Zorgbundels: een middel voor gedragsverandering

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Zorgbundels: een middel voor gedragsverandering"

Floris Michiel van Veen
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

Zorgbundels: een middel voor gedragsverandering Dr. Margareta Haelterman DG1- FOD VVVL margareta.haelterman@health.fgov.be qs@health.fgov.be www.patient-safety.

1 Zorgbundels: een middel voor gedragsverandering Dr. Margareta Haelterman DG1- FOD VVVL 2 Zorgbundels: een middel voor gedragsverandering contract coördinatie kwaliteit en patiëntveiligheid historiek zorgbundels criteria implementatieproject definitie van een zorgbundel implementeren van zorgbundel (plannen borgen) federaal implementatieproject VAP bundel: meetinstrumenten

2 3 Participatie aan contract 100,00% 80,00% 60,00% 40,00% 79,61% 90,59% 90,24% 97,04% 90,55% 97,50% 90,86% 98,58% 20,00% 0,00% % z iek enhuiz en % erk ende bedden % z iek enhuiz en % erk ende bedden % z iek enhuiz en % erk ende bedden % z iek enhuiz en % erk ende bedden Alle Belgische ziekenhuizen Alle Belgische ziekenhuizen Alle Belgische ziekenhuizen Alle Belgische ziekenhuizen Rapport Kwaliteit en patiëntveiligheid in Belgische ziekenhuizen anno 2009

3 Contract kwaliteit & patiëntveiligheid VMS PROCESSEN INDICATOREN lives campaign in US 12/2004 6/2006 doel: verminderen van variabiliteit van zorg 6 interventies resultaten > ziekenhuizen > 78% van alle opnames schatting: levens gespaard in 18 maanden (door campagne en andere verbeterinitiatieven) zorgbundel preventie Ventilation Acquired Pneumonia: 67% zorgbundel preventie Centrale Katheder Infecties: 65% Rapid Response Team: 60% zorgbundel preventie Postoperatieve Wondinfecties: 73%

4 7 5 millions lives campaign in US 12/ /2008 schade verminderen (reduceharm) schatting: 37 miljoen opnames/jaar 40 incidenten/100 opnames 15 miljoen incidenten/jaar doel: vermijden van 5 miljoen incidenten over 2 jaar 12 interventies 6 acties van eerste campagne 6 nieuwe acties 8 12 interventies van de 5 millions lives campaign in US rapid response teams voorkomen sterfte AMI medication reconsiliation preventie van centrale katheder infecties preventie van postoperatieve wondinfecties preventie van VAP preventie van decubitus reductie van MRSA infecties high alert medication (anticonvulsiva, insuline, sedativa,..) preventie van postoperatieve complicaties voorkomen heropnames hartfalen leiderschap Get Boards on Board

5 9 Implementatieonderzoek criteria voor succesvol implementeren van project of programma barrières bij innovatie en/of verandering bron: Grol RP et al. Planning and studying improvement in patient care: the use of theoretical perspectives. Milbank Q 2007, 85: Succesvol implementeren: 9 criteria 1. relatief voordeel of nut van de innovatie t.a.v. bestaande of andere methodes wat zijn de voordelen van zorgbundels t.o.v. de actuele werkwijzen? 2. compatibiliteit van de innovatie met de bestaande normen en waarden zijn zorgbundels compatibel met hoe over zorg wordt gedacht? 3. complexiteit die gepaard gaat met de uitleg over de innovatie, het begrijpen ervan en het toepassen van de innovatie zijn zorgbundels moeilijk om uit te leggen, te begrijpen en toe te passen?

