De kracht van Wassenaar

Transcriptie

1 Startnotitie Economische Visie De kracht van Wassenaar

2 Inhoudsopgave 1 Inleiding Achtergrond en aanleiding Probleemstelling Doelstelling en ambities Beoogd resultaat Afbakening Bestaand beleid Context en kaders Wettelijk kader Regionaal kader Samenhang met andere producten Financieel kader Uitvoering Tijdsplanning Communicatie Structuur van de Economische Visie Wassenaar

3 SECTORALE BELEIDSNOTA S WONEN VERKEER ECONOMIE GROEN MILIEU/DUURZAAMHEID ERFGOED WMO SPORT JEUGD ACCOMODATIES BELEID (4/10 JR) A. TOEKOMSTVISIE B. STRUCTUURVISIE C. GEBIEDSVISIES BESTEMMINGSPLANNEN REGELS (2 JR) VERORDENINGEN EN BELEIDSREGELS UITVOERINGSPLANNEN (BEGROTING) UITVOERING (1 JR) PROJECTEN (KREDIET EN GREX) BESLUITEN (Awb) 3

4 1 Inleiding Deze startnotitie is opgesteld ten behoeve van het opstellen van een Economische Visie voor Wassenaar. De Economische Visie geeft de ambities weer van het gemeentebestuur voor het te voeren economisch beleid en geeft daarnaast richting aan deze ambities met betrekking tot de versterking van de lokale economie. De uitwerking van de Economische Visie krijgt vorm in jaarlijkse uitvoeringsprogramma`s die bij de begroting worden opgesteld en waarin wordt aangegeven welke activiteiten en/of projecten dat jaar uitgevoerd worden. Door de uitvoeringsprogramma`s jaarlijks op te stellen bij de begroting kan de gemeente eenvoudiger anticiperen op de veranderende economische omstandigheden. Echter is het van belang dat de Economische Visie voor de periode de basis vormt voor deze uitvoeringsprogramma`s en het dient tevens als input voor de nieuwe structuurvisie. 1.1 Achtergrond en aanleiding Nederland verkeert nog altijd in een financieel en economisch zware periode. Naast de economische crisis en de gevolgen daarvan voor het bedrijfsleven, is er een aantal ontwikkelingen gaande die Wassenaar specifiek raken. Zo is de toenemende leegstand in de detailhandel een ontwikkeling waar ook onze gemeente mee te maken kan krijgen en dreigen toekomstige (ruimtelijke) ontwikkelingen in omliggende gemeenten effect te hebben op onze economische structuur. Om adequaat op deze en andere ontwikkelingen in te spelen zal de gemeente haar rol moeten bepalen. Uitgangspunt is daarbij dat bedrijven en instellingen zelf verantwoordelijk blijven voor hun bedrijfsvoering. Om de rol van de gemeente te bepalen en eenduidig beleid te formuleren voor de toekomst is een integraal opgestelde Economische Visie nodig, gericht op de lokale kansen en bedreigingen. Aangezien economie een erg breed begrip is met vele sectoren en niet alles opgepakt hoeft te worden door de gemeente, worden keuzes gemaakt en prioriteiten gesteld. Afgezien van een aantal losse beleidsstukken is er niet eerder een overkoepelende Economische Visie opgesteld. In de programmabegroting 2013 is een eerste aanzet gegeven, door financiën beschikbaar te stellen voor een economisch actieplan om de plaatselijke economie te stimuleren. Daarnaast is door de gemeenteraad recentelijk gevraagd naar nieuw beleid op een aantal sectoren, waaronder horeca, welke behoren tot het beleidsveld economie. Wij kijken bij het opstellen van deze visie graag naar de samenhang tussen de verschillende sectoren en werken daarom aan een integrale visie voor de gehele economische structuur. In deze startnotitie wordt een voorzet gegeven voor de ambities voor de komende vier jaar. Op basis van de door de gemeenteraad gestelde ambities kan de Economische Visie worden opgesteld. De Economische Visie geeft op hoofdlijnen aan op welke terreinen de gemeente wil en kan ondersteunen. Vervolgens wordt er per sector een uitwerking gemaakt om aan deze ambities te voldoen. 4

