UNA University of the Netherlands Antilles. 2 e graads Lerarenopleiding Spaans

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "UNA University of the Netherlands Antilles. 2 e graads Lerarenopleiding Spaans"

Transcriptie

1 UNA University of the Netherlands Antilles e graads Lerarenopleiding Spaans Netherlands Quality Agency (NQA) maart 011

2 /70 NQA UNA: audit TNO hbo-bacheloropleiding e graads leraar Spaans

3 Managementsamenvatting Dit rapport is het verslag van het auditteam dat in opdracht van Netherlands Quality Agency (NQA) een nieuwe hbo-bacheloropleiding heeft beoordeeld. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in het kader van Toets Nieuwe Opleiding in hogere beroepsopleidingen. Het beschrijft de bevindingen, overwegingen en conclusies. Het rapport is conform het NQA Protocol 010 TNO hbo-bacheloropleiding opgesteld. De rapportage heeft betrekking op: Instelling University of the Netherlands Antilles (UNA) Opleiding e graads Lerarenopleiding Spaans Variant Voltijd Locatie Willemstad, Curaçao Auditdata t/m 5 november 010 Auditteam De heer drs. W.R. van den Berg (Vakdeskundige Onderwijs en werkveld) Mevrouw dr. P.M. Kester (vakdeskundige Papiamentu) De heer drs. J.C.M. Wegman (vakdeskundige Nederlands) Mevrouw drs. M.J. Bodde-Alderlieste (vakdeskundige Engels) De heer drs.j.m. Espinola Vazquez (vakdeskundige Spaans) mevrouw O. Ras-Florencio (studentlid auditteam) De heer drs. A.G.M. Horrevorts (NQA-auditor) Mevrouw I.J.M. de Jong (NQA-auditor) Door UNA is een dossier ingediend bij NQA voor de beoordeling van de nieuwe hbobacheloropleiding e graads Lerarenopleiding Spaans. Bij de aanvraag werd door de instelling een kritische reflectie aangeboden die naar vorm en inhoud voldeed aan de eisen die NQA in het NQA Protocol 010 TNO hbo-bacheloropleiding stelt. Voor de beoordeling van de kwaliteit en het niveau van de nieuwe opleiding heeft NQA een auditteam samengesteld, dat voldoet aan de eisen van de NVAO. Het auditteam is op 9 juni 010 ter goedkeuring voorgelegd aan de NVAO. Het dagelijks bestuur heeft op 6 juli 010 ingestemd met de samenstelling van het auditteam. Het team heeft de kritische reflectie bestudeerd en een bezoek aan de opleiding gebracht. De kritische reflectie en alle overige (mondeling en schriftelijk) verstrekte informatie hebben het auditteam in staat gesteld om tot een weloverwogen oordeel te komen. De nieuwe opleiding lerarenopleiding Spaans is samen met de drie bestaande e graads lerarenopleidingen Papiamentu, Engels en Nederlands in één visitatie beoordeeld. Het volledige panel heeft de vier opleidingen beoordeeld, waarbij elke vakdeskundige de vakinhoud van de specifiek opleiding heeft beoordeeld. Omdat de nieuwe opleiding volgens een ander beoordelingskader moet worden beoordeeld, is een afzonderlijke rapportage opgesteld. De e graads lerarenopleiding Spaans is vanaf het collegejaar gestart. Bij de opzet van de opleiding is het curriculum van de lerarenopleidingen Papiamentu en Nederlands leidraad geweest en daar waar nodig aangepast. NQA UNA: audit TNO hbo-bacheloropleiding e graads leraar Spaans 3/70

4 Doelstellingen De opleiding hanteert de SBL-competenties zoals die in Nederland zijn vastgesteld. Daarnaast heeft de opleiding een veldraadpleging uitgevoerd om de specifieke beroepscontext van Curaçao te inventariseren. Voor de eindkwalificaties voor taalinhoud hanteert de opleiding het Europees Referentiekader en geldt voor de opleiding Spaans C1 als streefniveau. De opleiding stemt af met lerarenopleidingen in Nederland en in de regio. Kenmerkend voor de opleidingen op Curaçao is dat leerlingen door de lokale context op een andere manier taalonderwijs volgen. Leerlingen zijn veelal tweetalig opgevoed en hebben grote verschillen in taalniveau. Het auditteam is positief over de eindkwalificaties die de opleiding hanteert. De eindkwalificaties zijn gekoppeld aan de Dublin descriptoren. De opleiding leidt op tot e graads leraar Spaans. Om het beroep uit te kunnen voeren is een hbo-bachelordiploma vereist. Programma Kennisontwikkeling bij studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal, interactie met de beroepspraktijk en toegepast onderzoek. Studenten leren beroepsvaardigheden aan in de lessen, in de stages en de afstudeerperiode. In de opleiding is aandacht voor toegepast onderzoek, reeds vanaf het eerste studiejaar. Het auditteam is van oordeel dat de opleiding studenten in ruime mate in staat stelt ervaring op te doen in de beroepspraktijk. De eindkwalificaties zijn op een adequate manier vertaald naar leerdoelen in het programma. Een aandachtspunt is het consistent uitwerken van de modulehandleidingen. Het didactisch concept is helder uitgewerkt. Het toetsbeleid is afgestemd op het didactisch concept en passend voor de opleiding. De opleiding is erin geslaagd een inhoudelijk samenhangend programma uit te werken, waarin duidelijke lijnen te herkennen zijn. De studielast van de opleiding past bij de voorgeschreven studiepunten. Studenten moeten wel goed plannen en over de juiste motivatie beschikken. De opleiding hanteert de wettelijke instroomeisen. Daarbij plaatst het auditteam de opmerking dat het niveau waarmee sommige studenten binnenkomen (ook volgens de opleidingen) niet altijd voldoende is om uit te kunnen gaan van een consistent instroomniveau. Het auditteam stelt vast dat de opleidingen werken aan het verbeteren van de aansluiting tussen de vooropleiding en de hbo- bacheloropleiding. Het auditteam is positief over de instrumenten die de opleiding thans hanteert en wil gaan hanteren. De follow-up van de diagnostische toets behoeft nog aandacht. Personeel De opleiding maakt gebruik van vaste en gastdocenten. Docenten zijn op de hoogte van actuele ontwikkelingen en weten de verbinding tussen de opleiding en de beroepspraktijk te leggen. De docenten zijn voldoende gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Uit de eerste ervaringen van de afgelopen jaren blijkt dat de UNA voldoende personeel heeft ingezet om de opleiding te kunnen starten en te continueren. 4/70 NQA UNA: audit TNO hbo-bacheloropleiding e graads leraar Spaans

5 Voorzieningen De studiebegeleiding en informatievoorziening aan studenten is op orde. De opleiding kent verschillende goed functionerende vormen van zowel begeleiding als informatievoorziening. De opleiding beschikt over voldoende voorzieningen om het onderwijs te kunnen verzorgen. Kwaliteitszorg De opleiding toetst via verschillende evaluatie-instrumenten in hoeverre betrokkenen tevreden zijn over de gedefinieerde kwaliteitsaspecten van de opleiding. De opleiding heeft toetsbare streefdoelen opgesteld en naar aanleiding van evaluaties worden verbetermaatregelen getroffen. De opleiding betrekt verschillende belanghebbende groepen bij de kwaliteitszorg van de opleiding. Condities voor continuïteit De UNA heeft voldoende investeringen gedaan om de opleiding tot stand te brengen. Daarnaast zijn financiële reserves ingecalculeerd om aanloopverliezen te kunnen financieren. De UNA biedt voldoende garantie voor studenten om af te studeren door middel van een afstudeergarantie. Alles overziend komt het auditteam van NQA tot de conclusie dat de kwaliteit en het niveau van de nieuwe e graads lerarenopleiding Spaans aan de vereiste basiskwaliteit voldoet. Een onderbouwing van deze conclusie is opgenomen in hoofdstuk. NQA UNA: audit TNO hbo-bacheloropleiding e graads leraar Spaans 5/70

6 6/70 NQA UNA: audit TNO hbo-bacheloropleiding e graads leraar Spaans

7 1 Basisgegevens 9 Beoordeling 13.1 Doelstellingen van de opleiding 13. Programma 17.3 Inzet van personeel 8.4 Voorzieningen 3.5 Interne kwaliteitszorg 35.6 Condities voor continuïteit 38 3 Bijlagen 41 Bijlage 1 Deskundigheden auditteam 43 Bijlage Onafhankelijkheidsverklaring auditteam 51 Bijlage 3 Bezoekprogramma 59 Bijlage 4 Bijlagen zelfevaluatie en ter inzage gelegd materiaal 63 Bijlage 5 Domeinspecifieke referentiekader en opleidingscompetenties 65 Bijlage 6 Curriculumoverzicht 67 NQA UNA: audit TNO hbo-bacheloropleiding e graads leraar Spaans 7/70

8 8/70 NQA UNA: audit TNO hbo-bacheloropleiding e graads leraar Spaans

9 1 Basisgegevens De basisgegevens van de nieuwe hbo-bacheloropleiding e graads leraar Spaans zijn in onderstaande tabel weergeven. 1. Naam instelling University of the Netherlands Antilles (UNA). Oriëntatie en niveau Hbo bachelor 3. Aantal studiepunten 40 EC 4. Locatie Willemstad, Curaçao 5. Variant Voltijd 6. Inhoudelijk profiel opleiding Het opleidingsprogramma van de opleiding beslaat 4 studiejaren van elk 60 EC, samen 40 EC en is verdeeld over 3 fasen: propedeuse (studiejaar 1), hoofdfase (studiejaren en 3) en afstudeerfase (studiejaar 4). In het programma worden vier leerlijnen onderscheiden: de conceptuele en vaardigheden lijn (CV-lijn), de integrale lijn (I-lijn), de werkervaringsreflectielijn (WER-lijn) en de studieloopbaanlijn (SLB-lijn). Het programma leidt op tot meesterschap (de beroepsvorming) en vakmanschap (de vak- c.q. de taalvorming). Vanaf de 3 e periode van de propedeuse (studiejaar1) start het praktijkdeel in de vorm van stage die met het klimmen van de studiejaren in omvang toeneemt tot hele dagen stage in studiejaar 4. Naast de pedagogisch-didactische en de vakmatige (taal) voorbereiding op de uitoefening van het beroep, wordt veel aandacht besteed aan de ontwikkeling van een onderzoekende houding bij studenten. 7. Beoogd werkveld alumni De opleiding leidt op tot e graads leraar Spaans. Afgestudeerden van de e graads lerarenopleiding komen veelal te werken op de voortgezet onderwijsscholen van Curaçao. 8. Plaats opleiding in organisatiestructuur hogeschool 9. Schema opbouw programma Zie bijlage 6 De opleiding is georganiseerd in de Algemene Faculteit. De Algemene Faculteit is een van de vijf faculteiten van de UNA. Binnen deze faculteit worden nog een aantal andere opleidingen aangeboden: Lerarenopleiding funderend onderwijs (in Nederland Lerarenopleiding basisonderwijs) en vier professionele masteropleidingen die voortbouwen op de bacheloropleidingen e graads lerarenopleiding Papiamentu, Engels, Spaans en Nederlands. NQA UNA: audit TNO hbo-bacheloropleiding e graads leraar Spaans 9/70

