Bibliotheek & School. Basisonderwijs ontdekdebieb.nl

Transcriptie

1 Bibliotheek & School Basisonderwijs ontdekdebieb.nl

2

3 Inhoud De Bibliotheek op school Groep 1 & Groep 3 & Groep 5 & Groep 7 & Informatiebijeenkomst ouders Collecties Tarieven & contact

4 4

5 De Bibliotheek op school 5

6 De Bibliotheek op school Actieplan Tel mee met taal Geen enkel kind mag meer opgroeien in een taalarme omgeving en de mensen die moeite hebben met lezen, schrijven en communiceren moeten in het hele land terecht kunnen voor taalscholing. Volgens minister Jet Bussemaker is een goede taalbeheersing dé sleutel om mee te kunnen doen in de samenleving. Met dit actieplan Tel mee met taal willen de bewindslieden van drie ministeries (OCW, SZW en VWS) dat minstens mensen hun taalbeheersing flink verbeteren en dat van een miljoen kinderen in de basisschoolleeftijd de taalvaardigheid en het leesplezier toeneemt. Het kabinet investeert ruim 50 miljoen in deze aanpak in de periode De ministers koersen op het programma de Bibliotheek op school. In 2018 willen zij dat ten minste 60% van de basisschoolleerlingen bereikt worden via deze aanpak. Voor Bibliotheken Noord Fryslân betekent dit dat ten minste 9500 leerlingen in aanraking komen met de Bibliotheek op school waarbij het lezen wordt gestimuleerd, de leesmotivatie verbeterd en het leesplezier voorop komt te staan. Een ambitieuze uitdaging! Dat kunnen we niet alleen. Dat doel willen we graag samen met u realiseren en daarin zijn we al een heel eind op weg! Structurele aanpak leesbevordering en taalontwikkeling De bibliotheek is dé partner waarmee u opbrengstgericht, structureel en zowel strategisch als uitvoerend kunt werken aan leesbevordering, taalontwikkeling, mediawijsheid en ouderbetrokkenheid. Doel is kinderen te stimuleren om meer te lezen, zowel op school als thuis. Waarom dat zo belangrijk is? Een lezend kind is een taalvaardig kind: hoe meer een kind leest, hoe beter het in taal zal zijn. En hoe belangrijk dat is behoeft geen uitleg, bibliotheek en school werken immers aan hetzelfde doel. Een kind dat graag en goed leest, heeft als volwassene veel meer kansen op de arbeidsmarkt. Bovendien heeft het alle gereedschappen in handen om uit te kunnen groeien tot een kritisch en mondig burger, die moeiteloos zijn weg kan vinden in de maatschappij. Meten is weten: we willen allemaal graag weten hoeveel leerlingen lezen, wat ze lezen en vooral ook welke vorderingen ze maken. Met de monitor van de Bibliotheek op school wordt dat de spreekwoordelijke peulenschil. De Bibliotheek op school brengt expertise rond leesbevordering en mediawijsheid direct aan de schooldeur. Een soort SRV-man voor alles rond het lezen. 6 De Bibliotheek op school richt zich niet alleen op leesbevordering, maar ook op mediawijsheid. Een onmisbare vaardigheid voor het kind van nu en de volwassene van straks, die immers in hoge mate als digitale mens door het leven zal gaan. Laten we hem of haar dan nu vast de juiste instrumenten meegeven.

7 De Bibliotheek op school biedt ook een ideaal digitaal portaal. Dat rijmt niet alleen leuk, het is vooral heel praktisch: leerlingen kunnen digitaal in de collectie grasduinen en zelfstandig gebruikmaken van allerhande digitale diensten, zoals betrouwbare online informatiebronnen. Een heleboel gemak onder één dak, zogezegd. Voor een voorspoedige taalontwikkeling moeten kinderen veel taal horen. De taal van de ouders legt het meeste gewicht in de schaal. Voorlezen en samenlezen verrijken de taalomgeving van kinderen want boeken geven op een vanzelfsprekende manier aanleiding tot interactie tussen ouder en kind. Kinderen van ouders die zelf lezen en die met hun kinderen praten over boeken komen verder in het onderwijs. De Bibliotheek op school is een integrale aanpak voor onder-, midden- en bovenbouw. School en bibliotheek gaan een meerjarige samenwerking aan. Het borgen in beleid van voorlezen en vrij lezen zorgt voor een duidelijke positieve invloed op het taalniveau van kinderen. Belangrijk daarbij is dat gemeente, school en bibliotheek zich inspannen om het (financieel) mogelijk te maken boeken op school te plaatsen die ook thuis gelezen kunnen worden of er voor te zorgen dat een bibliotheekvestiging bezocht kan worden waar boeken geleend kunnen worden. De Bibliotheek op school is geen standaardformule. Het is geen methodiek, want daarin laat leesplezier zich toch niet vangen. De Bibliotheek op school is dan misschien een landelijke aanpak, maar laat zich volledig naar de lokale situatie, wensen en behoeften plooien. Elke bibliotheek en elke school is immers anders. Zo brengt de Bibliotheek op school ervaring, expertise, beleid en praktijk bij elkaar. 22 Scholen werken al met de Bibliotheek op school en geven aan zeer tevreden te zijn over de integrale aanpak. 7