5 1.2 Probleemstelling Wassenaar heeft geen overkoepelende Economische Visie. De gemeente draagt haar eigen verantwoording voor de uitvoering van het economisch beleid op lokaal niveau, maar het hebben van een lokale Economische Visie is niet verplicht. Het college streeft naar een positieve economische ontwikkeling met daarbij de bevordering van de lokale werkgelegenheid. Voor het economisch beleid zijn echter niet eerder overkoepelende ambities opgesteld. Hierdoor is er geen overzichtelijk beeld van de economische structuur van de gemeente en waar mogelijk kansen en/of bedreigingen liggen. Het is tevens lastig afgewogen keuzes te maken voor het inzetten van gemeentelijke ondersteuning. Het economisch beleid is in feiten versnipperd en wordt ad hoc opgesteld. Een Economische Visie dient als input voor de nieuwe structuurvisie In 2015 moet de nieuwe structuurvisie voor Wassenaar klaar zijn. In de structuurvisie wordt de visie op het ruimtelijk beleid voor de hele gemeente beschreven. Zo wordt onder andere aangegeven waar gebouwd mag worden, waar de natuur behouden blijft en waar de economische structuur versterkt moet worden. Het opstellen van een structuurvisie biedt de mogelijkheid sectorale beleidsnota s in samenhang te brengen en ruimtelijk te vertalen. De sectorale visies van de beleidsvelden economie, wonen, milieu, verkeer, groen en erfgoed/archeologie dienen daarbij als input voor deze structuurvisie. Uitdaging om de juiste rol te vervullen Gezien de beperkte middelen die beschikbaar zijn voor het economisch beleid dient de gemeente afwegingen en keuzes te maken waar de gemeente in de toekomst nog een rol wenst te vervullen in het economisch domein. Daarbij moeten afwegingen worden gemaakt op basis van de rol van de gemeente en het effect op de economische positie. De uitdaging voor de gemeente is daarbij om meer faciliterend op te treden. In een faciliterende rol is de gemeente onderdeel van een netwerk van actoren. De gemeente treedt binnen dit netwerk vooral verbindend op. De gemeente faciliteert het proces en laat de uitvoering veelal over aan partners. 1.3 Doelstelling en ambities Doelstelling Een robuuste lokale economische structuur van Wassenaar die bijdraagt aan de levendigheid en sociale samenhang van de Wassenaarse samenleving en bovendien past binnen het streven naar een duurzame ontwikkeling van onze gemeente. Een economische structuur die door de gemeente netjes wordt beheerd en zorgt voor de voorzieningen en activiteiten die bijdragen aan de hoogwaardige werk en woonomgeving van Wassenaar. De kracht van Wassenaar ligt dan ook vooral in de afnemers van de geniet en gemaks economie. Dat is wat ons onderscheid van andere gemeenten en de reden dat inwoners uit Wassenaar en de regio graag verblijven en spenderen in onze gemeente. Het internationale karakter van Wassenaar met haar expats versterken de behoefte aan een duurzame lokale economie die gericht is op service, diversiteit en kwaliteit. Dit biedt kansen en mogelijkheden voor lokale ondernemers. 5

6 Daarnaast is de Economische Visie gerelateerd aan de arbeidsmarkt. Een sterke economische structuur draagt bij aan een gezonde arbeidsmarkt, behoud van werkgelegenheid en biedt kansen en mogelijkheden voor mensen in een uitkeringssituatie. Naast landelijke en regionale initiatieven is het van belang om juist op lokaal niveau met de ondernemers samen tot voorstellen te komen om mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt kansen te geven. Om de economische structuur in stand te houden dragen de gezamenlijk ondernemers de eerste verantwoordelijkheid. Bedrijven en instellingen zorgen voor economische ontwikkeling, banen, welvaart, voorzieningen, recreatiemogelijkheden en gemeentelijke opbrengsten. Om bij te dragen aan de instandhouding van de duurzame economische structuur stellen wij een samenhangende Economische Visie op voor Wassenaar. Of het nu gaat om startende ondernemers, het versterken van winkelgebieden, de herstructurering of verplaatsing van de Van Hallstraat, de uitgifte van Maaldrift 3 of het planologisch mogelijk maken van een bedrijf aan huis. In een lokaal Economische Visie worden de mogelijkheden van al deze kwesties in beeld gebracht en de afweging gemaakt waar wij de komende jaren onze (ruimtelijke) prioriteiten leggen. Kortom een kompas voor de lokale Economie. Ambities In de Economische Visie worden op duidelijke wijze de ambities van de gemeente uitgewerkt. Om tot een integrale Economische Visie te komen zal eerst bepaald moeten worden welke ambities de gemeente heeft voor haar economisch beleid. Deze ambities vormen de rode draad in de Economische Visie en moeten zorgen voor de door de gemeente gewenste versterking van de lokale economie. De ambities van de gemeente worden als volgt omschreven: - Voldoende werkgelegenheid, zoveel mogelijk passend bij de eigen beroepsbevolking; - Een goed ondernemersklimaat; - Behoud van de leefbaarheid door voldoende voorzieningen; - Plezierig woon- en leefklimaat met beperking van overlast en negatieve effecten. De rol van de gemeente Naast de ambities zoekt de gemeente Wassenaar naar een nieuwe rol waarin aspecten als loslaten enerzijds en het bieden van een vangnet functie, ondersteuning en stimulans anderzijds onderdeel zijn. Het opstellen van een Economische Visie is een kans om vorm te geven aan deze nieuwe manier van werken. Samen met partners uit Wassenaar gaan we aan de slag om te zoeken naar de juiste balans. Bij deze balans past een Economische Visie die op interactieve wijze tot is stand gekomen. Het zal een dynamische visie zijn met een jaarlijks uitvoeringsprogramma gekoppeld aan de begroting. Met een flexibel uitvoeringsprogramma kunnen wij als gemeente, samen met de inwoners en het bedrijfsleven optimaal inspelen op toekomstige economische ontwikkelingen. Belangrijk hierbij is dat het bedrijfsleven en burgers het beleid omarmen en de hieruit voortkomende acties en projecten gezamenlijk oppakken. 6

