Werken naar vermogen in de Procesindustrie. Samenvatting van de Eindrapportage

Transcriptie

1 Werken naar vermogen in de Procesindustrie Samenvatting van de Eindrapportage

2 Versie 1.0 december 2012 Opdrachtgever Ministerie SZW Projectmanager Hans Sliepenbeek Projectleider Marian de Regt

3 Samenvatting Het project Werken naar Vermogen in de Procesindustrie was een vervolg op het project Toonaangevende werkgevers. De centrale probleemstelling in het project was: Kunnen de ervaringen uit de beloftevolle pilot bij NXP semiconductors uitgebreid worden naar bedrijven in andere branches van de procesindustrie, welke voorwaarden zijn hiervoor noodzakelijk en hoe kunnen de verkregen competenties van de deelnemers aansluiten op het kwalificatie structuur, zodat door her- en erkenning van deze competenties de mobiliteit vergroot wordt. Daarvan afgeleid is de onderstaande doelstelling geformuleerd: Doel van het onderzoek is het inventariseren en zo mogelijk creëren van de voorwaarden nodig voor een door de sector geaccordeerd en op de praktijk gerichte functiedifferentiatie, waardoor duurzame participatie van mensen met een arbeidsbeperking mogelijk wordt. Voor het verkrijgen van een werkbaar eindresultaat werden aan de uitvoering de volgende voorwaarden (aangepast in de loop van het project) verbonden: minimaal vijf bedrijven, die zo veel mogelijk werkzaam zijn in verschillende branches in de procesindustrie, nemen deel aan de pilot Bij de deelnemende bedrijven wordt een takenpakket benoemd en wordt een scholingsvoorstel en cursuscatalogus samengesteld zodat de benoemde taken in de praktijk van het bedrijf ingevuld kunnen worden. In kaart moet worden gebracht aan welke voorwaarden alle deelnemende partijen moeten voldoen voor een succesvolle plaatsing. De aanpak en verkregen resultaten worden duidelijk beschreven en zijn beschikbaar voor de gehele sector, waarbij actief de deelnemende partijen, maar ook op termijn geïnteresseerden (volgers), geïnformeerd zullen worden. De te behalen eindresultaten zijn als volgt gedefinieerd: - Onderzoeksrapport en evaluatie van het project zoals uitgevoerd in de deelnemende bedrijven. - Onderzoeksrapport en evaluatie van het project ten behoeve van kennisdeling met lopende projecten over toepassing van functiedifferentiatie in de zorg en logistiek. - Voorwaardelijke instrumenten voor een succesvolle uitbreiding naar de sector: Te denken valt aan: o Mogelijke taken voor een functieprofiel o Selectie instrumenten o Scholingsvoorstellen, op onderwerpen zoals bijvoorbeeld veiligheid, waardoor bedrijven de zekerheid en herkenbaarheid hebben dat deze medewerkers een minimaal begrip hebben van wat werken in de procesindustrie betekent. o Opleidingsaanbod o Kwalificatiedocumenten (waar mogelijk) Bevindingen en conclusies: Voor de periode waarin dit project is uitgevoerd kunnen de volgende hoofdconclusies getrokken worden: 1. Op het ogenblik ontbreekt de basis om SW-geïndiceerden (hierna SW-ers) met behulp van functiedifferentiatie volwaardig in te zetten in productieprocessen 3

