Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw. Vaccinaties: wie, wat, waar, wanneer

Transcriptie

1 Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw Vaccinaties: wie, wat, waar, wanneer

2 Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw Ellen de Jong Dierenarts Varkensgezondheidszorg Veepeiler Varken 050/

3 Het varkensteam - gezondheidszorg 3

4 Overzicht Inleiding Afweer Vaccinatie 4

5 Overzicht Inleiding Afweer Vaccinatie 5

6 Inleiding Ziekte Afweer infectiedruk immuniteit 6

7 Inleiding Probleem: meerdere oorzaken LADENKAST Elk schuifje = probleem PRRS S. suis Voeding Klimaat. Wanneer te veel schuifjes open 7

8 Inleiding KAST VALT OM: gezondheidsproblemen productie daling STERFTE! 8

9 Afweer in beeld Infectieus: Virussen Bacteriën Parasieten Omgeving: Huisvesting Klimaat Andere. Lichaam Sanitaire toestand Interne bioveiligheid Externe bioveiligheid Versterkte burcht Dierfactoren Genetische aanleg Opbouw antistoffen 9

10 Indeling soorten afweer Lokale afweer Specifieke afweer Passieve afweer Humorale afweer Algemene afweer Niet specifieke afweer Actieve Afweer Cellulaire afweer Links Rechts 10

11 Lokale afweer Algemene afweer Lokale afweer: Afweer op plaats van binnenkomst kiem (virus, bacterie ) Bvb. lymfeklieren thv keel / in de darmen / huid Algemene afweer Afweer circulerend in het bloed meegekregen van de moeder door de moederkoek Colostrum Melk (in mindere mate) maternale immuniteit 11

12 Algemene afweer 12

13 Indeling soorten afweer Lokale afweer Specifieke afweer Passieve afweer Humorale afweer Algemene afweer Niet specifieke afweer Actieve Afweer Cellulaire afweer Links Rechts 13

14 Specifieke Niet specifieke Specifieke afweer: Gericht tegen een bepaalde infectie, bvb: antistoffen tegen PRRS o Lokaal en algemeen Niet specifieke afweer: Algemene weerstand van het lichaam Hygiëne Bezettingsdichtheid Klimaat Factoren die de verdediging van de burcht verbeteren! 14

15 Indeling soorten afweer Lokale afweer Specifieke afweer Passieve afweer Humorale afweer Algemene afweer Niet specifieke afweer Actieve Afweer Cellulaire afweer Links Rechts 15

16 Passieve Actieve Passieve afweer: Afweer waarvoor het lichaam niets moet doen o bvb. Maternale immuniteit Actieve afweer: Afweer die door het lichaam zelf wordt aangemaakt infectie vaccinatie 16

17 Infectie Intredeplaats kiem: lichaam reageert o Stuurt versterking naar plaats v/d aanval o Witte bloedcellen via bloedbaan en lymfesysteem Uiting van het lichaam: o koorts o Zwelling lymfeknopen o Evt. ontstaan secreties (bvb. neusvloei) 17

18 Opbouw van afweer Contact met een lichaamsvreemd element = antigen Afweersysteem onderneemt actie o Aanmaak van (weinig) antistoffen Lokaal (IgA) Algemeen (IgG) o Aanmaak van memory cellen Nieuw contact met zelfde antigen: productie van veel antistoffen boost reactie 18

19 Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw Productie van antistoffen Contact met antigen

20 Maternale immuniteit Biggen geboren zonder afweer Darm-barrière staat eerste 24h open Biestopname is heel belangrijk (minstens 150ml) Overdracht van antistoffen van zeug big: algemene immuniteit Bepaalt overlevingskansen van big!!! > 24h na werpen: o Overdracht van antistoffen via de melk Voornamelijk lokale immuniteit Vnl van belang bij darminfecties (diarree) 20

21 Maternale = passieve immuniteit Maternale antistoffen Eigen antistoffen Dag1 Week 8

22 Vaccinatie = actieve immuniteit Doel vaccinatie: o Bescherming van het dier zelf Tegen klinische symptomen Om vermenigvuldiging van veldstam in het dier te vermijden Infectiedruk onder controle te houden Eerste stap in eradicatie o Bescherming van de nakomelingen Overdracht in de baarmoeder verhinderen Minder kiemoverdracht naar de biggen Meer antistoffen in colostrum en melk (maternale immuniteit ) 22

23 Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw Productie van antistoffen vaccinatie

