Om te bepalen of een verf duurzaam is dient er, naar de mening van de VVVF, sprake te zijn van een integrale aanpak.
|
|
- Nathalie van Doorn
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 BEOORDELINGSMODEL DUURZAAM ONDERHOUD Integrale benadering Om te bepalen of een verf duurzaam is dient er, naar de mening van de VVVF, sprake te zijn van een integrale aanpak. Een integrale aanpak zou zich bij voorkeur moeten uitstrekken tot de gehele product-cyclus, dus van de wieg tot het graf., maar wellicht is dat in het begin nog te hoog gegrepen. In dat geval zou de volgorde kunnen zijn: 1. Cradle to gate (het berekenen van de effecten vanaf de grondstofwinning tot aan de fabriekspoort (gate) d.w.z. voordat het naar de consument wordt getransporteerd. 2. Cradle to grave (het berekenen van de effecten gedurende de gehele levenscyclus van een product (dus tot en met de afvalfase). Verf is een halfproduct dat pas af is als het is aangebracht. Dit pleit ervoor om vanaf het begin in ieder geval ook de toepassing / applicatie (dus ook bijv. onderhoudsfrequentie) mee te betrekken in de beoordeling of er sprake is van duurzame verf. In het vervolg van deze nota is hiervan uitgegaan. Met inachtneming van het voorgaande dient er bij het maken van keuzes voor verfproducten gekeken te worden naar de volgende aspecten: Gebruikte grondstoffen: - Herkomst en winning: in welke mate belast de winning mens en milieu? - Herwinbaarheid (bio-based): In welke mate zijn de grondstoffen herwinbaar (bio-based)? - Modificatie (aanpassing): In welke mate wordt er gebruik gemaakt van (chemische) stoffen om de grondstof voor gebruik geschikt te maken? In welke mate zijn deze stoffen schadelijk voor mens en milieu? - Verpakking: In welke mate wordt er gebruik gemaakt van duurzame, opnieuw te gebruiken of biologisch afbreekbare, verpakkingen? - Efficiency: Wordt er doelmatig gewerkt zodat er zo min mogelijk verspilling optreedt? - Transport: In welke mate belast het transport verbonden aan de winning van de grondstoffen mens en milieu? In welke mate wordt er gebruik gemaakt van duurzame transportmiddelen d.w.z. transportmiddelen waarvoor zoveel mogelijk herwinbare grondstoffen zijn gebruikt? - Energie: Hoeveel energie wordt er gebruikt? In welke mate wordt er gebruik gemaakt van duurzame energie? - Opslag: In welke mate vindt er opslag plaats met zo min mogelijke risico s voor mens en milieu? - Afval: In welke mate komt er afval vrij? in welke mate tast dat het milieu aan? In welke mate is dat her te gebruiken? - Aanwezigheid gevaarlijke stoffen: In welke mate zijn deze schadelijk voor mens en milieu? - In hoeverre vindt de winning (buiten de punten die hiervòòr al zijn genoemd) maatschappelijk verantwoord plaats (MVO)? *) Productie van grondstoffen en verf: - Transport: In welke mate belast het transport, verbonden aan de productie van de grondstoffen en de verf, mens en milieu? In welke mate wordt er gebruik gemaakt van duurzame transportmiddelen? - Energie: Hoeveel energie wordt er gebruikt? In welke mate wordt er gebruik gemaakt van duurzame energie?
2 - In welke mate belast de productie mens en milieu? - Efficiency: Wordt er doelmatig gewerkt zodat er zo min mogelijk verspilling optreedt? - Opslag: In welke mate vindt er opslag plaats met zo min mogelijke risico s voor mens en milieu? - Afval: In welke mate komt er afval vrij? in welke mate tast dat het milieu aan? In welke mate is dat her te gebruiken? - In hoeverre vindt de productie (buiten de punten die hiervòòr al zijn genoemd)maatschappelijk verantwoord plaats (MVO)? *) Product-eigenschappen - Aantal benodigde lagen: hoeveel ltr./ kg product is er nodig per m2 ondergrond? - Laagdikte: hoeveel ltr. /kg. product is er nodig per m2 ondergrond - Verpakking: In welke mate wordt er gebruik gemaakt van duurzame, opnieuw te gebruiken of biologisch afbreekbare, verpakkingen? - Droogtijd: Hoe lang duurt het voordat het aangebrachte product droog is? - Levensduur: Wat is de frequentie van de onderhoudstermijnen? - In welke mate zijn de aangebrachte producten herwinbaar? - In welke mate zijn restanten her te gebruiken? - Onder welke omstandigheden is applicatie mogelijk (temperatuur, luchtvochtigheid)? Toepassing / applicatie - In welke mate belast de toepassing/applicatie (zowel de voorbehandeling als de afwerking) mens en milieu? - Transport: In welke mate belast het transport verbonden aan de toepassing / applicatie mens en milieu? In welke mate wordt er gebruik gemaakt van duurzame transportmiddelen? - Efficiency: Wordt er doelmatig gewerkt zodat er zo min mogelijk verspilling optreedt? - Opslag: In welke mate vindt er opslag plaats met zo min mogelijke risico s voor mens en milieu? - Afval: In welke mate komt er afval vrij? in welke mate tast dat het milieu aan? In welke mate is dat her te gebruiken? - Energie: Hoeveel energie wordt er gebruikt? In welke mate wordt er gebruik gemaakt van herwinbare energie? - In hoeverre vindt de toepassing /applicatie (buiten de punten die hiervòòr al zijn genoemd) maatschappelijk verantwoord plaats (MVO)? *) *) Onder maatschappelijk verantwoord wordt in dit verband verstaan hetgeen is vastgelegd in de Verklaring inzake internationaal maatschappelijk verantwoord ondernemen van de Sociaal Economische Raad van 19 december 2008 (zie bijlage). Soorten verven Er zijn verschillende soorten verven beschikbaar die allen hun eigen herkomst, toepassing en levensduur kennen en daardoor qua duurzaamheideffecten apart beoordeeld dienen te worden. Onderscheiden kunnen worden: - opgebouwd uit natuurlijke grondstoffen die niet gemodificeerd zijn Synthetische verf - (deels) gebaseerd op gemodificeerde natuurlijke grondstoffen - Alkyd - Gemodificeerd alkyd - Epoxy
