Voorwoord 2 Inleiding 3 Inhoud jaarverslag De procedure in de gemeente Hardenberg in Ervaringen met de procedure 6

Transcriptie

1 Jaarverslag 2012

2 Inhoudsopgave Voorwoord 2 Inleiding 3 Inhoud jaarverslag 3 1. De procedure in de gemeente Hardenberg in Ervaringen met de procedure Instroom van bezwaarschriften Advies- en beslistermijnen Uitstel van behandeling / Wachttijden Nader overleg Behandelduur bezwaarschriften Aantal behandelde bezwaarschriften / uitgebrachte adviezen Het aantal bezwaarschriften per afdeling, cluster Hoorzitting Zonder hoorzitting afdoen Ingetrokken bezwaarschriften 11 3 Het advies Afwijken van het advies van de Commissie Kosten Geconstateerde gebreken in besluiten 13 Aanbevelingen (samengevat) 16 Bijlage: (Hoger) beroep / voorlopige voorzieningen 17 overzicht van uitspraken in (hoger) beroep en voorlopige voorzieningen

3 Voorwoord Er ligt een jaar achter ons dat in het teken heeft gestaan van de samenwerking van de onafhankelijke bezwaarschriftencommissies van de gemeenten Hardenberg en Ommen. Beide gemeenten werken sinds 1 juli 2012 samen in de bestuursdienst Ommen-Hardenberg. In deze bestuursdienst is ook het secretariaat van de beide bezwaarschriftencommissies ondergebracht. In de praktijk hebben wij als commissieleden daar weinig van gemerkt. Het proces tot samenwerking is vlot en soepel verlopen. Dit komt ook omdat de beide commissies al gewend waren om bezwaarschriften te behandelden op het gebied van zowel omgevingsrecht als sociaal domein. De voorzitters, commissieleden en secretarissen kunnen elkaar daarom moeiteloos onderling vervangen. Uit het jaarverslag blijkt, dat het aantal bezwaarschriften ten opzichte van het vorige verslagjaar is teruggelopen, t.w. van 193 (in 2011) tot 110 bezwaarschriften. Dit vindt zijn oorzaak in het feit, dat in het verslag jaar 2011 tientallen bezwaarschriften zijn binnengekomen tegen de eigen bijdrage bij Wmovoorzieningen als scootmobielen en trapliften en de ingevoerde inkomensgrens bij de regiotaxi Vechtdal. Als die (extra) bezwaarschriften buiten beschouwing worden gelaten, dan is het aantal bezwaarschriften in het jaar 2012 ongeveer op het hetzelfde niveau gebleven als in het jaar Verder is de recessie in de bouw merkbaar. Er zijn nog nauwelijks bezwaarschriften op het terrein van bouwen en verbouwen ingediend. Over het verweer voeren namens de burgemeester en het college (door ambtelijke vertegenwoordigers) is de commissie over het algemeen tevreden. Het blijft echter raadzaam om bij omvangrijke zaken, waarbij meerdere ambtenaren/afdelingen zijn betrokken, er alert op te zijn dat de betrokken ambtenaren die verweer komen voeren, breed zijn geïnformeerd. Dit kan door goed vooroverleg maar ook door de collega die het dossier heeft behandeld mee te nemen naar de zitting voor mogelijke vragen van de commissie. De werkwijze die de gemeente hanteert om na ontvangst van een bezwaarschrift in nader overleg te gaan met partijen werpt zijn vruchten af.dit heeft geleid tot het intrekken van een kwart van het aantal ingediende bezwaarschriften. Aan het eind van het verslag is uitgebreid stilgestaan bij een aantal geconstateerde gebreken en gemaakte opmerkingen en signalen. Vervolgens heeft de commissie enkele aanbevelingen geformuleerd. Evenals vorig jaar bedank ik ook nu weer alle commissieleden voor de plezierige samenwerking in dit verslagjaar, waarbij ik ook graag de verweerders wil betrekken. Hardenberg, juli 2013 Adri Afink, voorzitter Commissie Bezwaarschriften 2

4 Inleiding De Commissie Bezwaarschriften is door de gemeenteraad van Hardenberg op 2 januari 2001 ingesteld met als taak: het voorbereiden van de beslissing op gemaakte bezwaren als bedoeld in de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb). In de praktijk brengt de commissie - aan de hand van een dossier en een hoorzitting - een advies uit aan het betrokken bestuursorgaan. Meestal is dat het college van burgemeester en wethouders, af en toe de gemeenteraad en soms de burgemeester. Uitgesloten van advies zijn bezwaarschriften in het kader van gemeentelijke leges- en belastingverordeningen en de Wet waardering onroerende zaken. Sinds 1 januari 2008 behandelt de commissie ook personele zaken. In het jaar 2012 bestond de commissie uit de volgende, onafhankelijke, leden: - de heer A.J. Afink (voorzitter) - mevrouw mr. C.E. Wolf (voorzitter) - de heer mr. B.H. Abbing (voorzitter, alleen voor personele zaken) - de heer E. Hahn (lid) - de heer S.B. ten Kate (lid) - mevrouw mr. A. Prins-de Haas (lid) - mevrouw M. Zoestbergen (alleen voor personele zaken) - de heer A. van Driesten (alleen voor personele zaken) - de heer L. van der Tol (lid) Plaatsvervangende leden - de heer mr. H. ten Hoven - de heer J.W. Mondria (alleen voor personele zaken) - de heer P. Nagtegaal (alleen voor personele zaken) - de heer mr. O. Pol Door de samenwerking met de gemeente Ommen zijn vanaf 1 juli 2012 ook benoemd tot lid: - de heer mr. L.P.V.A. Roijakkers (voorzitter) - de heer mr. E.H.H. Schelhaas (lid) - mevrouw mr. C.E.J.M. Vertegaal-Kerssemakers (lid) De commissie beschikte in het jaar 2012 over een vaste notulist, mevrouw N. Stoker. Gedurende het gehele jaar waren de heer mr. C. van Ramshorst en de heer W.J. van Emmen secretaris van de commissie. Vanaf 1 juli 2012 is vanuit Ommen ook de heer A. Raggers parttime secretaris van de commissie. Het secretariaat, dat bij het cluster Juridische zaken van het team Personeel, Juridische Zaken en Communicatie is ondergebracht, valt onder de afdeling Dienstverlening van de Bestuursdienst Ommen- Hardenberg. Inhoud jaarverslag In hoofdstuk 1 wordt de procedure voor het behandelen van bezwaarschriften behandeld. In het tweede hoofdstuk wordt ingegaan op de ervaringen van de commissie in het jaar 2012, waarna in hoofdstuk 3 apart aandacht wordt besteed aan de adviezen die de commissie heeft uitgebracht. Hoofdstuk 4 bevat de samenvatting van de aanbeveling(en). In een bijlage is een overzicht van uitspraken op beroepschriften in het jaar 2012 opgenomen. 3

