PREVENTIE VAN VAP. De gebundelde aanpak. Sonia Labeau. VLAAMSE VERENIGING INTENSIEVE ZORGEN VERPLEEGKUNDIGEN (vzw)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "PREVENTIE VAN VAP. De gebundelde aanpak. Sonia Labeau. VLAAMSE VERENIGING INTENSIEVE ZORGEN VERPLEEGKUNDIGEN (vzw)"

Transcriptie

1 PREVENTIE VAN VAP De gebundelde aanpak Sonia Labeau VLAAMSE VERENIGING INTENSIEVE ZORGEN VERPLEEGKUNDIGEN (vzw) Ziekenhuizen zijn geen veilige oorden Gezondheidszorggerelateerde infecties treden op in 5% tot 15% van de gevallen Intensievezorgenafdelingen huisvesten 33% van de getroffen patiënten Eggiman & Pittet,

2 Op IZ is VAP de grootste boosdoener Ventilatorgeassocieerde pneumonia (VAP) ontstaat 48 uur na intubatie verhoogt de morbiditeit & mortaliteit verlengt de verblijfsduur genereert een aanzienlijke meerkost Safdar et al., 2005 VAP ontstaat voornamelijk door aspiratie Safdar et al.,

3 De IHI introduceerde de ventilator bundel Deze ventilator bundel telde 4 componenten 1. Oprichten hoofdeinde bed Dagelijkse sedatiestops Dagelijkse evaluatie extubatiemogelijkheid 3. Profylaxe stress ulcus 4. Profylaxe diep veneuze thrombose 3

4 1. Oprichten hoofdeinde bed Gerandomiseerde gecontroleerde studie 86 geïntubeerde patiënten INTERVENTIEGROEP n = 39 halfrechtopzittend 45 CONTROLEGROEP n = 47 decubitus dorsalis 0 18% minder microbiologisch bevestigde VAPs bij 45 2/39 [5%] bij 45 vs 11/47 [23%] bij 0 ; p=0,018 Drakulovic et al., Dagelijkse sedatiestops Gerandomiseerde gecontroleerde studie 128 geïntubeerde patiënten INTERVENTIEGROEP CONTROLEGROEP n = 68 dagelijkse sedatiestop tot wakker n = 60 sedatiestop enkel op voorschrift Kortere medianebeademingsduur 4,9 dagen (IQR 2,5 8,6) versus 7,3 dagen (IQR 3,4 16,1); p = 0,004 Korter mediaan verblijf op intensieve zorgen 6,4 dagen (IQR 3,9 12,00) versus 9,9 dagen (IQR 4,7 17,9); p = 0,004 Kress et al.,

5 3. Profylaxe stress ulcus Onduidelijk of geassocieerd met minder VAPs, maar Is een goede maatregel bij alle immobiele patiënten Beademde patiënten kunnen hun luchtwegen niet beschermen Aspiratie van zure maaginhoud kan ergere gevolgen hebben dan van maaginhoud met hogere ph 4. Profylaxe diep veneuze thrombose Onduidelijk of geassocieerd met minder VAPs, maar Is een goede maatregel bij alle immobiele patiënten Er is een verhoogde incidentie bij ernstig zieken Het risico vermindert bij toepassen van profylaxe 5

6 De ventilator bundle was geen VAP bundle The intervention remains excellent practice in the general care of ventilated patients. Oprichten hoofdeinde bed Dagelijkse sedatiestops Dagelijkse evaluatie extubatiemogelijkheid Profylaxe stress ulcus Profylaxe diep veneuze thrombose 6

7 Alternatieve bundels zagen het licht Deze ontstonden zowel nationaal als lokaal Hun focus ligt meer op VAP preventie Hun componenten variëren onderling De Schotse VAP bundel heeft 5 componenten Hij inspireert de IHI tot het herzien van de ventilator bundel 7

8 De IHI ventilator bundel breidt in 2010 uit 1. Oprichten hoofdeinde bed Dagelijkse sedatiestops Dagelijkse evaluatie extubatiemogelijkheid 3. Profylaxe stress ulcus 4. Profylaxe diep veneuze thrombose 5. Dagelijkse mondzorg met chloorhexidine 0,12% IHI 2005 IHI 2010 Tilburg 2008 UK 2005 België 2011 Schotland 2007 Europees 2009 Hoofdeinde bed > Sedatiestop / evaluatie Maagzweerprofylaxe DVT profylaxe Mondtoilet chloorhexidine Subglottis aspiratie OPTIE + Weaning protocol + + Cuffdrukmeting + + Handhygiëne met alcohol + Training staf + Intensieve Insulinetherapie OPTIE Ventilatorcircuit niet systematisch vervangen + 8

9 België kreeg een eigen VAP bundel College van Intensieve Zorgen BICS Belgian Infection Control Society WIV Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid BAPCOC Federaal Platform voor Ziekenhuishygiëne VVIZV Vlaamse Vereniging Intensieve Zorgen Verpleegkundigen FOD Volksgezondheid, Veiligheid Voedselketen & Leefmilieu Componenten van onze VAP bundel 1. Halfzittende houding minstens Dagelijks herzien van het sedatiedoel 3. Mondtoilet met chloorhexidine 4. Behoud cuffdruk 20cmH 2 O 30cmH 2 O 5. Optioneel: subglottisaspiratie 9

10 1. Halfzittende houding minstens 30 Het blijkt moeilijk 45 te realiseren Hoogstand van ± 30 blijkt haalbaar Platte ruglig moet vermeden worden van Nieuwenhove et al., Dagelijks herzien van het sedatiedoel Eerder dan dagelijkse onderbreking Systematisch gebruik van een sedatieschaal wordt aangeraden Een afbouw / stopprogramma kan opgesteld en gehanteerd worden 10

11 3. Mondtoilet met chloorhexidine Doet het risico op VAP met 25% dalen volgens een recente meta analyse van 7 RCTs Een 2% oplossing zou te verkiezen zijn Moet minimum 3x/dag uitgevoerd worden Chlebicki & Safdar, Behoud cuffdruk 20cmH 2 O 30cmH 2 O Cuff in verschillende stadia van inflatie 11

