Voorbereidende raadsvergadering verslag

Transcriptie

1 Voorbereidende raadsvergadering verslag Secretariaat: tel Datum: 24 november 2010 Aanvang: Locatie: uur Atrium, Antwerpseweg 5 Gouda 1. Opening De heer Schotanus opent de raadsvergadering met een woord van welkom. De SGP heeft zich afgemeld. 2. Verkenning Participatienota inclusief besluit afstemmings-, wijzigings- en handhavingsverordeningen WWB Fase Aan de orde is de verkennende bespreking van de Participatienota. Het woord is aan de wethouder voor een inleiding op het thema. Mevrouw Suijker schetst kort de historie. Per werd de Wet Werk en Bijstand ingevoerd. In 2007 is voor de eerste maal een participatienota gemaakt: Sporen op maat. Daarin was de gedachte: iedereen die kan werken, moet gaan werken of gaat in een traject; in Gouda doe je iets terug voor een uitkering. Dat heeft zijn vruchten afgeworpen, want het aantal cliënten in de bijstand daalde van in 2005 naar per In 2007 werd de sluitende aanpak jeugdwerkloosheid vastgesteld door overheid, onderwijs en werkgevers. De arbeidsmarkt was krap en werkgevers hadden heel veel behoefte aan personeel. Toen is in 2008 de crisis gekomen en in 2009 is de sluitende aanpak jeugdwerkloosheid omgezet in een regionale aanpak jeugdwerkloosheid. Inmiddels heeft het Rijk fors gekort op het participatiebudget. In 2008 en 2009 heeft de gemeente de budgetten zo volledig mogelijk besteed. Nu moeten keuzes worden gemaakt. De gemeente wil burgers actief ondersteunen naar een zo zelfstandig mogelijke positie in de maatschappij. In de voorliggende Participatienota wordt beleid gepresenteerd om mensen die verder van de arbeidsmarkt afstaan, perspectief te geven. Het gaat over inburgering en educatie. Iedereen wordt getoetst met de zgn. participatieladder. De categorie die aan het werk kan, bemiddelt de gemeente voortaan zelf naar werk. De minder makkelijk te bemiddelen mensen gaan in een re-integratietraject. Andere mensen die verder van de arbeidsmarkt af staan worden geactiveerd om vrijwilligerswerk te gaan doen. Ieder jaar heeft men een gesprek en wordt men getoetst aan de hand van de participatieladder. Inburgering wordt van rijkswege sterk afgebouwd, behalve de verplichte inburgering. De gemeente gaat die middelen niet compenseren. Het educatiebeleid wordt ingezet om mensen zo spoedig mogelijk naar werk te laten uitstromen. De voorzitter geeft het woord aan de Raad. Mevrouw De Ronde vindt de Participatienota helder. Positief vindt haar fractie dat de Cliëntenadviesraad in een vroeg stadium betrokken is geweest en gelegenheid heeft gekregen om te reageren. Heeft zij goed begrepen dat er eenmaal per jaar een gesprek plaatsvindt om te kijken op welke trede van de participatieladder cliënten staan? In de nota staat dat Gouda de landelijke VRV Verkenning Participatienota.doc

