Wijngaardbeheer. Nascholingscursus Registervinoloog

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Wijngaardbeheer. Nascholingscursus Registervinoloog"

Transcriptie

1 Wijngaardbeheer Nascholingscursus Registervinoloog

2 onderwerpen druivenaanplant en wijnproductie cyclus van de wijnstok stamboom van de wijnstok en nieuwe druivenrassen ziekten, ongelukken en plagen biologische en biodynamische wijnbouw casus: klimaatzones en invloeden

3 1 Spanje, 2 Frankrijk, 3 Italië, 4 China, 5 Turkije, 6 USA

4

5 ca. 40hl/ ha ca. 60hl/ ha

6

7 7 Australië, 8 Zuid-Afrika, 9 Duitsland, 10 Chili, 11 Portugal, 12 Roemenië

8 nieuwe aanplant Colchagua (Chili)

9

10

11

12

13 sapstroom

14 ontknopping

15 uitlopen

16 bloei

17

18 groene druif

19 véraison

20

21 Stamboom van de wijnstok Familie Vitaceae (wijnstokfamilie) Geslacht (14) Vitis Ondergeslacht (2) Euvitis Muscadinia (Mexico, Noord-Amerika) Noord-Amerika Europa Azië Soort (65) Vitis riparia Vitis vinifera Vitis Vitis rupestris amurensis Vitis Labrusca Variëteiten (> 5000) Pinot noir, Chasselas, (rassen) Cabernet-Sauvignon Riesling, Chardonnay, etc.

22 nieuwe druivenrassen kruisingen tussen V.vinifera onderling en met andere Vitis soorten betere resistentie tegen ziekten hogere kwaliteit hoger rendement

23 nieuwe druivenrassen voorbeelden van V. vinifera kruisingen: Müller-Thurgau (Riesling X Madeleine Royal*, 1882) * = (Pinot X Schiava grossa, 1848) Ruby Cabernet (Carignan X Cabernet Sauvignon, 1936) Pinotage (Cinsaut X Pinot noir, 1925)

24 nieuwe druivenrassen voorbeelden van hybride kruisingen: Baco blanc (Folle Blanche X Noah*, 1898) Clinton * = (Vitis riparia X Vitis Labrusca, 1869) (natuurlijke hybride van V.Labrusca en V.riparia, voor het eerst geplant in 1821) Couderc (onderstam) (6 e plant uit de 33 e rij, V.riparia X V. rupestris, 1881)

25 nieuwe druivenrassen Solaris (Freiburg 1975) Merzling X (Saperavi severnyi x Muscat Ottonel) basis van Vitis rupestris, V.vinifera en V. Amurensis, ca. 26% hybride, 74% V.vinifera Monarch (Freiburg 1988) Solaris X Dornfelder ca.13% hybride, 87% V.vinifera Regent (Geilweilerhof, 1967) (Sylvaner X Müller-Thurgau) X Chambourcin basis van Vitis rupestris, V. riparia, V. Lincecumii, V.vinifera, ca.1/3 e hybride, 2/3 e V.vinifera

26 onderstammen Vitis vinifera rassen gevoelig voor druifluis (phylloxera) en nematoden (draadwormen) Andere Vitis soorten en hybriden (kruisingen van vinifera rassen en Amerikaanse soorten) zijn wel resistent productie van kruisingen tussen V.rupestris, V.riparia etcetera levert onderstammen op die resistent zijn

27

28 overzicht ziekten, ongelukken en plagen klimatologische invloeden fysiologische gebreken/ziekten ziekten die tot verzwakking en afsterven van de stok leiden ziekten van het blad en de druif/ druiventros dierlijke parasieten

29 overzicht klimatologische invloeden vorst (wintervorst, voorjaarsvorst) hagel verbranding wind bliksem

30 overzicht fysiologische gebreken/ziekten coulure, millerandage chlorose uitdroging van blad (folletage) of de rist roodkleuring (rougeau) en geelkleuring (flavesence)

31 ziekten die tot verzwakking en afsterven van de stok leiden dierlijke parasiet: phylloxéra virusziekten houtziekten t.g.v. schimmels en overige schimmelziekten fytoplasmen en bacteriële ziekten

32 ziekten die tot verzwakking en afsterven van de stok leiden dierlijke parasiet: phylloxéra (druifluis) schade aan wortels en vorming van knoesten en knollen zichtbaar op het blad

33 ziekten die tot verzwakking en afsterven van de stok leiden virusziekten virus is eiwitachtige stof in levende cellen veelal beperkte groei, lage opbrengsten verspreiding door enten; ook door draadwormen (nematoden) Grapevine fanleaf virus (GFV), court-noué Grapevine leafroll virus (GLRV), enroulement, bladkrulziekte

34 Grapevine fanleaf virus (GFV), court-noué Grapevine leafroll virus (GLRV), enroulement, bladkrulziekte

35 ziekten die tot verzwakking en afsterven van de stok leiden ziekten van het hout t.g.v. schimmels veelal afnemende opbrengsten of plotselinge sterfte (apoplexie) schimmels vestigen zich op de wortels of in de stok (houtvaten) binnenkant van de takjes en stam wordt aangetast Eutypiose, Esca, Black Dead Arm (BDA) Pourridié (wortelschimmel), Pied noir

36 Eutypiose Esca (geleidelijk) Esca

37 ziekten die tot verzwakking en afsterven van de stok leiden fytoplasmen en bacteriële ziekten een fytoplasma is een bacterie zonder celwand, bevindt zich in het bastweefsel (floëem) Flavescence dorée, geelkleuring van het blad; overgebracht door een cicade, Scaphoideus titanus Pierce s disease, een bacterie overgebracht door insecten; sapstroom bemoeilijkt

38 Phylloxera preventie in Australië Pierce s disease preventie in Californië

39 ziekten van het blad en de druif aantasting van blad en druif leidt tot kwaliteits- en productieverlies kan ook doorwerken in volgend oogstjaar echte meeldauw (oïdium, powdery mildew) valse meeldauw (mildiou, downey mildew) grijze rot (pourriture grise, grey rot / mold) black rot, zure rot (pourriture acide), excoriose, Brenner (rougeot)

40 Oïdium op blad chemische bestrijding in essentie preventief zwavel in poeder of verpulverde vorm (contactbasis) overige schimmelwerende stoffen werken op contactbasis of dringen binnen in de plant Oïdium op druif

