Belang van diergezondheid en bioveiligheid in de intensieve varkenshouderij Prof. dr. D. Maes

Transcriptie

1 Belang van diergezondheid en bioveiligheid in de intensieve varkenshouderij Prof. dr. D. Maes Afdeling bedrijfsdiergeneeskunde varken Faculteit Diergeneeskunde UGent Brugge, 29 november

2 Belang van gezondheid Gezonde mensen hebben duizend wensen, zieke mensen slechts één: opnieuw genezen! WHO: «Staat van volledig fysisch, mentaal en sociaal welzijn en niet enkel de afwezigheid van ziekte of letsel» Diergezondheid? 2

3 Diergezondheid We meten niet gezondheid, maar: - (afwezigheid van) ziekte - mate van management en bioveiligheid Verschillende niveaus: individueel dier, groepen dieren, regio, land, enz. Onderscheid: «infectie» «ziekte» 3

4 Belang diergezondheid Betere productie en karkaskwaliteit Minder zoonosen en antibioticum gebruik Meer dierenwelzijn Meer werkvreugde (en motivatie!) van veehouder, beter imago van sector 4

5 Belang diergezondheid: een voorbeeld Matig bedrijf SPF biggen % longletsels bij slachten Dagelijkse groei (9w slacht) % globulines (sl) Haptoglobine (mg/l) c 1018 a 14.3 a 1.12 a 7.9 c 0.25 c

6 % bedrijven besmet met ademhalingspathogenen (European study, 2008; Meyns et al., Vet J 2011) Parameter België (50 bedrijven) Spanje (107 bedrijven) Italië (46 bedrijven) A. pleuropneumoniae M. hyopneumoniae PRRSV Influenza (H1N1) Influenza (H3N2) Influenza (H1N2)

7 Parameter % slachtvarkens met longletsels (European study 2008, Meyns et al., Vet J, 2011) België a (50 bedrijven) Spanje b (107 bedrijven) Italië (46 bedrijven) % vergroeiingen 21% 14% 26% Gem. score vergroeiingen % longontstekingen 25% 56% 46% Gem. score longontst. (0-35) a Meyns et al., 2011; b Fraile et al., 2010 Zelfde cijfers als jaar geleden! - Backström and Bremer, 1978; 27% - Christensen and Culinane, 1990: 45% - Charrier, 1991: 30% - Paisley et al., 1993: 63% 7

8 Evolutie productie parameters Biggen per zeug per jaar ? Tomen per zeug per jaar 2,0 2,4 2,4? Speenleeftijd (d) ? Groei vleesvarkens (g/dag) ? Voederconversie vleesvarkens 3,2 2,8 2,6? % varkens met longontsteking * ? % varkens met vergroeiingen * ? Verbeteringen varkenshouderij laatste decennia: - Vruchtbaarheid zeugen Productie vleesvarkens ++ - Diergezondheid + of * Meyns et al., Vet J

9 Waarom zoveel infectieziekten? zeer veel verspreidingswegen!! Direct dier contact, incl. zeug-big Indirect: personeel en bezoekers, besmet materiaal, ongedierte, insecten, wilde varkens,.. Andere: voeder, water, via naalden, etc. Sperma (KI) Via de lucht! 9

10 Verspreiding via de lucht Varkensbedrijf luchtstroom PRRS virus en Mycoplasma: > 9 km (Otake et al., 2010) Andere bv. griep buurt infecties (Madec et al. 1982) : Brad CHAPEL 10

11 Varkensproductie in de EU High density populated areas (e.g. >3000 pigs / km2)

12 Hoe infectieziekten tegengaan? Management & bioveiligheid uiteraard, altijd, maar soms / dikwijls onvoldoende Ziekten komen te paard, en gaan te voet * Voeding, genetica Vaccinatie Medicatie * Is het omgekeerde van vertrouwen en acceptatie door publieke opinie, die zijn moeilijk te verkrijgen en gemakkelijk te verliezen...

13 Management en bioveiligheid: enkele goede voorbeelden

14 Management en bioveiligheid Elke dag een uitdaging, ook tijdens het weekend, verlof, * Het scoren van bioveiligheid is goed voor sensibilisatie en benchmarking Dikwijls weet men wel hoe het moet, maar past men het niet toe Filtreren van inkomende lucht cfr. VS * Een ketting is zo sterk als zijn zwakste schakel 14

15 Vaccinatie Voor specifieke ziekten Gedeeltelijke bescherming: - vermindering van verliezen door ziekte - dikwijls te hoge verwachtingen Beslissing om te vaccineren niet altijd eenduidig

16 Vaccineren of niet? Klinische ziekte = top van de ijsberg Subklinische ziekte? (Maes, 2012) - Voor de meeste ziekten e.g. PRRS, circovirus, mycoplasma, APP, - Groeivermindering van 15 tot 40 g/dag - Grotere impact op varkenssector dan klinische ziekte Uitdaging: wanneer is vaccinatie kost-efficiënt? «Verantwoord» versus «liberaal» gebruik van vaccins?

17 Behandelingsincidentie 50 varkensbedrijven (2010) TIudd average TIudd , Gemiddelde: 200 per per 5 dagen onder antibiotica

18 Belang antimicrobiële resistentie Diergeneeskunde: - therapiefalen - minder keuze antibiotica Volksgezondheid: - zoönotische agentia (vb. Salmonella, Campylobacter) - commensalen (resistentiegenen) Overdracht resistentie naar mens: - via voedselketen - direct contact - via omgeving 18

19 ARI (%) Antibiotica Resistentie Index (ARI) van verschillende sectoren (Casteleyn et al., 2005) ARI = aantal antibiotica waarvoor een bacterie resistent is gedeeld door het totaal aantal geteste antibiotica 19

20 Redenen voor het frequent gebruik van antibiotica Grote worpen: laag geboortegewicht, minder colostrum per big Geen antimicrobiële groeibevorderaars Vroeg spenen (bv. gemiddeld 21d) Overbezetting! Slechte bedrijfsvoering, voeding, huisvesting 20

21 Besluiten De meeste ziekteverwekkers zijn aanwezig op de meeste bedrijven Varkensproductie = top sport labiel evenwicht - management en bioveiligheid - voeding/ genetica - vaccinatie, medicatie 21