12 4. Behoud cuffdruk 20cmH 2 O 30cmH 2 O Het afsluiten van de trachea lijkt cruciaal De ideale druk is 20cmH 2 O 30cmH 2 O Moet minstens 1x/shift gemeten worden Continue meting & correctie is voorhanden Rello et al., Subglottisaspiratie: een optie 12

13 5. Subglottisaspiratie: een optie In talrijke RCTS reduceerde subglottisdrainage het voorkomen van VAP Door de hoge kostprijs blijft deze maatregel echter optioneel Lacherade et al., 2010 Hoe meten/weten we of het werkt? VAP rate = totaal aantal VAPs x 1000 ventilatordagen Compliantie = aantal patiënten bij wie ALLE componenten worden toegepast/aantal patiënten dat die dag beademd wordt 13

14 Hoe moet een bundel gebruikt worden? Hij vergt geleidelijke implementatie Het is een alles of niets strategie Het hele team moet participeren Gebundelde krachten voor gebundelde strategieën 14

VAP Prevention. Dr. H. Jansens, Arts ziekenhuishygiëne UZ Antwerpen Voorzitter BICS (Belgian Infection Control Society)

VAP Prevention. Dr. H. Jansens, Arts ziekenhuishygiëne UZ Antwerpen Voorzitter BICS (Belgian Infection Control Society) VAP Prevention Dr. H. Jansens, Arts ziekenhuishygiëne UZ Antwerpen Voorzitter BICS (Belgian Infection Control Society) Alfabet van de pneumonie CAP community HAP hospital HCAP health-care NHAP nursing

Nadere informatie

Vijfde Nationale campagne ter bevordering van de Handhygiëne (HH) in ziekenhuizen

Vijfde Nationale campagne ter bevordering van de Handhygiëne (HH) in ziekenhuizen Vijfde Nationale campagne ter bevordering van de Handhygiëne (HH) in ziekenhuizen (Resultaten pre-campagne) 2013 OD Volksgezondheid en Surveillance J Wytsmanstraat 14 1050 Brussel België www.wiv-isp.be/nsih/

Nadere informatie

Surveillance septicemieën in Belgische ziekenhuizen

Surveillance septicemieën in Belgische ziekenhuizen Surveillance septicemieën in Belgische ziekenhuizen Jaarrapport 2014 Surveillance gegevens 2000 2014 Minimale ziekenhuis gegevens 2000-2012 OD Volksgezondheid en Surveillance Dienst: Zorginfecties en antimicrobiële

Nadere informatie

Algemene bevraging (slechts 1x in te vullen)

Algemene bevraging (slechts 1x in te vullen) Algemene bevraging (slechts 1x in te vullen) [ ] = meerdere antwoorden mogelijk o = slechts 1 antwoord mogelijk Datum waarop u deze enquête invult Totaal aantal bedden in de eenheid Kent u de incidentie

Nadere informatie

Nood aan duidelijkheid?! Liesa Verhaeghe

Nood aan duidelijkheid?! Liesa Verhaeghe Nood aan duidelijkheid?! Liesa Verhaeghe 1 Inhoud 1. Aanleiding 2. Planning 3. Literatuurstudie 4. Protocolontwikkeling 5. Opleiding 6. Kennistest 7. Besluit 2 1 Aanleiding Prevalentiecijfers Europees

Nadere informatie

Opdat we aan onze patiënten kunnen zeggen: U bent in goede handen

Opdat we aan onze patiënten kunnen zeggen: U bent in goede handen Opdat we aan onze patiënten kunnen zeggen: U bent in goede handen Preventie van zorginfecties en bestrijding van microbiële resistentie via promotie van de handhygiëne Nationale campagne 2010-2011 Conform

Nadere informatie

In hoofdstuk 4 hebben we het design van de gerandomiseerde gecontroleeerde studie en de economische evaluatie van HypoBewust beschreven.

In hoofdstuk 4 hebben we het design van de gerandomiseerde gecontroleeerde studie en de economische evaluatie van HypoBewust beschreven. SAMENVATTING HYPOBEWUST Een psycho-educatieve groepsinterventie voor mensen met diabetes type 1 en insulinebehandelde diabetes type 2 en problematische hypoglykemie Een van de meest impactvolle gebeurtenissen

Nadere informatie

Hospithera. Your reference partner in medical supplies.

Hospithera. Your reference partner in medical supplies. Hospithera. Your reference partner in medical supplies. KCE Report Nosocomial (Hospital acquired) infections in Belgium KCE Report KCE Report: deel 1 Nationale prevalentiestudie rond nosocomiale infecties

Nadere informatie

Aanleiding Belgian National Nosocomial Infection Surveillance Studie (BNISS) uitgevoerd door het Kenniscentrum (KCE)

Aanleiding Belgian National Nosocomial Infection Surveillance Studie (BNISS) uitgevoerd door het Kenniscentrum (KCE) Care bundel Kathetergerelateerde UWI Silvy Vandebeurie Aanleiding Belgian National Nosocomial Infection Surveillance Studie (BNISS) uitgevoerd door het Kenniscentrum (KCE) 12,5 13,6 15,3 14,6 23,9 20,1

Nadere informatie

MONDZORG VOOR DE ENDOTRACHEAAL GEÏNTUBEERDE PATIËNT. Pathogenese Intubatie en het risico op slechte mondhygiëne.

MONDZORG VOOR DE ENDOTRACHEAAL GEÏNTUBEERDE PATIËNT. Pathogenese Intubatie en het risico op slechte mondhygiëne. MONDZORG VOOR DE ENDOTRACHEAAL GEÏNTUBEERDE PATIËNT S. Blot, D. Vandijck, S. Labeau Universiteit Gent, Universitair Ziekenhuis Gent, Universiteit Hasselt, Hogeschool Gent Introductie Het streven naar of

Nadere informatie

Kennis en expertise Centrum klinische wondzorg. Prevalentie van wonden in Europa en België

Kennis en expertise Centrum klinische wondzorg. Prevalentie van wonden in Europa en België Kennis en expertise Centrum klinische wondzorg. Prevalentie van wonden in Europa en België Luc Gryson Coördinator WOUND-Ex expertisecentrum van HUBrussel Moeilijk te helen wonden De prevalentie van moeilijk