41 valse meeldauw op blad valse meeldauw op groeibeginsel (inflorescence) Plasmopara viticola resistente rassen aanplanten chemische bestrijding in essentie preventief middelen op basis van koper (bouillie bordelaise) overige middelen contact of binnendringen; preventief of

42 verdroging inflorescence na Botrytis grijze rot op druif Botrytis cinerea tussen 15 en 20 C en luchtvochtigheid van > 85% preventief door wijze aanplant, geleiding, beperking rendement sommige bestrijdingsmiddelen tegen meeldauw werken ook tegen Botrytis

43 mijten natuurlijke vijand: eveneens een mijt, typhlodrome dierlijke parasieten fruitspint (Panonychus ulmi) rupsen

44 cicade-achtigen (steekinsecten) dierlijke parasieten Scaphoideus titanus de drager en overbrenger van Flavescence dorée (geelkleuring) een fytoplasmatische ziekte met veel schade aan productie en levensduur van de wijnstok Empoasca vitis ( groene cicade )

45 biologische wijnbouw (in 2010/11) van biologisch verbouwde permanente gewassen (koffie, cacao, noten, olijven e.d.) betreft 8,2% druiven meer dan ha (2,9%) biologisch verbouwde druiven meer dan driekwart in Europa (Spanje, Italië en Frankrijk 80% hiervan) groei van meer dan 200% tussen 2000 en 2009; 14% in 2010

46

47

48 ha (x1000) (bron: OIV e.a. 2010/11) ha bio. (x1000) (bron: IFOAM 2010) in % Spanje ,2 5,5 Italië ,3 6,7 Frankrijk ,3 6,2 VS ,4 2,8 Turkije 500 6,5 1,3 Duitsland 102 5,2 5,1 Griekenland 111 5,0 4,5 Argentinië 218 4,0 1,9 Oostenrijk 45 3,9 8,6 Chili 202 3,9 1,9 Tsjechië 19 0,9 4,8 Zwitserland 15 0,4 2,6 Nederland 0,232 0,046 19,8

49

50

51

52 einde casus

Wijngaardbeheer. Nascholingscursus Registervinoloog

Wijngaardbeheer. Nascholingscursus Registervinoloog Wijngaardbeheer Nascholingscursus Registervinoloog onderwerpen druivenaanplant en wijnproductie cyclus van de wijnstok stamboom van de wijnstok en nieuwe druivenrassen ziekten, ongelukken en plagen biologische

Nadere informatie

Eerste dag Nascholingscursus 2013 door Gerhard Horstink

Eerste dag Nascholingscursus 2013 door Gerhard Horstink Eerste dag Nascholingscursus 2013 door Gerhard Horstink Op 11 maart werd gestart met alweer de vierde nascholingscursus. Deze keer ging de lezing over Wijngaardbeheer. Gerhard weet hier als afgestudeerd

Nadere informatie

Nascholingsbijeenkomst met Gerhard Horstink

Nascholingsbijeenkomst met Gerhard Horstink Nascholingsbijeenkomst met Gerhard Horstink Op 26 mei j.l. werd de nascholingsbijeenkomst wijnbouw gehouden in Maarn. Deze lezing door Gerhard Horstink, afgestudeerd œnoloog van de universiteit van Bordeaux,

Nadere informatie

2012: 252 2013: 281. Nascholingsbijeenkomst met Gerhard Horstink

2012: 252 2013: 281. Nascholingsbijeenkomst met Gerhard Horstink Nascholingsbijeenkomst met Gerhard Horstink Op 11 mei j.l. werd de nascholingsbijeenkomst wijngaardbeheer gehouden in Maarn. De lezing werd gegeven door Gerhard Horstink, afgestudeerd œnoloog van de universiteit

Nadere informatie

Wijnproductie en wijnbouw invloeden van bodem, klimaat en druivenras

Wijnproductie en wijnbouw invloeden van bodem, klimaat en druivenras onderwerpen Wijnproductie en wijnbouw invloeden van bodem, klimaat en druivenras Vinologenopleiding 2016 2017 wereldwijde productie druiven en wijn wijnbouw in de wereld in relatie tot het klimaat: temperatuur

Nadere informatie

Wijnbouw-enquête 2014

Wijnbouw-enquête 2014 Kris Vandenwyngaert VAC 30/01/2015 Europees landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland In samenwerking met het Departement Landbouw en Visserij Doel: 1. Koers uitzetten

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 8 januari 2004 (09.01) (OR. fr) 5142/04 AGRIORG 1

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 8 januari 2004 (09.01) (OR. fr) 5142/04 AGRIORG 1 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 8 januari 2004 (09.01) (OR. fr) 5142/04 AGRIORG 1 INGEKOMEN DOCUMENT van: mevrouw Patricia BUGNOT, directeur, namens de secretaris-generaal van de Europese Commissie

Nadere informatie

De rol van de Pépinière Viticole in de wijnbouw Le rôle de la «Pépinière Viticole» dans la viticulture Bart De Veylder

De rol van de Pépinière Viticole in de wijnbouw Le rôle de la «Pépinière Viticole» dans la viticulture Bart De Veylder De rol van de Pépinière Viticole in de wijnbouw Le rôle de la «Pépinière Viticole» dans la viticulture Bart De Veylder www.vlaamsewijnacademie.be 1 Eindwerk academiejaar 2015 2016 voor het verwerven van

Nadere informatie

6.6. Boekverslag door I woorden 4 april keer beoordeeld. Onderwerp: wijn

6.6. Boekverslag door I woorden 4 april keer beoordeeld. Onderwerp: wijn Boekverslag door I. 1820 woorden 4 april 2005 6.6 455 keer beoordeeld Vak Frans Onderwerp: wijn Inleiding: Ik houd mijn spreekbeurt over wijn. Over deze onderwerpen ga ik vertellen: 1. wijnsoorten 2. de

Nadere informatie

WRATZIEKTE & FYTOPLASMEN. Kürt Demeulemeester

WRATZIEKTE & FYTOPLASMEN. Kürt Demeulemeester WRATZIEKTE & FYTOPLASMEN Kürt Demeulemeester WRATZIEKTE FOD project POWADIS (RT-13/06) Symptomen 3 4 Wat is wratziekte? Schimmel Synchitrium endobioticum Quarantaine-organisme (A2-lijst EPPO) Overleven

