UNA University of the Netherlands Antilles. Bouwkunde en Civiele Techniek

Transcriptie

1 UNA University of the Netherlands Antilles Bouwkunde en Civiele Techniek Netherlands Quality Agency (NQA) Oktober 2011

2 2/85 NQA UNA: hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek

3 Managementsamenvatting Dit rapport is het verslag van het auditteam dat in opdracht van Netherlands Quality Agency (NQA) twee bestaande hbo-bacheloropleidingen heeft beoordeeld. Het beschrijft de bevindingen, overwegingen en conclusies. Het rapport is conform het NQA Protocol 2010 hbo-bacheloropleiding opgesteld. De rapportage heeft betrekking op: Instelling University of the Netherlands Antilles Opleidingen Hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde Civiele Techniek Variant Voltijd Croho-nummer Niet van toepassing Locatie Willemstad, Curaçao Auditdata 15 tot en met 18 november 2010 Auditteam De heer J.M. Laclé (vakdeskundige Industriële technologie en voorzitter) De heer ir. P. Lubbers (vakdeskundige Bouwkunde) De heer ir. K. Th. Veenvliet (vakdeskundige Civiele techniek) De heer ing. B.G.M. Olde Hampsink (vakdeskundige Elektrotechniek) Mevrouw drs. A.E.N. Hacquebard (vakdeskundige ICT) De heer F.J.M. Dumont (studentlid auditteam) Mevrouw ing. I.J.M. de Jong (NQA-auditor) De heer drs. A.G.M. Horrevorts (NQA-auditor) Door de University of the Netherlands Antilles is een dossier ingediend bij NQA voor de beoordeling van de bestaande hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek. Bij de aanvraag werd door de instelling een kritische reflectie aangeboden die naar vorm en inhoud voldeed aan de eisen die NQA in het NQA Protocol 2010 hbo-bacheloropleiding stelt. Voor de beoordeling van de kwaliteit en het niveau van de bestaande opleiding heeft NQA een auditteam samengesteld, dat voldoet aan de eisen van de NVAO. Het auditteam is op 29 juni 2010 ter goedkeuring voorgelegd aan de NVAO. Het dagelijks bestuur heeft op 6 juli 2010 ingestemd met de samenstelling van het auditteam. Het team heeft de kritische reflectie bestudeerd en een bezoek aan de opleidingen gebracht. De kritische reflectie en alle overige (mondeling en schriftelijk) verstrekte informatie hebben het auditteam in staat gesteld om tot een weloverwogen oordeel te komen. De opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek zijn samen met de opleidingen ICT, Elektrotechniek en Industriële Technologie gevisiteerd. Het volledige auditteam heeft de vijf opleidingen in één visitatie beoordeeld, waarbij elke afzonderlijke vakdeskundige de vakinhoud van de specifieke opleiding heeft beoordeeld. Voor de verschillende clusters is een afzonderlijke rapportage opgesteld. Het programma is in bijlage 3 bijgevoegd. Het auditteam heeft op de dag van de visitatie geen definitief oordeel kunnen uitspreken over het eindresultaat van de opleidingen bouwkunde en civiele techniek. Het auditteam heeft aanvullend materiaal opgevraagd en bestudeerd. NQA UNA: hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek 3/85

4 De resultaten daarvan heeft het team meegenomen in het eindoordeel over de opleidingen bouwkunde en civiele techniek. Het aanvullende materiaal bestond uit een nieuwe handleiding Afstuderen en aanvullende eindwerkstukken van studenten die volgens de voorschriften van de nieuwe handleiding zijn afgestudeerd. Het auditteam heeft de aanvullende eindwerkstukken in de periode juli september 2011 ontvangen. Samenvatting Doelstellingen van de opleiding De opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek hebben, in overleg met het regionale werkveld en alumni, een eigen set eindkwalificaties ontwikkeld, dat is gebaseerd op de Nederlandse eindcompetenties van een Bachelor of Built Environment en aansluit bij internationaal erkende beschrijvingen van het bachelorniveau. De eindkwalificaties zijn duidelijk en passend voor de gewenste brede opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek. Alle fasen van het bouwproces komen in de eindkwalificaties aan bod. De gezamenlijke werkveldcommissie van de opleidingen heeft een aandeel in het bewaken van de kwaliteit van de eindkwalificaties. De eindkwalificaties zijn herkenbaar voor een startende bouwkundige of civiel technicus op bachelorniveau. Programma De opleidingen leggen een degelijke theoretische basis voor bouwkunde en civiele techniek. De inbreng in het programma van veel gastdocenten zorgt ervoor dat het programma zeer praktijkgericht is en dat actuele ontwikkelingen voldoende aan bod komen. Het lesmateriaal is deels gedateerd. Studenten leren practicumonderzoeken uit te voeren en daarover te rapporteren. De opleiding besteedt in het curriculum specifiek aandacht aan schriftelijk rapporteren, maar in de producten van de studenten kan dit, aldus het auditteam, hog beter naar voren komen. Studenten leren in het vak methoden en technieken van onderzoek hoe zij een vraagstuk uit de praktijk op systematisch wijze kunnen analyseren en oplossen. Ook dit aspect kan, aldus het auditteam, in de producten van de studenten nog meer aandacht krijgen. De opleidingen hebben de eindkwalificaties op een systematische wijze via de eindtermen uitgewerkt in leerdoelen van de vakken. Het is bij de opleiding Bouwkunde inzichtelijk waar elke eindkwalificatie in het programma terugkomt. De relatie tussen eindkwalificaties en programmaonderdelen is voor een deel van de vakken van civiele techniek niet altijd navolgbaar. Het vakkenpakket van beide opleidingen dekt de eindkwalificaties wel goed. De opleidingen bieden een inhoudelijk samenhangend progamma aan, onder andere door het gebruik van leerlijnen, een oplopende moeilijkheidsgraad en het toepassen van theorie in practica, projecten en stages. De studenten hebben veel contacturen gedurende de opleiding. De studielast is gelijkmatig over het jaar verspreid. Studenten zijn tevreden over de aansluiting bij de vooropleiding. De aansluiting van de vooropleiding op de technische vakken en wiskunde behoeft nog aandacht. Voor wiskunde zijn er bijspijkerprogramma s. Het didactisch concept van de opleidingen gaat uit van een gedegen theoretisch fundament waarbij de beroepspraktijk centraal staat. De werkvormen zijn hierop afgestemd. 4/85 NQA UNA: hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek

5 De opleiding geeft veel klassikaal onderwijs. Dit past bij de doelstellingen van de opleidingen en bij de context waarin de studenten leren. Toch zou gezocht kunnen worden naar werkvormen die meer motiveren en bijdragen aan een hoger rendement op het niveau van het vak. Hierbij denkt het auditteam met name aan de exacte vakken zoals sterkteleer en mechanica. Daarnaast kunnen in de gebruikte werkvormen de communicatieve aspecten meer aan bod komen (meer oefenen in rapportagevaardigheden in projecten of opdrachten). De opleidingen beschikken over een adequaat systeem van toetsing, dat in de komende twee jaar verder geïmplementeerd wordt in de opleidingen. De opleidingen borgen de kwaliteit van de toetsen door de examencommissie. De toetsen worden beoordeeld op zowel inhoud als op randvoorwaardelijke zaken. De toetsvorm sluit aan op het geboden onderwijs en de toetsen sluiten aan op de leerstof. De beoordelingscriteria zijn helder geformuleerd in de vakbeschrijvingen. De opleidingen hebben een nieuw toetsbeleid ontwikkeld, dat nu geïmplementeerd wordt. De beoordeling gebeurt nog niet in alle vakken even systematisch aan de hand van een toetsmatrijs. De toepassing van de beoordelingscriteria in relatie tot de becijfering behoeft nog aandacht. Daarnaast kunnen de opleidingen de hoogte van de becijfering nog eens kritisch beoordelen. Inzet van personeel Door de intensieve contacten tussen vaste docenten en gastdocenten blijven de vaste docenten op de hoogte van actuele ontwikkelingen in het vakgebied. Daarnaast werken vaste docenten aan projecten voor het lokale bedrijfsleven en zijn zij betrokken bij vergaderingen met de werkveldadviescommissie. Het auditteam is onder de indruk van de wijze waarop de opleidingen de actuele beroepspraktijk in de opleidingen borgt. Het auditteam is er van overtuigd dat door de gecombineerde inzet van vaste docenten en gastdocenten de verbinding tussen de beroepspraktijk en de opleiding gelegd wordt. Het auditteam maakt daarbij voor de opleiding Civiele Techniek een kanttekening. Het merendeel van de vaste docenten heeft een bouwkundige achtergrond en een zeer gering aantal is civiel technisch geschoold. Vanwege de sterk bouwkundig gerichte scholing van de vaste docenten heeft de relatie met de beroepspraktijk een bouwkundig accent. De opleidingen zetten voldoende personeel in om de opleiding te verzorgen. Docenten kunnen het onderwijs uitvoeren in de tijd die ervoor staat en studenten zijn tevreden over de bereikbaarheid van de docenten. Het docententeam (vaste docenten en gastdocenten) van de afdeling Bouwkunde en Civiele Techniek heeft voldoende kwaliteit op het gebied van bouwkundige kennis. De civiel technische kennis in het vaste docententeam is beperkt. De opleiding compenseert dit door inzet van gastdocenten, maar versterking van de vaste civiel technische kern van docenten is wenselijk, aldus het auditteam. Studenten zijn tevreden over de kwaliteit van de docenten: zowel didactisch als vakinhoudelijk. Voorzieningen De opleidingen beschikken over voldoende voorzieningen om het onderwijs te kunnen verzorgen. De technische apparatuur voor bouwkunde en civiele techniek is wel verouderd. De studenten kunnen zich de basisvaardigheden met de beschikbare apparatuur eigen maken. Studenten worden in ruime mate begeleid bij de studie. Studenten waarderen de NQA UNA: hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek 5/85

6 persoonlijke aandacht die zij krijgen van de studieloopbaanbegeleider en van de docenten. De informatievoorziening naar studenten toe verloopt goed. De opleidingen gebruiken daarbij Blackboard als digitaal medium. Docenten hebben veel persoonlijk contact met de studenten door de kleinschaligheid van de opleidingen. Interne kwaliteitszorg De opleidingen sluiten aan bij het systeem voor interne kwaliteitszorg van de faculteit, dat is geënt op de uitgangspunten van de universiteit. De opleidingen toetsen via verschillende evaluatie-instrumenten de tevredenheid van betrokkenen en zorgen vervolgens voor verbeteringen. De opleidingen kunnen de registratie van de uitvoering van acties verbeteren door bij te houden wie, wat, wanneer gaat doen of wanneer de verbeteractie gerealiseerd is. De opleidingen betrekken studenten, medewerkers, alumni en vertegenwoordigers van het werkveld op passende wijze bij de kwaliteitszorg. Resultaten Het auditteam heeft in november 2010 vastgesteld dat een klein deel van de eindwerkstukken van de opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek, die het auditteam heeft ingezien, niet op overtuigende wijze voldeden aan het bachelorniveau (er was twijfel bij het auditteam over het eindniveau van deze eindscripties). Het auditteam vernam dat de opleidingen bezig waren met het doorvoeren van verbeteringen in de afstudeerprocedure en met het aanscherpen van de beoordelingscriteria. Het auditteam verzocht de opleidingen de aangekondigde verbetermaatregelen vast te leggen en aanvullend inzage te geven in eindwerkstukken die volgens het nieuwe afstudeerbeleid (vastgelegd in een nieuwe afstudeerhandleiding) zijn uitgevoerd. In september 2011 heeft het auditteam nieuwe afstudeerwerkstukken ontvangen. Het auditteam is positief over de verbetermaatregelen die de opleidingen hebben genomen. De nieuwe afstudeerhandleiding van de opleiding is, aldus het auditteam, overzichtelijk en bruikbaar voor het uitwerken van een proposal en afstudeeronderzoek op bachelorniveau. De resultaten van de nieuwe afstudeerhandleiding zijn goed zichtbaar in het eindniveau dat de studenten met hun afstudeerscriptie aantonen. In de nieuwe afstudeerwerkstukken is de nadruk meer komen te liggen op de technische uitwerking en doorrekening van de technische oplossingen. In 2010 was dit, aldus het auditteam, veel minder het geval. Toen lag de nadruk meer op de ontwerpfase en te weinig op de technische aspecten die de bouwkundig ingenieur en civiel technisch ingenieur moeten beheersen. Het auditteam hecht er aan te melden dat de opleidingen het eindniveau (van de technische aspecten) niet alleen in de eindscriptie toetsen. De technische aspecten van beide opleidingen komen op een degelijke wijze in beide programma s aan bod. De toetsen over de technische aspecten zijn van goede kwaliteit en weerspiegelen het bachelorniveau. De eindwerkstukken van 2011 laten zien dat de technische aspecten in het eindproduct van de student voldoende aan bod komen. Het auditteam stelt vast dat de eindwerkstukken die het in september 2011 heeft ingezien, voldoen aan het niveau dat verwacht mag worden van een bachelor Civiele Techniek en Bouwkunde. 6/85 NQA UNA: hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek

7 De rendementen van beide opleidingen zijn laag. De lage score dient wel in de context geplaatst te worden waarin de opleidingen zich bevinden. De situatie bij de UNA kan niet vergeleken worden met de rendementen die aan Nederlandse opleidingen in de sector techniek van het hbo behaald worden, onder andere vanwege de sociaaleconomische situatie van Curaçao. Conclusie Alles overziend komt het auditteam van NQA tot de conclusie dat het auditteam positief is over de kwaliteit en het niveau van de bestaande hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek van de University of the Netherlands Antilles. Een onderbouwing van deze conclusie is opgenomen in hoofdstuk 2. NQA UNA: hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek 7/85

8 8/85 NQA UNA: hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek

9 1 Basisgegevens 11 2 Beoordeling Doelstellingen van de opleiding Programma Inzet van personeel Voorzieningen Interne kwaliteitszorg Resultaten 43 3 Bijlagen 53 Bijlage 1 Deskundigheden auditteam 55 Bijlage 2 Onafhankelijkheidsverklaring auditteam 63 Bijlage 3 Bezoekprogramma 71 Bijlage 4 Bijlagen zelfevaluatie en ter inzage gelegd materiaal 77 Bijlage 5 Domeinspecifieke referentiekader en opleidingscompetenties 81 NQA UNA: hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek 9/85

10 10/85 NQA UNA: hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek

11 1 Basisgegevens De basisgegevens van de bestaande hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek zijn in onderstaande tabellen weergeven. Bouwkunde 1. Naam instelling University of the Netherlands Antilles 2. Oriëntatie en niveau Hbo-bachelor 3. Aantal studiepunten Afstudeerrichting(en) - 5. Locatie Willemstad, Curaçao 6. Variant Voltijd 7. Inhoudelijk profiel opleiding De opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek zijn nauw met elkaar verbonden. In het eerste jaar krijgen studenten voornamelijk gemeenschappelijke lessen. Na het eerste jaar bestaat er de mogelijkheid een korte stage van vier weken te volgen. Voor studenten die in hun vorige studie geen stage hebben gelopen is deze korte stage een verplicht onderdeel van hun studie. In het tweede studiejaar kiest de student tussen Bouwkunde of Civiele Techniek. Een deel van het vakkenpakket in het tweede en derde studiejaar is verplicht voor zowel Bouwkunde als Civiele Techniek. Het derde jaar bestaat uit colleges en een stage van een half jaar die in het buitenland gelopen moet worden. Het vierde jaar bestaat uit colleges en een afstudeerperiode van 100 werkdagen. Men kan beginnen aan het afstudeerproject als alle vakken gehaald zijn. Studenten die beide opleidingen volgen moeten voor zowel Bouwkunde als voor Civiele Techniek een afzonderlijk afstudeertraject doorlopen. 8. Beoogd werkveld alumni De afgestudeerd bouwkundige kan werken als medewerker bij een architectenbureau, technisch ontwerper, opzichter, constructeur, werkvoorbereider, uitvoerder, projectleider, calculator of technisch medewerker. Deze functies kunnen vervuld worden bij bouwbedrijven, architecten-, ingenieurs- en adviesbureaus, aan de bouw toeleverende bedrijven, projectontwikkelaars, beheermaatschappijen, woningcorporaties, onderzoeksinstellingen of overheid. De student zal na zijn afstuderen en na enkele jaren ervaring in staat zijn om plannen uit te werken voor het realiseren van gebouwen en het inrichten van de ruimte op verschillende schaalniveaus. 9. Plaats opleiding in organisatiestructuur hogeschool Elektrotechniek, Civiele Techniek en Industriële technologie De opleiding Bouwkunde is samen met de opleidingen ICT, onderdeel van de Faculteit der Technische wetenschappen (FdTW). De FdTW is een van de vijf faculteiten van de UNA. Aan de UNA worden in totaal 17 opleidingen aangeboden. 10. Schema opbouw programma Zie schema Curriculum Bouwkunde. Bron: Studiegids UNA. NQA UNA: hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek 11/85

12 Civiele Techniek 1. Naam instelling University of the Netherlands Antilles 2. Oriëntatie en niveau Hbo-bachelor 3. Aantal studiepunten Afstudeerrichting(en) - 5. Locatie Willemstad, Curaçao 6. Variant(en) Voltijd 7. Inhoudelijk profiel opleiding De opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek zijn nauw met elkaar verbonden. In het eerste jaar krijgen studenten voornamelijk gemeenschappelijke lessen. Na het eerste jaar bestaat er de mogelijkheid een korte stage van vier weken te volgen. Voor studenten die in hun vorige studie geen stage hebben gelopen is deze korte stage een verplicht onderdeel van hun studie. In het tweede studiejaar kiest de student tussen Bouwkunde of Civiele Techniek. Een deel van het vakkenpakket in het tweede en derde studiejaar is verplicht voor zowel Bouwkunde als Civiele Techniek. Het derde jaar bestaat uit colleges en een stage van een half jaar die in het buitenland gelopen moet worden. Het vierde jaar bestaat uit colleges en een afstudeerperiode van 100 werkdagen. Men kan beginnen aan het afstudeerproject als alle vakken gehaald zijn. Studenten die beide opleidingen volgen moeten voor zowel Bouwkunde als voor Civiele Techniek een afzonderlijk afstudeertraject doorlopen. 8. Beoogd werkveld alumni De afgestudeerd civiele technicus kan werken als civieltechnisch ontwerper, opzichter, constructeur, werkvoorbereider, uitvoerder, projectleider, calculator of technisch medewerker. Deze functies kunnen vervuld worden bij aannemersbedrijven, ingenieurs- en adviesbureaus, aan de bouw toeleverende bedrijven, wegenbouwbedrijven, vervoersbedrijven, projectontwikkelaars, beheermaatschappijen, woningcorporaties, onderzoeksinstellingen overheid of semioverheid (zoals nutsbedrijven). De student zal na zijn afstuderen en na enkele jaren ervaring in staat zijn om plannen te maken voor het realiseren van civieltechnische werken (wegen, waterwerken, kunstwerken, grondwerken, rioleringen, enz.). Hij zal in staat zijn, door middel van een methodische werkwijze, organisatorische, functionele, constructieve en omgevingseisen te integreren tot een samenhangend geheel van gebouwde en aangelegde voorzieningen en inrichtingsplannen. 9. Plaats opleiding in organisatie-structuur hogeschool De opleiding Civiele Techniek is samen met de opleidingen ICT, Elektrotechniek, Bouwkunde en Industriële Technologie onderdeel van de Faculteit der Technische wetenschappen (FdTW). De FdTW is een van de vijf faculteiten van de UNA. Aan de UNA worden in totaal 17 opleidingen aangeboden. 10. Schema opbouw programma Zie schema Curriculum Civiele Techniek. Bron: Studiegids UNA. 12/85 NQA UNA: hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek

13 NQA UNA: hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek 13/85

14 Maatschappelijke context van de universiteit De Universiteit van de Nederlandse Antillen heeft in het zelfevaluatierapport een aparte paragraaf opgenomen over de locale context waarin de universiteit werkt. NQA is van mening dat de informatie opgenomen in dit visitatierapport in de context geplaatst dient te worden van de Curaçaose samenleving. De sociaal culturele, maatschappelijke, financieel economische en geografische context van de UNA is bepalend voor haar functioneren. Deze context van de UNA verschilt in een aantal opzichten van die van soortgelijke instellingen in het buitenland. Vandaar dat deze informatie aan dit visitatierapport is toegevoegd. Enige belangrijke kenmerken van de UNA-omgeving zijn: - Curaçao is een eiland in ontwikkeling. In oktober 2010 heeft Curaçao de status van land verkregen. - Kleinschaligheid. De docententeams zijn klein. Dit brengt met zich mee dat de UNA veel gebruik maakt van gastdocenten, die vaak verregaand gespecialiseerd zijn en actuele kennis bezitten. Daarnaast vertegenwoordigen zij een directe band met overheid, bedrijfsleven en maatschappij. De UNA zelf heeft door de kleinschaligheid veel informele contacten en een nauwe relatie met de overheid en het bedrijfsleven. - Caribische/ Antilliaanse / Curaçaose cultuur. o Studenten zijn meer gewend te luisteren en minder om te vragen. o Proactief handelen of assertiviteit wordt pas op latere leeftijd op prijs gesteld. o Studenten zorgen vaak voor andere leden van het gezin, zoals ouders, broertjes en zusjes, of andere familieleden. Of zij hebben zelf een of meerdere kinderen. o Studenten zijn soms de enige studerenden uit een lager maatschappelijk milieu. o Op de UNA studeren relatief veel werkstudenten. - Specifieke maatschappelijke functie als nationale universiteit. - Specifieke wensen en behoeften vanuit het werkveld, voortkomend uit de maatschappelijke situatie. - Beperkte financiële middelen, gekoppeld aan beperkte mogelijkheden voor het werven van additionele financieringsbronnen. - Sterke concurrentie met Nederland als hoog gewaardeerd studieland onder de bevolking. - De verscheidenheid aan vooropleidingen van de instromende studenten. De UNA meldt in het zelfevaluatierapport dat deze context niet mag leiden tot concessies aan de beoogde kwaliteit. Dit vraagt om extra kwaliteitsimpulsen en een extra inspanning om het gewenste kwaliteitsniveau te behalen en te behouden. Het kwaliteitsbeleid van de UNA volgt, aldus het zelfevaluatierapport van de UNA, daarom nauw de internationale trends op kwaliteitsgebied in het hoger onderwijs. 14/85 NQA UNA: hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek

15 2 Beoordeling Het auditteam komt samenvattend tot het volgende oordeel over de opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek: Onderwerp Oordeel Facet Oordeel Bouwkunde 1 Doelstellingen P 1.1 Domeinspecifieke eisen 1.2 Niveau 1.3 Oriëntatie hbo 2 Programma P 2.1 Eisen hbo 2.2 Relatie doelstellingen - programma 2.3 Samenhang programma 2.4 Studielast 2.5 Instroom 2.6 Duur 2.7 Afstemming vormgeving - inhoud 2.8 Beoordeling en toetsing 3 Inzet personeel P 3.1 Eisen hbo 3.2 Kwantiteit 3.3 Kwaliteit 4 Voorzieningen P 4.1 Materiële voorzieningen 4.2 Studiebegeleiding 5 Interne kwaliteitszorg P 5.1 Evaluatie resultaten 5.2 Maatregelen verbetering 5.3 Betrokkenheid 6 Resultaten P 6.1 Gerealiseerd niveau 6.2 Onderwijsrendement Goed Goed Goed Voldoende Goed Goed Goed Voldoende Voldaan Voldoende Voldoende Goed Goed Goed Voldoende Goed Goed Goed Goed Voldoende Onvoldoende Oordeel Civiele Techniek Goed Goed Goed Voldoende Voldoende Goed Goed Voldoende Voldaan Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Voldoende Goed Goed Goed Goed Voldoende Onvoldoende Het auditteam beoordeelt de kwaliteit en het niveau van de bestaande hbobacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek van de University of the Netherlands Antilles positief. Het auditteam beschrijft in de volgende paragrafen per onderwerp en per facet van het NVAO beoordelingskader de bevindingen, overwegingen en conclusies. Elke paragraaf sluit af met een samenvattend oordeel op onderwerpniveau. NQA UNA: hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek 15/85

16 2.1 Doelstellingen van de opleiding Domeinspecifieke eisen (facet 1.1) De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk). Bevindingen De opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek leiden op tot bachelors of Built Environment. De opleidingen hebben een eigen set eindkwalificaties ontwikkeld en vastgelegd in Eindkwalificaties Bouwkunde en Civiele Techniek Daarin hebben beide opleidingen een eigen deel, dat is opgesplitst in een beroepsdeel en een opleidingsdeel. De functies die afgestudeerden van de opleiding uitoefenen en de bijbehorende taken zijn beschreven in het beroepsdeel. Het opleidingsdeel bestaat uit een opsomming van eindkwalificaties waarover een afgestudeerde moet beschikken om de taken zelfstandig en adequaat te kunnen uitvoeren. De opleidingen hebben de eindkwalificaties in negen rubrieken opgenomen. Vijf rubrieken komen overeen met fasen van een project (initiatief definitie, ontwerp, voorbereiding, realisatie en nazorg) en de andere vier zijn overige aspecten van de beroepsuitoefening (algemene vaardigheden, sociale en communicatieve vaardigheden, informatietoepassingen en zelfsturing). Bij elk van de rubrieken zijn één of meer eindkwalificaties geformuleerd. In bijlage 5 van dit visitatierapport is een overzicht van deze eindkwalificaties van beide opleidingen opgenomen. De eindkwalificaties zijn gevalideerd door de werkveldcommissie van de opleidingen. Iedere drie jaar beoordelen beide opleidingen in overleg met vertegenwoordigers uit het werkveld of de eindkwalificaties nog actueel en passend zijn bij de beroepspraktijk. In 2008 zijn de eindkwalificaties aangepast. De eindkwalificaties van beide opleidingen sluiten aan bij de competenties zoals omschreven in het domeinprofiel BBE Bachelor of Built Environment, Een toekomstgerichte profielbeschrijving Dit profiel is tot stand gekomen in overleg met en gevalideerd door vertegenwoordigers uit het beroepenveld. In de competenties is volgens de opleidingen (impliciet) rekening gehouden met internationale kwalificaties. Uit de Matrix vergelijking eindkwalificaties Bouwkunde en Civiele Techniek met domeincompetenties Built Environment die is opgesteld door de opleidingen, blijkt dat de eindkwalificaties overeenkomen met de in Nederland landelijk overeengekomen domeincompetenties. De opleidingen beschikken over één gezamenlijke werkveldcommissie, met leden afkomstig uit de beroepspraktijk waarin afgestudeerden actief zijn. De commissie komt ten minste één keer per jaar bijeen. Het auditteam heeft notulen van de werkveldadviescommissie ingezien en stelt vast dat de commissie kwaliteit van de opleidingen bespreekt en suggesties doet aan de opleiding om verbeteringen aan te brengen in de opleiding. 16/85 NQA UNA: hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek

17 De opleidingen geven aan dat zij zich niet kunnen vergelijken met soortgelijke regionale opleidingen, omdat er een verschil bestaat tussen het systeem van hoger onderwijs in de Caribische regio en het Nederlandse systeem met een hbo-bachelor dat de UNA hanteert. Uit een curriculumvergelijking blijkt dat de opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek meer aandacht besteden aan theoretische kennis, management en entrepreneurship dan vergelijkbare opleidingen in Nederland. De keuze voor een brede opleiding is met instemming van de werkveldcommissie en alumni gemaakt. Overwegingen De eindkwalificaties zijn, aldus het auditteam duidelijk en passend voor de gewenste brede opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek. Alle fasen van het bouwproces komen in de eindkwalificaties aan bod. De eindkwalificaties zijn vergeleken met die van hbo-opleidingen bouwkunde en civiele techniek in Nederland. De eindkwalificaties zijn in overleg met het regionale werkveld en alumni ontwikkeld en vastgesteld. Conclusie Op grond van bovenstaande bevindingen en overwegingen komt het auditteam op dit facet tot het oordeel goed voor beide opleidingen. Niveau bachelor (facet 1.2) De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een bachelor. Bevindingen De opleidingen beschikken elk over een eigen set eindkwalificaties, deze is getoetst aan de domeincompetenties BBE en goedgekeurd door de werkveldcommissie. De eindkwalificaties zijn richtinggevend voor de inhoud en de vormgeving van het onderwijs. In de competenties is rekening gehouden met internationale (Europese, Nederlandse) kwalificaties. De FdTW gebruikt de Dublin descriptoren als internationale indicatoren voor het bachelorniveau. De opleidingen hebben de kernkwalificaties Bouwkunde en Civiele Techniek vergeleken met de Dublin descriptoren. In het document Dublin descriptorenmatrix Bouwkunde en Civiele Techniek tonen de opleidingen aan op welke wijze de eindkwalificaties overeenkomen met de Dublin descriptoren. De Dublin descriptor Kennis en Inzicht komt bijvoorbeeld overeen met de volgende kernkwalificaties van beide opleidingen: initiatief, uitwerking en voorbereiding uitvoering, inzicht in organisaties, communicatie. De Dublin descriptor Communicatie komt terug in initiatief, ontwerp, uitvoering, samenwerken en communicatie. De opleidingen gaan in het zelfevaluatierapport uitvoerig in op de relatie tussen de eindkwalificaties, Dublin descriptoren en het onderwijsprogramma. Bijvoorbeeld: de Dublin descriptor Kennis en Inzicht is verweven in de vakken van de theoretische leerlijn, die ongeveer vijftig procent van het curriculum beslaat en de descriptor Toepassen van Kennis en Inzicht vindt plaats in de projectlijn en in de praktijklijn. NQA UNA: hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek 17/85

18 Het auditteam is van mening dat de eindkwalificaties herkenbaar aansluiten bij de Dublin descriptoren. De Curriculummatrix Bouwkunde en Civiele Techniek maakt inzichtelijk welke eindkwalificaties in elk studieonderdeel aan bod komen. Overwegingen Het auditteam stelt vast dat de opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek overtuigend aantonen dat de eindkwalificaties aansluiten bij internationaal erkende beschrijvingen van het bachelorniveau. Conclusie Op grond van bovenstaande bevindingen en overwegingen komt het auditteam op dit facet tot het oordeel goed voor beide opleidingen. Oriëntatie hbo bachelor (facet 1.3) De eindkwalificaties zijn mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. De eindkwalificaties weerspiegelen het niveau van beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een hbo-opleiding vereist of dienstig is. Bevindingen De eindkwalificaties voor beide opleidingen zijn tot stand gekomen in overleg met de werkveldcommissie en alumni. Daarnaast zijn de kwalificaties gespiegeld aan de domeincompetenties BBE. De werkveldcommissie speelt een rol bij het actualiseren van de eindkwalificaties, dat elke drie jaar gebeurt. Bij de laatste actualisatie in 2008 vonden de leden van de werkveldcommissie de eindkwalificaties passend voor de beroepspraktijk van de afgestudeerde bouwkundige en civieltechnische ingenieurs. De competenties weerspiegelen volgens de werkveldcommissie het niveau van de beginnende beroepsbeoefenaar. De beroepstaken waarvoor de studenten conform de documenten Eindkwalificaties Bouwkunde & Civiele Techniek worden opgeleid, kunnen volgens de werkveldcommissie niet zonder een opleiding op bachelor niveau uitgevoerd worden. Naast de werkveldcommissie ontvangen de opleidingen signalen voor actualisatie van de eindkwalificaties van gastdocenten en gastsprekers. Wijzigingsvoorstellen worden vanwege de kleinschaligheid van de opleidingen informeel ingebracht bij docenten en zij zorgen ervoor dat voorstellen bij de coördinator komen of worden besproken in de afdelingsvergadering. Verder wordt feedback van stage- en afstudeerbegeleiders (zowel lokaal als uit Nederland) verwerkt in de eindkwalificaties. De opleidingen geven in het zelfevaluatierapport wel aan dat de documentatie van de voorstellen tot veranderingen in de eindkwalificaties nog verbeterd kan worden om te borgen dat vernieuwing van de eindkwalificaties leiden tot de juiste curriculumwijzigingen. 18/85 NQA UNA: hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek

19 De opleiding Bouwkunde leidt studenten op tot startbekwame beroepsbeoefenaren die actief zijn in alle fasen van een levenscyclus van bouwkundige werken. Afgestudeerden kunnen in dienst komen bij een organisatie of als zelfstandig gevestigd bouwkundige werken. Voorbeelden van organisaties waar afgestudeerden Bouwkunde werken zijn bouwbedrijven, architecten-, ingenieurs- en adviesbureaus, toeleverende bedrijven, projectontwikkelaars, beheersmaatschappijen, woningcorporaties, onderzoeksinstellingen en overheidsdiensten. Voorbeelden van startfuncties zijn architectonisch medewerker, technisch ontwerper, opzichter, constructeur, werkvoorbereider, uitvoerder, projectleider, calculator en technisch medewerker. Doorgroeifuncties zijn adviseur, bedrijfsleider, commercieeltechnischmedewerker, acquisiteur en medewerker architect. Afgestudeerden Civiele Techniek hebben de taak om een goede en veilige infrastructuur te ontwikkelen. Daarnaast zijn ze inzetbaar voor offshore-werk, drinkwatervoorzieningen, milieutechnisch werk, onderzoeks- en ontwikkelingswerk. De beroepstaken van een civiel technicus bestaan uit het ontwerp, de constructie en de uitvoering van infrastructurele bouwwerken. Afgestudeerden zijn onder andere werkzaam bij aannemingsbedrijven, ingenieurs- en adviesbureaus, toeleverende bedrijven, wegenbouwbedrijven, vervoersbedrijven, projectontwikkelaars, beheermaatschappijen, woningcorporaties, onderzoeksinstellingen, overheid en semi-overheid. Functies die afgestudeerden kunnen vervullen zijn technisch ontwerper, opzichter, constructeur, werkvoorbereider, uitvoerder, projectleider, calculator en technisch medewerker. Doorgroeifuncties zijn adviseur, bedrijfsleider, commercieel-technischmedewerker en acquisiteur. De beschrijvingen van functies en organisaties zijn voor studenten opgenomen in de Studiegids FdTW en op de elektronische leeromgeving van de UNA. Overwegingen Het auditteam stelt vast dat de werkveldcommissie van de opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek mede de kwaliteit bewaken van de eindkwalificaties. Dat doen zij door met regelmaat de kwaliteit van de opleiding, studenten en afgestudeerden te bespreken met de opleiding. Zij doen suggesties voor verbeteringen indien tekortkomingen worden geconstateerd. Alle aspecten van het bouwproces komen aan bod. De eindkwalificaties hebben betrekking op het brede veld van bouw en civiele techniek. De eindkwalificaties zijn herkenbaar voor een startende bouwkundige of civiel technicus op bachelorniveau. Conclusie Op grond van bovenstaande bevindingen en overwegingen komt het auditteam op dit facet tot het oordeel goed voor beide opleidingen. Samenvattend oordeel Doelstellingen opleiding Alle facetten zijn ten minste met een voldoende beoordeeld en daarmee is het onderwerp Doelstelling opleiding positief voor beide opleidingen. NQA UNA: hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek 19/85

20 2.2 Programma De opleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek zijn twee afzonderlijke opleidingen, maar hebben in alle studiejaren gezamenlijke programmaonderdelen. De uitgangspunten en structuur van het studieprogramma, de keuze voor de werkvormen en de wijze van toetsing zijn beschreven in de Studiegids FdTW en de Semesterhandleiding BK&CT. Eisen hbo (facet 2.1) Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied/de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Bevindingen Kennisontwikkeling heeft een belangrijke plaats in de opleidingen (vijftig procent van het curriculum) en vindt plaats door studie- en vakliteratuur en internetbronnen. De afdelingscoördinator stelt jaarlijks de literatuurlijst op, in overleg met de docenten. De opleidingen vergelijken de literatuur met die van andere hbo-opleidingen. Het auditteam stelt vast dat de literatuur enigszins verouderd is (funderingstechnieken, grondmechanica). Er is, aldus het auditteam, actueler onderwijsmateriaal beschikbaar zowel in het Nederlands als in het Engels. De constructieve vakken zoals staal en beton zijn voldoende actueel. Studieboeken en literatuur worden opgenomen in de bibliotheek, zodat studenten over deze literatuur kunnen beschikken. Daarnaast heeft de bibliotheek abonnementen op verschillende tijdschriften. De opleidingscoördinator overlegt met de bibliotheek welke tijdschriften voor studenten beschikbaar moeten zijn. Dit zijn voor Bouwkunde en Civiele Techniek bijvoorbeeld Natuur en Techniek, Detail, Bouw/Architectuur.nl, Architect & Architect interieur & Architect detail, The Architectural review. Voor Civiele Techniek: vakblad voor weg- en waterbouwers, El Croquis, Land en water: vakblad voor civiel- en milieutechniek, Tijdschrift voor bouwrecht, Verkeerskunde & jaarboek, Polytechnisch Tijdschrift, l Architecture Aujourd hui. Verder hebben de studenten via de bibliotheek toegang tot de kennisbanken ScienceDirect, DARE, CROW, Nederlandse normen (NEN-normen) en NBD en de database van Emerald educational publishers. De opleidingen gebruiken studiemateriaal dat uit de beroepspraktijk afkomstig is, zoals nota s van de overheid. In het vak ruimtelijke ontwikkeling en volkshuisvesting dat studenten van beide opleidingen volgen, wordt bijvoorbeeld de Beleidsnota Volkshuisvesting Curaçao en het Eilandelijk Ontwikkelingplan gebruikt. De Bouwverordening komt aan de orde in het vak bouwrecht. 20/85 NQA UNA: hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek

21 Door gastlezingen, excursies, projecten en stages maken studenten kennis met de beroepspraktijk. In de eerste helft van het studiejaar krijgen studenten zowel kennis als praktische vaardigheden aangeboden. In het tweede semester werken studenten van beide opleidingen aan het project Draagconstructies, waarin studenten leren draagconstructies te berekenen en te ontwerpen en maken ze een maquette. In elk jaar hebben de studenten projecten met gastsprekers, bijvoorbeeld bij de projecten Openbare ruimte en Ruimtelijke ontwikkeling. Daarnaast zijn er tijdens ieder project excursies naar de onderzoekslocatie, zoals de restauratie van de Pontjesbrug (aanpak en constructie) en het Hyatt Hotel (algemene constructie). Studenten die in hun vooropleiding geen relevante werkervaring hebben opgedaan volgen aan het einde van het eerste jaar een verplichte stage van vier weken bij een lokale organisatie. In het derde jaar volgen alle studenten een stage, die verplicht buiten Curaçao plaatsvindt. De meeste studenten lopen deze stage in Nederland. Stagiairs worden in Nederland begeleid door docenten van de Hogeschool van Amsterdam of Hogeschool Rotterdam. Bouwkunde studenten lopen stage bij bijvoorbeeld architectenbureaus, constructiebureaus en aannemers. Studenten Civiele Techniek volgen hun stage bijvoorbeeld bij civieltechnische adviesbureaus, constructiebureaus, of aannemers. De opleidingen hebben in de Stagehandleiding Faculteit der Technische Wetenschappen 2009 algemene doelen opgenomen die voor alle studenten gelden en daarnaast formuleert iedere student persoonlijke leerdoelen. In de afstudeerfase voert iedere student zelfstandig een toegepast onderzoek uit en rapporteert daarover. De eisen die aan het onderzoek gesteld worden zijn beschreven in de Afstudeerhandleiding FdTW De student dient relevante gegevens te verzamelen, deze te analyseren en te interpreteren. Hij draagt verantwoorde oplossingen aan en communiceert over het onderzoek. Studenten leren onderzoek uitvoeren dat past bij de methoden die in de beroepspraktijk geaccepteerd zijn. Dat gebeurt onder andere in het vak methoden en technieken van onderzoek. Daaraan voorafgaand leren studenten practicumonderzoeken uit te voeren en daarover te rapporteren. Een voorbeeld hiervan is het practicum betontechnologie. Studenten doen proeven op mortel en beton volgens de methoden van de NEN-normen. Bij Civiele Techniek is het practicum grondmechanica gericht op het uitvoeren van grondonderzoek op basis van internationale normen. In beide opleidingen zijn actuele internationale ontwikkelingen uit het vakgebied opgenomen zoals duurzaamheid en milieu, energiezuinigheid en klimaatgericht bouwen. Voor Curaçao zijn de toegenomen aandacht voor het cultureel erfgoed en de gevolgen daarvan voor bouwkunde, architectuur en civiele techniek van belang. Deze ontwikkelingen komen terug in verschillende projecten en vakken, zoals de projecten Woning (klimaatbewust bouwen) en Restauratie (duurzaamheid en cultureel erfgoed) en het vak Bouwmethodiek (energie- en klimaatbewust bouwen). Het auditteam constateert dat actuele internationale ontwikkelingen sterk bouwkundig gericht zijn en weinig civiel technisch. NQA UNA: hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek 21/85

22 Studenten leren technische, organisatorische en sociale vaardigheden als tekenen, construeren, ontwerpen, analyseren, samenwerken, reflecteren, projectmatig en systematisch werken en schriftelijk en mondeling communiceren. Dit gebeurt in vakken zoals Bouwkundig tekenen, Autocad, Handtekenen, Waterbouwkundig tekenen (voor studenten Civiel Techniek), Communicatieve vaardigheden, Planning en organisatie en de studieloopbaanbegeleiding. Studenten passen de verworven vaardigheden toe in de projecten en tijdens de stage. Het auditteam merkt op dat in het programma aandacht wordt besteed aan schriftelijk rapporteren, maar in de producten van de studenten is het resultaat daarvan nog niet voldoende zichtbaar. Dit geldt ook voor onderzoeksvaardigheden. Studenten van de FdTW zijn positief over de praktijkgerichtheid van de opleidingen en de actualiteit van het programma zo blijkt uit het STO Studenten zijn tevreden over de interactie met de beroepspraktijk en de voorbereiding van de opleiding op de beroepspraktijk. In het gesprek met het auditteam melden de studenten dat zij de praktijk in de opleiding zeer waarderen. Overwegingen Het auditteam stelt vast dat de opleidingen een degelijke theoretische basis leggen voor bouwkunde en civiele techniek. Het lesmateriaal is deels gedateerd. De inbreng in het programma van veel gastdocenten zorgt ervoor dat het programma zeer praktijkgericht is en dat actuele ontwikkelingen voldoende aan bod komen. Het programma besteedt aandacht aan schriftelijk rapporteren, maar in de producten van de studenten is het resultaat daarvan nog niet voldoende zichtbaar. Studenten leren practicumonderzoeken uit te voeren en daarover te rapporteren. Tevens leren zij in het vak methoden en technieken van onderzoek hoe zij een vraagstuk uit de praktijk op systematisch wijze kunnen analyseren en oplossen. In de producten van de studenten komt dit echter nog niet goed naar voren. Conclusie Op grond van bovenstaande bevindingen en overwegingen over schriftelijke rapportage, onderzoeksvaardigheden en enigszins gedateerd lesmateriaal komt het auditteam op dit facet tot het oordeel voldoende voor beide opleidingen. Relatie doelstellingen en inhoud programma (facet 2.2) Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties, qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties van de doelstellingen zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheden om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Bevindingen De eindkwalificaties van beide opleidingen omvatten aspecten van kennis, inzicht en vaardigheden en zijn op een vergelijkbare manier uitgewerkt in het programma. De vakken, projecten en stage zijn opgenomen in leerlijnen (zie facet 2.7). 22/85 NQA UNA: hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek

23 Het curriculum is concentrisch opgebouwd, vakken kunnen meerdere malen in het curriculum voorkomen, maar worden complexer naarmate ze later in het curriculum zijn geplaatst. Beide opleidingen hebben een curriculummatrix opgesteld die de relatie tussen de eindkwalificaties en de vakken weerspiegelt. In de Curriculummatrix Bouwkunde en Civiele Techniek wordt zichtbaar welke vakken een bijdrage leveren aan het verwerven van iedere eindkwalificatie (zie ook facet 1.2). Het auditteam stelt vast dat de opleiding op zeer detaillistische wijze de relatie tussen vak / curriculumonderdeel en eindkwalificaties heeft vastgelegd in de curriculummatrix. Het auditteam heeft het lesmateriaal van beide opleidingen bestudeerd en stelt vast dat de eindkwalificaties per vak zijn uitgewerkt in eindtermen. In elke vakomschrijving wordt vermeld aan welke eindkwalificaties de eindtermen van een vak bijdragen. De eindtermen zijn vervolgens uitgesplitst in leerdoelen. Het niveau is in de toetsmatrijs duidelijk beschreven. Het auditteam maakt voor de opleiding civiele techniek hierbij een kanttekening. In een deel van het materiaal van civiele techniek zijn de eindkwalificaties goed vertaald naar leerdoelen. Maar voor een deel ook niet. Dit betreft vaak de vakken die door gastdocenten worden gegeven. Voor civiele techniek is de vertaling van de eindkwalificaties naar eindtermen, leerdoelen en niveau niet altijd duidelijk gemaakt in de cursusbeschrijving. De opleidingen hebben de eindtermen nader uitgewerkt in niveau-indicaties. Daarmee leggen de opleidingen voor elke fase van de opleiding het te behalen niveau vast (oplopend in moeilijkheidsgraad). Het niveau ontwikkelt zich van het kennen van de stof naar begrijpen, toepassen (analyseren, synthetiseren) en integreren van kennis en vaardigheden. In het zelfevaluatierapport geven de opleidingen voorbeelden van de vertaling van eindkwalificaties in eindtermen en leerdoelen van enkele vakken. Uit het Rapport Evaluatie Theorievakken blijkt dat de studenten de leerdoelen van de vakken kennen en deze positief waarderen. Overwegingen Het auditteam is positief over de wijze waarop de opleidingen de eindkwalificaties hebben uitgewerkt naar de leerdoelen. De relatie eindkwalificaties en programmaonderdelen zoals gepresenteerd in de curriculummatrix van beide opleidingen is voor een deel van de vakken van civiele techniek echter niet altijd navolgbaar. Desalniettemin stelt het auditteam vast dat het vakkenpakket van beide opleidingen de eindkwalificaties goed dekken. De eindkwalificatie komen in het programma in voldoende mate aan bod. Het auditteam is er van overtuigd dat het programma studenten in staat stelt de eindkwalificaties te behalen. Conclusie Op grond van bovenstaande bevindingen en overwegingen en de opmerking over civiele techniek komt het auditteam op dit facet tot het oordeel goed voor Bouwkunde en voldoende voor Civiele Techniek. NQA UNA: hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek 23/85

