Nieuwbouw dans - en muziekcentrum te Den Haag GTA0901R003

Transcriptie

1 adviseurs ingenieurs 1/11 project Nieuwbouw dans - en muziekcentrum te Den Haag Betreft Ambitiedocument Datum documentcode Opdrachtgever Gemeente Den Haag Dienst Onderwijs, Cultuur en Welzijn, Afdeling Vastgoed T.a.v. de heer A.C.B. van Dam adres Balistraat XK Den Haag Postbus CG Den Haag T (070) F (070) info@zri.nl ISO 9001:2000 gecertificeerd, lid van de ONRI, al onze opdrachten worden aanvaard en uitgevoerd volgens de DNR-2005 KvK Haaglanden

2 2/11 Inhoud 1 Inleiding Structuur document 3 2 Ambitie en visie Algemeen De opdracht Ambitie en visie van betrokken instellingen Stedenbouwkundige ambitie en visie Ambitie en visie op het gebied van duurzaamheid 7 3 Profiel van het architectenbureau 9 4 Projectinformatie dans - en muziekcentrum Algemene projectinformatie Opdrachtgever Gebruikers Functies en voorzieningen Bouwkosten 11

3 3/11 1 Inleiding De gemeente Den Haag is voornemens een nieuw dans - en muziekcentrum te realiseren. Dit dans - en muziekcentrum vormt een belangrijk onderdeel van het nieuwe 'Internationaal Cultuurforum Spui'. In de onlangs afgesloten ase is door de gemeente Den Haag onder meer een functioneel en ruimtelijk programma van eisen opgesteld. Dit programma van eisen zal door een architectenbureau uitgewerkt moeten worden in een ontwerp. Om te komen tot een objectieve keuze voor een architectenbureau organiseert de gemeente Den Haag een Europese aanbestedingsprocedure. Dit ambitiedocument bevat informatie voor geïnteresseerden ten behoeve van de selectiefase van de aanbesteding van de architectuuropdracht voor de nieuwbouw van het dans- en muziekcentrum te Den Haag en is als informerend document onderdeel van de selectiestukken. Het ambitiedocument is dus geen onderdeel van de selectiestukken. Door middel van dit ambitiedocument worden geïnteresseerden geïnformeerd over de ambitie van de Gemeente Den Haag, het profiel van het te contracteren architectenbureau en de kern van de opgave. Op basis van deze informatie kunnen geïnteresseerde architectenbureaus zelf bepalen of deze opdracht bij hen past. Het doel is niet om op basis van dit ambitiedocument architectenbureaus te selecteren, noch om de scope van het project in detail vast te leggen. De selectie zal plaatsvinden aan de hand van de selectiestukken zoals deze zijn benoemd in de selectieleidraad met kenmerk GTA0901R002 d.d. 16 oktober Structuur document Hoofdstuk 2 bevat een omschrijving van de ambitie en visie van de gemeente Den Haag in relatie tot het dans - en muziekcentrum, onder meer op het gebied van stedenbouw, milieu en duurzaamheid. Hoofdstuk 3 bevat een beschrijving van het profiel van het te contracteren architectenbureau. Hoofdstuk 4 van dit ambitiedocument bevat een projectomschrijving van het nieuw te bouwen dans - en muziekcentrum.