3 - Polyurethaan - PE Watergedragen verf - (emulsie) - Alkyd (emulsie) - Epoxy - Polyurethaan De VVVF spreekt van een natuurverf indien 1. het product en zijn grondstoffen, bij oordeelkundig gebruik, onschadelijk zijn voor levende wezens (in het bijzonder mens); 2. de grondstoffen uit natuurlijke, regenereerbare bronnen stammen, dus herwinbaar zijn en probleemloos weer in de ecologische kringloop worden opgenomen. Als oplosmiddel kunnen natuurverven bijvoorbeeld terpentijn of andere oplosmiddelen van natuurlijke bronnen bevatten. 3. de winning en productie van de grondstoffen en de productie van de eindproducten plaatsvinden onder de minst milieu- en mensbelastende omstandigheden. Synthetische verf Synthetische verf is een verzamelnaam voor veel verschillende soorten verf. Voor de synthetische verven is alkydhars het meest gangbare bindmiddel en terpetine of thinner het verdunningsmiddel. Veel synthetische verven zijn van petrochemische oorsprong, dat wil zeggen dat ruwe aardolie het basisproduct is. Watergedragen verf Bij watergedragen verven (waterverdunbare verven) fungeert water als verdunningmiddel. Standpunt VVVF over de relatie tussen natuurverf, synthetische verf en watergedragen verf enerzijds en duurzame verf anderzijds Voor de VVVF is het feit of we te maken hebben met een natuurverf, een synthetische verf of een watergedragen verf niet relevant voor het bepalen van de mate van duurzaamheid van die verf. M.a.w.: voor elke verf, of het nu een natuurverf, een synthetische verf of een watergedragen verf betreft, dient, op basis van een erkende rekentool, te worden nagegaan hoe het zit met elk van de aspecten zoals hierboven genoemd onder Integrale benadering (met als uitgangspunt profit, planet, people) om te bepalen of er sprake is van een duurzame verf volgens de definitie van de VVVF. Erkende rekentool Een levenscyclusanalyse (LCA) is, naar de mening van de VVVF, de meest geschikte methode om de effecten op mens en milieu van verfproducten over de gehele levenscyclus ( van wieg tot graf ofwel cradle to grave ) te analyseren. LCA is een integrale ketenanalyse. Het woord integraal betekent hier dat verschillende milieueffecten tegelijkertijd onderzocht worden. Daardoor kan afwenteling naar andere milieueffecten worden voorkomen. Afwenteling wil zeggen dat bij een verbetering op een bepaald milieueffect, een ander milieueffect verslechtert. Door de gehele levensduur van een verf aangebracht op een materiaal hierbij te betrekken wordt ook eventuele afwenteling naar andere levenscyclusfasen (andere tijden en plaatsen) zichtbaar.
4 De levenscyclus van een product verloopt grofweg als volgt: winning van grondstoffen, productie van materialen en producten; toepassing, gebruik, onderhoud, sloop; afvalverwerking. Het verloop van de levenscyclus wordt vastgelegd in processen. Voor elk proces worden gegevens verzameld over wat aan het milieu wordt onttrokken (grondstoffen en energie), over wat naar het milieu wordt uitgestoten (emissies naar lucht, water en bodem, en afval) en over de mogelijk schade aan mens, flora en fauna. Normering LCA-studies moeten, naar de mening van de VVVF, worden uitgevoerd volgens geldende normen. Dat zijn de ISO-normen In deze normen is in detail uitgewerkt hoe een LCA moet worden opgesteld. De LCA-studie dient volgens de ISO systematiek uit te monden in een zgn. Environmental Product Declaration (EPD). Deze heeft de vorm van een informatieblad waarin de producent of distributeur kwantitatieve gegevens verschaft over de milieu-impacti van zijn producten gedurende hun gehele levenscyclus. Voor uitvoering van LCA-studies is sofware ontwikkeld. In Nederland wordt veelal het programma Sima-Pro gebruikt. Instituten als IVAM, Intron en TNO beschikken over deze software en over de expertise om de LCAstudies uit te voeren. Voor wat betreft het bepalen van de mate van maatschappelijk verantwoord ondernemen kan gebruik gemaakt worden van de normering van ISO CEPE Binnen CEPE is de werkgroep Sustainability actief. Deze werkgroep onderzoekt hoe de verfindustrie sustainability moet aanpakken en hoe omgegaan moet worden met LCA-studies. Een sub-werkgroep is bezig data te verzamelen, de zgn. Life Cycle Inventories (LCI s), van grondstoffen. Met deze data kunnen betrouwbare LCA s voor verven worden opgesteld. In de loop van 2013 zouden deze data beschikbaar moeten komen. Effecten die met een LCA worden gemeten Naar de mening van de VVVF dienen, om te kunnen beoordelen of een verf duurzaam is of niet, via een LCA de volgende effecten te worden gemeten : Naam Eenheid 1 Broeikaseffect kg. CO2eq 2 Aantasting ozonlaag Kg. CFC-11 eq. 3 Humane toxiciteit (schadelijkheid voor de mens) Kg. 1,4-DB eq. 4 Zoetwater aquatische ecotoxiciteit Kg. 1,4-DB eq. 5 Zoutwater aquatische ecotoxiciteit Kg. 1,4-DB eq. 6 Ecotoxiciteit voor flora en fauna Kg. 1,4-DB eq. 7 Fotochemische oxidantvorming (bijdrage aan smogvorming) kg. C2H4 8 Verzuring Kg. SO2 eq. 9 Vermesting Kg. PO4 eq. 10 Uitputting biotische grondstoffen (afkomstig van planten of dieren) Kg. Sb eq. 11 Uitputting abiotische grondstoffen (niet afkomstig van planten of dieren): gas, olie, Kg. Sb eq. metalen enz.) 12 Uitputting fossiele energie Kg. Sb eq. 13 Landgebruik M2