24 Passieve vs. actieve immuniteit Maternale antistoffen Eigen antistoffen Dag1 Week 8 Niet aanslaan vaccinatie

25 Immuniteit vs. infectie Aanslaan ziekte!!! Voor vaccinatie Maternale antistoffen Eigen antistoffen Dag1 Week 8/12 Niet aanslaan vaccinatie Aanslaan vaccin

26 Overzicht Inleiding Afweer Vaccinatie 26

27 Wat is een vaccin? Antigene massa Oplosmiddel Adjuvans > adjuvare (helpen) o Helpt de immuunrespons verbeteren! Presentatie van het antigen aan het lichaam Langzame vrijstelling van antigen o verschillende soorten, oa. Olie in water (lipofiel) Water in olie (hydrofiel) Verschilt per farmaceutische firma BELANG: niet zomaar mengen verschillende vaccins!!! 27

28 Soorten vaccins Levend verzwakt Vermeerdert nog (vgl. met natuurlijke infectie) Wekken eveneens lokaal antistoffen op Doorgaans goedkoper (lagere dosis antigen nodig) Geen oplosmiddel Mogelijkheid tot inactief maken door gastheer Meer injecties nodig??? Niet lang houdbaar Terugkeer naar virulentie mogelijk Excretie vaccinvirus Dood geïnactiveerd Kan niet meer vermeerderen Wekken enkel algemene antistoffen op Duurder (hogere dosis antigen nodig) Wel een oplosmiddel Minder gevaar tot neutralisatie Minder injecties nodig??? Langer houdbaar Geen terugkerende virulentie mogelijk Geen excretie vaccinvirus 28

29 Toedieningswijze? Waar? o In de nek, in de spieren => beste reactie! Wanneer? o Volg de bijsluiter! o Entadvies gebaseerd op gegevens IPVS bb (Belgische varkensdierenartsen) o Niet te vroeg (maternale antistoffen) o Niet te laat (tijd nodig tot opbouw antistoffen) 29

30 Algemene raadgevingen Dieren moeten gezond zijn! Propere spuiten en scherpe naalden Ieder vaccin aparte spuit Verschillende soorten adjuvantia (hulpstoffen) Niet mengen van vaccins! Lengte van de naalden! o 2 cm bij 20kg o 3 cm bij 50 kg o 4 cm bij 100 kg en meer Entstoffen koel bewaren Levende entstoffen in suspensie onmiddellijk gebruiken 30

31 Geregistreerde vaccins Virussen Parvovirus Griep PRRSv PCV2 Bacteriën Vlekziekte App M. hyopneumoniae ART E. coli Clostridium spp. H. parasuis L. intracellularis 31

32 Overzicht Inleiding Afweer Vaccinatie Is vaccinatie een oplossing om antibiotica te reduceren? 32

33 Vaccinatie = oplossing tot antibiotica-reductie? Vaccin tgo. virussen o Neen? 33

34 Bacterie versus virus 2.Celwand: 1.Celmembraan Dikke: gram+ Dunne: gram- Geen: Mycoplasmata Erfelijk materiaal 3.Slijmlaag 34

35 Bacterie versus virus Capside = eiwitmantel Erfelijk materiaal Enveloppe (niet altijd aanwezig) 35

36 Bacterie versus virus Bacterie kan op zichzelf delen Voldoende middelen ter beschikking Virus heeft een gastheercel nodig om te delen Heeft geen middelen tot deling lenen van de gastheer 36

37 Antibiotica Producten aangemaakt door schimmels Chemisch gemaakt (chemotherapeutica) Werking: o Onderdrukken de groei = bacteriostatisch o Doden de bacterie = bactericied Hoe: o Inwerken op celmembraan o Remming van DNA productie o Remmen van eiwitproductie Geen invloed op virussen 37

38 Vaccinatie = oplossing tot antibiotica-reductie? Vaccin tgo. virussen o Neen? o Ja? Infectie met virussen onderdrukken de afweer Gevoeliger worden voor andere infecties (bacterieel) 38

39 Vaccinatie = oplossing tot antibiotica-reductie? Vaccin tgo. virussen o Ja? Afweer tegenover virale infectie Dier meer gewapend tegenover secundaire bacteriële infecties daling antibioticagebruik 39

40 Vaccinatie = oplossing tot antibiotica-reductie? Vaccin tgo. bacteriën? o Kan! o Onderdeel van Bioveiligheid! 40

41 Bioveiligheid Externe bioveiligheid o Jaarlijkse controle drinkwaterkwaliteit o Reiniging en ontsmetting kadaverplaats o Manipulatie kadavers o Honden, katten, vogels uit de stal o Interne bioveiligheid o Registratie ziekte en sterfte o Maatregelen tussen afdelingen o Naalden vervangen o Ziekenboeg + euthanasiebeleid o 41