Nadere informatie

PREVALENTIE VAN WONDEN IN ZIEKENHUIZEN EN WOONZORGCENTRA IN VLAANDEREN

PREVALENTIE VAN WONDEN IN ZIEKENHUIZEN EN WOONZORGCENTRA IN VLAANDEREN PREVALENTIE VAN WONDEN IN ZIEKENHUIZEN EN WOONZORGCENTRA IN VLAANDEREN Luc Gryson Voorzitter CNC wondzorgvereniging Coördinator WOUND-Ex Expertisecentrum van HUBrussel Directeur WZC Clep Alveringem Een

Nadere informatie

Invoering van een beademingsprotocol verkort de beademingsduur

Invoering van een beademingsprotocol verkort de beademingsduur Invoering van een beademingsprotocol verkort de beademingsduur Ben de Boer Ventilation Practitioner i.o. Mw. Y van Zwol,verpleegkundig manager Dhr. R.M. Determann en Mw A. Tacx, medisch begeleider Westfriesgasthuis

Nadere informatie

Persconferentie MRSA in de rusthuizen, WIV, vrijdag 27/5/2005

Persconferentie MRSA in de rusthuizen, WIV, vrijdag 27/5/2005 Persconferentie MRSA in de rusthuizen, WIV, vrijdag 27/5/2005 Wat is MRSA? Methicilline-resistente Staphylococcus aureus (MRSA) is een belangrijke ziekteverwekkende kiem in de geneeskunde en tevens een

Nadere informatie

Validatiestudie van de nationale surveillance van nosocomiale infecties op IZ

Validatiestudie van de nationale surveillance van nosocomiale infecties op IZ Validatiestudie van de nationale surveillance van nosocomiale infecties op IZ Ann Versporten, Ingrid Morales, Carl Suetens National Surveillance of Infections in Hospitals 1 Algemene doelstelling Valideren

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING Nederlandse Samenvatting 195 NEDERLANDSE SAMENVATTING DEEL I Evaluatie van de huidige literatuur De stijgende incidentie van slokdarmkanker zal naar verwachting continueren in

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting * 114 Het eerste hoofdstuk beschrijft het belang van een goede fysieke fitheid van patiënten die een zware operatie moeten ondergaan. Fysieke fitheid geeft een indruk van het vermogen van een patiënt om

Nadere informatie

Ribfixatie bij fladderthorax Vaker doen? Vera Linssen, AIOS anesthesiologie 5 november 2015

Ribfixatie bij fladderthorax Vaker doen? Vera Linssen, AIOS anesthesiologie 5 november 2015 Ribfixatie bij fladderthorax Vaker doen? Vera Linssen, AIOS anesthesiologie 5 november 2015 Casus M: motorrijder versus ander voertuig, van motor gevlogen, helm losgeraakt I: verdenking hematothorax, hoofdwond

Nadere informatie

Opvolgrapport Aanbeveling voor goede medische praktijkvoering actieve opsporing van chlamydia trachomatis-infecties in de huisartspraktijk

Opvolgrapport Aanbeveling voor goede medische praktijkvoering actieve opsporing van chlamydia trachomatis-infecties in de huisartspraktijk Opvolgrapport Aanbeveling voor goede medische praktijkvoering actieve opsporing van chlamydia trachomatis-infecties in de huisartspraktijk Auteur: Veronique Verhoeven Augustus 2009 Conclusie van deze opvolging

Nadere informatie

Ynlieding fan ien beademings protokol bekoartje de beademings lingte

Ynlieding fan ien beademings protokol bekoartje de beademings lingte Ynlieding fan ien beademings protokol bekoartje de beademings lingte Ben de Boer Ventilation Practitioner i.o. Mw. Y van Zwol,verpleegkundig manager Dhr. R.M. Determann en Mw A. Tacx, medisch begeleider

Nadere informatie

Studie over de implementatie en het gebruik van de Safe Surgery Checklist in het operatiekwartier

Studie over de implementatie en het gebruik van de Safe Surgery Checklist in het operatiekwartier Studie over de implementatie en het gebruik van de Safe Surgery Checklist in het operatiekwartier Individuele feedback Ziekenhuis : AZ Monica Erkenningsnummer : 682 Contactpersoon : Greet.Peeters@azmonica.be

Nadere informatie

Surveillance Bloedstroominfecties in Belgische ziekenhuizen

Surveillance Bloedstroominfecties in Belgische ziekenhuizen Surveillance Bloedstroominfecties in Belgische ziekenhuizen Jaarrapport 2016 Surveillance Bloedstroominfecties in Belgische ziekenhuizen Jaarrapport 2016 Gegevens tot en met 2015 AUTEURS Els Duysburgh,

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING Samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING In de gezondheidszorg is decubitus nog steeds een veel voorkomend zorgprobleem. Decubitus betekent voor de patiënt pijn en overlast en kan

Nadere informatie

KIMBERLY-CLARK* MICROCUFF* endotracheale tube. Revolutionair cuff-materiaal ontworpen ter vermindering van micro-aspiratie

KIMBERLY-CLARK* MICROCUFF* endotracheale tube. Revolutionair cuff-materiaal ontworpen ter vermindering van micro-aspiratie KIMBERLY-CLARK* MICROCUFF* endotracheale tube. Revolutionair cuff-materiaal ontworpen ter vermindering van micro-aspiratie Beademing-gerelateerde pneumonie Beademing-gerelateerde pneumonie (VAP) is een

Nadere informatie

Hoe was je je handen goed? J.G. van der Hoeven

Hoe was je je handen goed? J.G. van der Hoeven Hoe was je je handen goed? J.G. van der Hoeven Wat is het probleem? Cooper MA. Nature 2011;472:april 7:32 Antibiotica resistentie Leidt tot hogere sterfte Verhoogt het risico van verspreiding Verlaagt

Nadere informatie

INTRODUCTIE 17/11/2017 DE ONTWIKKELING VAN EEN MINIMUM DATASET (MDS) VOOR IAD INTRODUCTIE. Prof. dr. Dimitri Beeckman drs. Karen Van den Bussche

INTRODUCTIE 17/11/2017 DE ONTWIKKELING VAN EEN MINIMUM DATASET (MDS) VOOR IAD INTRODUCTIE. Prof. dr. Dimitri Beeckman drs. Karen Van den Bussche DEPARTMENT OF PUBLIC HEALTH UNIVERSITY CENTRE FOR NURSING AND MIDWIFERY DE ONTWIKKELING VAN EEN MINIMUM DATASET (MDS) VOOR IAD Prof. dr. Dimitri Beeckman drs. Karen Van den Bussche INTRODUCTIE 2 INTRODUCTIE

