Voorbereidende raadsvergadering verslag

Transcriptie

1 Voorbereidende raadsvergadering verslag Secretariaat: tel Datum: 19 maart 2008 Aanvang: Locatie: uur Atrium, Antwerpseweg 5 Gouda 1. Opening en mededelingen De heer Klijmij opent de vergadering en heet allen welkom. Er is de afgelopen tijd meermalen gesproken over het onderwerp armoede. In november jl. is een aantal raadsleden naar Tilburg geweest om daar een kijkje in de keuken te nemen. Vanavond vindt het meningvormende debat plaats. Dit gebeurt met als leidraad een, op verzoek van de Raad door het college opgestelde discussienota, aan de hand van zes thema s. Op 26 maart wordt er nog een raadsdebat gehouden, waarin elke fractie kan aangeven welk standpunt men per thema inneemt. Na de zomer zal worden gesproken over de uitvoering. 2. soort fase Meningvormend debat armoedebeleid De thema s worden gevisualiseerd op een beeldscherm. Elke fractie wordt uitgenodigd om haar positie aan te geven op de gepresenteerde schaal. Thema 1. Definitie Armoede: gebrek aan financiële middelen versus sociale en economische uitsluiting Mevrouw Werger plaatst zich rechts op de schaal. Armoede heeft vele facetten, niet alleen financiële. Analfabetisme is ook een vorm van armoede. Waarom is iemand bijvoorbeeld niet in staat om te gaan werken? Welke effecten heeft dat op de kinderen? Mevrouw Karman plaatst zich ook rechts op de schaal. Het gaat om meer dan een financieel tekort. Mevrouw Huisman plaatst zich in het midden van de schaal, het gaat haar om een combinatie van financiële en sociaal-economische armoede. Door financiële armoede komen mensen pas in beeld. In de uitvoering moet men gaan voor ruimhartige en snelle noodhulp. Van participeren alleen kan een mens niet eten. Zij vindt het eigenlijk schaamteloos dat het college kiest voor de rechterzijde van de schaal, omdat dit beter aansluit op de visie in het bestuursakkoord. Hoezo aanbodgericht? De heer De Wit plaatst zich in het midden van de schaal; armoede heeft met beide aspecten te maken. De heer Mohandis plaatst zich ook in het midden. Mensen moeten sociaal-economisch mee kunnen doen, maar daarvoor is een bepaald inkomen nodig. De heer Van den Haak plaatst zich iets rechts van het midden. Sociaal-economische uitsluiting kan leiden tot financiële armoede. concept verslag Debat armoedebeleid.doc

2 De heer Van Alphen plaatst zich rechts op de schaal. Mensen blijven arm, omdat ze sociaaleconomisch niet kunnen meekomen. De heer Mehlkopf gaat voor het midden. Het gaat hem erom waar de gemeente het meest concreet iets kan doen. Aan armoede op zich kan men niets doen, maar wel aan de gevolgen ervan. Onvoldoende geld moet wel een reden zijn om op te treden. De heer De Lange plaatst zich in het midden, het is allebei belangrijk. Mevrouw Jansen eveneens. De voorzitter geeft het woord aan de insprekers. Mevrouw Dam attendeert op mensen die buiten hun schuld niet in staat zijn om te werken, zoals gehandicapten. Dat mist zij in dit verhaal. Voor die mensen is een gebrek aan geld de reden waarom zij niet kunnen meedoen en participeren. De voorzitter geeft de raadsleden de gelegenheid te reageren. De heer Mehlkopf wil de actiepunten en instrumenten die beschikbaar zijn, concreet toedelen aan een van beide zijden van de schaal. Behalve de WWB moeten ook de inburgeringtrajecten, alfabetiseringstrajecten en basiseducatie worden betrokken in de nota. De voorzitter stelt vast dat veel fracties zich in het midden van de schaal plaatsen. Oplossingen moeten worden gelabeld aan een van beide kanten van de schaal. Mevrouw Huisman wijst erop dat 25% van de mensen in armoede wel werk heeft; in Gouda gaat dat om maar liefst 1300 