Nota van Uitgangspunten Binckhorsthaven. Het werkgebied van Haagse pioniers

Transcriptie

1 Nota van Uitgangspunten Binckhorsthaven Het werkgebied van Haagse pioniers December 2015

2

3 Nota van Uitgangspunten Binckhorsthaven Het werkgebied van Haagse pioniers

4

5 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding: investeringen in havengebieden Binckhorst Binckhorsthaven: het werkgebied van Haagse pioniers Doelstellingen van deze Nota van Uitgangspunten Totstandkoming & vervolgproces 9 2 Kaders 10 3 Analyse van de kansen Beschrijving van het gebied Kansen en capaciteiten Actuele investeringen en dynamiek Analyse inrichting en gebruik buitenruimte 19 4 Toekomstperspectief: ambities en uitgangspunten Ontwikkeling naar een gemengd en eigentijds stedelijk gebied Versterking van de economische functies Kansen voor wonen Beeldbepalende havenkoppen Buitenruimte 23 5 Investeringsagenda Binckhorsthaven Inleiding Investeringen in de buitenruimte Werken aan een duurzame en klimaatbestendige Binckhorsthaven Mogelijk maken van meer voorzieningen Stimuleren en faciliteren van (her)ontwikkeling en transformatie van vastgoed Inzet op tijdelijkheid Promotie en acquisitie Werken aan samenwerking 33 6 Planning en fasering buitenruimte 35

6 6 Het werkgebied van Haagse pioniers Ligging Binckhorst

7 Nota van Uitgangspunten Binckhorsthaven 7 1 Inleiding 1.1 Aanleiding: investeringen in havengebieden Binckhorst De komst van de Rotterdamsebaan opent nieuwe (economische) perspectieven voor de Binckhorst. Om de kansen die ontstaan ook daadwerkelijk te kunnen benutten, heeft het college in totaal 10 miljoen euro gereserveerd voor investeringen in de buitenruimte. Hierdoor moet het gebied aantrekkelijker en levendiger worden waarmee investeringskansen worden vergroot en nieuwe bedrijvigheid en functies worden aangetrokken. Het college kiest ervoor dit gericht te doen en concentreert investeringen daarom op de drie havens in de Binckhorst. Dit zijn de Poolsterhaven, de Fokkerhaven en de Binckhorsthaven. Ze hebben elk eigen kenmerken en kwaliteiten. Binnen de ontwikkeling van de Binckhorst fungeren ze als ankerpunten (Binckhorst: inzet op de drie havens, RIS ). Deze Nota van Uitgangspunten is een uitwerking van het plan voor één van deze drie havens: de Binckhorsthaven. Het bevat een verdere uitwerking van het toekomstperspectief van het gebied en de maatregelen die het college neemt hier de komende jaren naartoe te werken. Investeringen in de buitenruimte zijn de motor voor de ontwikkeling, waarin het aanjagen van de economische groeipotentie van het gebied centraal staat. SPOORBOOGWEG PLUTOSTRAAT Poolsterhaven BINCKHORSTLAAN MERCURIUSWEG MERCURIUSWEG WEGASTRAAT REGULUSWEG A12 MELKWEGSTRAAT NEHERKADE ZONWEG SATURNUSSTRAAT Binckhorst Haven BINCKHORSTLAAN Fokkerhaven MAANWEG ROTTERDAMSEBAAN Inzet op drie havens Binckhorst m A13 De drie havens Binckhorst

8 8 Het werkgebied van Haagse pioniers 1.2 Binckhorsthaven: het werkgebied van Haagse pioniers In de Binckhorsthaven is een grote verscheidenheid aan bedrijvigheid. Grote bedrijven zoals KPN en BAM zorgen samen met kleinere creatieve en sociale ondernemers (in bedrijfsverzamelgebouwen als de Caballero Fabriek en Ateliercomplex De Besturing) voor een bloeiend economisch klimaat. Het gebied is van grote waarde voor de economie en werkgelegenheid in Den Haag. Het gebied is volop in ontwikkeling. Zowel het bedrijfsleven als de gemeente investeren op dit moment in de Binckhorsthaven. Het economisch potentieel van de Binckhorsthaven is namelijk groot en kan de Haagse economie van nieuwe energie voorzien. De Binckhorsthaven kan invulling geven aan de opgave de Haagse economie te versterken en te verbreden. Bestaande bedrijvigheid in het gebied moet behouden blijven en worden versterkt. Er liggen veel kansen om ook nieuwe ondernemers aan te trekken, met name IT-Tech-bedrijven en creatieve, innovatieve startups. Dat is goed voor de economie en werkgelegenheid in de Binckhorst en de stad. Mogelijkheden om de Haagse economie te versterken zijn er in de Binckhorsthaven dus volop. Om die kansen te verzilveren en iets aan de kantorenleegstand te doen, is het met name van belang een multifunctionele en aantrekkelijkere werkomgeving te creëren. De gemeente pakt haar rol vooral door actief in te grijpen in de buitenruimte, als aanjager voor de ontwikkeling van de Binckhorsthaven. Investeren in een aantrekkelijke en duurzame buitenruimte, verleidt ondernemers om te groeien of zich hier te vestigen en maakt het marktpartijen aantrekkelijker te investeren in het gebied. Binnen de strategie om het economische klimaat te verbeteren, ligt de nadruk daarom op investeringen in de buitenruimte. Om de groeipotentie van de Binckhorsthaven nog verder te stimuleren en volledig te benutten, investeert de gemeente naast de buitenruimte ook in andere randvoorwaarden voor een aantrekkelijk economisch vestigingsklimaat. De focus ligt op het behouden en het aantrekken van drie economische doelgroepen: IT/Tech, creatieve en innovatieve start-ups en ondernemingen met een duurzame en sociaal-maatschappelijke impact. Het initiatief voor vastgoedontwikkelingen ligt bij de markt. De gemeente vervult een aanjagende en faciliterende rol om ideeën en investeringen van de grond te tillen. Dit doet zij door gerichte promotie en acquisitie, door verhuur en verkoop van het gemeentelijk vastgoed, kennis en advisering over onder meer duurzaamheid en transformatie, planologische medewerking en subsidieverstrekking en het samenbrengen en coördineren van partijen, kennis en ideeën. Er is volop ruimte voor experiment en innovatie. De inspanningen moeten ertoe leiden dat de transitie van de Binckhorsthaven naar een toekomstbestendig, eigentijds gemengd stedelijk gebied verder gestalte krijgt.

