Gemeente Den Haag. 1 Inleiding. rv 76 Dienst Stedelijke Ontwikkeling DSO/ RIS _130618

Transcriptie

1 rv 76 Dienst Stedelijke Ontwikkeling DSO/ RIS _ Gemeente Den Haag Voorstel van het college inzake beschikbaar stellen krediet voor reconstructie Neherkade. 1 Inleiding 1.1 Aanleiding De Neherkade is een drukke verkeersweg langs het Laakkanaal. Zij maakt deel uit van de CentrumRing van Den Haag en heeft als zodanig een verzamel- en verdeelfunctie van verkeer in de stad. In de toekomst zal de Neherkade via de Mercuriusweg aansluiten op de Rotterdamsebaan. De doorstroming van het verkeer en het openbaar vervoer is in de huidige situatie al problematisch en de verkeersveiligheid laat te wensen over. Bovendien vormt de Neherkade momenteel een knelpunt op het gebied van luchtkwaliteit, waar de vele stationair draaiende motoren aan bijdragen. Door de groei van het autobezit, nieuwe woningbouw en de realisatie van de Rotterdamsebaan zal er een toename plaatsvinden van de hoeveelheid verkeer die zich via deze route door de stad verplaatst. Dit, gecombineerd met de gewenste groei van het kruisende openbaar vervoer, leidt ertoe dat herinrichting van de Neherkade noodzakelijk is om doorstroming van zowel autoverkeer als openbaar vervoer te kunnen waarborgen en de luchtkwaliteit te verbeteren. Figuur 1.1: Projectgebied Neherkade 1.2 Doelstelling reconstructie Neherkade Doelstellingen van de reconstructie Neherkade zijn: Raadsvoorstellen

2 De Neherkade dusdanig inrichten dat een goede afwikkeling en doorstroming van het verkeer gewaarborgd blijft en hiermee ook de functie van de Neherkade als onderdeel van de Centrumring. Hierbij streven naar een zo groot mogelijke verbetering van de luchtkwaliteit, waarbij minimaal wordt voldaan aan de geldende normen en de gemeentelijke ambities zoals omschreven in het actieprogramma luchtkwaliteit. Het verbeteren van de afwikkeling van het kruisende openbaar vervoer. Het verbeteren van de verkeersveiligheid en de oversteekbaarheid voor langzaam verkeer. Een goede ruimtelijke inpassing en kwaliteitsimpuls aan de leefomgeving. 2 Voorgeschiedenis en proces 2.1 Inleiding Al ruim 10 jaar geleden is geconstateerd dat er maatregelen nodig zijn om de doorstroming te verbeteren op het zuidelijk deel van de CentrumRing. Dit heeft onder andere geleid tot een aanpassing van de onderdoorgang van de Calandstraat naar de Vaillantlaan (De Put) en een aanpassing van het kruispunt Calandplein-Neherkade. In 2006 is het eerste Programma van Eisen voor de aanpassing van de Neherkade zelf opgesteld. In 2009 is het voorontwerp Haagse Nota Mobiliteit vastgesteld en de bijbehorende plan-mer-procedure gestart. Hierin worden de belangrijkste verkeerskundige uitgangspunten voor de Neherkade benoemd. Op basis hiervan is de Nota van Uitgangspunten voor de Neherkade opgesteld, toen als onderdeel van het project Rotterdamsebaan en Neherkade. In 2010 is als zelfstandig project, op basis van deze NvU, het schetsontwerp opgesteld voor de Neherkade tussen de Trekvlietbrug en het Calandplein. Deze is oktober 2010 vastgesteld door het college van B&W. 2.2 Bestuurlijk beleidskader Ministerie van Infrastructuur en Milieu Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport In het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (MIRT) zijn grote infrastructurele en ruimtelijke projecten en programma s opgenomen. Tijdens het bestuurlijk overleg MIRT Zuidvleugel van 28 mei 2008 is besloten dat het Rijk een bijdrage levert aan het project Rotterdamsebaan. Het ministerie heeft het aanpassen van de Neherkade als één van de voorwaarde opgenomen bij het verstrekken van haar financiële bijdrage aan het project Rotterdamsebaan. De ontwerpen van de Neherkade en de Rotterdamsebaan worden mede daarom nadrukkelijk op elkaar afgestemd Stadsgewest Haaglanden Regionale Nota Mobiliteit De Regionale Nota Mobiliteit 2005 bevat het verkeer- en vervoerbeleid van de regio Haaglanden. De nota richt zich op de mobiliteitsplannen van Stadsgewest Haaglanden voor de periode Verbetering van de Neherkade staat als voorbereidingsproject in planstudiefase B in het Uitvoeringsprogramma opgenomen. Fase B projecten zijn noodzakelijk voor een betere autobereikbaarheid van de regio, maar vergen een langere voorbereidingstijd. Verbeteringen worden door het stadsgewest nodig geacht - ook vanwege leefbaarheidsproblemen - op Haagse delen van het regionale wegennet. Inmiddels heeft Stadsgewest Haaglanden een bijdrage beschikbaar gesteld van 18,0 miljoen aan het project Neherkade vanuit het Mobiliteitsfonds. Raadsvoorstellen

3 2.2.3 Gemeente Den Haag Haagse Nota Mobiliteit De Haagse Nota Mobiliteit (HNM) bevat het verkeer- en vervoersbeleid voor de periode , met een doorkijk naar Een doelstelling is de autostructuur te verduidelijken, het verkeer meer te bundelen op de geschikte routes en andere routes te ontlasten: bundelen, ordenen en inpassen. De belangrijkste functionele uitgangspunten voor de Neherkade zijn bepaald in de HNM. Er wordt gesteld dat in samenhang met de aanleg van de Rotterdamsebaan, een verruiming van de Neherkade aan de orde is. Het gaat dan om extra capaciteit voor het autoverkeer, maar ook om een betere doorstroming van het kruisend openbaar vervoer, in combinatie met het oplossen van de milieuknelpunten en een goede oversteekbaarheid voor het langzaam verkeer. Raadsvoorstellen