8 Bibliotheekaanbod Met de invoer van het landelijke concept de Bibliotheek op school veranderd de rol van het Bibliotheekaanbod. Leesbevordering is nu veelal gericht op de afname van een product en daardoor vaak vrijblijvend en incidenteel in plaats van structureel en verankerd. Daar komt verandering in door de aanpak van de Bibliotheek op school dat een lees-en mediaplan als basis kent. Dat plan is opgesteld door de leescoördinator van de school. Bibliotheekactiviteiten passen hierdoor naadloos aan bij het onderwijsprogramma en producten worden ingezet als werkvorm om lezen te bevorderen, leesmotivatie te stimuleren en leerlingen meer digivaardig te maken. We laten kinderen ervaren dat lezen leuk en gaaf is, waarbij verbeeldingszin en fantasie worden gestimuleerd. De dienstverlening van de bibliotheek ontwikkelt zich naar een afgewogen pakket waarbij maatwerk geleverd wordt per school. Aan de hand van het lees- en mediaplan, wordt bekeken met welke producten een maximaal resultaat is te behalen bij de gestelde doelen. Die doelen komen naar voren uit de resultaten van de zogeheten monitor. Met behulp van de monitor meet je de resultaten van de inspanningen van leerlingen, leerkrachten en leesconsulenten. Wat lezen en lenen de kinderen, zijn ze meer of anders gaan lezen en hoe ziet hun leesmotivatie eruit? Plezier in lezen en mediawijs zijn Lezen is één van de belangrijkste vaardigheden die kinderen zich eigen maken. Zij hebben deze vaardigheid nodig om goed te kunnen participeren in de maatschappij. Door goed te kunnen lezen presteren kinderen beter. Een positieve leeservaring is belangrijk, het stimuleert kinderen om meer leeskilometers te maken. Met 15 minuten vrij lezen per dag leert een kind maar liefst 1000 nieuwe woorden per jaar. Vrij lezen heeft een bewezen positief effect op woordenschat, spelling, grammatica, begrijpend lezen en schrijven. Naast leesbevordering biedt de Bibliotheek producten aan op het gebied van mediawijsheid. We bieden ondersteuning bij het ontwikkelen van informatievaardigheden. Hoe zoek je slim betrouwbare informatie, hoe ga je om met anderen op het internet en welke invloed heeft internet op het dagelijks leven van leerlingen. Rol van leescoördinator en leesconsulent De samenwerking tussen de leesconsulent van de bibliotheek en de leescoördinator van de school is een essentieel onderdeel van de Bibliotheek op School. De leesconsulent en de leescoördinator zijn voor hun specifieke taak toegerust en geschoold. De leesconsulent begeleidt de leescoördinator bij de uitvoering van wat is vastgelegd in het lees-en mediaplan en de leescoördinator ondersteunt het team in de school. De leesconsulent levert direct meerwaarde door de inzet van een aantal formatie uren per schooljaar op de school. De leescoördinator draagt in samenspraak met de directeur zorg voor de basisvoorwaarden: een visie op lezen, voldoende (voor)leestijd, een actuele gevarieerde boekencollectie van de school, de kwaliteit van werkvormen, deelname aan leesactiviteiten en projecten 8

9 en deskundigheidsvordering van leerkrachten. Een leescoördinator legt plannen en activiteiten (eventueel samen met een taalcoördinator) vast in een schoolleesplan. Onderzoek wijst uit dat het niveau van begrijpend en technisch leren lezen nauw samenhangt met de motivatie van de lezer, de tijd om te lezen en de beschikbare boeken. Zowel de leescoördinator als de leesconsulent maakt deel uit van een netwerk van lees coördinatoren. Op deze manier wordt opgedane kennis en ervaring gedeeld en uitgewisseld. Cursus Open Boek De cursus Open Boek leidt leerkrachten op tot leescoördinator. Diverse leerkrachten hebben inmiddels de cursus gevolgd en de reacties zijn zeer positief. Daarom bieden wij de cursus opnieuw aan. De cursus bestaat uit 4 bijeenkomsten van 3 uur met een studiebelasting van 40 uur (dit is incl. het schrijven van het schoolleesplan). Na afloop van de cursus ontvangen de deelnemers een certificaat. De kosten voor deze cursus bedragen per deelnemer 300,- (inclusief 27,50 voor het cursusboek). De kosten zijn exclusief BTW. Meer weten? Wilt u meer weten over de mogelijkheden van de Bibliotheek op school voor uw school, dan kunt u contact opnemen met D. de Jager, leidinggevende Educatieve Bibliotheek of uw leesconsulent. Zie voor contactgegevens pagina 61. 9

10 Bestellen en ophalen van bibliotheekproducten Indeling brochure Deze brochure is ingedeeld met producten en diensten per groep, waarbij steeds twee groepen zijn geclusterd. U ziet in één oogopslag welke producten geschikt zijn voor uw groep(en). Aan het icoontje herkent u de categorie waaronder het product valt. Leesbevordering deze activiteiten hebben tot doel het leesplezier en de leesmotivatie te vergroten. Vaak wordt een collectie bijgeleverd en soms is er een digitale component. Mediawijsheid deze activiteiten hebben tot doel kinderen bewust te leren omgaan met nieuwe media, zowel om betrouwbare informatie te zoeken als om met elkaar te communiceren. Mogelijkheden en gevaren krijgen hierbij aandacht. Collecties voor in de klas de bibliotheek zorgt voor voldoende en aantrekkelijke media voor klassikaal lezen: vrij lezen, niveaulezen, tutor lezen, toneellezen, Engelse boeken of lezen als ondersteuning van de zaakvakken. Hieronder valt ook Klassikaal lenen: boeken lenen die kinderen zelf uitzoeken in de Bibliotheek. Groepsbezoek aan de bibliotheek Het is belangrijk dat leerlingen hun weg kunnen vinden in de Bibliotheek. Hoe zoek je een boek, op welke manier zoek je naar informatie. Leerlingen in groep 3, 6 en 8 ontvangen wij graag in één van onze vestigingen. Helemaal gratis! 10

11 Bestellen U kunt producten bestellen* via de meegeleverde bestelformulieren of via het online formulier op de website (klik op Onderwijs Producten en Diensten). De formulieren kunt u ook scannen en mailen naar educatie@bnfrl.nl of opsturen naar Team Educatie, Bibliotheken Noord Fryslân, Postbus 59, 9100 AB Dokkum. *Bij inschrijving verplicht u zich tot afname van dienst of product. Gemaakte kosten worden in rekening gebracht. Schema ophalen en terugbrengen De projecten leesbevordering en mediawijsheid uit deze brochure huurt u voor een periode van ongeveer 6 weken. De projecten kunt u ophalen en weer terugbrengen volgens onderstaand schema. Projecten die aan een bepaalde periode gebonden zijn of groepsbezoeken in de bibliotheek spreekt u af met de leesconsulent Ophalen Week 38 Week 1 Week 10 Week 19 Terugbrengen Week 44 Week 6 Week 16 Week 26 11

12 12

13 Groep 1&2 13

14 Groep 1 & 2 Ik voel een voet Dit groepsbezoek voor kleuters in de bibliotheek is gebaseerd op het prentenboek Ik voel een voet van Maranke Rinck en Martijn van der Linden. In dit prentenboek gaan vijf dieren midden in de nacht op zoek naar een geheimzinnig ritselend geluid. Oei, wat voelen ze daar? Spannend hoor! Doel Leerlingen krijgen plezier in het luisteren naar een verhaal en leren om gevoelens en ervaringen uit te drukken. Locatie Bibliotheek Duur programma Ca. 1 uur 38,00 Kerndoelen Mondelinge taal 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Kunstzinnige oriëntatie 54. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. Referentiekaders Taaldomein Mondelinge taalvaardigheid, voorlezen, begrippen en taalverzorging Subdomein Gesprekken, spreken, luisteren, begrippen Leerlijnen taal Taalgebruik, woordenschat, taalgebruik 14