5 1. De procedure in de gemeente Hardenberg in Hoewel het bezwaar wordt ingediend bij het bestuursorgaan, boekt het team ICT/ Facilitaire Zaken/ISP het bezwaarschrift rechtstreeks in op het team Juridische Zaken (secretariaat commissie). Het secretariaat verzorgt vervolgens een ontvangstbevestiging richting bezwaarmaker en eventuele derde belanghebbende(n). De vakafdeling wordt eveneens op de hoogte gesteld van het bezwaar. Naar de bezwaarmaker en derde belanghebbende(n) zendt het secretariaat tevens een folder, waarin de verdere procedure van behandeling van het bezwaar, de samenstelling, functies en de werkwijze van de commissie wordt uitgelegd. Tevens beoordeelt het secretariaat het bezwaarschrift op mogelijke gebreken of termijnoverschrijding. Het secretariaat geeft de bezwaarmaker binnen maximaal drie weken na ontvangst van het bezwaar de gelegenheid om gebreken te herstellen of een termijnoverschrijding te verklaren. In deze fase beoordeelt het secretariaat ook of een bezwaarschrift kennelijk niet -ontvankelijk of kennelijk (on)gegrond is. Zo ja, dan legt het secretariaat het bezwaar met de onderliggende stukken voor aan de voorzitter die dan beslist over het al of niet houden van een hoorzitting. Als de voorzitter beslist tot het niet houden van een hoorzitting, dan wordt de bezwaarmaker in een brief hiervan op de hoogte gebracht. De commissie brengt dan advies uit op basis van de stukken zonder dat een verweerschrift wordt gevraagd. In de gevallen waarin wel een hoorzitting plaatsvindt, verzoekt het secretariaat de vakafdeling om een procesdossier samen te stellen en een verweerschrift op te stellen. Uiterlijk drie weken voor een geplande zitting moeten de stukken bij het secretariaat worden aangeleverd. Het secretariaat stelt het dossier samen, stelt een samenvatting op, laat het dossier vermenigvuldigen en verzendt de uitnodigingen en de dossiers in beginsel veertien dagen voor de hoorzitting aan alle betrokkenen. Omdat het gemeentebestuur zich bij de commissie laat vertegenwoordigen door ambtenaren, wordt aan de betrokken portefeuillehouder en de gemeentesecretaris een afschrift van de uitnodiging gezonden. Op deze wijze blijft het bestuur op de hoogte van de behandeling van de bezwaarschriften. De commissie vergadert volgens een rooster in principe twee keer per maand, op woensdagmiddag en donderdagavond. Door de samenwerking met de gemeente Ommen zijn er vanaf 1 juli 2012 ook Hardenbergse bezwaarschriften op woensdagochtend in Ommen behandeld. Vooral bezwaarmakers uit Dedemsvaart kunnen vanuit een oogpunt van afstand voordeel hebben bij behandeling van hun bezwaarschrift in het gemeentehuis van Ommen. Telkens komen een voorzitter en twee leden bijeen. Bij personele zaken komt de commissie op afroep bijeen. De commissie behandelt alle zaken, behalve met betrekking tot belastingen. Als een bezwaarschrift binnenkomt, dan wordt dit geagendeerd voor de eerstvolgende beschikbare vergaderdatum, uiteraard met in achtneming van de termijn voor het opstellen van een verweerschrift en verzending van de stukken. Voor de leden van de commissie heeft dit tot gevolg dat zij adviseren over zaken die op allerlei beleidsterreinen liggen (variërend van de weigering van omgevingsvergunningen tot terugvordering van bijstand). De commissie hoort de bezwaarmaker, eventuele andere belanghebbenden en (vertegenwoordigers van) het verwerende bestuursorgaan in elkaars aanwezigheid en beraadt zich vervolgens - in beslotenheid - over het aan het bestuursorgaan uit te brengen advies. 1 Op de website van de gemeente Hardenberg ( is uitgebreide informatie opgenomen over de procedure van behandeling van bezwaarschriften bij de gemeente Hardenberg. De gemeentegids bevat summiere informatie over de bezwarenprocedure en verwijst naar de website van de gemeente Hardenberg. 4