huishoudens. De heer Van Alphen zegt dat volgens een rapport van het CPB zelfs 43% van de mensen die leven in armoede, wel werk heeft. Geld is ook een middel om te kunnen participeren in de samenleving. Mevrouw Werger vindt ook dat geld een middel is, maar alfabetisering en dergelijke moeten ook worden aangepakt. Het gaat om een integrale aanpak. De heer De Wit vindt dat een eventueel hernieuwde definitie in het volgende stuk terug moet komen. De heer Van den Haak zegt dat je armoede niet oplost met geld alleen. Armoede komt in alle lagen van de bevolking voor; alle mensen kunnen plotseling worden geconfronteerd met hoge uitgaven en onder de rode streep belanden. Mensen moeten daarin ook worden gecoacht en begeleid. De voorzitter concludeert: - de meerderheid van de Raad plaatst zich in het midden van de schaal. - Dit standpunt moet terugkomen in de antwoorden die worden bedacht om het probleem aan te pakken. Thema 2. Klantbejegening: aanbodgericht met sturing versus klantgericht en zelfredzaamheid Mevrouw Jansen vindt dat goede sturing nodig is, als iemand in de armoede komt. Elke betrokkene moet als een individu worden behandeld. Er moeten wel richtlijnen zijn en er moet snel praktische hulp worden geboden, zonder dat er eerst een enorme papierwinkel moet worden overwonnen. In de richtlijnen moet worden opgenomen dat in bijzondere gevallen van diezelfde richtlijnen kan worden afgeweken. 2

3 De heer De Lange vindt dat voor bepaalde mensen enige vorm van regie wenselijk is. Hij plaatst zichzelf rechts op de schaal. De heer Mehlkopf heeft moeite met de formulering van de schaalwaarden. Hij vindt dat er weliswaar sprake van maatwerk moet zijn, maar het is niet zo dat als de klant een ton vraagt hij dat ook moet krijgen. Afstemmen op de situatie van de persoon in kwestie moet echter wel de norm zijn. Waar iemand zelf de regie voert, moet dat worden ondersteund. Waar dat minder kan, moet coaching plaatsvinden en waar iemand weinig of niets kan, moet regie worden gevoerd. De regie moet dan wel weer zo snel mogelijk bij de klant zelf worden neergelegd. Als er kinderen in het geding zijn, moet daar aparte aandacht voor zijn. Hij plaatst zich in het midden van de schaal. De heer Van Alphen heeft moeite met het woord klant. Is de burger een klant? Een klant getuigt van marktdenken en dat is voor de overheid niet op zijn plaats. Maatwerk is de norm. Hij plaatst zich in het midden van de schaal. De heer Van den Haak sluit zich aan bij de woorden van de heer Mehlkopf. Coaching moet altijd mogelijk zijn, maar voor financiële middelen geldt dat niet. Een klant kan niet zonder meer bepalen wat de gemeente hem moet bieden. Maatwerk is nodig. Hij plaatst zich rechts van het midden op de schaal. De heer Mohandis kiest voor maatwerk. Mensen moeten snel geld krijgen en niet maanden hoeven wachten zodat zij nog verder in de problemen komen. De klant moet centraal staan en er moet feeling zijn met de klant. De heer De Wit gaat er vanuit dat casemanagers de expertise hebben om maatwerk te kunnen leveren. Begeleiders moeten vast zijn en niet constant wisselen. Mevrouw Huisman kan juist wel overweg met het woord klant. De klant is koning, maar hoeft niet alles te krijgen. Klanten moeten soms zelfs verplicht worden een aanbod te accepteren, zoals een cursus budgetteren. Mevrouw Karman gaat voor maatwerk. Zelfredzaamheid is de norm, maar met oog voor de mensen die dat niet kunnen. Burgers moeten goed worden bejegend aan de balie. Vooral voor mensen die meer sturing nodig hebben, is een goede bejegening en sturing van groot belang. Klanten moeten warm en als volwaardige mensen worden behandeld. Mevrouw Werger wijst mevrouw Karman erop