4 In de HNM worden ook belangrijke ruimtelijke conclusies getrokken: Er wordt gesteld dat stedelijke hoofdwegen zich duidelijker moeten onderscheiden van de wijkontsluitingswegen. Bij de verkeersdrukte van de Neherkade is een profiel met 2x2 rijstroken gewenst. Hierbij geldt als uitgangspunt dat kruispunten zoveel mogelijk op maaiveld worden vormgegeven en beschikken over voldoende capaciteit voor een vlotte verkeersafwikkeling. Bijzondere aandacht is er voor de plaatsen, waar stedelijke hoofdwegen andere belangrijke wegen of RandstadRail lijnen kruisen. Wanneer het niet mogelijk is om op maaiveld voldoende doorstroming, voor zowel het autoverkeer als Randstadrail, te waarborgen, dan zijn ongelijkvloerse oplossingen mogelijk aan de orde. De kruising van het Leeghwaterplein en de Neherkade wordt als expliciet voorbeeld gegeven. Fietsroutes langs stedelijke hoofdwegen zijn uitgevoerd als vrijliggende fietspaden en het langsparkeren wordt zoveel mogelijk beperkt. Nabij scholen, winkels en voorzieningen is specifieke aandacht vereist voor een goede oversteekbaarheid voor voetgangers en fietsers. 29 september 2011 is de HNM definitief vastgesteld (RIS a). 2.3 Besluitvorming Neherkade Nota van Uitgangspunten In januari 2010 is de Nota van Uitgangspunten Rotterdamsebaan vastgesteld door de raad (RIS ). Neherkade vormde toen integraal onderdeel van het project Rotterdamsebaan. Hierin staat over de Neherkade dat voor de verkeersafwikkeling moet worden uitgegaan van een gelijkvloers kruispunt Neherkade - Calandstraat een ongelijkvloers kruispunt ter hoogte van het Leeghwaterplein en een gelijkvloers kruispunt van de Neherkade met de Rijswijkseweg. Bij dit laatste kruispunt krijgt de Neherkade sterke prioriteit om de doorstroming te waarborgen Schetsontwerp en startdocument MER Op 12 oktober 2010 is het schetsontwerp (SO) Neherkade vastgesteld door het college van B&W (RIS en RIS ). Bij dit ontwerp was bevestigd dat verkeersafwikkeling van het kruispunt Neherkade met de Rijswijkseweg in combinatie met tramlijn 15 op maaiveld op te lossen is. Gelijktijdig met het schetsontwerp is ook het startdocument MER vastgesteld. Deze startnotitie was de eerste stap in de m.e.r.-procedure en gaf de scope en de diepgang van het MER aan. In dit document wordt reeds beschreven dat in deze m.e.r.-procedure wordt uitgegaan van het schetsontwerp als voorkeursalternatief (VKA). Op het schetsontwerp kon door een ieder inspraak gepleegd worden en is door de Commissie voor de MER een advies uitgebracht over de reikwijdte en het detailniveau van het uit te voeren milieuonderzoek. Op 8 september 2011 is door de gemeenteraad van Den Haag ingestemd met het Startdocument MER en een Nota van Antwoord op de ingebrachte zienswijzen (RIS ). Het belangrijkste resultaat van de ingediende zienswijzen is dat de verbetering van de fietsroute langs de Laak is toegevoegd aan de scope van het project Neherkade Inspraakbesluit MER, Voorlopig ontwerp en bestemmingsplan Om het milieubelang bij de aanpassing van de Neherkade op een juiste wijze mee te nemen is in 2010 gestart met het opstellen van milieueffectenrapportage (MER). De resultaten van het MER zijn bepalend voor de ontwerp keuzes. Het MER, het Voorlopig Ontwerp en op het bestemmingsplan kenden een sterk iteratief karakter. Vanuit de beschrijving van de mogelijke milieueffecten, kansen en ambities, zijn optimalisaties ten opzichte van het schetsontwerp doorgevoerd die worden vastgelegd en verantwoord in het bestemmingsplan. Raadsvoorstellen

5 Op 7 januari 2013 is het concept van het ontwerp-bestemmingsplan in het kader van het vooroverleg ex artikel Bro toegestuurd aan overlegpartners, waaronder de Provincie Zuid-Holland, het Hoogheemraadschap van Delfland, bewonersorganisaties en overige bij het plan betrokken instanties. Bij besluit, d.d. 26 februari 2013 (RIS ), heeft het college besloten het inspraaktraject te volgen zoals dit is beschreven in de Wet ruimtelijke ordening en de raad hierover geïnformeerd (RIS ). Van 8 maart 2013 tot en met 18 april 2013 hebben MER, voorlopig ontwerp en bestemmingsplan ter inzage gelegen en heeft een ieder een zienswijze kunnen indienen Aanvullend voorbereidingskrediet Om een vertraging in de planologische procedures niet de uitvoeringsplanning in gevaar te laten brengen is 20 november 2012 door de raad besloten het voorbereidingskrediet voor de Neherkade uit te breiden met 7,1 mln (RIS ). Hiermee konden de voorbereidingen op contractering worden voortgezet, ontwerpen worden uitgewerkt, vergunning worden aangevraagd, conditionerende werkzaamheden uitgevoerd worden en een overeenkomst voor de aanpassing van Laakweg 126 (het Konmargebouw ) worden gesloten. De met deze werkzaamheden gepaard gaande uitgaven leiden niet tot een overschrijding van het voor de Neherkade geprognosticeerde budget van 80 mln, maar maken daar onderdeel van uit Voorlopig ontwerp watercompensatie Het verbreden van de rijbanen op de Neherkade gaat ten koste van een deel van het wateroppervlakte van de Laakhaven. Het Hoogheemraadschap van Delfland stelt dat dit gecompenseerd moet worden voordat het water van de Laakhaven gedempt mag worden (zie 4.6). Om de planning van de Neherkade niet in gevaar te brengen en aan de eisen van het Hoogheemraadschap te kunnen voldoen, moest doorgewerkt worden aan de voorbereiding van deze waterberging. Vooruitlopend op de voorliggende besluitvorming over de Neherkade in juni 2013, is 19 februari 2013 een apart collegebesluit over het voorlopig ontwerp van de watercompensatie genomen (RIS ). Zodoende kon er verder worden gewerkt aan de voorbereiding van de tijdige realisatie van de waterberging, onder andere door het ontwerp en het bestek uit te werken en huuropzeggingen mogelijk te maken onder opschortende werking van instemming door uw raad met voorliggend besluit. 3 Planologische procedure 3.1 MER Doel van de m.e.r.-procedure is om integraal de milieueffecten van de aanpassing van de Neherkade inzichtelijk te maken en hierbij het milieubelang zo goed mogelijk mee te laten wegen bij het maken van ontwerpkeuzes en het benutten van aanwezige kansen. In de MER zijn de effecten van het de voorkeursvariant (VKA), in beeld gebracht en vergeleken met de autonome situatie (2020 zonder aanpassing Neherkade). Ook is de situatie beschouwd na aanleg van de Rotterdamsebaan, het zogenaamde 'robuustheidsalternatief'. Een samenvatting van de belangrijkste resultaten van het MER zijn te zien in bijlage 2: Management Samenvatting MER herinrichting Neherkade. Raadsvoorstellen

