UNA University of the Netherlands Antilles

Transcriptie

1 UNA University of the Netherlands Antilles e graads Lerarenopleiding Papiamentu e graads Lerarenopleiding Engels e graads Lerarenopleiding Nederlands Netherlands Quality Agency (NQA) maart 0

2 /8 NQA UNA: audit e graads Lerarenopleidingen Papiamentu, Engels en Nederlands

3 Managementsamenvatting Dit rapport is het verslag van het auditteam dat in opdracht van Netherlands Quality Agency (NQA) drie bestaande hbo-bacheloropleidingen heeft beoordeeld. Het beschrijft de bevindingen, overwegingen en conclusies. Het rapport is conform het NQA Protocol 00 hbo-bacheloropleiding opgesteld. De rapportage heeft betrekking op: Instelling University of the Netherlands Antilles (UNA) Opleidingen e graads Lerarenopleiding Papiamentu e graads Lerarenopleiding Engels e graads Lerarenopleiding Nederlands Variant Voltijd Locatie Willemstad, Curaçao Auditdata t/m 5 november 00 Auditteam De heer drs. W.R. van den Berg (Vakdeskundige werkveld en voorzitter) Mevrouw dr. P.M. Kester (vakdeskundige Papiamentu) De heer drs. J.C.M. Wegman (vakdeskundige Nederlands) Mevrouw drs. M.J. Bodde-Alderlieste (vakdeskundige Engels) De heer drs. J.M. Espinola Vazquez (vakdeskundige Spaans) Mevrouw O. Ras-Florencio (studentlid auditteam) De heer drs. A.G.M. Horrevorts (NQA-auditor) Mevrouw ing. I.J.M. de Jong (NQA-auditor) Door UNA is een dossier ingediend bij NQA voor de beoordeling van de bestaande hbobacheloropleidingen: e graads lerarenopleiding Papiamentu, Engels en Nederlands. Bij de aanvraag werd door de instelling een kritische reflectie aangeboden die naar vorm en inhoud voldeed aan de eisen die NQA in het NQA Protocol 00 hbo-bacheloropleiding stelt. Voor de beoordeling van de kwaliteit en het niveau van de bestaande opleiding heeft NQA een auditteam samengesteld, dat voldoet aan de eisen van de NVAO. Het auditteam is op 9 juni 00 ter goedkeuring voorgelegd aan de NVAO. Het dagelijks bestuur heeft op 6 juli 00 ingestemd met de samenstelling van het auditteam. Het team heeft de kritische reflectie bestudeerd en een bezoek aan de opleidingen gebracht. De kritische reflectie en alle overige (mondeling en schriftelijk) verstrekte informatie hebben het auditteam in staat gesteld om tot een weloverwogen oordeel te komen. Samen met de drie bestaande e graads lerarenopleidingen Papiamentu, Engels en Nederlands, is de nieuwe e graads lerarenopleiding Spaans in één visitatie beoordeeld. Het volledige auditteam heeft de vier opleidingen beoordeeld, waarbij elke afzonderlijke vakdeskundige de vakinhoud van de specifieke opleiding heeft beoordeeld. Omdat de nieuwe opleiding volgens een ander beoordelingskader moet worden beoordeeld, is een afzonderlijke rapportage opgesteld. NQA UNA: audit e graads Lerarenopleidingen Papiamentu, Engels en Nederlands /8

4 Doelstellingen De opleidingen hanteren de SBL-competenties zoals die in Nederland zijn vastgesteld. Daarnaast hebben de opleidingen een veldraadpleging uitgevoerd om de specifieke beroepscontext van Curaçao te inventariseren. Voor de eindkwalificaties voor taalinhoud hanteren de opleidingen het Europees Referentiekader en geldt voor alle lerarenopleidingen C als streefniveau. De opleidingen stemmen af met lerarenopleidingen in Nederland en in de regio. Kenmerkend voor de opleidingen op Curaçao is dat leerlingen door de lokale context op een andere manier taalonderwijs volgen. Leerlingen zijn veelal tweetalig opgevoed en hebben grote verschillen in taalniveau. Het auditteam is positief over de eindkwalificaties die de opleidingen hanteren. De eindkwalificaties zijn gekoppeld aan de Dublin descriptoren. De opleidingen leiden op tot tweedegraads leraar Papiamentu, Engel of Nederlands. Om het beroep uit te kunnen voeren is een hbo-bachelordiploma vereist. Programma Kennisontwikkeling bij studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal, interactie met de beroepspraktijk en toegepast onderzoek. Studenten leren beroepsvaardigheden aan in de lessen, in de stages en de afstudeerperiode. In de opleiding is aandacht voor toegepast onderzoek, reeds vanaf het eerste studiejaar. Het auditteam is van oordeel dat de opleiding studenten in ruime mate in staat stelt ervaring op te doen in de beroepspraktijk. De eindkwalificaties zijn op een adequate manier vertaald naar leerdoelen in de programma s. Een aandachtspunt is het consistent uitwerken van de modulehandleidingen. De opleidingen zijn erin geslaagd een inhoudelijk samenhangend programma uit te werken, waarin duidelijke lijnen te herkennen zijn. De studielast van de opleidingen past bij de voorgeschreven studiepunten. Studenten moeten wel goed plannen en over de juiste motivatie beschikken. De opleidingen hanteren de wettelijke instroomeisen. Daarbij plaatst het auditteam de opmerking dat het niveau waarmee sommige studenten binnenkomen (ook volgens de opleidingen) niet altijd voldoende is om uit te kunnen gaan van een consistent instroomniveau. Het auditteam stelt vast dat de opleidingen werken aan het verbeteren van de aansluiting tussen de vooropleiding en de hbo- bacheloropleiding. Het auditteam is positief over de instrumenten die de opleidingen thans hanteren en nog willen gaan hanteren. De follow-up van de diagnostische toets behoeft nog aandacht. Het didactisch concept is helder uitgewerkt. De opleidingen maken gebruik van verschillende soorten werkvormen. Het toetsbeleid is afgestemd op het didactisch concept. De opleidingen maken sinds kort meer tijd voor het controleren van de toetsen. Er is geen separate toetscommissie, maar de coördinator talen (lid van de examencommissie) voert de controle op de toetsen uit. In de nabije toekomst krijgen docenten scholing specifiek gericht op toetsconstructie. Het auditteam is positief over de kwaliteit van de toetsen en is tevens van oordeel dat de opleidingen over een adequaat toetsbeleid beschikken. De borging van de kwaliteit van toetsing vraagt nog enige aandacht van de opleidingen. Personeel De opleidingen maken gebruik van vaste en gastdocenten. Docenten zijn op de hoogte van actuele ontwikkelingen en weten de verbinding tussen de opleiding en de beroepspraktijk te leggen. De docenten zijn voldoende gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige 4/8 NQA UNA: audit e graads Lerarenopleidingen Papiamentu, Engels en Nederlands

