Opleiding Duurzaam Gebouw : MATERIALEN

Transcriptie

1 Opleiding Duurzaam Gebouw : MATERIALEN Leefmilieu Brussel Instrumenten voor materiaalkeuze - Workshop Els Van de Moortel info@vibe.be

2 DOELSTELLING VAN DE WORKSHOP INSTRUMENTEN VOOR MATERIAALKEUZE LEREN KENNEN EN HANTEREN Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

3 LCA LEVENSCYCLUSANALYSE OPZOEKINGEN GEGEVENS principes NIBE Vergelijk de volgende twee constructies voor een eengezinswoning (stramien 5,40m) gebruik makend van de NIBE classificatie: N HSB als hoofddraagconstructie N Massiefbouw als hoofddraagconstructie Wat is de meest milieuvriendelijke constructie? Zoek de best scorende constructie op vlak van hergebruik van materiaal. Welke milieukosten wegen het zwaarste door? Welke emissies wegen bij beide constructies het zwaarste door? Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

4 LCA LEVENSCYCLUSANALYSE OPZOEKINGEN GEGEVENS NIBE principes NIBE Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

7 OPZOEKINGEN LCA LEVENSCYCLUSANALYSE GEGEVENS principes NIBE Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

9 LEVENSCYCLUSANALYSE OPZOEKINGEN NIBE principes NIBE Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

12 LCA LEVENSCYCLUSANALYSE ANDERE GEGEVENS ANALYSES - principes Studie ASRO / KuLeuven WTCB ( ) N Referentiescenario: een bel-etage woning met een levensduur van 60 jaar vloeroppervlakte van 150 m² en een lengte breedte verhouding van 0.5. het gebouw wordt met gas verwarmd N Milieuprofiel van HSB wand en massieve wand baksteenwand met gedeeltelijke spouwvulling houtskeletbouw uit een skelet van stijlen en regels met 40 cm als hartafstand waartussen isolatie (rotswol) geplaatst wordt. Dit skelet wordt aan de binnenzijde verstijfd met OSB platen. 85% van de baksteen en 100% van het hout wordt gerecycleerd Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

13 LCA LEVENSCYCLUSANALYSE ANDERE GEGEVENS ANALYSES - principes Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

14 LCA LEVENSCYCLUSANALYSE ANDERE GEGEVENS ANALYSES - principes Studie ASRO / KuLeuven WTCB ( ) N Totale milieubelasting per m² vloer en per jaar Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

15 LCA LEVENSCYCLUSANALYSE ANDERE GEGEVENS ANALYSES - principes ArDuCoKlei, ASRO/KuLeuven, 2009 N Totale milieubelasting cradle to gate Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

16 LCA LEVENSCYCLUSANALYSE OPZOEKINGEN GEGEVENS principes Welke isolatiematerialen voor toepassing in hellende daken hebben een goede milieuscore. Maak hierbij gebruik van: N Kbob: N NIBE classificatie Welke materialen veroorzaken het minste broeikasgassen volgens de verschillende instrumenten? Welke EPD s kan je vinden voor isolatiematerialen toegepast in hellende daken? Wat zegt men over de broeikasgassen? Vind een aantal isolatiematerialen met type I label Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

17 LCA LEVENSCYCLUSANALYSE OPZOEKINGEN GEGEVENS 2 - Kbob - principes KBOB: N UBP (umweltbelatungspunkte) / kg materiaal = milieuimpact /kg N Mogelijkheid om verschillende materialen te vergelijken op vlak van milieubelasting N Totaal primaire energie (tijdens productie en in afvalfase) N Primaire energie niet hernieuwbaar (tijdens productie en in afvalfase) N Detail broeikasgassen tijdens productie en in afvalfase N Module om milieubelasting transport te berekenen N Beperkingen: Beperkte keuze in materialen Materiaal wordt niet in een bepaalde toepassing bekeken (geen gebruiksfase in rekening gebracht) Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

18 LCA LEVENSCYCLUSANALYSE OPZOEKINGEN GEGEVENS 2 - Kbob - principes Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

19 LCA LEVENSCYCLUSANALYSE OPZOEKINGEN GEGEVENS 2 - Kbob - principes 10 Wärmedämmstoffe kg/m 3 UBP UBP/m³ 10,001 Glaswolle kg ,002 Korkplatte 120 kg ,003 Phenolharz (PF) 40 kg ,004 Polystyrol expandiert (EPS) kg ,005 Polystyrol extrudiert (XPS) kg ,006 Polyurethan (PUR/PIR) 30 kg ,007 Schaumglas kg ,008 Steinwolle kg ,009 Weichfaserplatte kg ,010 Zellulosefasern (eingeblasen) kg Minste UBP/kg N Zachte houtvezelplaten N Schuimglas (cellenglas) N Steenwol N Papiervlokken ingeblazen Minste UBP/m³ N Steenwol N Papiervlokken ingeblazen N Glaswol Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