7 1.4 Beoogd resultaat Een integraal opgestelde Economische Visie De daadwerkelijke visie bevat het kaderstellende en dus het beleidsmatige onderdeel van het plan. Hierin zullen de ambities en de hoofdthema`s van de gemeente Wassenaar op economisch gebied worden weergegeven. Ook zullen in dit beleidsstuk de relaties tussen het beleidsveld Economie en de overige beleidsvelden aan de orde worden gesteld. 1.5 Afbakening Sectorale visies De Economische Visie Wassenaar vormt één overkoepelende visie voor de economie in Wassenaar. Het is daarbij nadrukkelijk niet de bedoeling naast deze visie losstaande beleidstukken op te stellen voor detailhandel, bedrijventerreinen, kantoren etc. Ook de sector landbouw wordt in de Economische Visie maar beperkt behandeld. De landbouw komt op dit moment al aan bod in het Landschapsontwikkelingsplan(LOP) Duin Horst en Weide en wordt uitvoerig besproken in de nieuwe groenstructuurvisie die medio 2014 opgesteld zal worden. 1.6 Bestaand beleid Bij het opstellen van nieuw beleid dient rekening gehouden te worden met een aantal eerder opgestelde notities die het economische beleidsterrein raken: Economisch Actieplan Wassenaar De oudste relevante beleidsnotitie is het Economisch Actieplan Wassenaar In dit document zijn een aantal speerpunten verwerkt vanuit het collegewerkplan Deze speerpunten zijn in de notitie uitgewerkt naar een gemeentelijk actieplan welke tevens onderdeel was van het gemeenschappelijke aanjaagprogramma economie van het Stadsgewest Haaglanden. Met dit actieprogramma trachtten de negen gemeenten te komen tot gezamenlijke thema`s en acties en wellicht een bijdrage uit de Europese structuurfondsen(efro-gelden). Detailhandelnota 2012 Naast het Economisch Actieplan is in 2012 een Detailhandelnota vastgesteld. In de detailhandelnota staat onder andere opgenomen dat wij het concentratiebeleid van detailhandel in bestaande winkelgebieden voortzetten, een ondernemersfonds mogelijke maken en flexibel omgaan met initiatieven waarmee door een andere functie dan detailhandel invulling wordt gegeven aan leegstaande panden. Deze en andere punten komen ook in de Economische Visie wederom aan de orde. 7