4 4/11 2 Ambitie en visie 2.1 Algemeen Den Haag ambieert in 2018 culturele hoofdstad van Europa te zijn. Vernieuwing van de huidige zalen van het Lucent Dans theater en de Dr. Anton Philipszaal aan het Spuiplein geeft een belangrijke impuls aan deze kandidatuur. Verhuizing van het Koninklijk Conservatorium naar het Spuiplein voegt een bijzondere functie en daarmee extra kwaliteiten toe. In 2008 maakte de gemeente bekend dat zij de ambitie heeft om een nieuw dans - en muziekcentrum te realiseren aan het Spuiplein. Dit dans - en muziekcentrum zal de nieuwe huisvesting zijn van het Koninklijk Conservatorium, het Nederlands Dans Theater, het Residentie Orkest en de Gastprogrammering. Onderdeel van de nieuwbouw van het dans - en muziekcentrum is de herontwikkeling van de parkeergarage Spuiplein. In combinatie met het grotendeels afsluiten van het Spui voor doorgaand autoverkeer in 2009 (onderdeel van het verkeerscirculatieplan centrumgebied), kan het Spuiplein worden verbonden met de omgeving Nieuwe Kerk Rabbijn Maarsenplein. Met het nieuwe dans - en muziekcentrum bundelt Den Haag de krachten van het Koninklijk Conservatorium, het Nederlands Dans Theater en het Residentie Orkest op cultureel, educatief en organisatorisch gebied. Het streven is de bezoekersaantallen van de culturele instellingen aanzienlijk te vergroten. Met het dans en muziekcentrum creëert Den Haag de voorwaarden voor de culturele instellingen om zich internationaal te kunnen meten met de top. De ontwikkeling van het dans - en muziekcentrum biedt uitstekende mogelijkheden om het Spuiplein en haar omgeving een stevige impuls te geven. Het Spuiplein kan daarbij beter worden verbonden met de rest van de binnenstad. De omgeving van het Spuiplein, de Nieuwe Kerk en het Rabbijn Maarsenplein kan zich ontwikkelen tot het 'Internationaal Cultuurforum Spui'. Zo ontstaat een samenhangend gebied met meer culturele voorzieningen, een nieuwe openbare buitenruimte van internationale topkwaliteit en een intensieve culturele programmering van festivals en evenementen. Dit Internationaal Cultuurforum Spui wordt het culturele hart van Den Haag en vormt in 2018 het middelpunt van de Culturele Hoofdstad van Europa. 2.2 De opdracht Profiel van de opdracht De uitstraling van het dans - en muziekcentrum alsmede de toegankelijkheid op maaiveldniveau is van groot belang. Het gebouw moet een uitnodigend karakter hebben en daarmee een vanzelfsprekende overgang vormen van publieke naar semi-publieke ruimte. Het dans - en muziekcentrum moet onderscheidend zijn als een bijzonder publiek gebouw met respect voor het ensemble. Het dans - en muziekcentrum gaat een relatie met de stad aan. Zowel overdag als 's avonds moeten de activiteiten zichtbaar zijn voor de stad. Vanuit belangrijke plekken in het gebouw moet de stad zichtbaar zijn.

5 5/ Scope van de opdracht De aan te besteden opdracht betreft de architectuuropdracht ten behoeve van de nieuwbouw van het dans- en muziekcentrum. Deze opdracht omvast de volgende zaken: - ontwerp van het gebouw inclusief onderliggende parkeergarage; - ontwerp van de vaste inrichting, diverse losse inrichting en bijbehorend verlichtingsplan; - voorstellen voor in te passen kunst. Het ontwerp van de omgeving maakt geen onderdeel uit van deze architectuuropdracht; hiervoor worden andere partijen betrokken. De zorgvuldige aansluiting van het dans - en muziekcentrum op de omgeving maakt wel onderdeel uit van de aan te besteden architectuuropdracht. 2.3 Ambitie en visie van betrokken instellingen De gezamenlijkheid van de betrokken instellingen (het Nederlands Dans Theater het Residentie Orkest, het Koninklijk Conservatorium en de Stichting Gastprogrammering) staat centraal bij de ontwikkeling van het dans - en muziekcentrum. Iedere instelling heeft en behoudt haar eigen identiteit, maar het overkoepelende 'merk' dans - en muziekcentrum moet tot uitdrukking komen in de inhoudelijke en ruimtelijke synergie van het gebouw. Gezamenlijkheid staat centraal. De ambitie en visie van de betrokken instellingen worden gedragen door de in de visie op de huisvesting in het nieuwe dans - en muziekcentrum (Functioneel-ruimtelijk Programma van Eisen met kenmerk X /HD/LAR d.d. 30 november 2008) genoemde 'kroonjuwelen', welke onderstaand zijn samengevat. Het Functioneel-ruimtelijk Programma van Eisen is geen onderdeel van de selectiestukken, maar zal onderdeel zijn van de aanbestedingsstukken. Topprogrammering en topkwaliteit Het nieuwe dans - en muziekcentrum moet een topprogrammering en topkwaliteit bieden. Mensen moeten ook vanuit het buitenland naar Den Haag willen komen. Hiertoe moet de programmering aansluiten op de instellingen alsook op de stad. Integratie en samenwerking De combinatie van functies en de aanwezigheid van verschillende culturele instellingen maakt, zowel intern als extern, nieuwsgierig. Uitstekend gastheerschap Om bezoekers binnen te krijgen, binnen te houden en terug te laten komen is hoogwaardige dienstverlening en uitstekend gastheerschap een vereiste. Het nieuwe dans - en muziekcentrum moet: - uitnodigend zijn; - hoogwaardige dienstverlening bieden; - zichtbaar aanwezig zijn in haar (directe) omgeving en in de stad.

