Stichting pensioenfonds Delta Lloyd. Actuariële en bedrijfstechnische nota (ABTN)

Transcriptie

1 Stichting pensioenfonds Delta Lloyd Actuariële en bedrijfstechnische nota (ABTN)

2 1. INLEIDING ORGANISATIE, BEHEER EN INTERNE CONTROLE De organisatie van het Pensioenfonds Missie, visie en strategie Beheersmaatregelen en interne controle Uitbestedingsbeleid Extern toezicht en controle Zelfevaluatie Compliance Compliance charter Gedragscode Incidentenregeling Communicatie met (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden PENSIOENREGELING Deelnemerschap Pensioenverplichtingen en financieringsafspraken Pensioenverplichtingen Financieringsafspraken met de werkgever HERVERZEKERING BIJ DELTA LLOYD LEVENSVERZEKERING NV Financiële opzet Dekkingsgraden Marktwaarde Voorziening Pensioenverplichtingen (MVVP) Eigen vermogen (MVEV) Reserves Financieel crisisplan Risicohouding en haalbaarheidstoets BELEGGINGSBELEID Uitgangspunten Strategische asset Mix Matching portefeuille Rendementsportefeuille Verantoord beleggen Risicomanagement...21

3 7. FINANCIELE STURINGSMIDDELEN Premiebeleid Beleggingsbeleid Toeslagenbeleid...23 Bijlage 1 In- en uittreden van groepen...25 Bijlage 2 Verklaring inzake de beleggingsbeginselen...27 Bijlage 3 Organogram...32 ABTN

4 1. INLEIDING Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd (hierna genoemd: het Pensioenfonds) is een ondernemingspensioenfonds en voert de pensioenregeling uit voor Delta Lloyd Services B.V.(hierna genoemd: de Werkgever). Het doel van deze ABTN is om integraal inzicht te geven in het functioneren van het Pensioenfonds, inclusief de risicobeheersing binnen het Pensioenfonds en om een beschrijving te geven van het ten behoeve van het Pensioenfonds te voeren beleid, waarbij de financiële opzet en de grondslagen waarop het rust gemotiveerd zijn omschreven. De uit de pensioenregeling voortvloeiende financiële en overige verplichtingen worden in overeenstemming met de statuten in een afzonderlijke overeenkomst tussen de Werkgever en het Pensioenfonds geregeld. De methoden, actuariële grondslagen en veronderstellingen als omschreven in deze ABTN vormen mede het uitgangspunt van deze overeenkomst. De afspraken met de werkgever zijn vastgelegd in een uitvoeringsovereenkomst (loopt tot 1 januari 2017). Het Pensioenfonds verzekert de pensioenverplichtingen bij Delta Lloyd Levensverzekering NV, hierna genoemd de herverzekeraar door middel van een garantiecontract. De afspraken met de herverzekeraar zijn vastgelegd in een herverzekeringsovereenkomst (loopt tot 1 januari 2017). De ABTN beschrijft de actuariële en bedrijfstechnische werkwijze van het Pensioenfonds. Tot de laatste aanpassing in verband met de aanpassing van de overeenkomst met de werkgever en de aanpassing van de overeenkomst met de herverzekeraar die ingaat per 1 januari 2016 is besloten in de vergadering van het bestuur van 7 april ABTN

5 2. ORGANISATIE, BEHEER EN INTERNE CONTROLE 2.1. De organisatie van het Pensioenfonds Bestuur Het bestuur van het Pensioenfonds is paritair vastgesteld en bestaat uit 6 leden. De zittende bestuursleden benoemen nieuwe bestuursleden. De helft van het aantal bestuursleden (werkgeversleden) wordt voorgedragen door de Raad van Bestuur van de werkgever. De ondernemingsraad (OR) draagt 2 werknemersleden voor. De vereniging zoals gedefinieerd in de statuten draagt 1 pensioengerechtigde voor. De voorgedragen werknemerskandidaatbestuursleden en de pensioengerechtigdekandidaatbestuurslid worden, als zij geschikt zijn, benoemd tenzij er door deelnemers en pensioengerechtigden andere kandidaten worden voorgedragen. Dan vinden er verkiezingen plaats. Bestuursleden worden voor een periode van 4 jaar gekozen en treden af volgens een door het bestuur opgesteld rooster. Een bestuurslid kan maximaal twee keer worden herbenoemd. Uit de kring van werkgeversleden wordt de voorzitter en de plaatsvervangend voorzitter benoemd. Uit de kring van werknemersleden wordt de secretaris benoemd. De bestuursleden worden door de zittende bestuursleden benoemd, indien ze voldoen aan de geschiktheidseisen zoals die zijn vastgelegd in het geschiktheidsplan. Geschiktheid heeft betrekking op kennis (opleiding en ervaring), vaardigheden en professioneel gedrag. Voor individuele bestuursleden zijn functieprofielen opgesteld. De geschiktheid van de individuele bestuursleden en het bestuur als geheel zijn vastgelegd in de functiematrix. Verantwoordingsorgaan Het Pensioenfonds heeft een Verantwoordingsorgaan. Het Verantwoordingsorgaan beschikt over de wettelijk voorgeschreven bevoegdheden, waaronder de bevoegdheid jaarlijks een oordeel op hoofdlijnen te geven over het handelen van het bestuur aan de hand van het jaarverslag en andere informatie, over het gevoerde beleid, alsmede over beleidskeuzes voor de toekomst. Daarnaast kan het verantwoordingsorgaan aan het bestuur (ongevraagde) adviezen gegeven. Het verantwoordingsorgaan bestaat uit 7 leden. De Raad van Bestuur van de werkgever draagt 2 leden voor, de OR draagt 3 leden voor en de vereniging zoals gedefinieerd in de statuten draagt 2 leden voor. Het bestuur benoemt de leden van het Verantwoordingsorgaan. De mogelijkheid van herbenoeming en de zittingsperiode zijn gelijk aan die van de leden van het bestuur. Operationeel beleid Het operationeel beleid van het pensioenfonds, dat is vastgelegd in het besturingsreglement, is belegd bij het Management Team (MT). Het MT handelt onder verantwoordelijkheid van het bestuur. Het bestuur heeft taken gedelegeerd aan de manager en de administrateur van het Pensioenfonds. De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de manager en de administrateur zijn vastgelegd in een Instructie aan de Manager en in een Instructie aan de Administrateur. De Manager is onder meer verantwoordelijk voor de communicatie met de werkgever, de herverzekeraar, de vermogensbeheerder en het verantwoordingsorgaan. Daarnaast is de ABTN