6 De hoorzittingen van de commissie zijn in beginsel openbaar, dat wil zeggen: ook toegankelijk voor publiek en pers. Met het oog hierop kondigt het secretariaat de hoorzittingen in De Toren aan.de procesdossiers worden voor de pers en het publiek ter inzage gelegd. In het afgelopen jaar is de lokale pers af en toe aanwezig geweest bij hoorzittingen, wat heeft geleid tot enkele artikelen in de krant. Als er echter zaken aan de orde komen die de persoonlijke levenssfeer raken, wordt de behandeling van die bezwaarschriften niet gepubliceerd en behandeld achter gesloten deuren. In de regel betreft dit bezwaarschriften op grond van de Wet werk en bijstand (verder: WWB), de Wet maatschappelijke ondersteuning (verder: Wmo) en ook bezwaarschriften die betrekking hebben op de ambtelijke rechtspositie. Toch heeft in één geval de behandeling van een bijstandszaak zelfs landelijke aandacht gekregen, omdat de bezwaarmaakster haar kwestie publiekelijk maakte. Het conceptverslag en -advies worden, nadat deze door het secretariaat zijn opgemaakt, per aan de voorzitter en de leden, die de betreffende hoorzitting hebben bijgewoond, toegezonden. Deze leden hebben een week de tijd om hun opmerkingen aan het secretariaat door te geven. De stukken worden, zo nodig aangepast. Na ondertekening door de voorzitter en de secretaris worden de stukken gekopieerd en aan alle betrokkenen gezonden. Het originele advies en verslag gaan - samen met het procesdossier (de originele stukken) - naar het bestuursorgaan. Dit gebeurt inmiddels ook digitaal. Aangezien er sprake dient te zijn van een volledige heroverweging van het besluit waartegen bezwaar wordt gemaakt, toetst de commissie de rechtmatigheid en beoordeelt zij ook de doelmatigheid. Bij de beoordeling van de doelmatigheid stelt de commissie zich terughoudend op als het beleidskeuzes vastgelegd in een verordening of in beleidsregels van de gemeente betreft. Anderzijds betrekt de commissie wel wijzigingen in de omstandigheden, bijvoorbeeld in de medische situatie, bij de heroverweging van het besluit. De commissie bekijkt tijdens de hoorzitting ook of er een andere oplossing van het conflict mogelijk is. Dit kan leiden tot de opschorting van het advies om partijen binnen een vast te stellen termijn de gelegenheid te bieden tot een oplossing te komen. De commissie adviseert aan het gemeentebestuur en neemt dus zelf geen besluiten op het bezwaarschrift. De werkwijze is dat het advies wordt overgedragen aan de betreffende vakafdeling, die de op het bezwaarschrift te nemen beslissing verder voorbereidt (dat wil zeggen: aan het bestuursorgaan voorlegt) en uitvoert. Het bestuursorgaan bepaalt dus, hiertoe geadviseerd door de vakafdeling, zelf hoe met de adviezen van de commissie wordt omgegaan. Afwijking van een advies moet uiteraard wel goed gemotiveerd worden. Nadat het bestuursorgaan een beslissing op het bezwaar heeft genomen, krijgt het secretariaat van de commissie daarvan een afschrift, ter kennisname. Het secretariaat licht de betrokken commissieleden in als het bestuursorgaan het advies niet overneemt. Het secretariaat licht de leden ook in over eventuele beroepszaken (voorzover het secretariaat hiervan op de hoogte wordt gesteld). 5

7 2. Ervaringen met de procedure 2.1 Instroom van bezwaarschriften De instroom van bezwaarschriften vindt niet gelijkmatig over het gehele jaar verspreid plaats. Die instroom kan behoorlijk wisselen. Dit komt bijvoorbeeld doordat in een bepaalde maand financiële bijdragen worden verlaagd, wetgeving wordt gewijzigd of gewoon door toeval. In vergelijking met het vorig verslagjaar (96 bezwaarschriften in twee maanden) is er nu sprake van een regelmatig verloop van ingekomen bezwaarschriften. Het aantal bezwaarschriften is in absolute getallen behoorlijk gedaald van 193 stuks tot 110 stuks. Uit de grafiek blijkt dat, zoals in eerdere jaren de maand, september het hoogst scoort. Verder zijn er geen bijzonderheden te melden. Onderstaand grafiek laat zien hoe de verdeling is: aantal januari april juli oktober 2.2 Advies- en beslistermijnen Voor de behandeling van een bezwaarschrift geeft de Awb zogenaamde beslistermijnen. Het bestuursorgaan dient binnen twaalf weken, nadat de bezwarentermijn is verstreken, een beslissing op het bezwaar te nemen. Deze termijn kan met ten hoogste zes weken worden verdaagd. Verder uitstel is mogelijk voor zover de indiener van het bezwaarschrift daarmee instemt en andere belanghebbenden daardoor niet in hun belangen worden geschaad of ermee instemmen. In de gemeente Hardenberg is afgesproken dat het bestuursorgaan (lees: de vakafdeling) deze termijnen zelf bewaakt. In de adviezen van de commissie wordt daar wel altijd expliciet aandacht aan besteed. In de meeste gevallen ontvangt het secretariaat een afschrift van het besluit op bezwaarschrift. Indien dit wordt vergeten, vraagt het secretariaat deze afschriften op of zoekt het betreffende besluit op in het archief of in het digitale systeem Verseon. 6

8 2.3 Uitstel van behandeling / Wachttijden De behandelduur van bezwaarschriften is vaak onderhevig aan externe factoren. Rechtshulpverleners, zoals advocaten en juristen van rechtsbijstandverleners, vragen regelmatig, nadat zij een zogenaamd pro-forma bezwaarschrift hebben ingediend, om een termijn voor het indienen van (nadere) gronden van het bezwaarschrift. Hierdoor wordt de behandelingsduur gemiddeld genomen opgeschort met drie tot vier weken. Dit is gebeurd bij 4 zaken. Daarnaast verzoeken bezwaarmakers regelmatig wegens ziekte, vakantie om uitstel van behandeling. Het aantal medische adviezen dat in het verslagjaar tijdens de bezwarenprocedure is gevraagd, is beperkt gebleven tot één geval. Hier liep het uitbrengen van het advies een vertraging van bijna 5 maanden op. In totaal bedraagt het verleende/gevraagde uitstel 109 weken. Gemiddeld is dit per uitgebracht advies 109 weken verdeeld over het aantal uitgebracht adviezen (102), wat neerkomt op één week (afgerond). Het binnen de beslistermijn blijven is geen doel op zich. Als alle partijen (indiener van het bezwaarschrift en het verwerend bestuursorgaan) instemmen met een langere beslistermijn (bijvoorbeeld omdat men tijd wil nemen voor nader overleg), terwijl derde-belanghebbenden hierdoor niet worden benadeeld, is er geen probleem. De wet biedt hiertoe ook de mogelijkheid (artikel 7:10, lid 4, Awb: Verder uitstel is mogelijk voor zover: a. alle belanghebbenden daarmee instemmen b. de indiener van het bezwaarschrift daarmee instemt en andere belanghebbenden daardoor niet in hun belangen kunnen worden geschaad, of c. dit nodig is in verband met de naleving van wettelijke procedurevoorschriften. Met andere woorden: het niet halen van de beslistermijn is in die gevallen geen reden tot zorg/aanleiding tot acties. In het verslagjaar, 2012 zijn de gegevens over de voortgang nog steeds in Excel verwerkt. Een voortgangssysteem waaruit deze gegevens gemakkelijker te voorschijn komen is niet beschikbaar. 2.4 Nader overleg Als de commissie van oordeel is dat zij over onvoldoende gegevens beschikt voor het uitbrengen van een advies, kan tijdens de hoorzitting de zaak worden aangehouden en kan de voorzitter van de commissie een nader onderzoek gelasten. Dit kan zowel door de commissie zelf geschieden, als - in opdracht van de commissie - door een derde partij. Indien het nader overleg / onderzoek nieuwe en relevante gegevens oplevert, die van belang kunnen zijn voor de op het bezwaar te nemen beslissing, worden de nieuwe gegevens toegestuurd aan bezwaarmaker en het college voor eventuele nadere opmerkingen. De mogelijkheid bestaat om een tweede hoorzitting te beleggen. Van deze mogelijkheid wordt in de praktijk nauwelijks tot geen gebruik gemaakt. In een aantal gevallen heeft na de hoorzitting nader overleg plaatsgevonden tussen bezwaarmaker en de behandelend ambtenaar. Dit leidt niet altijd tot een spoedig resultaat. Vaak kost het weken - bijvoorbeeld door uitwisseling van nadere stukken, het maken van nieuwe offerte - voordat partijen al dan niet tot een oplossing komen. Al die tijd ligt het bezwaarschrift op de stapel "nog te behandelen zaken". Om de voortgang te bevorderen bewaakt het secretariaat de procedure. Regelmatig moet het secretariaat (niet altijd met succes) zowel de vakafdeling als bezwaarmaker aansporen om de benodigde actie te ondernemen. 7