5 en organisatorische realisatie van het programma. De opleidingen beschikken over een gunstige docent-studentratio en een laag ziekteverzuim. De vaste docenten hebben een hoge taakbelasting, mede door de vele ontwikkelingen die de laatste jaren plaatsvonden en nog gaande zijn. Studenten zijn positief over de bereikbaarheid van docenten en gastdocenten. De opleidingen voeren verschillende acties uit die met personeelsmanagement (en het borgen van kwaliteit van docenten) te maken hebben. Het auditteam vraagt aandacht voor een overkoepelend personeelsbeleid waarin de missie of visie van de opleidingen ten opzichte van personeelsmanagement is uitgewerkt. Daarnaast vraagt het auditteam aandacht voor de uitwerking van een professionaliseringsbeleid voor docenten. Voorzieningen De studiebegeleiding en informatievoorziening aan studenten is op orde. De opleiding kent verschillende goed functionerende vormen van zowel begeleiding als informatievoorziening. De opleiding beschikt over voldoende voorzieningen om het onderwijs te kunnen verzorgen. Het auditteam is positief over de algemene UNA-voorzieningen, voorzieningen in de bibliotheek en de BlackBoardvoorzieningen. Het auditteam is van oordeel dat de invoering en het gebruik van digitale schoolborden bij kan dragen aan het wegnemen van door het werkveld en alumni aangegeven verbeterpunten in dezen. Kwaliteitszorg De opleiding toetst via verschillende evaluatie-instrumenten in hoeverre betrokkenen tevreden zijn over de gedefinieerde kwaliteitsaspecten van de opleiding. De opleiding heeft toetsbare streefdoelen opgesteld en naar aanleiding van evaluaties worden verbetermaatregelen getroffen. Het auditteam heeft een positief beeld over de acties die de opleidingen uitvoeren om de opleidingen te verbeteren. Het auditteam heeft een groot verbeterbewustzijn geconstateerd. Het auditteam merkt op dat het vastleggen van verbeteracties naar aanleiding van evaluaties en de wijze waarop studenten geïnformeerd worden over uitkomsten van evaluaties aandacht vraagt. Het auditteam stelt vast dat medewerkers, studenten, alumni en vertegenwoordigers van het werkveld betrokken worden bij de kwaliteitszorg van de opleidingen. Het auditteam heeft daarbij een aantal kanttekeningen. Zo is het medewerkerstevredenheidsonderzoek nog niet uitgevoerd en is er geen geformaliseerd alumnibeleid. Het auditteam stelt wel vast dat alumni op informele wijze betrokken worden bij de opleidingen. Resultaten Uit de gesprekken en het bestudeerde materiaal blijkt dat de opleidingen in staat zijn de eindkwalificaties adequaat te toetsen in het afstudeertraject. De handleidingen zijn helder en afgestudeerden zijn positief over de beoordeling en procedures rond het afstuderen. Uit evaluaties en gesprekken met afgestudeerden en vertegenwoordigers van het werkveld blijkt dat de opleidingen goed aansluiten op de beroepspraktijk. Het auditteam heeft een positieve indruk van de afstudeeropdrachten. De opdrachten zijn op niveau, relevant en gevarieerd. De beoordelingen van de portfolio s zijn terecht, aldus het auditteam. Voor alle opleidingen geldt dat het gestelde doel op het gebied van vakmanschap (behalen C-niveau in de doeltaal) wordt behaald. Daarnaast blijkt uit de portfolio s en de NQA UNA: audit e graads Lerarenopleidingen Papiamentu, Engels en Nederlands 5/8

6 presentaties van studenten dat zij over de didactische vaardigheden (meesterschap) beschikken die overeenkomen met de SBL-competenties. De opleidingen hebben streefcijfers geformuleerd en voldoen daar deels aan. Het blijven monitoren van de rendementsgegevens is een aandachtspunt voor de opleidingen. Alles overziend komt het auditteam van NQA tot de conclusie dat de kwaliteit en het niveau van de bestaande hbo-bacheloropleidingen: tweede graads lerarenopleiding Papiamentu, Engels en Nederlands van UNA aan de vereiste basiskwaliteit voldoet. Een onderbouwing van deze conclusie is opgenomen in hoofdstuk. 6/8 NQA UNA: audit e graads Lerarenopleidingen Papiamentu, Engels en Nederlands

7 Basisgegevens 9 Beoordeling. Doelstellingen van de opleiding 4. Programma 7. Inzet van personeel.4 Voorzieningen 5.5 Interne kwaliteitszorg 8.6 Resultaten 4 Bijlagen 49 Bijlage Deskundigheden auditteam 5 Bijlage Onafhankelijkheidsverklaring auditteam 59 Bijlage Bezoekprogramma 67 Bijlage 4 Bijlagen zelfevaluatie en ter inzage gelegd materiaal 70 Bijlage 5 Domeinspecifieke referentiekader en opleidingscompetenties 7 Bijlage 6 Curriculumoverzicht 7 NQA UNA: audit e graads Lerarenopleidingen Papiamentu, Engels en Nederlands 7/8

8 8/8 NQA UNA: audit e graads Lerarenopleidingen Papiamentu, Engels en Nederlands

9 Basisgegevens De basisgegevens van de bestaande hbo-bacheloropleidingen: tweede graads lerarenopleiding Papiamentu, Engels en Nederlands zijn in onderstaande tabel weergeven.. Naam instelling University of the Netherlands Antilles (UNA). Oriëntatie en niveau Hbo bachelor. Aantal studiepunten 40 EC 4. Locatie Willemstad, Curaçao 5. Variant Voltijd 6. Inhoudelijk profiel opleiding Het opleidingsprogramma van elke opleiding beslaat 4 studiejaren van elk 60 EC, samen 40 EC en is verdeeld over fasen: propedeuse (studiejaar ), hoofdfase (studiejaren en ) en afstudeerfase (studiejaar 4). In het programma worden vier leerlijnen onderscheiden: de conceptuele en vaardigheden lijn (CV-lijn), de integrale lijn (I-lijn), de werkervaringsreflectielijn (WER-lijn) en de studieloopbaanlijn (SLBlijn). Het programma leidt op tot meesterschap (de beroepsvorming) en vakmanschap (de vak- c.q. de taalvorming). Vanaf de e periode van de propedeuse (studiejaar) start het praktijkdeel in de vorm van stage die met het klimmen van de studiejaren in omvang toeneemt tot hele dagen stage in studiejaar 4. Naast de pedagogisch-didactische en de vakmatige (taal) voorbereiding op de uitoefening van het beroep, wordt veel aandacht besteed aan de ontwikkeling van een onderzoekende houding bij studenten. De opleidingen zijn in verschillende jaren gestart: Papiamentu in 00, Engels in 004 en Nederlands in 005. Vanaf het studiejaar zijn nieuwe basiscurricula ontwikkeld en jaar na jaar ingevoerd. Deze basiscurricula vervangen de verschillende leerroutes die tot dan toe mogelijk waren. De curriculumvernieuwing is aan het eind van studiejaar 00-0 voltooid. 7. Beoogd werkveld alumni De opleidingen leiden op tot tweedegraads leraar Papiamentu, Engels en Nederlands. Afgestudeerden van de e graads lerarenopleidingen komen veelal te werken op de voortgezet onderwijsscholen van Curaçao. 8. Plaats opleiding in organisatie-structuur hogeschool 9. Schema opbouw programma De opleidingen zijn georganiseerd in de Algemene Faculteit. De Algemene Faculteit is een van de vijf faculteiten van de UNA. Binnen deze faculteit worden nog een aantal andere opleidingen aangeboden: Lerarenopleiding funderend onderwijs (in Nederland Lerarenopleiding basisonderwijs) en vier professionele masteropleidingen die voortbouwen op de bacheloropleidingen e graads lerarenopleiding Papiamentu, Engels, Spaans en Nederlands. Zie bijlage 6 NQA UNA: audit e graads Lerarenopleidingen Papiamentu, Engels en Nederlands 9/8