6 6/11 Broedplaats voor ideeën en talent Het dans - en muziekcentrum wordt een broedplaats voor alles wat met dans en muziek te maken heeft, voor jong en oud. Dit betekent dat het dans - en muziekcentrum: - een uitdagende omgeving biedt; - bijdraagt aan talentontwikkeling; - een m eertalig gebouw is; - studenten, medewerkers en bezoekers uit de beslotenheid haalt; - er is voor iedereen van jong tot oud. Eye catching en ear opening Het dans - en muziekcentrum moet een icoon voor de stad zijn en zowel zichtbaar als hoorbaar zijn. De uitvoeringszalen van het dans - en muziekcentrum moeten zijn voorzien van onder meer: - goede zichtlijnen; - prima akoestiek. Uitstekend toegankelijk Het gebouw moet efficiënt zijn, zowel voor de eigenaar als voor gebruikers. Het dans - en m u- ziekcentrum moet: - voor iedereen toegankelijk zijn; - een efficiënt gebouw zijn; - uitnodigend zijn; - levendig zijn. Multifunctioneel Multifunctionaliteit is belangrijk voor de exploitatie van het dans - en muziekcentrum. Multifunctionaliteit van ruimten is essentieel voor: - de bevordering van de samenwerking en integratie binnen het dans - en muziekcentrum; - de versterking van de exploitatie; - de waarde die het complex heeft voor andere doelgroepen in de stad. 2.4 Stedenbouwkundige ambitie en visie De contouren (kavelomvang en maximale bouwhoogte) waarbinnen de nieuwbouw van het dans - en muziekcentrum dient te worden gerealiseerd (ook wel te noemen: 'enveloppe') zal opgenomen worden in de aan de inschrijvers ter beschikking te stellen aanbestedingsstukken. Hieraan zal onder meer een Hoogbouw Effect Rapportage (HER) ten grondslag liggen. Het dans - en muziekcentrum is onderdeel van het Internationaal Cultuurforum Spui. Naast het dans - en muziekcentrum bevat het Internationaal Cultuurforum Spui de (her)ontwikkeling van de kavel met de trappen tussen het hotel en het Spuiplein, de herontwikkeling van de openbare ruimte van het Internationaal Cultuurforum Spui en diverse kansrijke (her)ontwikkelingslocaties rondom de Nieuwe Kerk.