10 Maatschappelijke context van de instelling De Universiteit van de Nederlandse Antillen (UNA) heeft in het zelfevaluatierapport een aparte paragraaf opgenomen over de locale context waarin de universiteit werkt. Het auditteam is van mening dat de informatie opgenomen in dit visitatierapport in de context geplaatst dient te worden van de Curaçaose samenleving. De sociaal culturele, maatschappelijke, financieel economische en geografische context van de UNA is bepalend voor haar functioneren. Deze context van de UNA verschilt in een aantal opzichten van die van soortgelijke instellingen in het buitenland. Vandaar dat deze informatie aan dit visitatierapport is toegevoegd. Enige belangrijke kenmerken van de UNA-omgeving zijn, in willekeurige volgorde: - Curaçao is een eiland in ontwikkeling. In oktober 010 heeft Curaçao de status van land verkregen. - Kleinschaligheid. - Caribische/ Antilliaanse/ Curaçaose cultuur. - Specifieke maatschappelijke functie als nationale universiteit. - Specifieke wensen en behoeften vanuit het werkveld, voortkomend uit de maatschappelijke situatie. - Beperkte financiële middelen, gekoppeld aan beperkte mogelijkheden voor het werven van additionele financieringsbronnen. - Sterke concurrentie met Nederlandse onderwijsinstellingen: studeren in Nederland heeft voor veel Antillianen meer status dan studeren op Curaçao. - De verscheidenheid aan vooropleidingen van de instromende studenten. De UNA meldt in het zelfevaluatierapport dat deze context niet mag leiden tot concessies aan de beoogde kwaliteit. Dit vraagt om extra kwaliteitsimpulsen en een extra inspanning om het gewenste kwaliteitsniveau te behalen en te behouden. Het kwaliteitsbeleid van de UNA volgt, aldus het zelfevaluatierapport van de UNA, daarom nauw de internationale trends op kwaliteitsgebied in het hoger onderwijs. In het Zelfevaluatierapport hebben de opleidingen de specifieke taalsituatie op het eiland beschreven en per taal een inleiding weergegeven. Het auditteam heeft ervoor gekozen om de tekst van de opleiding in het beoordelingsrapport over te nemen om de context waarin de beoordeling heeft plaatsgevonden te schetsen. Achtergrond specifieke taalsituatie voor Spaans op Curaçao Het Spaans is voor ongeveer 5% van de bevolking de moedertaal. Het Spaans komt na het Papiamentu en Nederlands op de derde plaats, als het gaat om het aantal inwoners dat Spaans als thuistaal gebruikt. Spaans is ook voor veel moedertaalsprekers van het Papiamentu een tweede taal. Dat wil zeggen dat de taal op een redelijk niveau beheerst wordt. Dit komt door sociaal-economische en geografische factoren en ook door de historische banden die het eiland heeft met onder meer de Spaanstalige regio. Voor zover bekend zijn er geen reguliere scholen waar Spaans als instructietaal fungeert. 10/70 NQA UNA: audit TNO hbo-bacheloropleiding e graads leraar Spaans

11 Achtergrond Spaans Het Spaans wordt in het dagelijks leven op Curaçao steeds belangrijker. In de hotel- en toeristen-industrie wordt vaak Spaans gesproken. Ook binnen internationaal opererende bedrijven zoals banken en verzekeringsmaatschappijen is het Spaans voertaal. De populatie op Curaçao van moedertaalsprekers van het Spaans is groeiend. Op de scholen voor voortgezet onderwijs is het Spaans binnen de basisvorming verplicht en in de hogere jaren profielvak of keuzevak. De studenten van de e graads lerarenopleiding Spaans, die doorgaans van Curaçao afkomstig zijn en Papiamentu als moedertaal hebben, komen dikwijls door historische, sociaal economische en geografische factoren al vanaf zeer jonge leeftijd met de Spaanssprekende wereld in aanraking. Het Spaans heeft voor de studenten niet zozeer de status van vreemde taal, maar is voor hen vaak een taal waar ze vertrouwd mee zijn. Het feit, dat het vocabulaire van het Papiamentu voor een groot percentage geput heeft uit het vocabulaire van het Spaans, maakt dat de meeste studenten zich het Spaans gemakkelijk eigen maken en de taal op een hoog niveau leren beheersen. Bij aanvang van hun studie hebben de studenten dan ook een behoorlijk niveau in de vier taalvaardigheden. In sommige gevallen is het Spaans moedertaal van de student. NQA UNA: audit TNO hbo-bacheloropleiding e graads leraar Spaans 11/70

12 1/70 NQA UNA: audit TNO hbo-bacheloropleiding e graads leraar Spaans

13 Beoordeling Het auditteam komt samenvattend tot het volgende oordeel over de e graads lerarenopleiding Spaans: Onderwerp Oordeel Facet Oordeel 1 Doelstellingen P 1.1 Domeinspecifieke eisen 1. Niveau 1.3 Oriëntatie hbo Programma P.1 Eisen hbo. Relatie doelstellingen programma.3 Samenhang programma.4 Studielast.5 Instroom.6 Duur 3 Inzet personeel P 3.1 Eisen hbo 3. Kwantiteit 3.3 Kwaliteit 4 Voorzieningen P 4.1 Materiële voorzieningen 4. Studiebegeleiding 5 Interne kwaliteitszorg P 5.1 Systematische aanpak 5. Betrokkenheid 6 Condities voor continuïteit P 6.1 Afstudeergarantie 6. Investeringen 6.3 Financiële voorzieningen Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldaan Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Het auditteam stelt vast dat de kwaliteit en het niveau van de nieuwe hbo-bacheloropleiding e graads lerarenopleiding Spaans van UNA aan de vereiste basiskwaliteit voldoet en adviseert de NVAO positief ten aanzien van een positief oordeel 1 voor deze opleiding. Het auditteam beschrijft in de volgende paragrafen per onderwerp en per facet van het NVAO beoordelingskader de bevindingen, overwegingen en conclusies. Elke paragraaf sluit af met een samenvattend oordeel op onderwerpniveau..1 Doelstellingen van de opleiding Domeinspecifieke eisen (facet 1.1) De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). 1 Conform afspraken tussen UNA en NVAO wordt hier gesproken over positief oordeel in plaats van accreditatie. NQA UNA: audit TNO hbo-bacheloropleiding e graads leraar Spaans 13/70

14 Bevindingen De faculteit spiegelt zich voor het kennisaspect in de e graads lerarenopleiding aan de kennisbases voor de lerarenopleidingen in Nederland. Deze kennisbases zijn ontwikkeld door ADEF (algemeen directeuren overleg van educatieve faculteiten) in samenwerking met de Stichting Beroepskwaliteit Leraren (SBL) en het Ruud de Moor Centrum van de Open Universiteit Nederland. De huidige opleiding is gebaseerd op de kennisbases uit 006. Het auditteam stelt vast dat de gehanteerde eindkwalificaties van de opleiding is ontleend aan de bekwaamheidseisen van de SBL in Nederland (De kennisbasis, het fundament voor (professioneel) leren handelen, oktober 008). De eindkwalificaties van de opleiding bestaan uit zeven competenties: 1) interpersoonlijke competentie, ) pedagogische competentie, 3) vakinhoudelijke en didactische competentie, 4) organisatorische competentie, 5) competent in het samenwerken met collega s, 6) competent in het samenwerken met de omgeving en 7) competent in reflectie en eigen professionele ontwikkeling. De SBL-bekwaamheidseisen zijn in Nederland geformuleerd met een landelijke beroepsgroep en via een veldraadpleging gevalideerd. De opleiding en het werkveld in Curaçao hebben deze eisen geaccepteerd en aangevuld met eisen ten aanzien van de Curaçaose werkomgeving (Het beroepsprofiel van de e graads leraar talen: Curaçaos profiel, 008; update 010). Uit bestudering van het Curaçaos profiel blijkt dat e graads leraren Talen op Curaçao te maken krijgen met een grote diversiteit in talige achtergrond van de leerlingen. De leerlingen vertegenwoordigen een verscheidenheid aan moedertalen (Papiamentu, Spaans, Nederlands en Engels) en er is in het algemeen sprake van een mondelinge taalbeheersing in verschillende talen; lees- en schrijfvaardigheid zijn vaak slechter ontwikkeld. De leraar krijgt te maken met de vraag in welke taal hij de doeltaal het beste kan onderwijzen. Daarnaast is het de kleinschaligheid van Curaçao waardoor van de leraar talen een grotere creativiteit wordt verwacht. Het ontwikkelen van eigen methoden is duur en dat maakt dat in veel gevallen Nederlandse methoden gebruikt worden die niet altijd goed aansluiten op de belevingswereld van leerlingen op Curaçao. De belevingswereld van leerlingen is vaak niet groter dan het eiland. Het niveau van de algemene ontwikkeling van leerlingen is vaak laag. Dat maakt dat leraren moeten uitgaan van een beperkte voorkennis en beginsituatie voor hun vak en lessen. Voor het niveau van de taalbeheersing zijn de criteria van het Europees Referentiekader (ERK) richtinggevend. De algemene faculteit (AF) heeft voor de e graads Lerarenopleiding het streefniveau gesteld op C1 (In het ERK is C het hoogste niveau). Bij een taalbeheersing op niveau C1 kan de student een uitgebreid scala van veeleisende, lange teksten begrijpen en de impliciete betekenis herkennen. De student kan zichzelf vloeiend en spontaan uitdrukken zonder daarvoor aantoonbaar naar uitdrukkingen te moeten zoeken. En de student kan flexibel en effectief met taal omgaan ten behoeve van sociale, academische en beroepsmatige doeleinden. Tot slot kan de student een duidelijke, goed gestructureerde en gedetailleerde tekst over complexe onderwerpen produceren en daarbij gebruikmaken van organisatorische structuren en verbindingswoorden. 14/70 NQA UNA: audit TNO hbo-bacheloropleiding e graads leraar Spaans