10 Maatschappelijke context van de instelling De Universiteit van de Nederlandse Antillen (UNA) heeft in het zelfevaluatierapport een aparte paragraaf opgenomen over de locale context waarin de universiteit werkt. Het auditteam is van mening dat de informatie opgenomen in dit visitatierapport in de context geplaatst dient te worden van de Curaçaose samenleving. De sociaal culturele, maatschappelijke, financieel economische en geografische context van de UNA is bepalend voor haar functioneren. Deze context van de UNA verschilt in een aantal opzichten van die van soortgelijke instellingen in het buitenland. Enige belangrijke kenmerken van de UNAomgeving zijn, in willekeurige volgorde: - Curaçao is een eiland in ontwikkeling. In oktober 00 heeft Curaçao de status van land verkregen. - Kleinschaligheid. - Caribische/ Antilliaanse/ Curaçaose cultuur. - Specifieke maatschappelijke functie als nationale universiteit. - Specifieke wensen en behoeften vanuit het werkveld, voortkomend uit de maatschappelijke situatie. - Beperkte financiële middelen, gekoppeld aan beperkte mogelijkheden voor het werven van additionele financieringsbronnen. - Sterke concurrentie met Nederlandse onderwijsinstellingen: studeren in Nederland heeft voor veel Antillianen meer status dan studeren op Curaçao. - De verscheidenheid aan vooropleidingen van de instromende studenten. De UNA meldt in het zelfevaluatierapport dat deze context niet mag leiden tot concessies aan de beoogde kwaliteit. Dit vraagt om extra kwaliteitsimpulsen en een extra inspanning om het gewenste kwaliteitsniveau te behalen en te behouden. Het kwaliteitsbeleid van de UNA volgt, aldus het zelfevaluatierapport van de UNA, daarom nauw de internationale trends op kwaliteitsgebied in het hoger onderwijs. Achtergrond specifieke taalsituatie Curaçao In het Zelfevaluatierapport hebben de opleidingen de specifieke taalsituatie op het eiland beschreven. Daarnaast is per taal een inleiding weergegeven. Het auditteam heeft ervoor gekozen om de tekst van de opleidingen in het beoordelingsrapport over te nemen om de context waarin de beoordeling heeft plaatsgevonden te schetsen. Achtergrond Papiamentu Het Papiamentu is de moedertaal voor het grootste deel van de bevolking van het eiland. Het Papiamentu wordt gebruikt als instructietaal in de eerste jaren van het primair onderwijs. Een klein aantal basisscholen hanteren vanaf groep het Nederlands als instructietaal. In het voortgezet onderwijs is het Nederlands officieel de instructietaal maar in de praktijk wordt, vooral in het VSBO, het Papiamentu ook vaak als instructietaal gebruikt. Met de start van de basisvorming, in het schooljaar , is er een ontwikkeling in gang gezet die de status van het Papiamentu in het voortgezet onderwijs aanzienlijk heeft veranderd. Vóór de basisvorming had het Papiamentu een bescheiden rol. Het was een apart vak in de - in die tijd nog - overwegend Nederlandstalige basisschool. In het curriculum Voorbereidend Secundair Beroepsonderwijs 0/8 NQA UNA: audit e graads Lerarenopleidingen Papiamentu, Engels en Nederlands

11 van de basisvorming is het Papiamentu als een van de verplichte vakken in het voortgezet onderwijs opgenomen. De introductie in 00 van het Papiamentu als een van de instructietalen in het funderend onderwijs, gaf de positie en status van die taal een nog grotere impuls. Papiamentu is nu op een aanzienlijk aantal scholen van het primair onderwijs niet alleen een vak maar ook de voertaal die leerkrachten en leerlingen gebruiken in het onderwijsproces. Deze ontwikkelingen maakten de behoefte aan bevoegde leerkrachten Papiamentu en aan lesmethodes Papiamentu op het vereiste niveau op slag acuut. De nieuw verworven plaats van het Papiamentu in het onderwijs heeft ertoe geleid dat de rol van het Nederlands onder druk is komen te staan. Zo langzamerhand wordt binnen verschillende niveaus van het voortgezet onderwijs ook het Papiamentu gebezigd als instructietaal. Deze voorgaande ontwikkelingen en de formalisering door de overheid van het Papiamentu hebben de status van het Papiamentu ten opzichte van het Nederlands en Engels versterkt. In het onderwijs deed de nieuwe positie van het Papiamentu ook nieuwe behoeftes ontstaan. Al vanaf 998 ontstond een grote schaarste aan gekwalificeerde tweede- en eerstegraadsdocenten Papiamentu. Deze schaarste was de directe aanleiding voor de Algemene Faculteit van de UNA om per 00 met de e graads lerarenopleiding Papiamentu, als eerste van de lerarenopleidingen talen, te starten. Achtergrond Engels Het Engels is slechts voor,5% van de bevolking de moedertaal. Het Engels speelt op Curaçao, net als in veel andere landen, een steeds grotere rol. In veel takken van de industrie en de dienstverlening, in het bijzonder in het bank- en verzekeringswezen en de toeristenindustrie, is het Engels de voertaal. Het Engels geniet, vooral onder de jeugd, een vrij hoge status. Binnen het reguliere voortgezet onderwijs wordt de taal op verschillende niveaus als vak gedoceerd. Jongeren, vooral op de havo/vwo-scholen en de universiteit, gebruiken het Engels steeds meer als voertaal. Dit is echter wel verbonden aan het inkomen van de ouders omdat veel jongeren hun vaardigheid in het Engels opdoen via de televisie en niet iedereen kan zich de relatief dure abonnementen veroorloven. Er is op Curaçao al enige decennia een 'International School' met een groeiend leerlingenbestand, waar de instructietaal en voertaal Engels is. Ook in bepaalde vormen van hoger onderwijs wordt het Engels als instructietaal en voertaal gebruikt. Er was (en is) een grote schaarste aan gekwalificeerde e en e graads docenten Engels. Deze schaarste was de directe aanleiding voor de Algemene Faculteit (AF) om in het jaar 004 te starten met een voltijds e graads lerarenopleiding Engels. Achtergrond Nederlands Het Nederlands is voor ongeveer 0% van de bevolking de moedertaal. Voor de overige inwoners van Curaçao is het een vreemde taal die op school wordt aangeleerd. Sommigen leren het Nederlands zo goed beheersen dat het voor hen een tweede taal wordt. Voor de meesten blijft het Nederlands echter een vreemde taal die geen grote rol speelt in het dagelijks leven. In de rechtspraak en bij de overheid wordt het Nederlands wel (bijna) exclusief gebruikt. NQA UNA: audit e graads Lerarenopleidingen Papiamentu, Engels en Nederlands /8