Nadere informatie

De ontwikkeling van druivenrassen: samenvatting van de stand van zaken, voor een meer duurzame wijnbouw

De ontwikkeling van druivenrassen: samenvatting van de stand van zaken, voor een meer duurzame wijnbouw De ontwikkeling van druivenrassen: samenvatting van de stand van zaken, voor een meer duurzame wijnbouw Ing. Simon Crone 20 Juni 2015 Introductie Internationaal, en zeker ook in Europa, wordt op dit moment

Nadere informatie

België is een klein land, maar groot in wijn en gastronomie. La Belgique est un petit pays, mais grand dans le vin et la gastronomie

België is een klein land, maar groot in wijn en gastronomie. La Belgique est un petit pays, mais grand dans le vin et la gastronomie België is een klein land, maar groot in wijn en gastronomie. La Belgique est un petit pays, mais grand dans le vin et la gastronomie Eindwerk academiejaar 2017 2018 voor het verwerven van de titel Sommelier-Conseil

Nadere informatie

Oude en nieuwe wijnwereld

Oude en nieuwe wijnwereld Oude en nieuwe wijnwereld KREEFTSKEERKRING EVENAAR STEENBOKSKEERKRING Oude wereld Nieuwe wereld De productie in Europese wijnlanden is veel groter dan in de landen daarbuiten. Van de totale hoeveelheid

Nadere informatie

Wijnbrevet, les 7. Het Wijninstituut

Wijnbrevet, les 7.  Het Wijninstituut Wijnbrevet, les 7 www.wijninstituut.nl Het Wijninstituut Wijnbrevet les 7 Noord-Amerika: VS (California) en Canada Zuid-Amerika: Chili en Argentinië (Blind)proeven en beoordelen Blindproeven ook thuis

Nadere informatie

06/08/2014. Ir. Stan Beurskens MSC. Ing. Simon Crone. Prof. Dr. Ghislain Houben

06/08/2014. Ir. Stan Beurskens MSC. Ing. Simon Crone. Prof. Dr. Ghislain Houben DeOntwikkelingvanDruivenrassen V o o r e e n M e e r D u u r z a m e W i j n b o u w D DeeFFeeiitteennooppeeeennR Riijj K Keennm meerrkkeennvv//ddo Onnttw wiikkkkeelliinngg H Hiissttoorriiee SSttaattuuss

Nadere informatie

Wijnbouw in Nederland, geschiedenis en toekomst

Wijnbouw in Nederland, geschiedenis en toekomst Wijnbouw in Nederland, geschiedenis en toekomst Door Jan Oude Voshaar, gepubliceerd in De Wijngaard, juni 2015 Tijdens de Wijngaardeniersdag op 21 maart 2015 te Wijchen blikte Jan Oude Voshaar terug op

Nadere informatie

Presentatie. Afsterven steenfruitbomen. Klantendag Stonefruitconsult. Echteld Donderdag 7 maart. Met medewerking van Marcel Wenneker van PPO

Presentatie. Afsterven steenfruitbomen. Klantendag Stonefruitconsult. Echteld Donderdag 7 maart. Met medewerking van Marcel Wenneker van PPO oetermeer Presentatie Afsterven steenfruitbomen Klantendag Stonefruitconsult Echteld Donderdag 7 maart Met medewerking van Marcel Wenneker van PPO Boomuitval Grotere verliezen aan bomen binnen steenfruit

Nadere informatie

Witte Wijnrestanten. Domaine du Tariquet Classic Gros Manseng Sauvignon ½ fles 10,- Colombard Ugni Blanc Côtes de Gascogne Frankrijk 0,75 Liter 20,-

Witte Wijnrestanten. Domaine du Tariquet Classic Gros Manseng Sauvignon ½ fles 10,- Colombard Ugni Blanc Côtes de Gascogne Frankrijk 0,75 Liter 20,- Witte Wijnrestanten Domaine du Tariquet Classic Gros Manseng Sauvignon ½ fles 10,- Colombard Ugni Blanc Côtes de Gascogne Frankrijk 0,75 Liter 20,- Allée du sud Cuvée Marie Van der Valk 80% Clairette 20,-

Nadere informatie

Bacterieziekten. Bacterieziekten. Bacterieziekten. Bacterieziekten. Pseudomonas. Bacterieziekten. Klein en steenfruit

Bacterieziekten. Bacterieziekten. Bacterieziekten. Bacterieziekten. Pseudomonas. Bacterieziekten. Klein en steenfruit Klein en steenfruit Diverse soorten in groot- en kleinfruit: Rob Derikx Boekel, 17 februari 2016 Xanthomonas (o.a. aardbeien, kersen, pruimen) Erwinia (o.a. peren, ook wel bacterievuur genoemd) (o.a. kersen,

Nadere informatie

Aanplant en verbeteren bodemleven

Aanplant en verbeteren bodemleven en verbeteren bodemleven Over ziekteresistente druivenrassen, aanplant, het gebruik van natuurlijke schimmels en bloeiende groenbemesters Paul Spierings Druiven in top 10 meest vervuild fruit PIWI (pilzwiderstandsfähige

Nadere informatie

Zin en onzin van onderstammen voor de druivelaar

Zin en onzin van onderstammen voor de druivelaar Zin en onzin van onderstammen voor de druivelaar voorbeeldig gewortelde onderstam met ent voorzien van entwas Onderstammen voor druiven fabeltjes of noodzaak?? want: enten kost per onderstam beduidend

Nadere informatie

Udo Göebel MV. Vinoloog sinds 1990

Udo Göebel MV. Vinoloog sinds 1990 Programma ochtend 10.00 10.10 Introductie 10.10 10.25 Historie 10.25 10.45 Economisch belang 10.45-11.00 Wetgeving en huidige stand van zaken 11.00-11.15 Film 11.15-12.00 Wine of Origin Programma middag

Nadere informatie

Degustatie Roemeense wijnen

Degustatie Roemeense wijnen 1. De wijngebieden Degustatie Roemeense wijnen 2. Roemenie in cijfers Oppervlakte beplant met wijngaarden, in 1000 ha 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Totaal 255,030 250,030 249,170 247,635 242,700 238,300

Nadere informatie

Kwalificatie / herkomstbenaming. De nieuwe druiven in deze degustatie. Bonarda. Torrontés