2 bestandsontwikkeling volgt. Dat klinkt weinig ambitieus. Wij kunnen er toch ook naar streven om het beter te doen dan de gemiddelde gemeente in Nederland? De middelen voor taalondersteuning aan laaggeletterden en analfabeten wordt straks vooral ingezet voor kwalificatietrajecten. Kan deze groep dan toch op een andere manier worden ondersteund? De heer Mohandis vraagt hoe de werkgevers worden benaderd om zoveel mogelijk mensen aan de slag te krijgen, want het bedrijfsleven is daarbij essentieel. In hoeverre geldt het convenant met het bedrijfsleven nog, dat is afgesloten in de vorige periode in het kader van de bestrijding van de regionale jeugdwerkloosheid? Verschillende maatregelen dienen om mensen te activeren en te integreren, waaronder loondispensatie. Hoe zorgen wij dat deze mensen niet terugvallen? Het moet een opkontje zijn richting de arbeidsmarkt. Heel goed is, dat er ook veel aandacht uitgaat naar de groep ouderen die niet makkelijk een positie op de arbeidsmarkt krijgt. Verder maakt de PvdA zich zorgen over de verplichte inburgeraars. Hoe houden wij ze aan hun plicht om de cursus af te maken, als van rijkswege het budget komt te vervallen? De heer Van Rossum vraagt voorgaande spreker of deze met hem van mening is dat het misschien beter zou zijn om te kijken of organisaties en verenigingen in Gouda een rol kunnen gaan vervullen in het inburgeringstraject. De heer Mohandis is dat met hem eens. Tenslotte wijst hij op de nieuwkomers uit Polen die naar Gouda komen en de taal moeten leren. Ook voor hen moeten wij de ogen open houden. De heer Amessas complimenteert de wethouder voor de nota. Wat heeft Promen de afgelopen jaren daadwerkelijk bereikt? Zijn er evaluaties en cijfers van? Het budget voor vrijwilligers wordt meer dan gehalveerd. Dat is een verkeerd signaal naar mensen die wij hard nodig hebben. Wat kost het op jaarbasis? Verscherping van voorwaarden en sancties vindt zijn fractie een prima idee, als het gaat om het straffen van fraudeurs. Maar GroenLinks wil niet minder uitkeringen geven aan nieuwe cliënten. Wat is de intentie om die sancties te verscherpen? Hoe denkt de gemeente Gouda over de afschaffing van de Wet Werk en Inkomen voor kunstenaars? Stel, dat een cliënt op de participatieladder blijft hangen tussen 1 en 6, wat dan? Tenslotte: dit is heel moedig beleid in deze moeilijke tijden. Er is geen garantie dat het goed wordt uitgevoerd. Welk instrument gaat de gemeente daarvoor gebruiken en hoe wordt de Raad op de hoogte gehouden? De heer Slooter vraagt of er echt wordt gekeken naar de kwaliteiten van de mensen die zich melden, zodat hoog opgeleiden straks niet staan te schoffelen in het park. Een aantal steden hanteert de zgn. 20% regeling: mensen met een uitkering en een klein baantje mogen 20% van wat ze verdienen, behouden. In Gouda moet men 100% teruggeven. Spreker geeft in overweging de 20% regeling ook hier in te voeren. Er wordt veel gesproken over de strafmaten tegen cliënten van de WIS. Is er controle op het functioneren van de ambtenaren? De SP krijgt signalen dat mensen heel negatieve gevoelens hebben over hoe ze worden geholpen op deze afdeling. De fractie wil een commissie van ambtenaren benoemen die steekproefsgewijs ter controle aanwezig is bij de gesprekken. Over het verleiden van werkgevers om de cliënt daadwerkelijk in dienst te houden, heeft spreker nog niets gehoord. Het is erg van belang, dat er goede navraag wordt gedaan naar de afhandeling van Prowerk contracten voor re-integratietrajecten van Promen. De SP heeft vernomen van diverse cliënten, dat ze een paar maanden geleden te horen hadden gekregen dat hun contract zou worden verlengd. Hoe is het mogelijk dat deze mensen nog zo n worst voor de neus gehangen kregen? De heer De Koning stelt vast dat de gemeente bemiddeling naar werk in eigen beheer gaat nemen. Dat legt wel een druk op degenen die dat gaan doen. Het beleid moet heel strak worden uitgevoerd, gelet op de bezuinigingen. De jaren daarna zal het nog wel dramatischer worden. Zijn fractie is van mening dat werkgevers niet moeten worden verleid met subsidies, maar met kwalitatief goed aanbod. Welke investeringen worden er gedaan in opleidingen en een assessment aan de voorkant om te kijken in hoeverre iemand kan worden klaargemaakt voor de arbeidsmarkt? Het mag geen kneuzenpot worden, maar een arbeidspool, waarbij werkgevers veel meer gaan participeren in de 2