6 De belangrijkste conclusies van het MER zijn: Doorstroming op de Neherkade verbetert aanzienlijk als gevolg van de getroffen maatregelen; de reistijd neemt met 20% af in de avondspits; De gemiddelde snelheid op de Neherkade neemt door de aanpassing aan de infrastructuur in de avondspits met circa 15 kilometer per uur toe; Het openbaar vervoer (tram) wordt niet meer gehinderd door autoverkeer bij het Leeghwaterplein, als gevolg van de ongelijkvloerse kruising; De luchtkwaliteit verbetert in het hele studiegebied, waardoor de wettelijke grenswaarden niet meer worden overschreden; Er is wel een aandachtspunt ten aanzien van gezondheid bij de uiteinden van de onderdoorgang bij het Leeghwaterplein. Hier is sprake van een verhoogde concentratie NO 2 bij een school. De concentraties bevinden zich wel onder de wettelijke grenswaarden; De geluidbelasting op de Neherkade neemt af, het aantal gehinderden neemt in het studiegebied (Neherkade en omgeving) netto af. Er dient vanwege hogere geluidbelastingen op de Slachthuisstraat wel stiller asfalt aangelegd te worden op deze locatie; De ruimtelijke kwaliteit van de Neherkade verbetert sterk. Dit komt door een duidelijker profiel van de weg, meer ruimte voor groen en de herinrichting van het Leeghwaterplein. 3.2 Bestemmingsplan De resultaten van het MER zijn bepalend geweest voor de ontwerp keuzes. Het MER, het Voorlopig Ontwerp en op het bestemmingsplan kenden een sterk iteratief karakter. Vanuit de beschrijving van de mogelijke milieueffecten, kansen en ambities, zijn optimalisaties ten opzichte van het Schetsontwerp doorgevoerd die worden vastgelegd en verantwoord in het bestemmingsplan. Het bestemmingsplan legt het ontwerp vast in een juridisch planologisch kader waarbij de bevindingen uit het MER als onderbouwing dienen. In het ruimtelijke plan (het bestemmingsplan) wordt gemotiveerd welke rol het MER heeft gespeeld in de planuitwerking. Nadat het MER gereed was is het wettelijk verplichte vooroverleg met bestuurlijke partners opgestart (BRO-vooroverleg). Met de resultaten hieruit wordt het ontwerpbestemmingsplan afgerond. Dit ontwerp bestemmingsplan heeft samen met het MER en het VO van 8 maart t/m 18 april ter inzage gelegen. 3.3 Zienswijzen en nota van antwoorden Tijdens de inzage termijn zijn enkele zienswijzen ingediend. Deze zienswijzen hadden elk een specifiek aandachtspunt. Er is gevraagd meer inzicht te bieden in de luchtkwaliteit voor fietsers, hier is in de Nota van Antwoord op ingegaan. Per abuis is een klein deel van de bestemming hoofdverkeersweg gelegen over private gronden. Deze omissie is aangepast en als zodanig ook verwoord in de Nota van Antwoord. Ten slotte is een zienswijze ingediend met het verzoek de aanrijdroute richting de Laakweg 126 niet via de Laakweg te laten lopen, maar via de Gemaalstraat. In de Nota van Antwoord zijn diverse verkeerskundige argumenten aangegeven waarom dit niet wenselijk is. Op het MER heeft de Commissie voor de Milieueffectrapportage (Commissie m.e.r.) een advies ingediend. Dit advies is positief: alle essentiële beslisinformatie is aanwezig in het MER. De Commissie m.e.r. heeft geen belangrijke aandachtspunten geconstateerd. Raadsvoorstellen

7 4 Voorlopig Ontwerp 4.1 Programma van eisen De uitgangspunten waaraan het ontwerp van de Neherkade dient te voldoen, zijn vastgelegd in het Programma van Eisen (PvE). Vertrekpunt hiervoor is het PvE behorend bij het SO Neherkade uit Hierin waren de belangrijkste functionele, ruimtelijke en milieueisen al geformuleerd. Voorbeelden zijn: Neherkade dient tenminste de hoeveelheid wegverkeer af te kunnen wikkelen die verwacht wordt in 2020, bestaande bruggen mogen niet worden aangetast, ontwerp moet bijdragen aan Actieplan Luchtkwaliteit, etc. In overleg met de stakeholders is dit PvE, aangevuld en uitgewerkt (bijlage 3). Een van de belangrijkste wijzigingen ten opzichte van het SO is dat de minimale binnenmaat van de onderdoorgang is aangepast van 4.70m naar 4.30m (t.b.v. 4.20m doorrijhoogte) in overeenstemming met de onderdoorgangen bij het Hildebrandplein en de Put. 4.2 Verkeersontwerp Neherkade Kern van het probleem op de Neherkade is de slechte verkeersafwikkeling. Het verbeteren van deze doorstroming draagt bij aan de doelstelling van het functioneren van deze stedelijke hoofdweg als onderdeel van de CentrumRing. De verbetering van deze doorstroming is ook een effectieve maatregel om de luchtkwaliteit te verbeteren. Om de verkeersafwikkeling op de Neherkade te verbeteren is het van belang maatregelen te treffen op de kruispunten, het aantal rijstroken te verruimen en conflicten op de hoofdrijbanen weg te nemen Verbreding wegprofiel Tussen Calandplein en Rijswijkseweg geldt dat bij de herinrichting van de Neherkade meer ruimte nodig is voor het gewenste wegprofiel met een extra rijbaan. Uit overwegingen vanuit luchtkwaliteit is een verschuiving van de weg-as richting het water wenselijk om de afstand van het verkeer tot de woningen te vergroten. Om het nieuwe wegprofiel inclusief gewenste groenstrook met bomen mogelijk te maken zal de kademuur van de Laakhaven over de gehele lengte 7 tot 8 meter worden verplaatst richting het water van Laakhaven Kruispunt Neherkade Calandplein De kruising van de Neherkade met de Calandplein is al in 2009 aangepast voor grotere verkeersstromen. In het kader van het project Neherkade wordt nu alleen voorzien in een nieuwe rijstrook voor rechtsafslaand verkeer vanaf de kruising Calandstraat tot aan de rotonde bij het Leeghwaterplein. Raadsvoorstellen

8 4.2.3 Kruispunt Neherkade Leeghwaterplein Op de kruising Neherkade Slachthuisstraat-Leeghwaterplein kruisen drie tramlijnen de Neherkade. Hierdoor is er in de huidige situatie al sprake van ca. 40 trampassages per uur. Bij opwaardering van het HTM-net zal dit aantal nog toenemen. Om de tram ongehinderd te kunnen laten kruisen en voldoende doorstroming op de Neherkade te kunnen garanderen wordt het kruispunt ongelijkvloers gemaakt waardoor de verkeersstromen gescheiden worden. Het doorgaande verkeer op de Neherkade zal via een onderdoorgang kunnen doorrijden. Het kruisende openbaar vervoer en het afslaande autoverkeer maken gebruik van een rotonde bovenop de onderdoorgang. De rotonde zorgt voor een makkelijkere en veiligere oversteek voor fietsers en voetgangers waardoor Haagse Hogeschool, Mondriaan College en station Hollands Spoor een betere verbinding krijgen met Laakkwartier. De onderdoorgang biedt de mogelijkheid om de drukke verkeersroute te onderbreken met een groene, vriendelijkere inrichting. Raadsvoorstellen

