{ nieuwsbrief. voor ondernemende varkenshouders. LENTE 2007 nummer 02

Transcriptie

1 { nieuwsbrief voor ondernemende varkenshouders LENTE 2007 nummer 02

2 editoriaal I Communicatie is een opdracht I Voor een farmaceutisch bedrijf als Boehringer Ingelheim is de gesprekspartner inzake diergeneeskunde traditioneel altijd de dierenarts geweest. Dat is ook logisch want hij of zij is degene die de dieren behandelt als ze ziek zijn. In België is rechtstreekse reclame voor geneesmiddelen overigens verboden. Maar dat belet niet dat onze communicatie moet tegemoetkomen aan de behoeften. Terzake is er de laatste tijd wel wat veranderd. Voor de veehouder heeft diergeneeskunde ook zijn economische aspecten. Daarnaast moet hij steeds meer rekening houden met nieuwe vereisten inzake dierengezondheid. Er is de problematiek van antibioticaresistentie. Er is de permanente begeleiding door een bedrijfsdierenarts en er moet steeds meer preventief in plaats van curatief worden opgetreden. Soms moet men een antwoord geven op te trage groei als er nog geen uitwendige tekenen van ziekte worden vastgesteld. Daarom is een totale benadering steeds meer aangewezen, waarin zowel gezondheids- als voedings- en andere economische aspecten moeten worden geïmplementeerd. Dan wordt communicatie met zowel de bedrijfsdierenarts als de varkenshouder belangrijk met het oog op de beste oplossing, ook vanuit economisch oogpunt. Hier heeft onder meer deze nieuwsbrief zijn waarde evenals onze vruchtbare aanwezigheid op Agriflanders. Dr. Peter Cuypers Director Business Unit Animal Health Boehringer Ingelheim op Agriflanders Rubriek Reportage te velde Seminarie Darmgezondheid bij varkens: van probleem naar oplossing Populairste boerin van Vlaanderen is varkenshoudster Rubriek Meten is weten Wedstrijd - 50 Biggenspelen te winnen

3 I Boehringer Ingelheim op Agriflanders I maar remmen wel de groei. Een preventieve aanpak (vaccinatie) is hier ook economisch doeltreffend. Het is dus een kwestie van management. Samen met de bedrijfsdierenarts hebben wij als taak de varkenshouders zo eerlijk mogelijk te informeren, zegt Guy Cluydts, en Agriflanders bleek daarvoor een belangrijk platform. We kregen er ook interessante informatie terug van de varkenshouders. Goede communicatie werkt wederzijds. Boehringer Ingelheim toonde op de stand het verschil tussen een zieke en gezonde darm Voor de eerste maal nam Boehringer Ingelheim met een stand deel aan een vakbeurs in België. Agriflanders (Gent januari) is dan ook het feest van de landbouw en een ideale gelegenheid om met de varkenshouders te communiceren. Wij hebben er uiteraard geen productvoorstelling gedaan, zegt Guy Cluydts van Boehringer, maar we hebben er met de varkenshouders gecommuniceerd over hun problemen. Daar gaat het tenslotte om. Visueel werd aan de hand van een maquette het verschil aangetoond tussen een zieke en een gezonde darm. Dat sloeg duidelijk aan. De respons was zeer positief en de contacten verliepen in een aangename sfeer. Volgens studies besteden varkenshouders gemiddeld 3% van hun kosten aan diergeneesmiddelen en 80% aan voeder. Een aangepaste - soms preventieve - diergeneeskundige behandeling kan vaak ook de efficiëntie van de aangewende voeders (verteerbaarheid, betere en uniforme groei) verhogen. De economische invalshoek is hier ook essentieel. Bepaalde darmziekten zoals PIA zijn niet direct waarneembaar Bij dr. Peter Cuypers, director Business Unit Animal Health van Boehringer, viel het op dat er een opvallend goede sfeer heerst bij de veehouders, met tamelijk veel optimisme. Veel boeren investeren, onder meer in schaalvergroting. Er is een klimaat van vertrouwen ondanks de gestelde problematiek inzake mestverwerking. Het is belangrijk ook dergelijke zaken te kunnen waarnemen op de beursvloer, aldus Peter Cuypers. Dr. Guy Cluydts, Scientific Manager Swine 3