Nadere informatie

Surveillance Bloedstroominfecties in Belgische ziekenhuizen

Surveillance Bloedstroominfecties in Belgische ziekenhuizen Surveillance Bloedstroominfecties in Belgische ziekenhuizen Jaarrapport 2017 Surveillance Bloedstroominfecties in Belgische ziekenhuizen Jaarrapport 2017 Gegevens tot en met 2016 AUTEURS Els Duysburgh,

Nadere informatie

18 november Plateforme fédérale d hygiène hospitalière. Federaal Platform Ziekenhuishygiëne. Baudouin BYL Annette Schuermans Anne Simon

18 november Plateforme fédérale d hygiène hospitalière. Federaal Platform Ziekenhuishygiëne. Baudouin BYL Annette Schuermans Anne Simon 18 november 2015 Plateforme fédérale d hygiène hospitalière Federaal Platform Ziekenhuishygiëne Baudouin BYL Annette Schuermans Anne Simon Doelstellingen Communicatiekanaal en interface tussen de verschillende

Nadere informatie

Aanwezigheid van MRSA-stam in Belgische varkenshouderij aangetoond in studie

Aanwezigheid van MRSA-stam in Belgische varkenshouderij aangetoond in studie Folia veterinaria ACTUALITEIT Uw vragen: Binnen het cascadesysteem bestaat de mogelijkheid om geneesmiddelen voor humaan gebruik toe te dienen aan dieren. Wanneer er een diergeneesmiddel en een humaan

Nadere informatie

Zorgbundel CVS. D. Vandijck

Zorgbundel CVS. D. Vandijck NVKVV Congres, 28 maart 2011, Oostende Zorgbundel CVS D. Vandijck Universiteit Gent Maatschappelijke Gezondheidskunde & Gezondheidseconomie Interuniversitair Centrum voor Gezondheidseconomisch Onderzoek

Nadere informatie

De patiënt aan het stuur implementatie in het zorgveld. Linda van Mierlo, PhD Beleidsmedewerker Zorginnovatie, CZ

De patiënt aan het stuur implementatie in het zorgveld. Linda van Mierlo, PhD Beleidsmedewerker Zorginnovatie, CZ De patiënt aan het stuur implementatie in het zorgveld Linda van Mierlo, PhD Beleidsmedewerker Zorginnovatie, CZ IQ healthcare congres, 7 september 2012 CZ Alles voor betere zorg 1. Voor verzekerden Goede

Nadere informatie

In vuur en vlam Hoe voorkom je uit te doven? Een onderzoek naar burn-out en bevlogenheid bij hulpverleners

In vuur en vlam Hoe voorkom je uit te doven? Een onderzoek naar burn-out en bevlogenheid bij hulpverleners In vuur en vlam Hoe voorkom je uit te doven? Een onderzoek naar burn-out en bevlogenheid bij hulpverleners Colloquium psychosociale risico s Brussel, 23-09-2014 dr Sofie Vandenbroeck 2 Opdrachtgevers Federale

Nadere informatie

Warmtemanagement. Een snel herstel. door optimaal warmtemanagement

Warmtemanagement. Een snel herstel. door optimaal warmtemanagement Warmtemanagement Een snel herstel door optimaal warmtemanagement Een warme patiënt herstelt sneller 1,2 Een goed warmtemanagement betekent vaak verandermanagement. Met een warmteadvies op maat, focus op

Nadere informatie

Bedenking van een deelnemer...

Bedenking van een deelnemer... De bijdrage van wetenschappelijk onderzoek aan decubitus preventie dr. Dimitri Beeckman Coördinator decubitus onderzoek Universiteit Gent, België EPUAP Trustee Symposium Samen werken aan een beter decubitusbeleid

Nadere informatie

Goede scores voor het OLV Ziekenhuis

Goede scores voor het OLV Ziekenhuis Toelichting bij de resultaten van het OLV Ziekenhuis voor de kwaliteitsindicatoren van het Vlaams Ziekenhuisnetwerk Goede scores voor het OLV Ziekenhuis Het project Sinds enkele jaren is er meer aandacht

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING Hoofdstuk 1 Dementie is een progressieve ziekte die de levensverwachting bekort. De ziekte leidt tot een geleidelijke verslechtering van het mentaal functioneren. In Nederland

Nadere informatie

Een meld- en leersysteem: stand van zaken

Een meld- en leersysteem: stand van zaken 1 Een meld- en leersysteem: stand van zaken M. Haelterman DG1 FOD VVVL margareta.haelterman@health.fgov.be 2 overzicht kort overzicht strategische beleidsnota participatie contract coördinatie kwaliteit

Nadere informatie

Rol van BAPCOC in Belgische beleid inzake antibioticagebruik en infectiebeheersing. Dr Evelyne Van Gastel Dr Michiel Costers Norbert Eggermont

Rol van BAPCOC in Belgische beleid inzake antibioticagebruik en infectiebeheersing. Dr Evelyne Van Gastel Dr Michiel Costers Norbert Eggermont Rol van BAPCOC in Belgische beleid inzake antibioticagebruik en infectiebeheersing Dr Evelyne Van Gastel Dr Michiel Costers Norbert Eggermont "But obviously, we've got to stand with our North Korean allies."

Nadere informatie

WERKT DE WEBCARE INTERVENTIE?

WERKT DE WEBCARE INTERVENTIE? WERKT DE WEBCARE INTERVENTIE? Onderwerp: Hoe lees ik een wetenschappelijk artikel? Marjolein Snaterse, docent/onderzoeker Faculteit Gezondheid, Hogeschool van Amsterdam TOCH MAAR WEER: EVIDENCE BASED PRACTICE

Nadere informatie

Familieparticipatie in de postoperatieve zorg

Familieparticipatie in de postoperatieve zorg Familieparticipatie in de postoperatieve zorg Het Mantelzorgproject Marthe Schreuder, afdeling chirurgie AMC Patients at home receive care by their loved ones, patients in hospitals are surrendered to

Nadere informatie

Voorkomen en beheersen van ondervoeding: Nuttig en haalbaar?