12 Tot 007 was het Nederlands de enige officiële taal van de Nederlandse Antillen. Sinds 008 zijn het Paiamentu en het Engels eveneens door de wet erkend als officiële talen. In het onderwijs was Nederlands ook tot voor kort de belangrijkste instructietaal in alle onderwijstypen. Inmiddels is het Nederlands één van de drie officiële talen en een van de mogelijke instructietalen in het funderend onderwijs (basisonderwijs). Op de meeste scholen voor het voortgezet onderwijs is Nederlands nog altijd de voornaamste instructie- en examentaal. De veranderende status en positie van het Nederlands brengen echter een andere aanpak met zich mee bij het onderwijzen van het Nederlands in het voortgezet onderwijs. Dit heeft logischerwijs ook zijn weerslag binnen de e graads lerarenopleiding Nederlands. Het Nederlands als moedertaal onderwijzen binnen het voortgezet onderwijs, zoals enkele jaren geleden geschiedde, heeft weinig rendement. De student Nederlands moet extra vakdidactische kennis en vaardigheden ontwikkelen om het Nederlands te doceren. De studenten Nederlands krijgen binnen de e graads lerarenopleiding ook theorieën over vreemde taal- en tweede taaldidactiek aangeboden. Er was en is nog steeds een grote schaarste aan gekwalificeerde e graads en e graads leraren Nederlands. Deze schaarste was de directe aanleiding voor de AF om in het jaar 005 te starten met een e graads lerarenopleiding Nederlands. /8 NQA UNA: audit e graads Lerarenopleidingen Papiamentu, Engels en Nederlands

13 Beoordeling Het auditteam komt samenvattend tot het volgende oordeel over de bestaande hbobacheloropleidingen: tweede graads lerarenopleiding Papiamentu, Engels en Nederlands: Onderwerp Oordeel Facet Oordeel Papiamentu Doelstellingen P. Domeinspecifieke eisen. Niveau. Oriëntatie hbo Programma P. Eisen hbo. Relatie doelstellingen / programma. Samenhang programma.4 Studielast.5 Instroom.6 Duur.7 Afstemming vormgeving / inhoud.8 Beoordeling en toetsing Inzet personeel 4 Voorzieningen 5 Interne kwaliteitszorg P P P. Eisen hbo. Kwantiteit. Kwaliteit 4. Materiële voorzieningen 4. Studiebegeleiding 5. Evaluatie resultaten 5. Maatregelen verbetering 5. Betrokkenheid 6 Resultaten P 6. Gerealiseerd niveau 6. Onderwijsrendement Goed Goed Goed Goed Voldoende Goed Voldoende Voldoende Voldaan Goed Voldoende Goed Goed Voldoende Voldoende Goed Goed Voldoende Voldoende Goed Voldoende Oordeel Engels Goed Goed Goed Goed Voldoende Goed Voldoende Voldoende Voldaan Goed Voldoende Goed Goed Voldoende Voldoende Goed Goed Voldoende Voldoende Goed Voldoende Oordeel Nederlands Goed Goed Goed Goed Voldoende Goed Voldoende Voldoende Voldaan Goed Voldoende Goed Goed Voldoende Voldoende Goed Goed Voldoende Voldoende Goed Voldoende Het auditteam stelt vast dat de kwaliteit en het niveau van de bestaande hbobacheloropleidingen tweede graads lerarenopleiding Papiamentu, Engels en Nederlands van UNA aan de vereiste basiskwaliteit voldoet en adviseert de NVAO positief ten aanzien van een positief oordeel voor deze opleidingen. Het auditteam beschrijft in de volgende paragrafen per onderwerp en per facet van het NVAO beoordelingskader de bevindingen, overwegingen en conclusies. Elke paragraaf sluit af met een samenvattend oordeel op onderwerpniveau. Conform afspraken tussen UNA en NVAO wordt hier gesproken over positief oordeel in plaats van accreditatie. NQA UNA: audit e graads Lerarenopleidingen Papiamentu, Engels en Nederlands /8

14 . Doelstellingen van de opleiding Domeinspecifieke eisen (facet.) De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Bevindingen De faculteit spiegelt zich voor het kennisaspect in de e graads lerarenopleidingen aan de kennisbases voor de lerarenopleidingen in Nederland. Deze kennisbases zijn ontwikkeld door ADEF (algemeen directeuren overleg van educatieve faculteiten) in samenwerking met de Stichting Beroepskwaliteit Leraren (SBL) en het Ruud de Moor Centrum van de Open Universiteit Nederland. De huidige opleidingen zijn gebaseerd op de kennisbases uit 006. Het auditteam stelt vast dat de gehanteerde eindkwalificaties van de opleidingen zijn ontleend aan de bekwaamheidseisen van de SBL in Nederland (De kennisbasis, het fundament voor (professioneel) leren handelen, oktober 008). De eindkwalificaties van de opleidingen bestaan uit zeven competenties: ) interpersoonlijke competentie, ) pedagogische competentie, ) vakinhoudelijke en didactische competentie, 4) organisatorische competentie, 5) competent in het samenwerken met collega s, 6) competent in het samenwerken met de omgeving en 7) competent in reflectie en eigen professionele ontwikkeling. De SBL-bekwaamheidseisen zijn in Nederland geformuleerd met een landelijke beroepsgroep en via een veldraadpleging gevalideerd. De opleidingen en het werkveld in Curaçao hebben deze eisen geaccepteerd en aangevuld met eisen ten aanzien van de Curaçaose werkomgeving (Het beroepsprofiel van de e graads leraar talen: Curaçaos profiel, 008; update 00). Uit bestudering van het Curaçaos profiel blijkt dat tweedegraads leraren Talen op Curaçao te maken krijgen met een grote diversiteit in talige achtergrond van de leerlingen. De leerlingen vertegenwoordigen een verscheidenheid aan moedertalen (Papiamentu, Spaans, Nederlands en Engels). Daarnaast is er in het algemeen sprake van een mondelinge taalbeheersing in verschillende talen; lees- en schrijfvaardigheid zijn vaak slechter ontwikkeld. De leraar krijgt te maken met de vraag in welke taal hij de doeltaal het beste kan onderwijzen. Daarnaast is het de kleinschaligheid van Curaçao waardoor van de leraar talen een grotere creativiteit wordt verwacht. Het ontwikkelen van eigen leergangen is duur en dat maakt dat in veel gevallen Nederlandse leergangen gebruikt worden die niet altijd goed aansluiten op de belevingswereld van leerlingen op Curaçao. De belevingswereld van leerlingen is vaak niet groter dan het eiland. Het niveau van de algemene ontwikkeling van leerlingen is vaak laag. Dat maakt dat leraren moeten uitgaan van een beperkte voorkennis en beginsituatie voor hun vak en lessen. Voor het niveau van de taalbeheersing zijn de criteria van het Europees Referentiekader (ERK) richtinggevend. Ook voor Papiamentu (wat geen vastgestelde Europese taal is) hanteert de opleiding de systematiek van het ERK. De algemene faculteit (AF) heeft voor de e graads lerarenopleidingen het streefniveau gesteld op 4/8 NQA UNA: audit e graads Lerarenopleidingen Papiamentu, Engels en Nederlands

