Registratienummer collegebesluit:

Transcriptie

1 Gemeente Nieuwkoop College van Burgemeester en Wethouders Raadsvoorstel Portefeuillehouder: F. Buijserd Opgesteld door: Jelte Visser, afdeling Ruimtelijke Ontwikkeling & Grondbedrijf Besluitvormende vergadering: 23 juni 2016 Registratienummer collegebesluit: Raadsnummer: (niet invullen, dit vult de griffie in) Titel / onderwerp: Actualisatie grondexploitaties per 1 januari 2016 Samenvatting: Jaarlijks worden de door de gemeente geïnitieerde grondexploitaties geactualiseerd per 1 januari van het betreffende jaar. Dit jaar gaat de actualisatie gepaard met veel wijzigingen omdat er door nieuwe regels in de BBV en de invoering van de VPB veel aangepast diende te worden. De voornaamste wijzigingen hebben betrekking op: de hoogte van de rente; het percentage waartegen contant gemaakt mag worden; de wijze van berekening van de voorziening; binnen het beheercomplex is de post materiële vaste activa (MVA) in de plaats gekomen van de post niet in exploitatie genomen grond (NIEGG) en hoe met de post risico c.q. onvoorzien zal worden omgegaan. Naast deze wettelijke veranderingen is ook het onderscheid vervallen tussen de sleutel en niet sleutelprojecten. Het algemene beeld is dat de grondexploitaties in totaliteit een verbetering ten opzichte van 2015 laten zien zowel in voortgang als in financieel te verwachten resultaat. Door alle wijzigingen kan de voorziening negatieve complexen worden verlaagd van ,- naar ,- een verschil van ,-, Voor de post onvoorzien wordt ten laste van het jaarrekeningresultaat 2015 een Reserve Onvoorzien grondexploitaties gevormd van ,-. Structureel betekenen de doorgevoerde wijzigingen voor de totale begroting echter wel een voordeel. Ten opzichte van de begroting kan dit voordeel oplopen tot ,- in het jaar

2 Pagina 2 van 18 Voorgesteld besluit: Het college van burgemeester & wethouders stelt de raad voor het volgende te besluiten: 1. Akkoord te gaan met een rente van 1,45% als gemiddelde rente voor de komende jaren als gevolg van de wijziging van de BBV; 2. De hoogte van de Voorziening negatieve saldi grondexploitaties met ingang van 1 januari 2016 voortaan te berekenen op basis van eindwaarde; 3. De financiële consequenties en de stelpost rente te laten vrijvallen ten gunste van het begrotingssaldo; 4. De herziene grondexploitaties per 1 januari 2016 van de projecten vast te stellen; 5. De voorziening negatieve complexen te verlagen met ,- ten gunste van de algemene reserve en dit te verwerken in de jaarrekening 2015; 6. Bij de resultaatbestemming van de jaarrekening 2015 een Reserve Onvoorzien grondexploitaties in te stellen van ,-; 7. De grondexploitatie GZ 92 Ter Aar Vernieuwd Verbonden fase 1 Herstructurering per 1 januari 2016 af te sluiten met een resultaat van 0,-; 8. Het voordelig saldo van Ter Aar Zuid Oost van ,- bij de resultaatbestemming van de jaarrekening 2015 toe te voegen aan de Algemene Reserve Vrij Besteedbaar. Vervolgens dit bedrag in 2016 te onttrekken aan de Algemene Reserve Vrij besteedbaar en toe te voegen aan de grex Noordse Buurt; 9. Het plangebied van grondexploitatie GZ29 Buytewech Noord op te splitsen in een gedeelte BIE van m2 met een boekwaarde ,- en een gedeelte MVA van m2 met een boekwaarde van ,- per 31 december 2015; 10. Het plangebied van grondexploitatie GZ93 Land van Koppen op te splitsen in een gedeelte BIE fase 1 en 2 van m2 met een boekwaarde ,-, een gedeelte gebied openbare ruimte (toekomstig recreatief fietspad) van m2 met een boekwaarde van 0,- en een gedeelte MVA (toekomstig fase 3) van m2 met een boekwaarde van ,- per 31 december 2015; 11. Een voorbereidingskrediet, tijdelijk ten laste van de immateriële vaste activa, beschikbaar te stellen van ,- voor de jaren 2016 tot en met 2019 bestemd voor de herontwikkeling van drie schoollocaties Kompas, Fontein en Vosscheschans in de kern Ter Aar om de werkelijke kosten later bij vaststelling van de grondexploitatie(s) alsdan in te brengen; 12. Een voorbereidingskrediet, tijdelijk ten laste van de immateriële vaste activa, beschikbaar te stellen van ,- bestemd voor de herontwikkeling van de huidige Ashramlocatie in de kern Nieuwkoop om de werkelijke kosten later bij vaststelling van de grondexploitatie(s) alsdan in te brengen; 13. Ten laste van de Voorziening Permanente sociale woningbouw voor de extra 9 sociale huurwoningen in plan Vivero en de 12 extra sociale huurwoningen in plan De Verwondering respectievelijk ,- en ,- beschikbaar te stellen; 14. Het bijgewerkte beheercomplex vast te stellen; 15. Het object B10 Bouwgrond Gerberastraat te Noorden als te verkopen eigendom toe te voegen aan de materiële vaste activa tegen een boekwaarde nihil; 2

3 Pagina 3 van Begrotingswijziging nr. 17 vast te stellen. burgemeester en wethouders van Nieuwkoop mr. G.G.G. Slooters secretaris F. Buijserd burgemeester TOELICHTING Inleiding / aanleiding Probleemstelling De gemeente heeft een groot aantal ruimtelijke projecten (ontwikkelplannen). Verreweg de meeste van deze projecten worden ontwikkeld op grond in bezit van de gemeente. Voor deze projecten is een grondexploitatie opgesteld. Alle grondexploitaties worden, overeenkomstig hetgeen in de kadernota Grondbeleid is vastgelegd, jaarlijks geactualiseerd. Inleiding Jaarlijks wordt er bij de actualisatie gerapporteerd over het programma en de planning met betrekking tot de door de gemeente te exploiteren bouwgronden. Bij deze actualisatie speelde wijzigingen in BBV-regelgeving en de invoering van de vennootschapsbelasting voor overheden een belangrijke rol. Na verloop van ieder kalenderjaar wordt de nieuwe boekwaarde opgemaakt. Dat is het moment om de balans op te maken. Tevens worden de risicoanalyses geactualiseerd. Deze jaarlijkse herziening wordt ter vaststelling voorgelegd aan de gemeenteraad. Na vaststelling vormen de geactualiseerde grondexploitaties het financiële kader voor de verdere uitvoering van elk project. Gronden die de gemeente in bezit heeft maar nog niet in ontwikkeling zijn genomen, worden beheerd in het zogenaamde beheercomplex. Ook het beheercomplex wordt jaarlijks geactualiseerd. Bij dit raadsvoorstel behoren een tweetal bijlagen: Het betreft de notitie Herziening grondexploitaties per die u in twee versies wordt voorgelegd. Een openbare versie met daarin de hoofdstukken 1 tot en met 5 aangevuld met een toelichting op elk project. En een geheime notitie gelijk aan de openbare notitie maar dan aangevuld met hoofdstuk 6 waarin (per project) alle relevante financiële gegevens, verschillenverklaringen etc. in de vorm van uitgebreide projecttoelichtingen. Met deze onderverdeling kan in de openbaarheid worden gesproken over de grondexploitaties, terwijl de specifieke onderdelen die de financiële situatie en de strategische belangen van de gemeente Nieuwkoop kunnen schaden, geheim blijven. 3