6 manager verantwoordelijk voor de managementrapportages en het uitvoeren van het door het bestuur vastgestelde beleid. De manager is voorzitter van het MT. Het MT geeft gevraagd en ongevraagd advies aan het bestuur en informeert het bestuur over ontwikkelingen op divers gebied Missie, visie en strategie Missie De Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd is een betrouwbare en professionele pensioenuitvoerder die uitvoering geeft aan de pensioenovereenkomst die de werkgever heeft afgesloten met de werknemersorganisaties. Hierbij verleent het Pensioenfonds pensioenaanspraken en pensioenuitkeringen aan deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigden en hun nabestaanden volgens de regels zoals nader in het pensioenreglement is omschreven en die in overeenstemming is met de bestaande wet- en regelgeving. Binnen de financieringsmogelijkheden streeft het Pensioenfonds naar een goede pensioenvoorziening door de koopkracht van de pensioenaanspraken van (gewezen) deelnemers en de pensioenen van de pensioengerechtigden, zowel nu als in de toekomst, zo goed mogelijk in stand te houden. Visie en doelstellingen Het Pensioenfonds streeft naar een effectieve en efficiënte uitvoering, met een voor de (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden beheerst risico, waarmee de ambitie van het pensioenfonds wordt gerealiseerd met inachtneming van de financiering die met de werkgever is. Het Pensioenfonds stelt een evenwichtige belangenafweging tussen de (gewezen) deelnemers, pensioengerechtigden en werkgever centraal. Het Pensioenfonds besteedt veel aandacht aan communicatie met belanghebbenden. Het Pensioenfonds is transparant, toegankelijk en wil betrouwbaar en deskundig zijn. Ook wil het pensioenfonds reële verwachtingen bij (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden wekken en nakomen. Daarbij wil het pensioenfonds aan deelnemers inzicht en keuzemogelijkheden geven met betrekking tot het opgebouwde en nog op te bouwen pensioen. Om dit te bereiken zijn ondermeer de website en de pensioenplanner Op Koers hierop ingericht. Pensioen is en blijft een belangrijke arbeidsvoorwaarde. Economische en maatschappelijke ontwikkelingen en overheidsmaatregelen hebben echter onzekerheid tot gevolg. Het is aan het pensioenfonds om op deze ontwikkelingen en maatregelen waar mogelijk in te spelen en tenminste de (gewezen) deelnemers, pensioengerechtigden en de werkgever te wijzen op deze ontwikkelingen en acties die naar aanleiding daarvan nodig kunnen zijn. Het Pensioenfonds belegt het pensioenvermogen in beleggingsfondsen die beleggen in aandelen, vastrentende waarden en vastgoed waarbij aspecten van klimaat, gezondheid, veiligheid en ondernemingsstructuur (ESG) zoveel mogelijk worden meegenomen. Strategie Het pensioenfonds kiest voor een bestuurlijke inrichting die de missie en visie ondersteunt. Het pensioenfonds richt zich op het beheersen van financiële risico s en het creëren van extra rendement waarmee het behoud van koopkracht van de opgebouwde en ingegane ABTN

7 pensioenen nastreeft, waarbij de kans op het verlagen van de pensioenen en de opgebouwde aanspraken gering, onder meer als gevolg van de herverzekering. Het pensioenfonds wil zijn missie en visie realiseren met een eigen beperkte organisatie waarbij: administratie en vermogensbeheer wordt uitbesteed de communicatie door de eigen organisatie zelf wordt verzorgd. Daarnaast zorgt een prudent beleggingsbeleid, waarbij het renterisico grotendeels is afgedekt, voor een relatief goede financiële positie Beheersmaatregelen en interne controle De taken en bevoegdheden van het bestuur zijn vastgelegd in de Statuten. In het besturingsreglement zijn de wettelijke en organisatorische verplichtingen en taken van het bestuur, management team en de manager verder vastgelegd. Het bestuur van het pensioenfonds bepaalt het beleid en neemt besluiten, waarbij haar adviseurs worden gehoord. Het operationeel beleid wordt uitgevoerd door het management team. Het Pensioenfonds beschikt over een geschiktheidsplan. Voor bestuursleden, overige beleidsbepalers en andere gebonden personen geldt de Gedragscode van het Pensioenfonds. Voor de medewerkers bij de herverzekeraar geldt de Delta Lloyd Gedragscode. Voor het Verantwoordingsorgaan geldt het reglement verantwoordingsorgaan. Het interne toezicht op het functioneren van het Pensioenfonds geschiedt door een Visitatiecommissie op basis van het reglement visitatiecommissie. De Visitatiecommissie bestaat uit 3 onafhankelijke leden die niet bij het Pensioenfonds betrokken zijn. De leden van de Visitatiecommissie worden door het bestuur voor de duur van de opdracht benoemd en beschikken allen over de vereiste deskundigheid. Vanaf 2015 vindt jaarlijks een visitatie plaats. Het bestuur komt tenminste één keer per kwartaal in vergadering bijeen en vergadert minimaal 2x per jaar met (een delegatie van) het verantwoordingsorgaan. Bij deze vergaderingen is de manager en de administrateur aanwezig en kunnen de adviseurs van het Pensioenfonds op verzoek van het bestuur aanwezig zijn. Het bestuur kan zich onder meer laten adviseren door: de manager, de administrateur, het management team, het verantwoordingsorgaan de compliance officer een actuarieel adviseur een juridisch adviseur een algemeen adviseur een beleggingsadviseur Het bestuur heeft een aantal bestuurscommissies ingesteld: beleggingscommissie communicatiecommissie commissie verslaglegging geschillencommissie ABTN

8 Voor de uitoefening van zijn taak beschikt het bestuur ten minste over de volgende (management) informatie: Maandelijkse rapportage inzake de beleggingen, de marktwaarde dekkingsgraad en de reële marktwaarde dekkingsgraad. Kwartaalrapportage inzake de beleggingen inclusief een terug- en vooruitblik op de beleggingsmarkten door Delta Lloyd Asset Management (DLAM) Kwartaalrapportage inzake de uitvoering van de pensioenregeling door de herverzekeraar Kwartaalrapportage door de manager van het Pensioenfonds over de ontwikkelingen met betrekking tot met onder andere de kerncijfers, uitvoering en besluitvorming. Kwartaalrapportage door de administrateur van het Pensioenfonds over de uitvoering en de monitoring van de naleving van de SLA s met leveranciers. Relevante ontwikkelingen op pensioengebied en mogelijke consequenties voor het Pensioenfonds worden door het management team gevolgd en verspreid binnen het bestuur. Een jaarlijkse klachtenrapportage (in de kwartaalrapportage van de manager worden de klachten op kwartaalbasis gerapporteerd). Het door de manager voorbereide bestuursverslag in het jaarverslag De management letter van de certificerend accountant en de certificerend actuaris Het Pensioenfonds verlangt van de herverzekeraar en eventuele andere derden waaraan het activiteiten uitbesteedt een geldende ISAE 3402 type II certificering. Bij de controle op de uitvoering door de herverzekeraar vertrouwt het pensioenfonds in principe op het beheersingssysteem van de herverzekeraar. Wel neemt het pensioenfonds zelf controlemaatregelen ter controle op de uitvoering van de herverzekeraar. De administrateur controleert de aangeleverde gegevens van de werkgever op consistentie en volledigheid. De administrateur controleert door middel van uitgebreide steekproeven de mutaties die de herverzekeraar heeft verwerkt Uitbestedingsbeleid Het bestuur is verantwoordelijk voor de beheersing van het door het Pensioenfonds te voeren beleid en de uitvoering daarvan. Omdat het Pensioenfonds werkzaamheden heeft uitbesteed heeft het bestuur beleid vastgesteld met betrekking tot beheersing van risico s die samenhangen met uitbesteding van (delen van) bedrijfsprocessen of activiteiten. Voorgenomen nieuwe of gewijzigde uitbestedingen komen volgens dit beleid tot stand. In het uitbestedingsbeleid is onder meer het volgende opgenomen: Doel van het uitbestedingsbeleid Werkzaamheden die niet mogen worden uitbesteed Uitgangspunten uitbestedingsbeleid Belangenverstrengeling Uitbestedingsproces Eisen die worden gesteld aan leveranciers Uitbestedingsovereenkomst Periodieke beoordeling en monitoring Het Pensioenfonds heeft de uitvoering van de pensioenregeling uitbesteed aan Delta Lloyd Levensverzekering N.V.(hierna genoemd de herverzekeraar). ABTN