7 7/11 De ontwikkeling van het dans - en muziekcentrum aan het Spuiplein wordt aangevuld met meer culturele voorzieningen en activiteiten, horeca, terrassen en uitgaansgelegenheden. Het toekomstige Spuiplein wordt niet enkel een verzameling culturele instellingen en fraaie gebouwen. De vervlechting met de rest van de binnenstad is essentieel. In de zone Rabbijn Maarsenplein Nieuwe Kerk Spuiplein wordt een samenhangende en herkenbare culturele kern tot stand gebracht, door; - samenhang in programma en functies: voorzieningen op het gebied van cultuur, uitgaan en horeca en een intensieve culturele programmering van festivals en evenementen; - ruimtelijke eenheid in een openbare buitenruimte van topkwaliteit (materialisering, looplijnen, zichtlijnen en dergelijk); - heldere rooilijnen en wanden die de ruimte van het cultuurforum duidelijk begrenzen, met aantrekkelijke en uitnodigende plinten. De nieuwbouw van het dans - en muziekcentrum dient afgestemd te worden op de herontwikkeling van het Wijnhavenkwartier en de ontwikkeling van het 'Internationaal Cultuurforum Spui' en vice versa. Deze afstemmingsplicht is gelijkwaardig en wederkerig te zijn. Voor de herontwikkeling van het Wijnhavenkwartier wordt thans een structuurontwerp opgesteld. De nadere invulling van de herontwikkeling van het Wijnhavenkwartier zal naar verwachting nagenoeg parallel in tijd lopen met de nieuwbouw van het dans - en muziekcentrum. De stedenbouwkundige randvoorwaarden en uitgangspunten met betrekking tot de aansluiting van de omgeving zullen deel uitmaken van de aan de inschrijvers ter beschikking te stellen aanbestedingsstukken. 2.5 Ambitie en visie op het gebied van duurzaamheid De gemeente Den Haag heeft meer dan twintig jaar ervaring met duurzaam bouwen. Ondertussen zijn er veel gebieden, woningen en andere gebouwen ontwikkeld met aandacht voor milieu, gezondheid en rechtvaardigheid. Mede op grond van kennis en ervaring is de gem eente Den Haag klaar voor een schaalsprong en voor lange termijn-beleid. Deze inzet is urgent, gezien de meest recente inzichten over klimaat, natuur en fossiele brandstoffen. De gemeente Den Haag kan vooral inzetten op vergaande prestaties wanneer zijzelf opdrachtgever is of wanneer er de mogelijkheid is grote invloed uit te oefenen op beslissers en uitvoerders, bijvoorbeeld in de vorm van ontwikkelingsovereenkomsten, kennisbevordering en stimuleringsregelingen. Voor het nieuwe dans - en muziekcentrum zet de gemeente Den Haag in op vergaande prestaties. Het gebouw zal op het gebied van duurzaamheid en gezondheid een voorbeeld moeten worden voor alle ontwikkelingen in de stad, en een inspiratiebron voor ontwikkeling tot ver buiten Den Haag.

8 8/11 Den Haag streeft ernaar een CO2-neutrale stad te zijn in De gemeentelijke organisatie moet al in 2010 CO2-neutraal zijn. Voor nieuwbouw betekent dit dat een gebouw zelfvoorzienend moet zijn in zijn energievoorziening, door energiezuinige bouw en installaties, uitwisseling van reststromen en de toepassing van duurzame bronnen, eventueel in combinatie met functies in de directe omgeving. In het stadscentrum van Den Haag komen vooral zonne-energie en een warmte/koudesysteem met een bodemwisselaar in aanmerking. Een nog op te stellen energievisie zal over deze mogelijkheden meer duidelijkheid geven. In principe zijn inkoop van groene energie en compensatie van CO2-uitstoot door verhandeling hoogstens voor een korte overgangsperiode acceptabel. Het dans - en muziekcentrum maakt zeer efficiënt gebruik van grond en ruimte. Er ligt een grote opgave om voor alle ruimtes en functies een gezond en prettig binnenmilieu te realiseren. Voor akoestiek en thermisch comfort worden de best denkbare prestaties verwacht, ook voor lucht en licht zijn de ambities hoog. Voor constructie, materiaalgebruik en logistieke voorzieningen worden bewezen (gecertificeerde) duurzame technieken toegepast, waarbij hoge eisen worden gesteld aan een blijvend goed uiterlijk, eenvoudige onderhoudbaarheid en lage exploitatielasten. Het planproces wordt zodanig ingericht dat het creatieve en oplossende vermogen van de architect en andere betrokkenen voor duurzaamheid en gezondheid maximaal tot uitdrukking kunnen komen. Kwantitatieve en kwalitatieve doelstellingen worden opgenomen in het programma van eisen, en prestaties worden gemonitord tijdens ontwerp, bouw en gebruik.