4 Pagina 4 van 18 De situatie op de woningmarkt Vorig jaar zijn de volgende parameters in de grondexploitaties gehanteerd. Kostenstijging: in % en daarna 2016 en verder: 2,25% Opbrengstenstijging woningbouw: in % en daarna in 2017 en verder: 2% Opbrengstenstijging bedrijfsterrein: in 2016: 0%, in : 1% en daarna in 2019 en verder: 2% Waar vorig jaar nog sprake was van een aantrekkend herstel, zijn er nu al situaties in de grote steden die duiden op een overspannen markt. Naar het zich laat aanzien zal de gemeente Nieuwkoop ook te maken hebben met een stijgende vraag en dito prijsvorming. Bij de verkoop van kavels is nu al te merken dat de belangstelling steeds groter wordt en er hier en daar al meerdere gegadigden zijn voor één kavel. De huidige stand van zaken qua afzet ligt wel in lijn van de aannames en verwachtingen die vorig jaar bij de actualisatie van de grondexploitaties geformuleerd zijn. Ook de grondprijzen blijken in de markt gerealiseerd te worden, getuige de verkopen in Zuidhoek, De Verwondering, Ter Aar West en Buytewech Oost. Voor de projectmatige bouw is in 2015 een overeenkomst gesloten met Bolton voor plan Vivero. Met de Grondprijzenbrief 2016 is nog eens kritisch naar de hoogte van te hanteren grondprijzen gekeken. De grondprijzen, voor met name de particuliere kavels, zijn nu nog meer gedifferentieerd naar de locaties en/of specifieke ligging binnen het plangebied. Grosso modo leidt de Grondprijzenbrief 2016 (vastgesteld door college op d.d. 26 januari 2016) tot een stijging van 2% van de grondprijzen maar kan ook incidenteel leiden tot een verlaging van de grondprijs. In de Grondprijzenbrief 2016 is aangekondigd dat er voor Zuidhoek fase 4 tussentijds met een definitieve beprijzing gekomen zal worden voordat de verkoop van dit gedeelte zal starten. Deze aankondiging heeft intussen geleid tot een collegebesluit waardoor een hogere opbrengstverwachting voor dit deel van Zuidhoek is aangehouden in de geactualiseerde grondexploitatie. Voor het meerjarenperspectief zijn de gehanteerde parameters ten opzichte van de actualisatie 2015 niet gewijzigd. De parameters die nu binnen de grondexploitaties worden gehanteerd zijn als volgt: Kostenstijging: 2016 en verder: 2,25% Opbrengstenstijging woningbouw: in % en daarna in 2017 en verder: 2% Opbrengstenstijging bedrijfsterrein: in 2016: 0%, in : 1% en daarna in 2019 en verder: 2% Het Nieuwkoopse woningbouwprogramma blijft echter zeer ambitieus. De programma s van De Verwondering, De Zuidhoek en Vivero zijn nog grotendeels opgebouwd uit vrije kavels. De vorig jaar uitgesproken verwachting dat er meer vraag zal zijn naar 2^1 kapwoningen en vrije kavels is uitgekomen, maar om die vraag blijvend te creëren is wel marketing en promotie noodzakelijk, zie verder marktbenadering en marketing en promotie. Om te kunnen anticiperen op de huidige woningbouwmarkt blijft maatwerk per project noodzakelijk. Elke locatie, elk moment in de tijd en elk woningbouwprogramma vraagt een specifieke aanpak om het project tot een succes te maken. Flexibiliteit in het woningbouwprogramma is een belangrijke succesfactor, en daarmee een belangrijk beheersinstrument. Bij iedere actualisatie van de grondexploitaties, en bij de verdere voorbereiding en uitvoering van de projecten, blijven wij sturen op flexibele ontwikkeling, om ons aanbod zo goed mogelijk aan te laten sluiten op de huidige vraag. Flexibele bestemmingsplannen zijn daarbij randvoorwaardelijk. 4

5 Pagina 5 van 18 Als voorbeelden van flexibiliteit kunnen worden genoemd: De woningbouwprogramma s van Buytewech Noord en Langeraar Noordwest zijn aangepast aan de uitkomsten van het woningmarktonderzoek. Het project Land van Koppen bij de kern Noorden is opgestart in samenspraak met een particulier initiatief en de omgeving. Dit heeft geleid tot het weer in beweging krijgen van deze ontwikkeling. Voor Buytewech Noord is het voorstel deze ontwikkeling een jaar op te schuiven waardoor de eerste woningen pas in 2019 worden opgeleverd, maar ook een splitsing van het plangebied is aan de orde. Dit sluit beter aan op de afronding van Buytewech Oost fase 2 en daarmee is er nog strategische grondvoorraad voor de toekomst. De komende jaren ligt de focus met name op de daadwerkelijke bouw van woningen in Buytewech Oost fase 2, Ter Aar West, De Verwondering, Zuidhoek en Langeraar Oost. Alle vijf plannen hebben een onherroepelijk bestemmingsplan. Voor Langeraar Oost is na marktconsultatie een overeenkomst gesloten met Bolton ontwikkeling voor (voorlopig) een deel van het plan. Bij het project Ter Aar West ligt de realisatie ver voor op de planning waardoor de grondexploitatie naar verwachting eind volgend jaar kan worden afgesloten. Marktbenadering Onze uitnodigingsplanologie heeft goede resultaten opgeleverd. Maar bij de toenemende belangstelling dient de vraag zich aan of ook de grondprijsvorming niet in concurrentie tot stand moet komen. In de nota Grondbeleid gaan we hier nader op in. Marketing & promotie Ook al is er sprake van goede belangstelling voor onze projecten en neemt het aantal transacties toe, dan nog staat de gemeente de komende jaren voor de uitdaging om een groot aantal kavels te verkopen. Met name in De Zuidhoek en De Verwondering, maar ook in de andere projecten (ook buiten de gemeentegrenzen) zullen kavels worden aangeboden. Per 1 januari 2016 moeten er nog ca. 230 particuliere kavels voor eind 2025 worden verkocht. De doelgroep voor deze kavels zal veelal bovenlokaal / regionaal gezocht moeten worden. Dat kost tijd en energie en vereist onderscheidend vermogen van onze projecten. Van jaar tot jaar zal de inzet van gerichte gebiedspromotie, doelgroepenbenadering en marketingcommunicatie worden bezien en bekeken worden op effecten zodat er sprake is van een efficiënte inzet van dit instrument. Binnen de grondexploitaties wordt echter rekening gehouden dat de marketing nog zeker de komende drie jaar op hetzelfde niveau noodzakelijk zal blijven om de afzet mogelijk te maken. Ook het gemeentelijke Kavelcentrum blijft een belangrijke rol spelen in deze strategie. Rentekosten en baten Bij de actualisatie per is voor alle projecten nog gerekend met een rentepercentage van 4%. Voor de begroting 2016 werd uitgegaan van een rente van 2,5% maar eind maart 2016 is de commissie BBV gekomen met de Notitie grondexploitatie 2016 die de gemeente niet veel vrijheden meer laat om haar eigen rentebeleid te voeren. Er is nu uitgekomen op een rentepercentage van 1,45%. Dit leidt ten opzichte van 2015 tot een fors verschil in rentekosten van ca. 11,8 mln. In onderstaand overzicht is de opbouw van dit renteverschil weergegeven. 5

