Samen wérken. Samen voor de jeugd. voor de Jeugd. Regionale Uitvoeringsagenda Jeugdhulp 2016

Transcriptie

1 Samen wérken voor de Jeugd Op 10 december 2015 voor vaststelling voorgelegd aan de Bestuurscommissie Jeugdhulp Regio Hart van Brabant

2 Waarom deze Uitvoeringsagenda? Onder het motto Samen voor de Jeugd zetten we grote stappen richting een adequater jeugdstelsel. Er wordt veel werk verzet en we boeken aansprekende resultaten. Onze regio loopt zelfs voorop waar het gaat om jongerenparticipatie. We luisteren naar de jongeren en betrekken hen zoveel mogelijk bij het maken van beleid. Immers, wie weet beter wat goed voor hen is dan zijzelf? In de afgelopen jaren zijn we vooral bezig geweest met de voorwaarden om tot een nieuw stelsel te komen: samenwerking zoeken en verstevigen, de toegang vormgeven, uitvoeringsprocessen en instrumenten ontwikkelen, contractering et cetera. Waar in het Uitvoeringsplan 2015 voornamelijk vragen speelden rondom inrichting en continuïteit, is er in de Uitvoeringsagenda 2016 meer ruimte én noodzaak om ons op concrete inhoudelijke opdrachten en resultaten te richten is het jaar waarin we daadwerkelijk de inhoudelijke slag gaan maken ( transformeren ) en de uitvoering van de Jeugdwet steeds verder verbeteren. Het Uitvoeringsplan, of voor 2016 de Uitvoeringsagenda, geeft jaarlijks binnen de overeengekomen kaders 1 verdere invulling aan de afspraken tussen de regio en de gastheergemeente. De Uitvoeringsagenda is daarmee een belangrijk instrument voor uitvoering en doorontwikkeling. Gebaseerd op onze gezamenlijke doelstellingen en waarbij ieder zijn eigen rol en verantwoordelijkheid neemt. opgroeien. Terug naar de basis, waarin de jongere en zijn of haar ouders en omgeving centraal staan en waar gezinnen zelf de regie hebben en houden. Wat is dan écht onze opgave? Kijken we naar het gezin vanuit regels en indicaties (onze systeemwereld) of naar wat werkelijk de bedoeling is, vanuit de leefwereld van onze inwoners? Als regio hebben we voor 2016 acht inhoudelijke opgaven geformuleerd om hulp te verbeteren, gebaseerd op de beleidsdoelstellingen in het Regionaal Beleidskader. In hoofdstuk 2 werken we deze opgaven uit en koppelen ze aan de opdrachtnemers (gemeenten en maatschappelijke partners), we benoemen de resultaten en de acties die nodig zijn om daar te komen. In hoofdstuk 3 zijn de bestuurlijke opgaven voor 2016 geformuleerd. Deze betreffen enerzijds wat er nodig is om daadwerkelijk te transformeren en anderzijds wat dit komend jaar nog vraagt voor de inrichting van ons stelsel. Leeswijzer In hoofdstuk 1 allereerst: wat houdt transformeren precies in en wat vraagt dat van ons? Het doel van de transformatie is om de zelfredzaamheid van gezinnen te vergroten en kinderen gezond en veilig te laten Het laatste hoofdstuk betreft de bestuurlijke opdracht aan de gastheergemeente. Wat is er nodig om de taak van facilitator van de regionale uitvoering ook in 2016 goed te vervullen? In de bijlage wordt aangegeven hoe de feitelijke uitvoering van de Agenda wordt bekostigd. 1 Deze kaders zijn het Regionaal Beleidskader, de gemeenschappelijke regeling HvB, de uitvoeringsovereenkomst en de regiobegroting 2

3 Inhoud Hoofdstuk 1 Transformeren, een nieuw samenspel Waarom ook alweer? Bewegen naar meer eigen kracht Transformeren is kijken door een andere bril Sturen op maatschappelijk resultaat Rollen, taken en samenwerking 6 Hoofdstuk 2 Inhoudelijke opgaven Acht concrete, inhoudelijke opgaven Nadere uitwerking 8 Hoofdstuk 3 Bestuurlijke opgaven Transformatieopgaven Inrichtingsopgaven 12 Hoofdstuk 4 Opdracht aan de gastheergemeente Continuïteit en efficiëntie van de uitvoering Inkoop en contractering van de regionale jeugdhulp Monitoring voor beleid en management Regionale samenwerking ondersteunen 20 Bijlage: Begroting Uitvoeringsagenda Regionale Jeugdhulp