4 (deskundigen aan het woord) I Seminarie Darmgezondheid bij varkens: van probleem naar oplossing I Tijdens een seminarie over darmgezondheid bij varkens op 14 januari in Agriflanders, georganiseerd door het vakblad Varkensbedrijf, kwam het concept van Boehringer Ingelheim duidelijk aan bod. De problematiek van de darmgezondheid bij varkens werd bekeken in functie van het verbod op anti-microbiële groeibevorderaars (AMGB s) in de EU sinds 1 januari Na een inleiding door prof. dr. Dominiek Maes van de faculteit Diergeneeskunde van UGent over de meest voorkomende darmziekten bij varkens volgden een aantal getuigenissen van varkenshouders. Nadien leidde hoofdredacteur Franky De Letter van Varkensbedrijf een panelgesprek waaraan naast prof. Maes, ook Martin Fockedey, dierenarts en kwaliteitsverantwoordelijke bij Danis, praktijkdierenarts Jos Schillebeekx en Paul Heylen, hoofd varkensgezondheid bij DGZ Vlaanderen deelnamen. BLOEDONDERZOEK OM TE WETEN Professor Maes pleitte voor bloedonderzoek om te weten wat er gaande is. Meten is immers weten. Daarbij kan onder meer PIA worden opgespoord. Hij verdedigde trouwens de geïntegreerde aanpak als alternatief voor de verboden AMGB s en een verkeerd en overmatig gebruik van antibiotica. Enkele ondernemende varkenshouders, zoals Geert Wallays uit Ardooie, Reinoud Poelvoorde uit Dentergem, Stefan Van Hoef uit Kinrooi en Ton Verhoeven en Mart Jetten uit Bocholt getuigden hoe ze geconfronteerd werden met platte mest en verschillen in groei van de vleesvarkens. Een preventieve aanpak met vaccinatie tegen PIA bleek niet alleen een gezonde maar ook economisch de juiste aanpak. In een panelgesprek onder leiding van Franky De Letter, hoofdredacteur van Varkensbedrijf, zei Paul Heylen van DGZ (Dierengezondheidszorg Vlaanderen) dat het uitroeien van verteringsaandoeningen geen eenvoudige zaak is. Ook in het SPF-concept worden volgens hem weinig maag-darmproblemen opgenomen. Wel ziet hij een verschil tussen eradicatie en onder controle houden van een ziektedruk, wat wel mogelijk en gewenst is. Ook het DGZ-programma voor salmonella beoogt geen volledige eradicatie maar wil het probleem tot een zeer laag niveau terugbrengen. Voor eradicatie komt volgens Heylen ongetwijfeld Brachyspira of dysenterie in aanmerking. Praktijkdierenarts Jos Schillebeekx benadrukte dat in de eerste plaats een goede diagnose moet gesteld worden. Pas daarna volgt een beslissing over welke behandeling of strategie gevolgd moet worden.

5 (deskundigen aan het woord) DYSENTERIE BLIJFT TE VREZEN Volgens Martin Fockedey, dierenarts en kwaliteitsverantwoordelijke bij Danis, is het effect van de ban op groeibevorderaars bij ons zeer beperkt gebleven omdat we in Vlaanderen goed voorbereid waren. Dankzij het management, de hygiëne op onze bedrijven en de aanpassingen in het voeder zijn de gevolgen van de ban goed meegevallen. De ervaringen met vaccinatie tegen PIA zijn volgens Jos Schillebeekx in de praktijk nog beperkt. Waar ze degelijk werd toegepast was het resultaat geslaagd. CONCLUSIES De panelleden concludeerden dat Vlaanderen de ban van de antimicrobiële groeibevorderaars zeer goed heeft opgevangen. Problemen zoals in Denemarken en Zweden, met een sterke toename van het therapeutisch gebruik van antibiotica als gevolg, zijn hier uitgebleven. Door het wegvallen van de antimicrobiële groeibevorderaars is aandacht voor PIA en dysenterie meer dan ooit belangrijk. Het therapeutisch gebruik van antibiotica is slechts aangewezen na een goede diagnose en in overleg met de bedrijfsdierenarts. Waar mogelijk moet men gebruik maken van een preventieve vaccinatie tegen een aantal darmproblemen. Vaccineren moet echter gebeuren naar de maat van het bedrijf, in overleg met de bedrijfsdierenarts en de varkenshouder. De aanpak moet ook economisch worden bekeken waarbij de kosten-batenanalyse positief moet uitvallen. De panelleden waren het erover eens dat dysenterie een belangrijk probleem is. Volgens professor Maes vormen ook coli diarree en salmonella op sectoraal gebied nog altijd een belangrijk probleem en ook groephuisvesting kan volgens de professor een negatieve invloed hebben op maag en darmen doch voor een individueel varkensbedrijf is dysenterie het meest gevreesde. 5