Kwalificatie / herkomstbenaming. De nieuwe druiven in deze degustatie. Bonarda. Torrontés Woord vooraf Argentinië is met ruim 200.000 hectare wijngaard verreweg de grootste wijnproducent van Zuid- Amerika. Het is ook een land dat, min of meer in navolging van het buurland Chili, kwalitatief

Nadere informatie

De Belgische. wijnbouw. in cijfers

De Belgische. wijnbouw. in cijfers De Belgische wijnbouw in cijfers De opdracht van de FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie bestaat erin om de voorwaarden te scheppen voor een competitieve, duurzame en evenwichtige werking van de

Nadere informatie

~ WIJNCLUB van BEERSEL~ programma maand & jaar dag land streek onderwerp kleur. FR ZA Land Chenin wit 4 daagse reis

~ WIJNCLUB van BEERSEL~ programma maand & jaar dag land streek onderwerp kleur. FR ZA Land Chenin wit 4 daagse reis programma 2015 2016 maand & jaar dag land streek onderwerp kleur Oktober 2015 November 2015 December 2015 maandag 19/10 donderdag 22/10 FR ZA Land Chenin wit 4 daagse reis donderdag 3/12 maandag 7/12 Frankrijk

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Productdossier BOB Vijlen, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Productdossier BOB Vijlen, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 15052 8 juni 2015 Productdossier BOB Vijlen, Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Gelet op artikel 17 eerste lid van

Nadere informatie

Instituut voor de nationale rekeningen. Statistiek buitenlandse handel. Kwartaalbericht 2013-I

Instituut voor de nationale rekeningen. Statistiek buitenlandse handel. Kwartaalbericht 2013-I nstituut voor de nationale rekeningen Statistiek buitenlandse handel Kwartaalbericht 2013- nstituut voor de nationale rekeningen Nationale Bank van België, Brussel Alle rechten voorbehouden. De volledige

Nadere informatie

INHOUDSTAFEL. mjpublishing

INHOUDSTAFEL. mjpublishing 3 INHOUDSTAFEL HOOFDSTUK 1 GESCHIEDENIS VAN WIJN 11 1.1 Van de oudheid tot de 17de eeuw 11 1.1.1 De eerste wijnsporen 11 1.1.2 Het Oude Egypte 12 1.1.3 Het antieke Griekenland 12 1.1.4 Het Romeinse Rijk

Nadere informatie

Basiscursus Wijn, les 1

Basiscursus Wijn, les 1 Basiscursus Wijn, les 1 www.wijninstituut.nl Het Wijninstituut Basis Wijncursus les 1 Welkom en voorstelronde Lesindeling: 1. Nieuwe wereld: Noord-Amerika, Chili, Argentinië, Zuid-Afrika, Australië en

Nadere informatie

Voeding in relatie tot ziekten en plagen Maikel van de Ven 17-02-2016 Even voorstellen Sinds 2003 bezig met plantsapmetingen in aardbei en vollegrondsgroente Brix, Ec, ph, Nitraat, Kalium Na 5 jaar ervaring:

Nadere informatie

Ir. Stan Beurskens (Msc)

Ir. Stan Beurskens (Msc) Inleiding over de kansen voor Nederland als gevolg van het veranderende klimaat Hebben de kansen te maken met het klimaat of de nieuwe ontwikkelingen? Ir. Stan Beurskens (Msc) Achtergrond Bachelor degree:

Nadere informatie

Theorie Het theorie-examen bestaat uit tenminste 46 meerkeuze-vragen, waarbij moet worden gekozen uit drie antwoordmogelijkheden.

Theorie Het theorie-examen bestaat uit tenminste 46 meerkeuze-vragen, waarbij moet worden gekozen uit drie antwoordmogelijkheden. Toetswijzer SDEN 2 Voor wie? Het examen SDEN 2 is edoeld voor medewerkers in een uitvoerende functie om adviezen te geven in een winkel of restaurant. Hiervoor is kennis nodig van specifieke stijlen en

Nadere informatie

Druiven: Ontwikkeling wereldhandel en aandeel Chili (export) en Nederland (import) 10%

Druiven: Ontwikkeling wereldhandel en aandeel Chili (export) en Nederland (import) 10% wereldhandel in 1000 ton Factsheet druiven oktober FACTSHEET DRUIVEN Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com Groei wereldhandel in druiven, vooral nieuwe markten Zuid en

Nadere informatie

JAAROVERZICHT 2010 gedetailleerd per Categorie, Regio en Land Bron: CBS

JAAROVERZICHT 2010 gedetailleerd per Categorie, Regio en Land Bron: CBS Hout en Plaatmateriaal JAAROVERZICHT gedetailleerd per Categorie, Regio en Land Bron: CBS 1 van 22 08/15/2011 Hout Nederland - Index en Samenvatting Per Categorie (genummerd) zijn de gegevens uitgesplitst

Nadere informatie

HUISWIJNEN. Wit: Terrasses du Sud Chardonnay 3,75 17,50. Terrasses du Sud Sauvignon Blanc 4,00 18,50

HUISWIJNEN. Wit: Terrasses du Sud Chardonnay 3,75 17,50. Terrasses du Sud Sauvignon Blanc 4,00 18,50 HUISWIJNEN Wit: Terrasses du Sud Chardonnay 3,75 17,50 Terrasses du Sud Sauvignon Blanc 4,00 18,50 Allée du sud Cuvée Marie Van der Valk 80% Clairette 20,00 20% Grenache Blanc Languedoc Frankrijk 2 Familias

Nadere informatie

Zuid Afrika met Udo Göebel

Zuid Afrika met Udo Göebel Zuid Afrika met Udo Göebel Udo was er al vroeg bij in de wijnwereld: op zijn twintigste al vinoloog. Daarna 10 jaar bij Gall & Gall. Toen vond hij het wel goed en besloot het roer om te gooien. Tijdens

Nadere informatie

Groei en bloei van de druivenstok

Groei en bloei van de druivenstok Groei en bloei van de druivenstok Wijngaard Druivenstok Vinificatie Wetgeving en etikettering Smaak van wijn Figuur 3.1: Het proces van wijn maken De groei en bloei van de druivenstok hebben invloed op

Nadere informatie

Wijn uit het Noorderland

Wijn uit het Noorderland Santé en tsjoch! Wijn uit het Noorderland Goede wijn komt uit Frankrijk. Of uit Zuid-Afrika. Mis! Ook in Nederland, zelfs in het Noorden, zijn mooie wijngaarden te vinden die niet onderdoen voor hun buitenlandse

