JAARVERSLAG Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden. Strafinrichting Merksplas

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2007 Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden Strafinrichting Merksplas Marjolijne Milbou Beleidsmedewerker Vlaamse Overheid In samenwerking met: Justitieel Welzijnswerk Turnhout Koen Deblonde Wim Duerloo Guy Dens Dana Mariën Miraise Peeters t Zwart Goor Paul Maes VDAB Turnhout Katrien Domen Lief Geerinckx Onderwijsverantwoordelijke Hilde Van Laer De Rode Antraciet Kris Hermans Natalie Haeseldonckx Suggnomè Dirk Dufraing Bibliotheek Turnhout Emiel Verstuyft Herstelconsulente strafinrichting Ann Gysens Coördinator-psycholoog Zorgteam strafinrichting Joachim De Ridder

2 INLEIDING 4 1. Aanbod Hulp- en dienstverlening Algemene situering van de strafinrichting en de plaats van 5 het hulp- en dienstverleningsaanbod 1.2. Welzijn Individueel welzijnsgericht aanbod 6 a. Trajectbegeleiding 6 b. Schuldhulpverlening 7 c. Rechtshulpverlening 7 d. Vrijwilligerswerking 8 e. Onthaalwerking A.B.A.G.G.-project Kinderbezoek Cursus omgaan met lastige situaties Gezondheidszorg Zorgteam Anonieme Alcoholisten EHBO Onderwijs Tewerkstelling Sociaal-cultureel Cursus Maskers Project Behind the Scenes Bibliotheekwerking Overige initiatieven Sport Herstel Partnergroep Vader zijn in de gevangenis Info-avonden Slachtoffer-dader bemiddeling en herstelfonds Gesprekscyclus zelfbeeld, herstel en verantwoordelijkheid Financieel overzicht Profilering van het hulp- en dienstverleningsaanbod Algemene bekendmaking van het aanbod hulp- en dienstverlening Bijzondere acties rond de bekendmaking van het aanbod A.B.A.G.G Onderwijs 22 a. Werving voor het Project Algemene Vakken (tweedekansonderwijs) 22 b. Werving voor het Grundtvigproject 23 c. Werving voor aanbod Nerderlands voor anderstaligen 23 d. Proclamaties onderwijs Infomoment VDAB Sportvoorzitters Bekendmaking herstelfonds Samenwerkingsmodellen en organisatievormen Samenwerkingsmodellen en organisatievormen in de strafinrichting Belangrijke beleidsimpulsen Lokale overlegstructuren i.k.v. of relevant voor de hulp- en 26 Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Merksplas

3 dienstverlening a. Werkoverleg OO-BM-VA 26 b. Directierapport 26 c. Werkgroepen i.k.v. hulp- en dienstverlening 26 d. Partnerschapsoverleg beleidsmedewerker directie/herstelconsulent 27 strafinrichting e. Werkgroep herstel- en reïntegratiegerichte detentie 28 f. Beleidsvergadering A.B.A.G.G. 28 g. Samenwerking met zorgteam Samenwerkingsmodellen en organisatievormen in de regio Noorderkempen Regionaal overleg beleidsmedewerkers noorderkempen Regionaal overleg justitieel welzijnswerk Turnhout beleidsmedewekers 29 noorderkempen Regionaal overleg Open Doek Buiten Beeld Regionaal overleg participatie Regionaal overleg gevangenisbibiotheken Regionaal overleg sport en regionaal overleg sociaal-cultureel werk Regionaal overleg onderwijs Reginaal forum cultuur Draagvlak Het creëren van een draagvlak binnen de strafinrichting Draagvlak bij de penitentiair beambten SWOT-analyse in werkgroep VOC Tentoonstelling Binnen Beeld Buiten Beeld Onderwijsproclamaties Informatiesessies over Grundtvigproject Informatiesessies over Herstelfonds Stage kwartieroverste bij Suggnomè Het creëren van een draagvlak in de bredere samenleving HRM- en organisatieontwikkelingsbeleid Ontwikkelingen in het HRM- en organisatieontwikkelingsbeleid in de 34 strafinrichting Introductieprocedure nieuwe aanbodverstrekkers Dagelijkse ondersteuning door de organisatieondersteuners Groepsactiviteit voor sportmonitoren Vorming voor medewerkers werkgroep herstel- en reïntegratiegerichte 35 detentie Vorming over werking brownsysteem Ontwikkelingen in het HRM- en organisatieontwikkelingsbeleid in de diverse 36 organisaties Justitieel welzijnswerk Turnhout 36 a. reorganisatie van het CAW De Kempen 36 b. vorming voor de organisatieondersteuners 36 c. ondersteuning voor de organisatieondersteuners 36 d. de vrijwilligerswerking van het justitieel welzijnswerk 36 e. herstelgericht werken t Zwart Goor Suggnomè Centrum voor Basiseducatie Noorderkempen 37 ALGEMENE CONCLUSIE 38 Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Merksplas