15 De opleiding geeft aan dat zij zich niet kan vergelijken met soortgelijke regionale opleidingen, omdat er een verschil bestaat tussen het systeem van hoger onderwijs in de regio en het Nederlandse systeem met een hbo-bachelor dat de UNA hanteert. Internationale borging vindt plaats door samenwerking met verschillende Nederlandse en regionale universiteiten en hogescholen. Als University binnen een kleinschalige samenleving is de UNA zich bewust van de noodzaak tot het sluiten van samenwerkingsovereenkomsten met buitenlandse instituten. De samenwerkingsverbanden met buitenlandse instellingen bieden ook buitenlandse studenten de mogelijkheid om stage en/of studieonderdelen bij de UNA te volgen. De UNA werkt samen met de University of the West Indies, de Universiteit van Aruba en de University of St. Martin. Tevens is de UNA actief bestuurslid van UNICA, de vereniging van alle universiteiten in het Caribisch gebied. Er zijn ook samenwerkingsverbanden met universiteiten en hogescholen in Nederland, zoals de Universiteit Utrecht, Hogeschool van Amsterdam, Universiteit Twente en de Hogeschool Rotterdam. Overwegingen De opleiding hanteert de SBL-competenties zoals die in Nederland zijn vastgesteld. Daarnaast heeft de opleiding een veldraadpleging uitgevoerd om de specifieke beroepscontext van Curaçao te inventariseren. De beroepenveldcommissie en lokale schoolbesturen hebben daarin een belangrijke rol gespeeld. De competenties van de opleiding zijn daarmee zowel gevalideerd door vertegenwoordigers van het werkveld in Nederland als op Curaçao. Voor de eindkwalificaties voor taalinhoud hanteert de opleiding het Europees Referentiekader. De opleiding stemt af met lerarenopleidingen in Nederland en in de regio. Het auditteam is positief over de eindkwalificaties die de opleiding hanteert. Conclusie Op grond van bovenstaande bevindingen en overwegingen komt het auditteam op dit facet tot het oordeel voldoende. Niveau bachelor (facet 1.) De beoogde eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Bevindingen De opleiding heeft in een schema de koppeling tussen de Dublin descriptoren en de SBL-competenties weergegeven. Hieruit blijkt dat de competenties de Dublin descriptoren dekken, waardoor de opleiding voldoet aan de internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Ter illustratie: de Dublin descriptor Toepassen van kennis en inzicht komt binnen alle competenties terug. De Dublin descriptor Leervaardigheden is zichtbaar bij de competenties: 5) competent in het samenwerken met collega s en 7) competent in reflectie en eigen professionele ontwikkeling. NQA UNA: audit TNO hbo-bacheloropleiding e graads leraar Spaans 15/70

16 Het studieprogramma van de e graads lerarenopleiding bestaat uit onderwijseenheden. Bij elke onderwijseenheid zijn leerdoelen (handelings- en gedragsindicatoren) geformuleerd. Deze leerdoelen (zie ook facet.) zijn een verbijzondering van de SBL-competenties. In het document Bekwaamheidseisen vo/be, mei 004 zijn de eindkwalificaties doorvertaald naar handelings- en gedragsindicatoren. Deze vertaling is in samenspraak met de scholen voor voortgezet onderwijs, lokale opleidingscentra en studenten ontwikkeld. In het zelfevaluatierapport heeft de opleiding een overzicht opgenomen van de Dublin descriptoren en waar deze terugkomen in het onderwijsprogramma. Zo komt bijvoorbeeld Kennis en inzicht terug in de conceptuele en vaardigheidsleerlijn en het Toepassen van kennis en inzicht in de werkervaringsreflectieleerlijn (WER-leerlijn). Leervaardigheden komen met name terug in de Studieloopbaanlijn. Overwegingen De opleiding heeft in de zelfevaluatie een overzicht opgenomen waaruit blijkt dat de competenties de Dublin descriptoren afdekken. Daarnaast heeft de opleiding inzichtelijk gemaakt op welke wijze de Dublin descriptoren aan het onderwijs gekoppeld zijn. Conclusie Op grond van bovenstaande bevindingen en overwegingen komt het auditteam op dit facet tot het oordeel voldoende. Oriëntatie hbo bachelor (facet 1.3) De beoogde eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist of dienstig is. Bevindingen Bij dit facet worden de bevindingen van de facetten 1.1 en 1. meegenomen. De SBL-competenties zijn besproken met en gevalideerd door de beroepenveldcommissie (BVC) van de AF. In samenspraak met de BVC is een beroepsprofiel opgesteld dat is gebaseerd op de (beroeps)praktijk van het onderwijs op Curaçao (Het beroepsprofiel van de e graads leraar talen: Curaçaos profiel 008; update 010). De BVC bestaat uit leraren met diverse functies in het voorgezet onderwijs (havo en vwo) en het voorbereidend (VSBO) en secundair beroepsonderwijs (SBO) op Curaçao. Ten minste tweemaal per studiejaar worden zaken met de BVC besproken die direct van belang zijn voor de inhoud van de opleidingen. Naast structurele contacten met de BVC hebben de opleidingen intensief contact met de schoolbesturen op het eiland. Het auditteam heeft in de gesprekken bevestigd gekregen dat de BVC betrokken is geweest bij het opstellen en valideren van de competenties. De BVC en de schoolbesturen zijn actief bij de opleiding betrokken. 16/70 NQA UNA: audit TNO hbo-bacheloropleiding e graads leraar Spaans

17 Actuele zaken die zij aandragen worden door de opleidingen in behandeling genomen, zo blijkt uit het gesprek met het auditteam. De opleiding leidt op tot e graads leraar Spaans. Om het beroep uit te kunnen oefenen is een hbo-bachelordiploma vereist, zo bevestigen leden van de BVC in het gesprek met het auditteam. Afgestudeerden van de e graads lerarenopleidingen komen veelal te werken op de voortgezet onderwijsscholen van Curaçao. Overwegingen De opleiding leidt op tot de e graads leraar Spaans. Om het beroep uit te kunnen oefenen is een hbo-bachelordiploma vereist. De opleiding hanteert competenties die in Nederland zijn opgesteld en zijn toegespitst op de lokale context. Daarnaast zijn de competenties door het lokale werkveld gevalideerd. Conclusie Op grond van bovenstaande bevindingen en overwegingen komt het auditteam op dit facet tot het oordeel voldoende. Samenvattend oordeel Doelstellingen opleiding Alle facetten zijn ten minste met een voldoende beoordeeld en daarmee is het onderwerp Doelstelling opleiding positief.. Programma Eisen hbo (facet.1) Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Bevindingen De e graads lerarenopleidingen van AF rusten op twee pijlers: meesterschap en vakmanschap. De focus is gericht op de ontwikkeling van het leraarschap, waarvoor AF de term meesterschap gebruikt. Naast het leraarschap verwerft de student beheersing van een taal, waardoor hij zich mag presenteren als vakman. De lerarenopleiding Spaans sluit hierbij aan. Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur. Studieboeken, vakbladen en internetbronnen worden veelvuldig gebruikt binnen de opleiding. De literatuurlijsten bevatten boeken in de doeltalen en in andere talen, zoals het Engels en Nederlands. De literatuurlijsten worden jaarlijks herzien en beoordeeld op actualiteit en internationaliteit. Het auditteam is positief over de literatuurlijsten van de opleiding. Er wordt gebruik gemaakt van relevante en actuele literatuur. Het auditteam is onder de indruk van de hoeveelheid literatuur die op de literatuurlijst is geplaatst. NQA UNA: audit TNO hbo-bacheloropleiding e graads leraar Spaans 17/70

18 De studiematerialen die de opleiding gebruikt, zijn voor een deel identiek aan de materialen die de lerarenopleidingen in Nederland worden gebruikt. De literatuurlijst bestaat uit titels als: Manual de Sintáxis del Español, Rodríguez; Manual Práctico de escritura académica, vols 1,,3, Estrella Montolío e.a en Introducción a la lingüística hispánica, José Ignacio Hualde e.a. De opleiding schenkt ruim aandacht aan literatuur in het Spaans. In de propedeutische fase beginnen de opleidingen met jeugdliteratuur en literaire analyse. Vervolgens wordt in de hoofdfase aandacht besteed aan literatuurgeschiedenis en literaire benaderingen. Het leesdossier dat studenten aanleggen wordt als bindmiddel tussen de literatuurcolleges beschouwd. De student verplaatst zich daardoor in de leerlingen op het voortgezet onderwijs, waar het aanleggen van een literatuurportfolio gangbaar is. Studenten van de verschillende e graads lerarenopleidingen werken met elkaar samen in de beroepsvormende onderwijseenheden (bij projecten en inleidende vakken) en in de onderwijseenheden van de vaklijn die meer taaloverstijgend zijn, zoals Caribistiek, inleiding Algemene Taalkunde en logopedie. In de opleiding zijn stages opgenomen die de studenten in aanraking brengen met de beroepspraktijk en hen in staat stellen beroepsvaardigheden te ontwikkelen. De beroepsvaardigheden, zoals didactische vaardigheden, reflecteren, intercollegiaal overleg en methodisch werken worden in de verschillende studiejaren van de opleiding geoefend in de lessen en toegepast in de stageschool. De stages die gedurende de opleiding zijn geprogrammeerd zijn: snuffelstage in de propedeusefase (5 EC), de stage in de hoofdfase (6 EC tweede jaar en 1 EC derde jaar) en de afstudeerstage (18 EC) tijdens het afstuderen. De stages vinden verplicht plaats op verschillende soorten scholen waardoor studenten gedegen worden voorbereid op de beroepsvaardigheden van de leraar. De lerarenopleidingen van AF willen de komende jaren het stagesysteem ombouwen naar het model van Opleiden in de school. Daartoe heeft een eerste oriëntatie bij een lerarenopleiding in Nederland plaatsgevonden en is de faculteit thans in het stadium van planvorming. Binnen de opleiding wordt in ruime mate ingezet op de ontwikkeling van de vak(- didactische) kennis en vaardigheden. De opleiding heeft de op de lokale scholen voor voortgezet onderwijs gehanteerde taalmethodes Spaans als Caminos Nuevo; Planeta; Chicos chicas; El punto en cuestión; Palabras, palabras in het curriculum geïmplementeerd. Praktijkgerichte onderzoeksvaardigheden worden onder andere getraind in de onderwijseenheden Methodisch werken 1, en Taalonderzoek. Studenten beginnen in het eerste jaar meteen met het aanleren van de basisvaardigheden voor praktijkgericht onderzoek. In de onderwijseenheden Methode-analyse en taalonderzoek doen studenten een praktijkonderzoek naar en met studiemateriaal dat in de beroepspraktijk gebruikt wordt. Voor het toegepaste onderzoek heeft de UNA contacten gelegd of contracten afgesloten met lokale onderzoeksinstituten. Het auditteam heeft aansprekende voorbeelden gezien van bruikbare onderzoeken in de beroepspraktijk. Een voorbeeld van een onderzoek dat studenten tijdens de opleiding uitvoeren is het afnemen van een enquête om het leesgedrag van leerlingen in kaart te brengen. 18/70 NQA UNA: audit TNO hbo-bacheloropleiding e graads leraar Spaans