4 Hoofdstuk 1 Transformeren, een nieuw samenspel 1.1 Waarom ook alweer? We willen allemaal dat onze jeugd gezond, veilig en prettig opgroeit. En dat kinderen, jongeren en gezinnen passende ondersteuning krijgen wanneer dat nodig is. In de afgelopen jaren is hulp, ondersteuning en zorg aan onnodig complex en duur geworden. Gezinnen hebben te maken met (te) veel verschillende regelingen en professionals, terwijl zij niet altijd de ondersteuning krijgen die ze nodig hebben. Verandering was en is dus hard nodig. We willen een eenvoudiger en effectiever jeugdstelsel, dat bovendien betaalbaar is. Maar dat vooral beter aansluit op de eigen kracht en sociale netwerken van kinderen en ouders. Als regio hebben wij daarom ambities geformuleerd die laten zien wat wij belangrijk vinden. De instellingen hebben zich hierbij aangesloten. Dit is onze gezamenlijk ambitie: Onze kinderen groeien prettig, gezond en veilig op. En ouders zijn goed in staat hun kinderen op te voeden. Ouders worden versterkt bij wat ze zelf kunnen en problemen worden voorkomen. Opvoeden is een zaak van ons allemaal, iedereen kan een bijdrage leveren. Jongeren ontwikkelen hun talenten en halen een startkwalificatie. Soms is er meer nodig: dan is er een hulpverlener in de buurt die snel in gesprek gaat met het gezin. Aan kinderen en gezinnen die langdurig hulp nodig hebben, bieden we hulp op maat. Bij risico s wordt er snel en adequaat gehandeld. 1.2 Bewegen naar meer eigen kracht Ouders zijn verantwoordelijk voor het welzijn van hun kinderen, dat is logisch. Toch laat de praktijk zien dat veel zorg en begeleiding nu in handen is van professionals. Die bovendien vaak gericht zijn op meer intensieve jeugdhulp. Als we de ondersteuning voorstellen als een piramide de brede basis verbeeldt de eigen kracht en de top intensieve en specialistische ondersteuning dan willen we een beweging naar beneden teweegbrengen: een bredere basis van eigen kracht, ontmoeting en het sociale netwerk van het gezin; minder kinderen, jongeren en gezinnen hebben (tijdelijk) behoefte aan lichte ondersteuning; een kleinere groep jongeren en gezinnen heeft intensieve ondersteuning nodig. INTENSIEVE EN SPECIALISTISCHE ONDERSTEUNING TOEGANG VOOR ONDERSTEUNINGSVRAGEN LICHTE ONDERSTEUNING ONDERSTEUNING IN DE PERSOONLIJKE OMGEVING EIGEN KRACHT 4

5 1.3 Transformeren is kijken door een andere bril Veilig en fijn opgroeien begint thuis; het gezin is de basis. En iedereen in en rondom het gezin draagt een steentje bij. Onze samenleving ziet in dat de opvoeding door ouders en omgeving moet versterken, en dat de overheid zo min mogelijk de zorg moet overnemen. Uiteraard wel met passende ondersteuning wanneer dat nodig is. De nieuwe zorg voor jeugd vraagt om een andere manier van denken en handelen. De belangrijkste opgave ligt daarmee direct bij onszelf. Om de gewenste beweging te realiseren zullen we ons als overheid anders moeten opstellen. Ander gedrag stimuleren bij aanbieders en inwoners. Maar we zullen ook zelf van mindset moeten veranderen. Het vraagt dat we niet langer naar de problemen van een gezin kijken vanuit regelingen en indicaties, maar kijken naar wat er écht nodig is om het gezin weer op de rails te krijgen. Van de systeemwereld naar de leefwereld. Dat betekent een andere relatie tussen de gemeente en inwoners. We gaan van zorgen voor naar zorgen dat ; van regelstellend naar ondersteunend en faciliterend; van recht op een regeling, naar recht op een oplossing. Dat houdt in dat we meer verantwoordelijkheid bij de gezinnen zelf (durven te) beleggen, en ondersteunen op basis van rechtvaardigheid in plaats van rechtmatigheid. Het vraagt ook een andere relatie tussen gemeente en partners (aanbieders, maatschappelijke instellingen). Van hiërarchisch opdrachtgeverschap naar samen verantwoordelijkheid nemen voor het resultaat, en van protocollen naar professionele ruimte. Het is ieders taak om te blijven kijken naar wat werkelijk de bedoeling is, wat werkelijk helpt voor een gezin. De kern is dat iedereen zich realiseert dat contracten, budgettering, protocollen en verantwoordingsprocessen slechts ondersteunend en faciliterend zijn aan wat een kind nodig heeft om gezond en veilig op te groeien, en wat een gezin nodig heeft om daarvoor een stabiele basis te bieden. 1.4 Sturen op maatschappelijk resultaat In de oude situatie konden mensen vanuit een verzekerd recht een beroep doen op zorg en ondersteuning. Aan de hand van landelijke criteria werd onafhankelijk vastgesteld of iemand hiervoor in aanmerking kwam. Voldeed diegene aan de criteria, dan kwam er een indicatie en toegang tot een vastgesteld en afgebakend hulp- en ondersteuningsaanbod van een aanbieder, al dan niet naar keuze. Zo werd door de overheid capaciteit ingekocht, door aanbieders capaciteit geleverd en door inwoners capaciteit geconsumeerd. Het effect hiervan is dat inwoners in toenemende mate afhankelijk zijn geworden van zorg en ondersteuning. De transformatie binnen het sociale domein laat zich kortweg kenmerken door een verandering van rechtmatigheid (recht van inwoners op zorgproducten en -diensten) naar doelmatigheid (recht van inwoners op een passende oplossing c.q. resultaat). Om tot oplossingen te komen gaat een professional van de toegang in gesprek met het gezin en betrekt daarbij alles wat van invloed kan zijn: het sociale netwerk, de omgeving, de verschillende leefgebieden. Het gezin en de professional bepalen samen wat het resultaat moet zijn, wanneer dit behaald is en wie hiervoor verantwoordelijk is: één gezin, één plan, één regisseur. In het verlengde daarvan bestaat de ambitie om de inkoop in het sociaal domein te organiseren in de vorm van gezinsarrangementen, waarbij één hoofdaannemer integraal verantwoordelijk wordt voor het bereiken van het resultaat. In één keer de stap maken naar gezinsarrangementen is voor 2017 nog niet haalbaar. Invoering van arrangementen binnen de regionale jeugdhulp levert wel een belangrijke bouwsteen voor de ontwikkeling van gezinsarrangementen. 5