9 9/11 3 Profiel van het architectenbureau Het architectenbureau is de vormgevende schakel tussen de opdrachtgever en de overige adviseurs, die op vakkundige en efficiënte wijze het ontwerp moet ontwikkelen binnen de gestelde kaders van onder andere tijd, kwaliteit en geld. Daartoe moet het architectenbureau beschikken over zowel functionele, architectonische als (bouw)technische kwaliteiten alsmede organisatorische kwaliteiten. Het architectenbureau dient te beschikken over medewerkers met een goed analytisch vermogen om het programma te doorgronden en te beheersen. Om tot een goed ontwerp te komen voor het onderhavige project dient het architectenbureau affiniteit te hebben met (zaal)akoestiek. De aanbesteder zou het buitengewoon waarderen wanneer de selectieprocedure gegadigden oplevert die (ontwerp)ervaring hebben met: - het ontwerpen van openbaar toegankelijke gebouwen met een publieksfunctie welke qua aard, schaal en/of complexiteit vergelijkbaar zijn met het onderhavige project; - het zorgvuldig inpassen van een groot (nieuwbouw) programma in de directe nabijheid van een beschermd stads - en/of dorpsgezicht; - het inpassen en vormgeven van spraakmakende interieurs; - constructief ontwerpen; - duurzaam bouwen. Ook gegadigden welke aanstormende talenten ruimte en een prominente positie in het projectteam van het architectenbureau bieden worden nadrukkelijk uitgenodigd zich aan te melden. Gezien de aard van het dans - en muziekcentrum en de daarbij behorende logistieke complexiteit voor zowel personen als goederen, is ervaring met projecten met grote logistieke complexiteit vereist. De bewegingen in het gebouw, zowel horizontaal als vertikaal, moeten op een efficiënte en ruimtelijk interessante manier worden vormgegeven. Vanzelfsprekend moet het architectenbureau aantoonbaar over voldoende capaciteit beschikken en continuïteit van de bedrijfsvoering waarborgen. Duidelijk moet zijn op welke wijze het architectenbureau participeert in een interactief proces en wat het architectenbureau in het project verwacht van de opdrachtgever en de toekomstige gebruikers in het kader van de samenwerking. Het architectenbureau is leidend in het ontwerpproces, waarbij alle ontwerpende partijen participeren en hun inbreng hebben.

10 10/11 4 Projectinformatie dans- en muziekcentrum 4.1 Algemene projectinformatie Informatie met betrekking tot het project is opgenomen in de nieuwsbrief 'Op weg naar het Internationaal Cultuurforum Spui' d.d. mei 2009, welke, evenals dit ambitiedocument, ter informatie aan de selectiestukken is toegevoegd. Meer informatie over het Internationaal Cultuurforum Spui, waar het dans - en muziekcentrum deel van uit maakt, is te vinden op de website Voor het plan is een 'Startnotitie Internationaal dans - en muziekcentrum Spuiplein' vervaardigd en de gemeenteraad heeft op basis hiervan ingestemd met het starten van de ase. Het resultaat van de inmiddels afgeronde ase is beschreven in de volgende samenhangende documenten: - Een visie van de culturele instellingen op de artistieke programmering en organisatorische samenwerking in het nieuwe dans - en muziekcentrum: Het dans- en muziekcentrum; een gezamenlijke artistieke en zakelijke visie d.d. 4 november Een gemeenschappelijke visie op de huisvesting in het nieuwe dans - en muziekcentrum: Functioneel-ruimtelijk Programma van Eisen met kenmerk X /HD/LAR d.d. 30 november Een stedenbouwkundige visie op het plangebied: Nota van Uitgangspunten Internationaal Cultuurforum Spui d.d. 29 april 2009 Bovenstaande documenten zijn geen onderdeel van de selectiestukken, maar zullen onderdeel zijn van de aanbestedingsstukken welke digitaal beschikbaar worden gesteld aan de geselecteerde gegadigden, op basis waarvan deze een inschrijving kunnen doen, Meer informatie over de herontwikkeling van de naastgelegen locatie 'het Wijnhavenkwartier' Wijnhavenkwartier is te vinden op de website Opdrachtgever Opdrachtgever en aanbesteder is de Gemeente Den Haag, Dienst Onderwijs, Cultuur en Welzijn, Afdeling Vastgoed (OCW/Vastgoed), in dit project vertegenwoordigd door de directeur Stedelijk Onderwijs en Vastgoed, de heer A.C.B. van Dam. De Gemeente Den Haag zal optreden als opdrachtgever en aanbesteder. 4.3 Gebruikers De volgende vier instellingen vormen de gebruikers van het nieuw te bouwen dans - en muziekcentrum te Den Haag (hierna gezamenlijk te noemen: 'gebruikers): - Nederlands Dans Theater (NDT), theater.nl - Residentie Orkest (RO), - Koninklijk Conservatorium (KC), - Stichting Gastprogrammering (GP),