5 Overige effecten Naast effecten die met een LCA kunnen worden gemeten zijn er, naar de mening van de VVVF en gelet op het uitgangspunt dat het onderscheid in duurzaamheid in relatie staat tot de performance van het product in termen van door de markt gevraagde kwaliteit, nog enkele andere effecten die moeten worden meegenomen om te beoordelen of er sprake is van een duurzame verf. Dat zijn: - Levensduur m.a.w. de onderhoudsfrequentie - Droogtijd - Omstandigheden waaronder applicatie mogelijk is - Efficiency - De mate waarin sprake is van maatschappelijk verantwoord handelen - De mate waarin er sprake is van opslag met zo min mogelijke risico s voor mens en milieu Beoordeling uitkomsten LCA Per product, en met behulp van o.a. de CEPE-database, kan worden bepaald wat de effecten zijn die met een LCA zijn gemeten. Deze effecten kunnen in de volgende tabel worden verwerkt: Naam Kg. CO2 Kg. CFC- 11. niet gemodificeerd Kg. 1,4- DB Kg. C2H4 Kg. SO2 Kg. PO4 Kg. SB M2 Synthetische verf. gemodificeerd. Alkyd gemodificeerd. Alkyd niet gemodificeerd. PE Watergedragen verf. (emulsie). Alkyd (emulsie) De meest duurzame verven op basis van een LCA zouden die producten zijn met gemiddeld de laagste score in de hierboven vermelde categorieën. Overige effecten Per product kan een inschatting worden gemaakt van de overige effecten. Deze effecten kunnen in de volgende tabel worden verwerkt: Naam Droogtijd MVO Omstandigheden Efficiency Opslag Levensduur
6 . niet gemodificeerd Synthetische verven. gemodificeerd. Alkyd gemodificeerd. Alkyd niet gemodificeerd. PE Watergedragen. (emulsie). Alkyd (emulsie) De meest duurzame verven voor wat betreft overige effecten zouden die producten zijn met gemiddeld de hoogste score in bovenstaande tabel. Wanneer is er sprake van duurzame verf? Op basis van de gemeten LCA- en overige effecten zou bepaald kunnen worden in welke mate er sprake is van een min of meer duurzame verf. Om afnemers een idee te geven van de mate van duurzaamheid zou er een indeling in duurzaamheidsklassen kunnen worden gemaakt. Voor de hand ligt dat dit per sector gebeurt en dat een commissie van experts uit elke sector deze indeling zal gaan maken.
Duurzaam bouwen en LCA s en de NMD. G. Jonkers NVVT 28-5-2013
Duurzaam bouwen en LCA s en de NMD G. Jonkers NVVT 28-5-2013 Presentatie Achtergronden duurzaam bouwen Bepalingsmethoden milieuprestatie gebouw LCA Nationale Milieudatabase Duurzaamheid en verf -> een
Nadere informatieDefinitie. Wat is Duurzaamheid?
Duurzaamheid Definitie Wat is Duurzaamheid? Waarom is duurzaamheid belangrijk? Bevolkingsgroei 7naar 9Miljard Waarom is duurzaamheid belangrijk? Grondstofschaarste Waarom is duurzaamheid belangrijk? Ontbossing
Nadere informatieAluminium, LCA en EPD
Symposium Duurzaam Aluminium 5 februari 2015 Aluminium, LCA en EPD Harry van Ewijk IVAM UvA BV www.ivam.uva.nl IVAM UvA BV Opgericht in 1993 vanuit de Vakgroep Milieukunde UvA is enige aandeelhouder 15
Nadere informatieVoorbij energiebesparing: milieueffecten van energiebesparende maatregelen
Voorbij energiebesparing: milieueffecten van energiebesparende maatregelen 9 Oktober 28 Laure Itard 1 november 28 1 Renovatie van een rijtjehuis gebouwd in de periode 1966-1976 1 november 28 2 1. Isolatie
Nadere informatieDuurzame oplossing door houtreparatie!
Duurzame oplossing door houtreparatie! Het systeem om meerpalen te repareren in plaats van vervanging door nieuwe palen, is niet alleen goedkoper maar blijkt ook minder belastend te zijn voor het milieu.
Nadere informatieWP4: Verbeterde schattingsmethode materiaalhoeveelheden in constructies! 1 april 2015, TKI KIEM!
WP4: Verbeterde schattingsmethode materiaalhoeveelheden in constructies 1 april 2015, TKI KIEM WP4 - Verbeterde schattingsmethode materiaalhoeveelheden Projectpartners IMd Raadgevende Ingenieurs, Rotterdam
Nadere informatieLevenscyclusanalyse van groene wanden
Groen Bouwen: Groene gevels voor duurzame gebouwen en steden Levenscyclusanalyse van groene wanden Inzicht in de milieu-impact van de verschillende onderdelen Lisa Wastiels, An Janssen WTCB 1 Mid-term
Nadere informatieMATERIAAL-MILIEUPRESTATIE EN DE CIRCULAIRE ECONOMIE
MATERIAAL-MILIEUPRESTATIE EN DE CIRCULAIRE ECONOMIE Wat zit er achter instrumenten zoals GPR Gebouw, MRPI-MPG en BREEAM-NL / DGBC Materialentool? Harry van Ewijk (SGS) NVBV-Kennisdag, 14 juni 2017 1 HARRY
Nadere informatieDuurzaamheidsanalyse, Hoe groen is groen?