15 Groep 1 & 2 Voorleespakket U leent een Voorleespakket om leerlingen nog beter te betrekken bij het voorlezen. De voorleespakketten zijn samengesteld rondom een boek over een gangbaar thema zoals vriendschap en bevatten naast een boek ook speelmaterialen en lessuggesties voor de leerkracht. Wanneer een Friese versie van het boek beschikbaar is, wordt deze meegeleverd. Doel Leerlingen krijgen plezier in het luisteren naar een verhaal en leren om gevoelens en ervaringen uit te drukken. Huurperiode Zes weken Titels Kleine muis zoekt een huis Het mooiste visje van de zee Wiebelbillenboogie Kikker in de kou Lassa doet boodschappen Kom uit het ei, kleintje Plons Wat nu, Oliver Rupsje Nooitgenoeg 10,- Kerndoelen Taalbeschouwing 12. Leerlingen verwerven een adequate woordenschat en strategieën voor het begrijpen van voor hen onbekende woorden. Kunstzinnige oriëntatie 54. Leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. Referentiekaders Taaldomein Mondelinge taalvaardigheid Subdomein Gesprekken, luisteren, spreken Leerlijnen Taal Deelnemen aan gesprekken, taalgebruik, woordenschat 15

16 Groep 1 & 2 Kikker en een heel bijzondere dag Kikker en een heel bijzondere dag van Max Velthuijs is de inspiratiebron van dit project. De voorlees- en verwerkingsactiviteiten van Kikker en een heel bijzondere dag sluiten aan bij de thema s van het verhaal: feest, dagen van de week, emoties en kleuren. De kleuters kunnen het verhaal naspelen met verschillende dierenmaskers (de dieren uit de Kikkerboeken). De kikkerpop is het ultieme middel om het verhaal te introduceren. Doel Leerlingen krijgen plezier in het luisteren naar een verhaal en leren om gevoelens en ervaringen uit te drukken. Huurperiode Zes weken Meegeleverde materialen Vijf stoffen maskers Handleiding Het boek Kikker en een heel bijzondere dag Andere Kikkerboeken 15,- Kerndoelen Mondelinge taal 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Schriftelijke taal 9. De leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen, gedichten en informatieve teksten. Kunstzinnige oriëntatie 54. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. Referentiekaders Taaldomein Mondelinge taalvaardigheid Subdomein Luisteren Leerlijnen taal Begrijpend luisteren, woordenschat, taalgebruik 16

17 Groep 1 & 2 Toveren Omdat de tovenaar op vakantie is, mogen de leerkracht en de kinderen een aantal weken op een aantal toverspullen passen. Elke week ontvangen de kinderen een brief van de tovenaar, met steeds één regel van de toverspreuk. Daarmee tovert de leerkracht samen met de kinderen elke week een ander boek over een heks of tovenaar tevoorschijn uit de tovenaarsmantel. Ook kan er echt getoverd worden met een toverboekje. In de handleiding vindt de leerkracht een aantal verwerkingssuggesties rondom het thema toveren. Deze suggesties zijn gebaseerd op de verschillende hoeken in de klas, zoals de lees- en schrijfhoek, de bouwhoek, de heksen- en tovenaarshoek en de boekenhoek. Doel Leerlingen krijgen plezier in het luisteren naar een verhaal en leren om gevoelens en ervaringen uit te drukken. Huurperiode Zes weken Meegeleverde materialen tovermantel en kindercape, tovenaarshoed, toverstafje, gouden kleerhanger toverboekje set van vijf verschillende brieven met instructie een opbergdoos een handleiding collectie boeken 25,- Kerndoelen Mondelinge taal 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Schriftelijke taal 9. De leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen, gedichten en informatieve teksten. Kunstzinnige oriëntatie 54. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. Referentiekaders Taaldomein Mondelinge taalvaardigheid Subdomein Luisteren Leerlijnen Taal Begrijpend luisteren, woordenschat, taalgebruik 17

18 Groep 1 & 2 Ferteljas De Ferteljas is een lange jas met mooi versierde zakken. In de zakken zitten voorwerpen die te maken hebben met het thema verjaardag. Kerntitel is Bear syn jierdei. Doel Voorstellingsvermogen prikkelen. Mondelinge- en sociale vaardigheden stimuleren. Gevoelens of emoties herkenbaar maken. Huurperiode Zes weken Meegeleverde materialen Boeken over feest, lessuggesties, de Ferteljas en diverse voorwerpen. 25,- De Ferteljas is ook zonder boeken en materialen te huur voor 15,- Kerndoelen Mondelinge taal 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens deze informatie mondeling of schriftelijk gestructureerd weer te geven. Referentiekaders Taaldomein Mondelinge taalvaardigheid Subdomein Luisteren, gesprekken, spreken Leerlijnen Taal Woordenschat, begrijpend luisteren 18

19 Groep 1 & 2 Vertelkastje met vertelplaten Het vertelkastje (Kamishibai) komt oorspronkelijk uit Japan en lijkt een beetje op onze poppenkast. Alleen gebruikt de verteller geen poppen, maar afbeeldingen/vertelplaten die hij één voor één uit het kastje trekt. De verteller zit niet in het kastje, maar staat ernaast, zodat hij kan communiceren met het publiek. Het vertelkastje leent zich uitstekend om in groepen te gebruiken. Vooral voor jonge kinderen is de kamishibai een uitstekend middel om de aandacht vast te houden en in gesprek te gaan over wat er op de platen te zien is. Te huur samen met vertelplaten. De vertelplaten zijn ook zonder kastje te huur. Titels U kunt kiezen uit de volgende titels Ik wil de maan Jonathan Emmett En nu lekker slapen, Sam! Amy Hest Wat nu, Olivier Phyllis Root Kleine kangoeroe Guido van Genechten Kleine muis zoekt een huis Petr Horácek Anton kan toveren Ole Könnecke De wiebelbillenboogie Guido van Genechten Fiet wil rennen Bibi Dumon Tak Mama kwijt Chris Haughton Nog 100 nachtjes slapen Milja Paalman Krrr okodil Catharine Rayner Boer Boris gaat naar zee Ted van Lieshout Doel De geletterdheid ontwikkelen, de woordenschat uitbreiden en de taalproductie stimuleren. Huurperiode Zes weken 10,- voor het vertelkastje 10,- set vertelplaten en bijbehorend boek Meegeleverde materialen, afhankelijk van de titel Vertelkastje, set vertelplaten, bijbehorend boek, lessuggesties, spelletje, handpoppetje, etc. Kerndoelen Taalbeschouwing 12. De leerlingen verwerven een adequate woordenschat en strategieën voor het begrijpen van voor hen onbekende woorden. Onder woordenschat vallen ook begrippen die het leerlingen mogelijk maken over taal te denken en te spreken. Kunstzinnige oriëntatie 54. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. Referenties Taaldomein Mondelinge taalvaardigheid Begrippen taalverzorging Subdomein Luisteren, spreken, begrippen taalverzorging Leerlijnen taal Taalgebruik, luisteren, woordenschat, begrijpend luisteren, vertellen 19