9 2.5 Behandelduur bezwaarschriften Het onderstaande schema geeft de volgende behandeltermijnen aan. Hierbij is gerekend met netto termijnen, waaruit de vertraging door het wachten op gronden, medische adviezen en ander uitstel zo veel mogelijk is weg gefilterd. (Gemiddelde) netto behandeltermijn 2 van de bezwaarschriften in 2012) Gemiddeld Besluit binnen Besluit langer Gemiddeld aantal weken minder dan of dan 14 weken aantal weken tot tot advies gelijk aan besluit op 14 weken bezwaarschrift Totaal 12, ,6 Uit deze cijfers blijkt dat de gemiddelde benodigde termijn voor het opstellen van het advies, vergeleken met het vorige verslagjaar ( 2011: 12,64) nauwelijks is gestegen. Wat betreft het gemiddeld aantal weken vanaf het verzenden van het advies tot het besluit op het bezwaarschrift is de gemiddelde behandelduur 4,6 weken. Een verdere stijging vergeleken met de jaren 2011 (3,9) en 2010 (2,7). Een reden voor deze langere termijn is niet te geven. Met de huidige mandaatregeling waarbij de vakwethouder het besluit op bezwaar tekent zou een termijn 2 tot 3 weken ruim voldoende moeten zijn. 2.6 Aantal behandelde bezwaarschriften / uitgebrachte adviezen In het verslagjaar 2012 is de commissie 24 keer bijeengekomen (2011: 21 keer in totaal). De kamer voor personele zaken is (vóór 1 juli 2013) één keer bijeengekomen. In totaal zijn in bezwaarschriften, die betrekking hebben op besluiten van het college van burgemeester en wethouders en de burgemeester, door de commissie ontvangen. De commissie heeft in het verslagjaar 2012 in totaal 130 bezwaarschriften in behandeling genomen. Dit is inclusief 20 bezwaarschriften die zijn binnengekomen in het jaar 2011 maar zijn behandeld in het verslagjaar De commissie heeft in totaal 82 plus 20 adviezen (over bezwaren uit 2011) = 102 adviezen uitgebracht. Aan het einde van het verslagjaar 2012 waren er nog 3 bezwaarschriften in behandeling (nog te agenderen) uit het jaar Aantal binnengekomen bezwaarschriften/uitgebrachte adviezen (2007, 2008, 2009, 2010, 2011 en 2012) Aantal bezwaarschriften Aantal uitgebrachte adviezen Het betreft de behandeling vanaf binnenkomst bezwaarschrift t/m het verzenden van het advies door de commissie en de stand van zaken per 1 mei

10 Het verschil tussen het aantal (binnengekomen) bezwaarschriften en het aantal uitgebrachte adviezen wordt verklaard doordat ook een aanzienlijk deel van de bezwaarschriften werd ingetrokken en door bezwaarschriften die nog in behandeling zijn, zie de tabel op pagina 13. Het aantal (binnengekomen) bezwaarschriften is vergeleken met het vorig jaar fors gedaald. In het jaar 2011 waren tegen besluiten om een eigen bijdrage bij Wmo-voorzieningen als scootmobielen en trapliften te gaan innen 43 bezwaarschriften binnengekomen. Ook de besluiten over de inkomensgrens bij de regiotaxi Vechtdal leverden diverse bezwaarschriften op. Dit soort bezwaarschriften zijn in het verslagjaar niet meer binnengekomen. Ook is opvallend dat er weinig bezwaarschriften binnen komen op het terrrein van het (ver)bouwen van gebouwen. Dit komt uiteraard doordat ook in het jaar 2012 de bouwactiviteiten, ook in Hardenberg, dalend zijn. Hierbij tekent de commissie aan dat over het aantal bezwaarschriften weinig is te zeggen of is te voorspellen. Vaak is dit afhankelijk van ruimtelijke ontwikkelingen, wetswijzigingen, overheveling van taken van het rijk naar de gemeente als ook wijzigingen in het gemeentelijk beleid, bijvoorbeeld als gevolg van besluiten om te bezuinigingen. 2.7 Het aantal bezwaarschriften per afdeling, cluster Het aantal bezwaarschriften in het kader van de Wmo, inclusief de regeling gehandicaptenparkeerkaarten, is na het jaar 2011, met 96 bezwaarschriften, weer gedaald, tot een niveau van rond de bezwaarschriften. Bij de WWB is het aantal ingediende bezwaarschriften vergeleken met de vorige jaren aanzienlijk gestegen. De meeste bezwaarschriften hebben betrekking op het terugvorderen van bijstand en het toepassen van maatregelen waardoor de periodieke bijstandsuitkering wordt verlaagd. Aantal bezwaarschriften per afdeling/cluster (2008, 2009, 2010, 2011 en 2012) Bijstand Wmo en gpk Onderwijs/Welzijn Sport/Cultuur Dienstverlening 9