9 De verantwoordelijkheden van de uitvoerder met betrekking tot de deelnemersadministratie, financiële administratie, verslaglegging, pensioenuitkeringen, informatieverstrekking en wijze van verantwoording zijn vastgelegd in een service level agreement De vermogensbeheerder van de herverzekeraar, Delta Lloyd Asset Management NV (hierna genoemd DLAM) beheert de beleggingen van het gesepareerde depot van de herverzekeraar en de beleggingen van het Pensioenfonds (overwaardedepot). DLAM beheert het vermogen binnen het door het bestuur en de herverzekeraar opgestelde mandaat. De beleggingscommissie houdt toezicht op de uitvoering van het mandaat Extern toezicht en controle Het bestuur heeft de jaarlijkse controle van de jaarrekening en de staten voor de toezichthouder uitbesteed aan de externe accountant. De accountant doet verslag in de vorm van een accountantsrapport. De accountant wordt jaarlijks uitgenodigd om zijn bevindingen toe te lichten in een vergadering van het bestuur van het Pensioenfonds. De bevindingen van de accountantscontrole worden ook besproken met het verantwoordingsorgaan waarbij de externe accountant een toelichting verstrekt. Daarnaast heeft het bestuur een waarmerkend actuaris aangesteld. Deze toetst en voert evenals de accountant een controle uit op de jaarrekening en de staten. De actuaris rapporteert deze controle door middel van een actuarieel rapport. De waarmerkende actuaris wordt eveneens jaarlijks uitgenodigd om zijn bevinden toe te lichten in een vergadering van het bestuur van het Pensioenfonds. De bevindingen van de waarmerkend actuaris worden ook besproken met het verantwoordingsorgaan waarbij de waarmerkend actuaris een toelichting verstrekt Zelfevaluatie Een keer per jaar evalueren de bestuursleden het eigen functioneren. Hierbij wordt tevens het functioneren van het bestuur als geheel beoordeeld Compliance Het Pensioenfonds heeft een specifiek compliancebeleid dat bestaat uit onder meer de volgende onderdelen: Compliance charter Gedragscode Incidentenregeling Uitbestedingsbeleid (zie onder 2.4) Klokkenluidersregeling. Voor de toetsing of het Pensioenfonds zich houdt aan het compliance beleid heeft het Pensioenfonds een onafhankelijke compliance officer aangesteld Compliance charter In het compliance charter is vastgelegd hoe het Pensioenfonds omgaat met compliance en welke positie de compliance officer daarin vervult. ABTN

10 Gedragscode STICHTING PENSIOENFONDS DELTA LLOYD In de gedragscode is beschreven wat het Pensioenfonds verstaat onder integer gedrag en wat er van de verbonden personen wordt verwacht om invulling te geven aan de uitgangspunten zoals in het compliance charter is beschreven. De gedragscode beschrijft onder meer: Welke normen gelden voor verbonden personen. Hoe verbonden personen om dienen te gaan met vertrouwelijke informatie en met eigendommen van het Pensioenfonds. Hoe te handelen om belangenconflicten te voorkomen. Wat wordt verstaan onder handel met voorwetenschap en hoe dat voorkomen kan worden Incidentenregeling Doel van deze regeling is waarborgen van de beheerste en integere bedrijfsvoering en de goede naam van het Pensioenfonds, alsmede het beperken van mogelijke gevolgschade. Deze regeling geeft aan welke stappen gevolg worden als het vermoeden bestaat dat er sprake is van een incident binnen het pensioenfonds. Een incident is gedefinieerd als een gebeurtenis die een ernstig gevaar vormt of kan vormen voor de beheerste en integere bedrijfsuitoefening van het pensioenfonds, en/of een gebeurtenis waarbij directe of indirecte financiële schade ontstaat door ontoereikende of falende interne processen, verbonden personen of systemen of door externe gebeurtenissen, en/of fraude, misleiding, bedrog, verduistering of diefstal door één of meer personen in hun hoedanigheid van verbonden persoon. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen operationele incidenten en overige incidenten De incidentenregeling beschrijft onder meer: Hoe een incident gemeld kan worden en welke informatie het Pensioenfonds hierover eventueel aan de toezichthouder verstrekt. Hoe incidenten worden geregistreerd en onderzocht. Hoe er wordt omgegaan met zware incidenten en persoonsgerichte onderzoeken. Hoe anonimiteit en geheimhouding wordt gewaarborgd en op welke wijze men bezwaar kan maken tegen uitspraken die volgen uit een onderzoek Klokkenluiderregeling Het pensioenfonds heeft een klokkenluiderregeling met als doelstelling om enerzijds inzicht te krijgen in mogelijke misstanden en anderzijds om duidelijkheid te verschaffen over de (rechts)bescherming van de verbonden persoon die een misstand meldt en hoe missstanden gemeld en behandeld worden Communicatie met (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden Het Pensioenfonds besteedt veel tijd aan communicatie aan (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden. Om deze communicatie te stroomlijnen maakt het bestuur ieder jaar een communicatieplan met daarin communicatieactiviteiten. Het Pensioenfonds volgt de wetgeving hieromtrent nauwgezet, maar gaat in de communicatie verder dan het wettelijk minimum. De communicatie is gestoeld op het principe overzicht, inzicht en actie. Het Pensioenfonds wil voorkomen dat (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden een overdaad aan ABTN