Nadere informatie

JAAROVERZICHT 2010 gedetailleerd per Categorie, Regio en Land Bron: CBS

JAAROVERZICHT 2010 gedetailleerd per Categorie, Regio en Land Bron: CBS Hout en Plaatmateriaal JAAROVERZICHT gedetailleerd per Categorie, Regio en Land Bron: CBS 1 van 20 08/15/2011 Hout Nederland - Index en Samenvatting Per Categorie (genummerd) zijn de gegevens uitgesplitst

Nadere informatie

Australië. GSM blends

Australië. GSM blends Australië De Australische wijnindustrie is in de wereld de vierde grootste exporteur van wijn met ongeveer 750 miljoen liter per jaar op de exportmarkt en ongeveer 40% van de productie wordt in eigen land

Nadere informatie

Suzuki- fruitvlieg in de wijnbouw

Suzuki- fruitvlieg in de wijnbouw Suzuki- fruitvlieg in de wijnbouw In de nazomer van 2014 werd de Nederlandse wijnbouw opgeschrikt door de Suzuki- fruitvlieg. Deze gaf flinke schade, in sommige wijngaarden was die zelfs massaal. Maar

Nadere informatie

Plant Biocontrol International. biologisch beheersen; onderzoek en advies Barend de Voogd

Plant Biocontrol International. biologisch beheersen; onderzoek en advies Barend de Voogd Plant Biocontrol International biologisch beheersen; onderzoek en advies Barend de Voogd Onderzoek Biologische Beheersing van 3 schimmels in DRUIF (Echte- en Valse Meeldauw en Grauwschimmel) Wintercursus

Nadere informatie

W I J N C O M M A N D E R I J L I V I N U S : W O E 2 3 J A N 2 0 0 8. Washington State: onbekend is onbemind

W I J N C O M M A N D E R I J L I V I N U S : W O E 2 3 J A N 2 0 0 8. Washington State: onbekend is onbemind W I J N C O M M A N D E R I J L I V I N U S : W O E 2 3 J A N 2 0 0 8 Washington State: onbekend is onbemind Geografische situering Washington State : klimaat Regen en mist uit het westen worden tegengehouden

Nadere informatie

WIJN VAN EIGEN BODEM. Mariëlla Beukers

WIJN VAN EIGEN BODEM. Mariëlla Beukers WIJN VAN EIGEN BODEM Mariëlla Beukers www.wijnkronieken.nl GESCHIEDENIS Wijnbouw en druiventeelt ROMEINSE TIJD? Geen aanwijzingen Alleen aannames Wel wijncultuur MIDDELEEUWEN Oorkonde 968 Middeleeuws klimaatoptimum

Nadere informatie

Instituut voor de nationale rekeningen. Statistiek buitenlandse handel. Kwartaalbericht 2014-II

Instituut voor de nationale rekeningen. Statistiek buitenlandse handel. Kwartaalbericht 2014-II nstituut voor de nationale rekeningen Statistiek buitenlandse handel Kwartaalbericht 2014- nstituut voor de nationale rekeningen Nationale Bank van België, Brussel Alle rechten voorbehouden. De volledige

Nadere informatie

CIJFERS BELGIË OVERNIGHT STAYS

CIJFERS BELGIË OVERNIGHT STAYS OVERNACHTINGEN 2015-2016 - 9 maanden VOORLOPIGE CIJFERS BELGIË OVERNIGHT STAYS 2015-2016 - 9 months PRELIMINARY FIGURES BELGIUM België 15 668 923 15 878 478 +209 555 +1,3% Belgium Nederland 4 071 014 3

Nadere informatie

Solden. Deze producten kunnen niet geproefd of na verkoop teruggenomen worden. Prijzen zijn afgehaald en betaald in onze winkel.

Solden. Deze producten kunnen niet geproefd of na verkoop teruggenomen worden. Prijzen zijn afgehaald en betaald in onze winkel. Solden Witte Wijnen 6102004 Chardonnay Chenin - Sottano - 2015-75cl Argentinië 7.70 48% 4.00 4 flessen 6102008 Chardonnay Chenin - Sottano - 2016-75cl Argentinië 7.70 48% 4.00 86 flessen 6102005 Chardonnay

Nadere informatie

Statistiek van Wyndruifstokke

Statistiek van Wyndruifstokke Statistiek van Wyndruifstokke soos op 30 November 2010 Charles Whitehead tel: +27 21 807 5719 e-pos: charles@sawis.co.za Nadine Uren tel: +27 21 807 5707 e-pos: nadine@sawis.co.za Statistiek t.o.v. Suid

Nadere informatie

Les Futailles. Bespreking :

Les Futailles. Bespreking : Bespreking : Code : België wijnland 3 Spreker : Datum : Stefan Audenaert 1/6/2010 1. Ligging en streek Belgische wijn wordt geproduceert in verschillende delen van België. De wijnbouw is gering in omvang,

Nadere informatie

VINOCCHIO. 29 mei 2017

VINOCCHIO. 29 mei 2017 VINOCCHIO 29 mei 2017 BELGISCHE WIJNEN Belgische wijnen Zeeklimaat met veel regen, onverwachte winterprikken met sterke temperatuurdalingen Op het eerste zicht geen geschikt wijnbouwland Toch een traditie

Nadere informatie

Blindproeverij Rood de wereld rond...

Blindproeverij Rood de wereld rond... Blind 2007 Blindproeverij 2007 Blindproeverij 2007 Rood de wereld rond... Blindproeverij 2007 Rood de wereld rond... 3 Franse wijnen: Blindproeverij 2007 Rood de wereld rond... 3 Franse wijnen: Bordeaux

Nadere informatie

Veranderingen in de internationale positie van Nederlandse banken

Veranderingen in de internationale positie van Nederlandse banken Veranderingen in de internationale positie van Nederlandse banken De Nederlandse bancaire vorderingen 1 op het buitenland zijn onder invloed van de economische crisis en het uiteenvallen van ABN AMRO tussen

Nadere informatie

HUISWIJNEN. Wit: Terrasses du Sud Chardonnay 3,75 17,50. Terrasses du Sud Sauvignon Blanc 4,00 18,50

HUISWIJNEN. Wit: Terrasses du Sud Chardonnay 3,75 17,50. Terrasses du Sud Sauvignon Blanc 4,00 18,50 HUISWIJNEN Wit: Terrasses du Sud Chardonnay 3,75 17,50 Terrasses du Sud Sauvignon Blanc 4,00 18,50 Allée du sud Cuvée Marie Van der Valk 80% Clairette 20,00 20% Grenache Blanc Languedoc Frankrijk 2 Familias

Nadere informatie

INHOUDSTAFEL. mjpublishing

INHOUDSTAFEL. mjpublishing 3 INHOUDSTAFEL HOOFDSTUK 1 GESCHIEDENIS VAN WIJN 11 1.1 Van de oudheid tot de 17de eeuw 11 1.1.1 De eerste wijnsporen 11 1.1.2 Het Oude Egypte 12 1.1.3 Het antieke Griekenland 12 1.1.4 Het Romeinse Rijk

Nadere informatie

De totale oppervlakte met wijndruiven beplant is 103.000 ha waarvan 78.000 ha rood en 25.000 ha wit.