6 (rubriek) I Meten is weten I Wat baten kaars en bril als de uil niet zien en wil. Een varken dat sterft, zeker als het een zwaar vleesvarken is, dat heeft iedereen gezien. Een slepende hoest bij de vleesvarkens, zeugen die verwerpen, teveel zwak geboren biggen, iedere varkenshouder weet dat men daar iets moet aan doen. Het verlies is duidelijk en omdat het om zwakke of zieke dieren gaat moet er snel ingegrepen worden. In die gevallen wordt de dierenarts er bijgeroepen om de brand te blussen en verder onheil te voorkomen. In bedrijven zonder compartimentatie en all in all out is het structureel niet eenvoudig om deze parameters op te volgen. Toch bestaan er eenvoudige hulpmiddelen die het mogelijk maken om de dieren te kunnen opvolgen in de tijd en de productieresultaten van verschillende groepen te vergelijken. Als varkenshouder is het niet eenvoudig om te besparen op de voederkosten. Anderzijds kan door een betere voederbenutting het kostenplaatje wel sterk gedrukt worden. De situatie is anders wanneer het om niet direct opgemerkte zeg maar sluipende - verliezen gaat. Dat geldt onder meer voor de voederbenutting, dagelijkse groei en uniformiteit. Dit zijn nochtans parameters die een belangrijke impact hebben op het inkomen van de varkenshouder. De kosten voor een vleesvarken worden voor 80% bepaald door voederkosten en gemiddeld voor 3% door kosten van diergeneesmiddelen. Door de sterk gestegen grondstoffenprijzen zijn de voederprijzen verhoogd en is het nu meer dan ooit zaak om er op toe te zien dat de varkens het voeder optimaal kunnen benutten. Daarom kan het nuttig zijn om de slepende verliezen veroorzaakt door een darminfectie, gekend als PIA, te detecteren en de dagelijkse groei, voederbenutting en uniformiteit objectief te meten. Indien besparingen zich opdringen nadat de balans wordt opgemaakt van inkomsten en uitgaven, is men wel eens geneigd de kosten van diergeneesmiddelen te drukken. Hier is het echter belangrijk de rekening op termijn op te maken en ook de groei en uniformiteit zeg maar gezonde voederbenutting in rekening te brengen. Een economische aanpak en dus efficiënt management veronderstelt dat de varkenshouder weet wat er aan de hand is en doeltreffend ingrijpt. Dat is niet altijd hetzelfde als een blinde besparing.

7 (rubriek) Reportage te velde BETER PREVENTIEF EEN BEETJE MEER UITGEVEN Sinds 1985 baat Stefan Van Hoef in Kinrooi een varkensbedrijf uit dat vandaag 250 zeugen huisvest. Hij kocht onlangs een bedrijf bij waar binnenkort vleesvarkens kunnen liggen. Stefan wil daarna de huidige locatie ombouwen tot een zeugenbedrijf met een 400-tal dieren. Drie jaar terug kreeg ik problemen met dysenterie, zegt Stefan. Ik had er voordien nooit erg in gehad, tot we in een stal bloed namen in het kader van Aujeszky. We hebben toen zeer alert gereageerd en alles leek vrij snel weer onder controle maar dan kregen we bij verschillende zeugen met platte mest te maken. In overleg met de dierenarts probeerden we het met strenge hygiëne en medicatie, maar mijn dierenarts zei dat het fout ging lopen als we het probleem niet fundamenteel zouden aanpakken. Dan zijn we zeer disciplinair tewerk gegaan, zegt Stefan Van Hoef. We hebben de dieren systematisch behandeld, de hele stalomgeving en de zeugenstapel, inclusief de kraamstallen, en ook alle zeugen grondig gewassen. Na drie weken hebben we dit herhaald en tot op vandaag behandelen we de opfokzeugen nog steeds zo. Hygiëne, inclusief ontsmetting, en voeding zijn de belangrijkste pijlers van mijn bedrijf. Ook voor Stefan is meten belangrijk om te weten. Ik heb geleerd dat je beter een beetje meer geld geeft aan bloedanalyse om sneller te kunnen ingrijpen en de problemen te vermijden. Ik verwacht trouwens dat het alsmaar moeilijker zal worden om ziektes te voorkomen met het wegvallen van de groeibevorderaars. Binnen twee à drie jaar moeten we nochtans ook het aantal van 30 biggen kunnen halen. Dan mag het zeker niet fout gaan met de voeding, de kosten ervan en dus ook niet met de voederefficiëntie en de groei. 7