6 1.5 Rollen, taken en samenwerking De regio is bestuurlijk verantwoordelijk voor de beschikbaarheid van goehulp en de inrichting en het functioneren van het jeugdstelsel. Jeugdhulpaanbieders zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de jeugdhulp. De inwoners in de regio, en de vraagstukken die zij ervaren, vormen het vertrekpunt bij de invulling en ontwikkeling van hulp. Afhankelijk van de aard van de opgave varieert daarmee ook de rol van de regio HvB in het samenspel met de maatschappelijke partners. Bij de inrichting en uitvoering van het jeugdstelsel is zij opdrachtgever. Als het gaat om de beschikbaarheid van aanbod is zij inkoper, en bij de ontwikkeling van nieuw aanbod of nieuwe organisatievormen is zij ontwikkelpartner. Deze verschillende rollen beïnvloeden de wijze waarop opdrachtgever- en opdrachtnemerschap rond de opgaven wordt belegd. We zien dat de regionale samenwerking en overlegstructuur goed functioneert, zowel op bestuurlijk als op ambtelijk niveau. Er is onderling vertrouwen en een grondhouding die in de basis gericht is op regionale samenwerking. Het gastheermodel gaat uit van een gelijkwaardige verbinding tussen de regiogemeenten. De verhouding tussen de gastheergemeente en de andere regiogemeenten is daarbij een continu aandachtspunt. In die zin moeten de afgesproken rollen zich door regelmatige evaluatie nog verder zetten. 6

7 Hoofdstuk 2 Inhoudelijke opgaven 2.1 Acht concrete, inhoudelijke opgaven Zoals gezegd is 2016 het jaar waarin we daadwerkelijk de omslag gaan maken om hulp anders en beter te regelen. Waar we ons in de afgelopen jaren voornamelijk hebben gericht op de (rand)voorwaarden, kunnen we nu aan de slag met het realiseren van de inhoudelijke doelstellingen. In het Regionaal Beleidskader , dat gaat over de periode 2015 tot en met 2017, hebben wij ons de volgende zes doelen gesteld: 1. Gebruikers van het jeugdhulpaanbod zijn tevreden over bejegening en ondersteuning. 2. De aangeboden ondersteuning is passend en effectief (naar de maatstaven van de professionals en het gezin). 3. Het gebruik van specialistische hulp (behandeling, verblijf) gaat omlaag, ten gunste van lichte vormen van hulp (ambulant, tijdig, effectief). 4. De toegang schakelt met inzet van ketenregie aantoonbaar sneller op en af, resulterend in kortere doorlooptijden van het specialistisch aanbod. 5. Minder jeugdigen krijgen een maatregel op last van de kinderrechter, ten gunste van het aantal jeugdigen en gezinnen dat hulp op vrijwillige basis ontvangt. 6. Professionals in en om het jeugdveld handelen aantoonbaar volgens de Meldcode Kindermishandeling. Voor 2016 heeft de Regio Hart van Brabant de maatschappelijke opgaven en de zes beleidsdoelen vertaald in acht concrete, inhoudelijke opgaven: Opgave 1: Opgave 2: Opgave 3: Opgave 4: Opgave 5: Opgave 6: Opgave 7: Opgave 8: Tevredenheid definiëren en meetbaar maken. Resultaatgerichte inkoop van jeugdhulp (gebaseerd op wat echt werkt). Minder kinderen intramuraal door het creëren van voldoende goede alternatieven. Afschalen naar minder zware hulp zonder dat kinderen buiten de boot vallen. Minder onnodig diagnostisch onderzoek en minder in hokjes plaatsen in de Jeugd-GGZ. Opzetten Integrale Crisiszorg 18- regio Hart van Brabant. Gezinsgerichte aanpak in de eigen leefwereld integreren. Vroegtijdige signalering van kindermishandeling waarborgen 7

8 2.2 Uitwerking inhoudelijke opgaven In onderstaande tabel zijn de verschillende opgaven verder uitgewerkt en verbonden aan de opdrachtnemers. Opgave 1 Tevredenheid definiëren en meetbaar maken Afgeleid van beleidsdoel 1: Gebruikers van het jeugdhulpaanbod zijn tevreden over bejegening en ondersteuning. Toelichting Komen tot een eenduidige definitie van tevredenheid zodat duidelijk is hoe we tevredenheid willen gaan meten en wat de beste manier hiervoor is. En daarmee de huidige instrumenten/monitors opnieuw bekijken. Daarbij zoveel mogelijk aansluiten op bestaande instrumenten, zodat dit niet leidt tot grote administratieve lasten voor aanbieders. Indicator Opdracht gastheergemeente Percentage gebruikers jeugdhulp dat het nut/effect van de hulp als voldoende beoordeelt. Sturingsmodel en -instrument voor beleidsmonitoring in het sociaal domein, gericht op het effect van de transformatie. Vertrekkend vanuit de vraag: wat wil ik weten, en hoe kan ik dat meten? Vervolgens aanpassen beleidsmonitor (uitgevoerd door de GGD). Opgave 2 Resultaatgerichte inkoop van jeugdhulp (gebaseerd op wat echt werkt) Afgeleid van beleidsdoel 2: De aangeboden ondersteuning is passend en effectief (naar maatstaven van de professionals en het gezin) Toelichting De inkoop van jeugdhulp baseren op de waarde van de oplossing die geboden worden wordt (werkt het echt en is het in beginsel kosteneffectief?). Kennis opbouwen en samenbrengen rond interventies (kwaliteitscriteria, voorspellende indicatoren), duidelijke doelen stellen per sector met resultaatafspraken en bewuste keuzes maken over wat wel en niet ingekocht wordt. Indicator Resultaten zijn in 2016 geformuleerd en zijn de basis voor de inkoop 2017 Opdracht aan de gastheergemeente Resultaatgerichte inkoop ontwikkeld en opgenomen in inkoop 2017, conform het besluit van de bestuurscommissie van november Bewuste inhoudelijke keuzes in de inkoop vanuit een beter zicht op de resultaten en mogelijkheden, aanbod jeugdhulp gekoppeld aan resultaatafspraken opgenomen in het plan van aanpak van jongeren/gezinnen, en meer grip op omvang en aantallen (wie zit waar, wie heeft welke jeugdhulp). Verbreding naar andere domeinen en verschuiving 1 e en 2 e lijnszorg is duidelijk. Oriëntatie op inkoop via gezinsarrangementen (jeugd en volwassen) vanaf Contractmanagement is geïmplementeerd voor de regionale inkoop. 8

