gebruiken in vakken zoals Meettechniek, Elektrotechniek en Energietechniek. Voor studenten ICT geldt dat zij leren omgaan met IDE s, databases, programmeertechnieken en tools. De studenten passen deze vaardigheden toe in de projecten en tijdens de stage. Verder leren studenten communicatieve vaardigheden, zoals presenteren, rapporteren, samenwerken en projectmatig werken. In het vierde jaar volgen alle studenten een buitenlandse stage van zes maanden. Een deel van de studenten volgt deze in Nederland, een ander deel op de Antillen of in Zuid Amerika. De opleidingen hebben in de Stagehandleiding Faculteit der Technische Wetenschappen 2009 algemene doelen opgenomen die voor alle studenten gelden en daarnaast formuleert iedere student persoonlijke leerdoelen. Wanneer studenten stagelopen in Nederland worden zij begeleid door docenten van partnerscholen (Hogeschool Rotterdam en Hogeschool van Amsterdam). Studenten geven in het gesprek met het auditteam aan dat zij in de stage pas echt snappen waarom zij bepaalde vakken moesten volgen. Het auditteam vraagt aandacht voor deze opmerking van de studenten en pleit voor een korte stage eerder in het curriculum. De reden waarom studenten bepaalde vakken moeten volgen, is voor hen dan eerder in de opleiding duidelijk. Studenten leren praktijkgericht onderzoek uitvoeren dat past bij de methoden die in de beroepspraktijk geaccepteerd zijn. Dat gebeurt onder andere in het vak Methoden en Technieken van Onderzoek. Daaraan voorafgaand leren studenten 20/76 NQA UNA: audit bestaande hbo-bacheloropleidingen ICT en Elektrotechniek

21 practicumonderzoeken uit te voeren en daarover te rapporteren. Zij werken daarnaast in projectopdrachten aan praktijkgerichte onderzoeksopdrachten. In de afstudeerfase voert iedere student zelfstandig een toegepast onderzoek uit en rapporteert daarover. De student verzamelt relevante gegevens, analyseert en interpreteert deze, draagt verantwoorde oplossingen aan en communiceert over het onderzoek. Voorafgaand aan de start van het afstudeerproject, schrijven studenten een proposal waarin een plan van aanpak is opgenomen voor het afstuderen. Deze werkwijze voor het afstuderen is beschreven in de Afstudeerhandleiding FdTW De opleiding Elektrotechniek volgt voor de afstudeerrichting Telematica de snel veranderende ontwikkelingen op het vakgebied van automatisering, breedband telecommunicatie, internet, computertechniek en embedded systemen en neemt deze ontwikkelingen op in de vakken. Een voorbeeld daarvan is het practicum Technische Automatisering, waarbij de opleiding de nieuwste versie van het softwarepakket Labview van National Instrument gebruikt en het practicum Computernetwerken met nieuwe versies van open source programma s en tools. De afstudeerrichting Energietechniek houdt zich bezig met nieuwe ontwikkelingen op energiegebied zoals duurzame energie en energiebesparing. De opleiding ICT besteedt aandacht aan gangbare methoden en technieken op gebieden als systeemanalyse, systeemontwikkeling, projectaanpak, netwerken, organisatorischeen beheersaspecten, systeemplatforms zoals cliënt/server, webtechnologie en geografische systemen. In het gesprek met het auditteam geven studenten ICT en Elektrotechniek aan dat zij positief zijn over de praktijkgerichtheid van beide opleidingen. Uit het STO 2010 blijkt dat studenten van de FdTW positief zijn over de aansluiting van de opleidingen bij actuele ontwikkelingen in het vakgebied. Zij vinden daarnaast dat de opleidingen praktijkgericht zijn en het programma actueel is. Studenten zijn ook tevreden over de inhoudelijk kwaliteit van het studiemateriaal. Overwegingen Kennisontwikkeling bij studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal, interactie met de beroepspraktijk en toegepast onderzoek, zo stelt het auditteam vast. Studenten leren beroepsvaardigheden aan in de practica, projecten en in de stage- en afstudeerperiode. Het studiemateriaal is van voldoende kwaliteit, in een enkel geval wat gedateerd. In de vakken en de vakinhoud is een duidelijk verband met de verschillende vakgebieden te zien. Studenten werken vanaf het begin aan het aanleren van praktische onderzoeksvaardigheden, zowel in lessen en practica als in projecten en stages. In vergelijking met Nederland is de actuele lokale beroepspraktijk gedateerd. De inhoud van de opleidingen sluit aan op deze lokale situatie en studenten krijgen een brede basiskennis aangeboden, zodat studenten in de lokale beroepspraktijk aan de slag kunnen. Studenten wordt de weg naar vernieuwingen in het vakgebied en een onderzoekende en lerende houding wel voldoende aangeleerd. Het auditteam is van oordeel dat de opleidingen veel inzetten op het binnenhalen van de beroepspraktijk in het onderwijs (gastdocenten, casuïstiek). De confrontatie van de studenten met de beroepspraktijk (bijvoorbeeld door middel van stage) zou eerder in de opleidingen kunnen plaatsvinden. De praktijkcomponent is, aldus het auditteam, voldoende aanwezig in het onderwijsaanbod. NQA UNA: audit bestaande hbo-bacheloropleidingen ICT en Elektrotechniek 21/76