11 11/ Functies en voorzieningen Een groot deel van de ruimten van het nieuw te bouwen dans - en muziekcentrum is bedoeld voor gezamenlijk en/of medegebruik door de gebruikers. Het gaat hierbij met name om het bedrijfsrestaurant, de foyers, de zalen, de artiestenfoyer, de bibliotheek en oefenruimtes. Verder vormen samenwerkingsrelaties tussen afdelingen en onderdelen van de gebruikers een belangrijke basis voor het programma en de ruimtelijke configuratie. Zo wordt de dansvakopleiding van het KC nabij het NDT gepositioneerd en worden de kantoren van de gebruikers met elkaar verbonden. In totaal zullen er circa 550 personen in het dans - en muziekcentrum werken (artistiek, onderwijs, kantoor en facilitair). Het programma omvat circa m2 bvo en bestaat uit: - een theaterzaal met zitplaatsen voor dans, opera en (muziek)theater, vergelijkbaar met het huidige Lucent Dans theater (LDT); - een concertzaal met zitplaatsen voor (symfonische) muziek, vergelijkbaar met de huidige Dr. Anton Philips zaal (DAPZ); - een theaterzaal met 350 zitplaatsen voor dans -, opera- en muziekvoorstellingen. vergelijkbaar met één van de beide huidige zalen van het KC; - een kleine concertzaal met 500 zitplaatsen, vergelijkbaar met één van de beide huidige zalen van het KC; - leslokalen, dansstudio's, leskamers (klein (20m2 fno), middelgroot (32m2 fno) en groot (50m2 fno)), studiekamers, een collegezaal, kantoorwerkplekken en diverse overige ruimtes ; - diverse aanvullende functies waaronder een jazz-zaal, twee extra zijtonelen voor de grote theaterzaalruimte en faciliteiten voor de presentatie van muziekinstrumenten uit de collectie het Gemeentemuseum Den Haag en enkele andere extra faciliteiten en ruimten. De opzet met vier verschillende zalen is minimaal vereist om de huidige onderwijs - en culturele programmering te kunnen continueren.. De verschillende zalen hebben een duidelijke primaire functie, maar toch is multifunctioneel gebruik in de nieuwe opzet een belangrijk uitgangspunt. De ruimtelijke en technische configuratie van de zalen, tonelen en foyers is zo beoogd dat meerdere voorstellingen en activiteiten tegelijk of snel na elkaar kunnen plaatsvinden. Een effectievere programmering dan nu is daardoor mogelijk. De parkeergarage, welke (deels ) onder het dans - en muziekcentrum en mogelijk deels onder het Spuiplein zal worden gerealiseerd zal een capaciteit hebben van 250 parkeerplaatsen. In het functioneel en ruimtelijke Programma van Eisen, welke onderdeel zal zijn van de aanbestedingsstukken, zijn de functies en voorzieningen meer gedetailleerd beschreven. 4.5 Bouwkosten De bouwkosten voor de nieuwbouw van het dans - en muziekcentrum à m2 bvo exclusief de parkeergarage van 250 plaatsen wordt thans geraamd op circa 170 miljoen euro exclusief btw.