De totale oppervlakte met wijndruiven beplant is 103.000 ha waarvan 78.000 ha rood en 25.000 ha wit. DE WIJNEN VAN CHILI Historiek De wijnproductie begon in Chili met de komst van de Spanjaarden in het land. De eerste jaargang was 1551. De dominante druif was de Pais. Vanaf 1851 werden de Franse druivenvariëteiten

Nadere informatie

Wereldtentoonstelling

Wereldtentoonstelling Wereldtentoonstelling Namen: Door:FrankvandenEnde(http://www.frankvandenende.nl) 1 Opdracht:Wereldtentoonstelling Duur:8weken Inhoudsopgave Hetstappenplan: Week Bladzijde Inleiding 3 Stap1:LandKiezen week1

Nadere informatie

Zuivelproductie per land 2015 Dairy production by country

Zuivelproductie per land 2015 Dairy production by country Zuivelproductie per land 2015 Melkaanvoer en productie EU-28 2015 Milk deliveries and production EU-28 index: 2014=100 EU-28 jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec cumulatief index Melkaanvoer

Nadere informatie

Volume: 0-49 zendingen per jaar Europa 0 2 kg 2-10 kg kg kg

Volume: 0-49 zendingen per jaar Europa 0 2 kg 2-10 kg kg kg Wanneer u op basis van uw daadwerkelijkaantal zendingen boven de 49 zendingen per jaar uitkomt, dan kunt u ons contacteren voor verbeterde tarieven. Wij passen uw prijzen dan direct aan. Volume: 0-49 zendingen

Nadere informatie

607 ARGENTINIË ROOD ARGENTINIË ROOD AUSTRALIË ROOD

607 ARGENTINIË ROOD ARGENTINIË ROOD AUSTRALIË ROOD 607 ARGENTINIË ROOD ARGENTINIË ROOD AUSTRALIË ROOD F M (NIEUW) M B S 2016 P : : 14% : 10,75 F ( G R). U M. P Pë, -- Aë. H,,. F M (NIEUW) M G R 2015 M : : 14,5% : 14,75 F. F? W. D Hé F, B,, I V. I 1992,.

Nadere informatie

Toerisme in Cijfers Tourism in Figures. Aantal aankomsten per maand, 2016 Number of arrivals by month, 2016

Toerisme in Cijfers Tourism in Figures. Aantal aankomsten per maand, 2016 Number of arrivals by month, 2016 2016 Toerisme in Cijfers Tourism in Figures XL Aantal aankomsten per maand, 2016 Number of arrivals by month, 2016 Juli 2017 AANTAL AANKOMSTEN PER MAAND, 2016 Tabel P. Table NUMBER OF ARRIVALS BY MONTH,

Nadere informatie

Resultaten VVNH monitoring 2008

Resultaten VVNH monitoring 2008 Resultaten VVNH monitoring 2008 Resultaten totaal In totaal is er door de leden van de VVNH in 2008 iets minder dan 2,3 miljoen m 3 naaldhout, hardhout en plaatmateriaal door de respondenten geïmporteerd.

Nadere informatie

Antwoorden Aardrijkskunde Antwoorden Discovery par. 1

Antwoorden Aardrijkskunde Antwoorden Discovery par. 1 Antwoorden Aardrijkskunde Antwoorden Discovery par. 1 Antwoorden door een scholier 1209 woorden 24 februari 2013 4,8 4 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde Terra Discovery 1: Noord- Europa IJsland

Nadere informatie

FACTSHEET FRESH VEGETABLES

FACTSHEET FRESH VEGETABLES miljoen dollar cq. 1000 ton Factsheet verse groenten januari 2016 FACTSHEET FRESH VEGETABLES Fruit&VegetableFacts; JanKeesBoon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com WERELDHANDEL VERSE GROENTEN IN 2015

Nadere informatie

Potplanten en jonge planten 2007

Potplanten en jonge planten 2007 Importnota Potplanten en jonge planten 2007 HBAG Bloemen en Planten Aalsmeer, oktober 2008 Jan Lanning Monique Sassen Inleiding Het HBAG Bloemen en Planten heeft op basis van het meest recente AIPH-Union

Nadere informatie

Totaal 2,0 11,0 27,8 33,9 44,2 52,6 59,2 67, ,4 102,1 114,3 125,0 134,0 7,2% LIS Consult, 24 februari /- t.o.v.

Totaal 2,0 11,0 27,8 33,9 44,2 52,6 59,2 67, ,4 102,1 114,3 125,0 134,0 7,2% LIS Consult, 24 februari /- t.o.v. 1a. Wereldwijd areaal genetisch gemodificeerde gewassen naar gewas 1996 9 (in mln. ha.) 1996 1997 1998 1999 1 2 3 4 5 6 7 8 9 % +/- t.o.v. 8 Soja,4 5,1 14,5 21,6 25,8 33,3 36,5 41,4 48,4 54,4 58,6 58,6

Nadere informatie

Winterhardheid van boomkwekerijgewassen

Winterhardheid van boomkwekerijgewassen Winterhardheid van boomkwekerijgewassen Grote verschillen in winterhardheid tussen soorten Marco Hoffman Soms grote verschillen binnen geslacht Soms verschillen binnen soort Sommige soorten behouden hun

Nadere informatie

Alsace versus Baden. Wat is het verschil tussen de wijnen, die in deze naast elkaar liggende wijngebieden worden geproduceerd?