9 Opgave 3 Minder kinderen intramuraal door creëren voldoende goede alternatieven Afgeleid van beleidsdoel 3: Het gebruik van specialistische hulp (behandeling, verblijf) gaat omlaag, ten gunste van lichte vormen van hulp (ambulant, tijdig, effectief). Toelichting De afbouw van 24 uurs zorg hangt nauw samen met het versterken van de toegang (vroegsignalering, risico-inventarisatie, kennis op specifieke thema s en doelgroepen) en de wens te komen tot één gezin, één plan, één regisseur. Voor de kinderen die toch behandeling en verblijf nodig hebben, wordt er een integrale en vernieuwende aanpak gerealiseerd (binnen een zelfde domein en over de domeinen heen) zodat kwalitatief passende zorg geboden kan worden met minder verblijfscapaciteit. De regio richt zich onder meer op een toename van pleegzorg. Indicator Aantal kinderen intramuraal daalt, slagingspercentage plaatsingen pleegzorg stijgt. Opdracht aan maatschappelijke partners De voorziening verblijf afbouwen ten bate van ambulante hulp en/of hulp door eigen netwerk, en door een integrale aanpak met andere organisaties die deze hulp aanbieden. Kortere verblijfperiodes en doorstroom bevorderen richting ambulante hulp of het eigen netwerk. Opdracht aan de gastheergemeente Deze ontwikkeling monitoren en faciliteren. Opgave 4 Afschalen naar minder zware hulp zonder dat kinderen buiten de boot vallen. Afgeleid van beleidsdoel 3: Het gebruik van specialistische hulp (behandeling, verblijf) gaat omlaag, ten gunste van lichte vormen van hulp (ambulant, tijdig, effectief). Toelichting Jeugdzorg is vaak nog te eenzijdig op het kind gericht met onvoldoende oog voor de problemen én mogelijkheden van het gezin/systeem waarin het kind opgroeit. Het (rijke) perspectief van het kind en zijn of haar ouders is vaak nog voldoende het vertrekpunt bij de aanpak van vraagstukken. Indicator Op basis van formulering taakstelling voor de toegang (inhoudelijk en financieel). Opdracht aan regiogemeenten Opdracht aan gastheergemeente Aan de toegang, inclusief medisch domein en gecertificeerde instelling, wordt gevraagd een duidelijke taakstelling te formuleren, gericht op normalisering. En door te verwijzen op basis van het te behalen resultaat. Normering van de eisen aan de toegang bepaald vanuit inkoopperspectief. Voorstellen voor handhaving van de kwaliteit van de professional (toegang en 2 e lijn). 9

10 Opgave 5 Minder onnodig diagnostisch onderzoek en in hokjes plaatsen in de Jeugd-GGZ Afgeleid van beleidsdoel 4: De toegang schakelt met inzet van ketenregie aantoonbaar sneller op en af, resulterend in kortere doorlooptijden van het specialistisch aanbod. Toelichting Er is sprake van een groot aantal diagnoses in de Jeugd-GGZ voor diverse vormen van gedragsproblematiek. Dit in hokjes plaatsen is ingrijpend voor het kind en zijn omgeving, en sturend voor de in te zetten zorg, waaronder soms langdurige medicatie. Indicator Aantal verwijzingen Jeugd-GGZ gaat omlaag (prioriteit bij AD(H)D) Opdracht aan regiogemeenten Op basis van analyse bepalen welke betere alternatieven hiervoor mogelijk zijn en op welke wijze deze op grote schaal beschikbaar kunnen komen. Denk met name aan de mogelijkheden van systeemgerichte begeleiding (jeugd- en opvoedhulp). Opgave 6 Opzetten Integrale Crisiszorg 18- regio Hart van Brabant. Afgeleid van beleidsdoel 4: De toegang schakelt met inzet van ketenregie aantoonbaar sneller op en af, resulterend in kortere doorlooptijden van het specialistisch aanbod. Toelichting Resultaat is dat eind 2016 (of zoveel eerder als mogelijk) crisishulp wordt geboden vanuit een integraal team met één telefoonnummer, 7x24 uur bereikbaar. Indicator Bereikbaarheid en doorlooptijd Opdracht aan maatschappelijke partners Realiseren van een integraal crisisteam 18 Regio Hart van Brabant. Dit team omvat kennis uit de vakgebieden Jeugdzorg, Psychiatrie en (Licht) Verstandelijk Beperkten. Dit team is in staat om bij een crisisvraag een integraal en afgestemd hulpverleningsaanbod te bieden. Dit betreft zowel ambulante en 24 uurs crisishulp (crisisbedden). De toeleiders: toegang/wijkteams, Veilig Thuis en de Spoed Eisende Zorg (SEZ) * kunnen zich direct tot dit team richten voor consultatie, triage en inzet van alle crisishulpverlening. Resultaat is dat eind 2016 (of zoveel eerder als mogelijk) crisishulp wordt geboden vanuit een integraal team met een telefoonnummer. 7x24 uur bereikbaar. * Tot en met 2016 is de functie SEZ ingekocht door gemeenten bij BJZ, waarbij opdracht is om 7x24 uur bereikbaarheid te realiseren voor crisismeldingen SEZ en Veilig Thuis. Ook voor andere maatschappelijke opgaven kunnen afspraken met maatschappelijke partners worden gemaakt. Opdracht aan gastheergemeente Deze opdracht monitoren en faciliteren. 10