22 Conclusie Op grond van bovenstaande bevindingen en overwegingen komt het auditteam op dit facet tot het oordeel goed voor beide opleidingen. Relatie doelstellingen en inhoud programma (facet 2.2) Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Bevindingen De eindkwalificaties van beide opleidingen omvatten aspecten van kennis, inzicht en vaardigheden en zijn op een vergelijkbare manier uitgewerkt in het programma. De vakken, projecten en stage zijn opgenomen in leerlijnen (zie facet 2.7). Het curriculum is concentrisch opgebouwd, vakken kunnen meerdere malen in het curriculum voorkomen, maar worden complexer naarmate ze later in het curriculum zijn geplaatst. Beide opleidingen hebben een curriculummatrix opgesteld die de relatie tussen de eindkwalificaties en de vakken weerspiegelt. In de Curriculummatrix ICT en Elektrotechniek is zichtbaar gemaakt welke vakken een bijdrage leveren aan het verwerven van iedere eindkwalificatie. De eindkwalificaties worden via de eindtermen uitgewerkt in leerdoelen van de vakken. De student heeft de eindkwalificatie bereikt als hij alle vakken die bij de eindkwalificatie behoren, heeft afgerond. Het auditteam heeft van beide opleidingen verschillende vakomschrijvingen bestudeerd. In elke vakomschrijving is vermeld aan welke eindkwalificaties de eindtermen van een vak bijdragen, zo stelt het auditteam vast. Het aantal eindtermen per vak varieert van twee tot tien, afhankelijk van de complexiteit en de inhoud van het vak. De eindtermen zijn vervolgens uitgesplitst in leerdoelen. De opleidingen hebben voor de eindtermen niveau-indicaties geformuleerd (zie facet 1.2). Dit maakt het mogelijk de lesstof in te delen in verschillende niveaus van beheersing. Het niveau neemt in de opleidingen toe van kennen naar begrijpen, toepassen, analyseren, synthetiseren en evalueren. Het hoogste niveau is het bachelorniveau. Het auditteam heeft verschillende vakomschrijvingen van beide opleidingen bestudeerd en stelt vast dat de leerdoelen passen bij de aangegeven eindkwalificaties. Het auditteam is van oordeel dat de vakomschrijvingen een helder beeld geven van de inhoud en het niveau van het onderwijs, gerelateerd aan de eindkwalificaties van de opleidingen. Uit het Rapport Evaluatie Theorievakken en uit de gesprekken met auditteam blijkt dat studenten de leerdoelen van de vakken herkennen en positief waarderen. Overwegingen Het auditteam is positief over de wijze waarop de opleidingen de eindkwalificaties hebben uitgewerkt naar de leerdoelen. Er is een heldere onderbouwing van het curriculum, waardoor het zeer inzichtelijk is waar elke eindkwalificatie in het programma terugkomt. Het auditteam is er van overtuigd dat het programma studenten in staat stelt de eindkwalificaties te behalen. 22/76 NQA UNA: audit bestaande hbo-bacheloropleidingen ICT en Elektrotechniek

23 Conclusie Op grond van bovenstaande bevindingen en overwegingen komt het auditteam op dit facet tot het oordeel goed voor beide opleidingen. Samenhang in opleidingsprogramma (facet 2.3) Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Bevindingen De samenhang in de studieprogramma s wordt geborgd door de vier leerlijnen uit het didactisch concept van de FdTW (zie facet 2.7). De leerlijnen zijn de leidraad voor de curriculumstructuur en sturend voor de docenten bij de ontwikkeling van een vak. Verticale samenhang komt naar voren door een concentrische opbouw van het onderwijs. Vakken als wiskunde en programmeervakken, maar ook communicatieve vaardigheden en Engels komen meerdere keren terug in de opleiding ICT, maar dan als uitbreiding van de studiestof. Na het leggen van een basis passen studenten de kennis toe in steeds complexere situaties in de vakken. Het programma ICT is als volgt opgebouwd: - 1 e jaar: basisvakken zoals wiskunde, communicatieve vaardigheden, Engels, digitale techniek en programmeren - 2 e jaar: verdieping in programmeervakken (software engineering en GUI) naast andere ICT vakken zoals databases, operating systems, GIS en project & Consultancy - 3 e jaar: verdieping op vakken uit voorgaande jaren en ICT