Voorkomen en beheersen van ondervoeding: Nuttig en haalbaar? Voorkomen en beheersen van ondervoeding: Nuttig en haalbaar? oprof. Dr. T. Defloor oprof. Dr. M. Grypdonck odr. K. Vanderwee olic. I. Bocquaert olic. M. Lardennois olic. B. Folens Opbouw Inleiding Definiëring

Nadere informatie

Zorgbundels: een middel voor gedragsverandering

Zorgbundels: een middel voor gedragsverandering Zorgbundels: een middel voor gedragsverandering Dr. Margareta Haelterman DG1- FOD VVVL margareta.haelterman@health.fgov.be qs@health.fgov.be www.patient-safety.be 2 Zorgbundels: een middel voor gedragsverandering

Nadere informatie

Effectiviteit en economische impact van beweegprogramma s op de werkplek

Effectiviteit en economische impact van beweegprogramma s op de werkplek Effectiviteit en economische impact van beweegprogramma s op de werkplek Karin Proper Afdeling Sociale Geneeskunde, EMGO+ Instituut, VUmc, Amsterdam Body@Work, Onderzoekscentrum Bewegen, Arbeid en Gezondheid

Nadere informatie

Dit proefschrift presenteert de resultaten van het ALASCA onderzoek wat staat voor Activity and Life After Survival of a Cardiac Arrest.

Dit proefschrift presenteert de resultaten van het ALASCA onderzoek wat staat voor Activity and Life After Survival of a Cardiac Arrest. Samenvatting 152 Samenvatting Ieder jaar krijgen in Nederland 16.000 mensen een hartstilstand. Hoofdstuk 1 beschrijft de achtergrond van dit proefschrift. De kans om een hartstilstand te overleven is met

Nadere informatie

Snel in Beweging Ontwikkeling en implementatie van de zelf-oefengids

Snel in Beweging Ontwikkeling en implementatie van de zelf-oefengids Snel in Beweging Ontwikkeling en implementatie van de zelf-oefengids Deborah Zinger MSc, fysiotherapeut UMC Utrecht Identificeer probleem/ hulpvraag patiënt Formuleer klinisch relevante vraag ZSU Maak

Nadere informatie

Brandend actueel: Multidisciplinaire pijncentra en algologische teams. Susan Broekmans VS pijn UZ Leuven

Brandend actueel: Multidisciplinaire pijncentra en algologische teams. Susan Broekmans VS pijn UZ Leuven Brandend actueel: Multidisciplinaire pijncentra en algologische teams Susan Broekmans VS pijn UZ Leuven Overzicht Historiek Pilootprojecten Algologische functies Multidisciplinaire pijnteams Waar staan

Nadere informatie

Jaarverslag ziekenhuishygiëne 20 (activiteiten 20 planning 20 ).

Jaarverslag ziekenhuishygiëne 20 (activiteiten 20 planning 20 ). Jaarverslag ziekenhuishygiëne 20 (activiteiten 20 planning 20 ). Dit document is een sbloon van ziekenhuis arverslag over ziekenhuishygiëne dat uniforme rapportage mogelijk maakt. Het is gebaseerd op -bestaande

Nadere informatie

Ik heb al dikwijls gedacht, ik wou dat ik niet meer wakker werd. Elke avond bid ik dat ik bij mijn overleden man mag zijn.

Ik heb al dikwijls gedacht, ik wou dat ik niet meer wakker werd. Elke avond bid ik dat ik bij mijn overleden man mag zijn. Ouderen in nood: wat zie je, wat kan je doen? Anke Bonnewyn Ik zie het niet meer zitten. Voor wie ben ik hier eigenlijk nog? Ik hoop dat ze mij snel komen halen? Ik heb al dikwijls gedacht, ik wou dat

Nadere informatie

Lentesymposium Dienst Orthopedie

Lentesymposium Dienst Orthopedie 1 Lentesymposium Dienst Orthopedie Kan meer met minder middelen? Naar meer performantie en kwaliteit van zorg in het gezondheidssysteem Zaterdag 23 maart 2013 De Montil (Essene) Decoster Christiaan Directeur-generaal

Nadere informatie

Directoraat-generaal Organisatie Gezondheidszorgvoorzieningen

Directoraat-generaal Organisatie Gezondheidszorgvoorzieningen Directoraat-generaal Organisatie Gezondheidszorgvoorzieningen Datum 25/04/2008 Bijlagen Nota KB van 19 juni 2007 KB van 12 februari 2008 Formulier contactpersoon antibiotherapiebeleidsgroep Betreft: KB

Nadere informatie

Hypoglycemia is associated with intensive care unit mortality

Hypoglycemia is associated with intensive care unit mortality Hypoglycemia is associated with intensive care unit mortality Hermanides J, Bosman RJ, Vriesendorp TM, Dotsch R, Rosendaal FR, Zandstra DF, Hoekstra JB, DeVries JH. Crit Care Med 2010; 38: 1430-1434 Dr

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Cardiovasculaire Beoordeling na Hypertensieve Afwijkingen van de Zwangerschap Hypertensieve zwangerschapscomplicaties rondom de uitgerekende datum zijn veelvoorkomende complicaties.

Nadere informatie

Samenvatting Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 hoofdstuk 3

Samenvatting Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 hoofdstuk 3 Vallen komt in alle leeftijdsgroepen voor, maar vormt vooral bij ouderen een groot gezondheidsprobleem. Onder een val wordt verstaan een gebeurtenis waarbij de betrokkene onbedoeld op de grond of een lager

Nadere informatie

De stem van de patiënt in de ambulante chirurgie

De stem van de patiënt in de ambulante chirurgie De stem van de patiënt in de ambulante chirurgie Ilse Weeghmans Vlaams Patiëntenplatform vzw B.A.A.S. Congres 27 februari 2015 Neder-over-Heembeek Inhoud 1. Het Vlaams Patiëntenplatform vzw 2. Wat is een

Nadere informatie

Op weg naar herstel Consensus over een zorgpad geriatrische revalidatiezorg: een Delphi studie Irma Everink & Jolanda van Haastregt