11 Ruimte (RO) Infrastructuur Beheer Openbare Ruimte Omgeving Personeel Het aantal bezwaarschriften op het terrein van de Wet algemene bepalingen omgevingswet is verder afgenomen. De bezwaarschriften die betrekking hebben op milieuaspecten binnen de omgevingsvergunningen voor inrichtingen zijn in deze rubriek opgenomen. Dit geldt ook voor de jaren 2008 tot en met 2011 om een vergelijking mogelijk te maken. Op het terrein van het personeel (tot 1 juli 2012) zijn dit jaar nauwelijks bezwaarschriften binnengekomen. 2.8 Hoorzitting Het bestuursorgaan (meestal het college van burgemeester en wethouders) laat zich bij de commissie vertegenwoordigen door de behandelende ambtenaar. De commissie is in het algemeen tevreden over de wijze van optreden van de ambtelijke vertegenwoordigers. Zij zijn goed voorbereid op mogelijke vragen. Hierbij merkt de commissie op dat de ambtenaar het bestuursorgaan vertegenwoordigt. Dit houdt in dat hij ook vragen dient te beantwoorden die niet altijd op zijn eigen vakterrein liggen. Soms levert dit problemen op omdat deze vragen niet waren voorzien. Zo nodig kan hij een collega van een ander vakterrein vooraf raadplegen of meenemen naar de hoorzitting. Bij zaken op het terrein van bijstandsfraude is het zeer aan te raden dat naast de vertegenwoordiger van het bedrijfsbureau MD ook de consulent bij de zitting aanwezig is. Bij zaken die liggen op het terrein van de WWB en de Wmo valt het nog steeds op dat de vertegenwoordigers van het college niet zelf betrokken zijn geweest bij de besluitvorming. De commissie is van mening dat door deze werkwijze onvoldoende leereffect uitgaat van de adviezen die de commissie uitbrengt. 2.9 Zonder hoorzitting afdoen De commissie hoort de partijen (bezwaarmaker en het bestuursorgaan) niet, als een bezwaarschrift kennelijk niet-ontvankelijk is. Dat is bijvoorbeeld het geval als het bezwaarschrift te laat is ingediend, als er geen sprake is van een besluit in de zin van de Awb of als de bezwaarmaker geen belanghebbende is bij het bestreden besluit. In het verslagjaar 2012 is dit in 14 gevallen gebeurd. In die gevallen heeft het geen zin om bezwaarmakers op te roepen en te laten komen waarna hij tijdens de zitting verneemt dat zijn bezwaarschrift niet ontvankelijk is en niet inhoudelijk wordt behandeld. De betrokken bezwaarmakers worden in een brief op de hoogte gesteld van het feit dat de voorzitter van de commissie heeft besloten om af te zien van het horen. Als er twijfel is over de ontvankelijkheid, dan hoort de commissie bezwaarmakers wel. In het verslagjaar is dit bij 5 zaken gebeurd. De commissie kan ook besluiten om af te zien van een hoorzitting als het bezwaarschrift kennelijk (on)gegrond is. Een voorbeeld van kennelijk gegrond is, als er sprake is van een evidente fout in een 10

12 berekening. Ook dan is het oproepen en horen van bezwaarmakers niet meer zinvol. Dit komt niet vaak voor. In het verslagjaar 2012 is dit niet gebeurd Ingetrokken bezwaarschriften Ook in 2012 zijn weer diverse bezwaarschriften ingetrokken, namelijk 28 stuks, dat is 25,5 % van de in het verslagjaar ingediende bezwaarschriften. In 2011 werd 34 % van het totale aantal ingediende bezwaarschriften ingetrokken (66 stuks). Net als in voorgaande jaren zijn de meeste intrekkingen het gevolg van nader overleg tussen de behandelend ambtenaar, de secretaris van de Commissie Bezwaarschriften, de vergunninghouder en/of derde-belanghebbende. In alle gevallen is dit gebeurd voordat een hoorzitting is gehouden. In al die gevallen vond veelvuldig overleg plaats tussen de behandelende afdeling en het secretariaat van de commissie. Meerdere keren is een oplossing gevonden en is de gevraagde voorziening / vergoeding alsnog verstrekt. Nadere analyse van de reden van de intrekking leert dat in 10 (van de 28) gevallen het college het genomen besluit heroverweegt en overgaat tot een voor bezwaarmaker gunstig nieuw besluit. Hierbij valt wel op dat 7 zaken betrekking hebben op besluiten van de afdeling Maatschappelijk Domein ( tot 1 juli 2012 de afdeling Werk, Welzijn en Educatie). 3 Het advies Na de hoorzitting beraadslaagt de commissie in beslotenheid over het uit te brengen advies. Bij de toetsing op ontvankelijkheid gaat de commissie na of het bezwaar gericht is tegen een besluit als bedoeld in de Awb, of dit besluit is uitgezonderd van bezwaar en beroep en of het bezwaarschrift binnen de wettelijke termijn van zes weken is ingediend. Daarnaast kijkt de commissie of de bezwaarmaker is aan te merken als belanghebbende bij het bestreden besluit en of het bezwaarschrift voldoet aan de wettelijke vormvereisten, bijvoorbeeld het motiveringsvereiste. Als het bezwaar deze toets doorstaat, beoordeelt de commissie of het bezwaar al dan niet (gedeeltelijk) gegrond is en of het bestreden besluit moet worden herroepen. Hierbij past de opmerking dat de Awb in het kader van de heroverweging de termen gegrond en ongegrond niet gebruikt. Artikel 7:11, tweede lid van deze wet zegt: "Voor zover de heroverweging daartoe aanleiding geeft, herroept het bestuursorgaan het bestreden besluit en neemt het voor zover nodig in de plaats daarvan een nieuw besluit". Dit betekent, dat de commissie zorgvuldig met de termen gegrond en ongegrond om moet gaan. Zo komt het voor dat de commissie van oordeel is, dat het bestreden besluit om (procedurele) redenen niet in stand kan blijven, zonder dat de bezwaarmaker deze gronden aanvoerde. In dat geval is de term gegrond niet op zijn plaats, maar zal het oorspronkelijke besluit wel herroepen moeten worden. 11

