Bijeenkomst Netwerk. Hoe voorkom ik ziekte insleep? thema: GEZONDHEID. d.d. 4 juni 2008 Uden

Transcriptie

1 Bijeenkomst Netwerk Hoe voorkom ik ziekte insleep? thema: GEZONDHEID d.d. 4 juni 2008 Uden

2 Marrina Schuttert Varkensdierenarts sinds 1993 Veterinair Centrum Someren b.v. Samenwerking met DGC Overlaet te Oss in De Varkenspraktijk

3

4 Onderwerpen 1. Wat is anders bij SPF? 2. Overbrenging en incubatietijd relevante pathogenen 3. Welke maatregelen om dierziektes buiten te houden 4. Monitoring 5. Wat als er toch iets binnenkomt?

5 Wat is er anders bij SPF? Start met diermateriaal wat bepaalde, omschreven ziektekiemen niet bij zich draagt. Dieren zijn dus niet steriel! Aangepaste bedrijfvoering en/of -inrichting Protocollen en discipline Voeding (dieren minder belast, andere benutting; aminozuren). Vrij opstarten en dan vrij blijven Monitoring

6 High Health Primaire SPF-dieren (keizersnede) Secundaire SPF-dieren: via fokkerijgroepering MD (=Minimal disease) HHS (=High Health Status)

7 Alleen waarde als bekend is welke ziektekiemen afwezig zijn en hoe dit gecontroleerd wordt! Kweek, PCR of serologie Afwezigheid kliniek Herhalen en over langere periode

8 Overbrenging en incubatietijd relevante pathogenen Aanvoer van dieren grootste risico Varkensdichte gebieden: via de lucht en ongedierte groter risico dan in varkensarm Varkensdicht gebied: beheersplan (bijv. Vaccinatie)

9 PRRS-virus Mycoplasma hyopneumoniae APP (pathogene types (2 en 9)) Streptococcus suis (vaak type 2). Brachyspira hyodysenterica Schurft Atrofische rhinitis (PM+) (andere types streptococcen, Stafylococcus hyicus en Haemophilus parasuis vaak wel aanwezig).

10 PRRS (1) Incubatietijd: niet altijd klinische verschijnselen Eerste antistoffen (IgG) 7 tot 10 dgn p.i. Na 14 dgn meeste dieren positief. Maternaal: tot 8 wkn leeftijd Uitscheiding virus 3 mnd tot half jaar.

11 PRRS (2) Aanvoer van dieren. Via de lucht (=aerogeen). Vrachtwagens (mest) Sperma PRRS: geïnactiveerd door zeep! Kan lang overleven in water.

12 M.Hyo (1) Incubatietijd sterk wisselend. Antistoffen 3 tot 11 wkn na infectie Maternaal: tot 2 tot 6 wkn leeftijd Vaccinatietiter: enkele weken aanwezig

13 M.Hyo (2) Aanvoer dieren Via de lucht Vrachtwagens

14 APP (1) Eerste antistoffen na ca. 10 dgn Maternaal: tot 8 tot 10 wkn. APP Elisa (APxIV-toxine): 14 typen

15 Aanvoer dieren! APP (2)

16 Bacteriële infecties i.h.a. Vóórkomen van dragers. Uitscheiding onder invloed van stress Incubatietijd zeer wisselend

17 3. Welke maatregelen om dierziekten buiten de deur te houden? EXTERNE BIOVEILIGHEID/BIOSECURITY

18 Externe bioveiligheid Toegangsbeperkingen Dieren en dierlijk materiaal Aanvoer Afvoer Personen Eigenaar/werknemers Adviseurs/monteurs Voer Materialen Ongedierte/huisdieren

19 Toegangsbeperkingen Erf afscheiding Toegangshek/-deur Informatievoorziening Huisregels Bel of telefoonnummer bij ingang Los- en laadpunten

20

21

22 Aanvoer dieren en dierlijk materiaal Aanvoer dieren Aanvoer: ja/nee Aantal toeleveringsbedrijven Gezondheidstatus toeleveringsbedrijven Transport Quarantaine Sperma