9 4.2.4 Kruispunt Neherkade Rijswijkseweg Uit eerder analyses in het kader van het SO is gebleken dat er bij de kruising Neherkade/Rijswijkseweg onvoldoende ruimte en noodzaak is om een ongelijkvloerse kruising te maken. De afwikkeling van het verkeer is hier op maaiveld op te lossen omdat hier slechts één tramlijn het kruispunt kruist. De capaciteit van de kruising wordt vergroot door drie volwaardige rechtdoorgaande stroken te creëren. Dit zorgt in voldoende mate voor doorstroming op dit kruispunt Geluidsscherm Tussen de Trekvlietbrug en de Rijswijkseweg staat langs de Neherkade, aan de waterzijde, een geluidsscherm. Tussen het geluidsscherm en het water van de Laakhaven loopt een voetpad. Door de verbreding van het wegprofiel kan het huidige geluidsscherm kan niet gehandhaafd worden en zal een nieuw, transparanter, scherm geplaatst worden dichter naar het water toe. Hierdoor is er geen doorgaand looppad meer mogelijk achter het geluidsscherm. Om de bereikbaarheid van ligplaatsen voor boten in stand te houden zal over een gedeelte wel een pad gehandhaafd worden. Raadsvoorstellen

10 4.2.6 Parkeren Parkeerplaatsen langs de hoofdrijbaan van de Neherkade zijn vanwege de doorstroming en verkeersveiligheid niet gewenst. De huidige parkeerplaatsen langs de hoofdrijbaan worden daarom opgeheven of verplaatst. In het gebied tussen het Leeghwaterplein en de Calandstraat zullen de 7 parkeerplaatsen aan de waterzijde verdwijnen. Langs de ventweg zijn in de huidige situatie 90 betaalde parkeerplaatsen. Volgens ontwerp worden op dit deel van de ventweg 85 parkeerplaatsen opnieuw gerealiseerd. De behoefte is op dit deel van de Neherkade bepaald op 60 parkeerplaatsen en er is dus sprake van een overschot van 25 plaatsen. Bovendien zijn er in de bebouwing langs dit deel van de Neherkade (De Lamel) parkeergarages aanwezig die nu zeer matig gebruikt worden. In deze garages zouden in totaal nog circa 175 pp beschikbaar zijn die Staedion bereid is te verhuren. In het gebied tussen het Leeghwaterplein en Rijswijkseweg zijn nu 73 parkeerplaatsen aanwezig langs de hoofdrijbaan. Deze worden opgeheven. Langs de ventweg liggen 81 in erfpacht uitgegeven parkeerplaatsen en 4 openbare parkeerplaatsen. Deze blijven gehandhaafd. De totale parkeerbehoefte over dit deel van de Neherkade tussen Calandplein en Leeghwaterplein is berekend op 95 plaatsen. Er is in de nieuwe situatie dus en tekort van circa 10 plaatsen op dit deel welke wordt gecompenseerd door het overschot tussen Leeghwaterplein en Calandplein. In het gebied tussen Trekvlietbrug en Rijswijkseweg is geen behoefte aan parkeren op de openbare weg aan de Neherkade. De vraag wordt opgevangen door het aanbod op het parkeerdek van het winkelcentrum Laakweg 126, het zogenaamde Konmargebouw, en op eigen terrein. 4.3 Stedenbouwkundige inpassing Stedenbouwkundige principes Bij de nieuwe inrichting van de Neherkade versterken de nieuwe groenstroken, de bomenrijen en de vormgeving van de onderdoorgang het lineaire karakter. Het basis profiel kent vanaf het water gezien achtereenvolgens de volgende stroken: het water met de kademuur, een groenstrook met bomenrij, de hoofdweg met stenen middenberm, een groenstrook met bomenrij, de ventweg met parkeren, trottoir en de bebouwing. Het gebied is grootschalig van opzet, hoge bebouwing aan de zuidkant, een flinke stedelijke verkeersader en de kade met het water. Het is geen echt verblijfsgebied en wordt ook niet als zodanig vormgegeven. De belangrijke langzaam verkeersverbinding in oost/westrichting ligt niet op de Neherkade, maar iets ten zuiden hiervan, langs de watergang de Laak (Laakkade Erasmusweg). Daarom wordt in het kader van het project Neherkade ook geïnvesteerd in deze zogenaamde Laakroute voor voetgangers en fietsers Groen In het ontwerp is veel aandacht voor het vergroenen van de Neherkade, waarbij rekening wordt gehouden met de ecologische waarde en ecologische kwaliteitsdragers. Aan weerszijde van de weg wordt een rij eerste categorie iepen geplant. De bomen staan op voldoende onderlinge afstand om de luchtkwaliteit niet negatief te beïnvloeden. Doordat de rijen verspringen ten opzichte van elkaar kan de wind er als het ware door heen waaien en ontstaat een minder formele opzet dan bij een laanbeplanting. De bomen worden geplant in groenstroken. Waar de ruimte voor bomengrond te beperkt is worden watershells toegepast. De groenstroken worden ingezaaid met gras en met een kruidenmengsel. Hierdoor ontstaat gedurende het hele jaar een gevarieerd en interessant beeld. Raadsvoorstellen

11 De groenstroken dienen laag te blijven, zodat de automobilist er overheen kan kijken. De groenstroken dienen in principe niet betreden te worden. Vanuit het oogpunt van verkeersveiligheid is het niet wenselijk deze in te richten als verblijfsgebied Materialisering Voor de verharding is residentiekwaliteit uitgangspunt. Hierbij wordt voor de hoofdweg, inclusief de parallelbanen richting rotonde, uitgegaan van grijs geluidsarm asfalt. De ventweg wordt uitgevoerd in gebakken klinkers, evenals de parkeervakken. De trottoirs krijgen 30x30 betontegels met basaltine toeslag Kademuur De nieuwe kademuur die nodig is als gevolg van de verbreding van de rijbanen zal het uiterlijk krijgen van een gemetselde kademuur. Dit geeft een behoorlijke kwaliteitsimpuls aan het aanzicht van de Neherkade ten opzichte van de huidige kale stalen damwand. Bij de uitwerking zal gezocht worden naar een materiaal voor het metselwerk wat past bij het basalt van de kademuur aan de overzijde. De betonsloof is zichtbaar en wordt niet voorzien van een hekwerk. Aan de kade, waar pleziervaart kan aanleggen, wordt geen apart voetpad aangelegd. Voetgangers, komend uit de bootjes kunnen over de betonnen sloof lopen naar één van de drie kruisingen, om daar over te steken. Aan de kademuren worden reddingstrappen bevestigd. Raadsvoorstellen