11 informatie krijgen en heeft daarom de informatie toegespitst op de informatiebehoefte van de verschillende doelgroepen via passende communicatiemiddelen. Om dit te realiseren is de website en de pensioenplanner ingericht. Naast de website en de pensioenplanner heeft het Pensioenfonds onder meer de volgende communicatiemiddelen: Uniform Pensioenoverzicht (UPO) Nieuwsbrieven en -alerts Informatiebijeenkomsten Pensioenspreekuren Serviceberekeningen Jaarbericht Intranet van Delta Lloyd N.V. Diverse brieven (startbrief, Pensioen1-2-3, jaaropgave pensioengerechtigden, pensioeningang) De communicatiedoelstellingen van het Pensioenfonds zijn: Deelnemers weten hoe hun pensioenregeling in elkaar zit, welke gebeurtenissen gevolgen hebben voor hun pensioen en weten welke acties (handelingsperspectief) ze moeten of kunnen ondernemen als deze gebeurtenissen zich voordoen. Deelnemers weten hoeveel pensioen ze volgens de huidige pensioenregeling kunnen verwachten en hoe dat staat ten opzichte van hun bruto salaris. Ze weten ook wat de gevolgen van de verschillende flexibele mogelijkheden van de pensioenregeling zijn voor hun pensioen en kunnen zelf berekeningen hiervoor maken. Deelnemers weten dat hun pensioenregeling per 1 januari 2017 gaat veranderen en welk gevolgen dit op hoofdlijnen heeft voor hun pensioen. Pensioengerechtigden en deelnemers weten hoe het er met het Pensioenfonds voor staat en welke risico s er aan hun pensioenregeling zitten. De pensioencommunicatie van het Pensioenfonds voldoet aan de wettelijke eisen. ABTN

12 3. PENSIOENREGELING 3.1. Deelnemerschap STICHTING PENSIOENFONDS DELTA LLOYD Het deelnemerschap wordt verleend aan de werknemers van Delta Lloyd Services B.V., die ten minste 18 jaar oud zijn Pensioenverplichtingen en financieringsafspraken De volgende weergave van de pensioenverplichtingen en de financieringsafspraken beperkt zich tot datgene wat relevant is voor de beoordeling van de risico s waaraan het Pensioenfonds is blootgesteld Pensioenverplichtingen De pensioenverplichtingen van het Pensioenfonds vloeien voort uit het pensioenreglement. Het gaat om een voorwaardelijk geïndexeerde middelloonregeling met ouderdomspensioen, met een pensioenrichtleeftijd van 67 jaar. Het pensioenreglement kent ook een levenslange dekking van nabestaandenpensioen en wezenpensioen en een excedentarbeidsongeschiktheidspensioen. Ook kent het pensioenreglement een Anwhiaatpensioen op risicobasis, waarvan de deelnemer bij aanvang of op een later moment afstand kan doen. Nadat een deelnemer afstand heeft gedaan, komt hij (ook op een later moment) niet meer in aanmerking voor verzekering van het Anwhiaatpensioen. Gedurende arbeidsongeschiktheid wordt de verdere opbouw van het pensioen of dekking van Anwhiaatpensioen geheel of gedeeltelijk ten laste van het Pensioenfonds voortgezet. De regeling kent flexibele elementen, zoals uitruil van nabestaandenpensioen in ouderdomspensioen en vice versa, uitstel en vervroeging van de pensioendatum, deeltijdpensionering en in hoogte wisselende uitkering van ouderdomspensioen. Het bestuur stelt de sekse neutrale omzettingsfactoren periodiek vast. Hierbij wordt rekening gehouden met de bestandssamenstelling, ruilkansen, sterftegrondslagen en de mogelijkheid van anti-selectief gedrag Financieringsafspraken met de werkgever De financieringsafspraken met de werkgever zijn opgenomen in de uitvoeringsovereenkomst en lopen vanaf 1 januari 2016 tot 1 januari 2017 in verband met de resterende looptijd van de CAO. Opdrachtaanvaarding In de uitvoeringsovereenkomst is de opdrachtaanvaarding voor de pensioenuitvoering op de volgende wijze opgenomen: 1. De werkgever en de vakorganisaties hebben de pensioenregeling ter uitvoering aangeboden aan het pensioenfonds. 2. Het pensioenfonds aanvaardt de opdracht tot uitvoering van de pensioenregeling. 3. Het bestuur van het pensioenfonds heeft voor opdrachtaanvaarding, de door de werkgever en vakorganisaties overeengekomen pensioenregeling getoetst aan de eigen doelstellingen, beleidsuitgangspunten en risicohouding. Hierbij zijn met name van belang: o de toekomstbestendigheid en de evenwichtigheid van de afspraken; ABTN

13 o de administratieve en communicatieve uitvoerbaarheid van de afspraken; o de financiële haalbaarheid van de afspraken; o de uitkomsten van de haalbaarheidstoets. 4. De doelstellingen, beleidsuitgangspunten en risicohouding van het pensioenfonds zijn vastgelegd in correspondentie met de werkgever en de vakorganisaties. Bijdrage De werkgever heeft zich verbonden om het Pensioenfonds jaarlijks een bijdrage te verstrekken, onverminderd het recht van de werkgever om gebruik te maken van het in het pensioenreglement opgenomen voorbehoud om de betaling van de benodigde gelden voor de toekomst te verminderen of geheel te beëindigen. De bijdrage van de werkgever voor de jaarlijkse aangroei van de pensioenaanspraken en de dekking van de risico s is gelijk aan hetgeen het pensioenfonds daarvoor verschuldigd is aan de herverzekeraar, met uitzondering van de verschuldigde koopsom voor de toeslag op de pensioenrechten en pensioenaanspraken en de koopsommen en de bijdragen voor de in- en uitgaande individuele waardeoverdrachten. De kosten van indexatie van opgebouwde pensioenen van deelnemers en ex-deelnemers en de kosten en de bijdragen voor de in- en uitgaande individuele waardeoverdrachten komen geheel voor rekening van het pensioenfonds. Daarnaast vergoedt de werkgever aan het pensioenfonds de administratiekosten, verschuldigde garantiepremie en de overige kosten van het pensioenfonds. Het resultaat van het pensioenfonds komt volledig ten gunste of ten laste van het pensioenfonds. De jaarlijkse (risico) stortingen die het pensioenfonds aan de herverzekeraar verschuldigd is, zijn gebaseerd op een rekenrente van 3% en de overlevingstafel collectief 2003 voor de verzekering van (tijdelijk) ouderdoms- en partnerpensioen verhoogd met een opslag van 9,5%, dit omdat de herverzekeraar latere AG-prognosetafels niet in de administratie kan verwerken. Als gevolg van een verdere verhoging van de levensduurverwachting en sterk gedaalde rente is in 2016 daarnaast een eenmalige koopsom verschuldigd. Deze eenmalige koopsom wordt vastgesteld op basis van de volgende formule: (1+ opslag langleven) * (1+ opslag rente). De opslag voor langleven bedraagt 4.8% en de opslag voor rente bedraagt 51%. De eenmalige koopsom wordt berekend over de prolongatiepremie die is vastgesteld op basis van de hiervoor genoemde rekenrente en overlevingstafel met opslag. De actuariële premie is de som van de (risico)stortingen, koopsommen, ten laste van het Pensioenfonds; In en uittreding van groepen deelnemers (zie bijlage 1) Het uitgangspunt bij in- en uittreding van groepen deelnemers is dat de toeslagverwachting voor de (achterblijvende) deelnemers en gepensioneerden niet nadelig wordt beïnvloed. Voor de waarde die wordt gevraagd of meegegeven bij in- en uittreding van groepen deelnemers, hanteert het Pensioenfonds als maatstaf de RMVVP (=Reële Marktwaarde Voorziening Verzekerde Pensioenverplichtingen). Hoeveel van de RMVVP wordt gevraagd of meegegeven is omschreven in de als bijlage 1 bij de ABTN toegevoegde afspraken. De werkgever financiert of ontvangt de verschillen ten opzichte van met betrokken partijen afgesproken inkomende of over te dragen waarde. ABTN