11 Opgave 7 Gezinsgerichte aanpak in de eigen leefwereld integreren Afgeleid van beleidsdoel 5: Minder jeugdigen krijgen een maatregel op last van de kinderrechter, ten gunste van het aantal jeugdigen en gezinnen dat hulp op vrijwillige basis ontvangt. Toelichting Inkoop gezinsgerichte aanpak in een intensieve afstemming met de gemeenten in de regio, gewaarborgd in toekomstvast model, d.w.z. in aansluiting op de lokale wijkteams en jeugdzorg. Hierdoor is nazorg, in de wijk, beter afgestemd. Indicator Aantal door de rechter opgelegde maatregelen gaat omlaag. Opdracht aan de gastheergemeente Integratie BJZ (jeugdbescherming en jeugdreclassering) afgerond, SAVE methodiek doorgevoerd (gebiedsgericht), gezinsgerichte aanpak uitrollen in lokale veld. Opgave 8 Vroegtijdige signalering van kindermishandeling waarborgen Afgeleid van beleidsdoel 6: Professionals in en om het jeugdveld handelen aantoonbaar volgens de Meldcode Kindermishandeling Toelichting Om tijdig te kunnen handelen, moeten professionals (waaronder onderwijzers) het signaal van kindermishandeling herkennen en daar op een juist manier actie op ondernemen(conform meldcode). De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van deze taak ligt bij de voorschoolse voorzieningen en het onderwijs. Gezien het belang willen gemeenten hen hierin ondersteunen. Bijvoorbeeld door ondersteuning door Veilig Thuis. Indicator De voorschoolse voorzieningen en het onderwijs handelen volgens de, op maat gemaakte, meldcode. Opdracht aan de gemeente i.s.m. Veilig Thuis, het onderwijs en voorschoolse voorzieningen Samenwerking met betrekking tot preventie ingeregeld, regie en rollen duidelijk. Aandachtspunt is het breed stimuleren van de meldcode. 11

12 Hoofdstuk 3 Bestuurlijke opgaven Om de maatschappelijke opgaven met elkaar te realiseren is synchronisatie met de bestuurlijke opgaven in de regio van belang. Deze komen deels voort uit de strategische meerjarenagenda Hart van Brabant en zijn onderdeel van de implementatie van het nieuwe Jeugdstelsel. We kunnen deze opgaven splitsen in: - Transformatieopgaven: wat is er nodig om daadwerkelijk te kunnen transformeren? - Inrichtingsopgaven: wat vraagt dit komend jaar nog voor de inrichting van ons stelsel? 3.1 Transformatieopgaven Creëren transformatieruimte in het sociaal domein Het verbinden van de domeinen Jeugd, Wmo en participatie met (passend) onderwijs en verzekerde zorg. Het wegnemen van belemmeringen voor innovatie en transformatie (kantelen) en hiervoor gerichte programma s en samenwerking aangaan (uitvoeringsprogramma sociaal domein, regioconvenant zorgverzekeraars). Een gedeelde kijk op en werkwijze voor de transformatie in de regio Een gemeenschappelijke kijk op wat de transformatie inhoudt en afspraken met de partners over ieders rol en taak. Elementen zijn één basisverhaal over de werkelijke bedoeling van de transformatie (betere jeugdhulp!), een leeragenda, één taal en beeld en een wijze van facilitering. Vertrekken vanuit de leefwereld door jongerenparticipatie De ervaringen en ontwikkelende netwerken en werkvormen met jongerenparticipatie verdiepen en uitbreiden. We willen weten hoe jongeren en ouders jeugdhulp ervaren, wat hun ideeën zijn voor verbetering van hulp in het algemeen, maar ook op bepaalde onderwerpen zoals preventie en de toegang tot hulp. Het Innovatienetwerk als regionale aanjager Het innovatienetwerk wordt in 2016 gecontinueerd. We willen dit verder verbreden en verdiepen, in verbinding met andere sectoren in het sociaal domein en de samenwerking met Powered by social innovation. Doel is om beloftevolle initiatieven tot ontwikkeling en (schaalbare) exploitatie te laten komen als serieus alternatief voor oud aanbod. 3.2 Inrichtingsopgaven Inrichten van de bekostiging jeugdhulp 2017 In de zomer van 2016 moet duidelijk zijn op welke wijze de regio haar opdrachtgeverschap in wil vullen en handen en voeten geeft aan resultaatgericht inkopen (zie ook hoofdstuk 2 en 4). 12