9 Nota van Uitgangspunten Binckhorsthaven Doelstellingen van deze Nota van Uitgangspunten Deze Nota van Uitgangspunten dient de volgende doelen: Het bepalen van de gemeentelijke ambities en gewenste ontwikkelkoers voor de Binckhorsthaven; Het inzichtelijk maken van (ontwikkel)kansen in het gebied en het vastleggen van kaders voor de plan ontwikkeling van (private) initiatiefnemers; Het bepalen van de inzet en de investeringen van de gemeente op korte termijn, met name in de buitenruimte. 1.4 Totstandkoming & vervolgproces Input voor deze Nota is voor een belangrijk deel afkomstig uit het gebied Binckhorsthaven zelf. Met regelmaat worden in de werkgroep Binckhorsthaven ontwikkelingen en ideeën besproken tussen de ondernemers en de gemeente. De voorgenomen investeringen en maatregelen worden na vaststelling van de Nota van Uitgangspunten verder uitgewerkt en opgenomen in een Projectdocument. Dat wordt naar verwachting in de tweede helft van 2016 door het college vastgesteld. Gedurende het proces wordt nauw samengewerkt met ondernemers uit het gebied, aanjagers van buiten het gebied en investerende partijen. Binckhorsthaven

10 10 Het werkgebied van Haagse pioniers 2 Kaders Deze Nota van Uitgangspunten is een integrale vertaling en uitwerking van bestaande (sectorale) stedelijke beleidsdocumenten. De Structuurvisie Den Haag 2020 (RIS ) bevat het lange termijn perspectief voor de ontwikkeling van de stad. In de Binckhorst geeft de Structuurvisie ruimte voor bijzondere milieus met een centrum-stedelijke mix van wonen, voorzieningen en stedelijke bedrijvigheid. Sinds 2010 kiest Den Haag nadrukkelijk voor een ruimtelijke-economische focus op de centrale zone van de stad. Deze zone van kust tot A-4 herbergt de economische en stedelijke kerngebieden van de stad en omvat de kust, internationale zone en het centrum. De Binckhorst maakt deel uit van deze centrale zone (Investeringsprogramma Stedelijke Ontwikkeling 2014, RIS ). De Gebiedsaanpak Binckhorst uit 2011 (RIS ) is een uitwerking van de Structuurvisie en bevat het richtinggevende denkkader voor de ontwikkeling van de Binckhorst, zonder vaste lijnen hoe daar te komen. Op lange termijn streeft de gemeente ernaar de Binckhorst van een monofunctioneel bedrijventerrein te transformeren naar een gemengd binnenstedelijk woon-werkgebied. Binnen meer voorzienbare termijn, is de gemeentelijke inzet gericht op ingrepen ter versterking van de ruimtelijke hoofdstructuur en de bestaande kwaliteiten en kansen. De prioriteit ligt de komende jaren bij de aanleg van de Rotterdamsebaan. Dit zal een vliegwiel zijn voor de ontwikkeling van de Binckhorst. Het is aan marktpartijen kansen verder op te pakken en met plannen te komen voor vastgoedontwikkelingen, nieuwe functies of tijdelijk gebruik. De gemeente vervult voor hen een faciliterende rol. In deze Nota van Uitgangspunten krijgen de kaders en richtlijnen voor het deelgebied Binckhorst haven een nadere inkleuring. Bron: structuurvisie Den Haag 2020, Centrale zone

11 Nota van Uitgangspunten Binckhorsthaven 11 De Nota van Uitgangspunten geeft tevens invulling aan een aantal belangrijke doelstellingen van het coalitieakkoord Vertrouwen op Haagse Kracht. In zijn economische beleid zet het college in op het versnellen van de Haagse economie naar een internationaal concurrerende economie met een specifiek aantal sterke, kennisintensieve sectoren (Agenda Stedelijke Economie, RIS , Agenda Kenniseconomie, RIS ). Om de kwaliteiten van Den Haag als plek voor start-ups en innovatief talent te versterken, werkt het college aan een dynamische stedelijke omgeving met ruimte voor creativiteit en experiment. Een omgeving waar onge bruikelijke samenwerkingsverbanden en cross-overs kunnen ontstaan. Met het programma Impact Economy schept Den Haag de randvoorwaarden voor innovatief ondernemerschap, start-ups en creatieve bedrijven die zich richten op maatschappelijke en technologische innovaties met internationaal bereik (Programma Creatieve Stad The Hague Impact Economy, RIS ). De Binckhorsthaven kan een belangrijke bijdrage aan de Impact Economy leveren, door haar magneetfunctie voor startups, creatief talent en ICT-bedrijven verder uit te bouwen. Deze Nota van Uitgangspunten maakt dit vermogen van de Binckhorsthaven zichtbaar en geeft aan welke acties de komende jaren nodig zijn om kansen te benutten. Centrale zone

12 12 Het werkgebied van Haagse pioniers 3 Analyse van de kansen Beschrijving van het gebied De Binckhorsthaven wordt omsloten door de Zonweg, Regulusweg, Maanweg en Binckhorstlaan. Centraal in het gebied ligt het water van de Binckhorsthaven. Dit is in gebruik als haven voor recreatievaart en door watergebonden beton- en asfaltcentrales. In het gebied zijn circa arbeidsplaatsen ( ) te tellen. Een grote diversiteit aan bedrijven zorgt voor deze werkgelegenheid. Vanuit de historie zijn dat voor een groot deel industriële en ambachtelijke bedrijven. Het afgelopen decennium heeft ook een nieuwe generatie ondernemers de Binckhorsthaven ontdekt. Creatieve en innovatieve bedrijvigheid verzamelt zich direct rondom de haven, op de landtong, in onder andere bedrijfsverzamelgebouw Caballero Fabriek en Ateliercomplex De Besturing. Zij zijn op hun plek in een omgeving die door een eigenzinnig, rauw en avontuurlijk karakter tot de verbeelding spreekt van ondernemers die ruimte en vrijheid verlangen om te pionieren. Ook zijn in het gebied bedrijven vertegenwoordigd die veel werkgelegenheid bieden aan laag en middelbaar geschoolde werknemers in de stad. Deze organisaties zijn gebaat bij vastgoed met een lage huur en ruimte om te experimenteren met nieuwe producten. Meer zakelijke bedrijvigheid overheerst aan het Maanplein en de Regulusweg waar zich een hoogwaardige en grootschalige kantorenlocatie bevindt. KPN, dat er zijn hoofdkantoor heeft, is een sleutelspeler die veel ondernemingen uit binnen- en buitenland aantrekt. De vraag naar het aanwezige type kantorenmilieu is de afgelopen jaren voor een groot deel weggevallen. Bedrijven kunnen door prijsdalingen in het kantorenvastgoed zich steeds vaker een centrumlocatie veroorloven, waar meer voorzieningen, levendigheid en verblijfskwaliteit aanwezig zijn. In de Binckhorsthaven uit dit zich in een oplopende kantorenleegstand (in 2016 zal dit circa m² zijn), mede als gevolg van uitverhuizingen van het ICC en Eurojust. De KPN en haar toeleveranciers en afnemers hebben behoefte aan hoger voorzieningenniveau en een aantrekkelijkere buitenruimte.