14 4. HERVERZEKERING BIJ DELTA LLOYD LEVENSVERZEKERING NV Het Pensioenfonds heeft de pensioenen door middel van een garantiecontract in zijn geheel herverzekerd bij de herverzekeraar. Het garantiecontract is per 1 januari 2016 voor één jaar verlengd tot 1 januari Bij het einde van het garantiecontract heeft het Pensioenfonds de optie om, indien de dekkingsgraad op de einddatum van het contract onvoldoende is om de pensioenaanspraken opnieuw te kunnen herverzekeren of in eigen beheer te nemen, de opgebouwde pensioenen achter te laten bij de herverzekeraar die dan de uitkeringen verzorgt en garandeert. Onderdeel van de overeenkomst die aan de verzekeringen ten grondslag ligt is dat de herverzekeraar ter zake van haar verplichtingen jegens het pensioenfonds een gesepareerd depot aanhoudt. Door de volledige herverzekering komen een aantal risico s te liggen bij de herverzekeraar. Met name de beleggingsrisico s (het risico dat er onvoldoende middelen zijn om de nominale verplichtingen te dekken), het renterisico (het risico dat de looptijd en rentegevoeligheid tussen de beleggingen en de verplichtingen niet op elkaar zijn afgestemd) en de verzekeringstechnische risico s (de kans dat deelnemers langer of korter leven dan verwacht) zijn overgedragen aan de herverzekeraar. De pensioenadministratie en de beleggingen zijn volledig uitbesteed aan respectievelijk Delta Lloyd Levensverzekering en Delta Lloyd Asset Management. Hiermee is ook grotendeels het operationele risico bij de herverzekeraar komen te liggen. Het pensioenfonds blijft verantwoordelijk voor de processen die het heeft uitbesteed en bewaakt deze processen. De communicatie naar de (oud-) deelnemers en gepensioneerden doet het pensioenfonds zelf. Door het herverzekeren van de hierboven genoemde risico s wordt bereikt dat het risico voor de deelnemers, dat het Pensioenfonds op enig moment niet in staat is om aan haar nominale verplichtingen jegens haar (gewezen) deelnemers te voldoen, is geminimaliseerd. De tarieven in het herverzekeringscontract zijn gebaseerd op dezelfde grondslagen waarop de werkgeversbijdrage wordt bepaald. De herverzekeraar is eigenaar van alle beleggingen in het depot die zij ter dekking van de bij haar door het Pensioenfonds verzekerde pensioenverplichtingen heeft afgescheiden. Faillissementsrisico Als maatregel tegen het faillissementsrisico van de herverzekeraar heeft het Pensioenfonds vanaf 1 januari 2013 het vermogensoverschot in eigendom. Het vermogensoverschot is het vermogen behorende bij een dekkingsgraad boven de 105,1% en wordt het overwaardedepot genoemd. Het vermogen behorende bij een dekkingsgraad onder de 105,1% (het garantiedepot) blijft in eigendom van de verzekeraar. Omdat de herverzekeraar als waarde minimaal 105,1% van de verplichtingen in het garantiedepot wil houden vult het Pensioenfonds het garantiedepot aan en voor zover er middelen zitten in uit het overwaardedepot tot 105,1% indien de dekkingsgraad lager is dan 105%. Omgekeerd vult de herverzekeraar het overwaarde depot aan uit het garantiedepot indien de dekkingsgraad hoger is dan 105,1%. ABTN

15 5. Financiële opzet 5.1. Dekkingsgraden STICHTING PENSIOENFONDS DELTA LLOYD De ontwikkeling van de financiële positie van het Pensioenfonds wordt weergegeven in de dekkingsgraad. Deze maatstaf geeft de mate weer waarin de verplichtingen zijn gedekt door de aanwezige middelen. Het Pensioenfonds hanteert voor verschillende doeleinden verschillende dekkingsgraden. Beleidsdekkingsgraad Op grond van de Pensioenwet moeten pensioenfondsen hun beleidsbeslissingen baseren op de beleidsdekkingsgraad. Vanaf 1 januari 2015 hanteert het bestuur, op grond van het nftk, een beleidsdekkingsgraad voor de toetsing van het financiële beleid (toeslagverlening, kortingen en herstelplannen). De beleidsdekkingsgraad wordt berekend als een voortschrijdend gemiddelde van de actuele DNB-dekkingsgraden per einde van elk van de twaalf kalandermaanden voorafgaand aan het moment van vaststelling. DNB-dekkingsgraad voor publicatiedoeleinden Dit is de dekkingsgraad die wordt berekend op basis van de rentetermijnstructuur van DNB. In deze dekkingsgraad is zowel het vermogen van het garantiedepot als het overwaardedepot in aanmerking genomen. DNB-dekkingsgraad voor verslagleggingsdoeleinden Dit is de dekkingsgraad die wordt berekend op basis van de rentetermijnstructuur van DNB. Tevens wordt bij deze dekkingsgraad rekening gehouden met de voorwaarden van de herverzekeraar. Het vermogensoverschot van het pensioenfonds ter grootte van 5% van de marktrentedekkingsgraad zoals is gedefinieerd in de herverzekeringsovereenkomst, kan het pensioenfonds niet als eigen vermogen aanmerken en wordt daarom niet meegenomen bij het berekenen van deze dekkingsgraad. Reële dekkingsgraad De reële dekkingsgraad is gebaseerd op de rentetermijnstructuur die DNB hanteert, gecorrigeerd met de Europese inflatie. In deze dekkingsgraad is het vermogen van zowel het gesepareerde depot als het overwaarde depot in aanmerking genomen Marktwaarde Voorziening Pensioenverplichtingen (MVVP) De MVVP wordt post voor post vastgesteld met inachtneming van de actuariële grondslagen en onderstellingen zoals hierna omschreven. De MVVP wordt gebaseerd op de tot en met de balansdatum verkregen aanspraken met inbegrip van eventuele toeslagen zoals die zijn toegekend per 1 januari volgend op de balansdatum. De MVVP is gebaseerd op de volgende actuariële grondslagen: De disconteringsfactoren De verdiscontering van de uitkeringenstroom vindt plaats op basis van de rentecurve van De Nederlandsche Bank N.V. ( Rente Termijn Structuur Financieel Toetsingskader ), die per de afrekendatum wordt gehanteerd. ABTN