19 Binnen de opleiding wordt expliciet aandacht besteed aan praktisch, toegepast taalonderzoek. In de onderwijseenheid Taalonderzoek, wordt aandacht besteed aan foutenanalyse waarbij ook fouten van leerlingen van de praktijkschool onderwerp van onderzoek zijn. Naar aanleiding van hun bevindingen ontwikkelen de studenten een eigen visie met betrekking tot het taalonderwijs. Zij maken daarbij aanvullend lesmateriaal of lessenseries. De Velon (vereniging voor lerarenopleiders in Nederland) is voor de e graads lerarenopleidingen een belangrijke bron om nieuwe ontwikkelingen in het vakgebied van de lerarenopleidingen bij te houden. Daarnaast brengen zowel de BVC als gastdocenten actuele ontwikkelingen in het beroepenveld onder de aandacht van de opleiding. Het docententeam stelt zich via contacten met zusteropleidingen in Nederland (Hogeschool Utrecht) of door het volgen van de meest recente publicaties op het gebied van opleiden, op de hoogte van de laatste ontwikkelingen bij de lerarenopleidingen Spaans. In de opleiding wordt binnen de vaklijn door de talencoördinator nauw samengewerkt met de door hem ingezette externe taaldocenten. Er wordt daarbij regelmatig onderling overlegd. De talencoördinator zet de lijn uit bij het ontwikkelen van de taalspecifieke onderwijseenheden. Ten opzichte van het onderwijs op lerarenopleidingen in Nederland merkt het auditteam op dat het een verrijking voor studenten is, dat zij in een multilinguale leeromgeving leren. Het auditteam spreekt van een rijke leeromgeving voor studenten. Studenten geven in het gesprek met het auditteam aan dat zij tevreden zijn over de praktijkgerichtheid van de opleidingen. In de lessen wordt gebruik gemaakt van actuele cases en studenten kunnen zelf cases inbrengen die zij tijdens de stage tegenkomen. Uit het STO 010 blijkt dat studenten tevreden zijn over de aansluiting van de opleiding bij actuele ontwikkeling in het beroepenveld. Overwegingen Kennisontwikkeling bij studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal, interactie met de beroepspraktijk en toegepast onderzoek, zo stelt het auditteam vast. Het auditteam is positief over de vakliteratuur. Studenten leren beroepsvaardigheden aan in de lessen, in de stages en de afstudeerperiode. In de opleiding is aandacht voor toegepast onderzoek, reeds vanaf het eerste studiejaar. Het auditteam is van oordeel dat de opleiding studenten in ruime mate in staat stelt ervaring op te doen in de beroepspraktijk. Conclusie Op grond van bovenstaande bevindingen en overwegingen komt het auditteam op dit facet tot het oordeel voldoende. NQA UNA: audit TNO hbo-bacheloropleiding e graads leraar Spaans 19/70

20 Relatie doelstellingen en inhoud programma (facet.) Het beoogde programma, het didactisch concept, de doelstellingen en werkvormen en de wijze van toetsing weerspiegelen de te bereiken eindkwalificaties van de opleiding. De te bereiken eindkwalificaties zijn aantoonbaar vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het beoogde programma. Bevindingen De curricula voor alle e graads lerarenopleidingen van de UNA kennen eenzelfde opbouw en vertonen parallelle inhouden en activiteiten. Dat wil zeggen dat de opzet en inhoud van de beroepsspecifieke modulen in alle opleidingen gelijk is en de opzet van de taalspecifieke modulen grote overeenkomsten vertoont. In bijlage 6 is het curriculum van de opleiding per jaar opgenomen. In de Matrix van SBL competenties, descriptoren en onderwijseenheden zijn de onderwijseenheden per opleiding en per studiejaar gekoppeld aan de SBLcompetenties en de Dublin descriptoren. Het ERK dient als basis voor van de lerarenopleiding Spaans. Tijdens de opleiding werken de studenten naar het eindniveau C1 van het ERK toe. Er wordt naar gestreefd om aan het eind van leerjaar 1 naar het B-niveau voor alle vaardigheden (lezen, spreken, luisteren en schrijven) te halen. Gedurende de twee daaropvolgende jaren, tot aan het eind van leerjaar 3, wordt door de studenten naar C1-niveau toegewerkt voor alle vaardigheden. In het leerjaar 4 is het aanbod vooral gekleurd door de mogelijkheid zich verder te verdiepen en te profileren op het gebied van de beroepsvorming. Het taalinhoudelijke deel van de opleiding is onderverdeeld in vier componenten: taalvaardigheid, didactiek, taalwetenschap/kennis van de taal en literatuur/cultuur. De taalinhoudelijke onderwijseenheden worden gedoceerd in de doeltaal. De studiestof bij deze vier componenten is verspreid over onderwijseenheden. Bij elke onderwijseenheid zijn leerdoelen geformuleerd. De leerdoelen zijn opgenomen in de modulebeschrijvingen. Bij de formulering is rekening gehouden met de fase van de opleiding. De leerdoelen zijn opgenomen in de modulehandleidingen en zijn bij de studenten bekend, zo stelt het auditteam vast. Het auditteam heeft de modulebeschrijvingen bestudeerd en stelt vast dat de leerdoelen per module helder beschreven zijn. De leerdoelen weerspiegelen de competenties en de omschrijvingen bieden goede handvatten voor studenten. De ontwikkeling van het taalniveau is tevens weergegeven in de handleidingen. Het auditteam vraagt aandacht voor het consistent invullen van de modulehandleidingen. De koppeling met de competenties is in de meeste gevallen helder. Het auditteam heeft in meerdere gevallen geconstateerd dat de docent het aan de student overlaat aan welke competentie hij of zij de module koppelt. De opleiding hanteert het competentiegericht opleiden als didactisch uitgangspunt. Studenten leren kennis, vaardigheden en houdingen geïntegreerd te gebruiken in complexe beroepssituaties. De studenten verwerven de competenties zoveel mogelijk zelfstandig. Zij zijn verantwoordelijk voor hun eigen leerproces. (Opleidingsconstruct en didactisch profiel, e graads lerarenopleidingen talen van de AF, UNA 008). De AF gaat in haar toetsbeleid uit van het Raamwerk toetsbeleid UNA, maart /70 NQA UNA: audit TNO hbo-bacheloropleiding e graads leraar Spaans

21 Het raamwerk is door AF uitgewerkt in de notitie Toetsbeleid Algemene Faculteit, juni 010. Naast het competentiegericht leren speelt het opleidingsconstruct (vakmanschap en meesterschap) een belangrijke rol in het opleidingsprogramma. In de beroepsvormende pijler (meesterschap) maakt de student zich theorieën eigen en traint hij vaardigheden. In de vakpijler ondergebracht in de CV-lijn, bekwaamt de student zich in de taal (vakmanschap). In het curriculum van de opleiding is sprake van de zogenaamde dubbelebodemdidactiek. Dit houdt in dat de student op de opleiding ervan bewust wordt gemaakt, dat zijn toekomstige leerlingen tijdens zijn lessen zullen ervaren wat hij nu zelf ondergaat als student. Werkvormen zijn gevarieerd en sluiten aan op de module-inhoud en de studiefase. Het auditteam stelt vast dat de opleidingen diverse werkvormen gebruiken, waaronder collegiale consultatie, reflectie, trainingen, hoorcolleges, projectgroepen, verzorgen van minilessen en aanleggen van leesdossiers. Elke onderwijseenheid wordt afgesloten met een toets. De opleidingen hanteren voor elke leerlijn andere toetsvormen. De conceptuele- en vaardighedenlijn kent schriftelijke toetsen, presentaties en rollenspelen. De integrale leerlijn kent onder andere het plan van aanpak, het projectverslag en het beroepsproduct. In de werkervaringslijn produceren de studenten leerverslagen, intervisieverslagen en beroepsproducten. De studieloopbaanlijn kent een reflectieverslag, assessment en portfolio. De opleiding maakt gebruik van diverse soorten tentamens, zoals tentamens met open vragen, open boek tentamens, mondelinge tentamens, presentaties, het opstellen van verslagen. De beoordelingscriteria worden van tevoren in de modulebeschrijving bekend gemaakt. Op drie momenten in de opleiding toont de student zijn competentieontwikkeling aan. Aan het einde van de propedeusefase, aan het einde van de hoofdfase en aan het einde van de opleiding. o In een één uur durend assessment met twee gecertificeerde assessoren bespreekt de student aan het einde van de propedeuse zijn portfolio. Houdingsaspecten hebben in dit assessment een belangrijke plaats. Tijdens bijeenkomsten in de studieloopbaanlijn wordt de student op dit gesprek voorbereid. o Aan het einde van de hoofdfase legt de student in de praktijk van de stageschool een proeve van bekwaamheid af. Daartoe wordt aan de assessoren een lesvoorbereiding ingeleverd, de les uitgevoerd in hun bijzijn en volgt een nabespreking. Van dit assessment ontvangt de student een beoordeling die beslissend is voor de doorstroming naar de afstudeerfase. Tijdens de bijeenkomsten van de werkervaringslijn wordt de student hierop voorbereid. o Aan het eind van de opleiding neemt de student deel aan het assessment startbekwaam op basis van het onderzoeksverslag van het afstudeeronderzoek en het beoordelingsportfolio (zie facet 6.1). Studenten kunnen aan de assessment deelnemen als is voldaan aan de voorwaarden zoals opgenomen in de verschillende assessmenthandleidingen. NQA UNA: audit TNO hbo-bacheloropleiding e graads leraar Spaans 1/70