13 Overzicht adviezen, ingetrokken en in behandeling zijnde bezwaarschriften (2008, 2009, 2010, 2011 en 2012) niet ontvankelijk (totaal=182) 2009(totaal=201) 2010(totaal=151) 2011(totaal=204) 2012(totaal=132) ongegrond gegrond anders ingetrokken in behandeling Bij de gegronde bezwaarschriften is in bijna alle gevallen sprake van strijd met het zorgvuldigheidsbeginsel (artikel 3:4 Awb), strijd met een wettelijk voorschrift of het motiveringsbeginsel (artikel 3:46 Awb). Noot: De categorie 'anders' bestaat voornamelijk (8) uit gemengde adviezen. Dat wil zeggen dat een bezwaarschrift naar het oordeel van de commissie deels gegrond en deels ongegrond was. Overzicht van gegeven adviezen, in behandeling zijnde zaken en ingetrokken zaken (in totaal 132) in percentages ongegrond 43 niet ontvankelijk 15 gegrond 9 21 anders 11 ingetrokken 21 in behandeling ongegrond niet ontvankelijk gegrond anders 9 15 ingetrokken in behandeling 3.1 Afwijken van het advies van de Commissie Nadat het advies van de commissie is uitgebracht overweegt het verwerend orgaan, in nagenoeg alle gevallen het college van burgemeester en wethouders, of het advies kan worden overgenomen. Dit geldt ook voor het verslagjaar Kosten Het is mogelijk dat bezwaarmakers de door hen gemaakte kosten in de bezwaarfase bij de gemeente kunnen declareren. De proceskosten worden op grond van een landelijk vastgesteld systeem in de vorm van forfaitaire bedragen vergoed. Kostenvergoeding vindt alleen desgevraagd plaats indien het 12

14 bezwaar wegens aan het bestuursorgaan te wijten onrechtmatigheid - gegrond is en het bestreden besluit is herroepen. In de folder bij de ontvangstbevestiging is hieraan door de commissie een paragraaf gewijd. Het gaat hier vooral om kosten van professionele rechtshulp, zoals advocaten, medewerkers van rechtsbijstandverzekeraars en juristen van vakbonden. Er is in meerdere gevallen een beroep gedaan op deze regeling, in de meeste gevallen door professionele rechtshulpverleners. De commissie heeft dit jaar in drie gevallen geadviseerd om de gemaakte kosten van rechtshulp te vergoeden. In totaal is een bedrag van 1.064,50 aan kosten in de bezwaarfase vergoed. In het voorafgaande jaar 2011 is bij vier bezwaarschriften voor een totaalbedrag van 2.185,-- aan proceskosten vergoed. In één geval is wegens het te laat beslissen op een bezwaarschrift, na ingebrekestelling, een dwangsom van 40,-- verbeurd. Overigens zijn de bedragen voor de vergoeding van proceskosten vanaf 1 januari 2013 aanzienlijk (met 8 %) verhoogd. 3.3 Geconstateerde gebreken in besluiten Indien de commissie dat nodig oordeelt, kan zij aan het advies een zogenaamde 'overweging ten overvloede' toevoegen. Een dergelijke overweging houdt verband met de signaalfunctie van de commissie en heeft doorgaans geen betrekking op de inhoud van de zaak, maar bijvoorbeeld op de gevolgde procedure, het niet (volledig) vermelden van de juiste wetsartikelen of beleidsregels, of de onderbouwing van besluiten. De geadresseerde moet in het besluit kunnen lezen waarom nu juist dit besluit is genomen. In het jaarverslag over de jaren 2009 en 2010 heeft de commissie, zeer uitvoerig stilgestaan bij, en geadviseerd over, alle in dat jaar vastgestelde gebreken. Die uitvoerige beschrijving van de gebreken, met de daarbij geadviseerde herstelacties, heeft de organisatie in de ogen van de commissie goed opgepakt. Voor het jaar 2011 heeft de commissie de aanbevelingen beperkt tot één gebrek, nl de registratie en distributie van ingekomen poststukken. Dit jaar is er voor gekozen om uitgebreid aandacht te besteden aan de door de commissie geconstateerde gebreken en gemaakte opmerkingen / signalen. I MAATSCHAPPELIJK DOMEIN a. Wet maatschappelijke ondersteuning 1. In een geval was een woonvoorziening (verhuis- en herinrichtingskosten) afgewezen op grond van de motivering dat personen vaak verhuizen omdat zij al jaren geconfronteerd worden met beperkingen en belemmeringen en dientengevolge een geschikte, veelal gelijkvloerse, woning accepteren. U verwees in dit verband naar paragraaf 5.6 van de beleidsregels uit het Verstrekkingenboek Wmo Deze paragraaf is kennelijk een nadere uitwerking van het eerste lid van artikel 17, aanhef en onder d van de Verordening Wmo Deze bepaling komt erop neer, dat geen woonvoorziening wordt verstrekt als sprake is van een algemeen gebruikelijke verhuizing wegens voorzienbaarheid. Zo n bepaling verdraagt zich volgens de Centrale Raad van Beroep niet met artikel 4 van de Wmo (CRvB 15 december 2010, LJN BO8856). Dat betekent dat deze bepaling onverbindend is. De bepalingen staan ook (nog steeds!) in de meest recente versie van de Verordening (2012). De commissie doet daarom de aanbeveling artikel 17, lid 1, sub d en bijbehorende beleidsregels te schrappen uit de Verordening voorzieningen maatschappelijke ondersteuning gemeente Hardenberg 2012 respectievelijk het Verstrekkingenboek Wmo Het gemeentelijk beleid met betrekking tot het nemen van besluiten over hulp bij het huishouden houdt in, dat de leefeenheid van een belanghebbende die een beroep doet op de Wmo, primair zelf verantwoordelijk is voor het functioneren van het huishouden. Dit wordt gebruikelijke zorg 13