16 Sterfte Voor de vaststelling van de uitgaande kasstromen van het ouderdomspensioen en het nabestaandenpensioen hanteert het Pensioenfonds de prognosetafel AG2014, of latere door het Actuarieel Genootschap gepubliceerde tafels, indien het bestuur tot hantering daarvan besloten heeft, rekeninghoudend met ervaringsfactoren, 2,0% excassovoorziening, een correctie voor uitbetalingswijze van 0,5% en een 2% MVM (risico)opslag. Om rekening te houden met het verschil tussen de sterftekansen van de gehele bevolking en de pensioenfondspopulatie past het pensioenfonds ervaringssterftefactoren van het Verbond van Verzekeraars toe (ES-P2). Wezenpensioen Het wezenpensioen wordt afgeleid van de wezenpensioengrondslag. De voorziening voor de wezenpensioengrondslag wordt vastgesteld als de actuariële contante waarde van de risicostorting waarbij de duur tot de pensioendatum in aanmerking wordt genomen van het deel van de grondslag dat is ingekocht. Voor de bepaling van de contante waarde wordt de duur tot de pensioendatum in aanmerking genomen. Een ingegaan wezenpensioen wordt gereserveerd op het leven van de wees, waarbij de resterende duur tot 18 jaar volledig in aanmerking wordt genomen en de resterende duur tussen 18 en 27 voor de helft. Nabestaandenpensioen De aanspraken op nabestaandenpensioen zijn gebaseerd op het onbepaalde partner systeem, waarbij wordt verondersteld dat de vrouw 3 jaar jonger is dan de man. Na pensioeningang wordt uitgegaan van de reële situatie waarbij het leeftijdsverschil wordt bepaald uitgaande van de werkelijke geboortedata en daarna normaal afgerond in jaren. Voor de waardering worden de partnerfrequenties gebruikt behorende bij Collectief 2003, waarbij in verband met uitruil de partner frequentie op pensioenleeftijd op 1 wordt gesteld. Anwhiaatpensioen Voor een Anwhiaatpensioen dat voor 1 januari 2014 is ingegaan wordt gereserveerd tot de datum waarop de partner van de deelnemer 65 wordt. Voor een Anwhiaatpensioen dat op of na 1 januari 2014 is ingegaan, wordt gereserveerd tot de datum waarop de partner de AOW-gerechtigde leeftijd bereikt, doch uiterlijk de datum waarop de partner 67 jaar wordt. Arbeidsongeschiktheidspensioen Een ingegaan arbeidsongeschiktheidspensioen wordt gereserveerd tot de pensioendatum van de arbeidsongeschikte zonder rekening te houden met een eventuele revalidatie. Vrijstelling van premiebetaling Bij de berekening van de MVVP voor de overige pensioenaanspraken wordt er rekening meegehouden dat na het beëindigen van het deelnemersschap als gevolg van intredende arbeidsongeschiktheid geen bijdragen meer ontvangen worden. Wachttijdreserve Onder de naam wachttijdreserve houdt het Pensioenfonds een voorziening aan voor de dekking van het arbeidsongeschiktheidsrisico met betrekking tot de twee jaren volgend op het jaar waarover het technisch resultaat wordt vastgesteld. De wachttijdreserve is gedefinieerd als een percentage (2015: 6,435%) over de stortingen die in het jaar waarover het technisch resultaat wordt vastgesteld en over de stortingen die het jaar daaraan voorafgaand in rekening zijn gebracht. Hierbij vindt oprenting vanaf de valutadatum plaats met 3% interest op jaarbasis. ABTN

17 Opslag administratievoorziening Voor toekomstige uitvoeringskosten, waaronder de uitbetaling van pensioenen, is een administratievoorziening (voorheen excassovoorziening) in de MVVP begrepen. De administratievoorziening is vastgesteld op 2% van de MVVP. Periodiek wordt beoordeeld of deze voorziening toereikend is. Deze voorziening wordt getoetst op basis van het kostenniveau en verwachte inflatie ten tijde van de toetsing. De hoogte van de benodigde voorziening wordt bepaald op basis van de kasstroom van de geschatte jaarlijkse kosten, contant gemaakt met de rentetermijnstructuur en rekening houdend met het geschatte verloop van het deelnemersbestand Eigen vermogen (MVEV) Minimaal vereist eigen vermogen (MVEV) Het Pensioenfonds heeft, als herverzekerd fonds, een MVEV ter grootte van 25% van de netto beheerslasten in verband met de bedrijfsuitoefening in het afgelopen jaar. Het Pensioenfonds dekt het MVEV niet door afzonderlijke waarden, buiten het gesepareerd depot dat de herverzekeraar aanhoudt ter dekking van zijn verplichtingen. Vereist eigen vermogen (VEV) Zolang het Pensioenfonds volledig is herverzekerd is het VEV gelijk aan het MVEV Reserves Het Pensioenfonds is volledig herverzekerd door middel van een garantiecontract. Daarom houdt het Pensioenfonds geen eigen reserve aan. Indien de dekkingsgraad op einddatum van het contract onvoldoende is om de pensioenaanspraken opnieuw te kunnen herverzekeren of in eigen beheer te kunnen uitvoeren, kan het Pensioenfonds de opgebouwde en ingegane pensioenen verzekerd houden bij de herverzekeraar, die dan de uitkeringen verzorgt en garandeert Financieel crisisplan Pensioenfondsen zijn verplicht een financieel crisisplan op te stellen. Zo n plan beschrijft de maatregelen die het bestuur van het Pensioenfonds op korte termijn kan inzetten indien de dekkingsgraad zich bevindt of beweegt richting kritische waarden waardoor het realiseren van de doelstelling van het Pensioenfonds in gevaar komt. Omdat het Pensioenfonds is herverzekerd is een dergelijk financieel crisisplan niet nodig. Wel heeft het Pensioenfonds een crisisplan opgesteld voor operationele risico s en de situatie waarin de herverzekeraar niet meer aan zijn verplichtingen kan voldoen Risicohouding en haalbaarheidstoets Met het Besluit financieel toetsingskader van december 2014 is vastgelegd dat pensioenfondsen een risicohouding moeten vaststellen en deze jaarlijks moeten toetsen door het uitvoeren van een haalbaarheidstoets. Risicohouding De risicohouding van het pensioenfonds is de mate waarin het pensioenfonds bereid is beleggingsrisico s te lopen om de doelstellingen van het pensioenfonds te realiseren, en de mate waarin het beleggingsrisico s kan lopen, gegeven de kenmerken van het ABTN