12 4.3.5 Onderdoorgang De onderdoorgang in de Neherkade wordt met een zorgvuldige vormgeving op een goede manier ingepast. Hierbij springen vooral de randelementen en de overgang van het open naar gesloten deel in het oog. In de tunneltoerit loop de wand scheef op. Door deze hellende wand valt het daglichtmakkelijk binnen en opent de ruimte naar boven, waardoor de toerit wat ruimerbeleefd wordt. De scheefte van de wanden wordt doorgezet in het hekwerk boven op de bak. De overgang naar het gesloten deel van de onderdoorgang verloopt vloeiend door een ronde vorm in het dek, hiermee wordt opnieuw het lineaire karakter van de Neherkade benadrukt. Op maaiveld is het betonnen dek niet zichtbaar door de groene inrichting van het gras met kruidenmengsel. Uitgangspunt is een betonnen wand (met een anti-graffiticoating) met niet figuratieve decoratie bijvoorbeeld een lijnenspel van inkepingen in het beton. Deze vormgeving wordt in de volgende fase verder uitgewerkt Openbare Verlichting De Neherkade wordt voorzien van voldoende openbare verlichting door middel van hoge masten met tweezijdige armaturen in de middenberm van de hoofdrijbaan, en lagere masten in de trottoirs langs de ventwegen. Hiermee wordt bijgedragen aan een sociaal veilige inrichting. In het gesloten deel van de onderdoorgang wordt lijnverlichting toegepast. Het ontwerprapport (bijlage 4) gaat nog uit van traditionele verlichting volgens het Handboek Openbare Ruimte. Ondertussen wordt de mogelijkheid onderzocht om in de contracteringsfase eisenspecificaties voor LED verlichting mee te geven. LED verlichting heeft een langere levensduur, een lager stroomverbruik en de mogelijkheid om minder masten toe te passen. Als deze aanpassing hogere investeringskosten tot gevolg heeft moet dit gedekt worden uit de post onvoorzien. 4.4 Aanpassing Laakweg Ontsluiting parkeerdek Laakweg 126, het zogenaamde Konmargebouw, staat dicht op de Neherkade, tussen de Rijswijkseweg en de Trekvlietbrug. Het gebouw bevat diverse detailhandel waaronder een Jumbo en Aldi supermarkt. Raadsvoorstellen

13 De in- en uitritten van het parkeerdek haaks op de hoofdrijbaan zorgen voor een directe verstoring van het verkeer op de Neherkade. Daarom is besloten een nieuwe ontsluiting van het parkeerdek te realiseren aan de andere zijde van het gebouw aan de Laakweg. Hierdoor kan ook de middennaald van de Neherkade worden doorgetrokken zodat overstekend verkeer tussen Trekvlietbrug en Rijswijkseweg niet meer mogelijk is. Om deze nieuwe op- en afrit te realiseren wordt een deel van het braakliggende terrein aan de Gemaalstraat gebruikt. De nieuwe hellingbaan is ontworpen door de eigenaar van het gebouw in samenspraak met de gemeente en een initiatiefnemer die op het resterende braakliggende terrein (inclusief Gemaalstraat en naast liggende kavel) een bouwplan voor studentenwoningen aan het ontwikkelen is. Ten behoeve van de realisatie van de bouwkundige aanpassingen is een overeenkomst gesloten met de eigenaren van het Laakweg 126. Zij zullen zelf zorgdragen voor de aanpassingen. De omgevingsvergunning hiervoor is inmiddels verleend Laden en lossen In de huidige situatie vindt het laden en lossen deels plaats aan de Neherkade en deels aan de Laakweg. Het is logistiek niet mogelijk, zonder het gebouw intern volledig te verbouwen, om de bevoorrading voor alle winkels naar de Laakweg te brengen. Daarom is in het ontwerp nog steeds een laad- en losstrook langs de Neherkade opgenomen. Deze is zonder het verkeer op de hoofdrijbaan te hinderen, in en uit te rijden. Vanwege de beschikbare ruimte op de Neherkade wordt de ruimte voor de voetganger zeer beperkt. Om een goed alternatief te bieden wordt de Laakweg, waar ook de entree van het gebouw is, aantrekkelijker gemaakt voor voetgangers. Aan deze zijde bevinden zich ook twee laad- en loszones. In verband met de doorstroming op de Neherkade is een aansluiting van de Gemaalstraat niet gewenst. Vrachtverkeer dat aan de Laakwegzijde moet laden en lossen moet daarom via de Trekweg naar de Laakweg rijden. Om het berijden van deze bocht met een trekker-opleggercombinatie mogelijk te maken moet het profiel van de Trekweg worden aangepast. Bevoorradend verkeer moet altijd (net als nu) vanaf de zuidbaan van de Neherkade komen en de Laakweg vanwege het eenrichtingsverkeer weer verlaten via de Rijswijkseweg richting Neherkade. De verkeerslichteninstallatie wordt dusdanig ingesteld dat de Laakweg ook altijd de gelegenheid krijgt om de Rijswijkseweg op te rijden. Omdat de Gemaalstraat haar huidige functie gaat verliezen wordt bij de ontwikkelplannen naast de nieuwe op- en afrit rekening gehouden met het volledig opheffen van de Gemaalstraat Herinrichting Trekweg-Laakweg Raadsvoorstellen

14 Het beeld van dit deel van de Laakweg is nu erg onrustig. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door twee-zijdig parkeren in een smal wegprofiel. Deze inrichting in combinatie met laad- en losverkeer leidt er toe dat de weg vaak vast staat. Het trottoir heeft een beperkte breedte en op alle mogelijke plekken staan fietsen geparkeerd waardoor de ruimte minder vriendelijk voor voetgangers is. Om de ruimte aantrekkelijker te maken voor voetgangers en de Laakweg goed bereikbaar te maken voor laaden losverkeer wordt de hele Laakweg/Trekweg tussen Rijswijkseweg en Neherkade heringericht. Om ruimte te creëren wordt bij de herinrichting het langsparkeren grotendeels opgeheven. Dit kost ongeveer 37 parkeerplaatsen. Door sloop van de oude op- en afrit van het parkeerdek en het doortrekken van het dak kunnen hier 34 extra parkeerplaatsen gecreëerd worden. Aangezien de parkeerplaatsen in de openbare ruimte hier bedoeld zijn voor de bezoekers van de winkels is dit een verantwoorde compensatie. 4.5 Fietsroute Laakzone Aanleiding In een zienswijze op de startnotitie MER Neherkade heeft de Fietsersbond voorgesteld om het gemis van de Neherkade als fietsroute te compenseren door de (fiets)route langs de watergang de Laak te verbeteren. Omdat fietsen op de Neherkade in de huidige situatie gevaarlijk is en in de nieuwe situatie niet meer toegestaan wordt, is de scope van het project uitgebreid met het verbeteren van de bestaande fietsverbinding in de zone langs de Laak tot een volwaardig alternatief voor het fietsen op de Neherkade. In de Laakzone liggen aan de zijde van de Laakweg al grotendeels vrijliggende fietspaden maar voor de ontbrekende en de onveilige gedeeltes is de fietsroute in het ontwerp verbeterd Ontwerp tussen Slachthuislaan en Slachthuisstraat In het gedeelte van de Laakzone tussen de Slachthuisstraat en Slachthuislaan zijn de groenstroken te smal voor een vrijliggend fietspad. Het voornemen is om van de rustige woonstraat (30 km) een zogenaamde fietsstraat te maken. Binnen het regime van een fietsstraat is de automobilist ondergeschikt aan de fietser. Het profiel van de woonstraat blijft intact alleen in het midden van de rijweg wordt een 3 meter brede strook aangelegd van rood asfalt met aan weerszijde een strook van 50 cm breed in rode klinkers uitgevoerd. De langsparkeervakken aan de huizenzijde blijven gehandhaafd. De rijrichting voor het autoverkeer blijft één richting en voor de fietsers twee richtingen. Door deze nieuwe inrichting lijkt de straat op een fietspad en zal hij minder autoverkeer aantrekken Ontwerp tussen Slachthuisstraat en Rijswijkseweg Tussen de Slachthuisstraat en de Rijswijkseweg is de huidige fietsroute ontoereikend. Met name het gedeelte tussen de 1e Laakdwarsweg en de Rijswijkseweg is fietsonvriendelijk ingericht. Hier moet op een smalle 30 km weg, tegen de richting van het autoverkeer, dicht langs de trambaan, gefietst worden. Raadsvoorstellen