dat de sociale dienst niet voor niets aparte hokjes heeft en allerlei maatregelen heeft getroffen om de agressie van sommige klanten te pareren. Een goede bejegening moet wel van twee kanten komen. Denk aan het mesincident bij de sociale dienst in Zeist. De klant is zelf verantwoordelijk, maar sommigen moeten worden geholpen, bijvoorbeeld om een normaal dag- en nachtritme te krijgen. Het gaat om de balans. Maatwerk graag, maar repressie is ook nodig en dan zonder aanzien des persoons. Kinderen moeten aparte aandacht krijgen. Vaste casemanagers zijn ook noodzakelijk. De heer Van den Haak vraagt of de opmerking van mevrouw Werger over repressie erop wijst dat zij voorstander is van eerst alle bewijzen overleggen en lange procedures en controles? Mevrouw Werger ontkent dit; zij volgt de lijn uit het bestuursakkoord, waarin ook repressie staat genoemd. De heer Van den Haak vraagt of de VVD vindt dat aanvragers maanden moeten wachten op geld. Mevrouw Werger vindt dat een voorschot moet kunnen, maar maatwerk is nodig. Bij niet meewerken moet dat consequenties hebben. 3

4 Mevrouw Niezen vraagt wat de VVD vindt als er kinderen in het geding zijn. Mevrouw Werger wil daar aparte aandacht voor. Zij heeft wel eens gehoord dat een deel van de uitkering gereserveerd c.q. geparkeerd kan worden voor de kinderen. Aan dat soort oplossingen moet ook worden gedacht, zodat de kinderen niet de dupe worden van regels of van de ouders. De voorzitter concludeert: - maatwerk is nodig, - en aandacht voor de kinderen, - het woord cliënt heeft de voorkeur, - coachen is ook een vorm van hulp, - vaste casemanagers, - de cliënt is zelf verantwoordelijk, maar niet iedereen kan dat aan, - bij fraude moet repressie plaatsvinden, - de bejegening van de cliënt moet warm en professioneel zijn. Een lid van het wijkteam Korte Akkeren denkt wel eens dat de cliënt helemaal niets meer bepaalt. Iedereen verrijkt zichzelf, maar er is een groep die niet meer kan meekomen. Maatwerk is daarom nodig en de politiek moet daarin het voortouw nemen. De heer Mehlkopf vindt dat maatwerk betekent, dat er geen vooraf vastgestelde hokjes moeten zijn waarin iemand moet passen. Thema 3. Preventie boven/naast curatie Preventie versus evenwicht versus curatie De heer Mehlkopf vindt dat curatie moet plaatsvinden als het nodig is en als het moet. Maar dan moeten er ook geen wachtlijsten meer zijn en voldoende budget. Veel sociaal-economische factoren vallen buiten de macht van de gemeente, bijvoorbeeld de situatie van de Wajong jongeren. Zij hebben gewoonweg een leven lang met armoede te maken. Armoede houdt geen werkloze tegen om werk te aanvaarden. Mensen willen uit hun isolement. Daarom moet je op basis van vertrouwen in die mensen het gesprek aangaan. Het is nodig om de discussie over de armoedeval eens echt serieus te gaan voeren. Daarin moet helder worden dat de grondhouding er een is van wantrouwen en dat moet veranderen. Die grondhouding werkt namelijk door in de bejegening van mensen. Wat te doen met jongeren van 17 tot 27 jaar die geen uitkering meer krijgen? Die mensen raken buiten het gezichtsveld. Dit geldt ook voor de brede school: er is geen zicht op de kinderen die eraan meedoen en of de doelgroep wordt bereikt. Er moet daarom echt werk worden gemaakt van preventie en het college moet het niet bij goede voornemens laten. Mevrouw Huisman is het eens het de heer Mehlkopf. Er wordt slechts 35% van de doelgroep bereikt. Daarom moet helder worden hoe die doelgroep moet worden bereikt. Dit moet ook meetbaar worden gemaakt. Budgetcursussen werken in andere gemeenten goed; dat kan dus ook in Gouda. Schuldhulpverlening valt niet onder preventie. Zij is benieuwd