13 Nota van Uitgangspunten Binckhorsthaven 13

14 14 Het werkgebied van Haagse pioniers 3.2 Kansen en capaciteiten De Binckhorsthaven heeft de kwaliteiten en capaciteiten in huis om de komende jaren de Haagse economie verder te versterken. In het gebied is een aantal sterke economische clusters vertegenwoordigd, namelijk de ICT/telecom sector en creatieve (maak)industrie. Deze sectoren creëren nieuwe werkgelegenheid, trekken werkgelegenheid van buiten aan, hebben innovatiekracht en brengen startups en spin-outs met zich mee. Deze sectoren zijn daarmee van groot belang voor de groeikracht van de Haagse (kennis)economie. Om deze economische clusters te behouden en uit te breiden is het zaak dat wordt voorzien in de behoefte aan een dynamisch, stedelijk vestigingsklimaat. Het gaat dan om meer verscheidenheid aan functies en meer voorzieningen. Dat is ook goed voor de wisselwerking en ontmoeting tussen de verschillende economische sectoren. Ook moet er plek zijn voor rafelranden en experiment. Dat geeft een gebied een zekere spanning die creativiteit ten goede komt. In de Binckhorsthaven zijn zulke kwaliteiten nu al te vinden. Het industriële karakter, de haven met kades en de beton- en asfaltcentrale als beeldbepalende elementen, geven het gebied immers een eigenzinnige sfeer en kwaliteit die uniek is in de regio. Startende (creatieve) ondernemers voelen zich aangesproken door deze rauwe, industriële uitstraling en brengen het gebied volop in beweging. Dynamiek, innovatie, ondernemerschap en diverse investeringen vanuit markt en overheid versterken elkaar in de Binckhorsthaven wat een interessant transitiemilieu oplevert waarin starters en pioniers zich thuis voelen. De autobereikbaarheid van het gebied is uitstekend. De centrumring van Den Haag ligt om de hoek en de rest van de Randstad is makkelijk en snel te bereiken via de A4 en A12. De komende jaren neemt dit, door diverse infrastructurele ingrepen in het kader van het project Rotterdamsebaan, alleen maar toe. A12 UTRECHTSEBAAN gebouwde parkeervoorzieningen P kantoor REGULUSWEG goede bereikbaarheid ROTTERDAMSEBAAN ZONWEG K O M P A A N horeca SATURNUSSTRAAT P kantoor FREE WIFI B I N C K H O R S T A12 ligging bij station C E N T R U M D E B E S T U R I N G C A B A L L E R O F A B R I E K B I N C K H O R S T H A V E N M A M A K E L L Y creatieve maakindustrie horeca creatieve be d rijv e n MAANWEG nabijheid groen S T A T I O N V O O R B U R G sterke identiteit & sfeer gebied aanwezigheid en bereikbaarheid water T R E K V L I E T Bestaande kwaliteiten

15 Nota van Uitgangspunten Binckhorsthaven 15

16 16 Het werkgebied van Haagse pioniers Er zijn voldoende aanknopingspunten voor invulling van het leegstaande kantorenvastgoed. Er kan profijt worden gehaald uit de aansterkende economie en de toenemende populariteit van het gebied bij bepaalde doelgroepen. Gemeentelijke investeringen maken het gebied nog beter bereikbaar en aantrekkelijker. De lege ruimten bieden bovendien kansen nieuwe economische doelgroepen en functies aan te trekken en bieden creatief talent een plek om te experimenteren. Transformatie van de kantoren naar woningen is op bepaalde locaties tevens kansrijk. Succesvolle creatieve en ambachtelijke bedrijven zijn verknocht aan de Binckhorsthaven en willen doorgroeien op een andere locatie in het gebied. Er is op dit moment echter onvoldoende ruimte om te beantwoorden aan deze vraag. Afgezien van enige frictieleegstand staat er geen bedrijfsruimte leeg in het gebied. Het succes van de Caballero Fabriek heeft inmiddels een wachtlijst opgeleverd. Hieruit blijkt dat er kansen liggen voor nieuwe investeringen in transformatie en (her)ontwikkeling van gebouwen. De Binckhorsthaven heeft bedrijven binnen de gelederen die wereldwijd aan de weg timmeren en ook op innovatiegebied worden er grote stappen gezet. De capaciteiten, kansen en successen van de Binckhorsthaven zijn vooralsnog echter onvoldoende zichtbaar en bekend. Ook veel zittende ondernemers en hun werknemers hebben geen weet van wat de Binckhorsthaven in zich heeft en voortbrengt. Winst is te behalen uit het zichtbaarder maken van kwaliteiten en capaciteiten. Met de fysieke concentratie van verschillende economische clusters en innovatief talent op een relatief klein oppervlak, heeft de Binckhorsthaven het namelijk in zich nog relevanter te worden voor stad en regio. Het aantrekkelijk maken van de buitenruimte geeft de bedrijven de kans zich meer te etaleren en de bestaande kwaliteiten beter te belichten. Dat geeft een impuls aan de wisselwerking en kruisbestuiving in het gebied. 3.3 Actuele investeringen en dynamiek Gerealiseerde en geplande investeringen door bedrijfsleven en gemeente hebben een positief effect op de Binckhorsthaven. Er is de afgelopen jaren zichtbaar resultaat geboekt. Dit stimuleert door te gaan op de ingezette koers die erop is gericht de levendigheid en het investeringsklimaat een impuls te geven. Diverse nieuwe bedrijven en functies hebben de Binckhorsthaven ontdekt. De komst van onder andere de bierbrouwerij Kompaan met een eigen proeflokaal en het opknappen van pakhuizen door onder andere portemonnee-fabrikant Secrid hebben de Saturnusstraat meer schwung gegeven. Aan de Regulusweg hebben ondernemers met ondersteuning van de gemeente de plinten van kantoren (Haagse Veste) tot leven gewekt met voorzieningen als een espressobar en een smartphone & tablet repair. Kantoorgebruikers en bezoekers zijn positief over deze nieuwe functies. In 2016 komen daar nieuwe voorzieningen bij, zoals een foto-en dansstudio en een kunstatelier. De oude industriehallen van de Gemeentewerken aan de Melkwegstraat zijn, na jaren in de verkoop te hebben gestaan, inmiddels verkocht aan een belegger met investeringsplannen. Ook heeft Den Haag met MaMa Kelly een nieuwe publiekstrekker gekregen. Dit restaurant is - na actieve acquisitie van de gemeente als verhuurder - gevestigd in het voormalige Ketelhuis van de Caballero Fabriek. Het gebied profiteert bovendien van geplande en gerealiseerde publieke investeringen in de buitenruimte. Die zorgen ervoor dat de Binckhorsthaven beter bereikbaar, aantrekkelijker en levendiger wordt. In 2013 heeft de gemeente Leidschendam-Voorburg, met medefinanciering van de gemeente Den Haag, een nieuwe, aantrekkelijke looproute aangelegd van station Voorburg naar de kantoren aan het Maanplein. Daaropvolgend is in de zomer van 2015 de verkeersafwikkeling bij de afrit A12 Voorburg/Binckhorst en de kruising Maanweg- Regulusweg verbeterd in het kader van het programma Beter Benutten. Hiermee is de bereikbaarheid van bedrijven in de Binckhorst flink verbeterd.