6 11 Succesvol implementeren: 9 criteria 4. kosten en tijdsinvestering in verhouding tot de voordelen die de innovatie biedt wegen de kosten van zorgbundels op tegen de gepercipieerde en feitelijke voordelen? 5. risico s in relatie tot de onzekere resultaten en gevolgen van de innovatie zijn de resultaten van zorgbundels gegarandeerd, en wat zijn de gevolgen? 6. flexibiliteit en aanpasbaarheid van de innovatie aan lokale omstandigheden en de doelgroep zijn zorgbundels flexibel en aanpasbaar genoeg i.f.v. de eigenheden van het ziekenhuis/dienst en de doelgroep? 12 Succesvol implementeren: 9 criteria 7. betrokkenheid van de doelgroep bij de ontwikkeling van de innovatie is de doelgroep voldoende betrokken bij de ontwikkeling van de innovatie? 8. deelbaarheid van de innovatie (of kunnen onderdelen afzonderlijk geïmplementeerd worden) zijn de onderdelen van de zorgbundels afzonderlijk implementeerbaar? 9. omkeerbaarheid van de innovatie zodat wanneer de innovatie niet succesvol is men naar de initiële situatie kan terugkeren laten zorgbundels toe dat er steeds kan worden teruggekeerd naar de initiële situatie?

7 13 Barrières bij innovatie/veranderen gebrek aan wetenschappelijke evidentie van de interventie te groot aantal concurrerende prioriteiten op hetzelfde moment gebrek aan duidelijke specificaties gebrek aan overeenstemming over de gewenste veranderingen individuele motivatie tot verandering van de relevante stakeholders 14 Zorgbundels Zorgbundel: een bij elkaar horende serie maatregelen (EB- best practices) die in een gegeven situatie (zorgproces) automatisch wordt uitgevoerd als één geheel alles of niets benadering zorgbundel: beperkt aantal handelingen sommige bundels moeten verschillende keren per dag uitgevoerd worden meten van de toepassing ervan (compliance) = proces kijken naar incidentie = outcome draait voornamelijk rond COMMUNICATIE EIGENAARSCHAP - LEIDERSCHAP

8 15 Implementatie zorgbundel samenstellen van team vastleggen van doelen meten van resultaten en processen goede voorbereiding duurzaam volhouden herevalueren en bijsturen zie ook Model for improvement 16 Samenstellen van team multidisciplinair team (heterogeen voor wat betreft samenstelling maar homogeen voor wat betreft ingesteldheid en benadering) alle leden van team aanspreken bevorderen van eigenaarschap betrekken bij de resultaten nastreven van hetzelfde doel werken met cijfers: wat is het probleem? hoe lossen we het op? samenwerken met zij die ervoor willen gaan (de trekkers) rollen aanduiden van kampioen (champion) visibiliteit project leiderschap rol aanmoedigen en tonen betrokkenheid proceseigenaar proces bewaken tot borgen

9 17 Vastleggen van doelen verbeteren vereist SMART doelstellingen: specifiek meetbaar acceptabel realistisch tijdsgebonden akkoord over doelstelling = cruciaal vrijmaken van personeel en middelen om doel te bereiken doelstellingen geeft duidelijke focus becijferde doelstellingen doel is duidelijk spanning om doel te behalen en verandering door te voeren meerdere doelen mogelijk (VAP: compliantie, incidentie, LOS, kosten,.) stuurt het meten laat toe om direct verandering aan te tonen aanhouden van doelstelling 18 Meten van resultaten en processen PDCA cyclus: Plan Do Check - Act act eerst uittesten op klein aantal patiënten in echte situaties plannen: wie, wat, wanneer, waar? plan proberen/testen resultaten meten: wie, wat, wanneer, waar? leren uit deze ervaring: opgedane kennis wat nog verbeteren? impact op werkwijze en resultaten waarom niet toegepast? check do

10 19 Meten van resultaten en processen verschillende cycli kunnen nodig zijn alvorens veranderproces op punt staat opleidingen voor alle staffleden (nachtdienst niet vergeten) pas nadien implementeren op grotere schaal (in 1 dienst) indien nodig uitbreiden naar hele ziekenhuis Herhalen van de PDCA-cyclus verandering die leidt tot verbetering gegevens verandering op grote schaal uitbreiden van aantallen follow-up tests theorieën ideeën verbeteracties test op kleine aantallen