42 Vaccinatie = oplossing tot antibiotica-reductie? Vaccin tgo. bacteriën? o Kan! o Onderdeel van Bioveiligheid! Ontworming Durf RED Ab project Reductie antibiotica zonder extreme toename vaccinatie 42

43 Vaccinatie = oplossing tot antibiotica-reductie? Belangrijk: o Correct entschema o Correcte bewaring vaccin (levend vaccin!) o Voldoende lange naalden o Zoekbeer niet vergeten o 43

44 Overzicht Inleiding Afweer Vaccinatie Is vaccinatie een oplossing om antibiotica te reduceren? Hoe bepaal je tegen wat je vaccineert? 44

45 Hoe bepaal je tegen wat je vaccineert? In samenspraak met de bedrijfsdierenarts Door opvolging ziektestatus van het bedrijf diagnose stellen Bloedonderzoek Mestonderzoek Autopsies Slachtlijnbevindingen 45

46 Gezondheidsmonitoring Gezondheidsmonitor varkensbedrijf o Nagaan wat er speelt op het bedrijf: infectiecheck 2x/jr screening 5 bloedstalen: o PRRS, PCV2 o App, M. hyopneumoniae, griep o PIA o Nagaan wat er binnenkomt op het bedrijf: aankoopprotocol 4x 3 gelten Bloed + mest o PRRS, PCV2, App, M. hyopneumoniae, griep, PIA o B. hyodysenteriae 46

47 Gezondheidsmonitor varkensbedrijf Gezondheidsmonitorrapport o Belangrijkste bevindingen o Verschillen gezondheidsstatus aangekochte gelten huidige bedrijfssituatie Valkuilen herkennen Preventief ingrijpen waar nodig 47

48 Inschrijvingsformulier Prijskaartje: 1225,25

49 Hoe bepaal je tegen wat je vaccineert? Voorbeeld: o Gesloten bedrijf 200 zeugen 4WS o Problemen van biggen die het niet goed doen o Hoesten o Meer problemen met Streptococcen o Verdacht van onderliggend viraal probleem (PRRS) serologisch venster van de biggen o Bloedname op 4w o Bloedname op 8w o Bloedname op 12w 49

50 Resultaten 4 weken Maternale immuniteit 8 weken Negatief 12 weken Positief

51 Interpretatie? Negatief op 8w Positief op 12w Antistoffen PRRS 2-3w na infectie infectie tussen 8-10w leeftijd Vaccinatie beschermt o Na 1 of 4w (afh. van vaccin) vaccineren op 6-7w of 4w (afh. van vaccin) 51

52 Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw Dank u Nog vragen? 52

53 Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw

54 Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw Afrikaanse Varkenspest Wie, wat, waar, wanneer,?

55 Historiek 1985: laatste uitbraak in België 2007: Georgië Kaukasus + Rusland 2011: St Petersburg 2012: Oekraïne 2013: Wit-Rusland 24/01/2014: Litouwen o 2 everzwijnen o Geen gedomesticeerde varkens 55

56 Afrikaanse Varkenspest Virus NIET besmettelijk voor de mens MELDINGSPLICHT! Uitgescheiden door bloed, urine, mest, sperma, secreties, ZEER besmettelijk Zeer resistent 56

57 Overdracht Van zeug foetus Rechtstreeks contact Onrechtstreeks o Besmet materiaal o Besmet voertuig o Besmette laarzen, Inname onvoldoende verhit keukenafval 57

58 Symptomen Acuut: o Hoge koorts o Bloedingen + geelzucht o Diarree o Dood <2-3w (tot 100%) Subacuut: o Sloom o Wisselende eetlust o Diarree Chronisch: o Onduidelijk ziektebeeld 58

59 Behandeling en Preventie Behandeling: geen Preventie: o Verbod op verzameling varkens o Verbod op binnenbrengen dood everzwijn op beslag o Verbod op betreden beslag <48h na contact met everzwijn o Verbod op voederen keukenafval aan varkens o Quarantaine o Bioveiligheid 59

60 Bestrijding Nationale standstill thv 72h Afbakenen zone van 500m rond uitbraak Ruimen van alle varkens/everzwijnen in deze zone + vernietigen producten afkomstig van de dieren Beperkende maatregelen 60

61 Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw Dank u Nog vragen? 61