17 Nota van Uitgangspunten Binckhorsthaven 17

18 18 Het werkgebied van Haagse pioniers UTRECHTSEBAAN REGULUSWEG ZONWEG MELKWEGSTRAAT ROTTERDAMSEBAAN BINCKHORSTLAAN VERLENGDE SATURNUSSTRAAT MELKWEGSTRAAT MAANWEG Binckhorsthaven infrastructuur Aanleg verlengde Melkwegstraat en herinrichting Saturnusstraat Sinds kort zijn de kantoren aan de Regulusweg door afronding van de route A12-Regulusweg-Supernovaweg prominent gevestigd aan een drukke en hoogwaardige stadsentree. In oktober 2015 is de gemeente begonnen met de herinrichting van de Saturnusstraat. Die wordt groener, aantrekkelijker en veiliger voor met name voetgangers en fietsers. Begin 2016 start, in het kader van het project Rotterdamsebaan, de realisatie van de zogeheten Verlengde Melkwegstraat. De Saturnusstraat verliest daardoor verbinding met de Regulusweg, maar krijgt een directe ontsluiting met de Maanweg. De oriëntatie van het gebied verandert hierdoor wezenlijk. De (verlengde) Melkwegstraat wordt de belangrijkste toegangsweg tot het gebied en de voorheen verscholen kop van de haven komt centraal te liggen. De ruimtelijke kwaliteit en identiteit van de Binckhorsthaven worden zo versterkt. Ook ontstaat ontwikkelruimte voor nieuwe functies. Deze publieke en private investeringen laten zien dat het gebied in positieve zin in ontwikkeling is en bewijzen dat er zowel vanuit de markt als de overheid vertrouwen is in de kracht en mogelijkheden van de Binckhorsthaven. Tevens bieden zij nieuwe kansen voor de (nabije) toekomst.

19 Nota van Uitgangspunten Binckhorsthaven Analyse inrichting en gebruik buitenruimte De huidige inrichting van de buitenruimte gaat uit van grootschalige industriële bedrijvigheid en bijbehorende (auto)verkeersstromen, maar ontbeert daardoor een verblijfsklimaat. Het gebied is rommelig, versteend en biedt nauwelijks comfort aan voetgangers en fietsers. De inrichting heeft zich nog niet aangepast aan de geleidelijk voltrekkende transitie van een monofunctioneel industrieterrein naar een meer gemengd economisch gebied met kleinschalige, creatieve bedrijvigheid en hoogwaardige kantoren. Bij dit nieuwe economische profiel horen betere en meer aangename verbindingen voor voetgangers, fietsers en ov-reizigers. In het gebied zelf, maar ook met de vlakbij gelegen binnensteden van Den Haag, Voorburg en Rijswijk. Bovendien is het van belang te investeren in meer ruimte voor verblijf en ontmoeting. Een ander aspect dat extra aandacht verdient, is de (on)zichtbaarheid van de belangrijkste kwaliteit: het water met zijn kades. Die vormen nu nog de achterkanten van het gebied, zijn ongebruikt, onzichtbaar, ontoegankelijk, vol met rommel of worden gebruikt voor opslag en parkeren. Dit is buitengewoon zonde, want het water heeft de Binckhorsthaven veel te bieden. Om de potentie van het gebied op te kunnen pakken, is het nodig de kades te veranderen in aantrekkelijke en toegankelijke voorkanten. De investeringsagenda Binckhorsthaven (hoofdstuk 5) geeft deze ambitie verder gestalte.

20 20 Het werkgebied van Haagse pioniers Strijp-S - Eindhoven De Ceuvel - Amsterdam-Noord Mobiele tuinen, Open Lab Ebbinge - Groningen

21 Nota van Uitgangspunten Binckhorsthaven 21 4 Toekomstperspectief: ambities en uitgangspunten 4.1 Ontwikkeling naar een gemengd en eigentijds stedelijk gebied De gemeente kiest voor de koers de Binckhorsthaven verder door te ontwikkelen naar een gemengd en eigentijds stedelijk gebied, met het accent op economische functies. Bestaande kwaliteiten zoals het industriële karakter, het water en de haven en ook de zittende bedrijven, bieden daarvoor een uitstekend vertrekpunt. De komende jaren wordt ingezet op het creëren van een transitiemilieu, als opmaat naar een multifunctionele stedelijke omgeving met ook wonen op langere termijn. 4.2 Versterking van de economische functies Nu en in de toekomst levert de Binckhorsthaven een belangrijke bijdrage aan de verbreding en versterking van de Haagse economie. Enerzijds vraagt dit om het uitbouwen van de sterke economische clusters die al in het gebied aanwezig zijn, anderzijds moet volop ruimte worden gegeven aan nieuwe initiatieven van creatieve en innovatieve starters. Inspanningen richten zich op het behouden en aantrekken van een aantal specifieke economische doelgroepen. Impressie Binckhorsthaven

22 22 Het werkgebied van Haagse pioniers Ten eerste wordt het bestaande IT-Tech-cluster rondom de mobiele telefonie en communicatietechnologie in de kantoren van het Maanplein en aan de Regulusweg versterkt. In de tweede plaats wordt het vestigingsklimaat voor start-ups verbeterd. Het reeds bestaande fundament voor creatief en innovatief talent biedt kansen om te worden uitgebouwd. De derde economische doelgroep kenmerkt zich door sociaal-maatschappelijke ondernemerschap. Het zijn bedrijven die een duurzame en/of maatschappelijke impact hebben. Denk hierbij aan organisaties die zich bezighouden met duurzame innovaties of leer-werktrajecten voor mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt. De gemeente werkt hard om de vestigingsplaatsfactoren te verbeteren, zodat deze drie doelgroepen kunnen worden behouden en kunnen worden aangetrokken. Het is hiervoor nodig te sturen op een geleidelijke overgang naar een levendig stedelijk milieu waarin multifunctionaliteit en een prettige, intieme werkomgeving meer de overhand krijgen. Deze regie voert de gemeente door de bereikbaarheid en de kwaliteit van de buitenruimte te verbeteren en door meer ruimte te geven aan ondernemerschap. Dit kan door een diverser palet van (economische) functies en meer voorzieningen mogelijk te maken. Ook is het belangrijk ontmoeting en samenwerking tussen de doelgroepen te stimuleren, wat tot meer economische en sociale wisselwerking in de Binckhorsthaven leidt. 4.3 Kansen voor wonen Binnen de ambitie om van de Binckhorsthaven een levendig stedelijk gebied te maken, past de functie wonen uitstekend. Het zou een bijdrage kunnen leveren aan de aantrekkelijkheid van het economisch klimaat en biedt tevens kansen om te voorzien in Haagse woningbehoefte. Grootschalige transformatie van de Binckhorsthaven van een werkgebied naar een woongebied is echter niet aan de orde. Economische functies blijven dominant in de Binckhorsthaven. Rondom de haven bepalen de hindercirkels van de beton- en asfaltcentrales de mogelijkheden voor wonen. Daarbij is deze bedrijvigheid van grote waarde voor de stad en bepaalt ze het ondernemende karakter van het gebied. Ook de kantoren in de nabijheid van de Regulusweg zijn ongeschikt voor woonfuncties. Dit in verband met de milieuhinder van het spoor en de A12. Het betekent op langere termijn het voortbestaan van een compacter kantorengebied van circa m², geconcentreerd langs de Regulusweg. Kansen voor wonen liggen vooral op de (groene) grens met Voorburg langs de Maanweg. Door de aanleg van de Rotterdamsebaan en de stadsentree Regulusweg-Supernovaweg, neemt waarschijnlijk de verkeersintensiteit op de Maanweg, als belangrijke route van en naar de stad, af. Dit biedt mogelijkheden voor transformatie van kantoorpanden of voor herontwikkeling van de strook met bedrijvigheid tussen het water en de Maanweg. 4.4 Beeldbepalende havenkoppen De beide havenkoppen aan de (Verlengde) Melkwegstraat markeren het nieuwe ruimtelijke en economische knooppunt van de Binckhorsthaven. Het wordt de centrale toegangsplek, voor fietsers, automobilisten en voetgangers. Met de aanleg van de Verlengde Melkwegstraat (project Rotterdamsebaan) wordt in 2016 begonnen; hiermee vergroot de gemeente de bereikbaarheid van de Binckhorst. Niet alleen voor de bereikbaarheid betekent de Verlengde Melkwegstraat een verbetering, ook ruimtelijk gezien zal het een waardevolle verandering blijken. De aanleg van de weg maakt de voorheen verscholen kop van het water met zijn haven voor recreatievaart toegankelijk en zichtbaar. Naast de nieuwe infrastructuur, ontstaan op leeggekomen kavels nieuwe ontwikkelkansen.