22 In de Handleiding assessment startbekwaam, Handleiding propedeuse-assessment en handleiding werkplekassessment (allen juni 010) is beschreven wat er van de student wordt verwacht, hoe hij zich kan voorbereiden op het assessment, welke soort vragen hij kan verwachten en waaruit de beoordeling bestaat. Op het beoordelingsformulier vindt een koppeling plaats met de competenties en leerdoelen. De opleiding is vertegenwoordigd in de faculteitsbrede examencommissie. Vanuit elke afdeling van de faculteit heeft er iemand zitting in de examencommissie. Uit het gesprek met de examencommissie blijkt dat de examencommissie in februari 010 in de huidige samenstelling gestart is. De werkzaamheden bestaan met name uit vaststellen of een student geslaagd is, het behandelen van aanvragen voor vrijstellingen en het behandelen van fraudegevallen. De docent verzorgt bij zijn onderwijseenheid een toets, hertoets, correctiemodellen en beoordelingscriteria. Als uitgangspunten daarbij gelden de leerdoelen, zoals opgenomen in de modulebeschrijvingen. De opleiding is bezig met de ontwikkeling van kwaliteitsindicatoren bij de toetsing, zodat ook vooraf de kwaliteit van toetsen gemeten kan worden. Om de kwaliteit van toetsing en beoordeling verder te verbeteren, wordt in het studiejaar een cursus toetsconstructie georganiseerd. De kwaliteit van toetsing en beoordeling wordt bij schriftelijke tentamens als volgt geborgd: tentamen en hertentamen worden uiterlijk in de zesde week van de desbetreffende periode ter toetsing ingeleverd bij de coördinator talen waarbij vooral wordt gekeken in hoeverre de toetsen conform de modulebeschrijving zijn samengesteld. De coördinator doet verslag aan de examencommissie. De kwaliteit van de examens wordt een maal per jaar ter bespreking op de agenda geplaatst. Het auditteam stelt vast dat het beoordelen van de toetsen gebeurt als docenten toetsen aanleveren. Er wordt niet pro-actief of steekproefsgewijs gecontroleerd op toetskwaliteit. Daarnaast zijn er geen standaardcriteria waar de toetsen op worden beoordeeld. Het controleren van de toetsen in de opleidingen bevindt zich in een beginstadium, zo stelt het auditteam vast. Het auditteam heeft verschillende toetsen bestudeerd en stelt vast dat de toetsen goed aansluiten op de leerdoelen. Er zijn heldere criteria en de toetsen zijn een adequate vertaling van de doelstellingen. Ook de inhoud van de toetsen en de opdrachten vindt het auditteam getuigen van voldoende niveau en diepgang. Studenten krijgen te maken met verschillende soorten relevante toetsen zoals kennistoetsen voor theorievakken en assessments om vaardigheden te toetsen. Uit het gesprek met studenten blijkt dat zij positief zijn over de modulehandleidingen. De handleidingen zijn helder opgebouwd en helpen de studenten bij het structureren van hun opleiding. Daarnaast blijkt uit het gesprek en uit het STO 010 blijkt dat zij tevreden zijn met de afwisseling in werkvormen die de opleidingen hanteren. Studenten geven aan dat er veel aandacht is voor het zelf leren toepassen wat zij in de les aangeboden krijgen. Studenten geven tevens aan dat de criteria voor de toetsen vooraf helder zijn. Zij volgen in het derde jaar van de opleiding het vak toetsconstructie, waardoor zij zelf inzicht krijgen in het juist opstellen van een toets. Studenten melden het auditteam dat zij daarna wel eens kritiek hebben op de toetsen van de docenten. Zij geven aan dat deze kritiek altijd bespreekbaar is met de docent. Studenten zijn redelijk tevreden over de feedback die zij van docenten ontvangen. Over de manier van toetsen en beoordelen zijn de studenten positief. /70 NQA UNA: audit TNO hbo-bacheloropleiding e graads leraar Spaans

23 Het tijdig aanleveren van tentamens door docenten is een punt van aandacht, evenals het tijdig inleveren van toetsresultaten (STO 010). In het STO 010 wordt bevestigd dat studenten vinden dat de toetsing aansluit op het onderwijs en dat de tentamens de leerstof dekken. Overwegingen Het auditteam stelt vast dat de opleiding de studenten in staat stelt de competenties te behalen. Door het uitwerken van de competentiematrix maakt de opleiding inzichtelijk op welke wijze de competenties terugkomen in het programma van de student. Het auditteam vraagt aandacht voor het consistent invullen van de modulehandleidingen. Het auditteam stelt vast dat het didactisch concept van de opleiding adequaat is om de eindkwalificaties te bereiken. Het aangeboden onderwijs past bij de doelstellingen van de opleiding. De opleiding maakt gebruik van een breed palet aan werkvormen. Studenten tonen zich tevreden met de afwisseling in werkvormen in de opleiding. De opleiding maakt sinds kort meer tijd voor het controleren van de toetsen. Er is geen separate toetscommissie, maar de coördinator talen (lid van de examencommissie) voert de controle op de toetsen uit. In de nabije toekomst krijgen docenten scholing specifiek gericht op toetsconstructie. Het auditteam is positief over de kwaliteit van de toetsen en is tevens van oordeel dat de opleiding over een adequaat toetsbeleid beschikt. De borging van de kwaliteit van toetsing vraagt nog enige aandacht van de opleiding. Conclusie Op grond van bovenstaande bevindingen en overwegingen komt het auditteam op dit facet tot het oordeel voldoende. Samenhang in opleidingsprogramma (facet.3) Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Bevindingen De opleiding kent een concentrische opbouw, waardoor gedurende de opleiding steeds wordt voortgebouwd op verworven competenties. Daarnaast is er sprake van groeiende complexiteit en moeilijkheidsgraad en doet de opleiding gaandeweg een steeds groter beroep op zelfstandigheid en zelfverantwoordelijkheid van de studenten. Binnen de drie fasen van de opleiding is deze opzet herkenbaar: o In de propedeusefase staat oriëntatie en selectie centraal, de propedeuse is vooral gericht op vakontwikkeling en oriëntatie op het beroep; o De hoofdfase is gericht op de ontwikkeling van de beroeps- en vakvaardigheden nodig voor adequaat lesgeven aan en begeleiding van leerlingen in het voortgezet onderwijs; o De afstudeerfase richt zich op verdere praktijkvorming, verdieping middels minoren en het afleggen van een meesterproef door middel van de afstudeeropdracht. Daarnaast wordt de verticale samenhang geborgd door de vier leerlijnen. o de werk-ervaringsleerlijn (WER-lijn); is de lijn die ruimte biedt aan de praktijkvorming in contextrijke omgevingen met kenmerkende beroepssituaties. NQA UNA: audit TNO hbo-bacheloropleiding e graads leraar Spaans 3/70

24 o de integrale leerlijn (I-lijn); studenten werken aan projecten rond thema s als de veilige school en zorgverbreding. o de conceptuele- en vaardighedenlijn (CV-lijn); is vooral gericht op het tot stand komen van een degelijke kennis- en vaardigheidsbasis van de aanstaande docent. De taalinhoud is onderdeel van deze leerlijn. Het taalinhoudelijke deel wordt gecoördineerd door de talencoördinator. Tevens zet de talencoördinator de lijn uit bij het ontwikkelen van taalspecifieke onderwijseenheden. o de studieloopbaanlijn (SLB-lijn); ruimte voor de student om op basis van feedback, reflectie en evaluatie inzicht te krijgen op zijn competentieontwikkeling. Het studieprogramma rust op twee pijlers: de pijler vakmanschap (het taalinhoudelijke deel) en de pijler meesterschap (het beroepsinhoudelijke deel). De vakdidactiek en de algemene didactiek vormen de scharnieren tussen vakvorming (vakmanschap) en beroepsvorming (meesterschap). Hierdoor leren de studenten didactische vaardigheden speciaal gericht op het onderwijzen van de gekozen taal. Aldus ontstaat samenhang tussen de twee pijlers. Voorbeelden hiervan in de beroepsvormende lijn zijn: de snuffelstage in jaar één loopt parallel aan de inleidingen sociologie, psychologie en pedagogiek en in jaar twee vindt verdieping van psychologie en pedagogiek plaats op het moment dat het project zorgverbreding start. De samenhang binnen het taalinhoudelijke deel van de e graads lerarenopleiding is geborgd doordat er tussen de vier componenten waaruit het vakspecifieke deel van de opleiding is opgebouwd (taalvaardigheid, didactiek, taalwetenschap/kennis en literatuur/cultuur), samenhang bestaat. Zonder kennis van taalkundige aspecten van de taal, en zonder eigen vaardigheid van de taal op een C1-niveau is het goed overbrengen van leerstof aan de doelgroep niet mogelijk. Een ander voorbeeld is dat schrijfvaardigheid, leesvaardigheid en spreekvaardigheid in dezelfde periode worden aangeboden als het onderdeel leesdossier. Door het type opdrachten binnen het leesdossier ontstaat samenhang tussen deze vaardigheden. Tijdens de lessen vakdidactiek worden in de hoofdfase aan de student tools aangereikt om zijn vakkennis over te dragen aan de leerling in het e graads vakgebied. Hierdoor ontstaat de samenhang tussen theorie en praktijk. Deze samenhang wordt geborgd door onder andere de terugkoppeling van praktijkervaringen tijdens de intervisiesessies op UNA en door het inbrengen van praktijkervaringen tijdens colleges didactiek en pedagogiek. Tijdens de didactiekcolleges worden studenten uitvoerig voorbereid op het systematisch voorbereiden van lessen. De belangrijkste plek voor samenhang en integratie tussen theorie en praktijk is de stage, de werkplek. Ook tijdens de verschillende onderzoeksactiviteiten vindt er verbinding tussen theorie en praktijk plaats. Het auditteam is positief over de opbouw van de modulen in de opleiding. De modulen volgen elkaar op logische wijze op en hangen met elkaar samen. In de opbouw van modulen constateert het auditteam een opbouw in moeilijkheidsgraad en zelfstandigheid van de student. In de taallessen wordt ruim aandacht besteed aan de vakdidactische toepassing van de les in de praktijk van de studenten. Uit het STO 008 blijkt dat de studenten de inhoudelijke samenhang positief waarderen. In het STO 010 is deze score verder gestegen. Ook de aansluiting van de stage op het onderwijs wordt door studenten positief beoordeeld. 4/70 NQA UNA: audit TNO hbo-bacheloropleiding e graads leraar Spaans