20 LCA LEVENSCYCLUSANALYSE OPZOEKINGEN GEGEVENS 2 - NIBE - principes Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

22 LCA LEVENSCYCLUSANALYSE OPZOEKINGEN GEGEVENS 2 - Kbob - principes Treibhausgasemissionen Emissions de gaz à effet de serre Total Herstellung Entsorgung total Fabrication Elimination kg kg kg 1,51 1,50 0,0101 Laine de verre 1,27 1,16 0,114 Panneau en liège 6,51 4,16 2,35 Résine phénolique (PF) 7,36 4,21 3,15 Polystyrène expansé (EPS) 14,3 11,1 3,15 Polystyrène extrudé (XPS) 6,79 4,32 2,47 Polyuréthane (PUR/PIR) 1,17 1,16 0,0101 Verre cellulaire 1,04 1,03 0,00995 Laine de roche 0,432 0,393 0,0384 Panneau de fibres mou 0,392 0,368 0,0240 Fibres de cellulose (soufflées) Minste broeikasgassen (kg) N Papiervlokken ingeblazen N Zachte houtvezelplaten N Steenwol N glaswol Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

25 LCA LEVENSCYCLUSANALYSE OPZOEKINGEN GEGEVENS 2 - NIBE - principes Isolatiemateriaal hellend dak Kg CO2 Per FE Kg CO2 Per kg EPS 12,4 7,75 0,61 glaswol 6,75 1,73 0,34 steenwol 10,8 1,74 0,55 PUR/PIR 18,4 6,81 0,92 resol 18,7 5,5 0,96 cellulose 21,3 2,81 1,1 vlas 21,1 4,90 1,1 PUR/PIR (HCFK) 48,3 16,65 2,2 kurk 29 1,61 1,45 schapenwol ,28 11 Broeikaseffect Milieukosten/euro Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

27 OPZOEKINGEN - 2 EPD: ENVIRONMENTAL DECLARATION N N EPD.htm N Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

28 OPZOEKINGEN - 2 EPD: CONFORM with ISO / PAVAFLEX N Functionele eenheid: m³ materiaal N Productiefase, afvalfase en transport worden in rekening gebracht (Geen gebruiksfase) N Primair energieverbruik (niet herniewbaar) uitgedrukt in MJ/m³ N Primair energieverbruik (herniewbaar) uitgedrukt in MJ/m³ N Broeikasgaseffect uitgedrukt in Kg CO² equivalent/m³ N Ozonaantasting uitgedrukt in Kg R11 equivalent/m³ N Verzuring uitgedrukt in kg SO² equivalent/m³ N Verzilting uitgedrukt in kg PO4 equivalent/m³ N /EPD-PTX E_final.pdf Opleiding Vorming «DUURZAAM «Duurzaam GEBOUW gebouw : Bouwmaterialen : MATERIALEN» -» IBGE - BIM lente Voorjaar

29 OPZOEKINGEN - 2 Opleiding Vorming «DUURZAAM «Duurzaam GEBOUW gebouw : Bouwmaterialen : MATERIALEN» -» IBGE - BIM lente Voorjaar

30 OPZOEKINGEN - 2 broeikasgassen (kg/m³) N 1m³ pavaflex->0,9 kg CO2 N 55kg pavaflex-> 0,9 kg CO2 N 1kg pavaflex-> 0,9 kg CO2/55kg = 0,016 CO2 Opleiding Vorming «DUURZAAM «Duurzaam GEBOUW gebouw : Bouwmaterialen : MATERIALEN» -» IBGE - BIM lente Voorjaar

31 OPZOEKINGEN - 2 EPD: ISO en EN 15804/ Deutsche ROCKWOOL N Functionele eenheid: m³ materiaal (41 kg/m³) N Productiefase, verpakking, bouwfase, afvalfase en transport worden in rekening gebracht (Geen gebruiksfase) N Primair energieverbruik (niet herniewbaar) uitgedrukt in MJ/m³ N Primair energieverbruik (herniewbaar) uitgedrukt in MJ/m³ N Secundaire brandstoffen uitgedrukt in MJ/m³ N Broeikasgaseffect uitgedrukt in Kg CO² equivalent/m³ N Ozonaantasting uitgedrukt in Kg CFC11 equivalent/m³ N Verzuring uitgedrukt in kg SO² equivalent/m³ N Vermesting in kg PO4 equivalent/m³ N Opleiding Vorming «DUURZAAM «Duurzaam GEBOUW gebouw : Bouwmaterialen : MATERIALEN» -» IBGE - BIM lente Voorjaar

32 OPZOEKINGEN Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

33 OPZOEKINGEN - 2 broeikasgassen (kg/m³) N 1m³ steenwol ->43,25 kg CO2 N 41kg steenwol -> 43,25 kg CO2 N 1kg steenwol -> 43,25 kg CO2/41kg = 1,05 CO2 Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