20 20

21 Groep 3&4 21

22 Groep 3 Keepvogel De kachel is uit, het brandhout is op en het regent keihard. Keepvogel heeft geen zin om met dit weer hout te gaan sprokkelen. Wat nu? Tijdens dit groepsbezoek voor groep 3 maakt de leesconsulent alle kinderen lid van de Keepvogelclub. De kinderen gaan in de bibliotheek, net zoals Keepvogel in het boek Noodweer, op zoek naar zijn hond Tungsten. De kachel van Keepvogel en het blaffen van Tungsten helpt de kinderen bij hun zoektocht. Onderweg maken kinderen spelenderwijs kennis met de bibliotheek en verzamelen ze puzzelstukken van een driedimensionale puzzel. Aan het eind van de zoektocht wordt deze puzzel van Tungsten in elkaar gezet en luisteren de kinderen naar de afloop van het verhaal. Doel Leerlingen kennis laten maken met de bibliotheek. Locatie Bibliotheek Duur programma Ca. 1 uur Gratis Kerndoelen Mondelinge taal 1. De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. Referentiekaders Taaldomein Mondelinge taalvaardigheid, lezen, begrippen en taalverzorging Subdomein Gesprekken, spreken, luisteren, begrippen Leerlijnen taal Taalgebruik, woordenschat, reflectie op communicatie, taalbewustzijn, functies van geschreven taal 22

23 Groep 3 Er was eens Met een groot sprookjesboek in de klas worden vijf verschillende sprookjes geïntroduceerd: Roodkapje, Doornroosje, De stuk gedanste schoentjes, De koning met de paardenoren en De kikkerkoning. Elke week staat een ander sprookje centraal. In het boek zit een opdracht die de leerlingen leidt naar het sprookje van de week. Uit de handleiding kiest de leerkracht een introductie en verwerkingssuggesties. De handleiding bevat een aantal creatieve verwerkingen. Deze suggesties zijn gebaseerd op de verschillende hoeken in de klas zoals een lees- en schrijfhoek en de boekenhoek. Doel Aansluiten bij het leesproces van leerlingen in groep 3. In verschillende leesmethoden komt het thema sprookjes aan bod. Plezier in lezen en spelen met letters en woorden en kennis maken met sprookjes als dragers van ons culturele erfgoed. Huurperiode Zes weken Meegeleverde materialen Prikbord in de vorm van een omslag van een groot boek De vijf behandelde sprookjes en een aanvulling met andere sprookjesboeken 2 sprookjescd s Boek: Sprookjes en handvaardigheid Lesbrief voor de leerkracht Gouden zakje met: vingerpopjes van wolf en Roodkapje, gouden bal en doosje punaises 25,- Kerndoelen Mondelinge taal 4. De leerlingen leren informatie te beoordelen in discussies en in en gesprek dat informatief of opiniërend van karakter is. Schriftelijke taal 9. Leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen. Kunstzinnige oriëntatie 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Referentiekaders Taaldomein Mondelinge taalvaardigheid, lezen, schrijven Subdomein Gesprekken, luisteren, spreken, fictie teksten, schrijven Leerlijnen taal Deelnemen aan gesprekken, taalgebruik, woordenschat 23

24 Groep 3 & 4 Vakantielezen Kinderen oefenen hun leesvaardigheid gedurende het schooljaar. Tijdens de zomervakantie wordt vaak maar weinig door kinderen gelezen. Uit onderzoek is bekend dat er ruim twee maanden lang sprake is van stilstand in het lezen met achteruitgang van de leesvaardigheid als gevolg. Vooral beginnende lezers uit groep 3 laten na de zomervakantie een terugval in het lezen zien. Om dit tegen te gaan levert de Bibliotheek o.a. een leestas met leuke boeken en tips voor boekbespreking. Hierdoor worden kinderen gestimuleerd om ook tijdens de vakantie door te lezen. Doel Leerlingen op het technisch leesniveau houden dat zij aan het einde van groep 3 of 4 hebben bereikt. Daarnaast zijn leesbevordering en ouderbetrokkenheid belangrijke doelen van Vakantielezen. Wat doet de school Leerlingen komen naar de Bibliotheek (klassikaal) en zoeken daar zelf boeken uit voor het Vakantielezen. Normering: 3 boeken per leerling. In het pakket wordt het Okki vakantieboek opgenomen. Met dit boek wordt op een speelse manier aan taal en rekenen gewerkt. Het invullen van het boek kan in afwisseling met het lezen van de bibliotheekboeken gebeuren. Na de zomervakantie blijven de boeken nog 2/3 weken op school zodat leerlingen en leerkracht ervaringen met elkaar kunnen uitwisselen over de gelezen boeken. Ouders worden geïnformeerd over het project Vakantielezen om hen te betrekken bij het (voor)lezen. Dit kan in de nieuwsbrief/schoolkrant of door een bijeenkomst op school. 2,50 per leerling Vakantielezen voor leerkrachten Leerkrachten nemen ook deel aan het project. Zij lezen tijdens de vakantie kinderboeken die aansluiten bij de groep die zij na de zomervakantie hebben. Kerndoelen Mondelinge taal 4. de leerlingen leren informatie te beoordelen in discussies en in een gesprek dat informatief of opiniërend is. Schriftelijke taal 9. Leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen. Referentiekaders Taaldomein Mondelinge taalvaardigheid, lezen, schrijven Subdomein Gesprekken, luisteren, spreken, fictie teksten, schrijven Leerlijnen taal Deelnemen aan gesprekken, taalgebruik, woordenschat Huurperiode 10 weken 24