15 C (in het ERK is C het hoogste niveau). Bij een taalbeheersing op niveau C kan de student een uitgebreid scala van veeleisende, lange teksten begrijpen en de impliciete betekenis herkennen. De student kan zichzelf vloeiend en spontaan uitdrukken zonder daarvoor aantoonbaar naar uitdrukkingen te moeten zoeken. En de student kan flexibel en effectief met taal omgaan ten behoeve van sociale, academische en beroepsmatige doeleinden. Tot slot kan de student een duidelijke, goed gestructureerde en gedetailleerde tekst over complexe onderwerpen produceren en daarbij gebruikmaken van organisatorische structuren en verbindingswoorden. De opleidingen geven aan dat zij zich niet kunnen vergelijken met soortgelijke regionale opleidingen, omdat er een verschil bestaat tussen het systeem van hoger onderwijs in de regio en het Nederlandse systeem met een hbo-bachelor dat de UNA hanteert. Internationale borging vindt plaats door samenwerking met verschillende Nederlandse en regionale universiteiten en hogescholen. Als University binnen een kleinschalige samenleving is de UNA zich bewust van de noodzaak tot het sluiten van samenwerkingsovereenkomsten met buitenlandse instituten. De samenwerkingsverbanden met buitenlandse instellingen bieden ook buitenlandse studenten de mogelijkheid om stage en/of studieonderdelen bij de UNA te volgen. De UNA werkt samen met de University of the West Indies, de Universiteit van Aruba en de University of St. Martin. Tevens is de UNA actief bestuurslid van UNICA, de vereniging van alle universiteiten in het Caribisch gebied. Er zijn ook samenwerkingsverbanden met universiteiten en hogescholen in Nederland, zoals de Universiteit Utrecht, Hogeschool van Amsterdam, Universiteit Twente en de Hogeschool Rotterdam. Overwegingen De opleidingen hanteren de SBL-competenties zoals die in Nederland zijn vastgesteld. Daarnaast hebben de opleidingen een veldraadpleging uitgevoerd om de specifieke beroepscontext van Curaçao te inventariseren. De beroepenveldcommissie en lokale schoolbesturen hebben daarin een belangrijke rol gespeeld. De competenties van de opleidingen zijn daarmee zowel gevalideerd door vertegenwoordigers van het werkveld in Nederland als op Curaçao. Voor de eindkwalificaties voor taalinhoud hanteren de opleidingen het Europees Referentiekader. Ook voor Papiamentu (wat geen vastgestelde Europese taal is) hanteert de opleiding de systematiek van het ERK. De opleidingen stemmen af met lerarenopleidingen in Nederland en in de regio. Het auditteam is positief over de eindkwalificaties die de opleidingen hanteren. Conclusie Op basis van bovenstaande bevindingen en overwegingen komt het auditteam tot het oordeel goed voor alle drie de opleidingen. Niveau bachelor (facet.) De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. NQA UNA: audit e graads Lerarenopleidingen Papiamentu, Engels en Nederlands 5/8

16 Bevindingen De opleidingen hebben in een schema de koppeling tussen de Dublin descriptoren en de SBL-competenties weergegeven. Hieruit blijkt dat de competenties de Dublin descriptoren dekken, waardoor de opleidingen voldoen aan de internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Ter illustratie: de Dublin descriptor Toepassen van kennis en inzicht komt binnen alle competenties terug. De Dublin descriptor Leervaardigheden is zichtbaar bij de competenties: 5) competent in het samenwerken met collega s en 7) competent in reflectie en eigen professionele ontwikkeling. Het studieprogramma van de e graads lerarenopleidingen bestaat uit onderwijseenheden. Bij elke onderwijseenheid zijn leerdoelen (handelings- en gedragsindicatoren) geformuleerd. Deze leerdoelen (zie ook facet.) zijn een verbijzondering van de SBL-competenties. In het document Bekwaamheidseisen vo/be, mei 004 zijn de eindkwalificaties vertaald naar handelings- en gedragsindicatoren. Deze vertaling is in samenspraak met de scholen voor voortgezet onderwijs, lokale opleidingscentra en studenten ontwikkeld. In het zelfevaluatierapport hebben de opleidingen een overzicht opgenomen van de Dublin descriptoren en waar deze terugkomen in het onderwijsprogramma. Zo komt bijvoorbeeld Kennis en inzicht terug in de conceptuele- en vaardigheidsleerlijn en het Toepassen van kennis en inzicht in de werkervaringsreflectieleerlijn (WERleerlijn). Leervaardigheden komen met name terug in de Studieloopbaanlijn. Overwegingen De opleidingen hebben in de zelfevaluatie een overzicht opgenomen waaruit blijkt dat de competenties de Dublin descriptoren afdekken. Daarnaast hebben de opleidingen inzichtelijk gemaakt op welke wijze de Dublin descriptoren aan het onderwijs gekoppeld zijn. Conclusie Op basis van bovenstaande bevindingen en overwegingen komt het auditteam tot het oordeel goed voor alle drie de opleidingen. Oriëntatie hbo bachelor (facet.) De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist of dienstig is. Bevindingen Bij dit facet worden de bevindingen van de facetten. en. meegenomen. De SBL-competenties zijn besproken met en gevalideerd door de beroepenveldcommissie (BVC) van de AF. In samenspraak met de BVC is een beroepsprofiel opgesteld dat is gebaseerd op de (beroeps)praktijk van het onderwijs 6/8 NQA UNA: audit e graads Lerarenopleidingen Papiamentu, Engels en Nederlands