Op weg naar herstel Consensus over een zorgpad geriatrische revalidatiezorg: een Delphi studie Irma Everink & Jolanda van Haastregt Op weg naar herstel Consensus over een zorgpad geriatrische revalidatiezorg: een Delphi studie Irma Everink & Jolanda van Haastregt 12-02-2016 Health Services Research Focusing on Chronic Care and Ageing

Nadere informatie

Koorts. Diagnostische valkuilen bij de oudere patiënt

Koorts. Diagnostische valkuilen bij de oudere patiënt Koorts Diagnostische valkuilen bij de oudere patiënt Koorts Sinds de Oudheid weet men dat verhoogde lichaamstemperatuur een teken van ziekte kan zijn Vanaf 16-17 e eeuw worden thermometers ontwikkeld 1868

Nadere informatie

Academiejaar

Academiejaar Academiejaar 2016-2017 CONTINUE ENDOTRACHEALE CUFFDRUK (P CUFF ) REGULATIE IN DE PREVENTIE VAN VENTILATOR-GEASSOCIEERDE RESPIRATOIRE INFECTIES: EEN SYSTEMATISCHE REVIEW EN META- ANALYSE Bert MAERTENS Promotor:

Nadere informatie

Optimale opvolging van chronisch zieken in de thuisverpleging via een mobiele applicatie

Optimale opvolging van chronisch zieken in de thuisverpleging via een mobiele applicatie Optimale opvolging van chronisch zieken in de thuisverpleging via een mobiele applicatie 1 Korte schets project Doelgroep studie WGK OVL Ptn met (risico) op decubitus Ptn met pijn Ptn met diabetes Nu:

Nadere informatie

In vuur en vlam Hoe voorkom je uit te doven? Een onderzoek naar burn-out en bevlogenheid bij artsen en verpleegkundigen in Belgische ziekenhuizen

In vuur en vlam Hoe voorkom je uit te doven? Een onderzoek naar burn-out en bevlogenheid bij artsen en verpleegkundigen in Belgische ziekenhuizen In vuur en vlam Hoe voorkom je uit te doven? Een onderzoek naar burn-out en bevlogenheid bij artsen en verpleegkundigen in Belgische ziekenhuizen Nationale Dagen Arbeidsgeneeskunde 29-11-2013 Dr Sofie

Nadere informatie

C H A P T E R 1 1 DUTCH SUMMARY

C H A P T E R 1 1 DUTCH SUMMARY DUTCH SUMMARY Het doel van dit proefschrift was de volgende vragen te beantwoorden: 1 Wat zijn de opties voor de behandeling van niche gerelateerde symptomen? 2 Wat is de veiligheid van een hysteroscopische

Nadere informatie

Partnerschap van de familie in de behandeling. Het investeren in de kracht van naastbetrokkenen René Keet

Partnerschap van de familie in de behandeling. Het investeren in de kracht van naastbetrokkenen René Keet Partnerschap van de familie in de behandeling Het investeren in de kracht van naastbetrokkenen René Keet Interventie doelen EPA (parallelle zorg) persoonlijk herstel nastreven psychiatrische symptomen

Nadere informatie

Het staal en deze vragenlijst zullen volgens afspraak, later bij u thuis opgehaald worden.

Het staal en deze vragenlijst zullen volgens afspraak, later bij u thuis opgehaald worden. Toestemmingsformulier tot deelname aan het onderzoek naar persistente organische stoffen (POPs) in moedermelk gecoördineerd door de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) Studie uitgevoerd in samenwerking

Nadere informatie

Behandeling van atrium fibrilleren op de IC. Mirjam Wikkerink, ANIOS IC

Behandeling van atrium fibrilleren op de IC. Mirjam Wikkerink, ANIOS IC Behandeling van atrium fibrilleren op de IC Mirjam Wikkerink, ANIOS IC AF op IC 15% van de patiënten, meestal in de eerste 72 uur na ontstaan van sepsis Verminderde atriale contractie, hoge ventriculaire

Nadere informatie

Ernstige pneumococcen pneumonie. MMM beademing 2018 J.G. van der Hoeven

Ernstige pneumococcen pneumonie. MMM beademing 2018 J.G. van der Hoeven Ernstige pneumococcen pneumonie MMM beademing 2018 J.G. van der Hoeven Case record Man, 69 Blanco voorgeschiedenis Griepachtige symptomen gedurende 8-10 D Opgenomen EH ziekenhuis elders - ernstige pneumococcen

Nadere informatie

Alcohol misbruik Consequenties voor IC. Roger van Groenendael

Alcohol misbruik Consequenties voor IC. Roger van Groenendael Alcohol misbruik Consequenties voor IC Roger van Groenendael à Meerdere MC/IC patiënten met alcohol abusus in VG à Belang voor IC opname? Omvang Meest gebruikte en misbruikte drug wereldwijd NL getallen:

Nadere informatie

Onderzoek van de resultaten. Enkele klinische scenario s met behulp van de dynamische feedback tool

Onderzoek van de resultaten. Enkele klinische scenario s met behulp van de dynamische feedback tool Onderzoek van de resultaten Enkele klinische scenario s met behulp van de dynamische feedback tool Klinische scenario s 01 02 03 04 De chirurgische intensieve patient De patient op de ontwaakzaal (RE)

Nadere informatie

Transmurale zorgbrug

Transmurale zorgbrug Transmurale zorgbrug 13 februari 2014 Geriatriedagen 2014 Renate Agterhof, verpleegkundig specialist Spaarne Ziekenhuis Marina Tol, onderzoekscoördinator AMC Programma Aanleiding, ontwikkeling en stand

Nadere informatie

Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu

Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu ZORGKUNDIGE Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de voedselketen en Leefmilieu Koninklijk besluit tot vaststelling van de verpleegkundige activiteiten die de zorgkundige kan uitvoeren

Nadere informatie

hoofdstuk 3 hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5

hoofdstuk 3 hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5 Samenvatting Een vroeggeboorte heeft een grote impact op het kind en zijn ouders, zelfs na de opname op de neonatologieafdeling. Te vroeg geboren kinderen laten meer gedragsproblemen zien dan op tijd geboren

Nadere informatie

Verpleegkundige aspecten van tracheacanules. Broekaert Tom

Verpleegkundige aspecten van tracheacanules. Broekaert Tom Verpleegkundige aspecten van tracheacanules Broekaert Tom Tracheotomie Een tracheotomie is een opening in trachea. Dit is geen permanente opening! Bij verwijdering van de buitencanule, zal de opening dicht