34 LCA LEVENSCYCLUSANALYSE OPZOEKINGEN GEGEVENS 2 - INIES - principes Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

35 OPZOEKINGEN 2 - INIES INIES rotswol Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

36 OPBOUW OPZOEKINGEN MET SPOUWMUUR 2 - INIES INIES: rotswol N 0,158 kg CO2/4,5 =0,035 CO2 Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

37 OPBOUW OPZOEKINGEN MET SPOUWMUUR 2 - INIES INIES: hennepwol Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

38 OPBOUW OPZOEKINGEN MET SPOUWMUUR 2 - INIES INIES: hennepwol N 0,109 kg CO2/3 =0,036 CO2 Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

40 OPZOEKINGEN - 2 Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

42 LCA LEVENSCYCLUSANALYSE OPZOEKINGEN GEGEVENS principes Vergelijk de milieuimpact van een spouwmuur gebruik makende van volgende instrumenten: N Bauteilcatalogus N NIBE classificatie N Green Guide using Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

43 OPZOEKINGEN - 3 Bauteilcatalogus (Zwitsers instrument) N Milieubelasting van muur- dak- vloeropbouw N Grijze energie uitgedrukt in Mj/m² per jaar N Primaire energie uitgedrukt in Mj/m² per jaar N UBP (umweltbelatungspunkte) / m² = milieuimpact /m² per jaar N Serre-effect (GWP) uitgedrukt in kg/m² per jaar N Productiefase, renovatie en afvalfase in rekening gebracht N Beperkingen: beperkt aantal opbouwen/materialen Beperkt aantal impactcategoriën N Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

46 OPBOUW OPZOEKINGEN MET ISOLATIE - 3 BINNENZIJDE Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

48 OPBOUW OPZOEKINGEN MET ISOLATIE - 3 BINNENZIJDE Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

51 OPBOUW MET ISOLATIE BINNENZIJDE Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

52 OPBOUW MET ISOLATIE BINNENZIJDE Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

54 OPZOEKINGEN - 3 GREENGUIDE N N N N N N N N N Milieubelasting van muur- dak- vloeropbouw, ramen, isolatie Milieubelasting uitgedrukt in een classificatie van A+ to E waar A+ de minste milieuimpact en E the meeste milieuimpact heeft Grijze energie uitgedrukt in Mj/m² per jaar Primaire energie uitgedrukt in Mj/m² per jaar UBP (umweltbelatungspunkte) / m² = milieuimpact /m² per jaar Serre-effect (GWP) uitgedrukt in kg/m² per jaar Productiefase, renovatie en afvalfase in rekening gebracht Beperkingen: beperkt aantal opbouwen/materialen Beperkt aantal impactcategoriën using Opleiding Vorming «DUURZAAM «Duurzaam GEBOUW gebouw : Bouwmaterialen : MATERIALEN» -» IBGE - BIM lente Voorjaar

55 OPZOEKINGEN - 3 GREENGUIDE - dak Opleiding Vorming «DUURZAAM «Duurzaam GEBOUW gebouw : Bouwmaterialen : MATERIALEN» -» IBGE - BIM lente Voorjaar

56 OPZOEKINGEN - 3 GREENGUIDE - wand Opleiding Vorming «DUURZAAM «Duurzaam GEBOUW gebouw : Bouwmaterialen : MATERIALEN» -» IBGE - BIM lente Voorjaar

57 OPZOEKINGEN - 3 GREENGUIDE - wand Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

58 OPZOEKINGEN - 3 GREENGUIDE - spouwmuur Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

59 OPZOEKINGEN - 3 GREENGUIDE - spouwmuur Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

60 OPZOEKINGEN 4 cradle to cradle Zoek een aantal afwerkingsmaterialen die het cradle to cradle label hebben Geef een aantal voorbeelden van materialen uit de biologische kringloop Geef een aantal voorbeelden van materialen uit de technische kringloop Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

61 OPZOEKINGEN - 4 cradle to cradle - voorbeelden materialen uit de biologische kringloop N Kurk N Houtvezel N Hennep N Foto s vibe Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

62 HOOFDSTUK 1 HOOFDSTUK 2 HOE BOUWMATERIALEN KIEZEN HOOFDSTUK 3 KRINGLOPEN SLUITEN cradle to cradle - voorbeelden materialen uit de technische kringloop Foto Gyproc Foto Derbipure Foto Xella-Ytong N gipskartonplaten Gyproc N dakbedekking Derbipure (op basis van plantaardige en minerale grondstoffen) N Cellenbetonblok Ytong Energy Plus N Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

63 CONTACT Els van de Moortel PROJECTVERANTWOORDELIJKE Sigrid Van Leemput PROJECTVERANTWOORDELIJKE : INFO@VIBE.BE Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar

64 BEDANKT VOOR UW AANDACHT Opleiding «DUURZAAM GEBOUW : MATERIALEN» - BIM Voorjaar 2013