17 op Curaçao (Het beroepsprofiel van de e graads leraar talen: Curaçaos profiel 008; update 00). De BVC bestaat uit leraren met diverse functies in het voorgezet onderwijs (havo en vwo) en het voorbereidend (VSBO) en secundair beroepsonderwijs (SBO) op Curaçao. Ten minste tweemaal per studiejaar worden zaken met de BVC besproken die direct van belang zijn voor de inhoud van de opleidingen. Naast structurele contacten met de BVC hebben de opleidingen intensief contact met de schoolbesturen op het eiland. Het auditteam heeft in de gesprekken bevestigd gekregen dat de BVC betrokken is geweest bij het opstellen en valideren van de competenties. De BVC en de schoolbesturen zijn actief bij de opleidingen betrokken. Actuele zaken die zij aandragen worden door de opleidingen in behandeling genomen, zo blijkt uit het gesprek met het auditteam. De opleidingen leiden op tot tweedegraads leraar Papiamentu, Engels en Nederlands. Om het beroep uit te kunnen oefenen is een hbo-bachelordiploma vereist, zo bevestigen leden van de BVC in het gesprek met het auditteam. Afgestudeerden van de e graads lerarenopleidingen komen veelal te werken op de voortgezet onderwijsscholen van Curaçao. Overwegingen De opleidingen leiden op tot de tweedegraads leraar Papiamentu, Engels en Nederlands. Om het beroep uit te kunnen oefenen is een hbo-bachelordiploma vereist. De opleidingen hanteren competenties die in Nederland zijn opgesteld en zijn toegespitst op de lokale context. Daarnaast zijn de competenties door het lokale werkveld gevalideerd. Conclusie Op basis van bovenstaande bevindingen en overwegingen komt het auditteam tot het oordeel goed voor alle drie de opleidingen. Samenvattend oordeel Doelstellingen opleiding Alle facetten zijn ten minste met een voldoende beoordeeld en daarmee is het onderwerp Doelstelling opleiding positief.. Programma Eisen hbo (facet.) Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. NQA UNA: audit e graads Lerarenopleidingen Papiamentu, Engels en Nederlands 7/8

18 Bevindingen De tweedegraads lerarenopleidingen van AF rusten op twee pijlers: meesterschap en vakmanschap. De focus is gericht op de ontwikkeling van het leraarschap, waarvoor AF de term meesterschap gebruikt. Naast het leraarschap verwerft de student beheersing van een taal, waardoor hij zich mag presenteren als vakman. Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur. Studieboeken, vakbladen en internetbronnen worden veelvuldig gebruikt binnen de opleiding. De literatuurlijsten bevatten boeken in de doeltalen en in andere talen, zoals het Engels en Nederlands. De literatuurlijsten worden jaarlijks herzien en beoordeeld op actualiteit en internationaliteit. Het auditteam is positief over de literatuurlijsten van de drie opleidingen. Er wordt gebruik gemaakt van relevante en actuele literatuur. Het auditteam is onder de indruk van de hoeveelheid literatuur die op de literatuurlijst is geplaatst. Enkele voorbeelden van specifieke gebruikte literatuur bij Papiamentu zijn: Algun fenómeno den desaroyo di Papiamentu en Linguistic Studies on Papiamentu. Het studiemateriaal van de lerarenopleidingen Engels en Nederlands is voor een groot deel identiek aan het materiaal dat op de lerarenopleidingen in Nederland wordt gebruikt, zo stelt het auditteam vast. Het auditteam stelt vast dat vanwege de kosten, veel wordt gewerkt met readers en kopieën van boeken. Daarbij vraagt het auditteam aandacht van de opleidingen voor het vermelden van titel, auteur of jaar van publicatie bij de readers en kopieën van boeken. De opleidingen schenken ruim aandacht aan literatuur in de doeltaal. In de propedeutische fase beginnen de opleidingen met jeugdliteratuur en literaire analyse. Vervolgens wordt in de hoofdfase aandacht besteed aan literatuurgeschiedenis en literaire benaderingen. Het leesdossier dat studenten aanleggen wordt als bindmiddel tussen de literatuurcolleges beschouwd. De student verplaatst zich daardoor in de leerlingen op het voortgezet onderwijs, waar het aanleggen van een literatuurportfolio gangbaar is. Studenten van de verschillende opleidingen werken met elkaar samen in de beroepsvormende onderwijseenheden (bij projecten en inleidende vakken) en in de onderwijseenheden van de vaklijn die meer taaloverstijgend zijn, zoals Caribistiek, inleiding Algemene Taalkunde en logopedie. In de opleidingen zijn stages opgenomen die de studenten in aanraking brengen met de beroepspraktijk en hen in staat stellen beroepsvaardigheden te ontwikkelen. De beroepsvaardigheden, zoals didactische vaardigheden, reflecteren, intercollegiaal overleg en methodisch werken worden in de verschillende studiejaren van de opleiding geoefend in de lessen en toegepast in de stageschool. De stages die gedurende de opleiding zijn geprogrammeerd zijn: snuffelstage in de propedeusefase (5 EC), de stage in de hoofdfase (6 EC tweede jaar en EC derde jaar) en de afstudeerstage (8 EC) tijdens het afstuderen. De stages vinden verplicht plaats op verschillende soorten scholen waardoor studenten gedegen worden voorbereid op de beroepsvaardigheden van de leraar. Afgestudeerden geven in het gesprek met het auditteam aan dat zij door de stages goed zijn voorbereid op de beroepspraktijk na de opleiding. 8/8 NQA UNA: audit e graads Lerarenopleidingen Papiamentu, Engels en Nederlands