15 In het ontwerp wordt over dit gedeelte een nieuw vrijliggend fietspad aangelegd in de rand van de groenstrook. Ter compensatie van het ecologisch groen wordt de trambaan vergroend en wordt de groenstrook heringericht. De bovenlaag wordt verschraald waardoor zich een fraaie en aantrekkelijke uitziende bloemen- en kruidenvegetatie kan ontwikkelen en de groenstrook een meer ecologische uitstraling krijgt. De Laakweg blijft onveranderd. De smalle fietsstrook aan de zijde de trambaan wordt weggehaald. Het gedeelte waar de trambaan vlak naast de Laakweg ligt wordt de trambaan verhard met grasbetontegels ten behoeve van de doorgang en veiligheidseisen voor de brandweervoertuigen. 4.6 Watercompensatie Het verbreden van de rijbanen op de Neherkade gaat ten koste een deel van het oppervlak van het water van de Laakhaven. Volgens de eisen die het Hoogheemraadschap van Delfland stelt ten behoeve van waterberging moet dit gecompenseerd worden binnen een straal van 2500 meter Locatiekeuze Om het verlies aan oppervlakte water langs de Neherkade te compenseren zijn de potentiële locaties met elkaar vergeleken op het vlak van stedenbouwkundige en landschappelijke kwaliteit, technische haalbaarheid, beheer, planning en kosten, waarbij rekening is gehouden met de gewenste toekomstige ruimtelijke en verkeerskundige structuur. Het Hoogheemraadschap van Delfland is betrokken bij deze afweging welke heeft geresulteerd in de keuze voor een tweetal insteekhaven in de Binckhorst: - ter plaatse van de vertrekkende autodemontagebedrijven in de Poolsterstraat (5.690 m² water) en - het herstel van een oude insteekhaven achter de Fokkerschool aan de Binckhorstlaan (1.480 m² water). Naast het voldoen aan de compensatieopgave, vergroot water de ruimtelijke- en leefkwaliteit in het gebied en kan dit water hierdoor als vliegwiel dienen voor ontwikkelingen in de Binckhorst. Uitgangspunt voor het ontwerp is een zo functioneel en doelmatig mogelijke waterberging. Op beide locaties is sprake van ernstige bodemvervuiling. Er heeft milieutechnisch en constructief onderzoek plaatsgevonden naar de optimale omgang met deze vervuiling. Dit is bepalend geweest voor de saneringsmaatregelen en de constructie van het ontwerp. Raadsvoorstellen

16 4.6.2 Poolsterhaven Op deze locatie zijn op dit moment nog 2 autodemontagebedrijven op gemeentegrond gevestigd die uiterlijk 29 november 2013 de locatie leeg dienen op te leveren, alsmede een woonwagen. De stedenbouw- en waterstaatkundig meest wenselijke en goedkoopste verbinding van de waterberging aan de Poolsterstraat met de Trekvliet is via een nieuw te construeren brug op het terrein welke in erfpacht is uitgegeven aan een aannemersbedrijf. Deze oplossing wordt in overleg nader uitgewerkt. Raadsvoorstellen

17 4.6.3 Fokkerhaven Op de locatie achter de Fokkerschool bevond zich vroeger ook een insteekhaven. De locatie en omvang van het nieuwe water komen in grote lijnen overeen met de oude insteekhaven. Vlak naast de waterberging bevindt zich twee panden hebben een typische uitstraling met stijlkenmerken van de nieuwe Haagse School. De panden zijn aantrekkelijk voor de ontwikkeling van horeca gekoppeld aan creatieve bedrijvigheid. Een dergelijk initiatief heeft een positieve uitstraling op het gebied maar valt buiten de scope van het project Neherkade. De locatie is volledig gemeentelijk eigendom en de huidige gebruikers van de te slopen panden hebben kortlopende huurovereenkomsten. 5 Beheersparagraaf 5.1 Neherkade Als gevolg van de aanpassing van de Neherkade zullen er wijzigingen ontstaan in het beheer en onderhoud. Zo zal er o.a. een nieuwe onderdoorgang onderhouden moeten worden en ontstaat er als gevolg van de verplaatsing van de kademuur ca m2 meer openbare ruimte. In bijlage 9 worden de wijzigingen t.o.v. de huidige situatie inzichtelijk gemaakt inclusief de daarbij behorende kosten. Hierbij wordt onder andere ingegaan op het kwaliteitsniveau van de inrichting, of dit afwijkt van de standaard kwaliteit (Residentie kwaliteit) en er wordt nader ingegaan op het benodigde te verwachten onderhoud van de nieuwe objecten. Uit de raming van de extra beheer- en onderhoudskosten voor de nieuwe situatie blijkt dat er een jaarlijkse toename van de directe onderhoudskosten van ,-. De verwachte toename in apparaatslasten van de beheerder zijn ,- per jaar. 5.2 Fietspad Laakzone Voor het verschil in onderhoud en beheerskosten is een beheerskostenraming opgesteld. Het verschil in beheerskosten als gevolg van aanleg van het fietspad t.o.v. het huidige gazon blijkt verwaarloosbaar. Raadsvoorstellen