UNA University of the Netherlands Antilles

UNA University of the Netherlands Antilles UNA University of the Netherlands Antilles e graads Lerarenopleiding Papiamentu e graads Lerarenopleiding Engels e graads Lerarenopleiding Nederlands Netherlands Quality Agency (NQA) maart 0 /8 NQA UNA:

Nadere informatie

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase

Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs [hbo-bachelor]: uitwerking voor Associate degree-programma s tijdens de pilotfase 11 februari 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Accreditatiekader, toegespitst

Nadere informatie

31 oktober t/m 12 januari 2017 maart 2017

31 oktober t/m 12 januari 2017 maart 2017 sw ao r nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Positief oordeel over de kwaliteit van de opleidingen hbo-bachelor Tweedegraads Lerarenopleidingen Papiamentu, Engels, Nederlands en Spaans van de University

Nadere informatie

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014

PEER REVIEWS. Managementgroep Interactum September 2014 PEER REVIEWS Managementgroep Interactum September 2014 Met peer review wordt een systeem bedoeld waarbij de betreffende opleidingen structureel gebruik maken van elkaars deskundigheid en elkaars critical

Nadere informatie

Teamscan op accreditatiewaardigheid

Teamscan op accreditatiewaardigheid Teamscan op accreditatiewaardigheid De Teamscan accreditatiewaardigheid (in vervolg: scan) geeft inzicht in hoe het opleidingsteam ervoor staat met betrekking tot de opleidingsaccreditatie. De scan bestaat

Nadere informatie

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs

Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs Concept Beoordelingskader voor het bijzondere kenmerk residentieel onderwijs 2 december 2008 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Beoordelingskader 4 pagina 2 1 Inleiding Dit beoordelingskader bevat een aantal facetten

Nadere informatie

: 6 december 2016 : 5 maart Beoordelingskader Beoordelingskader voor de uitgebreide toets nieuwe opleiding van de NVAO (Start. 2014, nr 36791).

: 6 december 2016 : 5 maart Beoordelingskader Beoordelingskader voor de uitgebreide toets nieuwe opleiding van de NVAO (Start. 2014, nr 36791). ,nvao r nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie it Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool NAO nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bewegingstechnologie van De Haagse Hogeschool Datum: 1 oktober

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte

Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Curriculumevaluatie BA Wijsbegeerte Beste student, U heeft onlangs alle onderdelen van uw bacheloropleiding Wijsbegeerte afgerond en kunt nu het BA-diploma aanvragen. Het bestuur van het Instituut voor

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de NHL Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de NHL Hogeschool ,nuao r nederlands - viaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Communicatie van de NHL Hogeschool datum 29 september 2017 onderwerp

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture and Design van de NHTV College van bestuur NHTV Internationale Hogeschool Breda Postbus 3917 4800 DX BREDA Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-bachelor Game Architecture

Nadere informatie

Protocol PDG en educatieve minor

Protocol PDG en educatieve minor Protocol PDG en educatieve minor 28 april 2014 Inhoud Protocol voor beoordelingen door de NVAO van de kwaliteit van de afstudeerrichtingen algemeen vormend onderwijs en beroepsgericht onderwijs, het traject

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool

Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool nvao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot een positief oordeel van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor HBO-Rechten van Capabel Hogeschool datum 29 december

Nadere informatie

Universiteit van Amsterdam wo-bachelor Biologie (180 EC) 23 maart 2016 Bachelor of Science voltijd Amsterdam

Universiteit van Amsterdam wo-bachelor Biologie (180 EC) 23 maart 2016 Bachelor of Science voltijd Amsterdam ,nvao w nederlands-vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Universiteit van Amsterdam datum 29 juli 2016

Nadere informatie

Informatie werkplekleren

Informatie werkplekleren Informatie werkplekleren Pabo Venlo 2014-2015 Inhoudsopgave Inleiding Blz. 3 Stagedagen Blz. 4 Stageweken Blz. 4 Jaaroverzicht 2014-2015 Blz. 5 Opleidingsprogramma Blz. 6 Propedeusefase Hoofdfase Afstudeerfase

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Vrije Universiteit Amsterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Vrije Universiteit Amsterdam nuao w nederlands -vlaam se accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Vrije Universiteit Amsterdam datum 29 juli 2016 Onderwerp

Nadere informatie

{nvao. Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V.

{nvao. Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V. {nvao w nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Uit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Technische Informatica van de Hogeschool Dirksen B.V. datum 29

Nadere informatie

Naam/Datum/Versie document advies/verbeterpunten. Avans documenten

Naam/Datum/Versie document advies/verbeterpunten. Avans documenten Document / Informatie P = Prettig ; N = Noodzakelijk Algemene input voor schrijven zelfevaluatie 1. (P) Interne rapport tussentijdse audit op onderwijskwaliteit/accre-ditatiewaardigheid Suggesties NQA

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de NHL Hogeschool

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de NHL Hogeschool ,nvao r nederlands-vlaam se accreditatie organisatie S uif Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Bestuurskunde/Overheidsmanagement van de NHL Hogeschool datum

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2017 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Russische studies Deze onderwijs- en examenregeling is gebaseerd op de Wet op het hoger onderwijs

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie (na herstel) aan de opleiding hbobachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie (na herstel) aan de opleiding hbobachelor fnvao w nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie @S 1(UI ït Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie (na herstel) aan de opleiding hbobachelor Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs

Nadere informatie

ASSESSMENTS VAN DE BACHELOR LGL en GPW

ASSESSMENTS VAN DE BACHELOR LGL en GPW ASSESSMENTS VAN DE BACHELOR LGL en GPW FHTL, UTRECHT 2017-2018 Inhoudsopgave INLEIDING 3 PROPEDEUSE- ASSESSMENT 4 TOELATINGSEISEN VOOR HET ASSESSMENT: 4 INHOUD VAN HET PORTFOLIO 4 OPMERKINGEN 5 HOOFDFASE-

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 3 Opleidingsdeel LVO

Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 3 Opleidingsdeel LVO Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 3 Opleidingsdeel LVO 2016-2017 Opleidingsdeel voor de bachelor lerarenopleidingen voortgezet onderwijs van Driestar hogeschool (onderdeel van Driestar educatief)

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool Drenthe College van Bestuur Hogeschool Drenthe Postbus 2080 7801 CB EMMEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van de Hogeschool

Nadere informatie

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek

ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING Bijlage, Bachelor Opleiding Docent Muziek Studiejaar 2013-2014 Algemeen 1. Deze bijlage bij het algemene gedeelte van de Onderwijs- en examenregeling van Codarts is van toepassing

Nadere informatie

es Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

es Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor , nvao v nederlands - viaamse accreditatieorganisatie es Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Pedagogisch Management Kinderopvang van de Christelijke Hogeschool

Nadere informatie

Protocol TNO Educatieve Master

Protocol TNO Educatieve Master Protocol TNO Educatieve Master NVAO 14 maart 2016 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Werkwijze toets nieuwe opleiding educatieve master (womaster) 4 3 Toelichting op het beoordelingskader beperkte toets nieuwe opleiding

Nadere informatie

Bijlage 2. Protocol toetsing Associatedegreeprogramma. 15 december 2009

Bijlage 2. Protocol toetsing Associatedegreeprogramma. 15 december 2009 Bi Bijlage 2 Protocol toetsing Associatedegreeprogramma door de NVAO 15 december 2009 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Toets Associate-degreeprogramma in de hbo-bachelor 4 2.1 2.2 Criteria De status van de bacheloropleiding

Nadere informatie

Fontys Hogescholen Opleiding: Hogere Kaderopleiding Pedagogiek (HKP) RAPPORTAGE

Fontys Hogescholen Opleiding: Hogere Kaderopleiding Pedagogiek (HKP) RAPPORTAGE Fontys Hogescholen Opleiding: Hogere Kaderopleiding Pedagogiek (HKP) RAPPORTAGE 28-03-2005 NQA (Netherlands Quality Agency) Betreft: Fontys Hogescholen, Tilburg Opleiding: Hogere Kaderopleiding Pedagogiek

Nadere informatie

Besluit. College van bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM

Besluit. College van bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM College van bestuur Hogeschool van Amsterdam Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM Besluit Besluit strekkende tot positieve beoordeling van een aanvraag Toets nieuwe opleiding hbo-master Integraal Leiderschap

Nadere informatie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie

Breakout sessie 2-5. Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling. Introductie Breakout sessie 2-5 Stelsel 3.0 Accreditatie op Maat: Opleidingsbeoordeling De voorstellen beschreven in deze notitie dienen als uitwerking van (aangekondigde) wetswijzigingen. Op basis van deze wetswijzigingen

Nadere informatie

Handleiding Assessment Startbekwaamheid

Handleiding Assessment Startbekwaamheid Handleiding Assessment Startbekwaamheid Hoofdfase 3, ALO Opleiding Academie voor Lichamelijke Opvoeding Bachelor of Sport and Physical Education Domein Bewegen, Sport en Voeding Februari 2013 Inhoud Introductie

Nadere informatie

Informatievergadering. Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding

Informatievergadering. Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding Informatievergadering Hervisitatie Specifieke lerarenopleiding Wie zijn we? Besluit Vlaamse Regering Visitatieprotocol Planning ZER en beoordelingskader Visitatieproces Visitatiecommissie 23/04/2014 2

Nadere informatie

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte opleidingsbeoordeling van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791).