naar het convenant. Er moeten veel meer partijen bij worden betrokken, zoals corporaties en scholen. De heer De Lange is het eens met het college. Vroegsignalering is een goede zaak, ook voor 45 plussers, die raken gemakkelijk werkeloos. Voorlichting moet een prominente plaats krijgen. Ook de ouderenadviseur moet duidelijk in beeld komen. Mevrouw Karman is ook voor een mix van maatregelen. Integrale dienstverlening is nodig bij preventie. Effectief doelgroepenbeleid en een ouderenadviseur zijn ook noodzakelijk. Niet alle Wajong jongeren zijn vatbaar voor armoede. Er zijn ook goed opgeleide jonge gehandicapten. 4

5 Mevrouw Jansen vindt preventie ook belangrijk. Aan kinderen moet al van jongs af aan worden geleerd hoe om te gaan met geld. Ook curatie is nodig. Niet elke Wajong jongere leeft in armoede. Mevrouw Werger vindt ook dat jongeren geleerd moet worden om goed om te gaan met geld. Het gaat om een goede balans tussen preventie en curatie. Corporaties en scholen hebben een signalerende functie. Kinderen hebben extra aandacht nodig. Gescheiden moeders met kinderen idem dito. Alle vrouwen moet geleerd worden financieel onafhankelijk te worden en te blijven. De heer Van den Haak vindt dat preventie en curatie beide nodig zijn. Hij wil dat kinderen heel vroeg leren omgaan met geld. Ook de vroegsignalering moet worden verbeterd. Curatief moeten schuldhulpverlening en budgetvoorlichting goed georganiseerd gaan worden. De heer Mohandis is ook zowel voor preventie als voor curatie. Er moet worden gefocust op wat mensen wèl kunnen. Uitkeringen moeten tijdig worden verstrekt, mensen moeten het voordeel van de twijfel krijgen. Voor sommige mensen moeten de vaste lasten door de sociale dienst worden beheerd. Men moet zich ook niet blind staren op de eigen verantwoordelijkheid van mensen, als zij die niet aan kunnen. Bij reïntegratietrajecten moet worden gekeken naar wat mensen wel kunnen. Mensen moeten ook niet in een traject worden gestopt, waarvan al bij voorbaat helder is dat ze het toch niet afmaken. De heer Van Alphen kiest voor het midden van de schaal. De beste preventie is werk. Met werk met behoud van uitkering alleen, kom je niet uit de armoede. Werk moet lonen. Er moet ook aandacht zijn voor werkende armen. Maatschappelijke participatie is wat hem betreft belangrijker dan economische participatie. Ook het niet gebruik van vergoedingen moet worden teruggedrongen, denk aan de GTR (geld terugregeling). De voorzitter constateert: - de meeste fracties kiezen voor het midden van de schaal. - De budgetcursus is vaak genoemd. - Voorlichting geven aan jongeren en ouderen. - Ook curatie door beheer van het geld is genoemd. Een goede balans is nodig. Hij geeft het woord aan de insprekers. Mevrouw Van der Linden is van mening dat curatie nodig blijft. Ook kinderen moeten speciale aandacht krijgen. Mevrouw Dam vindt het een utopie om je alleen met preventie bezig te houden. Zij pleit voor informatie geven op scholen en voorlichting over maatregelen en mogelijkheden. Thema 4. Alle inwoners of specifieke doelgroepen Algemene inzet versus inzet op doelgroepen De heer Mohandis zegt dat kinderen nooit de dupe mogen worden van armoede. De geld terugregeling moet wat hem betreft worden aangevuld met de van staatssecretaris Abutaleb. Dat is voor hem een harde eis, dat geld mag niet naar de algemene middelen gaan. Ook giften in natura moeten worden overwogen; denk aan een computer of een schoolreisje. Alleen geld helpt soms niet. Mevrouw Jansen kiest voor alle inwoners, met aandacht voor de doelgroepen kinderen en ouderen. Zij vraagt verder aandacht voor allochtonen met een AOW-gat. Mevrouw Werger wil een landelijke regeling voor het AOW-gat. Zij vraagt de wethouder de minister 5