19 De lerarenopleidingen willen de komende jaren het stagesysteem ombouwen naar het model van Opleiden in de school. Daartoe heeft een eerste oriëntatie bij een lerarenopleiding in Nederland plaatsgevonden en is de faculteit thans in het stadium van planvorming. Binnen alle drie de lerarenopleidingen wordt in ruime mate ingezet op de ontwikkeling van de vak(-didactische) kennis en vaardigheden. Zo helpen studenten Papiamentu surveilleren en corrigeren bij het Diktado Nashonal (Nationaal Dictee). Praktijkgerichte onderzoeksvaardigheden worden onder andere getraind in de onderwijseenheden Methodisch werken, en Taalonderzoek. Studenten beginnen in het eerste jaar meteen met het aanleren van de basisvaardigheden voor praktijkgericht onderzoek. In de onderwijseenheden Methode-analyse en taalonderzoek doen studenten een praktijkonderzoek naar en met studiemateriaal dat in de beroepspraktijk gebruikt wordt. Voor het toegepaste onderzoek heeft de UNA contacten gelegd of contracten afgesloten met lokale onderzoeksinstituten. Het auditteam heeft aansprekende voorbeelden gezien van bruikbare onderzoeken in de beroepspraktijk. Binnen alle lerarenopleidingen wordt expliciet aandacht besteed aan praktisch, toegepast taalonderzoek. In de onderwijseenheid Taalonderzoek, wordt aandacht besteed aan foutenanalyse waarbij ook fouten van leerlingen van de praktijkschool onderwerp van onderzoek zijn. Naar aanleiding van hun bevindingen ontwikkelen de studenten een eigen visie met betrekking tot het taalonderwijs. Zij maken daarbij aanvullend lesmateriaal of lessenseries. De Velon (vereniging voor lerarenopleiders in Nederland) is voor de e graads lerarenopleidingen een belangrijke bron om nieuwe ontwikkelingen in het vakgebied van de lerarenopleidingen bij te houden. Daarnaast brengen zowel de BVC als gastdocenten actuele ontwikkelingen in het beroepenveld onder de aandacht van de opleiding. Ter illustratie een aantal voorbeelden per opleiding: o Papiamentu: de coördinator van de lerarenopleiding Papiamentu onderhoudt nauwe contacten met de Fundashon pa Planifikashon di Idioma (FPI) in verband met het daar ontwikkelde en nog te ontwikkelen lesmateriaal. Op basis van deze contacten is de taalmethode Mosaiko aan het curriculum toegevoegd. o Engels: de lerarenopleiding Engels volgt ontwikkelingen op het vakgebied door deel te nemen aan een discussiegroep op het internet, door de aansluiting bij de Vereniging van Leraren in Levende Talen (VLLT), de International Association of Teachers of English as a Foreign Language (IATEFL) en de American Council on the teachning of Foreign Languages (ACTFL). Door deze contacten zijn de lesmethodes Innovations en Lexical approach toegevoegd aan het curriculum. o Nederlands: De e graads lerarenopleiding Nederlands heeft contacten met de Nederlandse Taalunie en houdt zich via die instelling op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op het gebied van de taalverwerving van het Nederlands. Bij iedere lerarenopleiding wordt binnen de vaklijn door de talencoördinator nauw samengewerkt met de door hem ingezette externe taaldocenten. Er wordt daarbij NQA UNA: audit e graads Lerarenopleidingen Papiamentu, Engels en Nederlands 9/8

20 regelmatig onderling overlegd. De talencoördinator zet de lijn uit bij het ontwikkelen van de taalspecifieke onderwijseenheden. Het auditteam merkt op dat de opleidingen sterk betrokken zijn bij ontwikkelingen in de actuele beroepspraktijk binnen de eilandcontext. Bijvoorbeeld bij Papiamentu is veel aandacht voor taalpolitiek en taalbeleid in verband met de nieuwe status van het eiland Curaçao sinds 0 oktober 00. Ten opzichte van het onderwijs op lerarenopleidingen in Nederland merkt het auditteam op dat het een verrijking voor studenten is, dat zij in een multilinguale leeromgeving leren. Het auditteam spreekt van een rijke leeromgeving voor studenten. Studenten geven in het gesprek met het auditteam aan dat zij tevreden zijn over de praktijkgerichtheid van de opleidingen. In de lessen wordt gebruik gemaakt van actuele cases en studenten kunnen zelf cases inbrengen die zij tijdens de stage tegenkomen. Uit het STO 00 blijkt dat studenten tevreden zijn over de aansluiting van de opleiding bij actuele ontwikkeling in het beroepenveld. Overwegingen Kennisontwikkeling bij studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal, interactie met de beroepspraktijk en toegepast onderzoek, zo stelt het auditteam vast. Het auditteam is positief over de vakliteratuur. Studenten leren beroepsvaardigheden aan in de lessen, in de stages en de afstudeerperiode. In de opleidingen is aandacht voor toegepast onderzoek, reeds vanaf het eerste studiejaar. Het auditteam is van oordeel dat de drie opleidingen studenten in ruime mate in staat stellen ervaring op te doen in de beroepspraktijk. Conclusie Op basis van bovenstaande bevindingen en overwegingen komt het auditteam tot het oordeel goed voor alle drie de opleidingen. Relatie doelstellingen en inhoud programma (facet.) Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Bevindingen De curricula voor alle e graads lerarenopleidingen van de UNA kennen eenzelfde opbouw en vertonen parallelle inhouden en activiteiten. Dat wil zeggen dat de opzet en inhoud van de beroepsspecifieke modulen in alle opleidingen gelijk is en de opzet van de taalspecifieke modulen grote overeenkomsten vertoont. In bijlage 6 zijn de curricula van de drie opleidingen per jaar opgenomen. 0/8 NQA UNA: audit e graads Lerarenopleidingen Papiamentu, Engels en Nederlands

21 Het taalinhoudelijke deel van de e graads lerarenopleidingen is onderverdeeld in vier componenten: taalvaardigheid, didactiek, taalwetenschap/kennis van de taal en literatuur/cultuur. De taalinhoudelijke onderwijseenheden worden gedoceerd in de doeltaal. De studiestof bij deze vier componenten is verspreid over onderwijseenheden. Bij elke onderwijseenheid zijn leerdoelen (handelings- en gedragsindicatoren) geformuleerd. De leerdoelen zijn opgenomen in de modulebeschrijvingen. Bij de formulering is rekening gehouden met de fase van de opleiding. De leerdoelen zijn bij de studenten bekend, zo stelt het auditteam vast. In de Matrix van SBL competenties, descriptoren en onderwijseenheden zijn de onderwijseenheden per opleiding en per studiejaar gekoppeld aan de SBLcompetenties en de Dublin descriptoren. De opbouw van het programma van het taalniveau verschilt per opleiding. o Papiamentu: er wordt gestreefd om aan het eind van leerjaar het C-niveau voor luistervaardigheid, spreekvaardigheid en leesvaardigheid te halen. Wat betreft schrijfvaardigheid wordt gestreefd naar B-niveau. Gedurende de twee daaropvolgende jaren, tot aan het eind van leerjaar, wordt door de studenten naar C-niveau toegewerkt voor alle vaardigheden. o Nederlands: Aan het eind van leerjaar één dient de student voor alle vaardigheden B-niveau te hebben behaald. Aan het einde van de opleiding hebben de studenten het gestelde eindniveau C behaald. Er wordt binnen de CV-lijn (leerlijnen zie facet.) van de lerarenopleiding Nederlands gewerkt aan het creëren van een kennis- en vaardigheidsbasis en het toepassen hiervan binnen de Antilliaanse context, door het volgen van onderwijseenheden als Het Nederlands binnen de Papiamentstalige context. o Engels: Tijdens de opleiding werken studenten Engels naar het streefniveau C van het ERK toe. Aan het eind van jaar één dient de student het niveau bereikt te hebben dat zich bevindt tussen het B en B-niveau. Aan het eind van jaar twee dient de student het niveau B bereikt te hebben. Aan het eind van jaar drie dient de student het C-niveau bereikt te hebben. Het auditteam heeft de modulebeschrijvingen bestudeerd en stelt vast dat de leerdoelen per module helder beschreven zijn. De leerdoelen weerspiegelen de competenties en de omschrijvingen bieden goede handvatten voor studenten. Het auditteam vraagt aandacht voor het aangeven van de taalniveaus in de modulehandleidingen. De ontwikkeling van het taalniveau is wel herleidbaar in de producten van studenten, maar het auditteam is van oordeel dat deze opbouw gedurende de opleiding duidelijker vastgelegd kan worden in de modulehandleidingen. In de afstudeerfase kiest de student een minor. De studenten van de lerarenopleidingen Papiamentu en Nederlands volgen een beroepsvormende minor, gericht op versterking van het meesterschap. De studenten van de lerarenopleidingen Engels volgen een taalgerichte minor. Dit verschil verklaart de opleiding door aan te geven dat het programma Engels als een pilot fungeert voor de tweedegraads lerarenopleidingen van de AF. Als na de evaluatie in 0 blijkt dat deze opbouw van de opleiding goed werkt, dan zullen de andere opleidingen dezelfde opbouw volgen. NQA UNA: audit e graads Lerarenopleidingen Papiamentu, Engels en Nederlands /8