24 Samenhang in opleidingsprogramma (facet 2.3) Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend opleidingsprogramma. Bevindingen De samenhang in de studieprogramma s wordt geborgd door de vier leerlijnen uit het didactisch concept van de Faculteit der Technische Wetenschappen (FdTW) (zie facet 2.7), waardoor de horizontale en verticale samenhang wordt bewaakt. De leerlijnen zijn de leidraad voor de curriculumstructuur en sturend voor de docenten bij de ontwikkeling van een vak. Verticale samenhang komt naar voren door een concentrische opbouw. Bouwkundevakken als bouwmethodiek en bouwfysica komen meerdere keren terug in de opleidingen, maar dan als uitbreiding van de studiestof. Dit geldt ook voor civiel technische vakken als wegenbouw en beton- en staalconstructies. Na het leggen van een basis passen studenten de kennis toe in steeds complexere situaties in de cursussen. Daarnaast is er verticale samenhang tussen de practica, de projecten, de derdejaarsstage en het afstuderen. Horizontale samenhang is er tussen theorievakken en de bijbehorende practica. Voorbeelden hiervan zijn Bouwmethodiek 2 en het project draagconstructies (Bouwkunde) en Grondmechanica en het practicum grondmechanica (Civiele Techniek). De vakken wiskunde en natuurkunde hebben een ondersteunende functie. Wiskundige technieken sluiten aan bij wat studenten voor de constructieve vakken nodig hebben. Om de practica en projecten goed uit te kunnen voeren, hebben studenten ook de vaardigheden nodig die ze leren bij studieloopbaanbegeleiding. Door de projecten, practica en excursies bereiden studenten zich inhoudelijk voor op de stage. Praktische voorbereiding gebeurt in de studieloopbaanbegeleiding. Er is volgtijdelijke samenhang doordat studenten pas aan de derdejaarsstage kunnen beginnen als zij alle vakken van de voorgaande semesters hebben afgerond. Aan het afstuderen mogen studenten beginnen als zij nog ten hoogste twee theorievakken open hebben staan. De opleidingen hebben deze voorwaarden ingevoerd om te garanderen dat studenten met een vooraf bepaald niveau de beroepspraktijk ingaan of aan het afstudeerproject beginnen. Studenten beoordelen de inhoudelijke samenhang van het programma positief, zo blijkt uit het STO Daarnaast zijn studenten positief over de aansluiting van het onderwijs op de stages. Overwegingen Het auditteam is positief over de samenhang in de programma s van beide opleidingen. Studenten passen de theorie toe in practica, projecten en stages. Uit bestudering van het curriculum en de vakbeschrijvingen blijkt dat het onderwijs toeneemt in complexiteit. Het auditteam is van oordeel dat de opleidingen erin geslaagd zijn een inhoudelijk samenhangend programma aan te bieden. Conclusie Op grond van bovenstaande bevindingen en overwegingen komt het auditteam op dit facet tot het oordeel goed voor beide opleidingen. 24/85 NQA UNA: hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek

25 Studielast (facet 2.4) Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Bevindingen De opleidingen spreiden de studielast over de semesters en de studiejaren. De geplande studielast is opgenomen in de programmaoverzichten in de Studiegids FdTW De opleidingen kiezen voor een hoog aantal contacturen van veertien tot twintig uren per week voor de theorievakken met daarnaast twee uur voor practica (afhankelijk van het semester) en twee tot negen uur voor projecten (afhankelijk van het semester). Alle vakken in het eerste jaar hebben sinds een aanwezigheidsplicht. Hiermee willen de opleidingen bevorderen dat studenten een passende studiehouding ontwikkelen en dat de overgang van vooropleiding naar universiteit soepel verloopt. Daarmee hoopt de afdeling Bouwkunde en Civiele Techniek dat de uitval in het eerste jaar afneemt. De studenten besteden naar eigen zeggen gemiddeld tussen de veertig en 45 uur per week aan de studie. Dat vinden zij volgens het STO 2010 aan de hoge kant. De opleidingen geven aan dat uit gesprekken met studentenpanels blijkt dat het een kwestie van planning en prioriteitstelling is en dat de studielast in de praktijk goed te hanteren is. Dat vernam het auditteam ook van studenten uit beide opleidingen met wie het team sprak. De opleidingen blijven de door studenten ervaren studielast volgen en nemen waar nodig maatregelen. Zo wordt er binnen het programma bekeken of het mogelijk is de contacturen te beperken en bepaalde vakken te combineren, zoals het samenvoegen van de vakken economie, planning en organisatie en organisatiekunde tot het nieuwe vak bouwmanagement. Daarnaast evalueren de opleidingen de invulling van de contacturen. Zo zou er minder theorie aan bod kunnen komen zodat studenten meer praktisch bezig kunnen zijn. Een struikelvak voor beide opleidingen is wiskunde, zo blijkt uit het gesprek met studenten. Het vak wiskunde wordt faculteitsbreed aangeboden aan alle techniekstudenten. De docent wiskunde differentieert in de lessen wel tussen de verschillende opleidingen, zo blijkt uit het gesprek met de docent. Voor de opleidingen bouwkunde en civiele techniek zijn ook mechanica en constructieleer moeilijke vakken. Studenten lopen hierdoor vertraging op. Om de studievoortgang te bevorderen zijn er afspraken gemaakt over tentamenperiodes, herkansingen, de inlevertermijn van verslagen en de termijn waarbinnen het beoordelingsresultaat van tentamens en verslagen bekend moet zijn. Dit is vastgelegd in het Toetsbeleid FdTW 2009 en in de Tentamen- en Frauderegeling UNA Binnen drie werkdagen nadat een cijfer bekend is gemaakt worden de cijfers geregistreerd in ProgRESS WWW. De opleidingen organiseren inzagedagen om het cijfer en de beoordeling in te zien. NQA UNA: hbo-bacheloropleidingen Bouwkunde en Civiele Techniek 25/85