13 Sturing op kwaliteit van hulpverlening Kwaliteit op de agenda plaatsen van het overleg met gecontracteerhulpaanbieders. Het resultaat hiervan moet zijn: - jeugdhulpaanbieders in de regio HvB voldoen aan de wettelijke kwaliteitseisen en hebben de veiligheid van jeugdigen in zorg goed geborgd; - jeugdhulpaanbieders in de regio HvB investeren in de kwaliteit van hun hulp en innoveren hun aanbod, waardoor jeugdhulp duurzame resultaten oplevert voor ige en zijn/haar omgeving. Regionale informatievoorziening op orde, betrouwbaar, relevant en transparant Alle betrokkenen bij hulp moeten beschikken over heldere en relevante informatie om samen te kunnen werken. Tegelijkertijd is zorgvuldigheid geboden, met name met betrekking tot privacy. Een afgestemde werkwijze met partners, waaronder een transparante besluitvorming is daarom van belang. Reductie administratieve lasten van de uitvoeringsprocessen De administratieve lasten voor aanbieders zijn met de decentralisaties flink toegenomen. De GGZ geeft bijvoorbeeld aan 17% administratieve lastendruk te hebben. Naast de hoeveelheid werk die dit met zich meebrengt, maakt het ook de analyse en verantwoording lastig. De opgave is de uitvraag, bekostiging systematiek en uitvoeringsprocessen daar waar mogelijk te vereenvoudigen en zoveel als mogelijk en wenselijk regionaal te harmoniseren. 13

14 Hoofdstuk 4 Bestuurlijke opdracht aan de gastheergemeente De gemeente Tilburg verzorgt voor de regio Hart van Brabant het gastheerschap. De gastheer ontvangt daarvoor van de regiogemeenten een bijdrage in de uitvoeringskosten. In dit hoofdstuk een verdere invulling van de opdracht, verdeeld in vier hoofdtaken en vervolgens de specifieke opgaven voor Dit zijn de vier hoofdtaken van de gastheergemeente: 1. Continuïteit en efficiëntie van de uitvoering 2. Inkoop en contractering van de regionale jeugdhulp 3. Monitoring voor beleid en management 4. Regionale samenwerking mede ondersteunen 1. Continuïteit en efficiëntie van de uitvoering Taakomschrijving (eerder vastgesteld): De regionale uitvoeringsprocessen verlopen soepel en efficiënt. De betrokkenen bij het klantproces krijgen passende informatie. Er vindt kwaliteitsborging plaats door kennisdeling en continue procesverbetering. Alle betrokkenen beschikken over de benodigde informatie voor de regionale uitvoering van hulp. De informatie- en communicatiesystemen zijn hierop geherstructureerd en ingericht. Er is een communicatieplan en -organisatie beschikbaar en in uitvoering waardoor de verschillende in- en externe doelgroepen adequaat geïnformeerd zijn. Toegang (Lokaal via verschillende kanalen) Inkoop Administratie (Back-office) Control (Managementrapportage) Zodra de processen beter op orde en geautomatiseerd zijn, komt er meer tijd en ruimte om te werken aan daadwerkelijke verbetering van de kwaliteit. Voor 2016 is daarmee een verdere afstemming van de toegang, backoffice en control van belang, in relatie tot de inkoop. Dit gaat samen met een goede afstemming tussen regionale en lokale processen, en soms een heroriëntatie op de taakverdeling daarin. Het proces van beschikken gebeurt lokaal en kan verder worden verbeterd door onderling meer kennis en ervaring uit te wisselen. Ook al is de toegang een lokale verantwoordelijkheid, de normering en borging van de kwaliteit van de toegang is, gezien de onderlinge afhankelijkheid, een belangrijk onderwerp in de regio. De indruk bestaat dat hier in (vrijwillige) samenwerking zowel inhoudelijk als procesmatig een optimalisatieslag te maken is. 14

15 Voor 2016 is het wenselijk gezamenlijk de ambitie rondom de regionale informatievoorziening te bepalen. Dit ook met het oog op samenwerking in het bredere sociaal domein, en (regionale en lokaal) systeem- en beheerkeuzes (zelf, samen of uitbesteden). Belangrijk punt is de keuze van het administratief systeem dat per operationeel moet zijn. Te realiseren Tijdvak 2016 Normering van de eisen aan de toegang is bepaald vanuit het inkoopperspectief. Voorstellen voor handhaving van de kwaliteit van de professional (toegang en 2 e lijn). 1 e kw 2 e kw 3 e kw 4 e kw Verdere optimalisering van de regionale uitvoeringsprocessen. Heroriëntatie op de taakverdeling regionaal/ lokaal met het oog op de mogelijkheden gegevensknooppunt. Regionale ambitiebepaling op de informatievoorziening met een regionaal actieplan, een visie op de benodigde regionale informatiearchitectuur en concrete doelen en activiteiten voor 2016 en verder. Regiosysteem op orde. ICT systemen, facturatie en declaratiesysteem. Optimaliseren functionaliteit, gebruiksvriendelijkheid en actualiteit Wegwijzer. Regionaal communicatieplan 2015/2016 continueren, evenals structurele inzet op regiocommunicatie. Uitvoering De gemeente Tilburg (via haar afdeling Dienstverlening) verzorgt de inrichting en uitvoering van de backofficeprocessen. Afstemming en evaluatie rond de aansluiting toegang/backoffice gebeurt via degene die verantwoordelijk is voor de klantprocessen, dit kan per gemeente verschillen. Hier worden ook afspraken gemaakt over implementatie van verbeteringen die regionale en lokale taken en processen raken. De regiocommunicatie wordt uitgevoerd door de afdeling communicatie van de gemeente Tilburg. 15