4 INLEIDING In 2002 ging in 5 Vlaamse gevangenissen de implementatie van het Vlaams strategisch plan hulp- en dienstverlening aan gedetineerden van start. Eind 2007 is dit plan in werking in de Vlaamse gevangenissen van Merksplas, Hoogstraten, Wortel, Turnhout, Antwerpen, Brugge, Hasselt en Gent. Centraal bij de uitvoering van dit plan staat de missie van de Vlaamse Gemeenschap: De Vlaamse Gemeenschap waarborgt het recht van alle gedetineerden en hun directe sociale omgeving op een integrale en kwaliteitsvolle hulp- en dienstverlening zodat ook zij zich harmonisch en volwaardig kunnen ontplooien in de samenleving. Deze missie vertaalt zich in 5 strategische doelstellingen: 1. Uitbouwen van een kwalitatief aanbod 2. Profileren van het hulp- en dienstverleningsaanbod 3. Ontwikkelen en implementeren van samenwerkingsmodellen en organisatievormen 4. Verkrijgen en vergroten van het draagvlak bij de actoren van de Vlaamse Gemeenschap en bij de stakeholders : Gevangenisdirecties, Justitie en samenleving 5. Ontwikkelen en implementeren van een HRM- en Organisatieontwikkelingsbeleid De uitbouw van een kwaliteitsvolle hulp- en dienstverlening voor gedetineerden stoelt op een optimale samenwerking. Zowel op het bovenlokale niveau als in de lokale gevangenis zijn structuren uitgebouwd ter bevordering van de samenwerking tussen de verschillende Vlaamse partners en ter bevordering van de samenwerking met Justitie. Een goede wisselwerking tussen het overleg op bovenlokaal niveau en het overleg in de lokale gevangenissen is eveneens onontbeerlijk bij de uitbouw van een kwaliteitsvol aanbod voor de gedetineerden. Dit rapport richt zich op de lokale ontwikkelingen op vlak van hulp- en dienstverlening aan gedetineerden. Het kwam tot stand door de inspanningen van de Vlaamse partners aanwezig in de strafinrichting van Merksplas en werd gecoördineerd door de beleidsmedewerker van de gevangenis. De relatie tot het bovenlokale niveau krijgt hier ook een plaats. Om maximaal zicht te krijgen op de onderlinge samenwerking en wisselwerking is het aan te raden om ook het bovenlokale rapport te lezen. Dit 3 e opvolgings- en evaluatierapport kwam tot stand door de inspanningen van de Vlaamse partners die deel uitmaken van de Vlaamse stuurgroep van dit strategisch plan en werd gecoördineerd door de afdeling Welzijn en Samenleving van het Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. Zowel dit lokale rapport als het bovenlokale 3 e opvolgings- en evaluatierapport zijn opgebouwd rond de 5 strategieën van het Vlaams strategisch plan hulp- en dienstverlening aan gedetineerden. Ieder hoofdstuk stemt overeen met één van de strategieën. Naast het omschrijvende deel wordt ook steeds een reflectie weergegeven van de gerealiseerde initiatieven. Op basis van deze actuele situatie en de reflectie worden tevens aandachtspunten geformuleerd naar de toekomst toe. De samenwerking, wisselwerking en inspanningen van alle Vlaamse actoren om tot een kwaliteitsvolle hulp- en dienstverlening aan gedetineerden komen door dit stramien het best tot hun recht. Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Merksplas

5 1. Aanbod hulp- en dienstverlening Binnen dit eerste hoofdstuk wordt een omschrijving gegeven van de uitbouw van een kwalitatief hulp- en dienstverleningsaanbod. Dit aanbod wordt getoetst aan de volgende kwaliteitscriteria: toegankelijk, kwaliteitsvol, continu (voor, tijdens en na detentie), laagdrempelig en op maat van de gedetineerde. Per beleidsdomein worden de belangrijkste realisaties van het afgelopen werkjaar benoemd. De structurele werkpunten en aanbevelingen worden hierbij telkens omschreven. Een gedetailleerd overzicht van de verschillende activiteiten die plaatsvonden in de strafinrichting is als bijlage terug te vinden. Hierbij zijn ook de kwantitatieve gegevens en een financieel overzicht opgenomen Algemene situering van de strafinrichting en de plaats van het hulp- en dienstverleningsaanbod De gevangenis van Merksplas bestaat uit twee onderdelen: een strafinrichting voor veroordeelde gedetineerden en een Inrichting voor Sociaal Verweer voor geïnterneerden. De gevangenis is onderverdeeld in verschillende paviljoenen met individuele cellen en kamers van 2, 3 en 4 