Duurzaamheidsanalyse, Hoe groen is groen? Docentendag CBBE, Sustainable Transition & Sustainability Analysis in de Biobased Economy, 4 februari 2015 Dr ir Jerke W. de Vries w w w. h o g e s c h o o l v
Nadere informatieProduct Sustainability Indicator
Product Sustainability Indicator Waarom een scorecard? Duurzaam bouwen is al lang geen trend meer. De vraag naar duurzame gebouwen groeit en daarmee de vraag naar duurzame producten. Maar wat is een duurzaam
Nadere informatieMILIEUPROFIELEN VAN SCHEEPSBRANDSTOFFEN IN DE NATIONALE MILIEUDATABASE. Suzanne de Vos-Effting
MILIEUPROFIELEN VAN SCHEEPSBRANDSTOFFEN IN DE NATIONALE MILIEUDATABASE Suzanne de Vos-Effting OPZET PRESENTATIE Motivatie RWS milieuprofielen scheepsbrandstof Aanpak berekening Resultaten Gebruik milieuprofielen
Nadere informatieDuurzaam onderhoud (vastgoed en infrastructuur) Benaderingswijze vanuit de verf en drukinkt industrie
Duurzaam onderhoud (vastgoed en infrastructuur) Benaderingswijze vanuit de verf en drukinkt industrie Wat is duurzaam onderhoud? Van duurzaam onderhoud (vastgoed & infrastructuur) is sprake als alle schakels
Nadere informatieTabel 1 Basisprofiel standaard geleiderails
Memo Aan: Kenmerk: Betreft: Van: Delft, 8 mei 2014 Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, Verzinkerij Van Aert LCA-resultaten van s Basisprofielen van de standaard s en de verzinkte s en vergelijking
Nadere informatieMilieubeoordeling houten bruggen Diana de Graaf
Milieubeoordeling houten bruggen Diana de Graaf Vergelijkende milieustudie bruggen Onderzoek Brede studie met meerdere sectoren Specificatie, berekeningsmethode, data Niet-materiaal gebonden specificaties
Nadere informatietransport grondstoffen verpakking water energie MANAGEMENT SUMMARY
MANAGEMENT SUMMARY Aanleiding: De keuze voor het werken met disposable en versus de wasbare microvezel doeken in de professionele schoonmaak wordt vaak op basis van meerdere factoren gemaakt. Een van de
Nadere informatieMasterclass LCA. Wat kan je met LCA-studies in afvalland? Geert Bergsma
Masterclass LCA Wat kan je met LCA-studies in afvalland? Geert Bergsma CE Delft sinds 1978 Onafhankelijk onderzoek en advies Milieu, economie, techniek en beleid Energie, transport, afval, biomassa, voedsel,
Nadere informatieEPS. milieurelevante productinformatie INVOERDATA VOOR BEREKENING VAN HET MILIEUVOORDEEL LOGISCH PROCES: EEN BETER MILIEU MET EPS.
EPS milieurelevante productinformatie INVOERDATA VOOR BEREKENING VAN HET MILIEUVOORDEEL LOGISCH PROCES: EEN BETER MILIEU MET EPS. D e milieubelasting van een bouwwerk moet worden getoetst aan de eisen
Nadere informatieDe Ecolizer 2.0. Een instrument voor introductie van ecodesign
De Ecolizer 2.0 Een instrument voor introductie van ecodesign Ecolizer 2.0 Inhoud OVAM & ecodesign Ecolizer historiek Ecolizer 2.0 Toekomst OVAM Ecodesign Award Pro in samenwerking met Winnaars OVAM Ecodesign
Nadere informatieLCA-resultaten van geleiderails
LCA-resultaten van s Vanuit de opzet van een nieuw Landelijk Afvalbeheerplan (LAP2) is gekeken of er door ketensamenwerking mogelijkheden kunnen worden gevonden om de milieudruk van materialen in de afvalfase
Nadere informatieLife Cycle Analysis Granova. Heros Sluiskil B.V. Samenvatting uit rapport: Datum
Samenvatting uit rapport: Life Cycle Analysis Granova Heros Sluiskil B.V Datum 10-10-2014 Opdrachtgever Heros Sluiskil B.V. Oostkade 5 4541 HH Sluiskil Opdrachtnemer EcoChain Technologies B.V. Oostenburgermiddenstraat
Nadere informatieDuurzaamheid bouwwerken - Nieuwe Nederlandse en Europese normen en regelgeving
Duurzaamheid bouwwerken - Nieuwe Nederlandse en Europese normen en regelgeving Agnes Schuurmans Voorzitter NEN 351 281 (CEN TC350) Rockwool International 1 Bouwbesluit - 1 april 2012 Milieuparagraaf Artikel
Nadere informatieDuurzaam inkopen bij Rijkswaterstaat
Duurzaam inkopen bij Duurzaamheid bij aanleg en onderhoud van wegen, vaarwegen en waterwerken Edwin van der Wel, Sr. Adviseur Duurzaamheid en Energie, GPO Inhoud Programma duurzaam inkopen GWW Doelstellingen
Nadere informatieInvloed op duurzaamheid als constructeur via de MPG
Invloed op duurzaamheid als constructeur via de MPG Olga van der Velde Datum: 14-06-2018 Constructeursdag Circl paviljoen www.nibe.org o.vandervelde@nibe.org 06 34 06 54 25 Voorstelronde: NIBE in het kort
Nadere informatieDGBC Materialentool v2.13 Nationale Milieudatabase v1.5 Mat 1 berekening BREEAM-NL
Algemene gegevens BREEAM-NL registratienummer: - besl u i t : Dossiernummer: - Projectnaam: Tilburg, Distlerstraat, 41 woningen Status berekening: Definitief Aanmaakdatum: 21-05-2014 Laatst gewijzigd:
Nadere informatie2) Which of the following aspects does not belong to the sustainability category Emission of harmful substances :
Oefenvragen deeltentamen 1 onderdeel 'Sustainability' Vraag 1 en 2 Engels, rest Nederlands, op het (deel)tentamen zullen alle vragen zowel in het Engels als in het Nederlands gesteld worden. Antwoorden:
Nadere informatieProgramma Duurzaam Onderhoud
Programma Duurzaam Onderhoud Afspraken over gezamenlijke vervolgstappen intentieverklaring 0 Maart 03 Inleiding Onze samenleving, zowel het bedrijfsleven als de particuliere consument, wil in toenemende
Nadere informatieRegionale voedselproductie en duurzaamheid. Jasper Scholten 24 september 2013
Regionale voedselproductie en duurzaamheid Jasper Scholten 24 september 2013 Methodology and tools Sustainability performance LCA Sustainable nutrition Quiz Vraag 1: Heeft een aardbei die in de supermarkt