Nadere informatie

EEN VIRTUELE LEERMODULE TER

EEN VIRTUELE LEERMODULE TER EEN VIRTUELE LEERMODULE TER VERBETERING VAN DE KENNIS EN VROEGTIJDIGE DETECTIE VAN DELIRIUM DOOR VERPLEEGKUNDIGEN Detroyer Elke 1 e Vlaamse Onderzoeksdag 1 april 2011 Week van verpleegkundigen en vroedvrouwen

Nadere informatie

Inhoud. Algologische functie in de praktijk. Annemie Van Aken verpleegkundige 4/13/2011

Inhoud. Algologische functie in de praktijk. Annemie Van Aken verpleegkundige 4/13/2011 Algologische functie in de praktijk Annemie Van Aken verpleegkundige Inhoud Taak van de algologische functie (AF) FOD begeleidingscomité - universitair onderzoeksequipe Samenstelling van de AF Project

Nadere informatie

Complementariteit tussen federaal platform ziekenhuishygiëne en VIP2: samen voor een betere (hand)hygiëne Dr Michiel Costers BAPCOC

Complementariteit tussen federaal platform ziekenhuishygiëne en VIP2: samen voor een betere (hand)hygiëne Dr Michiel Costers BAPCOC Complementariteit tussen federaal platform ziekenhuishygiëne en VIP2: samen voor een betere (hand)hygiëne Dr Michiel Costers BAPCOC Resultaten ziekenhuisbrede indicator VIP 2 basisvereisten handhygiëne

Nadere informatie

Chapter 11. Nederlandse samenvatting

Chapter 11. Nederlandse samenvatting Chapter 11 Nederlandse samenvatting Chapter 11 Reumatoïde artritis (RA) is een chronische aandoening die wordt gekenmerkt door ontstekingen van de gewrichten. Symptomen die optreden zijn onder andere pijn,

Nadere informatie

Evidence piramide. Gecontroleerde studies. Welk studie type? 19/02/2013. 3 me ta.eu. Niet dezelfde piramide voor elke vraag. me ta.eu. me ta.

Evidence piramide. Gecontroleerde studies. Welk studie type? 19/02/2013. 3 me ta.eu. Niet dezelfde piramide voor elke vraag. me ta.eu. me ta. Niet dezelfde piramide voor elke vraag Evidence piramide Gecontroleerde studies Welk studie type? 3 1 Effect van roken op longkaner Richard Doll 1951: prospectieve studie 2/3 mannelijke Britse artsen Goede

Nadere informatie

The RIGHT food is the best medicine

The RIGHT food is the best medicine The RIGHT food is the best medicine Nutritie Support Team : Dr G..Lambrecht, E. Museeuw, N. Baillieul Dienst gastro-enterologie: Dr. G. Deboever Dr. G. Lambrecht Dr. M. Cool Inhoud Ondervoeding Voedingsbeleid

Nadere informatie

Actie ter ondersteuning van de federale beleidsnota drugs

Actie ter ondersteuning van de federale beleidsnota drugs FEDERAAL WETENSCHAPSBELEID Wetenschapsstraat 8 B-1000 BRUSSEL Tel. 02 238 34 11 Fax 02 230 59 12 www.belspo.be Actie ter ondersteuning van de federale beleidsnota drugs Projectformulier ten behoeve van

Nadere informatie

R I Z I V Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering

R I Z I V Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering R I Z I V Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering OMZENDBRIEF AAN DE RUSTOORDEN VOOR BEJAARDEN EN DE RUST- EN VERZORGINGSTEHUIZEN OMZ. ROB 2008/3 OMZ. RVT. 2008/3 Dienst voor geneeskundige

Nadere informatie

Adjuvante systeemtherapie Patiënte: DM type 2

Adjuvante systeemtherapie Patiënte: DM type 2 Take home messages Een 59 jarige vrouw met mammacarcinoom en diabetes. An Reyners Internist-oncoloog UMCG Kankerbehandeling: houd rekening met bijwerkingen op korte en langere termijn Stem af wie waarvoor

Nadere informatie

Burnout bij huisartsen preventie en aanpak

Burnout bij huisartsen preventie en aanpak Burnout bij huisartsen preventie en aanpak P. Jonckheer (KCE), S. Stordeur (KCE), G. Lebeer (METICES, ULB), M. Roland (CUMG-ULB), J. De Schampheleire (TESA-VUB), M. De Troyer (METICES, ULB), N. Kacenelenbogen

Nadere informatie

Het meten van performantie in het operatiekwartier. Project HIPS

Het meten van performantie in het operatiekwartier. Project HIPS Het meten van performantie in het operatiekwartier Project HIPS Samenwerking Doelstelling 3 Dashboard Een dashboard brengt een organisatie zijn KPI s in één enkele display (Lapointe 2005). Ontwerpen van

Nadere informatie

De relatie tussen incontinentie, toiletgangvaardigheden en morbiditeit in verpleeghuizen.

De relatie tussen incontinentie, toiletgangvaardigheden en morbiditeit in verpleeghuizen. Samenvatting De relatie tussen incontinentie, toiletgangvaardigheden en morbiditeit in verpleeghuizen. Continentie gaat in de westerse wereld samen met het gebruik van het water closet, in de volksmond

Nadere informatie

ADVIES. Uitgebracht door de Raad van Bestuur van 4 december 2017

ADVIES. Uitgebracht door de Raad van Bestuur van 4 december 2017 ADVIES Een substantiële vermindering van het aantal dierproeven in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest : principenota Uitgebracht door de Raad van Bestuur van 4 december 2017 Economische en Sociale Raad

Nadere informatie

Knelpunten zorg migranten en etnische minderheden

Knelpunten zorg migranten en etnische minderheden Interculturele communicatie: wat bestaat er en wat kost het Hans Verrept (FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu) Knelpunten zorg migranten en etnische minderheden Taal problematiek

Nadere informatie

Vermindering bijvoeding bij neonaten SAMENVATTING

Vermindering bijvoeding bij neonaten SAMENVATTING Vermindering bijvoeding bij neonaten SAMENVATTING 1) Dit project zorgt ervoor dat minder neonaten onterecht post partum bijvoeding krijgen. Hiermee gaan meer neonaten met volledig borstvoeding naar huis