personen. Daarnaast zijn er nog diverse zalen en kamers in de verzorgingsafdeling en in de psychiatrische annex. Vandaag verblijven er ongeveer 660 gedetineerden in de gevangenis, ca. 380 veroordeelden en ca. 280 geïnterneerden. De gedetineerdenpopulatie bestaat uitsluitend uit mannen. De doelgroep is zeer heterogeen samengesteld en ook permanent aan evoluties onderhevig. Globaal kan evenwel gesteld worden dat zich onder de veroordeelden een groot aantal vreemdelingen bevinden. De populatie is ook jong. Bij de geïnterneerden kunnen drie grote groepen onderscheiden worden: mentaal gehandicapten, geïnterneerden met een psychiatrische stoornis en mensen met een persoonlijkheidsproblematiek. Een aantal geïnterneerden zijn binnen één groep onder te brengen. Vaak echter leidt een geïnterneerde aan meerdere problematieken, waardoor hij niet onder één noemer kan geplaatst worden. In tegenstelling tot de veroordeelden is bij deze groep een overgewicht van Belgen op te tekenen. De gemiddelde leeftijd van de geïnterneerden ligt ook hoger dan bij de veroordeelden. In het streven naar een kwaliteitsvol hulp- en dienstverleningsaanbod is de infrastructuur van de inrichting een belangrijk gegeven. Er zijn eerst en vooral de gebouwen uit het begin van de 19 eeuw. Deze zijn niet aangepast aan de huidige noden (geen/onvoldoende ruimten voor lessen, vormingen, activiteiten, ) en niet voorzien op de actuele veiligheidsvereisten. Ook is het belangrijk te weten dat de verschillende afdelingen verspreid liggen over een groot domein. Wanneer de gedetineerden zich binnen de gevangenis verplaatsen, dienen zij steeds vergezeld te zijn van een bewakend personeelslid. Het is belangrijk om dit voortdurend mee in rekening te brengen bij de uitbouw van de hulp- en dienstverlening. Aan de strafinrichting zijn diverse werkhuizen verbonden. Overdag gaan werken wordt door het gevangenisbeleid sterk gestimuleerd. De gedetineerden hebben de mogelijkheid om overdag ook deel te nemen aan het onderwijs- en vormingsaanbod. De combinatie maken van werk en onderwijs/vorming is voor de gedetineerden niet altijd evident. Omwille van de gevangenisarbeid wordt het ontspannings- en sportaanbod uitsluitend in de avonduren voorzien. Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Merksplas

6 1.2. Welzijn Individueel welzijnsgericht aanbod Het individueel welzijnsgerichte aanbod krijgt voornamelijk vorm via het Centrum voor Algemeen Welzijnswerk De Kempen, meer bepaald het Justitieel Welzijnswerk Turnhout (JWT). Voor de individuele begeleiding zet JWT in de strafinrichting trajectbegeleiders, schuldhulpverleners, een rechtshulpverlener en verschillende vrijwilligers in. Buiten de strafinrichting zijn ook onthaalmedewerkers actief. a. Trajectbegeleiding De trajectbegeleiders staan in voor de ondersteuning van gedetineerden tijdens de detentie met als doel deze zo zinvol mogelijk in te vullen en de reclassering voor te bereiden. De trajectbegeleiders proberen een inzicht te verwerven in de noden en vragen van hun cliënt en proberen in de mate van het mogelijke door te verwijzen naar de hulpen dienstverlening in de strafinrichting. In een volgende fase schatten ze de mogelijkheden van reclassering in en formuleren ze hierover een voorstel. De trajectbegeleiders staan in voor de coördinatie van het hulp- en dienstverleningstraject van de gedetineerde. Om dit te kunnen doen, voeren ze de nodige begeleidingsgesprekken. In 2007 hebben de trajectbegeleiders samen 487 cliënten onthaald, waaruit er 212 begeleidingen voortvloeiden. Een vaststelling is dat voor veel gedetineerden een aantal gesprekken in het kader van het onthaal volstaan. Iets minder dan de helft had ook behoefte aan een begeleidingscontact. Het is voorlopig moeilijk om uit deze gegevens conclusies te trekken. Enkele hypotheses: heel wat gedetineerden haken af na één gesprek omdat er geen behoefte is aan ondersteuning. Een tweede reden kan zijn dat een aantal gedetineerden geholpen is na één gesprek. Spreken we over 2 à 3 gesprekken, dan kan gesteld worden dat korte interventies vaak voldoende zijn. Het is mogelijk dat dit te maken heeft met het feit dat de focus ligt op verwijzing en praktische ondersteuning. Alle veroordeelde gedetineerden