Nadere informatieTKI-KIEM WP1 - Methode voor integrale Energie- en Milieuprestatie. Erik Alsema, David Anink, W/E adviseurs 1 april 2015
TKI-KIEM WP1 - Methode voor integrale Energie- en Milieuprestatie Erik Alsema, David Anink, W/E adviseurs 1 april 2015 Doel Ontwikkeling van integrale methodiek om de milieueffecten als gevolg van energiegebruik
Nadere informatieWK 2020 Praktijkprogramma Woningcorporaties Programma en Voor een goed begrip Masterclass Duurzaam Onderhouden en Renoveren
WK 2020 Praktijkprogramma Woningcorporaties Programma en Voor een goed begrip Masterclass Duurzaam Onderhouden en Renoveren Ad Straub Delft University of Technology Challenge the future Programma 9.45
Nadere informatieKwantificeren van Milieuprestatie. Mantijn van Leeuwen
Kwantificeren van Milieuprestatie Mantijn van Leeuwen NIBE (Experts in Sustainability) Ondersteund door LCA gegevens, maakt u betere beslissingen NIBE speelt een centrale rol tussen producenten, ontwerpers,
Nadere informatieEcodesign. Leen Van Aken. Groep Design & Technologie
Ecodesign Leen Van Aken Groep Design & Technologie Wat is ecodesign? Eco - design Ecologisch > esthetisch, ergonomisch, economisch, functioneel, Levenscyclus > ontwerp, productie, distributie, gebruik
Nadere informatieREFERENTIE BETONMORTELS Aan: Daaf de Kok (De betonketen)
REFERENTIE BETONMORTELS Aan: Daaf de Kok (De betonketen) Van: 16-maart- 2016 Betreft: Referentie betonmortels 1. Inleiding In opdracht van het Netwerk Betonketen zijn er referentiebetonmengsels voor het
Nadere informatiedr. ir. Ralph Hamerlinck en ir. Jan-Pieter den Hollander Inleiding ontwikkelingen duurzaam bouwen en Webtools voor duurzaamheid
Seminar duurzaam bouwen met staal dr. ir. Ralph Hamerlinck en ir. Jan-Pieter den Hollander Inleiding ontwikkelingen duurzaam bouwen en Webtools voor duurzaamheid Inhoud Inleiding ontwikkelingen duurzaam
Nadere informatieDuurzaam construeren met. Frans van Herwijnen
Duurzaam construeren met Frans van Herwijnen 1 Duurzaam construeren 1. Ontwerpen op levensduur (flexibel, aanpasbaar, demontabel) 2. Inzet massa als warmteaccumulator (BKA) 3. Hergebruik van bestaande
Nadere informatieLevenscyclusanalyse - LCA
1 Inhoud 1 Inhoud... 1 2 Wat is een LCA?... 2 3 Hoe is een LCA opgebouwd?... 3 4 Toepassingen en mogelijkheden... 7 5 Aandachtspunten en praktische info... 8 6 Links... 8 Een initiatief van: Met steun
Nadere informatieRapport Milieuprestatie 2Amsterdam
Rapport Milieuprestatie 2Amsterdam Project 2Amsterdam Onderwerp Bouwaanvraag Onderbouw (parkeergarage) MPG Datum 20-02-2017 Paginas 5 Toelichting Dit rapport bevat de uitkomst van de berekende milieuprestatie
Nadere informatieInhoud. Duurzaamheidsanalyse. Hoe. Voorbeelden Oefenen. Hoe groen is groen? Duurzaamheidsanalyse. Belang voor duurzame ontwikkeling
Hoe groen is groen? Duurzaamheidsanalyse voor duurzame ontwikkeling Themadag leren voor duurzame ontwikkeling, 12 mei 2016 STOAS Vilentum, Wageningen Dr ir Jerke W. de Vries Inhoud Duurzaamheidsanalyse
Nadere informatieHet grondstofpaspoort
Het grondstofpaspoort Samen werken aan een circulaire economie Alliander & Duurzaam ondernemen In de transitie naar een duurzame samenleving is het van belang om samen te zoeken naar houdbare oplossingen,
Nadere informatieEen duurzaam bestaan voor de woning
Een duurzaam bestaan voor de woning Over de milieueffecten van het onderhouden, aanpassen en bewonen van woningen Arjen Meijer en Ad Straub, Onderzoeksinstituut OTB 3-11-2011 Delft University of Technology
Nadere informatieVerantwoorde keuze van bestratingsproducten
Verantwoorde keuze van bestratingsproducten Bij de keuze van producten voor bestratingen gelden verschillende afwegingsfactoren. De impact van een bepaalde keuze op het milieu is daar één van, een factor
Nadere informatieRH en duurzaam ondernemen
RH en duurzaam ondernemen Milieubeleid Zoals het een Scandinavisch bedrijf betaamt, werkt RH volgens een strikt milieubeleid. Onze vooruitstrevende mening is dat bedrijven behalve winst maken nog een andere
Nadere informatieMilieuprofiel van gebouwelementen details per variant. 8. Raam
Milieuprofiel van gebouwelementen details per variant 8. Raam Domentbeschrijving 1. Titel publicatie Milieuprofiel van gebouwelementen, details per variant: raam 2. Verantwoordelijke uitgever Danny Wille,
Nadere informatieAb Arbo-advisering i en duurzaamheid + MVO
Ab Arbo-advisering i en duurzaamheid + MVO Esther Loozen Atze Boerstra (Stanley Kurvers) NvvA Symposium 2010 1 Programma Introductie door Esther Loozen Korte inleiding over duurzaamheid+ MVO door Atze
Nadere informatieMaterials and Ecological Engineering
Werkcollege -09 14 oktober 2011 Materials and Ecological Engineering Opdracht 3 - milieubelasting prof.dr.ir. Michiel Haas 1 Collegedictaat bestuderen Hfdst 1-4 hebben jullie al geleerd voor kennistest
Nadere informatieBEDRIJFSINFORMATIE. VOOR PLUS groen beton. MRPI-code DATUM AFGIFTE 20 september 2012
BEDRIJFSINFORMATIE VOOR PLUS groen beton MRPI-code 20.1.00026.004 Van Nieuwpoort Betonmortel B.V. Postbus 167 2800 DA Gouda Tel.: +31 (0)182 597 400 Fax: +31 (0)182 597 410 E-mail: betonmortel@van-nieuwpoort.nl
Nadere informatieSamenvatting Duurzaamheid van het afvalwater transport systeem; LCA methodiek toegepast op verschillende diameters en materialen