6 daarop aan te spreken. Zij kiest voor het midden van de schaal. De heer Van den Haak vindt dat er sprake moet zijn van maatwerk. Algemene richtlijnen doen sommige groepen en individuen tekort. De heer De Wit zegt dat het CBS aangeeft dat van de huishoudens de helft in de problemen zit. Daar richt hij zich op. De heer De Lange is voor gelijke behandeling. Kinderen en ouderen moeten prioriteit krijgen. De heer Van Alphen is ook voor alle inwoners, met aandacht voor jongeren en ouderen. Mevrouw Karman kiest voor een doelgroepenbeleid voor ouderen en kinderen. Huisbezoek leerde haar dat de belangen van ouders kunnen conflicteren met die van de kinderen. Van giften in natura is zij een voorstander. Mevrouw Huisman zegt dat de voedselbank vooral vrouwen met kinderen op bezoek krijgt. Het geld van staatssecretaris Abutaleb kan wat haar betreft worden besteed aan een PC privé-project. Elke doelgroep moet waar mogelijk worden geholpen, ook mensen die niet in een doelgroep vallen en hulp nodig hebben. Er moet creatief mee worden omgegaan. De heer Mehlkopf wil maatregelen die er toe doen, maatregelen die werken. Keuzes maken is nodig. Leenbijstand werkt niet. Vrijwilligers bijdragen geven werkt wel, omdat mensen dan uit hun isolement worden gehaald. Thema 5. Sectoraal of integraal model Sectoraal versus integraal Mevrouw Huisman kiest voor de integrale aanpak. De groep die het nodig heeft moet zo klein mogelijk zijn. Als die mensen toch bij de gemeente aankloppen, worden zij goed bejegend, krijgen zij snel geld en een vast aanspreekpunt. De situatie van een cliënt moet dan grondig worden doorgelicht. De casemanager moet samen met de cliënt een plan van aanpak opstellen. Dit kan met behulp van een checklist. Kinderen verdienen speciale aandacht. In dit plan van aanpak is naast aandacht voor rechten ook aandacht voor plichten: wie schulden heeft, volgt een budgetteringscursus, wie bewust oneerlijk is, draagt de gevolgen daarvan, wie fysiek, psychisch en sociaal daartoe in staat is, gaat aan de slag. Liefst via betaald werk, als dat niet lukt: onbetaald. Alles moet als doel hebben de onafhankelijkheid van de hulpvrager. Het gemeenteloket moet als frontoffice dienen. Resultaten moeten meetbaar worden gemaakt. De aanpak kan haar niet integraal genoeg zijn. De heer Mehlkopf heeft een opmerking van huishoudelijke aard. Met het oog op de klok pleit hij ervoor om dit agendapunt nu niet af te raffelen, maar tijdens de volgende vergadering verder te bespreken en de agenda voor die volgende vergadering door te schuiven naar een nader te bepalen datum. Dit doet meer recht aan het onderwerp dat nu ter tafel ligt. De voorzitter gaat daarmee akkoord, na raadpleging van de overige raadsleden. Mevrouw Werger verzoekt, de bijdrage van mevrouw Huisman voor thema 5 te verspreiden onder de raadsleden. 3. Sluiting De voorzitter dankt de aanwezigen voor hun inbreng en sluit voor dit moment het debat, dat zal worden voortgezet op 26 maart a.s. 6

7 Aanwezig: Insprekers: Raadsadviseur: Van het college van B&W: dhr drs M. Klijmij-van der Laan, voorzitter dhr H.N.D. van Alphen, SP dhr H.A. van den Haak, D66 mw J.C. Huisman-Mak, ChristenUnie mw C.T.M. Jansen, GBG mw E. Karman-Moerman, CDA dhr E.P.M. de Lange, G50+ dhr P.J. Mehlkopf, GroenLinks dhr M. Mohandis, PvdA mw. H. Niezen, GroenLinks mw drs L.J. Werger, VVD dhr A.W.L. de Wit, SGP dhr R. Witteman, PvdA mw E. Dam-van Bommel mw Van der Linden dhr dr M. van Tilburg dhr drs A.J. Menkveld, wethouder mw drs M.J.C. Suijker, wethouder Pers: 1 publiek: +/- 5 Verslag: dhr K.W. Schakel, Verslagbureau HBS Verslagbureau HBS, 21 maart