8 2 Context en kaders 2.1 Wettelijke kaders Het hebben van een lokaal Economische Visie is geen wettelijke verplichting. Wel vind er een inventarisatie plaats welk beleid raakvlakken heeft met het te ontwikkelen beleid. Gemeentelijk, regio(stadsgewest, Metropool), provinciaal en landelijke beleid en/of uitvoeringsprogramma`s kunnen van invloed zijn op het te ontwikkelen beleid. Wassenaar kent geen specifiek economische beleid. Wel zijn een aantal van de economische kaders gedeeltelijke vastgelegd in verschillende beleidsnota`s en verordeningen. 2.2 Regionaal kader Het beleidsveld economie laat zich niet door gemeentegrenzen afbakenen en moet in een breder context worden geplaats. Wassenaar is gelegen in de Provincie Zuid-Holland, maakt tevens onderdeel uit van het Stadsgewest Haaglanden en zal in toekomst deel uitmaken van de nieuw op te richten Metropoolregio Rotterdam Den Haag. Provinciale en regionale visies op het gebied van detailhandel, bedrijventerreinen en kantoren worden gebruikt als input voor de Economische Visie. Binnen de Metropoolregio zal een economische agenda worden opgesteld waarin deze sectoren ook weer een plaats krijgen. 2.3 Samenhang met een programma of ander project/activiteit Het beleidsveld Economie heeft veel raakvlakken met andere beleidsvelden binnen de organisatie. Collega`s van verschillende afdelingen worden daarom betrokken bij de totstandkoming van het economisch beleidsplan. 2.4 Financieel kader De startnotitie en de Economische Visie worden geschreven binnen de bestaande ambtelijke capaciteit. Om een afgewogen visie op te kunnen stellen worden ook de landelijke trends op economisch gebied, eventueel andere terreinen die in Wassenaar nog niet vertegenwoordigd zijn en de ervaringen elders meegenomen. Hiervoor is beperkt extern advies noodzakelijk. Voor dit externe advies is geen extra budget vrijgemaakt en de kosten hiervoor worden gedekt door het bestaande budget van Economische Zaken. 8

9 3 Uitvoering 3.1 Tijdsplanning Startnotitie: Behandeling in B&W 3 december 2013 Commissie R&E 6 januari 2014 Gemeenteraad 20 januari 2014 Discussieavond nieuwe gemeenteraad april 2014 Economische Visie: Behandeling in B&W 4 november 2014 Commissie R&E 1 december 2014 Gemeenteraad 15 december Communicatie Intern Bij de voorbereiding en na de vaststelling van de startnotitie zal een bijeenkomst georganiseerd worden voor betrokkenen van de diverse afdelingen. Tijdens deze bijeenkomsten worden informatie en ervaringen uitgewisseld welke van belang zijn voor de Economische Visie, andere sectorale visies en de structuurvisie. Door deze proactieve samenwerking wordt de koppeling gemaakt tussen de verschillende sectorale nota`s waardoor deze meer integraliteit kennen. Na de verkiezingen in april 2014 wordt een avond georganiseerd voor de gemeenteraad waarbij gediscussieerd kan worden over de onderwerpen die terug komen in de Economische Visie. Externe partijen Voorafgaand aan de behandeling van de startnotitie in de commissie Ruimte & Economie is de startnotitie uitvoerig besproken in het Economische Overleg Wassenaar(EOW). Nadat de startnotitie is vastgesteld en een kwantitatief onderzoek is uitgevoerd naar de economische positie/structuur van de gemeente, worden bijeenkomsten georganiseerd met verschillende ondernemersverenigingen en belangengroepen die de verschillende sectoren vertegenwoordigen. Deze partijen zijn een belangrijke partner omdat zij als geen ander weten wat er in de praktijk speelt. Gezamenlijk brengen wij de sterkten, zwakten, kansen en bedreigingen in kaart van de verschillende sectoren en de economie in zijn geheel. Inspraak Nadat het college de concept Economische visie heeft vastgesteld, wordt deze aan de raad aangeboden. Nadat de raad de concept Economische Visie vrij heeft gegeven voor inspraak, wordt deze vrij gegeven voor inspraak. Gedurende zes weken worden alle inwoners van Wassenaar in de gelegenheid gesteld om te reageren op de Economische Visie. Na de ter inzage legging worden alle reacties verwerkt en wordt de definitieve Economische Visie opgesteld. 9