ontvangen in de strafinrichting systematisch een brief waarbij het aanbod van trajectbegeleiding wordt voorgesteld. Alle gedetineerden die hierop wensen in te gaan, krijgen een onthaalgesprek. In december 2007 werd ook geëxperimenteerd door toch systematisch een gesprek aan te bieden aan de gedetineerden die niet reageerden op de onthaalbrief. De vaststelling was dat door dit onthaal mondeling te hernemen alsnog een aantal gedetineerden instappen in trajectbegeleiding. Ook tussen de verschillende statuten van de veroordeelden (VLV s, VI s, VILO s) bestonden grote verschillen in de ervaren meerwaarde van dit onthaalgesprek. Het pro-actief onthaal van de gedetineerden vraagt voortdurend bijsturing. Dit zal verder opgenomen worden in Specifiek voor het onthaal van de veroordeelden in de strafinrichting van Merksplas zal onderzocht worden hoe het systematisch onthaal kan verfijnd worden. 1 Tussen de beleidsmedewerkers van de 4 kempense gevangenissen en JWT werd hieromtrent een regionale doelstelling geformuleerd binnen het Globaal Plan van Aanpak Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Merksplas

7 M.b.t. de geïnterneerden in de strafinrichting van Merksplas kan 2007 best omschreven worden als een overgangsjaar. Zo kwam in juni 2007 een voorstel tot bijsturing van de opdracht van trajectbegeleiding tot stand. 2 Vanaf september werd met de nieuwe werkwijze geëxperimenteerd. Deze hield o.a. in dat er geen aparte trajectbegeleidingsteams veroordeelden en geïnterneerden meer waren, maar slechts één team trajectbegeleiding voor Merksplas, de trajectbegeleiding beperkt tot een aantal peilers 3 en het aanbod trajectbegeleiding werd voorgesteld aan de nieuw binnenkomende geïnterneerden. De nieuwe werkwijze zal in de loop van 2008 geëvalueerd worden. b. Schuldhulpverlening Wanneer de trajectbegeleiders geconfronteerd worden met vragen in het kader van een schuldenproblematiek kunnen zij ter ondersteuning terecht bij de schuldhulpverleners. Wanneer de problematiek te complex is, zullen de schuldhulpverleners zelf de gedetineerden gaan opzoeken. Dit laatste gebeurde in 2007 in 38 dossiers. Werken rond de schuldenproblematiek vanuit de gevangenis is geen eenvoudige opdracht. JWT kiest bewust voor de term schuldhulpverlening, omdat aan schuldbemiddeling doen in de gevangeniscontext meestal onmogelijk is wegens de onvermogendheid van de gedetineerden. De nadruk ligt er in eerste instantie op om gedetineerden bewust te maken van de problematiek en waar mogelijk hen voor te bereiden op hun vrijstelling. Met de opstart van de strafuitvoeringsrechtbanken worden de schuldhulpverleners meer dan vroeger geconfronteerd met de vraag van gedetineerden om een afbetalingsplan op te stellen voor de burgerlijke partij. Een aangepaste profilering en afstemming rond de burgerlijke partij drong zich op: er werd gekozen om de burgerlijke partij te benaderen vanuit de bredere schuldenproblematiek en vanuit de relevantie in het kader van de reclassering. JWT wil zich m.b.t. deze problematiek niet profileren als bemiddelaars tussen dader en slachtoffer. 4 Een aandachtspunt voor 2008 is een betere registratie van de acties die ondernomen worden door de schuldhulpverleners. c. Rechtshulpverlening Veel veroordeelde gedetineerden verblijven illegaal in ons land en worden vaak na het einde van hun detentie het land uitgezet. JWT heeft altijd een bijzondere aandacht gehad voor de mensen zonder papieren in de strafinrichting. In 2007 is er meer werk gemaakt van de afstemming tussen de rechtshulpverlener en de trajectbegeleiders. De ondersteuning van de trajectbegeleiders is heel belangrijk. Wanneer dossiers te complex zijn, zal de rechtshulpverlener zelf actief de gedetineerde opzoeken. In 2007 ging dit om 159 dossiers. 2 Deblonde K. en Pittoors P., Voorstel bijsturing opdracht trajectbegeleiding in opdracht van het bijkomend implementatieplan, onuitg., 2007, 12p. 3 Zie ook Strategie 3: Ontwikkelen en implementeren van samenwerkingsmodellen en organisatievormen: Belangrijke beleidsimpulsen. 4 Zie ook Strategie 3: Ontwikkelen en implementeren van samenwerkingsmodellen en organisatievormen: in de strafinrichting werden binnen de werkgroep schulden en burgerlijke partij hieromtrent samenwerkingsafspraken gemaakt. Ook werd dit opgevolgd in het Regionaal overleg rond de schuldenproblematiek, op initiatief van JWT en de herstelconsulenten van de 4 kempense gevangenissen. Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Merksplas