16 2. Inkoop en contractering van de regionale jeugdhulp Taakomschrijving (eerder vastgesteld): Er is een aanbod aan jeugdhulp beschikbaar in de regio dat tussentijds wordt onderhouden. Het relatiebeheer en contractmanagement met aanbieders is hierop, zowel lokaal als regionaal, ingericht. Waar nodig komt innovatief aanbod beschikbaar op basis van externe behoefte. De systematiek van inkoop en bekostiging is hierop aangepast. Er is continuïteit van de functies van het bureau Jeugdzorg en de overige veiligheidsgerelateerde hulp. De taken van het gedwongen kader zijn geïncorporeerd binnen het vernieuwstelsel. In 2016 wordt een volgende stap gezet richting resultaatgericht inkopen. Deze aanpak garandeert de meeste ruimte voor innovatief aanbod, mits de resultaten begrijpelijk en relevant zijn voor de inwoners en voor de uitvoering. Een voorwaarde is dat de ontwikkeling van het nieuwe aanbod in een intensieve samenwerking plaatsvindt. Met enkele grote tweede-lijns aanbieders worden in 2016 pilots gehouden voor de ontwikkeling van resultaatgestuurde inkoop. Dit proces wordt gezamenlijk met de regiogemeenten doorlopen. Door het hanteren van collectieve plafonds komt de beheersing van het zorgvolume te liggen bij de toegang en niet meer bij de individuele aanbieders. Daarmee wordt de rol van de lokale toegang, en dus de kwaliteit van de professionals, steeds belangrijker. Het is daarvoor nodig dat de toegang continu over actuele informatie beschikt. Om de effectieve en efficiënte inzet van regionale jeugdhulp te kunnen bewaken, wordt de lokale en regionale inkoop/sturing/verantwoording beter op elkaar afgestemd, waardoor de belangen van cliënten, toegang en aanbieders dichter bij elkaar komen. Hoe minder bureaucratie en hoe duidelijker en eenduidiger de opdrachten aan de aanbieders zijn, hoe meer ruimte voor hulp. Dit vraagt ook versteviging van het regionaal contractmanagement. Een specifiek onderdeel is de inkoop van de voormalige diensten van Bureau Jeugdzorg, en de wens deze meer wijk- en gezinsgericht en cliëntgestuurd in te zetten, waardoor bijvoorbeeld nazorg in de wijk beter mogelijk is. Dit geldt ook voor het Jeugdbeschermingsoverleg en de behoefte een breder scala aan justitiële maatregelen ter beschikking te krijgen dan alleen de Raad voor de Kinderbescherming. Zodat er direct ingegrepen kan worden als de veiligheid van een kind in het geding is. 16

17 Te realiseren Tijdvak 2016 Resultaatgerichte inkoop ontwikkeld en opgenomen in inkoop Bewuste inhoudelijke keuzes in de inkoop vanuit een beter zicht op de mogelijkheden, en meer grip op omvang en aantallen (wie zit waar, wie heeft welke jeugdhulp). Verbreding naar andere domeinen en verschuiving 1 e en 2 e lijnszorg. 1 e kw 2 e kw 3 e kw 4 e kw Inventarisatie en actieplan reductie administratieve lasten voor zorgaanbieders, onder meer door harmonisatie van (2D) inkoop-, uitvoerings- en verantwoordingsprocessen en zorgvuldige opdrachtverstrekking. Waar mogelijk afstemming met zorgverzekeraars. Systeem voor relatie en contractbeheer bij gastheergemeente is opgezet, ingericht en uitgevoerd en zoveel mogelijk afgestemd met de lokale inkoop en inkoop in andere domeinen (m.n. Wmo). Het contractmanagement is binnen de gastheergemeente verstevigd.(via project contractmanagement per ) Inkoop gezinsgerichte aanpak in een intensieve afstemming met de gemeenten in de regio gewaarborgd in toekomstvast model, d.w.z. in aansluiting op de lokale wijkteams en jeugdzorg. Hierdoor is nazorg, in de wijk, beter afgestemd. Verbreding mogelijkheden direct inzetten justitiële maatregelen voor de veiligheid van het kind Uitvoering Uitvoering gebeurt door de afdeling Sociaal van de gemeente Tilburg in samenwerking met de regionale werkgroep Inkoop en Ontwikkeling. 17

18 3. Monitoring voor beleid en management Taakomschrijving (eerder vastgesteld): De betrokkenen in de regio worden periodiek en ad hoc voorzien van relevante beleids- en managementinformatie. Deze informatie kent een afgestemde balans tussen inhoudelijke én financiële informatie. De regionale beleids- en begrotingscyclus is ingericht en uitgevoerd. Risico s worden continu geïnventariseerd en geëvalueerd en van passende maatregelen voorzien. Er wordt toezicht gehouden op de implementatie en effecten van het beleid. In 2016 moet de beleidsmonitoring vaste vorm krijgen. Dit om de nulpositie, en later de effecten, te meten van de gezondheid van en de consumptie van jeugdhulp. Het is nodig dat hiervoor een stuurinstrument beschikbaar komt dat gebaseerd is op een model voor monitoring en sturing op het hele sociaal domein, en voorzien van (een beperkt aantal) duidelijke streefwaarden. De bestaande monitor van de GGD kan hieraan worden getoetst en waar nodig aangevuld met andere data. Managementmonitoring maakt het mogelijk om gerichte informatie te verkrijgen over specifieke resultaten en uitgaven op het moment dat daar behoefte aan is. Om de regionale beleidsontwikkeling verder te optimaliseren is het noodzakelijk om een gerichte manier van evalueren te ontwikkelen en uit te voeren. Daarmee maken we de resultaten zichtbaar en sluiten we de regionale beleidscyclus. De beleidsmonitoring richt zich op vragen als: Werkt hulp wel? Bereiken we de doelen? Realiseert de toegang de taakstelling: betere hulp en minder volume aan jeugdzorg? Zien we over de hele lijn dat hulp effectiever, eenvoudiger en goedkoper wordt? Om tot transformatie te komen is managementinformatie nodig die specifiek antwoord geeft op de vragen die leven. Die niet alleen plafonds bewaakt, maar kwaliteitsverbetering, innovatie en samenwerking stimuleert. Indien sturing, management en verantwoording goed ingericht is, loopt de feedbackloop beter, waardoor de processen sneller verbeteren. Hiervoor moet informatie compleet zijn en dus tijdig aangeleverd (kunnen) worden. 18