15 genoemd: van een leefeenheid wordt verwacht dat, bij uitval van één van de leden van die leefeenheid, de huishoudelijke taken van die leefeenheid daarbinnen worden herverdeeld. Op dat uitgangspunt zijn volgens het gemeentelijk beleid enkele uitzonderingen mogelijk: (1) fysieke afwezigheid van de huisgenoot, (2) situatie van kamerverhuur en (3) dreigende overbelasting van de huisgenoot. Dat betekent wel, dat het college moet onderzoeken of wel of geen sprake is van één of meer van deze uitzonderingen, als een eenmaal verstrekte voorziening is ingetrokken. Het betreft immers een belastende beschikking, waarbij de zorgvuldigheidstoets extra zwaar weegt. In een geval waarover de commissie heeft geadviseerd, werd hulp bij het huishouden van een mevrouw ingetrokken, wier kleinzoon bij haar kwam inwonen. In het bestreden besluit kwam het onderzoek naar mogelijk van toepassing zijnde uitzonderingen op de regel niet naar voren en werd ook niet duidelijk of dit onderzoek wel gehouden was. De commissie adviseert om voortaan in beschikkingen melding te maken van de uitkomsten van dat onderzoek. 3. Het komt regelmatig voor, dat een Wmo-aanvraag wordt gedaan door of namens een persoon die is geïndiceerd voor een Awbz-voorziening BG-IND begeleiding. De vraag rijst dan, of de regie dan wel de organisatie van het huishouden valt onder de Awbz-functie begeleiding of behoort tot het domein van de Wmo. In één geval heeft de commissie geadviseerd een bezwaarschrift tegen afwijzing van een Wmo-aanvraag om begeleiding in het huishouden gegrond te verklaren. Het college rekende begeleiding in het huishouden tot het domein van de Awbz, maar uit jurisprudentie, beleidsregels indicatiestelling Awbz en de CIZ-indicatiewijzer blijkt dat, als de Awbz-verzekerde de huishoudelijke taken wel zelf kan uitvoeren maar iemand anders moet toezien, stimuleren of daarbij aanwezig moet zijn, deze vorm van ondersteuning / begeleiding behoort tot de compensatieplicht van de gemeente Hardenberg. b. Leerlingenvervoer 4. In een aantal gevallen is de eigen bijdrage voor het leerlingenvervoer verdubbeld. Dit vond geen grond in wijziging van de eigenbijdrageregeling, maar dit vloeide voort uit de omstandigheid, dat de eigenbijdrageregeling voorgaande jaren verkeerd is toegepast. Bezwaarmakers hadden de voorgaande jaren de hogere (2-sterren-) bijdrage behoren te betalen, maar aan hen is per abuis de lagere (1-ster-) bijdrage in rekening gebracht. De commissie heeft opgemerkt dat het college niet in deze fout behoeft te volharden. Wat betreft het punt dat nagenoeg alle bezwaarmakers naar voren brachten, dat zij eerst begin december 2011 op de hoogte werden gesteld van de verhoging, merkt de commissie op dat dit is veroorzaakt door de wijze die het college bij het nemen van besluiten op het leerlingenvervoer hanteert. Eerst worden de nieuwe aanvragen voor het schooljaar behandeld. Daarna volgt een beslissing op de aanvragen die eind mei 2011 binnenkomen, van diegenen die een verkorte aanvraag voor het voortzetten van het leerlingenvervoer hebben ingediend. Die beslissingen worden - gelet op de hoeveelheid te versturen beschikkingen en de beperkte beschikbare menskracht - tot in december verstuurd. Door deze werkwijze kwamen bezwaarmakers er eerst begin december 2011 achter dat hun eigen bijdrage was verdubbeld. Hierdoor konden zij niet eventueel alternatief vervoer regelen. Daarom heeft de commissie geadviseerd om de verhoging voor het schooljaar te matigen zodat bezwaarmakers konden wennen aan het hogere bedrag. De commissie heeft in die gevallen geadviseerd om de verhoging te beperken tot de helft van het verschil met het nieuwe bedrag en dit op te tellen bij het oude bedrag. 5. Soms willen cliënten een voorziening die voor hen makkelijker of luxer, en dus vaak duurder, is. De vraag is dan of de meerkosten vergoed moeten worden. In de regel is het antwoord negatief omdat moet worden uitgegaan van de goedkoopst compenserende voorziening. De duurdere voorziening moet de aanvrager dan zelf betalen. In één geval echter had een cliënt de voorkeur voor een schuifdeur met drempelloze doorgang, boven een goedkopere conventionele deur. Hoewel een conventionele deur in dit geval als een compenserende voorziening kon gelden, schreef ook de ergonomisch adviseur van Argonaut in het programma van eisen voor, dat de voorkeur uitgaat naar een schuifdeur met een drempelloze vrije doorgang. Cliënt is vervolgens verzocht offertes op te vragen op basis van het programma van eisen. Hierdoor waren er de nodige verwachtingen gewekt bij cliënt. Nadat cliënt de offertes had ingediend, is het college bij de beoordeling van de offertes 14

16 afgeweken van het programma van eisen. De commissie acht dit alleen mogelijk als de in de offerte voorgestelde werkzaamheden leiden tot een niet compenserende oplossing. Hiervan zal echter, bij een goed opgesteld programma van eisen, zelden sprake zijn en is in dit geval ook niet gebleken. Verder merkt de commissie nog op dat als het college wil afwijken van programma s van eisen, dit in de regel dient te gebeuren vóórdat de aanvrager is verzocht om offertes te vragen bij aannemers. Bovendien dienen eventuele afwijkingen besproken te zijn met de ergonomisch adviseur van Argonaut en te zijn gemotiveerd. c. Wet werk en bijstand 6. Nog steeds is het praktijk, dat in brieven de termen intrekking, herziening en beëindiging door-, naast- of in plaats van elkaar worden gebruikt. Zo is het in dit verslagjaar meer dan eens voorgekomen dat in een brief wordt gesproken over een voornemen tot intrekking van de uitkering en dat een definitieve beschikking na onderzoek wordt verstuurd terwijl de beslissing om de uitkering te beëindigen al twee weken eerder was verstuurd. Cliënten kunnen in verwarring raken en zich gaan afvragen of hun uitkering wel is beëindigd. De commissie verzoekt om de afsluitende dossieronderzoeken (verrekening vakantiegeld / toezending acceptgirokaart) in komende gevallen niet meer te voorzien van een beschikking tot beëindiging van de uitkering. In de voorkomende gevallen is immers het recht op uitkering al ingetrokken (en valt er niets meer te beëindigen). Andersom komt het ook voor dat eerst het recht op uitkering wordt beëindigd en herzien en vervolgens bijna drie weken later het recht op uitkering wordt ingetrokken. Verder merkt de commissie op dat het college in de regel drie beschikkingen verstuurt die nauw met elkaar samenhangen. De commissie is van mening dat als het recht op bijstand wordt herzien of ingetrokken (met terugwerkende kracht) in dezelfde beschikking kan worden besloten om over te gaan tot terugvordering (het bedrag, de periode, berekening). Een praktijk die de commissie in eerdere adviezen van de afgelopen jaren al vaker heeft moeten constateren. Ook heeft de commissie in de jaarverslagen hierover meerdere keren opmerkingen gemaakt die kennelijk niet worden opgevolgd. 7. In een geval waarbij het ging over de termijn tussen melding bij het UWV en de aanvraag van bijstand bij uw college, bleek dat het gemeentelijk beleid in het Handboek Schulink niet wordt bijgehouden. Hierdoor kunnen (toekomstige) bijstandsgerechtigden ook niet via de website beschikken over actuele informatie. Ook in een zaak waarbij het ging om de afwijzing van langdurigheidstoeslag is gebleken dat het gemeentelijk beleid op deze website niet up to date is. II. Ruimtelijk Domein 8. Wat betreft de welstandsaspecten merkt de commissie op dat de raad van de gemeente Hardenberg in de Welstandsnota Hardenberg Visie op beeldkwaliteit, het gebied Baalder/Baalderveld welstandsvrij heeft verklaard. Dat houdt in dat de bebouwing van dit woongebied niet bijzonder is voor de kern Hardenberg en dat het beleid is gericht op het handhaven van de aanwezige basiskwaliteit. Bij aanvragen om een omgevingsvergunning voor de activiteit bouwen is er veel vrijheid voor de aanvrager, zodanig dat het totaalbeeld van de woongebieden voor een ieder acceptabel blijft. Dit beeld wordt beschermd door de voorschriften uit het geldende bestemmingsplan en aanverwante instrumenten. Bij de behandeling van een bezwaarschrift kwam naar voren dat op de tekening bij de betreffende aanvraag om een omgevingsvergunning wel een stempel akkoord van de gemeentelijk adviseur welstand (22 mei 2012) is geplaatst. Kennelijk heeft er wel een toetsing plaats gevonden van het bouwplan. III. Dienstverlening In één geval heeft de commissie geconstateerd dat een besluit dat was genomen op grond van de Wet basisregistraties adressen en gebouwen genomen was door medewerkers van de publieksdienst, zonder dat zij daartoe waren gemandateerd. Evenmin was in het besluit vermeld (namens) welk 15