25 Groep 4 Juttersbuit Het project Juttersbuit bestaat uit een metalen ton, vijf soorten boeken en een collectie boeken die de kinderen zelf kunnen bekijken. Op een speelse manier worden in de projectperiode vijf verschillende soorten boeken geïntroduceerd: voorleesboek gedichtenbundel leesboek prentenboek informatief boek Doel Leerlingen kennis laten maken met diverse soorten boeken. Huurperiode Zes weken Meegeleverde materialen Blauwe ton beplakt met stickers Visnet met kurken Handleiding Cd met zeegeluiden Collectie boeken Benodigde materialen Presentatietafel, gele lap, zand, schelpen, lege flessen en cd-speler Kerndoelen Schriftelijke taal 9. De leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen, gedichten en informatieve teksten. Referentiekaders Taaldomein Lezen, begrippen en taalverzorging Subdomein Zakelijke teksten, fictie teksten, begrippen Leerlijnen Taal Lees- en schrijfmotivatie, informatieverwerving, reflectie op geschreven taal 15,- 25

26 26

27 Groep 5&6 27

28 Groep 5 Gids in Boekenland Ben jij wel eens de weg kwijt? En is het wel eens moeilijk om boeken te kiezen? Pak de landkaart erbij en wordt Gids in boekenland! In groep 5 zijn leerlingen toe aan het leren kiezen van boeken. Ze kunnen nu goed lezen, hebben zelf met verschillende soorten boeken kennisgemaakt en gaan meer en meer hun eigen smaak ontwikkelen. In dit project Gids in Boekenland gaan kinderen in gesprek met elkaar over boeken en worden ze elkaars gids bij het maken van keuzes. Een landkaart, wegwijsborden en een vragenkompas helpen de leerlingen hierbij. Ook maken ze kennis met verschillende genres en hoe ze deze kunnen herkennen. De gelezen boeken noteren ze in hun paspoort. Uiteindelijk maken de leerlingen de keuze voor hun favoriete boek van dit moment. Doel Leren kiezen van boeken en stimuleren van het leesplezier Duur programma Zes weken Meegeleverde materialen Kompas met vragen opschuiven Stempel 1 landkaart paspoorten wegwijzers Handleiding 25,- Kerndoelen Schriftelijke taal 9. De leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen, gedichten en informatieve teksten Referentiekaders Met Gids in boekenland werken de leerlingen aan het bereiken van de referentieniveaus Lezen voor groep 5/6, zoals deze staan beschreven in Leerstoflijnen lezen beschreven (SLO, 2011): De leerlingen komen in aanraking met een leesomgeving. De leerlingen werken aan de leestaak: lezen van of luisteren naar verhalen. De leerlingen komen in aanraking met verschillende onderwerpen in boeken. De leerlingen komen in aanraking met verschillende tekstkenmerken en structuren. De leerlingen komen in aanraking met verschillende stijlen in boeken en met de relatie tussen tekst en beeld. De leerlingen breiden hun leestechniek en woordenschat uit. De leerlingen werken verder aan het begrijpen en interpreteren van teksten. De leerlingen leren om te praten over boeken en om hun voorkeuren te verwoorden en te motiveren. De leerlingen breiden hun kennis en vaardigheden uit met betrekking tot het kiezen van boeken en het vinden van informatie over boeken. 28

29 Groep 5 Schrijver op bezoek: stapelgedichten maken met Arjan Hut Arjan Hut komt op bezoek in de Bibliotheek en vertelt over zijn werk als schrijver en dichter. Daarna gaat hij met de groep aan de slag om stapelgedichten te maken. Kleine gedichtjes die gemaakt worden van titels van boeken. Elk gedicht is een klein verhaaltje. Doel Kinderen enthousiast maken voor lezen en dichten. Duur programma 45 minuten Locatie Bibliotheek 4,- per leerling Kerndoelen Schriftelijke taal 9. De leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen, gedichten en informatieve teksten. Referentiekaders Taaldomein Mondelinge taalvaardigheid, lezen Subdomein Luisteren, spreken, fictie teksten Leerlijnen taal Deelnemen aan gesprekken, begrijpend luisteren, informatieverwerving 29

30 Groep 6 Kinderboekenweek 2015 RAAR of WAAR: Het elementenspel van de BIEB Tijdens de Kinderboekenweek 2015 (7 t/m 18 oktober 2015) staan natuur, wetenschap en techniek centraal onder het motto Raar, maar waar! Op onderzoek uitgaan en te weten willen komen hoe de wereld in elkaar zit is een natuurlijke drijfveer van kinderen. Tijdens de komende Kinderboekenweek is er volop aandacht voor boeken die vragen stellen en antwoorden geven. Elementenspel De bibliotheken in Fryslân bieden dit jaar het elementenspel RAAR of WAAR aan. Dit spel bestaat uit 40 uitdagende vragen die te maken hebben met de vier elementen water, vuur, aarde en lucht. Het doel van het spel is leesbevordering, maar ook informatie zoeken en kennis opdoen. Voor wie RAAR of WAAR is bedoeld voor leerlingen van groep 6 t/m 8. Ze kunnen individueel, in tweetallen of klassikaal de opdrachten maken. Hoe werkt het? Alle vragen staan op de klassenposter. De leerkracht heeft een vel met 40 stickers en deze stickers kunnen op de klassenposter worden geplakt als het antwoord op een vraag gevonden is. Op alle vragen is het antwoord RAAR (en dus niet waar) of WAAR. Onderaan de klassenposter wordt genoteerd hoeveel keer RAAR en hoeveel keer WAAR is ingevuld. Win een Frysklab-workshop! Om kans te maken op de provinciale prijs, vragen we de ingevulde klassenposter uiterlijk 23 oktober in te leveren bij de dichtstbijzijnde bibliotheekvestiging. Uw klas maakt dan kans op een bezoek van de Frysklab-bus aan de school. Lees meer over Frysklab op pagina 44. Benodigdheden PC s/laptops/tablets met internetverbinding Te bestellen materialen: 1 klassenposter op A1 (of A2) formaat stickervel met 40 stickers Instructie (digitaal) 8,- Voor lees(taal)coördinatoren en leerkrachten Inspiratiebijeenkomsten Ter voorbereiding van de Kinderboekenweek zal/zullen in september één of meerdere bijeenkomsten gehouden worden voor lees- en taalcoördinatoren van alle scholen. Natuurlijk zijn ook andere leerkrachten welkom. Tijdens deze bijeenkomst wordt het thema van de Kinderboekweek verder toegelicht en worden lessuggesties en boeksuggesties gegeven. 30 Gratis