23 Afvoer dieren en dierlijk materiaal Afvoer dieren Routing Transport Desinfectie Droog! Loading bay Sluizen en deuren

24 Afvoer dieren en dierlijk materiaal Destructiemateriaal Opslag Kadaverplaats Reiniging en desinfectie

25 Afvoer dieren en dierlijk materiaal Mest Opslag Afzuigpunt Transport

26 Personen Contact andere varkensbedrijven Down-tijd Geen persoonlijke bezittingen mee op bedrijf (mobiele telefoon, horloge, etc.) Verplicht douchen Bedrijfskleding per bedrijfseenheid Ontsmettingsbak per bedrijfseenheid Geen onbehandeld (varkens)vlees binnenbrengen

27

28

29

30 Voer Producten Transport Losplaats

31

32 Verbruiksmaterialen Afgifte Gereedschap Materialen Bedrijfseigen Reiniging en desinfectie

33 Ongedierte/huisdieren Ongediertebestrijding Wering vogels Geen huisdieren op bedrijf

34 Waar kan het fout gaan? 1. Aanvoer dieren met kiemen 2. Transportmiddelen (seizoen, overleving bij lage temperaturen in vochtige omstandigheden). 3. Kruisinfectie op laadplaatsen 4. Vuile materialen; personen zonder down tijd. Dus: falende (externe) biosecurity

35 Hoe weet ik/kan ik weten dat het fout is gegaan? 4. MONITORING

36 Monitoring Meten/definiëren gezondheidsstatus Klinische inspectie Secties Slachtlijnonderzoek Bloed / mest / swabs

37 Beperkingen diagnostiek Sensitiviteit (indien deze laag is dan risico op vals-negatieven) Specificiteit (indien deze laag is dan risico van vals-positieven) Bacteriële testen: sensitiviteit <100%

38 Sensitiviteit <100% Redenen van vals negatieve resultaten: monstername te vroeg of te laat er laag antistoffen-niveau subtypes binnen serotypes test zelf

39 Specificiteit <100% Redenen van vals positieve resultaten: kruisreacties tussen verwante pathogenen Test zelf

40 Even wat voorbeelden ZvA: >99% sensitief en specifiek PRRSV: sensitiviteit 95% specificiteit 99% PIA: sensitiviteit 65% specificiteit 85%

41 Belang van vals-positieven Hangt af van het doel van de test (bewaking vrij-status, Export, Lijst A- ziekte) Confirmatietest.

42 Algemene beperkingen Incubatietijd en antilichaamrespons variëren binnen de populatie. Het aantal benodigde monsters om de afwezigheid van een infectie met zeer lage prevalentie aan te tonen moet vaak zo groot zijn dat dit voor de praktijk te duur is. Dragers en dieren die af en toe uitscheiden zijn moeilijk op te sporen Herhaling onderzoek in de tijd geeft grotere betrouwbaarheid!

43 Voorbeeld Bevolking nieuwbouw bedrijf Aanvoer van 1000 gelten (25 kg tot dekrijp) Herkomstbedrijf (2000 zeugen) vrij van: -APP, PRRSV, M.hyo, B.hyodysenteriae, Str.suis 2 en 9

44 Garantie gevraagd op ademhalingsziekten Steekproefgrootte bij prevalentie van 1% -zekerheid 95%: 227 monsters -zekerheid 99%: 294 monsters n.b. APP, PRRS en M.hyo: ca. 30 Euro PCR vibrio: 50 Euro, PCR Str. Suis: 100 Euro

45 Conclusie: Opzetten en interpreteren van correct (bloed)onderzoek is werk voor de dierenarts

46 5. Wat als er toch iets binnenkomt? Denk hier van te voren over na! Standard Operating Procedure

47 1. Weer ziektevrij worden (niet altijd mogelijk). Ruimen en herbevolking. 2. Ziektebeheersing (voorkomen economische schade) - optimaliseren interne bio-security -vaccinatie -medicatie 3. Infectieroute traceren

48 Van tevoren al rekening houden met insleep en preventief vaccinatieschema toepassen.

49 Praktijkboek 29: Aanrader: Gezond starten, gezond blijven boeken/praktijkboek/var/29.asp

50 VRAGEN EN DISCUSSIE