management, organisatie en bedrijfskunde, ICT change management, entrepreneurship, ICT en recht, organisatiekunde. - 4 e jaar: stage en afstuderen Bij de opleiding Elektrotechniek is de concentrische opbouw zichtbaar in vakken zoals Elektrische Netwerken 1 en 2, Elektrische machines 1, 2 en 3 en Elektromagnetisme 1 en 2. Vakken komen bij deze opleiding eveneens meerdere keren terug in het programma als uitbreiding van de studiestof. Het programma Elektrotechniek is als volgt opgebouwd: - 1 e jaar: basisvakken zoals wiskunde, natuurkunde, digitale techniek, elektrische netwerken en programmeren - 2 e jaar: verdieping in de elektrotechniekvakken - 3 e jaar: specialisatie Energietechniek of Telematica - 4 e jaar: stage en afstuderen Daarnaast is er bij beide opleidingen verticale samenhang tussen de practica, de projecten, de vierdejaarsstage en het afstuderen. Horizontale samenhang is er tussen programmeervakken en de bijbehorende practica voor ICT en theorievakken en bijbehorende practica voor Elektrotechniek. Voorbeelden voor ICT hiervan zijn informatica, databases en computernetwerken. Voorbeelden voor Elektrotechniek zijn digitale techniek en het practicum digitale techniek, elektronica en het practicum analoog. Om de practica en projecten goed uit te kunnen voeren, hebben studenten ook de vaardigheden nodig die zij aanleren bij studieloopbaanbegeleiding. Het vak wiskunde heeft voor studenten Elektrotechniek een ondersteunende functie. Bepaalde wiskundige technieken hebben studenten nodig bij vakken als elektrische netwerken en elektromagnetisme. NQA UNA: audit bestaande hbo-bacheloropleidingen ICT en Elektrotechniek 23/76

24 Het auditteam heeft verschillende vakomschrijvingen van beide opleidingen bestudeerd en stelt vast dat de vakken oplopen in moeilijkheidsgraad en complexiteit gedurende het programma. Het auditteam is van oordeel dat de vakken elkaar op logische wijze opvolgen. Door de projecten, practica en excursies gedurende de eerste drie jaar van beide opleidingen bereiden studenten zich inhoudelijk voor op de stage in het vierde jaar. De praktische voorbereiding op de stage vindt plaats in de studieloopbaanbegeleiding. Studenten beoordelen de inhoudelijke samenhang van het programma positief, zo blijkt uit het STO Daarnaast zijn studenten positief over de aansluiting van het onderwijs op de stages. Overwegingen Het auditteam is positief over de samenhang in de programma s van beide opleidingen. Studenten passen de theorie toe in practica en stages. Uit bestudering van de curricula en de vakbeschrijvingen blijkt dat de opleidingen toenemen in complexiteit. Het auditteam is van oordeel dat de opleidingen erin geslaagd zijn een inhoudelijk samenhangend programma aan te bieden. Conclusie Op grond van bovenstaande bevindingen en overwegingen komt het auditteam op dit facet tot het oordeel goed voor beide opleidingen. Studielast (facet 2.4) Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Bevindingen De opleidingen spreiden de studielast over de semesters en de studiejaren. De geplande studielast is opgenomen in de programmaoverzichten in de Studiegids FdTW De opleidingen kiezen voor een hoog aantal contacturen van veertien tot twintig uur per week voor de theorievakken met daarnaast drie tot elf uur voor practica en drie tot zes uur voor projecten (afhankelijk van het semester). Hiermee willen de opleidingen de studenten betrokken houden bij de studie. Alle vakken in het eerste jaar hebben sinds een aanwezigheidsplicht om de uitval tegen te gaan. De studenten besteden naar eigen zeggen gemiddeld tussen de veertig en 45 uur per week aan de studie, zo blijkt uit het gesprek met het auditteam. Uit de STO 2010 blijkt dat studenten minder positief zijn over de tijd die de student naast de contacturen overhoudt voor de studie. De opleidingen geven aan dat uit gesprekken met studentenpanels blijkt dat het een kwestie van planning en prioriteitstelling is en dat de studielast in de praktijk goed te hanteren is. Studenten geven in het gesprek met het auditteam hetzelfde beeld weer. De opleidingen bekijken momenteel of het mogelijk is om het aantal contacturen omlaag te brengen door bepaalde vakken te combineren. De opleidingen hebben afspraken gemaakt over tentamenperiodes, herkansingen, de inlevertermijn van verslagen en de termijn waarbinnen het beoordelingsresultaat van tentamens en verslagen bekend moet zijn. Dit is vastgelegd in het Toetsbeleid en in de Tentamen- en Frauderegeling UNA Binnen drie werkdagen nadat een cijfer bekend 24/76 NQA UNA: audit bestaande hbo-bacheloropleidingen ICT en Elektrotechniek