31 Groep 6 Vliegen door de bieb! De leesconsulent is de spil in dit leuke educatieve spel en geeft informatie over de verschillende materialen die in de Bibliotheek te vinden zijn. De leerlingen gaan vervolgens de zoekopdrachten uitvoeren. Doel Kinderen wegwijs maken in de Bibliotheek. Locatie Bibliotheek Gratis Leerdoelen mediawijsheid/ competenties mediavaardigheden Leerlingen leren zoeken in woordenboeken en informatieve boeken. En komen spelenderwijs de leukste boeken tegen. Kerndoelen Schriftelijke taal 9. De leerlingen krijgen plezier in het lezen van voor hen bestemde verhalen en informatieve teksten. Taalbeschouwing 12. De leerlingen verwerven een adequate woordenschat en strategieën voor het begrijpen van voor hen onbekende woorden. Onder woordenschat vallen ook begrippen die het leerlingen mogelijk maken over taal te denken en te spreken. Referentiekaders Taaldomein Lezen Subdomein Zakelijke teksten Leerlijnen Taal Lees- en schrijfmotivatie, informatieverwerving, reflectie op geschreven taal 31

32 Groep 5 & 6 NET-tiquette: hoe ga je om met de ander op internet Leerlingen krijgen al vanaf jonge leeftijd geleerd hoe we met elkaar omgaan. Online is er echter veel minder toezicht op het gedrag van de leerlingen. Met wie praten zij en wat zeggen ze tegen anderen? In deze les leren de leerlingen een aantal online etiquette-regels. Hierbij leren ze onder andere dat het typen in Caps Lock op schreeuwen lijkt, smileys het bericht kunnen verduidelijken en leren ze sterke wachtwoorden te herkennen. Deze les is vooral gericht op preventie. Doel De leerlingen maken kennis met een aantal online etiquetteregels en leren inzien waarom deze regels opgesteld zijn. Locatie Op school Duur programma 90 minuten Materialenpakket Handleiding NET-tiquette 5-6 Powerpoint NET-tiquette groep 5-6 Leerlingmateriaal Filmpje Tom en Jerry 85,- Kerndoelen 34. De leerlingen leren zorg te dragen voor de lichamelijke en psychische gezondheid van henzelf en anderen. 37. De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen. 55. De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren. Mediawijsheidcompetenties C1. Participeren in sociale netwerken. S1. Reflecteren op het eigen mediagebruik. Extra informatie Check voor de les of het geluid aanstaat in verband met een filmpje. Deze les heeft een vervolg: NET-tiquette 7-8, waarbij wordt ingegaan op wat te doen bij negatieve online situaties. Sluit aan bij het competentiemodel Mediawijsheid. Het model bestaat uit 4 hoofdgroepen: Begrip, Gebruik, Communicatie en Strategie. In het model is de definitie van mediawijsheid kernachtig verwoord. Mediawijsheid = de verzameling competenties die je nodig hebt om actief en bewust deel te kunnen nemen aan de mediasamenleving. 32

33 33

34 34

35 Groep 7&8 35

36 Groep 7 Eén tegen allen De bibliotheek daagt de klas uit om een aantal opdrachten uit te voeren. Nee, dit is niet zo maar een spelletje, dit is bloedserieus! Bibliotheek en klas tekenen voor dit spel een contract waarin een tegenprestatie van de verliezer wordt vastgelegd. De opdrachten staan op een poster die wordt achtergelaten in de klas. Voorbeelden van opdrachten zijn: maak een lijst van zes boeken die geschreven zijn door Jacques Vriens of maak een rap over het onderwerp lezen en voer de rap uit voor de klas. Doel Gericht kunnen zoeken op Internet, goed gebruik kunnen maken van de catalogus van de Bibliotheek en creatief bezig zijn rondom boeken en lezen. Duur programma Zes weken Meegeleverde materialen Poster, stickers, handleiding en contract 15,- Leerdoelen Mediawijsheid / informatievaardigheden Mediavaardigheden en mediabewustzijn ontwikkelen Kerndoelen Schriftelijke taal 6. De leerlingen leren informatie en meningen te ordenen bij het lezen van school- en studieteksten en andere instructieve teksten, en bij systematisch geordende bronnen, waaronder digitale bronnen. 9. De leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen, gedichten en informatieve teksten. Taalbeschouwing 10. De leerlingen leren bij de doelen onder mondeling taalonderwijs en schriftelijk taalonderwijs strategieën te herkennen, te verwoorden, te gebruiken en te beoordelen. Referentiekaders Taaldomein Mondelinge taalvaardigheid, lezen, schrijven Subdomein Gesprekken, zakelijke teksten Leerlijnen taal Interactief leren, informatieverwerving, strategisch schrijven, reflectie op geschreven taal 36

37 Groep 7 & 8 Nationale Voorleeswedstrijd Ieder jaar wordt de landelijke voorleeswedstrijd voor kinderen georganiseerd. Vanaf begin september kunnen alle basisscholen die mee willen doen aan De Nationale Voorleeswedstrijd het gratis lespakket bestellen. Het pakket bevat alle materialen die nodig zijn om op school een voorronde te organiseren: een spelregelboek, twee posters en een oorkonde voor de voorleeskampioen van de school. Er is een speciale website met uitgebreide informatie. U kunt daar o.a. een gratis deelnamepakket aanvragen: Doet u dit wel vóór 1 september! Doel Promotie van het voorlezen, plezier krijgen in het lezen. Personele inzet Voor 1 december moet de school een eigen schoolkampioen zelf hebben aangemeld via de nationalevoorleeswedstrijd.nl. De voorleeskampioen van school kan de leerkracht selecteren via één of meer selectierondes op school. Zodra de voorleeskampioen van school is aangemeld, ontvangt uw voorleeskampioen van de lokale bibliotheek een uitnodiging voor de kwartfinale. Duur programma September t/m november: schoolrondes Januari t/m half maart: kwart en halve finales April: provinciale finale Mei: landelijke finale Ongeveer 25,- per school. Deze kosten worden niet door de Bibliotheek in rekening gebracht, maar door de Nationale Voorleeswedstrijd zelf. Kerndoelen kunstzinnige oriëntatie 54. De leerlingen leren beelden, taal, muziek, spel en beweging te gebruiken, om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. Referentiekaders Taaldomein Mondelinge taalvaardigheid, lezen Subdomein Luisteren, spreken, fictie teksten Leerlijnen Taal Taalgebruik, vertellen en presenteren, lees- en schrijfmotivatie Meegeleverde materialen Deelnamepakket: Spelregelboekje voor de leerkracht, oorkonde voor de schoolkampioen, 2 posters en een medaille. Link materiaal 37