3 uitvoering van het beleid. Voelen de andere fracties daar ook voor? Mevrouw Huisman vraagt of GBG iets anders bedoelt dan de SP die het bij de begrotingsbehandeling over een werkcentrale heeft gehad. De heer De Koning antwoordt dat zijn voorstel aansluit bij de motie van de SP bij de Algemene Beschouwingen. Er zit een bestand in dat op een reguliere manier kan worden uitgezonden, met de kans om in dienst te treden bij de werkgever. Hij hoopt dat de gemeente geld kan gaan verdienen met het uitzenden van mensen. Mevrouw Huisman stelt vast dat in juni werd geconstateerd dat er 2,2 miljoen tekort zou zijn over dit jaar. De monitoring was blijkbaar traag. Cliënten worden daar de dupe van. Hoe is de monitoring verbeterd? Haar fractie wenst meer onderbouwing, waarom het instrument van een werkgeverspremie zou helpen. Gaat een betere controle aan de poort een langere wachttijd veroorzaken voor mensen die om een uitkering komen? Hoe is het mogelijk dat jongeren met terugwerkende kracht een uitkering kunnen komen aanvragen? Spreker deelt de eerder geuite zorgen over laag geletterden en analfabeten. Komen die nog wel aan de beurt? Hoe houd je controle over het budget als het wordt overgeheveld naar het ISMH? Er is een gemeente die geen bijzondere bijstand meer geeft aan mensen die weigeren om vrijwilligerswerk te doen. Hoe denkt de wethouder daarover? Er wordt gesproken over social return: zou het mogelijk zijn om dat te verplichten? Wordt er in de aanbesteding van re-integratietrajecten een bonus malus regeling opgenomen? Tenslotte wenst de fractie dat in het besluit bij de beleidsvoorstellen doelstellingen en indicatoren worden verwoord. De heer Van Rossum noemt deze nota een eerste aanzet tot een mentaliteitomslag. Het uitgangspunt moet zijn dat de gemeente faciliteert en iedereen iets probeert te laten terugdoen voor de stad. De uitwerking van deze notitie moet op een aantal punten wat sterker, vindt het CDA. Met het oog op de bezuinigingen moet wellicht een aantal faciliteiten worden teruggeschroefd. En de fractie wil graag voorstellen van de wethouder, waarbij mensen diensten verlenen bijvoorbeeld bij de fietsenstalling of bij het onderhoud van de sportvelden. De heer Mohandis wijst erop dat deze mentaliteitverandering er al vanaf 2006 was. Deze nota verandert niet ineens alles; veel zaken die erin staan liepen al. De heer Van Rossum vraagt hoe het tekort genoemd op pag. 10 gedekt gaat worden. En hoe wordt ervoor gezorgd dat de inburgeraars echt actief hun plek gaan innemen in Gouda? De heer De Lange vindt het een goede zaak dat er niet meer wordt uitgegaan van doelgroepen, maar dat ook naar mensen van 45 jaar en ouder gekeken wordt. Voor 2015 moet 80% van alle cliënten met potentie voor werk weer aan de slag zijn. Hoe heeft de wethouder de zekerheid dat dit doel wordt gehaald? De heer De Laat complimenteert de wethouder voor de nota. Het is belangrijk beleid, maar vooral een uitvoeringskwestie. De betrokkenheid van de wethouder is goed. De aansturing zal zeer actief moeten gebeuren. Zijn fractie stelt een voortgangsrapportage op prijs, zo mogelijk elk kwartaal, van welke successen zijn geboekt en hoe ze tot stand zijn gekomen. Voor veel werkgevers is niet zozeer kennis en kunde doorslaggevend, maar vooral de mentaliteit en betrokkenheid van mensen. Wat wordt gedaan om mensen weer actief en met zelfvertrouwen op de arbeidsmarkt te krijgen? Wat betreft de commotie die er is geweest over inburgeraars: wij moeten goed uitstralen dat het geld nuttig wordt besteed, dus niet pamperen, maar gericht op resultaat. De heer Pouw vraagt waarom slechts 30% van de jongeren die zich aanmelden voor werk, naar een opleiding wordt begeleid. Hij wil daar wel 50% van maken. De tekst over het I-deel vindt spreker wat ambivalent. Zijn fractie wil proberen het I-buget voor 2012 budgetneutraal te hebben. Het geld voor educatie wordt uitgezet bij de ROC s. Zijn er al plannen om het op een andere manier te doen, als dat afloopt? Tenslotte over de sancties: is het voornemen om een teveel betaald bedrag altijd terug te 3