Alsace versus Baden. Wat is het verschil tussen de wijnen, die in deze naast elkaar liggende wijngebieden worden geproduceerd? Alsace versus Baden Wat is het verschil tussen de wijnen, die in deze naast elkaar liggende wijngebieden worden geproduceerd? Productiegebied Alsace 15.500 ha totaal Tussen Wissembourg en Mulhouse = 15.500

Nadere informatie

WINE MAY BE NOT THE ANSWER BUT IT HELPS YOU TO FORGET THE QUESTION. --- BE POSITIVE! ;-)

WINE MAY BE NOT THE ANSWER BUT IT HELPS YOU TO FORGET THE QUESTION. --- BE POSITIVE! ;-) WINE MAY BE NOT THE ANSWER BUT IT HELPS YOU TO FORGET THE QUESTION. --- BE POSITIVE! ;-) BUBBELS & COCKTAILS Veluwse Vreugde Wekerom Nederland Johanniter, Riesel Deze bubbel heeft een frisse mousse met

Nadere informatie

SIM KAART USA UNLIMITED

SIM KAART USA UNLIMITED SIM KAART USA UNLIMITED Copyright 2018. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm

Nadere informatie

HANDLEIDING SIM KAART CANADA

HANDLEIDING SIM KAART CANADA HANDLEIDING SIM KAART CANADA Copyright 2018. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige

Nadere informatie

VOETBAL TORNOOI VAN DE LAGERE SCHOLEN VAN SINT-LAMBRECHTS-WOLUWE

VOETBAL TORNOOI VAN DE LAGERE SCHOLEN VAN SINT-LAMBRECHTS-WOLUWE Klein GROEP A Duitsland - Cuba 3-0 Wales - Chili 1-1 Kameroen - Finland 1-0 Duitsland - Wales 4-0 Chili - Kameroen 0-3 Cuba - Finland 1-0 Duitsland - Chili 4-0 Cuba - Kameroen 0-2 Wales - Finland 1-1 Duitsland

Nadere informatie

Aankomsten en overnachtingen Oost-Vlaanderen Bron: Cijfers FOD Economie-ADSEI 2015: definitieve cijfers 2016: voorlopige (!

Aankomsten en overnachtingen Oost-Vlaanderen Bron: Cijfers FOD Economie-ADSEI 2015: definitieve cijfers 2016: voorlopige (! Aankomsten en overnachtingen Oost-Vlaanderen 2016 Bron: Cijfers FOD Economie-ADSEI 2015: definitieve cijfers 2016: voorlopige (!) cijfers Studiecel Toerisme Oost-Vlaanderen, april 2017 1 ALGEMEEN OOST-

Nadere informatie

Provincie Noord-Brabant Wijngaarden met Open Dag

Provincie Noord-Brabant Wijngaarden met Open Dag In het weekend van 24 en 25 september 2016 zijn de Open Dagen van de Nederlandse Wijngaarden Hier de wijngaarden in Noord-Brabant (klik op het webadres om naar de wijngaard website te gaan): Provincie

Nadere informatie

Eco Fields B.V. 0318 461344. 6733 JD Wekerom info@ecofields.nl

Eco Fields B.V. 0318 461344. 6733 JD Wekerom info@ecofields.nl Wilt u een origineel en smaakvol geschenk geven aan een relatie of een bijzonder kerspakket aan uw medewerkers? Van kleine bedankjes tot uitgebreide pakketten, alles is mogelijk. Graag denken we mee om

Nadere informatie

Aankomsten en overnachtingen Oost-Vlaanderen Januari-september

Aankomsten en overnachtingen Oost-Vlaanderen Januari-september Aankomsten en overnachtingen Oost-Vlaanderen Januari-september 2016 Bron: Cijfers FOD Economie-ADSEI 2015: definitieve cijfers 2016: voorlopige cijfers Studiecel Toerisme Oost-Vlaanderen, januari 2017

Nadere informatie

Tarieven Europa: staffel 1

Tarieven Europa: staffel 1 Tarieven Europa: staffel 1 Wanneer u op basis van uw daadwerkelijkaantal zendingen boven de 49 zendingen per jaar uitkomt, dan kunt u ons contacteren voor verbeterde tarieven. Wij passen uw prijzen dan

Nadere informatie

Presentatie PETER SPRONCK

Presentatie PETER SPRONCK Nederland nieuw wijnland Presentatie PETER SPRONCK Nederland nieuw wijnland Presentatie PETER SPRONCK Wijngaarden in Nederland 1997 2017 De nieuwe druivenrassen Johanniter Muscaris Riesel Solaris Lijkt

Nadere informatie

BESTRIJDING VAN VALSE MEELDAUW IN PETERSELIE

BESTRIJDING VAN VALSE MEELDAUW IN PETERSELIE BESTRIJDING VAN VALSE MEELDAUW IN PETERSELIE In opdracht van Productschap Tuinbouw April 2004 Ing. C. Oostingh Proeftuin Zwaagdijk Tolweg 13 1681 ND Zwaagdijk-Oost Telefoon (0228) 56 31 64 Fax (0228) 56

Nadere informatie

Lijst van verdragen op alfabetische volgorde: A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z

Lijst van verdragen op alfabetische volgorde: A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z Lijst van verdragen op alfabetische volgorde: A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z Albanië dubbele 14-12-2001 22-07-2004 15-11-2005 Trb.2004, 281 Argentinië dubbele 04-03-1994 27-12-1996

Nadere informatie

1 De Wijngaard. In dit hoofdstuk vind je meer informatie over de wijngaard, ligging en diverse groei en snoei methodes.

1 De Wijngaard. In dit hoofdstuk vind je meer informatie over de wijngaard, ligging en diverse groei en snoei methodes. 1 De Wijngaard In dit hoofdstuk vind je meer informatie over de wijngaard, ligging en diverse groei en snoei methodes. Aan de slag met wijn. Wijn is de alcoholische vergisting van druivensap (most). Wijn

Nadere informatie

Programma eerste werkjaar

Programma eerste werkjaar Programma eerste werkjaar 4 proefavonden: 1. Wijn proeven: o Zintuigen, technieken van proeven o Wijnwoordenschat o Degustatiefiche 2. Wijn en gerecht: o Verschillende wijnstijlen en wijntypes o Combinatieregels

Nadere informatie

Willem Piet. Valse meeldauw Wat nu?