6 Pagina 6 van 18 Tabel 1 gevolgen rentekosten van 4% naar 1,45% Project POSITIEVE COMPLEXEN Actualisatie Actualisatie rekenrente 4% rekenrente 1,45% Verschil rekenrente 4% naar 1,45% GZ92 Ter Aar Vernieuwd Verbonden Herstructurering N V=voordeel N=Nadeel GZ93 Land van Koppen V GZ29 Buytewech Noord V GZ30 Langeraar Noordwest V GZ31 Ter Aar West V GZ26 Schoterhoek II V GZ32 Langeraar Oost V TOTAAL POSITIEVE COMPLEXEN V GZ90 Ter Aar Zuidoost *1 NEGATIEVE COMPLEXEN GZ25 De Verwondering V GZ92 Ter Aar Vernieuwd Verbonden 2e fase Brede School N GZ13 Buytewech Oost V GZ15 Gemeentehuis Zevenhoven V GZ16 Zuidhoek en Meijepark V GZ17 Noordse Buurt V TOTAAL NEGATIEVE COMPLEXEN V TOTAAL V *1 is per opgenomen in de grondexploitatie Noordse Buurt als toekomstige opbrengst Beoogd (maatschappelijk) effect Het beoogd effect is dat door middel van de grondexploitaties gewenste ruimtelijke ontwikkelingen mogelijk gemaakt worden. Het rapporteren over de voortgang van de projecten en vaststellen van het financiële kader heeft effect voor de verdere uitwerking van de projecten. Kader / eerdere besluiten / voorgeschiedenis Een groot aantal besluiten ligt aan deze actualisatie ten grondslag. Het gaat daarbij om zowel raadsals collegebesluiten. Bij onderstaande opsomming wordt niet beoogd compleet te zijn. Het merendeel van de projecten betreft een nadere uitwerking van de Structuurvisie Nieuwkoop Deze visie is door de gemeenteraad op 16 juli 2009 vastgesteld. In dezelfde vergadering heeft de raad ook het nieuwe bestemmingsplan Noordse buurt vastgesteld. Daarmee gaf de raad het startsein voor de ontwikkeling van de zogenaamde sleutelprojecten: De Noordse Buurt, een zestal woningbouw locaties ten behoeve van 430 woningen en Nieuw Amstel Oost. Het laatste project betreft géén grondexploitatie. De gemeente heeft afgezien van aankopen in dit gebied. Een belangrijk besluit is de vaststelling door uw raad van de Kadernota Grondbeleid Het grondbeleid van de gemeente vormt het kader waarbinnen het ruimtelijk beleid, zowel ten aanzien van volkshuisvesting, economische zaken en openbare ruimte, als voor infrastructuur, recreatie en natuur op verantwoorde en transparante wijze vorm kan krijgen. In de nota is beargumenteerd waarom de gemeente een faciliterend grondbeleid hanteert voor nieuwe projecten, waarbij de gemeente er dus voor kiest om geen grondposities meer in te nemen maar zich beperkt tot haar publiekrechtelijke rol. In 2016 zal deze Kadernota door uw raad worden herzien. 6

7 Pagina 7 van 18 Niet onvermeld mag blijven het collegeprogramma en het collegeprogramma , waarin een nadere prioritering in de projecten is aangebracht om deze beter te laten aansluiten bij de inzichten van dat moment. Onder meer is toen besloten om de locatie Vrouwenakker-West vooralsnog niet te ontwikkelen (2010) en de ontwikkelingslocatie Land van Koppen versneld op te pakken (2014). In 2011 zijn door de gemeenteraad de Verordeningen Woonfonds Nieuwkoop 2011 en de Structuurvisie deel II vastgesteld waarmee een wettelijke grondslag is gelegd om ontwikkelingsbijdragen en verevening (onder meer ten behoeve van Ter Aar Zuidoost) mogelijk te maken. Overigens is de Structuurvisie deel II beperkt gebleven tot het aanwijzen van gebieden waarop in het kader van de Noordse buurt verevening plaats vindt. Ook uw besluit ten aanzien van de Heroriëntatie op de sleutelprojecten (en dan met name de Noordse Buurt) mag niet onvermeld blijven. Uw raad heeft op 28 juni 2012 gekozen voor een organische ontwikkeling van de Noordse Buurt naar een agrarisch gebied met verspreid liggend glas. Begin 2015 zijn met alle bedrijven die dat wilden afspraken tot koop gemaakt en is reeds een fors deel betaald, gesloopt en gesaneerd. In 2015 zijn voor de Noordse Buurt stappen gezet om tot een duurzame inrichting van het gebied te komen. Ook de jaarlijkse vaststelling van de grondexploitaties, zoals uw besluit 21 mei 2015 met betrekking tot de actualisatie van de grondexploitaties per is van grote invloed op de voorliggende herziening van In oktober 2015 is door u een belangrijk besluit genomen over het aanpassen van de administratieve verwerking en dekking van de Noordse Buurt en Sleutelprojecten. Het onderscheid tussen Sleutelprojecten en niet-sleutelprojecten is administratief verlaten en diverse reserves zijn opgeheven. Er is nu één Algemene reserve vrij besteedbaar en één voorziening nadelige saldi grondexploitaties. Er is in 2015 een belangrijk akkoord gesloten met de corporaties over de grondprijzen voor sociale woningbouw met als titel Grondprijsafspraken sociale huurwoningen gemeente Nieuwkoop Naast de afspraak over de grondprijs is er een minimale exploitatietermijn afgesproken en een verrekeningsbeding indien de woning op termijn toch zal worden verkocht. Vooruitlopend op de gemeentelijke Woonvisie is een woningmarktonderzoek door Companen gedaan. De resultaten van dit woningmarktonderzoek hebben er toe geleid dat de locaties Buytewech Noord en Langeraar Noordwest qua programmering wijzigen en meer de aansluiting zullen zoeken met de uitkomsten van het woningmarktonderzoek. De herprogrammering zal het lagere segment meer gaan bedienen waardoor op de langere termijn vraag en aanbod naar een beter evenwicht zullen groeien. Tenslotte mag in deze paragraaf zeker de invloed van de Notitie Grondexploitaties 2016 van de commissie BBV, Rente 2017 en de invoering van vennootschapsbelasting voor overheden niet onvermeld blijven. Zowel de Notitie als de invoering van de vennootschapsbelasting hebben invloed gehad op deze actualisatie. Participatie / betrokken partijen / personen In de voorbereiding naar deze actualisatie heeft er veelvuldig overleg plaatsgevonden met de accountant/fiscalist vanwege de impact van de Notitie grondexploitaties 2016 en de invoering van de vennootschapsbelasting voor overheden op deze actualisatie. Duurzaamheidsaspecten De gemeente volgt het duurzaamheidsbeleid van het Rijk vertaald in het bouwbesluit met steeds lager wordende EPC-normen. Voor verdergaande verduurzaming binnen de projecten zijn aparte besluiten 7