4 halen? Mevrouw Defesche vraagt in hoeverre de gemeente in staat is om Work First zelf te doen. Want door zelf mensen naar werk te begeleiden neemt de gemeente meer werk en kosten op zich, terwijl de gemeente de komende jaren flink moet bezuinigen. Is dit niet in tegenspraak met elkaar? De voorzitter geeft de wethouder het woord voor de beantwoording. Mevrouw Suijker verzoekt aanvullende schriftelijke vragen uiterlijk aanstaande vrijdag in te leveren, zodat het antwoord tijdig voor 8 december beschikbaar is. Wat betreft inburgering: de nieuwkomers blijven verplicht om hun inburgeringdiploma te halen. Iedereen die nu op traject is, kan dat afmaken. Het geld loopt af in De wethouder denkt inderdaad dat er dan met vrijwilligers moet worden gewerkt, zoals taalcoaches die een jaar lang maatje zijn van een inburgeraar. De mensen die dat doen, zijn heel enthousiast. Dat zou een concept kunnen zijn. Wat betreft de alfabetisering: de gemeente blijft nog wel alfabetiseringstrajecten doen, maar minder dan voorheen. De Raad heeft in 2006 besloten om educatie over te hevelen naar het ISMH. Het moet aan het ROC worden besteed. Het houdt op per en dan moet worden bekeken wat we daarmee gaan doen. Mensen die het makkelijkst te alfabetiseren zijn, krijgen dan voorrang. De kunstenaarsregeling, de WIK, wordt landelijk afgeschaft. Dat komt nu bij de zelfstandigenregeling die de regiogemeente Den Haag gewoon moet uitvoeren. Het gaat niet om heel veel mensen. De wethouder houdt haar ogen goed open voor de nieuwkomers vanuit de Europese Unie, maar er moet goed worden bekeken wat er kan en moet, in het beleid. Wij hebben een vrije uitwisseling van mensen, goederen en diensten in Europa. In Gouda moet altijd ruimte worden gegeven zodat mensen kunnen meedoen. Er wonen 156 nationaliteiten! De Raad wordt op de hoogte gehouden met voortgangsrapportages. Spreker zal zich ook gaan bemoeien met de leerplicht en de vroegtijdige schoolverlaters. Het halfjaarlijkse statusrapport is het ijkmoment. Zoals de Raad van haar gewend is zal de wethouder de Raad af en toe een brief sturen om verslag uit te brengen van hoe het kwalitatief verloopt. Wat betreft een arbeidspool: de gemeente heeft al een convenant met werkgevers en is gestart met een branchetraject voor techniek en horeca; ook voor de zorg worden afspraken gemaakt. Jongeren die wat verder van de arbeidsmarkt af staan, krijgen een opleiding in zelfredzaamheid e.d. Dan probeert de gemeente een werkgever te interesseren om een jongere een contract aan te bieden voor een opleiding en werk met een baangarantie. Er is ook de 5%-regeling, zodat bij een aanbesteding ook uitkeringsgerechtigden in dienst worden genomen. Het is moeilijk om gesubsidieerde organisaties deze voorwaarde op te leggen, maar de wethouder neemt dat idee wel mee. Het gaat om activeren en om meedoen. Als iemand zelfredzaam is en op de participatieladder staat, dan is het wel de bedoeling dat hij gaat werken en niet vrijwilliger blijft. Er wordt elke twee jaar een klanttevredenheidsonderzoek gedaan naar de uitvoering. Of korten op de bijzondere bijstand mogelijk is wanneer iemand vrijwilligerswerk weigert, betwijfelt de wethouder. Want dat zou betekenen: morrelen aan het armoedebeleid. Voor de komende jaren is het de kunst om de werkgevers te interesseren om mensen aan te nemen. Zij wil ernaar toe dat de werkgever de premie van 5000 euro pas krijgt nadat iemand een jaar in dienst is geweest. Maar er wordt niet gestuurd op levenslange contracten. Als iemand een jaar aan het werk is, is de kans om daarna een nieuwe baan te vinden systematisch veel groter. Met de haalbaarheid van Work First is de laatste maanden ervaring opgedaan. Het loopt behoorlijk goed. In 2007 heeft de gemeente een contract afgesloten met Promen. Dat heeft veel opgeleverd: veel mensen op traject en aan het werk. De gemeente heeft jaren kunnen besparen op het I-deel. Er melden zich inmiddels andere mensen bij het jongerenloket dan voorheen. De snel bemiddelbaren kan de gemeente prima zelf afhandelen; daar is voldoende kwalitatief personeel voor. Het plan is behoorlijk ambitieus, omdat de gemeente 3% wordt gekort op de bijstandsuitkeringen. Of het gaat lukken om uit te komen met het I-deel, kan de wethouder niet met zekerheid zeggen. 4

5 De doelstelling van 30% jongeren naar een opleiding is niet te weinig: het gaat erom waar een jongere behoefte aan heeft. Gaat hij aan het werk of weer naar school? Veel jongeren hebben al een startkwalificatie (MBO2). Het hangt dus af van de instroom. Iemand kan heel goed op trede 1 van de participatieladder binnenkomen, als hij lang niet heeft gewerkt. Maar dan kan er best snel perspectief komen; daarvoor wordt maatwerk geleverd. Voor het risico op tekort heeft de gemeente een reserve. Het voorstel zal zijn, dat uit de algemene reserve te halen. De voorzitter dankt de wethouder voor de beantwoording. Op 8 december zal de Raad het politieke debat voeren over deze nota. Hij sluit de bespreking. 3. Sluiting Vertegenwoordigers van de fracties: Raadsadviseur: Van het college: Verslag: dhr G. Schotanus, voorzitter dhr M. Amessas, GroenLinks mw C.W.D.G. Defesche, VVD mw J.C. Huisman-Mak, ChristenUnie dhr J.M. de Koning, GBG dhr J.M. de Laat, Gouda Positief dhr E.P.M. de Lange, G50+ dhr M. Mohandis, PvdA dhr drs C.C.M. Pouw, Trots op Nederland mw E.W. de Ronde, D66 dhr H. van Rossum, CDA dhr J. Slooter, burgerraadslid SP dhr W. Verwoerd, Trots op Nederland dhr dr M.F.J. van Tilburg mw drs M.J.C. Suijker, wethouder mw S.J.C. Buizer-Schakel, Verslagbureau HBS 5

6 Verslagbureau HBS Hilde Buizer, 29 november