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte opleidingsbeoordeling van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 36791). m ao * nederiands-viaam se accreditatie organisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 3 Opleidingsdeel LVO

Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 3 Opleidingsdeel LVO Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 3 Opleidingsdeel LVO 2018-2019 Opleidingsdeel voor de bachelor lerarenopleidingen voortgezet onderwijs van Driestar hogeschool (onderdeel van Driestar educatief)

Nadere informatie

Leiden. hbo-bachelor. Opleiding tot leraar Basisonderwijs (240 ECTS) 19 december 2014

Leiden. hbo-bachelor. Opleiding tot leraar Basisonderwijs (240 ECTS) 19 december 2014 n e derl a n d s v I a a m s e a ccr ed ttati eo r ga n is ati e Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbobachelor Opleiding tot leraar Basisonderwijs van de Hogeschool

Nadere informatie

Toetsingskaders opleidingsschool en academische kop 2013

Toetsingskaders opleidingsschool en academische kop 2013 Toetsingskaders opleidingsschool en academische kop 2013 NVAO 10 juni 2013 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Definitie 6 3 Toetsingskaders 7 4 Werkwijze 12 pagina 2 1 Inleiding 1.1 Vooraf Beoordeling kwaliteit opleidingsschool

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010 Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 September 2010 Opleidingsspecifiek deel Masteropleiding: Nederlandkunde/ Dutch Studies Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Conceptkaders HBO5 3 november 2009

Conceptkaders HBO5 3 november 2009 Conceptkaders HBO5 3 november 2009 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Toetsing van tot HBO 5 om te vormen opleidingen 5 2.1 Opzet 5 2.2 Beoordelingskader voor tot HBO 5 om te vormen opleidingen 6 2.2.1 Basisgegevens

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van de Haagse Hogeschool

Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van de Haagse Hogeschool College van bestuur Haagse Hogeschool Postbus 13336 2501 EH DEN HAAG Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Bouwkunde van

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor nuao nederlands- vlaamse accreditatieorganisatie Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Logistics Engineering van de NHTV internationale hogeschool Breda datum

Nadere informatie

Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Radboud Universiteit Nijmegen

Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Radboud Universiteit Nijmegen ,m)ao r nederlands -vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Biologie van de Radboud Universiteit Nijmegen datum 31 augustus

Nadere informatie

ten behoeve van het beoordelingsportfolio Startbekwaamheid Hoofdfase 3, ALO

ten behoeve van het beoordelingsportfolio Startbekwaamheid Hoofdfase 3, ALO Zelfevaluatie ten behoeve van het beoordelingsportfolio Startbekwaamheid Hoofdfase 3, AL pleiding Academie voor Lichamelijke pvoeding Februari 2013 Zelfevaluatie ten behoeve van het beoordelingsportfolio

Nadere informatie

Stand van zaken ontwikkeling afstudeerrichtingen 2 e graads lerarenopleidingen NHL

Stand van zaken ontwikkeling afstudeerrichtingen 2 e graads lerarenopleidingen NHL 160624 Stand van zaken afstudeerrichtingen 2 e graads lerarenopleidingen NHL Inleiding: Vanaf november 2015 is een projectgroep van NHL- en werkveldcollega s bezig geweest met de kaders voor de afstudeerrichtingen

Nadere informatie

Bijlage 1: Toetsingskader opleidingsschool

Bijlage 1: Toetsingskader opleidingsschool Bijlage 1: Toetsingskader opleidingsschool NVAO, 3 maart 2009 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Definitie 5 3 Beoordelingskader 6 4 Werkwijze 12 pagina 2 1 Inleiding In de kwaliteitsagenda voor het opleiden van leraren

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011

Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Opleidingsspecifiek deel Masteropleiding: Nederlandkunde/ Dutch Studies Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Kwaliteitszorgactiviteiten reformatorische academische opleidingsschool (RAOS)

Kwaliteitszorgactiviteiten reformatorische academische opleidingsschool (RAOS) Kwaliteitszorgactiviteiten reformatorische academische (RAOS) Wat? (Kwaliteitsstandaarden NVAO) Hoe? Wanneer? Door wie? Bij wie? Output Standaard 1: Beoogde eindkwalificaties 1. De heeft een geëxpliciteerde

Nadere informatie

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de uitgebreide toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt.2014, nr. 9832).

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de uitgebreide toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt.2014, nr. 9832). n ed erl a n d s - v I a a m s e a ccr ed t tati eor gani sati e Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Facility Management van

Nadere informatie

Werken met leeruitkomsten. 7 november 2016

Werken met leeruitkomsten. 7 november 2016 Werken met leeruitkomsten 7 november 2016 Wat zijn leeruitkomsten? Een leeruitkomst is een meetbaar resultaat van een leerervaring op basis waarvan vastgesteld kan worden in welke mate, tot op welk niveau

Nadere informatie

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP

Besluit. Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus CA LEIDERDORP Aan het Bestuur van de Leidse Onderwijsinstellingen (LOI) Postbus 4200 2350 CA LEIDERDORP Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

Errata Studiegids. Bacheloropleiding Leraar Basisonderwijs Voltijd

Errata Studiegids. Bacheloropleiding Leraar Basisonderwijs Voltijd Errata Studiegids Bacheloropleiding Leraar Basisonderwijs Voltijd 2015-2016 Inhoudsopgave 1 Algemeen 3 2 Errata 4 2.1 Afstuderen (paragraaf 2.5.6)... 4 2.2 HU Onderwijsrooster (paragraaf 6.1)... 4 2.3

Nadere informatie

Werkdocument 1 Opleidingsconcept

Werkdocument 1 Opleidingsconcept Samenvatting De basis van de samenwerking binnen Samenscholing.nu is de gezamenlijke visie op de eisen waaraan onderwijskrachten in Rotterdam moeten voldoen. De aard van de opleiding is afgestemd op het

Nadere informatie

Op weg naar de (academische) opleidingsschool

Op weg naar de (academische) opleidingsschool Discussienota Nationalgeographic.nl Adviescommissie ADEF OidS Mei 2014 1 Inhoudsopgave Inleiding 1. Uitgangspunten Samen Opleiden 2. Ambities van (academische) opleidingsscholen 3. Concept Samen Opleiden

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor nvao w n e d e rla n d s- vlaam se a c c re d ita tie o rg a n is a tie ; fluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Aarde en Economie van de Vrije Universiteit

Nadere informatie

Beoordelingskader Kader voor de beperkte toets nieuw associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832).

Beoordelingskader Kader voor de beperkte toets nieuw associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832). nvao r nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit datum 28 april 2017 onderwerp Besluit TN Ad-programma Online Marketing en Sales van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (005058) uw kenmerk

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2016 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Engelse taal en cultuur Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 3 Opleidingsdeel LVO 2015-2016

Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 3 Opleidingsdeel LVO 2015-2016 Onderwijs- en examenregeling Hoofdstuk 3 Opleidingsdeel LVO 2015-2016 Opleidingsdeel voor de bachelor lerarenopleidingen voortgezet onderwijs van Driestar hogeschool (onderdeel van Driestar educatief)

Nadere informatie

Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Positionering van de opleidingen De vergelijking met Vlaanderen

Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Positionering van de opleidingen De vergelijking met Vlaanderen Richtlijn beoordeling postinitiële wo-master opleidingen in Nederland Het is aan het beoordelingspanel om te bepalen of deze toelichting relevant is bij de beoordeling van de onderhavige opleiding. Positionering

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Psychobiologie van de Universiteit van Amsterdam

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Psychobiologie van de Universiteit van Amsterdam }nvao r n e d e rlcw d s- vlaam se a ccre d ita tie o rg a n is a tie les Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding wo-bachelor Psychobiologie van de Universiteit van Amsterdam

Nadere informatie

juli juli 2015

juli juli 2015 ,mao w n e d e rla n d s- vlaam se a ccre d ita tie o rg a n is a tie Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Integraal Bouwmanagement van de

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Bedrijfskunde van de Stichting Hogeschool NHA

Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Bedrijfskunde van de Stichting Hogeschool NHA ,nuao nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie es luit Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Bedrijfskunde van de Stichting Hogeschool

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor nvao nederlands-vlaam se accreditatieorganisatie Bes fluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor International Business and Languages van de Hogeschool van

Nadere informatie

Errata Studiegids. Bacheloropleiding Leraar Basisonderwijs Deeltijd

Errata Studiegids. Bacheloropleiding Leraar Basisonderwijs Deeltijd Errata Studiegids Bacheloropleiding Leraar Basisonderwijs Deeltijd 2015-2016 Inhoudsopgave 1 Algemeen 3 2 Errata 4 2.1 Afstuderen (paragraaf 2.5.6)... 4 2.2 HU Onderwijsrooster (paragraaf 6.1)... 4 2.3

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor nvao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor International Business and Languages van de Christelijke Hogeschool

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus AX AMSTERDAM

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool van Amsterdam. Postbus AX AMSTERDAM College van Bestuur Hogeschool van Amsterdam Postbus 931 1000 AX AMSTERDAM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Media,

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor nvao nederlands - vlaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Docent Muziek van de Fontys Hogescholen datum 28 februari 2017

Nadere informatie

23 maart april Kader voor de uitgebreide toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr. 9832).

23 maart april Kader voor de uitgebreide toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr. 9832). nuao w nederlands- alaamse accreditatieorganisatie»es Besluit strekkende tot een oordeel voldoende onder voorwaarden van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Pedagogisch Educatief Medewerker

Nadere informatie

De NVAO beoordeelt het onderwerp doelstellingen opleiding derhalve voldoende.

De NVAO beoordeelt het onderwerp doelstellingen opleiding derhalve voldoende. College van Bestuur van de Christelijke Hogeschool Windesheim Postbus 10090 8000 GB ZWOLLE Besluit datum 10 februari 2005 onderwerp Definitief besluit accreditatie hbo-bachelor Bouwkunde van de Christelijke

Nadere informatie

Curriculumevaluatie BA Filosofie

Curriculumevaluatie BA Filosofie Curriculumevaluatie BA Filosofie Beste student, U heeft onlangs het laatste onderdeel van uw bacheloropleiding Filosofie afgerond en staat op het punt het bachelorexamen aan te vragen. Om de kwaliteit

Nadere informatie

Besluit. College van bestuur. Hanzehogeschool Groningen. Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN

Besluit. College van bestuur. Hanzehogeschool Groningen. Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN College van bestuur Hanzehogeschool Groningen Postbus 30030 9700 RM GRONINGEN Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Facility

Nadere informatie

Didactisch beleid opleiding maatschappijleer

Didactisch beleid opleiding maatschappijleer Didactisch beleid opleiding maatschappijleer Docenten maatschappijleer 12-11-2008 Herzien: 12-12-2014 Inleiding In dit stuk staande principes, afspraken en concrete maatregelen die we als docenten maatschappijleer

Nadere informatie

Certificering pabo-studenten voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs Door: Bestuur OGO-Academie september 2014

Certificering pabo-studenten voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs Door: Bestuur OGO-Academie september 2014 Certificering pabo-studenten voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs Door: Bestuur OGO-Academie september 2014 Inleiding De certificering wordt door de OGO-Academie uitgevoerd. De pabo s zijn verantwoordelijk

Nadere informatie

Leergebied Mens en Natuur Uitgebreide opleidingsbeoordeling

Leergebied Mens en Natuur Uitgebreide opleidingsbeoordeling BEOORDELINGSRAPPORT Leergebied Mens en Natuur Uitgebreide opleidingsbeoordeling Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs van de tweede graad Biologie Natuurkunde Scheikunde Wiskunde Techniek voltijd/deeltijd

Nadere informatie

De ROWF organiseert al vanaf het begin van de opleidingsschool onderdelen vanuit het generieke programma van de HvA Les op Locatie.