23 Nota van Uitgangspunten Binckhorsthaven 23 Verderop langs het al bestaande gedeelte van de Melkwegstraat zijn er tevens ontwikkelkansen. Hier ligt de tweede kop van de Binckhorsthaven, met haar kenmerkende zicht op de beton- en asfaltcentrales. De oude industriehallen van de Gemeentewerken kunnen worden opgeknapt en ingevuld met nieuwe economische functies. De buitenruimte kan het belang van deze beeldbepalende plek verder benadrukken. Beide havenkoppen hebben het potentieel om als economisch knooppunt van de Binckhorsthaven te fungeren, waarbij de creatieve maakindustrie en de ICT-sector naar elkaar toe groeien. De gemeente kan dit mogelijk maken met investeringen in de buitenruimte, waarbij aandacht is voor de verblijfskwaliteit en verbindingen voor langzaam verkeer tussen het Maanplein en de Caballero Fabriek. De buitenruimte en (toekomstige) gebouwen krijgen op deze plekken aantrekkelijke, levendige en bijzondere functies. 4.5 Buitenruimte De buitenruimte van de Binckhorsthaven zal in de toekomst aangenaam, aantrekkelijk en klimaatbestendig zijn. Hoofdstuk 5.2. gaat nader in op de maatregelen die daarvoor nodig zijn. Er is meer ruimte voor verblijf, recreatie en ontmoeting. Ook kunnen voetgangers, fietsers en ov-reizigers gebruikmaken van meer, en bovendien betere, verbindingen. De kades rondom het water zijn toegankelijk en levendig. Bij elkaar levert dit een goed investerings- en vestigingsklimaat op in de Binckhorsthaven.

24 24 Het werkgebied van Haagse pioniers nieuw profiel Zonweg vanaf 2019; langzaamverkeersverbinding nieuw profiel Melkwegstraat; langzaamverkeersverbinding Kade als etalage van het gebied brugverbinding naar Binckhorstlaan DE BESTURING MAMA KELLY CABALLERO FABRIEK QUICK WIN: inrichting tijdelijke plekken: tijdelijke experimenten QUICK WIN: aanzet toegankelijkheid kade *hekwerken weghalen *KPN verbinden met kop v/d haven herinrichting Saturnusstraat 2015 KPN - CAMPUS nieuw profiel Maanweg vanaf 2019; langzaamverkeersverbinding aanleg verlengde Melkwegstraat 2016 looproute vanaf KPN - campus naar station Voorburg Investeringen buitenruimte

25 Nota van Uitgangspunten Binckhorsthaven 25 5 Investeringsagenda Binckhorsthaven 5.1 Inleiding Met een aantal concrete maatregelen versterkt het college de komende jaren het (economisch) vestigings klimaat van de Binckhorsthaven. Voornamelijk de gemeentelijke investeringen in de buitenruimte zullen de ambities kracht bijzetten en een inspirerend economisch transitiemilieu opleveren. Hierdoor moet het ondernemers aantrekkelijker worden gemaakt er te groeien of zich te vestigen en voor marktpartijen om te investeren in het gebied. De inzet en investeringen van de gemeente richten zich de komende jaren op een zevental, samenhangende onderdelen: 1. Investeringen in de buitenruimte 2. Werken aan een duurzame en klimaatbestendige Binckhorsthaven 3. Mogelijk maken van meer voorzieningen 4. Stimuleren en faciliteren van (her)ontwikkeling en transformatie 5. Inzet op tijdelijkheid 6. Promotie en acquisitie 7. Werken aan samenwerking 5.2 Investeringen in de buitenruimte Kwaliteitsverbetering van de buitenruimte in de Binckhorsthaven is een voorwaarde om het potentieel dat het gebied heeft te kunnen benutten. Het zal private investeringen en nieuwe bedrijvigheid aantrekken en is daarmee bepalend voor de (toekomstige) identiteit van het gebied. Die gaat uit van een levendig woon-werkklimaat. Fietsers en voetgangers moeten zich er comfortabel kunnen verplaatsen met plek voor groen, reuring, recreatie, ontspanning en ontmoeting. De herinrichting van de Saturnusstraat in 2015 en de aanleg van de Verlengde Melkwegstraat in 2016 zetten flinke stappen voorwaarts. Niettemin zijn extra inspanningen noodzakelijk. Centraal in de aanpak van de buitenruimte staan: Het versterken en zichtbaar maken van de bestaande kwaliteiten, zoals het water en de kades; Een inrichting en materiaal passend bij het ruwe, ongepolijste industriële karakter van het gebied; Betere infrastructuur en verbindingen voor fietsers en voetgangers; Meer verblijfskwaliteit en ruimte voor ontmoeting en recreatie; Een klimaatbestendige buitenruimte (zie hoofdstuk 5.3); Het toevoegen van (meer) groen. Ontwikkeling van een kaderoute De grootste kwaliteitsslag wil de gemeente maken met het verder zichtbaar, bruikbaar en toegankelijk maken van het water en de kades. Het streven is om rondom de gehele Binckhorsthaven een openbaar toegankelijke langzaam-verkeersroute over de kades te realiseren. De kades kunnen in de eerste plaats functioneren als aantrekkelijke route en verblijfsgebied langs het water. Daarbij kunnen de kades zich ontwikkelen tot etalage van het gebied, waar verschillende activiteiten in het gebied zichtbaar zijn en met elkaar worden verbonden. Dit kan bijvoorbeeld door gebouwen aan de kades transparanter te maken, hier adressen te creëren door kleinschalige publieksfuncties en voorzieningen te openen en met (tijdelijke) activiteiten op de kade.