4 2. Succesvolle voorbeelden van plaatsing van SW-ers bij bedrijven maakt duidelijk dat er mogelijkheden zijn om SW-ers conform de uitgangspunten van het project in het productieproces in te zetten Ad 1: Ontbrekende voorwaarden: Economische noodzaak Gedurende de looptijd van het project was de economische situatie dusdanig dat werving van productiepersoneel geen probleem meer was en bedrijven zich zorgen maakten om het aanwezige productiepersoneel te kunnen behouden in de verslechterde omstandigheden. Inrichting productieorganisatie Productieprocessen dienen steeds verder geoptimaliseerd te worden. Dit wordt onder andere gerealiseerd door productiemedewerkers zo vele mogelijk allround inzetbaar te maken. Functiedifferentiatie om instroom van SW-ers mogelijk te maken, bleek hier haaks op te staan en de uitvoering van de pilot was veelal een ombuiging van reeds ingezet beleid dat in het verleden soms geleid had tot (pijnlijke) reorganisaties. Doelstelling productie versus HRM De afdeling HRM had in veel gevallen oog voor de langere termijn en de huidige en toekomstige arbeidsmarkt. Voor de productie afdeling zijn de directe resultaten dominant en is slechts beperkt oog voor de arbeidsmarkt. Huidige en toekomstige SW-druk Verschillende bedrijven blijken verborgen SW-ers in dienst te hebben. Veelal willen de bedrijven deze medewerkers vanuit sociale overwegingen in dienst houden. Hiervoor wordt feitelijk al functiedifferentiatie toegepast. Eerdere ervaringen productiebedrijven Betrokken bedrijven hebben in het verleden werkzoekenden met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt al (tijdelijke) arbeidsplaatsen aangeboden. Veelal zijn deze initiatieven uitgelopen op een mislukking. Aansluiting SW-ers Die SW-ers die geplaatst werden, bezaten niet de minimale competenties om hen verantwoord in het productieproces te laten werken. Bedrijven hebben veelal geen opleidingsprogramma wat zich op deze doelgroep richt maar ook geen oog en tijd om de noodzakelijke competenties aan te leren. Hierdoor hebben in een aantal gevallen SW-ers met onvoldoende training gewerkt. Aansluiting SW-bedrijven Gedurende de looptijd van het project is door ingrijpen van de overheid de positie, doelstelling en werkwijze van de SW-bedrijven veranderd. Ad 2: Aanwezige voorwaarden De belangrijkste bevindingen die aangeven dat succesvolle plaatsing van SW-ers mogelijk kan zijn, waren: Erkenning problematiek Bij aanvang van het project werd alom de noodzaak onderschreven om ook mensen met een grotere afstand tot het productieproces in te kunnen zetten. Ook gedurende het project bleek dit door alle betrokkenen onderschreven te worden, omdat voor de toekomst een groot tekort aan goed geschoold personeel voorzien wordt. Aanwezige draagvlak In alle geledingen van de deelnemende bedrijven was de bereidheid om SW-ers een plaats te geven aanwezig. Uitzondering waren die bedrijven waarbij grote onzekerheid 4

5 bestond over de werkgelegenheid of onlangs een pijnlijke reorganisatie waren uitgevoerd. Lokale successen In de contacten met deelnemende bedrijven zijn er wel kleine successen te melden. Het bleek niet mogelijk een eenduidig functieprofiel te definiëren op basis van de uitgevoerde taakanalyses bij de bedrijven. Wel kwamen er duidelijke taakgebieden voor werkzaamheden naar voren: Assisteren bij diverse werkzaamheden Logistieke handelingen bijvoorbeeld inpakken van producten Schoonhouden-reparatiewerkzaamheden Aan- en afvoer verpakkingsmaterialen Beperkte administratieve taken Signalering van afwijkingen en leidinggevende waarschuwen Beperkte kwaliteitscontrole taken Uit de gevoerde gesprekken met de bedrijven kwamen onderstaande behoeften voor scholing van SW-ers naar voren. De bedrijven gaven te kennen dat een minimale kennis op deze gebieden nodig was om te kunnen functioneren. Scholingsgebieden: - Kwaliteit/hygiëne - Veiligheid - Werknemersmentaliteit - Ketenbewustzijn - Rekenvaardigheden - Computervaardigheden - Taalvaardigheid Uiteindelijk heeft dit geresulteerd in een cursusoverzicht waar bedrijven en SW-bedrijven mee aan de slag kunnen om SW-ers samen beter voor te bereiden op een werkplaats in het bedrijf zodat er een grotere succeskans is. 5

6 6