8 De actieve aanwezigheid van de Dienst Vreemdelingenzaken in de gevangenis zorgt voor een vlottere samenwerking met deze dienst. De hervorming van de strafuitvoering in het kader van de strafuitvoeringsrechtbanken heeft meer bureaucratie en formalisme teweeg gebracht. Het effect zijn langere wachttijden in de procedure. M.b.t. de afhandeling van de burgerlijke partij is er rechtsongelijkheid waar te nemen tussen gedetineerden die vrijgesteld worden en in het land kunnen verblijven en gedetineerden die vrijgesteld worden met het oog op verwijdering van het grondgebied. Gedetineerden die het land zullen verlaten moeten een effectieve inspanning doen voor de burgerlijke partij, terwijl de andere groep de intentie moet hebben om de burgerlijke partij te betalen. De mensen zonder papieren moeten een effectief relevant bedrag afbetalen vooraleer ze vrijgesteld kunnen worden, waardoor de verblijfsduur in de gevangenis hoger kan oplopen dan voor de andere groep. d. Vrijwilligerswerking In 2007 kreeg de vrijwilligerswerking van JWT een nieuwe dynamiek 5. De vrijwilligersgroep breidde zich uit van 15 naar 50 actieve vrijwilligers voor de 4 kempense gevangenissen. Dit betekent een aanzienlijke uitbreiding van de inzet van de vrijwilligers naar individuele bezoeken van gedetineerden en het (co-)begeleiden van activiteiten. In het licht van de uitbouw van vier goed uitgeruste en gebruiksvriendelijke gevangenisbibliotheken werd in 2007 een pool vrijwilligers samengesteld. Een actiepunt voor 2008 is opstart van een centrale bibliotheekwerking, waarbij enkele van deze vrijwilligers zullen worden ingezet voor de begeleiding van de bibliotheekmomenten. e. Onthaalwerking De onthaalmedewerkers van JWT doen een aanbod naar alle mensen die met politie en/of justitie in contact komen, maar niet in de gevangenis verblijven. De grootste groep zijn de familieleden van gedetineerden. Zij vormen 75% van het cliëntenbestand. Verder zijn er nog de beklaagden die vrij gaan onder voorwaarden en ex-gedetineerden, maar deze vinden moeilijker de weg naar JWT. De belangrijkste functie van de onthaalmedewerkers is onthaal (in 2007 werden 243 cliënten onthaald). Daarnaast nemen zij ook een aantal begeleidingen (54 in 2007) voor hun rekening, vaak omdat in de hulpverleningsinstanties, waar ze naar doorverwijzen, wachtlijsten bestaan. De strafinrichting van Merksplas komt voornamelijk in contact met de onthaalmedewerkers in het kader van het begeleid bezoek. In conflictueuze situaties gaan de onthaalmedewerkers aan de slag met de ouders van een kind om een bezoek aan de gedetineerde vader zo optimaal mogelijk te laten verlopen. In 2008 zal dit initiatief opgestart in verder verfijnd worden. 5 Zie ook Strategie 5: Ontwikkelen van een HRM- en organisatieontwikkelingsbeleid: Ingevolge deze nieuwe dynamiek erd een nieuwe vrijwilligerscoördinator aangeworven en werd voor de vrijwilligerswerking gezocht naar een sterkere inbedding in de algemene werking van JWT. Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Merksplas

9 A.B.A.G.G.-project A.B.A.G.G. staat voor ambulante begeleiding aan gehandicapte geïnterneerden in de gevangenis. Het project wordt gerealiseerd door een opvoedersequipe van 6 medewerkers van het dienstverleningscentrum t Zwart Goor. Aan de geïnterneerden met een verstandelijke beperking of een autismespectrumstoornis die momenteel in de strafinrichting verblijven, wordt een specifiek aanbod gedaan. De bijzondere problematiek laat immers niet toe om deze geïnterneerden zonder voorbereiding over te plaatsen naar een residentiële voorziening binnen het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH). In 2007 werden 81 personen begeleid. Onderstaande grafiek geeft het aantal begeleidingen per maand weer: Aantal begeleidingen jan feb maa apr mei jun jul aug sep okt nov dec Het A.B.A.G.G.-project streeft de volgende doelstellingen na: - diagnostische verfijning van de verschillende vraagstellingen, zowel orthopedagogisch als psychiatrisch; - verbetering van de levenskwaliteit door het aanbieden van een aangepast begeleiding en zinvolle bezigheden; - behandeling van de bijkomende psychische en gedragsproblemen; - wanneer mogelijk, het voorbereiden van een doorverwijzing naar een aangepaste voorziening; - uitwerken van een aangepast concept waarin deze mensen aangepast residentieel kunnen opgevangen worden, rekening houdend met hun vraagstelling en de noodzakelijke beveiligde omgeving. Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Merksplas