17 bestuursorgaan het besluit was genomen. Dit waren echter gebreken die in de beslissing op het bezwaar konden worden hersteld. Overigens heeft de commissie begrepen dat inmiddels de mandaatbesluiten van de gemeenten Ommen en Hardenberg en de Bestuursdienst Ommen-Hardenberg recentelijk geheel zijn doorgelicht en aangepast. De commissie behoeft daarom hierover geen aanbeveling te doen. Aanbevelingen (samengevat) 1 )Artikel 17, lid 1, sub d en bijbehorende beleidsregels schrappen uit de Verordening voorzieningen maatschappelijke ondersteuning gemeente Hardenberg 2012 respectievelijk het Verstrekkingenboek Wmo 2011; 2) Bij onderzoeken naar de belastbaarheid van huisgenoten om huishoudelijk werk te verrichten de resultaten hiervan ook vermelden in het betreffende besluit aan de aanvrager om huishoudelijke hulp. 3. Als het recht op bijstand wordt herzien of ingetrokken (met terugwerkende kracht), dan ook in dezelfde beschikking besluiten om over te gaan tot terugvordering (het bedrag, de periode, berekening). 4. In afsluitende dossieronderzoeken (verrekening vakantiegeld / toezending acceptgirokaart) in komende gevallen niet meer voorzien in een beschikking tot beëindiging van de uitkering. 5. De website voorzien van actuele informatie.. 16

18 Bijlage: (Hoger) beroep / voorlopige voorzieningen Tegen de beslissing op het bezwaar kan beroep bij de rechtbank worden aangetekend. In het verslagjaar is hiervan vergeleken met vorige jaren minder dan gemiddeld gebruik gemaakt. Voor een overzicht van de uitspraken in beroep wordt verwezen naar bijlage 1. overzicht van uitspraken in (hoger) beroep en voorlopige voorzieningen 2012 beroepschriften: voorlopige voorziening: hoger beroep 3 gegrond 0 niet ontvankelijk 7 ongegrond 1 toegewezen 1 afgewezen 1 ongegrond 1 gegrond 17

19 Zaak Voorlopige voorziening (datum + uitspraak) Beroep Rechtbank Zwolle - Lelystad (datum + uitspraak) Hoger Beroep (datum + uitspraak) Leerpunten 1.vergoeding van verhuiskosten 2 intrekken recht op bijstand, terugvorderen wegens niet melden samenwoning 3. werkleeraanbod, weigering inkomensvoorziening (Wet investeren in Jongeren) 4. reguliere bouwvergunning varkensstal 4 april 2012 Gegrond, rechtsgevolgen in stand 3 februari 2011 Ongegrond 8 april 2011 Ongegrond 15 juni 2012 (5 x) Ongegrond 5. ontslag Gegrond, vernietiging bestreden besluit, nieuw besluit op bezwaar nemen 6. afwijzing bijstand, woonplaats niet duidelijk 7. intrekken monumentenstatus 8. omgevingsvergunning voor bouwen varkens stal 23 december 2011 toegewezen 20 november 2011 schorsing 6 september 2012 Ongegrond 10 december 2012 Ongegrond 24 januari 2012 Gegrond, vernietiging bestreden besluit, schorsing primair besluit voor termijn van 6 weken 24 april 2012 Ongegrond 24 april 2012 Gegrond; Vernietiging bestreden besluit; opdracht nieuw besluit op bezwaar te nemen Je kunt niet alle overwegingen van de commissie overnemen en vervolgens in afwijking van het advies het bestreden besluit handhaven zonder nader onderzoek (wat de commissie had geadviseerd) De Wet investeren in jongeren kent ambtshalve een inkomensvoorziening toe. Hierdoor ligt de bewijslast over al of niet samenwonen (hoofdverblijf, financiële verstrengeling) bij de gemeente. Verzending per fax niet aankomen van brieven via verzending per fax is voor rekening van de verzender; verder toepassing van zichts- en afstandskriterium. Goed onderzoek doen en rapport opmaken naar mogelijkheden van herplaatsing Verklaringen buren in snel opgemaakt rapport sociale recherche doorslaggevend Stedebouwkundige situatie van het pand is gewijzigd; ook kriterium bij toekenning. De verleende vrijstelling leidt tot een dusdanige verandering van het gebruik dat in feite sprake is van onomkeerbare verandering van de bestemming; geen vrijstelling van op de plankaart gegeven bestemmingen; geen wijziging van de bestemming van de grond.

20 1

21 2

22 3