8 I Populairste boerin van Vlaanderen is varkenshoudster I Op 13 januari vond de verkiezing plaats van de Schoonste Boerin van Vlaanderen. Varkenshoudster Kathleen Hens uit Brecht ging die avond niet met het erelint lopen, maar zij werd wel de winnares van de publieksprijs. Kathleen ontving op de internetsite de meeste voorkeurstemmen en werd zo de populairste boerin van Vlaanderen. Wij gingen met haar praten over haar bedrijf en haar kijk op de varkenssector. Merk jij in de varkensstal meer darmziektes na het wegvallen van de AMBG s? Zeker en vast, ik merk op dat er meer problemen zijn met het spijsverteringsstelsel sinds het wegvallen van de groeibevorderaars. Er zijn landbouwers die op hun bedrijf nooit problemen hebben gehad met diarree en die sinds het wegvallen van de AMBG s diarree opmerken op hun bedrijf. Ben je zelf al eens geconfronteerd geweest met PIA in de varkensstal? Op mijn bedrijf heb ik nog geen PIA problemen opgemerkt. Natuurlijk kan het ook steeds subklinisch aanwezig zijn, zonder dat ik problemen merk. Wat zijn volgens jou de uitdagingen voor de varkenssector? De uitdaging voor de varkenshouderij is om deze nieuwe darmproblemen aan te pakken. Om zo zeker geen verlies te lijden in de groei, de voederconversie,... En dit uiteraard zo effectief mogelijk op een werkbare en een betaalbar manier. Wat zijn de belangrijkste eigenschappen of kwaliteiten die een ondernemende varkenshouder moet hebben? We moeten als managers streven naar het maximaliseren van onze winst en dit door efficiënt te werken. Evalueren de varkenshouders hun eigen managementsysteem, voederconversiecijfers, geboortecijfers en andere? Zo ja, wie maakt hen daar attent op om zo veel mogelijk te meten? Sommige landbouwers evalueren hun bedrijf regelmatig, om zo toch een duidelijk beeld te krijgen van hun bedrijf en eventueel te kunnen bijsturen waar nodig. Samen met de begeleiding van een technisch-commercieel adviseur en de dierenarts kunnen ze zo hun bedrijf optimaliseren. Denk je dat de varkenssector zal evolueren naar meer schaalvergroting en een kleinere varkensstapel op termijn? Er vindt een enorme schaalvergroting plaats in de varkenssector. Voor de bedrijven die groter worden, heeft dit een positieve invloed, zij kunnen namelijk het vlees goedkoper produceren dan de bedrijven die kleinschalig blijven. Men moet er zich wel van bewust zijn dat deze bedrijven nog met enorme leningen zitten. De bedrijven die kleinschalig blijven, moeten er voor zorgen dat ze zeer efficiënt bezig zijn en alles er uit halen wat er uit te halen valt. Tevens kunnen zij andere activiteiten combineren om zo rendabel te blijven, bijvoorbeeld investeren in zorgboerderij, kinderboerderij, verkoop hoeveproducten,... En... last but not least, hoe voelt het om de populairste boerin te zijn? Het is enorm leuk om te weten dat er zoveel mensen op mij gestemd hebben. Ik had namelijk 28% van de stemmen, dit wil toch zeggen dat er enorm veel mensen in jou geloven om de landbouwsector in een positief daglicht te stellen. Meewerken aan een positief imago van de landbouw is nog steeds mijn motto. I Wedstrijd - 50 Biggenspelen te winnen! I Stuur uw antwoord op volgende vragen voor 30 april naar info@field.be of per fax naar 02/ (vergeet uw gegevens niet te vermelden). WEDSTRIJDVRAAG: Wat is het gemiddeld aandeel van de diergeneesmiddelenkosten in de totale productiekosten op een gemiddeld gesloten vleesvarkensbedrijf? SCHIFTINGSVRAAG: Op 30 april zullen 100 biggen oraal gevaccineerd worden tegen PIA door een varkenshouder. Hoe lang zal die varkenshouder hierover doen? Veel succes! SCS Boehringer Ingelheim Comm. V. Animal Health Arianelaan 16 B Brussel V.U.: A. Brys