38 Groep 7 & 8 NET-tiquette: hoe ga je om met de ander op internet Leerlingen krijgen al vanaf jonge leeftijd geleerd hoe we met elkaar omgaan. Online is er echter vele minder toezicht op het gedrag van de leerlingen. Met wie praten zij en wat zeggen ze tegen anderen? Dit lesprogramma gaat over de mogelijke consequenties van hoe leerlingen zich gedragen jegens anderen. De les sluit aan op de NET-tiquetteles voor groep 5 en 6 en gaat in op het overschrijden van grenzen en de daarbij behorende eventuele (gerechtelijke) gevolgen. Daarnaast komen de leerlingen door spelvormen erachter hoe het kan voelen om gepest te worden en leren zij waar ze terecht kunnen als zij te maken krijgen met ongewenst gedrag op internet. Doel De leerlingen maken kennis met een aantal online etiquetteregels, leren inzien wat de consequenties kunnen zijn en leren waar ze terecht kunnen bij online ongewenst gedrag. Locatie Op school Duur programma 90 minuten Materialenpakket Handleiding NET-tiquette 7-8 Powerpoint NET-tiquette groep 7-8 Leerlingmateriaal Filmpje Donald en Bolderbast 85,- Kerndoelen De leerlingen leren zorg te dragen voor de lichamelijke en psychische gezondheid van henzelf en anderen. De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen. De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren. Mediawijsheid competenties C3. Participeren in sociale netwerken. S1. Reflecteren op het eigen mediagebruik. Extra informatie Check voor de les of het geluid aanstaat in verband met een filmpje. Deze les sluit aan bij de les NET-tiquette 5-6. Een les die gericht is op het voorkomen van vervelende online situaties. Sluit aan bij het competentiemodel Mediawijsheid. Het model bestaat uit 4 hoofdgroepen: Begrip, Gebruik, Communicatie en Strategie. In het model is de definitie van mediawijsheid kernachtig verwoord. Mediawijsheid = de verzameling competenties die je nodig hebt om actief en bewust deel te kunnen nemen aan de mediasamenleving. 38

39 Groep 7 & 8 Kinderjury op school De Kinderjury op school maakt deel uit van de Nederlandse Kinderjury. De leesconsulent introduceert in de klas drie boeken. Deze worden door de leerlingen gelezen of door de leerkracht voorgelezen. De kinderen beoordelen de boeken aan de hand van werkboekjes. Zo ontstaat er een top 3. De leesconsulent verzorgt de afsluiting waarin de top 3 wordt besproken en de kinderen een oorkonde en een klein cadeautje ontvangen. Op verzoek van de school kan tegen kostprijs als afsluiting van het project een schrijver op bezoek komen. De school koopt een pakket van 2 x 3 titels van voorgeselecteerde titels. Eventueel aangevuld met één of meerdere huurpakketten van 2 x 3 titels. Doel Plezier in lezen en eigen mening vormen. Duur programma Maart: introductie in de klas Maart t/m mei: boeken lezen Mei/juni: afsluiting, eventueel met schrijver Meegeleverde materialen boeken uit desbetreffende jaar stemformulier 1,75 per leerling Boekenpakket 90,- (6 boeken) Extra huurpakket 22,50 (6 boeken). Schrijver op bezoek: richtprijs 250,- Een combinatie met meerdere groepen/ scholen is mogelijk waardoor de prijs lager wordt. Kerndoelen Schriftelijke taal 8. De leerlingen leren informatie en meningen te ordenen bij het schrijven van een brief, een verslag, een formulier of een werkstuk. Zij besteden daarbij aandacht aan zinsbouw, correcte spelling, een leesbaar handschrift, bladspiegel, eventueel beeldende elementen en kleur. 9. De leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen, gedichten en informatieve teksten. Taalbeschouwing 12. De leerlingen verwerven een adequate woordenschat en strategieën voor het begrijpen van voor hen onbekende woorden. Onder woordenschat vallen ook begrippen die het leerlingen mogelijk maken over taal te denken en te spreken. Referentiekaders Taaldomein Lezen Subdomein Fictie teksten Leerlijnen Taal Lees- en schrijfmotivatie, begrijpend lezen, leeswoordenschat, reflectie op geschreven taal 39

40 Groep 8 Kom op verhaal: Door Friese verhalenverteller Mindert Wijnstra Kinderen vergaren kennis niet alleen in hun hoofd, maar ook in hun hart. Dat gebeurt met een goed verhaal. Tegenwoordig krijgen kinderen veel zaken visueel aangeboden op TV, DVD en computer. Er wordt vrijwel geen beroep gedaan op hun verbeelding. Met de verhalenverteller leren de kinderen weer hun eigen verbeeldingskracht aan te wenden. Verhalenverteller Mindert Wijnstra komt met een aantal bijzondere verhalen in de Bibliotheek of op school. Het verhaal is bij uitstek geschikt voor scholen die het thema oorlog of discriminatie op het programma hebben staan, of die iets willen doen rond de herdenking van de Tweede Wereldoorlog. Doel Kinderen enthousiast maken voor verhalen. Locatie Bibliotheek of school Duur programma 1 uur 4,- per leerling Kerndoelen Mondelinge taal 1 De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. Oriëntatie op jezelf en de wereld 52 De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: wereldoorlogen en Holocaust; Referentiekaders Taaldomein Mondelinge taalvaardigheid Subdomein Luisteren, spreken, fictie teksten Leerlijnen Taal Deelnemen aan gesprekken, begrijpend luisteren, informatieverwerving 40

41 Groep 8 De CANON van Nederland De canon van Nederland telt 50 vensters: belangrijke personen, creaties en gebeurtenissen die samen laten zien hoe Nederland zich ontwikkeld heeft tot het land waarin we nu leven. Aan de canonvensters zijn vijftig jeugdboeken gekoppeld. Doel Alle leerlingen van 8 tot 14 jaar moeten zich kennis verwerven van de canon van Nederland. De cultuurhistorische canon zal om die reden worden opgenomen in de kerndoelen. De canon moet leiden tot meer verdieping van de kennis over ons verleden. Duur programma Zes weken Meegeleverde materialen Collectie boeken, lesbrief, tips 25,- Kerndoelen Schriftelijke taal 9. De leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen, gedichten en informatieve teksten. Taalbeschouwing 12. De leerlingen verwerven een adequate woordenschat en strategieën voor het begrijpen van voor hen onbekende woorden. Onder woordenschat vallen ook begrippen die het leerlingen mogelijk maken over taal te denken en te spreken. Oriëntatie op jezelf en de wereld 51. De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. 52. De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en Holocaust; televisie en computer. Kunstzinnige oriëntatie 55. De leerlingen leren op eigen werk en dat van anderen te reflecteren. 56. De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Referentiekaders Taaldomein Mondelinge taalvaardigheid, lezen, begrippen en taalverzorging Subdomein Luisteren, spreken, fictie en zakelijke teksten, begrippen, taalverzorging Leerlijnen taal Deelnemen aan gesprekken, interactief leren, lees/schrijfinformatie, technisch en begrijpend lezen, reflectie op geschreven taal 41