8 Pagina 8 van 18 nodig zoals dit bijvoorbeeld is besloten voor de Zuidhoek (gasloze wijk) of Schoterhoek II (WKO systeem). Varianten met argumenten voor en tegen Voor alle ruimtelijke projecten geldt dat ieder project meerdere varianten kent. Per project worden deze varianten aan het bestuur voorgelegd en wordt daarover besloten. Het voert te ver om in het kader van dit raadsvoorstel alle mogelijke varianten per project en daar de argumenten voor en tegen van te benoemen. Twee elementen willen we er wel uitlichten. Dat zijn de rente en de herprogrammering van de woningbouwprogramma s voor de projecten Buytewech Noord en Langeraar Noordwest. Voor de rente is een keuze gemaakt door op basis van een meerjarenverwachting uit te gaan van 1,45%. Deze keuze is gebaseerd op het verloop van de leningenportefeuille van de gemeente en de verhouding tussen het eigen en vreemd vermogen van de gemeente. Het gebruik van een interne rente van 2,5%, zoals opgenomen in de begroting 2016, is volgens de Notitie grondexploitaties 2016 niet meer mogelijk. Het wijzigen van de rente raakt echter de totale begroting van de gemeente. En daarnaast kan het ook gevolgen hebben voor de hoogte van de vennootschapsbelasting. Er is daarom gezocht naar evenwicht. Voldoen aan de Notitie grondexploitaties 2016 en tevens meerjarig evenwicht behouden op de gemeentelijke begroting. Dit evenwicht is gevonden in een rentepercentage van 1,45%. Dit is voorgelegd aan de accountant en die kan zich vinden in het gemeentelijk voorstel. De herprogrammering van de project Buytewech Noord en Langeraar Noordwest vloeit voort uit de uitkomsten van het woningmarktonderzoek dat in 2015 is gedaan. Uit dit onderzoek is gebleken dat bij ongewijzigd beleid te weinig aan de onderkant van de markt gebouwd zou gaan worden. Tevens is gebleken dat het aantal woningen op deze locaties tot dusverre veel lager zijn gehouden dan vergelijkbare projecten Ter Aar West en Langeraar Oost. Een en ander heeft geleidt tot een herprogrammering waarbij meer aansluiting is gezocht bij het woningmarktonderzoek in combinatie met het verdichten van de locaties. Voor Buytewech Noord betekent dit dat een gelijk aantal woningen op een kleiner plangebied gerealiseerd kan worden en voor Langeraar Noordwest heeft het tot gevolg dat het aantal woningen omhoog gaat. Voorgesteld besluit Per besluit zal hiernavolgend een toelichting worden gegeven over hoe tot dit beslispunt is gekomen. 1. Akkoord te gaan met een rente van 1,45% als gemiddelde rente voor de komende jaren als gevolg van de wijziging van de BBV; 2. De hoogte van de Voorziening negatieve saldi grondexploitaties met ingang van 1 januari 2016 voortaan te berekenen op basis van eindwaarde; 3. De financiële consequenties en de stelpost rente te laten vrijvallen ten gunste van het begrotingssaldo; Ad 1. Akkoord te gaan met een rente van 1,45% als gemiddelde rente voor de komende jaren als gevolg van de wijziging van de BBV; De nieuwe regels omtrent rentetoerekening aan grondexploitaties moeten voorkomen dat gemeenten meer rente toerekenen aan de grondexploitaties dan dat zij betalen. Ook mogen gemeenten geen rentevergoeding toerekenen voor projecten die gefinancierd zijn met eigen middelen. Het Rijk ziet dit als een vorm van winstneming. Aangezien winsten op grondexploitaties vanaf 2016 onder de Vpb vallen is dit niet langer toegestaan. In de begroting werken we met een rekenrente van 2,5%. Dit percentage komt ongeveer overeen met de gewogen gemiddelde rente over de leningen. Dit rentepercentage wordt toegepast om de kapitaallasten van de materiele vaste activa (gebouwen, vervoersmiddelen, etc.) te bepalen. Ook de grondexploitatieprojecten zijn belast met dit rentepercentage. Omdat een aanzienlijk deel van 8