Nadere informatie

De patiënt als helpende hand in de strijd tegen infecties

De patiënt als helpende hand in de strijd tegen infecties De patiënt als helpende hand in de strijd tegen infecties Postoperatieve wondinfecties? Hoe groot is het gevaar? 1 op 20 operaties leidt tot een postoperatieve wondinfecties Staphylococus aureus is de

Nadere informatie

Samenvatting. Hoofdstuk 1. Hoofdstuk 2

Samenvatting. Hoofdstuk 1. Hoofdstuk 2 Samenvatting 125 Samenvatting Hoofdstuk 1 Gedurende de laatste 20 jaar is binnen de IVF de aandacht voornamelijk uitgegaan naar de verbetering van zwangerschapsresultaten. Hierdoor is er te weinig aandacht

Nadere informatie

Culturele diversiteit en interculturele bemiddeling Stand van zaken - toekomstperspectieven

Culturele diversiteit en interculturele bemiddeling Stand van zaken - toekomstperspectieven 1 Culturele diversiteit en interculturele bemiddeling Stand van zaken - toekomstperspectieven Hans Verrept Coördinatiecel Interculturele Bemiddeling 2 Stand van wetenschappelijk onderzoek Etniciteit en

Nadere informatie

Induction of Labor versus Expectant management in women with Preterm Prelabor Rupture of Membranes between 34 and 37 weeks

Induction of Labor versus Expectant management in women with Preterm Prelabor Rupture of Membranes between 34 and 37 weeks Induction of Labor versus Expectant management in women with Preterm Prelabor Rupture of Membranes between 34 and 37 weeks David van der Ham namens de PPROMEXIL projectgroep ISRCTN 29313500 ZonMW projectnummer:

Nadere informatie

Intensieve Zorgen. informatiebrochure

Intensieve Zorgen. informatiebrochure Intensieve Zorgen informatiebrochure 1 Inhoudstafel 1. Inleiding en verwelkoming 2. Voorstelling afdeling 3. Bezoekuren 4. Medische opvolging 5. Geïnformeerde toestemming 6. Meebrengen 7. Contact 3 1.

Nadere informatie

Rapport Safe Surgery 2016

Rapport Safe Surgery 2016 Rapport Safe Surgery 2016 Kennis, attitude en druk bij het gebruik van de safe surgery checklist in Belgische Augustus 2017 Cel Kwaliteit en Patiëntveiligheid FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen

Nadere informatie

Samenwerking tussen zorgkundigen en verpleegkundigen

Samenwerking tussen zorgkundigen en verpleegkundigen 1 Trefpunt verpleegkunde 13 mei 2014 Samenwerking tussen zorgkundigen en verpleegkundigen A. Cools, FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu H. Verreth, RIZIV 2 KB nr. 78 betreffende

Nadere informatie

Samenvatting Samenvatting

Samenvatting Samenvatting Samenvatting Samenvatting Binnen het domein van hart- en vaatziekten is een bypassoperatie de meest uitgevoerde chirurgische ingreep. Omdat bij een hartoperatie het borstbeen wordt doorgesneden en er meestal

Nadere informatie

HET VOORKÓMEN VAN HANDECZEEM

HET VOORKÓMEN VAN HANDECZEEM HET BELANG VAN ONZE HANDEN Het is wellicht iets waar niemand iedere dag bij stilstaat, maar onze handen zijn erg belangrijk. Zonder handen zouden we dagelijkse klusjes onmogelijk kunnen uitvoeren en zou

Nadere informatie

Evidence based nursing: wat is dat?

Evidence based nursing: wat is dat? Evidence based nursing: wat is dat? Sandra Beurskens Lector kenniskring autonomie en participatie van mensen met een chronische ziekte Kenniskring autonomie en participatie EBN in de praktijk: veel vragen

Nadere informatie

Raamwerk en aanpak Actualisatie MVG

Raamwerk en aanpak Actualisatie MVG Ministerie van Volksgezondheid, Sociale Zaken, Leefmilieu Bestuur Gezondheidszorgbeleid Dinsdag 17 september 2002 Raamwerk en aanpak Actualisatie MVG Prof. Dr. W. Sermeus Prof. Dr. L. Delesie K. Van den

Nadere informatie

METHODOLOGIE VOOR HET METEN VAN DE BELGIAN MEANINGFUL USE CRITERIA 28 APRIL 2017 PROF. DR. PASCAL COOREVITS DR. JOS DEVLIES

METHODOLOGIE VOOR HET METEN VAN DE BELGIAN MEANINGFUL USE CRITERIA 28 APRIL 2017 PROF. DR. PASCAL COOREVITS DR. JOS DEVLIES METHODOLOGIE VOOR HET METEN VAN DE BELGIAN MEANINGFUL USE CRITERIA 28 APRIL 2017 PROF. DR. PASCAL COOREVITS DR. JOS DEVLIES RAMIT VZW Research in Advanced Medical Informatics and Telematics vzw Opgericht

Nadere informatie

Praktijk van de registratie van ziekenhuisinfecties

Praktijk van de registratie van ziekenhuisinfecties Praktijk van de registratie van ziekenhuisinfecties Hilde Sacré 23/10/03 1 Registratie van ziekenhuisinfecties Wat? Opstellen van een protocol Verzamelen van gegevens Verwerken van de data Uitvoeren van

Nadere informatie

face to face voorjaarsconferentie 2013 Universitair Ziekenhuis Antwerpen

face to face voorjaarsconferentie 2013 Universitair Ziekenhuis Antwerpen face to face voorjaarsconferentie 2013 Universitair Ziekenhuis Antwerpen missie Het UZA is een universitair centrum voor topklinische en klantvriendelijke patiëntenzorg, hoogwaardige academische opleiding

Nadere informatie

SAMENVATTING Het ontwikkelen van een solide studie design met bijbehorende instrumenten om een CRM training te evalueren

SAMENVATTING Het ontwikkelen van een solide studie design met bijbehorende instrumenten om een CRM training te evalueren SAMENVATTING Op de Intensive Care (IC) worden fouten gemaakt, sommige met ernstige gevolgen voor de patiënt. Er is steeds meer bewijs dat deze fouten kunnen worden vermeden, of de gevolgen er van af te

Nadere informatie