42 Groep 8 Slm & vlg ntrnttn, smsn, gmn De bibliotheek verzorgt op school een les over de invloed van internet op het dagelijks leven. Wat zijn de do s en de don ts op het World wide web. Welke informatie zet je op internet ( , profielsites, chatten), aandacht voor digitaal pesten en er wordt een digitaal dagboek gemaakt. Doel Kinderen bewust leren omgaan met nieuwe media. Duur programma 2 uur Extra benodigdheden op school Per twee kinderen een pc of laptop met internetverbinding en beamer. 110,- Leerdoelen mediawijsheid/ informatievaardigheden Kennis Mediaboodschappen kunnen interpreteren Leren beseffen dat media-inhouden retorisch zijn geconstrueerd Kunnen achterhalen door welke belangen of waardesystemen media inhouden worden gestuurd (Wie is de afzender? Wat zijn diens belangen?) Kunnen vergroten van het bewustzijn van de plaats en rol van de media in het persoonlijke en maatschappelijke leven Vaardigheden Leren kijken Leren knoppen te bedienen Leren zelf media-inhouden te maken Mentaliteit Het dragen van verantwoordelijkheid bij productie en verspreiding en een kritische houding bij passief gebruik Kerndoelen Nederlands schriftelijke taal 7. De leerlingen leren informatie en meningen te vergelijken en te beoordelen in verschillende teksten. Nederlandse taalbeschouwing 10. De leerlingen leren bij de doelen onder mondeling taalonderwijs en schriftelijk taalonderwijs strategieën te herkennen, te verwoorden, te gebruiken en te beoordelen. Oriëntatie op jezelf en de wereld 35. De leerlingen leren zich redzaam te gedragen in sociaal opzicht, als verkeersdeelnemer en als consument. 37. De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen. 42

43 Groep 8 ZOEK jij wat je VINDT? De leerlingen van groepen 8 worden uitgenodigd voor een bezoek aan de Bibliotheek, waarbij het zoeken naar boeken en andere materialen wordt uitgelegd. Aan de hand van zoekopdrachten in boeken, via de catalogus en met behulp van het internet, leren kinderen informatie vinden en beoordelen. Doel Leerlingen leren zelfstandig te zoeken naar betrouwbare informatie. Locatie Bibliotheek Gratis Leerdoelen mediawijsheid / informatievaardigheden Zoeken, selecteren en beoordelen van informatie Kerndoelen Schriftelijke taal 4. De leerlingen leren informatie te achterhalen in informatieve en instructieve teksten, waaronder schema s, tabellen en digitale bronnen. 7. De leerlingen leren informatie en meningen te vergelijken en te beoordelen in verschillende teksten. 9. De leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen, gedichten en informatieve teksten. Referentiekaders Taaldomein Lezen, schrijven, begrippen en taalverzorging Subdomein Zakelijke teksten, schrijven, begrippen Leerlijnen taal Informatieverwerving, reflectie op geschreven taal 43

44 Groep 8 FryskLab Elements - les FryskLab Elements is het onderwijsprogramma van FryskLab. Frysklab is het mobiele FabLab (Fabrication Laboratory) van Fryslân. FryskLab wil met name kinderen en jongeren op een leuke en inspirerende manier kennis laten maken met nieuwe technische mogelijkheden en zo vaardigheden als creativiteit, ondernemerschap, samenwerking en probleemoplossend vermogen te stimuleren. Belangrijke competenties die ze nodig hebben om zich in een snel veranderende wereld te manifesteren. Lessen De lessen bestaan uit twee geschakelde lesuren. U kunt er voor kiezen om de lessen met of zonder bus in te zetten. De volgende lessen zijn beschikbaar: 1) Windenergie, energie uit de toekomst! Een paar slimme koppen hebben bedacht dat windmolens de wind moeten vangen om wat gelijkmatiger te kunnen waaien. Hoe kan dat? In deze les wordt een thermiek turbine ontwikkeld. 2) Duurzaamheid door slim energiegebruik! In deze les is het vooral de bedoeling dat de leerlingen geïnspireerd worden en zelf toepassingen of gekke ideeën bedenken. Het is niet noodzakelijk dat deze ideeën haalbaar zijn want de leerdoelen zijn vooral gericht op onderzoeken, samenwerken en ontwerpen! 3) Urban Gardening! Urban Gardening is een stroming van de laatste tijd waarbij mensen zelf aan de slag gaan om hun omgeving groener te maken. In groepjes van drie gaan de kinderen aan de slag met het maken van zaadbommen. Daarbij krijgt iedere leerling een eigen expertise. 4) Schoon water is een mensenrecht! De kinderen gaan in deze les bezig met waterschaarste en ontwerpen in deze les een waterdestillatiekit. Deze les is bedoeld als mogelijke samenwerking met het Wetsus Talent Program. De les kan in combinatie met het lesmateriaal Schoon drinkwater aangeboden worden. De kosten zijn 196,- zonder bus en 358,- met bus. 44

45 Groep 8 FryskLab Elements - workshop De workshop bestaat uit drie lesuren en worden altijd met bus gegeven. U kunt kiezen uit de volgende workshops: 1) Bouw een zelfgemaakt (DIY) waterkanon! Met een lasdoos als basis en aangedreven door een boormachine, kunnen leerlingen een eigen waterkanon maken. Ze ontwerpen en produceren zelf het binnenwerk waardoor ze het vermogen en verbruik van het kanon kunnen beïnvloeden. 2) Bouw een Windmonster! In deze workshop gaan leerlingen een windmonster bouwen. Ze kunnen zich laten inspireren door de vormen en skeletten uit de natuur. 4) 3D printen met klei! Met de 3D-printer gaan leerlingen aan de slag om van klei bijzondere vormen te maken. Het oude ambacht in een nieuw jasje, pottenbakken 2.0 zou je kunnen zeggen. De kosten zijn 489,- met bus. Kerndoelen Aansluiting bij de kerndoelen Mens & Samenleving (39) en Natuur & Techniek (42, 44, 45). 3) Bouw een zelfgemaakte (DIY) thermo-elektrische lamp! Deze opstelling zet warmte van drie waxinelichtjes om in elektriciteit. De elektriciteit kan worden gebruikt om LEDlampjes te laten branden, bijvoorbeeld voor in noodgevallen. 45