9 Pagina 9 van 18 de activa van de gemeente met eigen middelen is gefinancierd, wat niet langer is toegestaan, moet het rentepercentage worden bijgesteld. Op basis van de regelgeving zijn er twee mogelijkheden om het rentetarief vast te stellen. Op basis van projectfinanciering (specifiek voor een project aangetrokken financiering) of het gewogen gemiddelde rentepercentage naar rato van het Vreemd Vermogen ten opzichte van het Totale Vermogen van de gemeente. Projectfinanciering valt voor de gemeente moeilijk aan te tonen dus is uitgegaan van het gewogen gemiddelde rentepercentage. De berekening van het gewogen gemiddelde rentepercentage naar rato van het Vreemd Vermogen ten opzichte van Totale Vermogen is als volgt: jaar 2016 jaar 2019 Gewogen gemiddelde rentepercentage 1511,627 2,59% 710,891 2,42% Voorzieningen Langlopende schulden Kasgeldleningen (kort) 0 0 Overige kortlopende schulden Overlopende passiva Vreemd vermogen Eigen vermogen Totaal Vermogen Rentetarief grex (rentepercentage * VV/TV) 1,62% 1,27% Het resultaat is een berekend rentetarief van 1,62% voor het jaar Wat we tevens zien is dat als we de berekening voor 2019 maken dat het rentetarief daalt naar 1,27%. Enerzijds lijkt het niet verstandig om de rente te hoog in te schatten omdat we dan een extra risico lopen op positieve(-re) resultaten op de grondexploitaties die fiscaal belast worden. Anderzijds is het zaak om de rente zo hoog mogelijk in te schatten om de nadelige consequenties voor de begroting te beperken. Rekening houdende met dit dilemma is gerekend met een rentetarief 1,45%, zijnde een middeling van het percentage van 2016 en De accountant heeft ons aangegeven dat deze werkwijze past in het BBV. U wordt voorgesteld dit tarief te bekrachtigen. Bij het opstellen van de begroting is onderkend dat de mogelijke wijzigingen in de rentetoerekening een negatief op de begroting zouden kunnen hebben. Er is een stelpost opgenomen voor de helft van het toen berekende nadeel. Op basis van de huidige inzichten en berekening resteert er een nadeel na inzet van de stelpost van: Verlaging van het renteresultaat door lagere toerekening aan grexen Stelpost rente uit begroting Nadeel in begroting ivm rentetoerekening grexen Ad. 2. De hoogte van de Voorziening negatieve saldi grondexploitaties met ingang van 1 januari 2016 voortaan te berekenen op basis van eindwaarde; Om het nadeel in de begroting te compenseren doen we met deze actualisatie van de grondexploitaties het voorstel om de voorziening negatieve saldi grondexploitaties met ingang van 1 9

10 Pagina 10 van 18 januari 2016 te berekenen op basis van eindwaarde in plaats van op contante waarde. Dit betekent een incidentele extra toevoeging in de voorziening van ,- (verschil contante waarde per 1 januari 2016 en de eindwaarde over de negatieve complexen). Daar staat echter tegenover dat er geen rentetoevoeging hoeft plaats te vinden vanuit de algemene dienst begroting aan deze voorziening. Dit is een structurele begrotingspost van ongeveer 1,1 miljoen. Per saldo ontstaat het volgende effect op de meerjarenbegroting: Verlaging van het renteresultaat door lagere toerekening aan grexen Stelpost rente uit begroting Nadeel in begroting ivm rentetoerekening grexen Voorziening negatieve grexen op EW Effect op begrotingssaldo Ad 3. De financiële consequenties en de stelpost rente te laten vrijvallen ten gunste van het begrotingssaldo; Door het waarderen van de voorziening op eindwaarde ontstaat er een aanzienlijk voordeel op de begroting. Wij stellen voor om dit voordeel met de stelpost voor renteontwikkeling, die was ingesteld vanwege de rentetoerekening aan de grondexploitaties, in de begroting 2016 t/m 2019 te laten vrijvallen ten gunste van het begrotingssaldo. Er is nog wel een aantal onzekerheden ten aanzien van de rente. Niet alleen veranderen de regels omtrent de rente die ten laste mag worden gebracht aan de grondexploitaties, maar ook voor de gehele begroting in totaliteit. De rente in de hele begroting zal dalen richting 0%. Bij een rente van 0% is de annuïtaire afschrijvingsmethode gelijk aan de lineaire. Dat betekent een verschuiving van de afschrijvingslasten naar voren. Wat op korte en middellange termijn tot een extra last leidt in de begroting. Daarnaast moeten we ook beoordelen in hoeverre de afbouw van rente toegeschreven aan grondexploitaties te relateren is aan de afbouw van de leningenportefeuille en wat de consequenties daarvan zijn. Incidenteel kunnen de risico s overigens worden gedekt uit de egalisatiereserve renteschommelfonds. Bij de Uitgangspuntennotitie en de Begroting 2017 komen we terug op de hier benoemde risico s. 4. De herziene grondexploitaties per 1 januari 2016 van de projecten vast te stellen; Conform de kadernota Grondbeleid dienen de grondexploitaties jaarlijks te worden herzien en vastgesteld. Met ingang van deze actualisatie wordt er geen onderscheid meer gemaakt tussen sleutel en nietsleutelprojecten. Met het raadsbesluit van 15 oktober 2015 (RB ) is dit onderscheid tussen de projecten vervallen en is er nu alleen nog een onderscheid tussen positieve en negatieve complexen. De positieve complexen zijn verwachtingen waar op het moment van realisatie, tussentijds of bij het afsluiten van de grondexploitatie een resultaat genomen wordt en richting de resultaatrekening gaat van het betreffende jaar. Voor de negatieve complexen zal jaarlijks de Voorziening negatieve saldi grondexploitaties aangepast moeten worden, zie beslispunt 5. 10

11 Pagina 11 van 18 In onderstaande tabel zijn de te verwachten resultaten van projecten weergegeven. Een vergelijking met voorgaand jaar is moeilijk te maken omdat toen het resultaat van de sleutelprojecten middels de afdracht per 31 december 2019 naar de Noordse Buurt op nul werd gesteld. Tabel resultaten grondexploitaties netto contant per Verschil in miljoenen POSITIEVE COMPLEXEN GZ 92 Ter Aar Vernieuwd Verbonden herstructurering 0,0 0,0 0,0 GZ 90 Ter Aar Zuidoost (afdracht NB in 2019 vlgs rapportage 2015) 2,1 0,0-2,1 GZ 93 Land van Koppen (afdracht NB in 2019 vlgs rapportage 2015) 0,3 0,5 0,2 GZ29 Buytewech Noord (afdracht NB in 2019 vlgs rapportage 2015) 9,1 5,9-3,2 GZ30 Langeraar Noordwest (afdracht NB in 2019 vlgs rapportage 201 3,6 3,8 0,2 GZ31 Ter Aar West (afdracht NB in 2019 vlgs rapportage 2015) 1,3 2,2 0,9 GZ26 Schoterhoek II 1,9 3,4 1,5 GZ32 Langeraar Oost 0,0 0,4 0,4 TOTAAL POSITIEVE COMPLEXEN 18,3 16,1-2,2 in miljoenen NEGATIEVE COMPLEXEN GZ 25 De Verwondering - 3,2-0,6 2,6 GZ 92 Ter Aar Vernieuwd Verbonden 2e fase Brede school - 0,3-0,5-0,1 GZ13 Buytewech Oost - 4,3-4,5-0,2 GZ15 Gemeentehuis Zevenhoven - 0,6-0,5 0,1 GZ16 Zuidhoek en Meijepark - 9,4-7,0 2,3 GZ32 Langeraar Oost - 0,9 0,0 0,9 TOTAAL NEGATIEVE COMPLEXEN - 18,6-13,0 5,6 GZ17 Noordse buurt *1-32,5-25,9 6,6 TOTAAL NEGATIEVE COMPLEXEN (incl. Noordse buurt) - 51,1-39,0 12,2 *1 32,5 mln in 2019 voor nodig vanuit de sleutelprojecten en de voorziening om netto contant per op nul te komen Bij de positieve grondexploitaties is wel te zien dat voor Buytewech Noord de herprogrammering bij gelijkblijvend aantal woningen leidt tot een vermindering van het resultaat met ca. 3,2 mln. Voor Langeraar Noordwest is dat niet aan de orde omdat de gevolgen van de herprogrammering kan worden opgevangen door een toename van het aantal woningen. Over Ter Aar Zuidoost wordt niet meer apart gerapporteerd. Baten worden als opbrengst meegenomen in de Noordse Buurt want de inkomsten worden gegenereerd op basis van een anterieure overeenkomst die een rechtstreekse link hebben met de afspraken over de Noordse Buurt. Het totale resultaat van de positieve complexen neemt af met 2,2 mln. Bij de negatieve complexen is een forse verbetering te zien. Daar is inclusief de Noordse Buurt een verbetering te zien van 12,2 mln. netto contant per van - 51,1 naar - 39,0 mln. De verbetering van het resultaat worden vooral veroorzaakt door de projecten De Verwondering, Zuidhoek en de Noordse Buurt. De redenen zijn voornamelijk gelegen in de verlaging van de post rente en het niet meer opnemen van de post onvoorzien als kostenpost. 11