19 Te realiseren Tijdvak 2016 Sturingsmodel en -instrument voor beleidsmonitoring in het sociaal domein, gericht op het effect van de transformatie. Vertrekkend vanuit de vraag: wat wil ik weten en hoe kan ik dat meten? Vervolgens toetsen GGD-monitor. 1 e kw 2 e kw 3 e kw 4 e kw Verschillende doelgroepen van betrokkenen krijgen periodiek relevante managementinfo, met de mogelijkheid tot gerichte verdieping en analyse. Met alle bronnen zijn werkbare afspraken gemaakt over het aanleveren van informatie. Evaluatie invulling van het gastheerschap in 2016 en het formuleren van de opdracht 2017 in het uitvoeringplan en uitvoeringsbegroting. Uitvoering Uitvoering managementinformatie gebeurt door de afdeling P&C van de gemeente Tilburg in samenspraak met de controllers van de regiogemeenten via het functionele P&C overleg. Uitvoering van de beleidsmonitoring gebeurt door de afdeling Sociaal van de gemeente Tilburg in samenspraak met de beleidsadviseurs van de regiogemeenten. 19

20 4. Regionale samenwerking ondersteunen Taakomschrijving (eerder vastgesteld): De constructieve en evenwichtige samenwerking in de regio is geborgd. De regionale besturing is ingevuld, zowel politiek als ambtelijk. De benodigde voortgangsinformatie is beschikbaar. Nieuwe onderwerpen worden gesignaleerd door in- en externe ontwikkelingen te volgen. Beleidsonderwerpen worden uitgewerkt en, samen met interne en externe partners, voorbereid voor implementatie in de regio. In 2016 verschuift de nadruk meer van de processen naar waar het werkelijk om gaat: betere jeugdhulp! Deze verschuiving vraagt bestuurlijke aandacht, zorgvuldigheid en ruimte voor leren en experimenteren. Experimenteren met inhoud, maar ook met de rolverdeling tussen de maatschappelijke partners en effectieve samenwerkingsvormen. De regio trekt in bestuurlijke zin steeds meer samen op in het hele sociaal domein. De oriëntatie op deze verbreding van de regionale samenwerking wordt een bestuurlijk thema in Deze verbreding raakt ook de regionale samenwerking met zorgverzekeraars en het zorgkantoor. In 2015 is een start gemaakt met een regioconvenant, onder meer gericht op de kwaliteit van zorg en de reductie van kosten en administratieve lasten. Dit regioconvenant komt in 2016 in uitvoering via concrete activiteiten. Voor specifieke zorgproducten is het zinvol te kijken naar interregionale inkoop. Het is belangrijk dat er een open en gelijkwaardige verhouding is tussen de gastheergemeente en overige gemeenten. Dat ook andere gemeenten dan de gastheergemeente opdrachten voor de regio oppakken, bijvoorbeeld actief participeren in werkgroepen en daarin ook de trekkersrol vervullen. De evaluatie van het gastheermodel en de invulling ervan gebeurt jaarlijks. De komende periode vragen verschillende bekende en nieuwe beleidsthema s aandacht, zoals pleegzorg, passend onderwijs en 18-/18+. De werkmethode voor beleidsvorming, afgesproken in het ambtelijk overleg, helpt om hierin de goede keuzes te maken en tot een concrete aanpak te komen. Een voorwaarde daarbij is dat er bewust voldoende en blijvend capaciteit wordt toebedeeld aan dit soort thema s, en dat het ambtelijk overleg jeugd bewust ruimte neemt voor beleidsvorming en -evaluatie. 20

21 Te realiseren Tijdvak 2016 De regionale bestuursprocessen zijn verder geoptimaliseerd, met name op het gebied van beleidsvorming. Er is bestuurlijke ruimte én scherpte in dienst van transformatie. 1 e kw 2 e kw 3 e kw 4 e kw Het sociaal calamiteitenprotocol is lokaal ingevuld en wordt in regionaal verband gecommuniceerd en geoefend. Er is een heldere visie vanuit het perspectief van de jeugd(hulp) op de verbreding en ontschotting van het sociaal domein, de verbinding met aanpalende domeinen en de daaruit voortkomende uitgangspunten voor sturing en bekostiging. Regioconvenant met zorgverzekeraars en het zorgkantoor in uitvoering gekomen in concrete activiteiten, onder meer gericht op de kwaliteit van zorg en de reductie van kosten en administratieve lasten. Verkenning interregionale inkoop voor specifieke zorgproducten. Geconcretiseerde en vernieuwende begeleiding van regionale thema s, projecten, werkgroepen etc. Dit in samenhang met een passende werkwijze van het AO Jeugd met de nadruk op beleid. De concretisering van werkwijzen, rollen en taken leiden tot een duidelijker opdracht, kosten en taakinvulling van de gastheergemeente in Uitvoering Uitvoering gebeurt door de afdeling Sociaal van de gemeente Tilburg in samenwerking met het ambtelijk overleg Jeugd. 21

22 Bijlage: Begroting Uitvoeringsagenda Regionale Jeugdhulp 2016 nr. Opgave Formatie Goederen/ diensten/ inhuur Totaal 1. Uitvoering Inkoop Planning en Control ICT Beleidsinitiatie en monitoring Governance Communicatie

23 23