11 Testen: nuttige tips voorzie verschillende opeenvolgende PDCA-cycli denk van bij de start reeds aan volgende (+ 2) cyclus beperk tot enkele patiënten, 1 dienst, 1 week werk met vrijwilligers streef geen consensus na in de startfase gebruik ervaringen die elders hebben gewerkt (belang van netwerken en externe communicatie) laat zorgverlener met positieve ervaring getuigen om zo mogelijke valkuilen beter in te schatten kies voor haalbaarheid en impact denk na bij elke verandering (waarom blijft resultaat uit?) verzamel gegevens (desnoods op papier) mislukkingen maken deel uit van veranderproces 22 Meten bij zorgbundel door te meten kan men effect van verandering aantonen op afzonderlijk blad of in elektronisch dossier bespreking tijdens multidisciplinaire ronde elke handeling aanvinken wanneer deze is uitgevoerd procesmaat = compliantie maat voor toepassing van actie of handeling toepassen van alle elementen van zorgbundel bij zorgbundel alles of niets benadering resultaat = outcome (rate of proportie) meten over een periode RUN CHARTS

12 Run charts toont aan hoe goed of hoe slecht zorgproces wordt uitgevoerd geeft richting aan van verandering van outcome SPC: analyse van verloop outcome toeval of echte verbetering aanduiden van aanpassingen (opleiding, nieuw formulier,...) VAP zorgbundel Multidisciplinaire bespreking vastleggen van zorgstandaarden dagelijks aftoetsen criteria (sedatie bij VAP, behouden van katheder,...) gebruiken van werkplan per patiënt bundelelementen afvinken enkel indien uitgevoerd meedelen van niet-uitgevoerde handelingen verbetert samenwerking en tevredenheid zorgverleners kennis: uitwisseling en verspreiding

13 Leiderschap hoofdverpleegkundige en arts-diensthoofd betrokkenheid en aanmoediging ondersteunen (personeel, middelen,...) vastleggen van doelen communiceren/dragen doelstelling op strategisch niveau instaan voor visibiliteit van project (champion) bespreken (wekelijks maandelijks) van resultaten (run chart) analyseren en bijsturen (PDCA) communiceren over resultaten en verloop van project op strategisch niveau (medische raad, nursing directie, directiecomité, Raad van Bestuur,...) verspreiden van project bewaken van borging (duurzaamheid) (procesmanager) 26 Implementatieproject van FOD VAP zorgbundel in samenwerking met: College Intensieve Zorgen BAPCOC BICS BVIKM SBIMC QS-team van FOD VVVL (DG1) workshop: wellicht juni 2011 voorbereidingsfase is voorzien meting vanaf december 2011 januari 2012 rapporteren over compliantie

14 27 28

15 Gemiddelde compliantie per interventie 29 Cuffdrukcontrole 88,3% Globale compliantie 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 69,0% 81,5% 30 hoogstand Mondtoilet met chloorhexidine Dagelijks herzien sedatiedoel 83,5% 86,7%

16 31 Algemene beschouwingen over het meten meten moet verbetering versnellen en niet vertragen meten om te leren en voor procesverbetering meten voor onderzoek onmogelijk om hele populatie te meten steekproef eenvoudig en efficiënt uitsparen van tijd en middelen nauwkeurig opvolgen van performantie structuur proces resultaten balancing measures inbouwen van meting in dagdagelijks handelen gebruiken van kwantitatieve en kwalitatieve gegevens

Vergelijkbare documenten

Een meld- en leersysteem: stand van zaken

1 Een meld- en leersysteem: stand van zaken M. Haelterman DG1 FOD VVVL margareta.haelterman@health.fgov.be 2 overzicht kort overzicht strategische beleidsnota participatie contract coördinatie kwaliteit