12 Pagina 12 van 18 Voor Zuidhoek heeft er een herwaardering van de uit te geven percelen van fase 4 plaatsgevonden waardoor er per saldo meer inkomsten worden verwacht. Buytewech Oost is iets verslechterd doordat er een afwaardering van bouwgrond gelegen in fase 1 is gedaan voor een bedrag van 0,6 mln. In Ter Aar Vernieuwd Verbonden is de opzet van fase 2 opnieuw gewijzigd Er worden gesprekken gevoerd met de tennisvereniging TVTA over een herinrichting van het totale complex. De verwerving van de terrein van de voormalige waterzuivering heeft plaatsgevonden en is in de exploitatie verantwoord. Aan de hand van het stedenbouwkundig plan zoals bekend begin 2016 is de opzet van de grondexploitatie gemaakt. 5. De voorziening negatieve complexen te verlagen met ,- ten gunste van de algemene reserve en dit te verwerken in de jaarrekening 2015; Op advies van de accountant is de financiële constructie voor de sleutelprojecten en de Noordse Buurt zoals opgenomen in beslispunt 8 van het raadsbesluit van 11 februari 2010, nummer niet meer aan de orde. Met het raadsbesluit van 15 oktober 2015 nummer RB is de wijze van dekking van het tekort op de Noordse Buurt gewijzigd. De reserve sleutelprojecten is daarmede komen te vervallen. Er is vanaf dat moment één Voorziening nadelig saldo grondexploitaties voor alle negatieve complexen. De stand van de voorziening is per 31 december 2015 ca. 44,3 mln, zie onderstaande toelichting. V Nadelige saldi grondexploitatie Beginsaldo 2015 A Toevoeging onttrekking Rentetoevoeging Prim. Begr Aanpassen rente 2015 RB , (VJN) Onttrekking resultaat Damstaete RB , (actualisatie) Opheffen vz negatieve sleutelprojecten RB , Vormen Vz Noordse Buurt RB , Vrijval ivm rente-aanpassing per RB , (NJN) Vrijval ivm rente-aanpassing per (sleutelproj) RB , (NJN) B C Eindsaldo 2015 D= A+B-C Behoefte per 1 januari 2016 Er is voor de gemeente volgens de Notitie grondexploitaties 2016 een keuze of de behoefte aan een voorziening te berekenen op basis van een netto contante waarde of de eindwaarde. De keuze is nu gemaakt om dat op basis van eindwaarde te doen. Voor de negatieve complexen is per 1 januari 2016 op eindwaarde een bedrag van 43,9 mln. nodig om de tekorten via de voorziening af te dekken, zie laatste kolom onderstaande tabel. 12

13 Pagina 13 van 18 NCW NCW EW variabel in miljoenen NEGATIEVE COMPLEXEN GZ 25 De Verwondering - 3,2-0,6-0,7 GZ 92 Ter Aar Vernieuwd Verbonden 2e fase Brede school - 0,3-0,5-0,5 GZ13 Buytewech Oost - 4,3-4,5-4,8 GZ15 Gemeentehuis Zevenhoven - 0,6-0,5-0,5 GZ16 Zuidhoek en Meijepark - 9,4-7,0-8,2 GZ32 Langeraar Oost - 0,9 0,0 zie positief 0,0 0,0 0,0 TOTAAL NEGATIEVE COMPLEXEN - 18,6-13,0-14,7 GZ17 Noordse buurt *1-32,5-25,9-29,2 TOTAAL NEGATIEVE COMPLEXEN (incl. Noordse buurt) - 51,1-39,0-43,9 Resultaat Er is per eind 2015 ca. 44,3 mln beschikbaar in de voorziening. De behoefte per 1 januari 2016 is echter 43,9 mln.. Dit betekent een verschil van 0,33 mln. die kan terugvloeien naar de algemene reserve, zie onderstaande toelichting. Eindsaldo 2015 D= A+B-C behoefte op basis actualisatie 2016 Noordse buurt (incl. bijdrage Ter Aar Zuid Oost) zonder onvoorzien EW negatieve complexen zonder onvoorzien EW totaal behoefte voorziening negatief complex per 1 januari 2016 E EW Gewenste afbouw van de voorziening negatieve complexen tgv de lopende rekening c.q. algemene reserve F=E-D Bij de resultaatbestemming van de jaarrekening 2015 een Reserve Onvoorzien grondexploitaties in te stellen van ,-; Tot dusverre is het gebruikelijk om binnen de grondexploitaties een aparte post onvoorzien op te nemen. Deze post wordt berekend op basis van een inventarisatie van de risico s per project en daar een Monte Carlo-analyse op los te laten. Deze werkwijze wordt met ingang van deze actualisatie verlaten. Hiervoor zijn een aantal redenen te benoemen. De notitie Grondexploitaties 2016 verwijst in bijlage 1 expliciet naar de artikelen 6.2.4, en van het Bro (Besluit Ruimtelijke Ordening). In deze artikelen wordt precies aangegeven welke kosten en opbrengsten mogen worden opgenomen in een grondexploitatie. De post onvoorzien komt hier niet in voor. Ook is het vanwege de VPB niet aan te bevelen deze post in de grondexploitatie op te nemen. In de grondexploitatie is de post onvoorzien een kostenpost. In de praktijk is het echter een risico inschatting. Als het risico zich niet voor zal doen ontstaat er in de toekomst een positief effect en dus een hogere belastingplicht. 13