10 4 Structuur van de Economische Visie Wassenaar De Economische Visie Wassenaar zal uit navolgende onderdelen bestaan. Bij voortschrijdend inzicht kunnen bepaalde onderdelen nog gewijzigd of anders ingevuld worden. Wassenaar in feiten cijfers De huidige demografische ontwikkelingen en de economische structuur van Wassenaar wordt in beeld gebracht en geven de uitgangsposities van Wassenaar. Op basis van beschikbare cijfers (CBS, Kamer van Koophandel, LIAS etc.) wordt onder andere een overzicht gegeven van het aantal bedrijven en instellingen en de werkgelegenheid per sector. Op basis hiervan wordt het belang van de verschillende sectoren inzichtelijk. De cijfers worden in relatie gebracht met de economie en werkgelegenheid in de regio en Nederland gemiddeld. Beleid en ontwikkelingen Het huidige gemeentelijke beleid, waaronder de prioriteiten uit het Coalitieakkoord en het raadsprogramma wordt geïnventariseerd. Daarnaast wordt gekeken welke regionale afspraken en beleidsvisies er zijn. Ook inventariseren wij de belangrijkste trends en economische ontwikkelingen per sector. SWOT-analyse per economische sector Op basis van de uitgangspositie en beleid en ontwikkelingen wordt per economische sector een analyse gemaakt van sterke en zwakke punten en kansen en bedreigingen (SWOT-analyse). Op dit moment gaan wij uit van de volgende (hoofd)sectoren. Afhankelijk van de resultaten bij onderdeel 1 en 2 kan tot een andere indeling worden besloten. detailhandel (inclusief markt) transport, (bouw)nijverheid en industrie (bedrijventerreinen) toerisme en recreatie horeca zakelijke dienstverlening overige werklocaties(zzp ers) Per sector wordt nagegaan op welke wijze (inter)nationale, regionale en lokale ontwikkelingen van invloed (kunnen) zijn op de sector. Nagegaan wordt in welke sectoren kansen liggen en binnen elke sector wordt zo nodig ingezoomd op specifieke niches/specialismen. De SWOT-analyse per sector wordt ook ruimtelijk vertaald: hiermee wordt direct duidelijk in welke specifieke delen van Wassenaar welke kansen liggen en welke sterke en zwakke punten daarbij een rol spelen. SWOT-analyse economische structuur Op basis van de SWOT-analyse per sector en het (inter)nationale, regionale en lokale krachtenveld, wordt de balans opgemaakt voor de economische structuur als geheel. In deze integrale SWOTanalyse voor Wassenaar worden ook dwarsverbanden gelegd tussen de verschillende sectoren. Gezocht wordt naar de kracht van Wassenaar : welke mix aan ruimtelijke en economische 10

11 kwaliteiten onderscheidt Wassenaar als vestigingsmilieu voor kansrijke bedrijvigheid? Welke belemmeringen staan het optimaal benutten ervan nog in de weg? Waar zitten economische functies elkaar in de weg en waar kunnen deze elkaar versterken? Bij welke sectoren kunnen het beste prioriteiten gelegd worden? Wat is de rol van de gemeente? Economische Visie De resultaten van de SWOT-analyse per sector en de SWOT-analyse voor de economische structuur als geheel worden vertaald naar een integrale Economische Visie tot In de visie worden kansen en bedreigingen gewogen en de relatie gelegd met andere beleidssectoren(verkeer, wonen, milieu, etc.). Er worden nadere prioriteiten bepaald tussen en binnen economische sectoren, inspelend op de ambities van Wassenaar. Uitvoeringsprogramma`s De Economische Visie mondt uit in jaarlijkse uitvoeringprogramma`s tot 2018 op te stellen bij de jaarlijkse begroting. De in de visie bepaalde kansen en prioriteiten worden vertaald in concrete beleidsmaatregelen voor het komende jaar. De gemeente kan daarbij zelf slechts beperkt rechtstreeks ingrijpen in de markt (Mededingingswet). Wel kan zij het economisch klimaat door voorwaardenscheppend en faciliterend beleid actief versterken. Er wordt afgewogen welke beleidsinstrumenten de gemeente Wassenaar tot haar beschikking heeft (of kan krijgen) en welke inspanningen de grootste meerwaarde hebben. Op basis hiervan kunnen prioriteiten worden bepaald. Daarnaast wordt actief de inbreng gezocht van het bedrijfsleven. In workshops met de verschillende sectoren (zie werkplan) worden ondernemers/vertegenwoordigers uitgedaagd mee te denken over hun bijdrage aan het versterken van de economie van Wassenaar. Resultaat Het resultaat is een heldere en inspirerende rapportage met SWOT-analyse per sector, een integraal afgewogen SWOT-analyse voor Wassenaar als geheel, een visie op de economische structuur voor de periode , vertaald naar sectoren en ruimtelijke gebiedsdelen. De visie mondt uit in jaarlijkse uitvoeringsprogramma`s die bij de begroting worden opgesteld en waarin wordt aangegeven welke activiteiten en/of projecten dat jaar uitgevoerd worden. 11