18 pensioenfonds. De risicohouding is de basis voor invulling van het strategisch beleggingsbeleid, premiebeleid en herverzekeringsbeleid. De risicohouding wordt jaarlijks getoetst door het uitvoeren van een haalbaarheidstoets. De risicohouding van het pensioenfonds bestaat uit drie onderdelen: 1. kwalitatieve omschrijving van de risicohouding; 2. kwantitatieve omschrijving van de korte termijn risicohouding; 3. kwantitatieve omschrijving van de lange termijn risicohouding. Ad. 1. kwalitatieve omschrijving van de risicohouding De kwalitatieve omschrijving van de risicohouding is vastgelegd in de zogenaamde policy beliefs. In de policy beliefs is de gewenste ambitie, premieniveau, mate van zekerheid en gewenste solidariteit vastgelegd. De policy beliefs van het pensioenfonds zijn: Binnen de financieringsmogelijkheden streeft het Pensioenfonds naar een goede pensioenvoorziening door de koopkracht van de pensioenaanspraken van (gewezen) deelnemers en de pensioenen van de pensioengerechtigden, zowel nu als in de toekomst, zo goed mogelijk in stand te houden. Het pensioenfonds streeft ernaar de opgebouwde pensioenen van zijn (voormalig) werknemers en pensioengerechtigden jaarlijks te verhogen. Voor de medewerkers van Delta Lloyd probeert het pensioenfonds het opgebouwde pensioen mee te laten groeien met het percentage van de algemene loonronden van de Delta Lloyd CAO. Voor de pensioengerechtigden en voormalig medewerkers probeert het pensioenfonds het ingegane of het opgebouwde pensioen mee te laten groeien met het percentage van de ontwikkeling van de cijfers van het CBS Consumentenprijsindex alle huishoudens, afgeleid. De kosten van een stijging van de levensverwachting worden collectief gedragen door (inactieve) deelnemers en pensioengerechtigden en worden verhaald op de (inactieve) deelnemers en pensioengerechtigden waar deze stijging van de levensverwachting op van toepassing is. Er wordt gestreefd naar een stabiele premie. De risico/rendementshouding van het pensioenfonds en het daarin gekoppelde beleggingsbeleid dient in lijn te zijn met de doelstelling van het pensioenfonds. Het pensioenfonds voert een op de lange termijn gericht beleggingsbeleid met als doel de verwachte indexatieambitie te kunnen realiseren. Risico s worden opgevangen door het aanwezige eigen vermogen. De fluctuaties die dit beleid ten gevolge heeft voor pensioenresultaten, worden duidelijk en transparant met de deelnemers gecommuniceerd. Het pensioenfonds neemt primair beleggingsrisico s om de indexatieambitie te kunnen bereiken. De beleggingsrisico s worden binnen marges geaccepteerd en worden geborgd doordat stuur- en monitorvariabelen zijn benoemd en bewaakt. Omdat het pensioenfonds is herverzekerd worden de beleggingsrisico s en het beleggingsbeleid afgestemd met de herverzekeraar. Het risico van korten is minimaal, mits dat tegen aanvaardbare kosten kan worden gerealiseerd. Ad. 2. kwantitatieve omschrijving van de korte termijn risicohouding ABTN

19 De kwalitatieve omschrijving van de korte termijn risicohouding komt tot uitdrukking in de bandbreedte van het vereiste eigen vermogen (VEV) die het pensioenfonds nastreeft. Omdat het pensioenfonds is herverzekerd en de VEV lager is dan 1%, is de VEV geen maatstaf om de korte termijn risicohouding te beoordelen. Het pensioenfonds heeft daarom gekozen om een VEV te hanteren die berekend wordt als zou het pensioenfonds in eigen beheer opereren. Op basis van ons huidige beleggingsbeleid is het VEV berekend op 14% (naar de stand van begin 2015). De VEV kan in de tijd variëren. Het pensioenfonds heeft de bandbreedte waarmee deze VEV mag bewegen vastgesteld op 11% 19%. Ad. 3. kwantitatieve omschrijving van de lange termijn risicohouding De kwalitatieve risicohouding op langere termijn komt tot uitdrukking in het minimaal (ondergrens) acceptabel pensioenresultaat (mediaan) vanuit: 1. De financiële positie waarbij exact voldaan wordt aan het VEV 2. De feitelijke financiële positie, en De maximale acceptabele afwijking van: 3. Een slechtweerscenario (scenario s in het 5% percentiel), waarbij de maximale afwijking ten op zichte het pensioenresultaat (mediaan) vanuit de feitelijke financiële positie is vastgesteld. Het pensioenfonds heeft de ondergrenzen als volgt vastgesteld: 1. De ondergrens voor het verwachte pensioenresultaat vanuit de VEV is 76%. 2. De ondergrens voor het verwachte pensioenresultaat vanuit de feitelijke financiële positie is 92%. 3. De maximale spreiding van het slechtweerscenario en het pensioenresultaat vanuit de feitelijke financiële positie is vastgesteld op 30%. Haalbaarheidstoets Met de haalbaarheidstoets monitort het Pensioenfonds of het verwachte pensioenresultaat en het pensioenresultaat in het slechtweerscenario in lijn zijn met de door het pensioenfonds gekozen grenzen. Deze grenzen zijn vastgesteld op basis van de risicohouding die het Pensioenfonds heeft bepaald. Het pensioenresultaat geeft aan de mate waarin koopkracht op basis van prijsindex in de toekomst kan worden gerealiseerd op basis van het pensioenfondsbeleid. De haalbaarheidstoets wordt uitgevoerd op basis van een door DNB voorgeschreven methodiek en parameters en wordt bepaald over een periode van 60 jaar. In augustus 2015 is de aanvangshaalbaarheidstoets uitgevoerd. De haalbaarheidstoets wordt jaarlijks uitgevoerd en wordt uiterlijk 30 juni aan DNB gerapporteerd. Als er sprake is van belangrijke wijzigingen in het beleid voert het pensioenfonds wederom een aanvangshaalbaarheidstoets uit. ABTN