14 Pagina 14 van 18 De nieuwe werkwijze is dat er een aparte bestemmingsreserve onvoorzien negatieve complexen zal worden gevormd op basis van de uitkomsten van de Monte Carlo-analyse over alleen de negatieve complexen. Deze risicoanalyse zal jaarlijks worden gedaan en opgenomen blijven in de jaarlijkse rapportage. De reserve zal worden zal worden gevormd ten laste van de resultaatbestemming jaarrekening Voor deze actualisatie 2016 betekent dit een post van 2,319 mln per 1 januari 2016, zie onderstaande tabel. berekende onvoorzien NEGATIEVE COMPLEXEN GZ 25 De Verwondering GZ 92 Ter Aar Vernieuwd Verbonden 2e fase Brede school GZ13 Buytewech Oost GZ15 Gemeentehuis Zevenhoven GZ16 Zuidhoek en Meijepark GZ32 Langeraar Oost TOTAAL NEGATIEVE COMPLEXEN GZ17 Noordse buurt (incl. bijdrage Ter Aar Zuidoost) TOTAAL NEGATIEVE COMPLEXEN (incl. Noordse buurt) De grondexploitatie GZ 92 Ter Aar Vernieuwd Verbonden fase 1 Herstructurering per 1 januari 2016 af te sluiten met een resultaat van 0,-; De herstructurering die door de WDA de afgelopen jaren is gedaan zijn afgerond inclusief de aanpak van het omliggende openbare gebied. Het resultaat is welkome aanvulling op het bestaande woningaanbod in de sociale huur en dat de gemeente met de inzet van de gemeentelijke reserve WDA financieel neutraal heeft kunnen doen. 8. Het voordelig saldo van Ter Aar Zuid Oost van ,- bij de resultaatbestemming van de jaarrekening 2015 toe te voegen aan de Algemene Reserve Vrij Besteedbaar. Vervolgens dit bedrag in 2016 te onttrekken aan de Algemene Reserve Vrij besteedbaar en toe te voegen aan de grex Noordse Buurt; Ter Aar Zuid oost is naar de definitie geen grondexploitatie in de zin dat de gemeente directe sturing kan geven aan het project en dus het resultaat. Er is een anterieure overeenkomst met Volker Wessel gesloten waarin is bepaald dat er per woning een financiële overdracht richting de gemeente zal plaats vinden. Wel heeft deze deal een rechtstreekse koppeling met de Noordse Buurt omdat Ter Aar Zuid oost een van de compensatieprojecten is. De verantwoording van Ter Aar Zuidoost zal dus voortaan via de grondexploitatie Noordse Buurt geschieden. 9. Het plangebied van grondexploitatie GZ29 Buytewech Noord op te splitsen in een gedeelte BIE van m2 met een boekwaarde ,- en een gedeelte MVA van m2 met een boekwaarde van ,- per 31 december 2015; 14

15 Pagina 15 van 18 Als gevolg van de uitkomsten van het woningmarktonderzoek is nog eens kritisch gekeken naar de woningbouwprogrammering van Buytewech Noord. Daarnaast spelen de striktere bepalingen die de Notitie grondexploitatie 2016 van de BBV op het punt van het binnen 10 jaar komen tot een realisatie, de mogelijke toekomstige versoepeling van de 20 KE zonering en het feit dat er tot 2020 niet meer contingenten beschikbaar komen dan de 166 woningen die thans zijn opgenomen. Bovengenoemde aspecten hebben ertoe geleidt dat het totale plangebied opgesplitst kan worden in een gedeelte dat binnen 10 jaar bebouwd gaat worden met een bijgesteld programma welke aansluit bij de uitkomsten van het woningmarktonderzoek en een gedeelte vooralsnog niet te ontwikkelen. Naast het bijgestelde programma is tevens benut dat dit bijgestelde programma tevens de mogelijkheid biedt om het plan te verdichten vergelijkbaar aan Ter Aar West en Langeraar Oost. Er is gekomen tot een splitsing in m2 als gedeelte dat in exploitatie zal blijven (BIE) en een gedeelte van m2 dat als strategische grond in de materiële vaste activa (MVA) zal worden opgenomen. De splitsing van de boekwaarde is gedaan op basis van vierkante meters grond voor de inbrengwaarde van de grond. De gerealiseerde plankosten tot op heden zijn opgenomen in de boekwaarde BIE. 10. De boekwaarde van de grondexploitatie GZ93 Land van Koppen her te verdelen in een gedeelte BIE fase 1 en 2 van m2 met een boekwaarde ,-, een gedeelte MVA (toekomstig recreatief fietspad) van m2 met een boekwaarde van 0,- en een gedeelte MVA (toekomstig fase 3) van m2 met een boekwaarde van ,- per 31 december 2015; Verleden jaar is bij de vaststelling van de grondexploitatie Land van Koppen besloten om de totale boekwaarde ten laste te brengen van het gedeelte te brengen dat op korte termijn in exploitatie (BIE) zal worden genomen. De accountant heeft daarover verleden jaar een opmerking over gemaakt en was het vanuit het oogpunt van de BBV-regels niet eens met deze handelwijze. Met bovenstaand besluit wordt dit in overeenstemming gebracht met de opmerking van de accountant. 11. Een voorbereidingskrediet, tijdelijk ten laste van de immateriële vaste activa, beschikbaar te stellen van ,- voor de jaren 2016 tot en met 2019 bestemd voor de herontwikkeling van drie schoollocaties Kompas, Fontein en Vosscheschans in de kern Ter Aar om de werkelijke kosten later bij vaststelling van de grondexploitatie(s) alsdan in te brengen. Door de ontwikkeling van het IKC in Ter Aar in de 2 e fase van het plan Ter Aar Vernieuwd Verbonden komt er ruimte voor nieuwe ontwikkelingen op een drietal schoollocaties. Om deze locaties tijdig, dus zonder leegstand, een andere bestemming te geven wordt hierbij een voorbereidingskrediet gevraagd om plannen te ontwikkelen en een bestemmingsplan op te starten inclusief de noodzakelijke onderzoeken. De invulling van de locaties bestaat vooralsnog uit een gevarieerd aanbod van woningen. Te zijner tijd zal echter het bestemmingsplan en de grondexploitaties ter vaststelling worden voorgelegd en dan zal duidelijk zijn welk programma er definitief gaat komen. 12. Een voorbereidingskrediet, tijdelijk ten laste van de immateriële vaste activa, beschikbaar te stellen van ,- bestemd voor de herontwikkeling van de huidige Ashramlocatie in de kern Nieuwkoop om de werkelijke kosten later bij vaststelling van de grondexploitatie(s) alsdan in te brengen. Nu het Ashram als bouwheer al vergevorderd is met de planvorming en er over ongeveer een jaar sprake zal zijn van bouwactiviteiten op de nieuwe locatie is het tijd om na te gaan denken over een nieuwe invulling op deze locatie. Om leegstand van het huidige complex te voorkomen is een voortvarende aanpak noodzakelijk om tijdig uitvoering te kunnen aan een nieuwe bestemming. Medio 2018 zal volgens planning de nieuwe school in gebruik worden genomen. Met het 15