Samenvatting Duurzaamheid van het afvalwater transport systeem; LCA methodiek toegepast op verschillende diameters en materialen Inleiding De complexiteit van ons afvalwatersysteem is, naast de lange levensduur,
Nadere informatieGeokunststoffen en de reductie van de CO2 footprint
Geokunststoffen en de reductie van de CO2 footprint M. Nods Nods Consultancy www.nods-consultancy.com m.nods@nods-consultancy.com Principes circulaire economie 2 NGO: algemene introductie 1 De Life Cycle
Nadere informatieAlles van waarde beschermen en behouden
Alles van waarde beschermen en behouden Rond 2050 wonen er zo n 9 miljard mensen op onze aarde. De vraag naar water, mais, olie en metaal zal dan ook drastisch toenemen. Onze aarde is niet onuitputtelijk,
Nadere informatieMilieu-impact van groene wandsystemen
Groen Bouwen: Groene gevels voor duurzame gebouwen en steden Milieu-impact van groene wandsystemen Lisa Wastiels, An Janssen WTCB Met de financiële steun van: 1 Milieu-impact van groene wanden 1. Levenscyclusanalyse
Nadere informatieAlles van waarde beschermen en behouden
Alles van waarde beschermen en behouden Rond 2050 wonen er zo n 9 miljard mensen op onze aarde. De vraag naar water, mais, olie en metaal zal dan ook drastisch toenemen. Onze aarde is niet onuitputtelijk,
Nadere informatieTechnische Avond Ra 4. Conservering
Technische Avond Ra 4 Conservering In deze presentatie Inleiding Algemeen Nieuw of bestaand casco Voorbehandeling Schooperen Verf Scoutingvlet Inleiding Wie zijn wij Onderhoud een à Mogelijkheden en afweging
Nadere informatieHoutcafé 25 september 2014 Milieuaspecten van hout in de praktijk
Houtcafé 25 september 2014 Milieuaspecten van hout in de praktijk AGENDA Houtcafé 25 september 2014 16.00 uur Inleiding Milieuaspecten van hout Eric D. de Munck, projectleider en secretaris Centrum Hout/VVNH
Nadere informatieValkruid WG Klazienaveen
Valkruid 10 7891 WG Klazienaveen www.gertpost.nl RAPPORTAGE MILIEU PRESTATIEBEREKENINGEN Project: 16 woningen aan de Verlengde Havenstraat te Beilen Datum: 17 maart 2016 Wijziging: - Algemene gegevens
Nadere informatieMilieucijfers SuperWijzer
Milieucijfers SuperWijzer Achtergrond onderzoek Geert Bergsma en Marieke Head Ketenanalysegroep CE Delft Doelstelling onderzoek CE Delft Wat is de milieubelasting van verschillende eiwitproducten te koop
Nadere informatieLCA, de maatstaf voor milieu effecten? Maurits Dorlandt
LCA, de maatstaf voor milieu effecten? Maurits Dorlandt Inhoud Levenscyclusanalyse (LCA) Meten, zweten en aannames Discussiepunten Soorten LCA s 3 Functies van LCA s Voorbeelden in de praktijk 2 Onze voetafdruk
Nadere informatieBouwmaterialen Toekomst
Bouwmaterialen Toekomst Stichting Agrodome Informatie centrum Hergroeibare producten Bio based products Fred van der Burgh Impact op het milieu door de bouw industrie 35% Wegtransport 35% Afvalproductie
Nadere informatieMijnnaamisPierre Olbrechtsen ikbenwerkzaambijtana professionaleenafdelingvan
MijnnaamisPierre Olbrechtsen ikbenwerkzaambijtana professionaleenafdelingvan Werner & Mertz. Wij ontwikkelen en produceren schoonmaakmiddelen en onderhoudsproducten voor professionele gebruikers en ook
Nadere informatieINHOUD. Waarom een vergelijkingstool? INSIDE/INSIDE als koploper. Wat is INSIDE/INSIDE? Hoe werkt INSIDE/INSIDE? Wat is een LCA?
INHOUD Waarom een vergelijkingstool? INSIDE/INSIDE als koploper Wat is INSIDE/INSIDE? Hoe werkt INSIDE/INSIDE? Wat is een LCA? Welke informatie heb ik nodig? Wat is een EPD? Hoe kom ik aan een EPD? 4 7
Nadere informatieWat is de Environmental Product Declaration (EPD)?
Wat is de Environmental Product Declaration (EPD)? In een Environmental Product Declaration of EPD wordt in een 11-tal impactcategoriën de milieu-impact van een product uitgedrukt in getallen. Het is een
Nadere informatieManagement samenvatting
Management samenvatting Onderzoek naar de milieu-impact van natuurlijk grassportvelden Dit rapport beschrijft de milieu-impact van natuurlijke grassportvelden en de mogelijkheden om deze milieu-impact
Nadere informatieINHOUD. Waarom een vergelijkingstool? INSIDE/INSIDE als koploper. Wat is INSIDE/INSIDE? Hoe werkt INSIDE/INSIDE? Wat is een LCA?
INHOUD Waarom een vergelijkingstool? INSIDE/INSIDE als koploper Wat is INSIDE/INSIDE? Hoe werkt INSIDE/INSIDE? Wat is een LCA? Welke informatie heb ik nodig? Wat is een EPD? Hoe kom ik aan een EPD? 4 7
Nadere informatieCO2-Prestatieladder. Actieve deelname initiatieven Schilderwerken De Boer Obdam B.V.
CO2-Prestatieladder Actieve deelname initiatieven Schilderwerken De Boer Obdam B.V. Auteurs: De heer R.J.M. de Boer (Schilderwerken De Boer Obdam B.V.) De heer R.J. van Stralen (Schilderwerken De Boer
Nadere informatieOpleiding Duurzaam Gebouw : MATERIALEN
Opleiding Duurzaam Gebouw : MATERIALEN Leefmilieu Brussel Instrumenten voor materiaalkeuze - Workshop Els Van de Moortel info@vibe.be www.vibe.be DOELSTELLING VAN DE WORKSHOP INSTRUMENTEN VOOR MATERIAALKEUZE
Nadere informatieVermeden CO 2 emissies door recycling van e-waste
Vermeden CO 2 emissies door recycling van e-waste Monitoring 2013 Datum: 6-5-2014 Versie: Eindrapport Project nummer: CL1039 In opdracht van: Hendrik Bijker, Wecycle. Uitgevoerd door: Jorrit Leijting,
Nadere informatieDuurzaamheidsmetingen
Duurzaamheidsmetingen 21 april SUSPRO³ werkgroep eco-innovatie Saskia Walraedt Projectleider Eco²Chem en Vlarip Agenda Inleiding Waarom duurzaamheid meten Types meetmethodes Wat meten Hoe meten Voorstelling
Nadere informatieWat kan je met LCA studies?