22 Uit het gesprek met studenten blijkt dat zij positief zijn over de modulehandleidingen. De handleidingen zijn helder opgebouwd en helpen de studenten bij het structureren van hun opleiding. Overwegingen Het auditteam stelt vast dat de opleidingen de studenten in staat stellen de competenties te behalen. Door het uitwerken van de competentiematrix maken de opleidingen inzichtelijk op welke wijze de competenties terugkomen in het programma van de student. Het auditteam vraagt aandacht voor het weergeven van de opbouw van het taalniveau gedurende de opleidingen in de modulehandleidingen. Conclusie Op basis van bovenstaande bevindingen, overwegingen en kanttekeningen komt het auditteam tot het oordeel voldoende voor alle drie de opleidingen. Samenhang in opleidingsprogramma (facet.) Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Bevindingen De opleidingen kennen een concentrische opbouw, waardoor gedurende de opleiding steeds wordt voortgebouwd op verworven competenties. Daarnaast is er sprake van groeiende complexiteit en moeilijkheidsgraad en doen de opleidingen gaandeweg een steeds groter beroep op zelfstandigheid en zelfverantwoordelijkheid van de studenten. Binnen de drie fasen van de opleidingen is deze opzet herkenbaar: o In de propedeusefase staat oriëntatie en selectie centraal, de propedeuse is vooral gericht op vakontwikkeling en oriëntatie op het beroep; o De hoofdfase is gericht op de ontwikkeling van de beroeps- en vakvaardigheden nodig voor adequaat lesgeven aan en begeleiding van leerlingen in het voortgezet onderwijs; o De afstudeerfase richt zich op verdere praktijkvorming, verdieping middels minoren en het afleggen van een meesterproef door middel van de afstudeeropdracht. Daarnaast wordt de verticale samenhang geborgd door de vier leerlijnen. o de werk-ervaringsleerlijn (WER-lijn); is de lijn die ruimte biedt aan de praktijkvorming in contextrijke omgevingen met kenmerkende beroepssituaties. o de integrale leerlijn (I-lijn); studenten werken aan projecten rond thema s als de veilige school en zorgverbreding. o de conceptuele- en vaardighedenlijn (CV-lijn); is vooral gericht op het tot stand komen van een degelijke kennis- en vaardigheidsbasis van de aanstaande docent. De taalinhoud is onderdeel van deze leerlijn. Het taalinhoudelijke deel wordt gecoördineerd door de talencoördinator. Tevens zet de talencoördinator de lijn uit bij het ontwikkelen van taalspecifieke onderwijseenheden. /8 NQA UNA: audit e graads Lerarenopleidingen Papiamentu, Engels en Nederlands

23 o de studieloopbaanlijn (SLB-lijn); ruimte voor de student om op basis van feedback, reflectie en evaluatie inzicht te krijgen op zijn competentieontwikkeling. De studieprogramma s rusten op twee pijlers: de pijler vakmanschap (het taalinhoudelijke deel) en de pijler meesterschap (het beroepsinhoudelijke deel). De vakdidactiek en de algemene didactiek vormen de scharnieren tussen vakvorming (vakmanschap) en beroepsvorming (meesterschap). Hierdoor leren de studenten didactische vaardigheden speciaal gericht op het onderwijzen van de gekozen taal. Aldus ontstaat samenhang tussen de twee pijlers. Voorbeelden hiervan in de beroepsvormende lijn zijn: de snuffelstage in jaar één loopt parallel aan de inleidingen sociologie, psychologie en pedagogiek en in jaar twee vindt verdieping van psychologie en pedagogiek plaats op het moment dat het project zorgverbreding start. De samenhang binnen het taalinhoudelijke deel van de e graads lerarenopleiding is geborgd doordat er tussen de vier componenten waaruit het vakspecifieke deel van de opleiding is opgebouwd (taalvaardigheid, didactiek, taalwetenschap/kennis en literaturr/cultuur), samenhang bestaat. Zonder kennis van taalkundige aspecten van de taal, en zonder eigen vaardigheid van de taal op een C-niveau is het goed overbrengen van leerstof aan de doelgroep niet mogelijk. Een ander voorbeeld is dat schrijfvaardigheid, leesvaardigheid en spreekvaardigheid in dezelfde periode worden aangeboden als het onderdeel leesdossier. Door het type opdrachten binnen het leesdossier ontstaat samenhang tussen deze vaardigheden. Tijdens de lessen vakdidactiek worden in de hoofdfase aan de student tools aangereikt om zijn vakkennis over te dragen aan de leerling in het e graads vakgebied. Hierdoor ontstaat de samenhang tussen theorie en praktijk. Deze samenhang wordt geborgd door onder andere de terugkoppeling van praktijkervaringen tijdens de intervisiesessies op UNA en door het inbrengen van praktijkervaringen tijdens colleges didactiek en pedagogiek. Tijdens de didactiekcolleges worden studenten uitvoerig voorbereid op het systematisch voorbereiden van lessen. De belangrijkste plek voor samenhang en integratie tussen theorie en praktijk is de stage, de werkplek. Ook tijdens de verschillende onderzoeksactiviteiten vindt er verbinding tussen theorie en praktijk plaats. Het auditteam is positief over de opbouw van de modulen in de opleidingen. De modulen volgen elkaar op logische wijze op en hangen met elkaar samen. In de opbouw van modulen constateert het auditteam een opbouw in moeilijkheidsgraad en in zelfstandigheid van de student. In de taallessen wordt ruim aandacht besteed aan de vakdidactische toepassing van de les in de praktijk van de studenten. Uit het STO 008 blijkt dat de studenten de inhoudelijke samenhang positief waarderen. In het STO 00 is deze score verder gestegen. Ook de aansluiting van de stage op het onderwijs wordt door studenten positief beoordeeld. Overwegingen Het auditteam stelt vast dat de samenhang tussen beroepsvaardigheden en de taalinhoud goed is gelegd. De modulen volgen elkaar op logische wijze op en lopen op in NQA UNA: audit e graads Lerarenopleidingen Papiamentu, Engels en Nederlands /8