10 Het aanbod beslaat volgende aspecten: a. Diagnostische beeldvorming Het aspect diagnostiek omvat, in nauwe samenwerking met de psychosociale dienst van de strafinrichting, in de eerste plaats een ruwe screening van de aanwezige populatie met het oog op de identificatie van de personen met een mentale handicap en/of een autismespectrumstoornis. Naast de bepaling van het intelligentieniveau wordt in de mate van het mogelijke de graad van sociale redzaamheid bepaald. Een belangrijk aspect in de beeldvorming is het in kaart brengen van de bijkomende psychische en gedragsproblematiek. Aansluitend worden individuele handelingsplannen opgemaakt waarbij de vraagstelling verduidelijkt wordt in functie van de gewenste opvangvorm. Per individu worden dan doelstellingen vastgelegd met het oog op het streven naar de doorstroming naar gehandicaptenzorg of een andere sector. b. Individuele begeleiding Elke persoon wordt via het systeem van mentorschap individueel begeleid. Deze begeleiding wordt aangepast aan de individuele noden. Deze kan onder andere bestaan uit: individuele gesprekken, trainingen in specifieke zelfredzaamheidaspecten, behandeling van bijkomende psychische en gedragsproblemen,. c. Groepsbegeleiding Aangezien de situatie in de strafinrichting Merksplas dit toelaat en in functie van de uiteindelijke doelstelling tot doorstroming is de groepsbegeleiding een belangrijke werkvorm. Deze begeleiding krijgt vorm als een leefgroepwerking binnen de sectie F, waar elke dag van 7 tot 20 uur (met uitzondering van zondag: dan begeleiding van 9 tot 17 uur) begeleiding aanwezig is en ondersteuning geeft bij de dagelijkse hygiëne, de eetsituaties, de vrijetijdsactiviteiten, het groepsleven en de hierin optredende conflictsituaties. Deze situaties bieden uitgelezen momenten om te werken aan het leren samenleven met andere mensen. d. Activiteitenaanbod In het dagelijkse activiteitenaanbod wordt een gestructureerd dagprogramma aangeboden waarin zowel arbeids- als bezigheidsgerichte activiteiten een plaats krijgen. De voornaamste doelstelling is naast het aanleren van zinvolle bezigheden de aanwezige lethargie te doorbreken en een gewoon leefritme in te brengen, dat noodzakelijk is om een geslaagde doorstroming naar opvang buiten de strafinrichting te verwezenlijken. De volgende activiteiten worden aangeboden: groepsvergadering, ergotherapeutische activiteiten, groendienst, strijken, beschut werken, vorming, poetsen, projectwerking (brood bakken, pasta maken, ), koken, sport (conditietraining, netbal, ). Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Merksplas

11 e. Begeleiding tijdens uitgangspermissies Personen die van de Commissie ter Bescherming van de Maatschappij uitgangspermissie krijgen worden daarin ook begeleid tijdens de volgende situaties: winkelen (bv. ter voorbereiding van de kookactiviteit), bezoeken aan familie, uitstappen (bv. wandelingen, uit gaan eten), aankopen van persoonlijke zaken (bv. kledij, CD s) Deze situaties zijn uitgelezen momenten om hen onder gestructureerde begeleiding weer in te leiden in de maatschappij en sociale vaardigheden aan te leren Kinderbezoek Elke eerste zondag van de maand wordt een kinderbezoek voorzien. In 2007 namen gemiddeld 16 gedetineerden met hun kinderen deel aan het aanbod. Bij de invulling wordt de nadruk gelegd op de vader-kind relatie, waarbij de gedetineerde vaders gestimuleerd worden om de tijd van het kinderbezoek bewust met hun kinderen door te brengen. In de planning van het aanbod wordt gestreefd naar een gevarieerd aanbod dat bestaat uit knutselen, theater, het spelen van gezelschapsspelen,. Regelmatig werden organisaties aangetrokken voor de begeleiding