Wat kan je met LCA studies? Verbetermogelijkheden van een keten/product inventariseren Verschillende producten/ketens milieukundig vergelijken Beleidsopties vergelijken en optimaliseren Tot op zekere hoogte
Nadere informatieAluminium en duurzaamheid
Aluminium en duurzaamheid samenvatting van het rapport Duurzaamheidsaspecten van aluminium geschreven in opdracht van het Aluminium Centrum. Niels Jonkers, Lieke Dreijerink Amsterdam, april 2011 IVAM research
Nadere informatieEcobalans Radiator Zmart 2.0
Ecobalans Radiator Zmart 2.0 Stalen radiator NHL56/56-1000 vs. Zmart 2.0 Managementsamenvatting Opdrachtgever: Zehnder Group Produktion Gränichen AG CH-5722 Gränichen Roland Diethelm Opdrachtnemer: Sinum
Nadere informatieInleiding ontwikkelingen duurzaam bouwen!
Inleiding ontwikkelingen duurzaam bouwen!! Onderwerpen! Wat is duurzaam bouwen?! Kunnen we dit meten?! Bouwbesluit per 1-1-2013! Staaldata! MilieuRelevante ProductInformatie (MRPI)! Nationale MilieuDatabase
Nadere informatieNATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN VOOR NL-EPD CERTIFICAAT VOOR ENVIRONMENTAL PRODUCT DECLARATIONS (EPD) VAN BOUWPRODUCTEN
NATIONALE BEOORDELINGSRICHTLIJN VOOR NL-EPD CERTIFICAAT VOOR ENVIRONMENTAL PRODUCT DECLARATIONS (EPD) VAN BOUWPRODUCTEN Vastgesteld door het CvD Duurzaamheid bouwproducten, d.d. 2014-xx-xx Uitgave: IKOB-BKB,
Nadere informatieMILIEUEFFECTRAPPORT LANDELIJK AFVALBEHEERSPLAN. Achtergronddocument A2 LCA; methodiek en uitwerking in het LAP
MILIEUEFFECTRAPPORT LANDELIJK AFVALBEHEERSPLAN Achtergronddocument A2 LCA; methodiek en uitwerking in het LAP Afval Overleg Orgaan 2002 INHOUDSOPGAVE. INLEIDING 3. Doel en reikwijdte van dit achtergronddocument
Nadere informatieBioherbiciden: is het iets of is het niets?
Bioherbiciden: is het iets of is het niets? Corné Kempenaar & Chris van Dijk Boskoop, 29 augustus 2013 Even voorstellen Plant Sciences Group, PPO/PRI Wageningen Campus Wageningen Campus Onkruidbestrijding
Nadere informatieMILIEUGERELATEERDE PRODUCT VERKLARING THERMISCH VERZINKEN
MILIEUGERELATEERDE PRODUCT VERKLARING THERMISCH VERZINKEN INLEIDING De Europese thermische verzinkerijen hebben de noodzaak erkend van de publicatie van betrouwbare milieu-informatie voor het thermisch
Nadere informatieSigma S2U Nova Primer. Wit en vrijwel alle kleuren. Mat. Blikken van 1 liter en 2,5 liter.
OMSCHRIJVING Watergedragen, isolerende grondverf voor binnen op basis van polyurethaan-acrylaat en hybride technologie. GEBRUIKSDOEL Het gronden en overgronden van hout. Voor overgronden van staal en non-ferrometalen
Nadere informatieDeel III: Uitvoering van een LCA: Inventarisatie, Impactanalyse en Interpretatie
Life Cycle Modelling Deel III: Uitvoering van een LCA: Inventarisatie, Impactanalyse en Interpretatie December 3, 2013 TA3290 - Life Cycle Modelling and Economic Evaluation 1 Dr. ir. E.J.L. Chappin Faculty
Nadere informatieMethode en data in Europees perspectief
Methode en data in Europees perspectief SBK-symposium Nationale Milieudatabase 24 februari 2011 Agnes Schuurmans (vz normcie 351 281 / lid SBK-TIC / Rockwool) Europese ontwikkelingen waarvoor milieu-informatie
Nadere informatieDuurzaam is de toekomst Wat is uw idee?
15/10/2015 Duurzaam is de toekomst Wat is uw idee? Agenda Introductie AEA Group Duurzaam ondernemen Wat is een LCA LCA in de praktijk Wat kunt u met LCA 1 Introductie AEA group Spin-off van Looije Agro
Nadere informatieDuurzaamheid hv12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 15 July 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/52459 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieB en W. nr d.d
B en W. nr. 12.0859 d.d. 18-9-2012 Onderwerp Schriftelijke vragen Roundup Besluiten:Behoudens advies van de commissie 1. de beantwoording van de schriftelijke vragen van raadslid De Vos (Partij voor de
Nadere informatieDe ecologische keuze van bouwmaterialen: aandachtspunten en basisbegrippen
De ecologische keuze van bouwmaterialen: aandachtspunten en basisbegrippen Opleidingscyclus 'De ecologische keuze van bouwmaterialen' 21 april 2009 1 Inhoud: 1. Enkele cijfers 2. Grijze energie: een basisbegrip
Nadere informatieBouwkundig Ontwerp- en Adviesburo Heijnen
Bouwkundig Ontwerp- en Adviesburo Heijnen Kleine Veld 37 7751 BG Dalen Tel: 0524-553000 info@boaheijnen.nl www.boaheijnen.nl Project : Nieuwbouw woning aan de Buitenakker te Hooghalen (kavel 1), fam. Horst
Nadere informatieToelichting ISO Milieuprestatiemeting versie 15 mei 2018
Toelichting ISO 14001 Milieuprestatiemeting versie 15 mei 2018 SCCM heeft een instrument ontwikkeld waarmee u goed inzicht krijgt in de milieuprestaties van uw organisatie, de ISO 14001 Milieuprestatiemeting.