20 6. BELEGGINGSBELEID De richtlijnen in het mandaat voor het vermogensbeheer door DLAM zijn hieronder vermeld. Het betreft het beheer van het vermogen van het gesepareerde depot van de herverzekeraar (garantiedepot) en de beleggingen van het pensioenfonds (overwaardedepot). De doelstelling is tweeledig: Enerzijds om met de vastrentende waarden het renterisico ten opzichte van de verplichtingen te minimaliseren in de zogenoemde matchingportefeuille en anderzijds om met een actief beleggingsbeleid een optimaal beleggingsresultaat te behalen binnen aanvaardbare risicogrenzen in de rendementsportefeuille. Indien als gevolg van extreme marktbewegingen op enig moment de richtlijnen overschreden worden, zal DLAM de Beleggingscommissie hierover inlichten. Normaliter zullen overschrijdingen binnen 1 kwartaal na ontstaan worden gecorrigeerd, tenzij hierover schriftelijk andere afspraken gemaakt zijn. Het pensioenfonds heeft een verklaring inzake de beleggingsbeginselen opgesteld waarin onder meer de beleggingsbeliefs zijn opgenomen. Deze verklaring is als bijlage 2 opgenomen in de ABTN Uitgangspunten Het pensioenfonds heeft voor de beleggingen de volgende uitgangspunten (beleggingsbeliefs): Het pensioenfonds belegt volgens een Liability Driven Approach. Dit betekent dat de verplichtingen leidend zijn voor de wijze waarop wordt belegd. Het pensioenfonds gelooft in het grotendeels afdekken van de renterisico s. Het uitgangspunt is dat een belangrijk deel van de verplichtingen worden gehedged met de vastrente portefeuille. Daarvoor is de beleggingsportefeuille gesplitst in een matchingsportefeuille en een rendementsportefeuille. Dit sluit aan op de policy beliefs waarin is opgenomen dat binnen de financieringsmogelijkheden gestreefd wordt naar een goede pensioenvoorziening door de koopkracht van de pensioenaanspraken van (gewezen) deelnemers en de pensioenen van de pensioengerechtigden, zowel nu als in de toekomst, zo goed mogelijk in stand te houden. Extra rendement, onder meer ten behoeve van toeslagen, moet gerealiseerd worden in de rendementsportefeuille. Het risico van de beleggingsportefeuille kan gereduceerd worden door te diversifiëren over verschillende beleggingscategorieën. Het pensioenfonds gelooft in actief beleggen met betrekking tot de vastrente beleggingsportefeuille om de Liability Driven Approach te ondersteunen. De portefeuille wereldwijde aandelen worden grotendeels passief beheerd omdat het pensioenfonds van mening is dat actief beleggen hierbij op lange termijn geen waarde toevoegt. ABTN

21 Er wordt alleen belegd in beleggingscategorieën en instrumenten die transparant en begrijpelijk zijn. De keuze van het strategisch beleggingsbeleid is de belangrijkste beslissing in het beleggingsproces. Er wordt slechts bij hoge uitzondering afgeweken van het strategisch beleid. In de matchingportefeuille kunnen derivaten toegepast worden om op een efficiënte wijze risico s te beheersen en risicorendementsprofielen bij te sturen. Gezien de lange termijn verplichtingen is het niet noodzakelijk om de beleggingsportefeuille volledig liquide te hebben, maar zal het pensioenfonds om meer rendement te generen ook illiquide beleggen in de beleggingsportefeuille opnemen. Verantwoord beleggen is structureel ingebed in het beleggingsbeleid van het pensioenfonds. Het pensioenfonds en de vermogensbeheerder houden zich aan de Principles for Responsible Investments (PRI) en de Priciples for sustainable Insurance (PSI). Bij aankoop van beleggingen worden de ESG (Environmental, Social and corporate Governance) criteria meegewogen. Het pensioenfonds vindt verantwoording over het gevoerde beleggingsbeleid belangrijk. Uit de notulen en rapportages moet blijken welke keuzes zijn gemaakt, waarom deze zijn gemaakt en wat hiervan het resultaat is. Deze uitgangspunten maken onderdeel uit van de verklaring inzake de beleggingsbeginselen Strategische asset Mix Beleggingscategorie Strategische allocatie Allocatie Bandbreedte Matchingportefeuille 85% - 95% van de Allocatie binnen de matchingportefeuille MVV Sovereigns & Subsovereigns 70% 50% - 90% Collateralized 15% 5% - 25% Corporates 15% 5% - 25% Overlay Duration verplichtingen Rendementsportefeuille Restant van het Allocatie binnen de rendementsportefeuille vermogen Diverse Aandelen stijlen 85% 70% - 100% Vastgoed 15% 7,5% - 20% Alternatieve beleggingen 0% 0% - 10% Liquiditeiten, tactisch instrument 0% -5% - 10% Liquiditeiten t.b.v. uitkeringen 0 tot 12 maanden Benchmarks ABTN

22 Matching portefeuille als geheel: cashflows van de verplichtingen verdisconteerd met de swaprente Onderliggende portefeuille: de benchmarks van de vastrentende fondsen in portefeuille Rendementsportefeuille: samengestelde benchmark, zie rendementsportefeuille Matching portefeuille Het uitgangspunt voor de matching portefeuille is dat hiermee het renterisico ten opzichte van de verplichtingen zoveel mogelijk wordt opgeheven. Met een bandbreedte van 85% - 95% worden de nominale verplichtingen (MVVP) gematcht met de matching portefeuille. Hierbij wordt de MVVP gebaseerd op de Swap-rentecurve als bedoeld in paragraaf 5.1. Op basis van de maandelijkse geprognosticeerde waarde van de verplichtingen die de herverzekeraar vaststelt, monitort DLAM of deze grens niet wordt overschreden. De exacte stand van de verplichtingen wordt door herverzekeraar één keer per jaar vastgesteld. Als deze stand zodanig afwijkt van de prognoses dat de minimale grens wordt overschreden, zal DLAM de portefeuille aanpassen. De bestaande actieve portefeuille in de Delta Lloyd Institutionele Fondsen blijft bestaan en het renterisico ten opzichte van de verplichtingen wordt gematcht met een duration overlay. Door middel van actief beheer in de onderliggende portefeuille streeft het fonds naar het toevoegen van extra rendement onder meer door: 1. Het voeren van een actief durationbeleid en yieldcurve positionering in de fondsen met staats- en staatsgerelateerde obligaties; 2. Actief aanbrengen van landenwegingen; 3. Gebruik van bedrijfsobligaties (debiteurenselectie); 4. Vrijheid in allocatie in de keuze staatsleningen versus bedrijfsobligaties binnen de gestelde bandbreedte. Deze portefeuille bestaat uit de volgende fondsen: DLI Obligatie MT (staatsleningen met alle looptijden langer dan een jaar) DLI Obligatie LT (staatsleningen met een looptijd vanaf 5 jaar) DLI Obligatie HR (hoger gerate credits met een rating AA of AAA) DLI Obligatie LR (alle investment grade credits met ratings vanaf BBB tot en met AAA) Kredietrisico: voor obligaties geldt een minimale rating op het moment van aankoop. Het kredietrisico wordt uitgedrukt in een zogenaamd Weighted Average Rating Factor (WARF). De WARF behorende bij het totale kredietrisico is vastgesteld op een gemiddelde rating van minimaal A3 van Moodys Rendementsportefeuille Het vermogen dat niet in de matching portefeuille wordt belegd vormt de rendementsportefeuille, waarin diversificatie in aandelenstijlen wordt aangebracht en een beperkte allocatie naar alternatieve beleggingen. Deze portefeuille uitgedrukt in % van de rendementsportefeuille en de voorgestelde bandbreedtes is als volgt samengesteld: ABTN