18 De toevoeging van nieuwe verlichting langs het fietspad leidt wel tot een toename in onderhoudskosten van per jaar. Volgens de Vergunning Tramweginfrastructuur HTM d.d. 27 maart 2002 is bepaald dat de gemeente verantwoordelijk is voor het verzorgen van het aanwezige groen van de open groene trambaan. Toename jaarlijkse beheerkosten als gevolg van vergroenen trambaan zijn hierdoor 650,- per jaar. Bij de uitwerking van de herinrichting eco-zone zullen de beheermaatregelen en bijbehorende beheerpakketten worden bepaald. Op dit moment is de verwachting dat het beheer kan worden uitgevoerd binnen de bestaande beheerpakketten. Het budget voor het groenbeheer wordt centraal geregeld met behulp van het groenbeheersysteem. Totaal verwachte toename van de jaarlijkse beheerkosten voor het project fietspad Laakzone bedraagt 2.500,- inclusief onvoorzien en apparaatslasten. 5.3 Watercompensatie Voor de twee watercompensatie locaties zijn de beheerskosten geraamd. Het gaat hierbij om beheer van de nieuwe openbare ruimte en kademuur zonder verdere invulling van het gebruik van de haven. De damwand rond de Poolsterhaven vormt onder deel van de saneringswand van de voormalige gasfabriek Binckhorst en zal binnen dit beheerregime vallen. Het boezemwater wordt onderhouden door het Hoogheemraadschap. Voor de Fokkerhaven zijn de jaarlijkse beheerskosten geraamd op: 4.000,- Voor de Poolsterstraat zijn de jaarlijkse beheerskosten geraamd op: 2.050,- 5.4 Dekking beheerskosten Voor de beheerskosten zal conform het collegebesluit van 19 juni 2012 (RIS ) dekking vrijgemaakt worden van 0,189 mln/jaar binnen de meerjarenbegroting. De oplevering van de Neherkade zal eind 2015 plaatsvinden. 6 Van ontwerp naar realisatie 6.1 Contracteringsstrategie Neherkade De reconstructie Neherkade wordt als één afzonderlijk hoofdcontract op de markt gezet. Het werk heeft een dusdanige omvang in relatie tot de complexiteit, dat het aantrekkelijk is voor veel marktpartijen. Voorstel is het werk te contracteren via Engineering en Construct (E&C). Voordeel van een E&C ten opzichte van contractering op basis van een bestek is dat de opdrachtgever aangeeft door middel van het voorlopig ontwerp wat gebouwd moet worden. Daarnaast krijgt de aannemer de mogelijkheid tot optimalisaties in de detailengineering, efficiency en de afstemming tussen tekenen en bouwen. In het geval van dit werk zitten die mogelijkheden in de uitwerking van de constructieve elementen (de onderdoorgang en de kademuur) en de fasering en bereikbaarheid tijdens de uitvoering. Hiermee wordt de inventiviteit van de aannemer gestimuleerd op de onderdelen waar zijn kennis zit, te weten uitvoeringskennis. Het op de markt zetten van de reconstructie Neherkade is een opdracht die verplicht Europees moet worden aanbesteed. De procedure die hierbij gehanteerd zal worden is Europese aanbestedingsprocedure met voorselectie. De sinds april 2013 in werking getreden Aanbestedingswet is van toepassing. Gunningscriterium voor de opdracht is de economische meest voordelige inschrijving (emvi). Dit betekent dat naast prijs ook een kwalitatieve beoordeling zal worden gemaakt. Kwalitatieve aspecten zijn doorstroming, duurzaamheid en voorkoming van hinder. Raadsvoorstellen

19 Aan de inschrijvers zal worden gevraagd om op die aspecten meerwaarde te leveren. Vanwege de krappe planning van het project zal ook gekeken worden of marktpartijen ook op uitvoeringsduur uitgedaagd kunnen worden. De definitieve gunningcriteria worden in de volgende fase uitgewerkt. In november 2012 is de contracteringsstrategie getoetst door middel van een marktconsultatie. De markt heeft positief gereageerd op de contracteringsstrategie voor de reconstructie Neherkade en vroeg enkel aandacht voor de aanbestedingsplanning in relatie tot de buitendiensttellingsperiode van de HTM (zie 6.3.2). Om zeker te stellen dat er geen biedingen worden gedaan die boven het budget gaan van de gemeente Den Haag kan gewerkt worden met het systeem van een plafondprijs. Iedere bieding die boven de plafondprijs wordt ingediend is dan ongeldig. Regeling Social Return Bij de aanbesteding is de regeling Social Return Den Haag van toepassing, die is ingegaan op 1 juli 2007 onder de naam 5%-regeling Den Haag en is gewijzigd op 1 januari De regeling zal als aanvullende bijzondere voorwaarde worden opgenomen in de contracteringsstukken. De regeling houdt in dat de marktpartij wordt verplicht een deel van het werk uit te laten voeren door werkzoekenden. Hiertoe worden gerekend werkloze werkzoekenden, stagiairs, leerlingen, mensen die vallen onder de Wet sociale werkvoorziening en mensen met een WIA- of Wajong-uitkering. Ten minste 5% van de aanneemsom, na aftrek van materiaal en materieel, dient hiervoor te worden gebruikt. 6.2 Contractering overige werkzaamheden Vooruit lopend op de uitvoering Neherkade zal een aantal werkzaamheden gerealiseerd moeten zijn. De twee nieuwe waterpartijen in de Binckhorst die als watercompensatie dienen, moeten gerealiseerd zijn. Vanwege het afwijkende tijdspad, fysieke locatie en aard van de werkzaamheden zal deze contractering geen onderdeel van het hoofdcontract vormen. De te kiezen contracteringsvorm wordt bepaald als er meer duidelijkheid is over de voortgang rond het particuliere initiatief om de waterpartij in te richten als een jachthaven. Het is wenselijk om het nieuwe fietspad Laakweg gereed te hebben voor de werkzaamheden aan de Neherkade starten. Dit werk zal vooruitlopend d.m.v. een bestek gecontracteerd worden. Voor de bouwkundige aanpassingen aan het Laakweg 126 is een overeenkomst met de eigenaar gesloten. Binnen deze overeenkomst is Elzas verantwoordelijk voor het ontwikkelen van het definitief ontwerp, aanvragen van de bouwvergunning en realisatie van de aanpassingen. De aanpassing van de omliggende openbare ruimte is de verantwoordelijkheid van de gemeente. In de DO-fase zal besloten worden hoe deze werkzaamheden gecontracteerd worden. 6.3 Uitgangspunten voor de realisatie Bereikbaarheid De grote hoeveelheid verkeer op de Neherkade betekent dat werkzaamheden aan deze weg onvermijdelijk een weerslag hebben op de stad. Er zal dus grote inzet gepleegd moeten worden om de overlast die hieruit volgt te beperken. De basis hiervoor ligt bij goed informeren. Omleidingsroutes moeten op stedelijk niveau gepland en aangekondigd worden. Gelijktijdige verkeersbelemmerende werkzaamheden op de parallel routes moeten vermeden worden (Gouverneurlaan, Waldorpstraat). Raadsvoorstellen

