Ruth Bouwstra (CVI) Teun Fabri (GD Deventer) Ron Fouchier (Erasmus MC) Erik van Geloof (KNMvD) Mart de Jong (WU) Wim Pelgrim (EZ, ambtelijk

Transcriptie

1

2 Ruth Bouwstra (CVI) Teun Fabri (GD Deventer) Ron Fouchier (Erasmus MC) Erik van Geloof (KNMvD) Mart de Jong (WU) Wim Pelgrim (EZ, ambtelijk secretaris) Roy Slaterus (SOVON) Arjan Stegeman (voorzitter) Francisca Velkers (UU, fac DGK) =>tracering

3 Inleiding Klinische verschijnselen Introductie op bedrijven en transmissie tussen bedrijven Introductie van H5N8 in Nederland Take home messages

4

5

6 (Boender et al., 2004)

7 3. Kamperveen: vleesk. ouderdieren 21 November 4. Kamperveen: 2 x eenden 21 November 2. Ter Aar leghennen 20 November 5. Zoeterwoude leghennen 30 November 1. Hekendorp: leghennen 16 November

8 HPAI (H5N8) Nederland in 2015: 5 uitbraken dieren gedood Geen humane gevallen Kosten bestrijding, compartimentering, vervoersverbod en transportbeperkingen: 49 tot 56 miljoen (LEI, 2015)

9 HPAI (H7N7) Nederland in 2003: 255 uitbraken 30 miljoen dieren gedood 86 humane gevallen (1 fataal) Kosten bestrijding+ productieverliezen: 500 miljoen

10 Locatie Stallen /besmette stallen Bijzonderheden A 6 / 1 (stal 9) Volière, 5 leeftijden, 1 stal opfok ( geleverd), 2 verdiepingen B 3 / 1 (stal 3) Volière, 2 leeftijden, Wintergarten stal 3 (dicht) C 2 / 1 Einde ronde, slacht uitgesteld door vervoersverbod D 2 / 1 (2?) Ouder eendenkoppel geslacht E 1 / 1 Startend koppel (22 wk), 2 verdiepingen

11 Inleiding Klinische verschijnselen Introductie op bedrijven en transmissie tussen bedrijven Introductie van H5N8 in Nederland Take home messages

12 Verminderde eiproductie: pas na melding gezien. Weinig afwijkingen eieren (enkele x ontkleuringen, bont, meer kneus). Eén van de eerste signalen: suffe en slome dieren. Eenden: minder actief, minder vlot achter veehouder aan. Dode hennen vaak in legnesten gevonden, vaak met ei in de buik en een volle krop. Soms grieperig: rillerig, ineengedoken, zaten bol en voelden erg warm of erg koud aan. Sporadisch cyanose, bloederige oogontsteking of zenuwverschijnselen (kop in de nek, bij eenden wat trillen of schudden met kop). Sectie: soms wat ontsteking voorste luchtwegen (ook bij de eenden) en luchtzakken.

13

14

15

16 Hoogste uitval (stalniveau): 3,9; 3,0; 4,2; 0,3 en 0,2 % Hoogste uitval (bedrijfsniveau): 2,3% EWS meldingsnorm van >3% per week niet bereikt. >0,5% uitval per dag op twee opeenvolgende dagen op stalniveau: - A: 2 dagen voor ruiming - B en C: dag van ruiming - D en E: grens nooit bereikt.

17 PCR stal met kliniek PCR stallen zonder kliniek Serologie A Alle swabs pos. stal 9 Neg (stal 1,2 3,4,10) Negatief B Alle swabs pos. stal 3 Neg (stal 1,2) Negatief C Alle swabs pos. stal 2 Neg stal 1 Negatief D Alle swabs pos. - Positief E Alle swabs pos. (boven en onder) - Onbekend

18 In leg- en vermeerderingskoppels exponentieel toenemende, zeer acute uitval Suffe, slome dieren Voer- en wateropname en eiproductie nauwelijks beïnvloed Infectie beperkt tot één van de stallen Besmette koppels serologisch neg (eenden +: zoals veel bedrijven bij landelijke screening) Vleeseenden: veel lagere en minder snel oplopende uitval / sloomheid

19 In leg- en vermeerderingskoppels exponentieel toenemende, Early Warning zeer acute grens uitval voor uitval op Suffe, slome bedrijfsniveau dieren nergens bereikt Voer- en EWS wateropname grens ook op en stalniveau eiproductie niet nauwelijks beïnvloed (Kamperveen-eenden en Zoeterwoude) of Infectie beperkt tot één van de stallen pas kort voor ruiming bereikt. Besmette koppels serologisch neg (eenden +: zoals veel Geen bedrijven voeropnamebij landelijke en legdaling! screening) Vleeseenden: veel lagere en minder snel oplopende uitval / sloomheid