van de activiteit. Soms namen de organisatieondersteuners van JWT, de herstelconsulent en de vormingsagent van de strafinrichting de begeleiding op zich. Het aanbod was mogelijk dankzij de financiële steun van Justitie, dat jaarlijks een budget voorziet om de ouder-kind relatie te bevorderen Cursus Omgaan met lastige situaties De cursus omgaan met lastige situaties wordt begeleid door De Rode Antraciet. Deze cursus is reeds enkele jaren een succes in verschillende gevangenissen, zo ook in Merksplas. Met de deelnemers wordt gewerkt rond communicatie, conflicthantering en omgaan met agressie. Deze thema s zijn zeker ook in de gevangenis heel herkenbaar en relevant om rond te werken. Wegens het grote aantal inschrijvingen, werd er in het voorjaar van 2007 beslist om in de toekomst de cursus in plaats van éénmaal voor de veroordeelden en éénmaal voor de geïnterneerden te plannen, telkens tweemaal te plannen. Het aanbod wordt bewust gescheiden gehouden voor de beide doelgroepen. In het najaar waren er voor de cursus voor de geïnterneerden in eerste instantie te weinig inschrijvingen. Daarop werd specifiek samengewerkt met t Zwart Goor, waardoor een homogene groep van mentaal-gehandicapte geïnterneerden kon deelnemen. Het aantal deelnemers was niet zo groot, maar door de individuele problematieken was het positief dat de aandacht van de begeleiders niet te sterk verdeeld moest worden. Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Merksplas

12 1.3. Gezondheidszorg Het aanbod vanuit de gezondheidszorg blijft in de strafinrichting van Merksplas beperkt. De drughulpverlening is, ondanks de nood hiertoe, niet aanwezig. 6 Vanuit Justitie kende het zorgaanbod aan de geïnterneerden wel een belangrijke evolutie. Een zorgequipe werd eind 2006 opgstart als eerste stap om het tekort aan psychiatrische behandeling voor geïnterneerden op te lossen Zorgteam Het aanbod van het zorgteam valt onder de verantwoordelijkheid van de lokale coördinatorpsycholoog. Voorts maakten in 2007 vijf begeleidingsmedewerkers, drie psychiatrisch verpleegkundigen, een ergotherapeut en een maatschappelijk assistent deel uit van het team. De PSD-psychiaters bieden psychiatrische behandeling en sturen het zorgteam aan. Alle medewerkers zijn door Justitie aangesteld. Het zorgteam concentreerde zich in 2007 op de ontwikkeling van enkele projecten die gericht zijn op een specifieke doelgroep. Voor die doelgroep wordt een (therapeutisch) programma opgesteld van verschillende activiteiten (creatieve, ontspannings-, therapeutische, sportactiviteiten). In 2007 ging het om volgende projecten: - Crisisopvang van geïnterneerden en veroordeelden: hier komen mensen terecht die vanuit psychiatrische verwardheid of psychische problemen niet langer op een gewone afdeling kunnen verblijven; - Project voor opvang van mensen met een psychotische problematiek; - Project voor opvang van mensen met een combinatie van gedragsproblemen en een psychotische kwetsbaarheid; - Project bestaande uit activiteitenreeks voor een groep patiënten met persoonlijkheidsproblematieken; - Project voor patiënten met een lichamelijke zorgnood die vaak ook te kampen hebben met bijkomende psychiatrische problematieken; - Project bestaande uit een laagdrempelig activiteitenaanbod voor een diverse groep Anonieme Alcoholisten De aanbod van de Anonieme Alcoholisten is een vaste waarde in de strafinrichting. Wekelijks houdt deze zelfhulpgroep gesprekken met de gedetineerden EHBO De EHBO-cursus is reeds jaren een vast begrip in de strafinrichting. Hiervoor wordt een beroep gedaan op het Rode Kruis Vlaanderen. Zowel in het voor- als het najaar van 2007 werd door een medewerkster van het Rode Kruis een cursus georganiseerd. Een groep van respectievelijk 8 en 10 gedetineerden (veroordeelden en geïnterneerden) nam deel. Het doel van de cursus was dat de deelnemers wordt aangeleerd om helpend op te treden in levensbedreigende situaties: 6 Zie strategie 3: Ontwikkelen en implementeren van samenwerkingsmodellen en organisatievormen: oprichting van een lokale stuurgroep drugs teneinde een lokaal drugbeleid in de strafinrichting uit te bouwen. Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Merksplas