20 Zoals in de vorige paragraaf omschreven is het de bedoeling om via de contractering een stimulans in te bouwen voor de aannemer om de overlast te beperken. Bij het E&C contract zullen kaders en een referentie fasering meegegeven worden waarbinnen het werk te maken moet zijn. Bij de gunning kunnen inschrijvers extra scoren door minder overlast te veroorzaken dan de referentiefasering. Uitgangspunt voor het autoverkeer is nu dat minimaal 2x één rijstrook gedurende de gehele uitvoering van het project beschikbaar moet zijn met uitzondering van de een periode van ca. 7 weken, in de zomer 2014, als het kruispunt Leeghwaterplein- Neherkade geheel wordt afgesloten ten behoeve van de bouw van het dek van de onderdoorgang. Tijdens deze periode zal de tram ook worden omgeleid via de Laakzone. De bedrijven en parkeergarages langs de Neherkade blijven bereikbaarheid via de ventwegen. De trottoirs blijven zo goed als altijd open. Uitgangspunt is dat oversteken voor langzaamverkeer bij elk kruispunt op de Neherkade altijd mogelijk moet zijn Fasering Om de aannemer effectief gebruik te kunnen laten maken van de buitendienststelling in de zomer 2014 voor de aanleg van de onderdoorgang Leeghwaterplein-Neherkade, is het noodzakelijk dat de werkzaamheden van het hoofdcontract starten in het eerste kwartaal Deze planning laat geen vertraging toe. Om gegadigden voldoende tijd te geven zich te kunnen onderscheiden op de kwalitatieve aspecten van de uitvraag, is gekozen de selectie fase van de aanbesteding te starten na behandeling van uitvoeringsbesluit in het college (RIS ). Bij vaststelling van voorliggend besluit door de raad zal de selectie fase worden afgerond en de inschrijvingsfase worden gestart. Als de aanbestedingsprocedure vervolgens verder geheel volgens planning verloopt, zal de opdracht eind 2013/begin 2014 gegund kunnen worden aan een aannemer. Uitvoering van de werkzaamheden op de Neherkade zullen starten april Naar verwachting zal de reconstructie van de Neherkade ca. 1,5 jaar bouwtijd vergen. Vanwege de bereikbaarheid voor fietsers is het een sterke wens om het nieuwe fietspad gereed te hebben voor de start van de werkzaamheden op de Neherkade. Deze werkzaamheden staan ingepland van oktober 2013 t/m januari De werkzaamheden aan Laakweg 126 en de noodzakelijke aanpassing van de Laakweg/Trekweg zullen ook gereed moeten zijn voordat de werkzaamheden op de Neherkade, tussen Rijswijkseweg en Trekvlietbrug, uitgevoerd kunnen worden. Naar verwachting wordt de nieuwe hellingbaan april 2014 opgeleverd. De aanpassingen aan de openbare ruimte moeten voor deze datum gereed zijn. Met het Hoogheemraadschap zijn afspraken gemaakt over de oplevering van de watercompensatie. De Fokkerhaven moet gerealiseerd zijn vóórdat de bestaande kademuur aan de Neherkade mag worden opgeschoven. De Poolsterhaven moet uiterlijk 9 maanden nadat gestart is met de aanleg van de nieuwe kademuur aan de Neherkade, opgeleverd worden. De complexe uitvoering vanwege de aanwezigheid van een saneringswand gecombineerd met de proceduretijd van de watervergunning, maken dit een kritisch pad. Met het oog hierop is vooruitlopend op de besluitvorming de aanvraag watervergunning al ingediend bij het Hoogheemraadschap Kabels en leidingen Raadsvoorstellen

21 Naast enkele reguliere kabels en leidingentracés die verlegd moeten worden zijn er een tweetal bijzondere aanpassingen aan de ondergrondse infrastructuur noodzakelijk. Ten eerste bevindt zich in de Neherkade over de gehele lengte een watertransportleiding van Dunea. Het betreft hier een betonnen leiding met een binnendiameter van 1000 mm. Deze leiding conflicteert met de bouw van de onderdoorgang. De leiding moet aldus verlegd worden over de afstand van de onderdoorgang. Daarnaast zijn er onder de Laakhaven een aanzienlijk aantal zinkers aanwezig, over het algemeen in de nabijheid van de bruggen. Het aanbrengen van een damwand ten behoeve van de nieuwe kade conflicteert met de zinkers. De huidige functionaliteit zal moeten worden overgenomen door een tweetal nieuwe gestuurde boringen. Het tracé voor de nieuwe gestuurde boringen loopt evenwijdig aan de Slachthuisstraat en naast de Leeghwaterbrug, tussen Haagse Hogeschool en Laakkade. Voorafgaand aan de start van het hoofdcontract worden een deel van de reguliere kabels en leidingen, die buiten het op te breken asfalt vallen, verlegd. De nieuwe gestuurde boring ter vervanging van de zinkers zal ook vooraf worden aangebracht. De overige kabels en leidingenwerkzaamheden en werkzaamheden aan de riolering zullen binnen het hoofdcontract plaatsvinden omdat deze pas bereikbaar zijn als de asfaltverhardingen zijn uitgebroken. 7 Communicatie en inspraak 7.1 Inspraak De gemeente is vroegtijdig met de buurt in gesprek gegaan. Al in 2010 is de eerste informatie- /inspraakbijeenkomst geweest om de buurt te informeren over de plannen en input te krijgen op het ontwerp. Van 14 oktober 2010 t/m 25 november 2010 heeft het schetsontwerp Neherkade met startdocument MER ter inzage gelegen. In april 2011 is er een informatiebijeenkomst geweest in het stadsdeel Laak. Tijdens de ter visie legging van het ontwerp bestemmingsplan en de MER (8 maart tot en met 18 april 2013) is op 19 maart voor bewoners en belanghebbenden een inloopavond gehouden. Gedurende de ter visie legging bestond voor een ieder de mogelijk zienswijzen in te dienen. 7.2 Begeleidingscommissie Bij de gemeente bestaat de behoeft om frequenter te kunnen klankborden met een brede groep stakeholders omdat de werkzaamheden op de Neherkade behalve bewoners ook ondernemers op en rondom de Neherkade raakt. Hierbij te denken aan de ondernemers die een zaak hebben aan de Neherkade, de Haagse Hogeschool ende Megastores. De werkzaamheden aan de Neherkade hebben ook invloed op de bereikbaarheid van de bedrijven in de Binckhorst. Vanaf 2010 is de gemeente een overleg gestart met een afvaardiging van de bewonerscommissies, de bedrijvenvereniging, de fietsersbond, die vertegenwoordigd worden in de zogenaamde begeleidingscommissie Neherkade. De begeleidingscommissie is regelmatig bijeengekomen en geïnformeerd. Tijdens dit overleg wordt het ontwerp en de voortgang besproken. Input vanuit de leden is verwerkt in het ontwerp. Een voorbeeld hiervan is het extra groen op de Neherkade. 7.3 Communicatie tijdens de werkzaamheden De bewonersverenigingen hebben aangegeven om tijdig en frequent geïnformeerd te worden. Een communicatieplan wordt opgesteld en zal met de begeleidingscommissie besproken worden. Onderwerpen als bereikbaarheid en veiligheid komen hierin aan de orde. Bewoners, ondernemers en andere belanghebbenden zullen tijdig schriftelijk (nieuwsbrief) worden geïnformeerd over de voortgang. Tevens zal gebruik worden gemaakt van de plaatselijke huis-aan-huiskrant (Laaknieuws). Indien nodig zal voorafgaande aan de werkzaamheden een informatiebijeenkomst worden gehouden. Raadsvoorstellen