20 Inleiding Klinische verschijnselen Introductie op bedrijven en transmissie tussen bedrijven Introductie van H5N8 in Nederland Take home messages

21 Insleep / versleep Tracering Hygiënemaatregelen Wilde vogels Ongedierte

22 Hekendorp, Ter Aar, Kamperveen en Zoeterwoude: losse introducties Kamperveen I en Kamperveen II: virussequenties sterk gelijkend geen duidelijk direct contact die tussen-bedrijf transmissie kan verklaren

23 Insleep / versleep Tracering Hygiënemaatregelen Wilde vogels Ongedierte Geen duidelijke (in)-direct contacten die tussen-bedrijf transmissie kunnen verklaren

24 Insleep / versleep Tracering Hygiënemaatregelen Wilde vogels Ongedierte

25 Ontsmettingsbakken, bedrijfskleding en schoeisel: niet consequent Honden & katten (in weilanden en op erf) Regenwater daken (incl. vogelmest) op erf Aanvoer stro of ruwvoer / toegang vogels & ongedierte tot opslag Maaien gras bij stal: opwervelen mest Aan huis verkoop van eieren: veel bewegingen tussen stal en erf

26

27

28

29

30

31 Veel wilde (water)vogels in directe omgeving Waterrijke/vogelvriendelijke gebieden en sloten en/of rivieren bij stallen Zangvogels (spreeuwen) en duiven in en rond het erf, o.a. door bomenrijen en begroeiing Vogelmest op het erf, tegen de stal, soms zelfs lopend langs ventilatie-openingen

32

33

34 Risicofactoren Ongedierte Sloten, onafgedekte mestopslag, onverharde grond/begroeiing rondom de stal en rommel op het erf veel muizen en ratten in en rondom bedrijven Kieren, gaten en spleten in de stal, mestbanden en eierbanden ongedierte kan naar binnen

35 Mechanische vector Besmetting, vermeerdering en uitscheiding en transmissie? H5 aangetoond aan neus van gevangen muis causaliteit?

36 Honden, katten, fretten en muizen kunnen experimenteel geïnfecteerd raken met H5N8 Bij fretten ook transmissie aangetoond Veel influenza antigeen in neusholte muizen

37 De algemene hygiënestatus was niet slechter dan dat van gemiddelde Nederlandse pluimveebedrijven. Wilde vogels en ongedierte waren bij alle bedrijven Insleep / versleep aanwezig Tracering Nader Hygiënemaatregelen experimenteel onderzoek naar gevoeligheid voor Wilde besmetting, vogels uitscheiding en transmissie van Ongedierte H5N8 in muizen en ratten is nodig Beperkt houden populaties van muizen/ratten rondom en in de stal (preventief en bij aantonen besmetting) belangrijk om de kans op insleep / versleep te beperken.

38 Inleiding Klinische verschijnselen Introductie op bedrijven en transmissie tussen bedrijven Introductie van H5N8 in Nederland Take home messages

39

40

41

42

43

44

45

46 : 6000 wilde vogels bemonsterd. In 2 mestmonsters van totaal 52 monsters van een populatie van 150 smienten (op een grasland tussen Kockengen en Kamerik in gemeente Woerden) is op 24 november H5N8 virus aangetoond: 1 ervan leek op virus uit Hekendorp, de ander meer op een virus uit Italië (deskundigenoverleg verslagen)

47 Veel vogelsoorten kunnen besmet zijn zonder verschijnselen Virus lijkt veel op recent virus in Azië In Azië ook in wilde vogels (talingen, zwanen) Virus in smient in Siberië vastgesteld (mengen populaties) Virus aangetoond bij wilde vogels in Europa Uitbraken in gebieden met veel watervogels Geen contacten getraceerd tussen besmette bedrijven

48 Bedrijven hadden geen uitloop In 2 van 6000 monsters virus gevonden in wilde vogels Eerst gevonden in pluimvee, daarna in smienten Directe relatie uitbraak in bedrijf en wilde vogels is zwak (sequentie) Geen directe migratie van Azië naar Europa

49 Inleiding Klinische verschijnselen Introductie op bedrijven en transmissie tussen bedrijven Introductie van H5N8 in Nederland Take home messages

50 Uitbraken snel opgemerkt / gemeld Ondanks weinig duidelijke kliniek, niet halen EWS normen aanpassen? Eenden: uitval laag en weinig kliniek en veel serologisch positief intensief monitoren eendenbedrijven

51 Afzonderlijke introducties in bedrijven (muv Kamperveen) Wilde vogels meest waarschijnlijke bron Oorzaak insleep in bedrijf onduidelijk: via ventilatie, strooisel of ongedierte meest waarschijnlijk Verspreiding naar andere bedrijven beperkt door pluimveearm gebied, weinig uitloopbedrijven en maatregelen overheid

52

53

54

55 Francisca Velkers & Arjan Stegeman Universiteit Utrecht, faculteit diergeneeskunde