Willem Piet. Valse meeldauw Wat nu? Willem Piet Valse meeldauw Wat nu? Het preventief beheersen van ziekten en plagen Door het ondersteunen van het natuurlijk herstellend vermogen van bodem en gewas WAAR STAAN WE VOOR? ONZE MISSIE Het versterken,

Nadere informatie

Geschiedenis en ontwikkeling van de wijnbouw

Geschiedenis en ontwikkeling van de wijnbouw Geschiedenis en ontwikkeling van de wijnbouw Door Jan Oude Voshaar 1991-1997 : hobby-wijnmaker, 1998-2014 : biologisch wijnboer (Wijngaard Wageningse Berg, 2.3 hectare), vanaf 2015 : wijnbouwadviseur (www.wijnbouwadviesoudevoshaar.nl)

Nadere informatie

PBO-blad. Mededelingenblad en Verordeningenblad Bedrijfsorganisatie. Inhoudsopgave. Mededelingenblad Bedrijfsorganisatie. bedrijfslichamen 2

PBO-blad. Mededelingenblad en Verordeningenblad Bedrijfsorganisatie. Inhoudsopgave. Mededelingenblad Bedrijfsorganisatie. bedrijfslichamen 2 Nr.13 5 maart 2010-60e jaargang PBO-blad Mededelingenblad en Verordeningenblad Bedrijfsorganisatie Inhoudsopgave Mededelingenblad Bedrijfsorganisatie bedrijfslichamen 2 Productschap Zuivel 2 Verordeningenblad

Nadere informatie

Wijnproeverij Wijnkraam.nl 1 november 2015

Wijnproeverij Wijnkraam.nl 1 november 2015 Wijnproeverij Wijnkraam.nl 1 november 2015 Beste wijnliefhebbers, Van harte welkom op onze proeverij met als thema najaar. Fijn dat we u mogen ontvangen. Wij presenteren vandaag een mooie selectie van

Nadere informatie

Aankomsten en overnachtingen Oost-Vlaanderen Januari-april

Aankomsten en overnachtingen Oost-Vlaanderen Januari-april Aankomsten en overnachtingen Oost-Vlaanderen Januari-april 2016-2017 Bron: Cijfers FOD Economie-Algemene Directie Statistiek 2016: definitieve cijfers 2017: voorlopige cijfers Studiecel Toerisme Oost-Vlaanderen,

Nadere informatie

Lichtervelde Familie Augustyn 13 september 2008 KENNISMAKING MET. Gido Van Imschoot

Lichtervelde Familie Augustyn 13 september 2008 KENNISMAKING MET. Gido Van Imschoot Lichtervelde Familie Augustyn 13 september 2008 KENNISMAKING MET BELGISCHE WIJNEN Gido Van Imschoot Heuvelland 2005 Hageland 1997 Haspengouw 2000 2004 Vin de Pays Côtes du Sambre et Meuse des Jardins de

Nadere informatie

FACTSHEET ASPERGES ASPERGES: MEXICO IN OPKOMST

FACTSHEET ASPERGES ASPERGES: MEXICO IN OPKOMST FACTSHEET ASPERGES Fruit & Vegetable Facts; Jan Kees Boon; +31654687684; fruitvegfacts@gmail.com ASPERGES: MEXICO IN OPKOMST Steeds meer maar niet overal De wereldmarkt van asperges groeit nog steeds.

Nadere informatie

Pinot noir Nebbiolo - Grenache

Pinot noir Nebbiolo - Grenache Pinot noir Nebbiolo - Grenache Blinde degustatie Doel van de degustatie 1. Zijn er organoleptische gelijkenissen tussen de drie druivenrassen? 2. Kun je ze in een blindproef herkennen? 3. Zijn er toch

Nadere informatie

Aankomsten en overnachtingen Oost-Vlaanderen Januari-juli

Aankomsten en overnachtingen Oost-Vlaanderen Januari-juli Aankomsten en overnachtingen Oost-Vlaanderen Januari-juli 2016-2017 Bron: Cijfers FOD Economie-Algemene Directie Statistiek 2016: definitieve cijfers 2017: voorlopige cijfers Studiecel Toerisme Oost-Vlaanderen,

Nadere informatie

Aankomsten en overnachtingen Oost-Vlaanderen Januari-september

Aankomsten en overnachtingen Oost-Vlaanderen Januari-september Aankomsten en overnachtingen Oost-Vlaanderen Januari-september 2016-2017 Bron: Cijfers FOD Economie-Algemene Directie Statistiek 2016: definitieve cijfers 2017: voorlopige cijfers Studiecel Toerisme Oost-Vlaanderen,

Nadere informatie

Informatie reader. Over bomen

Informatie reader. Over bomen Informatie reader Over bomen Bron: een selectie uit folders van de bomenstichting Hoe groeit een boom? blz. 1 t/m 4 Bomen en mensen blz. 5 t/m 7 Bomen en feesten blz. 8 t/m 10 Bomen en medicijnen blz.

Nadere informatie

Helleborus Hybriden. Teeltbeschrijving Helleborus Hybriden

Helleborus Hybriden. Teeltbeschrijving Helleborus Hybriden Witte Paal 341 1742 LE Schagen the Netherlands Tel.: 0031 (0)224-590 173 Fax: 0031 (0)224-590 925 E-mail; info@green-works.nl www.green-works.nl Helleborus Hybriden Teeltbeschrijving Helleborus Hybriden

Nadere informatie

Klimaten Verschillende klimaten - Tropisch klimaat - Droog klimaat - Gematigd klimaat - Landklimaat - Poolklimaat - Mediterraan klimaat - Subtropisch klimaat https://schooltv.nl/video/klimaatzones-van-de-wereld-waarom-zijn-er-verschillende-klimaatzones/

Nadere informatie

Wijn geschiedenis in Macedonië

Wijn geschiedenis in Macedonië Wijn geschiedenis in Macedonië Iedere wijn heeft zijn eigen verhaal. Het verhaal van de Macedonische wijnen is hartelijk, vriendelijk en kleurrijk omdat de druiven worden geteeld in vruchtbare regio's

Nadere informatie

Internationale handel in goederen van Nederland 2012

Internationale handel in goederen van Nederland 2012 Webartikel 2013 Internationale handel in goederen van Nederland 2012 Wiel Packbier 11-11-2013 gepubliceerd op cbs.nl Samenvatting De internationale handel in goederen is in 2012 wederom minder hard gegroeid.

Nadere informatie