26 26 Het werkgebied van Haagse pioniers De realisatie van deze ambitie zal geleidelijk gaan. Er is sprake van verschillende eigendomssituaties en fysieke obstakels. De realisatie van een volledige, volwaardige openbare route met een eenduidig inrichtingsprofiel en materiaal, kan op bepaalde locaties alleen ontstaan als panden of delen daarvan worden gesloopt. De ontwikkeling van de kade dient op die plekken meegenomen te worden met particuliere vastgoedontwikkeling. Op korte termijn werkt de gemeente aan de kades rondom de landtong van de Binckhorsthaven. De kade aan de noordelijke haven, aan de zijde van De Besturing wordt in 2017 openbaar toegankelijk en opnieuw ingericht met nieuwe bestrating, duurzame afwatering, verlichting, groen en bankjes. Deze kade is onderdeel van de panden aan de Saturnusstraat, die de gemeente op dit moment grotendeels in eigendom heeft. Deze panden staan op de verkooplijst van de gemeente; de kade wordt niet meeverkocht en wordt openbare ruimte. De route langs de kade is ook op de kop van de landtong en aan de zuidelijke haven met een aantal quick wins op korte termijn relatief eenvoudig te realiseren. Het gaat om het weghalen van hekwerken en muren en het aanbrengen van verlichting en trappen. Hier en daar zal sprake zijn van een kleinschalige herinrichting met betere bestrating en meer groen. Alhoewel de gemeente hier een groot deel van de kade in eigendom heeft, is ook medewerking van enkele vastgoed-eigenaren voor deze quick wins nodig. In de diverse gevoerde gesprekken met de eigenaren zijn de ideeën met enthousiasme ontvangen. Deze route langs de kade wordt tevens verbonden met het Maanplein. De gemeente is met KPN en de eigenaar van de gebouwen aan het Maanplein in gesprek over de aanleg van een route via het (parkeer)terrein van KPN naar de kop van de haven in 2016/2017 bij de Caballero Fabriek en MaMa Kelly. Het Maanplein zou met een (tijdelijke) brugconstructie over het parkeerterrein kunnen worden verbonden met de Verlengde Melkwegstraat. Investeringen op langere termijn: Melkwegstraat, Zonweg, Maanweg en brugverbinding Naast deze investeringen in de buitenruimte op de korte termijn, is het wenselijk om op langere termijn een aantal andere verbeteringen in de buitenruimte te doen. Met de uitwerking hiervan wacht de gemeente voorlopig. De aanleg van de Verlengde Melkwegstraat door het project Rotterdamsebaan in 2016 is van grote ruimtelijke betekenis voor het gebied. Deze impuls kan op termijn worden doorgetrokken naar het al bestaande gedeelte van de Melkwegstraat. Dit deel van de straat kan opnieuw worden ingericht, met betere infrastructuur voor voetgangers en fietsers, meer groen en verblijfskwaliteit en een aantrekkelijke ruimte aan de kop van de haven. De infrastructuur voor fietsers en voetgangers in de Zonweg en Maanweg is voor verbetering vatbaar. Herinrichting van deze wegen is echter ingrijpend en kostbaar en wordt daarom in elk geval tot 2019 uitgesteld. De komende jaren zijn er immers al vele wegwerkzaamheden in de Binckhorst, wat gepaard gaat met de onvermijdelijke (verkeers)overlast. Bovendien is het verstandig eerst de impact van de aanleg van de Rotterdamsebaan op de verkeerscirculatie in de Binckhorst te bekijken, voordat met de herinrichting van deze wegen wordt gestart. Op lange termijn is het tevens wenselijk een langzaam verkeersbrug te realiseren van de landtong bij de Caballero Fabriek over het water naar de Binckhorstlaan of Maanweg. Dit zal voor betere verbinding zorgen van de Binckhorsthaven met andere delen van de Binckhorst. De brug zal daarnaast het draagvlak vergroten voor voorzieningen en openbaar vervoer, waaronder de beoogde HOV-lijn op de Binckhorstlaan.

27 Nota van Uitgangspunten Binckhorsthaven 27 Tot slot is het wenselijk om op lange termijn de kade langs de Maanweg toegankelijk en open te maken. De gemeente stelt dit als conditie voor medewerking aan private initiatieven voor vastgoedontwikkeling. Parkeren De parkeerdruk op de buitenruimte van de Binckhorsthaven is op werkdagen hoog. Dit komt door lang parkerende werknemers van de bedrijven. Bezoekers kunnen hierdoor moeilijk een parkeerplek vinden. Een deel van de bedrijven heeft op eigen terrein geen of weinig parkeerplek voor haar bezoekers. In 2016 komt de gemeente met een aanpak van deze parkeerproblematiek, op basis van nader onderzoek en overleg met belanghebbenden.

28 28 Het werkgebied van Haagse pioniers

29 Nota van Uitgangspunten Binckhorsthaven Werken aan een duurzame en klimaatbestendige Binckhorsthaven Den Haag wil in 2040 een klimaatneutrale stad zijn. De Binckhorsthaven biedt kansen hieraan bij te dragen. De gemeentelijke inzet is vooral gericht op ingrepen in de buitenruimte. Nederland wordt warmer en natter; een klimaatbestendige buitenruimte verminderd de gevolgen van deze veranderingen, zoals hittestress en waterbeheersingsproblemen. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om meer groen zoals bomen, struiken en gras in plaats van versteend oppervlak. Maatregelen buitenruimte Bij (her)inrichting van de buitenruimte zet de gemeente in op de volgende maatregelen: Minder steen en meer groen zoals bomen, struiken en gras, enerzijds om hittestress en wateroverlast tegen te gaan en anderzijds als impuls aan de ecologie en biodiversiteit in het gebied. Het aanleggen van duurzame afwatering in de buitenruimte, om regenwater af te kunnen voeren zonder regenwaterriolering bijvoorbeeld door extra goten en afschotten richting de haven. Meer ruimtelijke kwaliteit in de buitenruimte ter vergroting van de gebruiks-, belevings- en toekomstwaarde. Het aanbrengen en verbeteren van fiets- en looproutes. Het toevoegen van extra oplaadpunten voor elektrische voertuigen. Het (zoveel mogelijk) hergebruiken van bestaand materiaal. Bij aanbesteding van werkzaamheden, stelt de gemeente eisen aan de CO 2 -uitstoot van aannemers via een CO 2 -prestatieladder. Bovendien eist de gemeente dat materialen waarvan ernstige negatieve gevolgen bekend zijn bij winning of productie, zo min mogelijk worden gebruikt. De voorkeur gaat uit naar toepassing van materialen die aan het einde van de levensduur kunnen worden teruggebracht in de circulaire economie. Bestaand vastgoed De aanwezigheid van vele platte daken in het gebied maakt dat op grote schaal zonnepanelen en groene daken kunnen worden aangebracht. Groene daken houden het regenwater langer vast, gaan hittestress tegen en hebben een ecologische meerwaarde. Door zonnepanelen met groen op het dak te combineren, heeft deze duurzame energievoorziening een hoger rendement. Verticale gevelbeplanting is tevens een optie. Ook kunnen kleine windturbines op de daken worden geplaatst. Samenwerking tussen bedrijven zoals gezamenlijke energie-inkoop, kan het energieverbruik verder verminderen. Tot slot liggen er kansen in het aansluiten van meer panden op het bestaande warmtenet en zijn er mogelijkheden voor WKO. Deze kansen zijn enkel op te pakken als gemeente en bedrijfsleven intensief samenwerken. Veel bedrijven zijn (nog) niet bekend met de mogelijkheden. Hier kan de gemeente door voorlichting en advies verandering in brengen. Dit zou bijvoorbeeld kunnen door ze te wijzen op de diverse subsidieregelingen. Met (co)financiering vanuit ED (Energiefonds Den Haag) kunnen ondernemers investeringen in duurzame energievoorzieningen mogelijk maken. Tevens is voor de realisatie van groene daken een gemeentelijke subsidieregeling beschikbaar. Nieuwe vastgoedontwikkelingen De transformatie en (her)ontwikkeling van vastgoed, leidt tot een nieuwe en/of grotere energievraag. De gemeente kan bij deze ontwikkelingen energie-eisen stellen. Het Projectdocument in 2016 bevat een nadere uitwerking van de gemeentelijke ambities op dit vlak, naar aanleiding van een onderzoek naar geschikte toekomstige energievormen in het gebied.