De ROWF organiseert al vanaf het begin van de opleidingsschool onderdelen vanuit het generieke programma van de HvA Les op Locatie. ROWF Les op locatie in de beroepsopdracht van de HvA. De ROWF organiseert al vanaf het begin van de opleidingsschool onderdelen vanuit het generieke programma van de HvA Les op Locatie. Het doel is de

Nadere informatie

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs

Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs Handreiking bij het beoordelingskader voor het bijzonder kenmerk Kleinschalig en intensief onderwijs 12 november 2012 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 2 Handreiking voor specifieke invulling van de standaarden

Nadere informatie

Doelen Praktijkonderzoek Hogeschool de Kempel

Doelen Praktijkonderzoek Hogeschool de Kempel Doelen Praktijkonderzoek Hogeschool de Kempel Auteurs: Sara Diederen Rianne van Kemenade Jeannette Geldens i.s.m. management initiële opleiding (MOI) / jaarcoördinatoren 1 Inleiding Dit document is bedoeld

Nadere informatie

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor

Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor ,nuao ~ nederlands~ vlaam se a ccre d ita tie o rg a n is a tie Besluit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Toegepaste Wiskunde van NHL Hogeschool datum 30

Nadere informatie

KIT Plus, borgingsinstrument voor examencommissies

KIT Plus, borgingsinstrument voor examencommissies X0A0T Validiteit Betrouwbaarheid Functionaliteit Condities Toetsbeleid Het toetsbeleidsplan is valide Het toetsbeleidsplan is betrouwbaar Het toetsbeleidsplan is functioneel Het toetsbeleidsplan voldoet

Nadere informatie

luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Saxion Hogeschool

luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Saxion Hogeschool m a o v nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Human Resource Management van de Saxion Hogeschool datum 31

Nadere informatie

Advies van het visitatiepanel Samenvatting bevindingen en overwegingen van het panel.

Advies van het visitatiepanel Samenvatting bevindingen en overwegingen van het panel. nvao 7 nederiands-aiaam se accreditatie organisatie datum 31 juli 2017 onderwerp Besluit accreditatie hbo-bachelor Creatieve Therapie van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (005584) uw kenmerk UITCVB17/20969

Nadere informatie

: 29 april 2016 : 17 mei 2016

: 29 april 2016 : 17 mei 2016 m a o w nederlands - ulaamse accreditatieorganisatie Besluit Besluit strekkende tot een oordeel positief onder voorwaarden van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de hbo-bachelor Bachelor of Nursing

Nadere informatie

INSTITUUT THEO THIJSSEN. Afstudeerfase ITT Totaaloverzicht. DAG/DAV 4/VO 2 Studiejaar

INSTITUUT THEO THIJSSEN. Afstudeerfase ITT Totaaloverzicht. DAG/DAV 4/VO 2 Studiejaar INSTITUUT THEO THIJSSEN Afstudeerfase ITT Totaaloverzicht DAG/DAV 4/VO 2 Studiejaar 2013-2014 1 Inhoud Inleiding... 3 Verantwoording... 4 Verantwoording Afstudeerfase in schema: Matrix competenties/dublin

Nadere informatie

es luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Toegepaste Wiskunde van de Hogeschool van Amsterdam

es luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Toegepaste Wiskunde van de Hogeschool van Amsterdam m a o r nederlands - v/aamse accreditatieorganisatie es luit Besluit strekkende tot het verlenen van accreditatie aan de opleiding hbo-bachelor Toegepaste Wiskunde van de Hogeschool van Amsterdam datum

Nadere informatie

Verantwoordelijke opleidingsonderdeel

Verantwoordelijke opleidingsonderdeel Specifieke lerarenopleiding ECTS-fiches ECTS-Fiche opleidingsonderdeel: VAKDIDACTISCHE STUDIE Code: 10377 Academiejaar: 2017-2018 Aantal studiepunten: 3 Studietijd: 75 a 90 uur Deliberatie: Mogelijk Vrijstelling:

Nadere informatie

van de wo-master Vertaalwetenschap van de Universiteit Utrecht

van de wo-master Vertaalwetenschap van de Universiteit Utrecht ,wao F nederlands - viaamse accreditatieorganisatie uit Besluit strekkende tot een oordeel positief van een aanvraag toets nieuwe opleiding van de wo-master Vertaalwetenschap van de Universiteit Utrecht

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1.

INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1. 1 INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie en communicatie... 4 1.3 Inwerkingtreding en duur... 4 1.4 Onderwijs- en examenregeling... 4 2. TOELATING TOT DE OPLEIDING...

Nadere informatie

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832).

Beoordelingskader Beoordelingskader voor de beperkte toets nieuw Associate-degree (Ad-)programma van de NVAO (Stcrt. 2014, nr 9832). nvao r nederlands-vlaamse accreditatieorganisatie Gewijzigd besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag toets nieuw Associate-degreeprogramma Bouwkunde van de Christelijke Hogeschool

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus EJ ARNHEM

Besluit. College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus EJ ARNHEM College van Bestuur Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Postbus 5375 6802 EJ ARNHEM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor

Nadere informatie

DEEL B van de onderwijs- en examenregeling voor de bacheloropleiding Spaanse taal en cultuur, 2014-2015

DEEL B van de onderwijs- en examenregeling voor de bacheloropleiding Spaanse taal en cultuur, 2014-2015 DEEL B van de onderwijs- en examenregeling voor de bacheloropleiding Spaanse taal en cultuur, 2014-2015 1 Algemene bepalingen Artikel 1.1 Toepasselijkheid van de regeling Deze regeling bestaat uit deel

Nadere informatie

2. Afgestudeerden in de bacheloropleiding Taalwetenschap:

2. Afgestudeerden in de bacheloropleiding Taalwetenschap: Opleidingsspecifieke deel OER, 2017-2018 Opleiding / programma: Artikel Tekst 2.3 Colloquium doctum Het toelatingsonderzoek, bedoeld in art. 7.29 van de wet, heeft betrekking op de volgende vakken op vwo-niveau:

Nadere informatie

Hbo tweedegraadslerarenopleiding

Hbo tweedegraadslerarenopleiding Hbo tweedegraadslerarenopleiding Verkort traject www.saxionnext.nl Inhoudsopgave Inleiding 3 Een bijzondere opleiding 4 Opbouw 5 Toelating en inschrijving 7 Beste student, Je hebt een afgeronde hbo- of

Nadere informatie

Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw

Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw ,r\vao w nederlands-vlaam se accreditatieorganisatie es uit Besluit strekkende tot een oordeel voldoende van een aanvraag toets nieuw Associate degreeprogramma Pedagogische Educatief Medewerker van de

Nadere informatie

Opleidingsstatuut Bacheloropleiding Automotive Studiejaar 2015 2016. Regeling Externe toezichthouders bij examens

Opleidingsstatuut Bacheloropleiding Automotive Studiejaar 2015 2016. Regeling Externe toezichthouders bij examens Opleidingsstatuut Bacheloropleiding Automotive Studiejaar 2015 2016 Regeling Externe toezichthouders bij examens Inhoudsopgave 1. Positie en benoeming externe toezichthouders... 3 2. Taak externe toezichthouder

Nadere informatie

Studentenstatuut (opleidingsspecifiek deel) 2014-2015

Studentenstatuut (opleidingsspecifiek deel) 2014-2015 Studentenstatuut (opleidingsspecifiek deel) 2014-2015 Master leraar Algemene Economie Croho: 45275 deeltijd 1 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 2 1. ALGEMEEN... 4 1.1 Aard van dit document... 4 1.2 Informatie

Nadere informatie

Onderwijs- en examenregeling

Onderwijs- en examenregeling Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2010 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Slavische talen en culturen Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel

Nadere informatie

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool Rotterdam. Postbus HA ROTTERDAM

Besluit. College van Bestuur. Hogeschool Rotterdam. Postbus HA ROTTERDAM College van Bestuur Hogeschool Rotterdam Postbus 25035 3001 HA ROTTERDAM Besluit Besluit strekkende tot een positieve beoordeling van een aanvraag om accreditatie van de opleiding hbo-bachelor Chemie van

Nadere informatie

Bijlage A Competenties van de opleiding

Bijlage A Competenties van de opleiding Bijlage A Competenties van de opleiding A.1 Curriculum opleiding Werktuigbouwkunde Bouwstenen Stenden Hogeschool heeft de strategische keuze gemaakt om al haar opleidingen op te bouwen met behulp van (deels

Nadere informatie

Overzicht curriculum VU

Overzicht curriculum VU Overzicht curriculum VU Opbouw van de opleiding Ter realisatie van de gedefinieerde eindkwalificaties biedt de VU een daarbij passend samenhangend onderwijsprogramma aan. Het onderwijsprogramma bestaat

Nadere informatie

Scoreformulier Pro-U assessments Lijst met beoordelingen op SBL competenties en indicatoren

Scoreformulier Pro-U assessments Lijst met beoordelingen op SBL competenties en indicatoren Scoreformulier Pro-U assessments Lijst met beoordelingen op SBL competenties en indicatoren Let op: momenteel wordt gewerkt aan een instrument dat beoordeelt aan de hand van de nieuwe bekwaamheidseisen

Nadere informatie

DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR

DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR DEEL B VAN DE ONDERWIJS- EN EXAMENREGELING VAN DE BACHELOROPLEIDING ROEMEENSE TAAL EN CULTUUR 2015-2016 Deel B: opleidingsspecifiek deel 1. Algemene bepalingen Artikel 1.1 Begripsbepalingen Artikel 1.2

Nadere informatie