16 Pagina 16 van 18 voorbereidingskrediet kunnen stedenbouwkundige verkenningen worden gedaan en diverse onderzoeken op het gebied van bodem, lucht en geluid worden uitgevoerd. Maar ook kunnen voorbereidingen worden getroffen voor de sloop van het gebouw. 13. ten laste van de Voorziening Permanent sociale woningbouw voor de extra 9 sociale huurwoningen in plan Vivero en de 12 extra sociale huurwoningen in plan De Verwondering respectievelijk ,- en ,- beschikbaar te stellen. Op 21 april 2016 heeft uw raad een besluit genomen voor de bouw van extra sociale woningbouw bovenop de bestaande woningbouwopgave. Met het raadsbesluit over de extra sociale woningbouw worden twee Voorzieningen geopend. Een Voorziening Permanente sociale woningbouw en een Voorziening Niet permanente sociale woningbouw. De Voorzieningen worden respectievelijk gedekt door een onttrekking aan de Reserve Goedkope Woningbouw en de Algemene Reserve Vrij Besteedbaar. Op de twee locaties van dit beslispunt zullen permanente woningen worden gerealiseerd binnen de reeds vastgestelde grondexploitaties Langeraar Oost en De Verwondering. Deze woningen komen in plaats van de geplande koopwoningen. Met dit besluit wordt het verlies aan grondopbrengsten voor de grondexploitaties GZ 32 Langeraar Oost en GZ 25 De Verwondering volledig gecompenseerd. 14. Het bijgewerkte beheercomplex vast te stellen; In 2016 zijn nieuwe voorschriften van de commissie BBV gaan gelden voor de gemeentelijke financiële administratie. Gevolg daarvan is onder meer dan de strategische voorraad niet langer wordt gerekend tot de niet in exploitatie genomen gronden (NIEGG). Ook de strategische voorraad wordt gerekend tot de materiële vaste activa (MVA). Daarom kunnen hieraan per 1 januari 2016 niet langer rente en andere (indirecte) kosten en opbrengsten worden toegerekend. Binnen de administratie zullen de strategische gronden op de balans worden toegelicht als materiële vaste activa (MVA); strategische gronden. De financiële gevolgen van de wijziging in de verantwoording zullen voor 2016 worden meegenomen in de najaarsnota en voor 2017 en latere jaren in de begroting Het object B10 Bouwgrond Gerberastraat te Noorden als te verkopen eigendom toe te voegen aan de materiële vaste activa tegen een boekwaarde nihil; Voor de toelichting van beslispunt 15 wordt verwezen naar het geheime deel van de rapportage over de grondexploitaties. 16

17 Pagina 17 van Begrotingswijziging nr.17 vast te stellen. Bovenstaande beslispunten leiden tot de onderstaande wijziging nr. 17 van de begroting voor het programma Ruimtelijke ontwikkeling. Structurele doorwerking Programma X Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten Lasten Baten 1 Ruimtelijke ontwikkeling Ruimtelijk beheer 3 Sociaal domein 4 Bestuur en dienstverlening 5 Algemene dekkingsmiddelen Saldo Mutaties reserves 1 Ruimtelijke ontwikkeling Ruimtelijk beheer 3 Sociaal domein 4 Bestuur en dienstverlening 5 Algemene dekkingsmiddelen Saldo Totaal Per saldo *) *) Let op: Een 'min'teken betekent een voordeel Kanttekeningen / risico's en beheersmaatregelen Elk project waarin bepaalde doelen zijn gesteld kent risico s. In het geval van ruimtelijke ordeningsprojecten gaat het over risico s zoals kostenoverschrijdingen, extra kosten, gederfde inkomsten of vertraging. Het doel van de risicoanalyse is het identificeren, waarderen en beheersen van projectrisico s zodat we inzicht krijgen in de waarschijnlijkheid van het berekende resultaat in de grondexploitatie. Zoals vastgelegd in de Kadernota grondbeleid wordt voor alle lopende grondexploitatieprojecten een risicoanalyse opgezet. In juni 2011 heeft de gemeenteraad de eerste risicoanalyses voor alle grondexploitaties vastgesteld. Deze analyses worden nu periodiek geactualiseerd als vast onderdeel van de jaarlijkse actualisatie. In de risico analyses worden per risico een of meer beheersmaatregelen geformuleerd die er op zijn gericht om het risico niet te laten optreden. Doordat duidelijk is welke risico s de grootste financiële impact hebben is ook helder welke sturing het meeste rendement oplevert Financiële en juridische gevolgen De financiële consequenties voor de gemeente zijn met dit voorstel groot. In de voorstellen met betrekking tot de jaarrekening 2015 zullen u een aantal voorstellen worden gedaan die een verband hebben met voorliggend voorstel. Bijlagen 1. Raadsbesluit Actualisatie grondexploitaties per Notitie Herziening grondexploitaties per openbare versie 3. Notitie Herziening grondexploitaties per geheime versie Advies meningsvormende raad (griffie)tips vooraf:

18 Pagina 18 van 18 De gemeenteraad heeft B&W gevraagd om voortaan in de stellen keuze mogelijkheden te presenteren en daarbij risico s te onderzoeken en toe te lichten. Begin met het opstellen van het raadsvoorstel (blijf bij de kern; bedenk voor wie je het schrijft (raadsleden/inwoners) en daarna pas het collegevoorstel (dat is uitgebreider en bevat meer details). Vul je een item niet in zet daar dan niet van toepassing zodat het voor de lezer duidelijk is dat je er wel aandacht aan hebt besteed. Als je afkortingen gebruikt schrijf ze dan de eerste keer volledig uit en zet de afkorting erachter tussen haakjes. Geef aan waarvoor de bijlagen bedoeld zijn en bedenk goed wat de toegevoegde waarde voor de gemeenteraad is van de achtergrondinformatie; overspoel ze niet met informatie. Maak je een publicatie over dit onderwerp voor Nieuwkoop Nieuws of elektronisch gemeenteblad vermeld dan ook de datum van behandeling in de meningsvormende raad en niet alleen de datum van besluitvormende raadsvergadering; De meningsvormende raad is namelijk het beste moment voor belanghebbenden om in te spreken. 18