Nadere informatieVaak gestelde vragen. Ecologische Productverklaring. Mei 2012. Solar Gard Architecturale Zonnewerende Glasfolies
Vaak gestelde vragen Ecologische Productverklaring Solar Gard Architecturale Zonnewerende Glasfolies Mei 2012 Ecologische Productverklaring Vaak Gestelde Vragen Inhoudstafel 1. Wat is een Ecologische productverklaring
Nadere informatieEnergiebesparing koffieverpakkingen
Op CE Delft CE lossingen Delft voor Oplossingen milieu, econom voor ie milieu, en technolog economie ie en technologie Oude Delft 180 Oude Delft 180 2611 HH Delft 2611 HH Delft tel: tel: 015 015 2 150
Nadere informatieMilieuprofiel van gebouwelementen details per variant. 10. Binnenschrijnwerk
Milieuprofiel van gebouwelementen details per variant 1. Binnenschrijnwerk Domentbeschrijving 1. Titel publicatie Milieuprofiel van gebouwelementen, details per variant: binnenschrijnwerkerij 2. Verantwoordelijke
Nadere informatieSchilderen met A'Qua Premium. ''watergedragen verven''
Schilderen met A'Qua Premium ''watergedragen verven'' Regiobijeenkomsten VMBO Bouwtechniek Najaar 2008 willen - weten - wennen willen: bereid zijn om met deze verven te gaan werken. weten: kennis en informatie
Nadere informatieCompostable concept. Verpakkingen met een end-of-life oplossing. KOPLOPER in verpakkingen en disposables
Compostable concept Verpakkingen met een end-of-life oplossing KOPLOPER in verpakkingen en disposables Als bedrijf wilt u natuurlijk bijdragen aan een beter milieu. Dit kan op veel verschillende manieren.
Nadere informatieOnkruidbeheer op verhardingen in Lelystad. Kosten en milieueffecten van verschillende onkruidbestrijdingstechnieken
Onkruidbeheer op verhardingen in Lelystad Kosten en milieueffecten van verschillende onkruidbestrijdingstechnieken Plant Research International, Wageningen oktober 2013 2013 Wageningen, Stichting Dienst
Nadere informatieOpleiding Duurzaam Gebouw : Duurzame renovatie: kort overzicht
Opleiding Duurzaam Gebouw : Duurzame renovatie: kort overzicht Leefmilieu Brussel MILIEU-IMPACTEVALUATIES IN DE GEBOUWDE OMGEVING Het gebruik van Life Cycle Assessment Deel 1 Damien TRIGAUX KU LEUVEN MILIEU-IMPACTEVALUATIES
Nadere informatieCuraçao Carbon Footprint 2015
Willemstad, March 2017 Inhoudsopgave Inleiding 2 Methode 2 Dataverzameling 3 Uitstoot CO2 in 2010 3 Uitstoot CO2 in 2015 4 Vergelijking met andere landen 5 Central Bureau of Statistics Curaçao 1 Inleiding
Nadere informatieKetenanalyse Afval in project "Nobelweg te Amsterdam"
Ketenanalyse Afval in project "Nobelweg te Amsterdam" 4.A.1_2 Ketenanalyse afval in project "Nobelweg te Amsterdam" 1/16 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1. Wat is een ketenanalyse 3 1.2. Activiteiten Van
Nadere informatieSamenvatting LCA Ioniqa. Screening carbon footprintanalyse
Samenvatting LCA Ioniqa Screening carbon footprintanalyse Samenvatting LCA Ioniqa Screening carbon footprintanalyse Deze samevatting is geschreven door: Erik Roos Lindgreen Geert Bergsma Delft, CE Delft,
Nadere informatieOntwikkelen en Testen Carbon- en Water Footprint Module voor MasterLink (49)
Ontwikkelen en Testen Carbon- en Water Footprint Module voor MasterLink (49) Programma Precisie Landbouw Verplichtingennr: 1400007552 Agrifirm Plant Maart 2012 INHOUD INLEIDING... 3 1. CARBON FOOTPRINT...
Nadere informatiePresenta/e door Jan de Kraker - 5 mei 2014. Energie in Beweging
Presenta/e door Jan de Kraker - 5 mei 2014 Energie in Beweging Wat is Well to Wheel Met Well to Wheel wordt het totale rendement van brandstoffen voor wegtransport uitgedrukt Well to Wheel maakt duidelijk
Nadere informatieHet verschil maken. De garantie dat onze beloften geen loze woorden zijn.
Het verschil maken De garantie dat onze beloften geen loze woorden zijn. 2 Onze kernwaarden Onze kernwaarden 3 De kernwaarden van Dataflex We zijn eerlijk en transparant: we passen de wet- en regelgeving
Nadere informatieEen verhaal van alle tijden
Een verhaal van alle tijden ROCKPANEL BRE Global A+ / A gecertificeerd ROCKPANEL products BRE Certified ROCKPANEL: duurzaamheid in de genen ROCKPANEL is onderdeel van de ROCKWOOL Groep. Een onderneming
Nadere informatieDuurzaamheid in het beroep B
Keuzedeel mbo Duurzaamheid in het beroep B gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo Code K0029 Penvoerder: Sectorkamer techniek en gebouwde omgeving Gevalideerd door: Sectorkamer techniek en gebouwde
Nadere informatieBond Beter Leefmilieu, Koepel van Vlaamse milieuverenigingen
Voorstelling project 20 infosessies 15 onderwerpen Verspreid over Vlaanderen Handleidingen Nauwe samenwerkingsteunpunt Bond Beter Leefmilieu, Koepel Verven en vernissen Diverse toepassingen Milieuimpact
Nadere informatieRelevantie van (carbon) footprinting voor telers. Jasper Scholten 23 juni 2011
Relevantie van (carbon) footprinting voor telers Jasper Scholten 23 juni 2011 Inhoud 1. Blonk Milieu Advies 2. Levenscyclusanalyse (LCA) 3. Carbon Footprinting 4. Footprint van brouwgerst 5. Footprint
Nadere informatie