30 30 Het werkgebied van Haagse pioniers De Ceuvel - Amsterdam-Noord Stadsstrand SOIA, Park Oog in Al - Utrecht Open Lab Ebbinge - Groningen Buitenbioscoop, Roffa MonAmour - Rotterdam Luchtsingel - Rotterdam. Foto: Ossip van Duivenbode Stadslandbouw mobiele tuin Garden Mania, Strijp-S - Eindhoven

31 Nota van Uitgangspunten Binckhorsthaven Mogelijk maken van meer voorzieningen Bij een prettige en levendige (woon- en) werkomgeving hoort een variëteit aan voorzieningen, zoals horeca. De groei van het aantal kleine creatieve ondernemers, start-ups, het nieuwe werken en de behoefte aan kleinschaligere kantoren, vragen om minder eigen (catering)faciliteiten, meer voorzieningen in de directe omgeving en meer gelegenheid voor ontspanning tijdens en na werktijd. Bovendien vragen creativiteit en innovatie om plekken waar inspiratie en kruisbestuiving kan plaatsvinden. De gemeente geeft daarom de komende jaren ruimte voor het toevoegen van voorzieningen in het gebied. Zij dienen vooral gericht te zijn op de werknemers en bezoekers van de aanwezige bedrijven. Te denken valt aan horeca, vergaderfaciliteiten en ontspanning. Om overaanbod en concurrentie met andere plekken in de stad te voorkomen, zal de gemeente initiatieven voor detailhandel, leisure en horeca enkel faciliteren indien ze erin slagen een specifieke meerwaarde aan te tonen. De gemeente wil vooral creatieve en avontuurlijke initiatieven mogelijk maken. 5.5 Stimuleren en faciliteren van (her)ontwikkeling en transformatie van vastgoed Om de Binckhorsthaven door te kunnen ontwikkelen als start-up gebied voor ondernemend talent met een creatief, technologisch of sociaal innovatief profiel, is fysieke ruimte nodig. Die is voor een deel te vinden in leegstaande kantoren waar veel (lege) ruimte is voor kleinschalige bedrijvigheid. De gemeente zal particuliere ideeën en plannen voor transformatie van kantoren aanjagen en faciliteren, ook voor wonen. Plek kan er ook worden gecreëerd in de oude industriehallen van de Gemeentewerken in de Melkwegstraat. Hier zou bijvoorbeeld een nieuwe creatieve verzamellocatie kunnen worden ontwikkeld, een transformatie waar de nieuwe eigenaar van het complex voor open staat. De gemeente heeft eigen vastgoed in het gebied. Dit kan ze hiervoor ook inzetten en staat in dat kader open voor ontwikkel-initiatieven vanuit de markt. Hiervoor komen bijvoorbeeld de locatie Harting-Bank, naast de Caballero Fabriek, of de set vrijkomende percelen langs de Verlengde Melkwegstraat in aanmerking. Starters, broedplaatsen en maatschappelijk verantwoorde ondernemingen redden het niet altijd zonder samenwerking en financiële hulp van de gemeente, vooral in de beginfase. De gemeente kan deze groepen extra ondersteunen met financiering en/of locaties. Het investeringsfonds FRED (Fonds voor Ruimte en Economie Den Haag) (co)investeert in de (ver)bouw van kleinschalige bedrijfshuisvesting met een maatschappelijke waarde voor onder andere het MKB. Binnen het programma The Hague Impact Economy en het broedplaatsenbeleid (Update notitie broedplaatsen, Ruimte voor Kwaliteit, RIS ), is er de mogelijkheid tot een gemeentelijke bijdrage aan de ontwikkeling en het beheer van creatieve verzamelpanden en broedplaatsen, locaties voor startups, labs en accelerators en tijdelijke initiatieven.

32 32 Het werkgebied van Haagse pioniers 5.6 Inzet op tijdelijkheid De transitie van de Binckhorsthaven zal geleidelijk vorm krijgen. Het kan namelijk wel enige tijd duren voordat alle kantoren zijn gevuld, nieuwe voorzieningen slagen, start-ups succesvol zijn en vastgoedontwikkeling op gang komt. Die tussentijd heeft ook voordelen. Het feit dat de Binckhorsthaven een open en vrij transitiemilieu biedt waarin nog niet alles duidelijk en definitief is en ruimte goedkoop en beschikbaar is, maakt het gebied juist interessant voor start-ups, creatief en innovatief talent, ondernemerschap, nieuwe ideeën en experimenten. Tijdelijke initiatieven kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan de geleidelijke transitie. Zij kunnen een nieuwe functie en/of betekenis geven aan gebouwen en de buitenruimte. Het kunnen opvallende projecten zijn die zorgen voor imagoverandering en branding van het gebied. Door tijdelijkheid mogelijk te maken, komt innovatie, ondernemerschap en economische dynamiek op gang. Dit lokt weer andere plannen uit. Het initiatief voor tijdelijke functies in gebouwen ligt primair bij de markt. Het kan gaan om projecten in leegstaande kantoren, die na een paar jaar plaatsmaken voor iets anders of een permanenter karakter krijgen. Het kan ook gaan om projecten en evenementen in de buitenruimte. De gemeente stelt in dit kader voor in elk geval de komende 5 tot 10 jaar een plek beschikbaar waar dergelijke tijdelijke initiatieven kunnen landen. Na aanleg van de Verlengde Melkwegstraat blijven in de loop van 2016 aan de randen van die weg, een drietal percelen over, in totaal circa m². Het betreft een strategische locatie, aan de entree en aan het ruimtelijkeconomische knooppunt van het gebied, aan de haven en vlak tussen de economische clusters in. Op langere termijn zijn deze percelen beschikbaar voor nieuwbouw van bedrijfshuisvesting en een horecavoorziening aan de haven; op korte termijn zijn ze geschikt voor tijdelijke experimenten op het gebied van werkgelegenheid, ondernemerschap en gebiedsontwikkeling. Het is een plek waar de gewenste verbinding en ontmoeting tussen verschillende economische doelgroepen plek kan krijgen. Een schakel tussen de grote IT bedrijven aan het Maanplein en de Regulusweg en de start-ups en creatieve ondernemers rondom het water. Deze locaties kunnen bijvoorbeeld tijdelijk worden gebruikt als evenementen- en festivalterrein, voor sport en spel, stadslandbouw, een stadsstrand, ijsbaan, drive-in bioscoop of voor een containerdorp met functies als werkplaatsen, goedkope startersruimten, broedplaatsen, pop-up horeca en recreatieve voorzieningen. De gemeente gaat het komende jaar actief op zoek naar initiatiefnemers die dit idee verder willen vormgeven. In de tussentijd zijn initiatieven voor een definitieve invulling van deze percelen overigens niet onmogelijk. 5.7 Promotie en acquisitie Om (nieuwe) economische doelgroepen aan te kunnen trekken, kan meer worden gedaan dan alleen het aanbieden van aantrekkelijke vestigingslocatie. Het is ook van belang dat de doelgroepen weten welke kwaliteiten en de mogelijkheden er zijn. Dergelijke promotie en acquisitie valt voor een groot deel samen met stadsbrede economische lobby, accountmanagement en de acquisitie van IT-Tech-bedrijven en creatieve start-ups. Deze activiteiten worden vanaf 2016 aangevuld met specifieke gebiedspromotie. Het betreft een samenhangende campagne met activiteiten gericht op het bij elkaar brengen van (creatieve) ondernemers en op het bekend en zichtbaar maken van de kwaliteiten en krachten van het gebied. Het bekendmaken van geplande private en publieke investeringen in het gebied en de tijdelijke invulling van de percelen rondom de Verlengde Melkwegstraat, spelen in de gebiedspromotie een belangrijke rol. De ondernemers in het gebied hebben zelf ook ideeën voor de communicatie en promotie in en van het gebied. Komend jaar worden de marketingactiviteiten verder uitgewerkt. Dit gebeurt in samenwerking met het bedrijfsleven en de bestaande platforms. Het Projectdocument in 2016 gaat hier nader op in.

33 Nota van Uitgangspunten Binckhorsthaven Werken aan samenwerking De gemeente creëert met investeringen in de buitenruimte de condities waarbinnen bestaande bedrijven, initiatiefnemers en investeerders in staat worden gesteld serieus werk te maken van hun ambities. Vervolgens vervult de gemeente een stimulerende en faciliterende rol om hun ideeën van de grond te tillen. Door verhuur en verkoop van het gemeentelijk vastgoed, kennis en advisering over duurzaamheid en transformatie, plano logische medewerking en subsidieverstrekking en het samenbrengen en coördineren van partijen, kennis en ideeën, wordt die ondersteuning geboden. Het college vindt het van groot belang om nauwe relaties te onderhouden met de bestaande bedrijven en gebruikers en hen (mede)verantwoordelijkheid te geven voor de toekomst van het gebied. Deze Nota van Uitgangspunten maakt dan ook gebruik van de enthousiaste ideeën en het draagvlak vanuit de bedrijven in het gebied. Geregeld overlegt de gemeente met de ondernemers in het gebied via de werkgroep Binckhorsthaven, opgericht in het kader van de zogeheten Ronde Tafel Binckhorst. Ook in de uitwerking en uitvoering van de toekomstplannen, zoekt de gemeente samenwerking met de lokale ondernemers en wil het zoveel mogelijk gebruikmaken van de ideeën, middelen, kennis en vaardigheden die zij tot hun beschikking hebben.

34 34 Het werkgebied van Haagse pioniers Gemeente Gemeente Gemeente Gemeente BPD Gemeente Noordelijke kade Binckhorsthaven Herinrichting noordelijke kade Binckhorsthaven Quick wins kade route. Fenix Food Factory - Rotterdam Verbinding Maanplein met haven. Luchtsingel Rotterdam

35 Nota van Uitgangspunten Binckhorsthaven 35 6 Planning en fasering buitenruimte De transitie van de Binckhorsthaven naar een eigentijds, gemengd stedelijk gebied is een proces dat jaren vergt. Enkele ontwikkelingen, zoals een open en toegankelijke kade rondom de gehele haven hebben de tijd nodig volledig tot afronding te komen. Tegelijkertijd kan op voorzienbare termijn met een aantal maatregelen snel (zichtbaar) vooruitgang worden geboekt. Met de herinrichting van de Saturnusstraat en de aanleg van de Verlengde Melkwegstraat zet de gemeente binnenkort al grote stappen richting de toekomst. Door daaraan de komende jaren een aantal gerichte verbeteringen in de buitenruimte toe te voegen, kan hieraan met overtuiging en kracht een vervolg worden gegeven. Investeringen op korte termijn: Herinrichting Saturnusstraat (2015, gestart); Aanleg Verlengde Melkwegstraat (2016, vanuit project Rotterdamsebaan); Quick wins kade route (2016 en 2017); Herinrichting kade Binckhorsthaven ten noorden van Saturnusstraat (2017); Verbinding Maanplein met haven (2017); Inrichting en tijdelijk gebruik rondom Verlengde Melkwegstraat (2016 t/m in elk geval 2021). De voorgenomen maatregelen worden na vaststelling van de Nota van Uitgangspunten verder uitgewerkt en opgenomen in één of meerdere projectdocumenten die naar verwachting in de tweede helft van 2016 door het college worden vastgesteld. Na deze besluitvorming, kan de uitvoering in 2016 en/of 2017 starten. Doorontwikkeling buitenruimte na 2018 De realisatie van de Rotterdamsebaan en de investeringen in de buitenruimte zullen een vliegwiel zijn voor de ontwikkeling van de Binckhorsthaven. De ingezette koers kan na 2018 een nieuwe impuls krijgen door te investeren in de volgende maatregelen: Herinrichting (bestaande) Melkwegstraat Herinrichting Zonweg en Maanweg; Doorontwikkeling open en toegankelijke kades o.a. langs de Maanweg; Brugverbinding voor langzaam verkeer tussen landtong en Binckhorstlaan of Maanweg. Verleiding en ondersteuning Naast deze investeringen in de buitenruimte, neemt de gemeente een aanjagende en faciliterende rol om ideeën en investeringen in het gebied van de grond te tillen. Zij zet daarvoor de volgende verleidingsinstrumenten in: Co-financiering van duurzame energievoorzieningen via ED (Energiefonds Den Haag); Subsidie voor groene daken; Co-financiering van (ver)bouw kleinschalige bedrijfshuisvesting via FRED (Fonds voor Ruimte en Economie Den Haag); Ideeën voor de ontwikkeling van creatieve verzamelpanden, broedplaatsen, start-ups en tijdelijke initiatieven kunnen worden beloond via het programma The Hague Impact Economy en het broedplaatsenbeleid; Gemeentelijke ondersteuning aan (het verbeteren van de randvoorwaarden voor) de transformatie van kantoren en leegstandsreductie; Planologische medewerking aan creatieve plannen voor vastgoedontwikkeling en voorzieningen, passend bij de Binckhorsthaven en met een toegevoegde waarde voor de stad; Activiteiten gericht op het samenbrengen en coördineren van ideeën, kennis en ondernemers.