13 - zorgen voor eigen veiligheid; - vitale functies controleren; - juiste alarmering; - verdere hulp verlenen en indien nodig kunnen reanimeren. Dit aanbod werd gefinancierd door de strafinrichting Onderwijs In 2007 waren het Centrum voor Basiseducatie Noorderkempen en de Centra voor Volwassenenonderwijs Horito en Atheneum opnieuw met een onderwijsaanbod aanwezig in de gevangenis. Deze 3 organisaties zijn door het departement van onderwijs erkende onderwijsinstellingen en werken sinds de jaren 90 in de inrichting van Merkplas. Het CVO Horito richt de opleidingen hulpkok, onderhoudstechnieken en modules van Project Algemene Vakken (algemeen gedeelte TKO op het niveau van de 3 de graad Beroepssecundair onderwijs) in. Het CVO Atheneum organiseert in Merksplas ICT-modules op het niveau van de 3 de graad Technisch Secundair Onderwijs en bedient de hooggeschoolde groep anderstaligen voor NT2 (Nederlands voor anderstaligen). Het Centrum voor Basiseducatie Noorderkempen richt zich tot volwassenen die basisvaardigheden missen op het vlak van Nederlands, Wiskunde, ICT en Sociale Kennis en Vaardigheden (in de opleiding Maatschappij-oriëntatie). Het Centrum voor Basiseducatie heeft sinds 2002 ook de opdracht om het onderwijs in de 4 gevangenissen van de Noorderkempen te coördineren. De gedetineerden unnen nog steeds beroep doen op de dienst Begeleid Individueel Studeren (BIS). Zij kunnen cursuspakketten bestellen, waarmee ze individueel aan de slag kunnen. In de loop van 2007 werd deze onderwijsvorm buiten de gevangenismuren afgebouwd, maar de doelgroep gedetineerden kon er nog steeds een beroep op doen. In 2007 werden in Merksplas door 62 gedetineerden in totaal 80 cursussen besteld, wat opmerkelijk minder is dan de voorgaande jaren (2006 : 182 cursussen). Een gedetailleerde opgave van het soort cursussen dat besteld werd, kon men vanuit BIS ten gevolge van de reorganisatie- niet geven. In het verleden scoorden vooral de vreemde talen en in mindere mate de ICT-cursussen goed. Een gedetailleerd overzicht van de cursussen van de drie onderwijsorganisaties vind u in fiches die als bijlage zijn toegevoegd. In vergelijking met de voorgaande jaren was er enerzijds een continuering van het bestaande aanbod, maar tegelijkertijd was 2007 een jaar met een grote dynamiek op onderwijsvlak. Een eerste opvallende vernieuwing in het aanbod was de introductie van de modules Project Algemene Vakken van CVO Horito. Deze onderwijsorganisatie biedt in de stad Turnhout ook het Tweedekansonderwijs voor volwassenen aan. Volwassenen zonder diploma van het secundair onderwijs kunnen dit alsnog behalen. Om een diploma van het beroepssecundair onderwijs te behalen, volgen cursisten een beroepsspecifiek gedeelte (bv. kantoor) in combinatie met een algemeen vormend gedeelte. De certificaten van beide opleidingsonderdelen geven recht op een diploma secundair onderwijs, dat gelijkwaardig is aan het diploma na het 7de jaar in het leerplichtonderwijs. Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Merksplas

14 In de strafinrichting van Merksplas werden voor het eerst een aantal modules van het algemeen vormend gedeelte onder de naam Project Algemene Vakken aangeboden: drie in het eerste semester, drie in het tweede semester. Hiermee kreeg het diplomagericht onderwijs een meer nadrukkelijke plaats in de inrichting. CVO Atheneum voerde in 2007 grosso modo eenzelfde programma uit als de vorige jaren, nl. drie modules ICT (windows, dactylo, word en excel) per semester. In 2007 werd de school opnieuw aangesproken om Nederlands voor Anderstaligen op te nemen (NT2). Op het vlak van NT2-aanbod werden in 2007 belangrijke stappen gezet. Vanaf april 2007 engageerde het Huis van het Nederlands zich om tweewekelijkse screenings te komen doen bij inkomende anderstalige gedetineerden. Elke inkomende anderstalige gedetineerde 7 wordt systematisch geïnformeerd over de mogelijkheid om Nederlands te volgen en bij interesse volgt een intake om Nederlandse les te volgen. In totaal gebeurde dit voor 98 personen. 64 van hen werden doorverwezen naar aanbod van basiseducatie, 34 naar het aanbod van CVO. Wat dit aantal aanmeldingen betekende voor het aanbod, werd een leerproces met vallen en opstaan. Vooral de opstart van het aanbod van basiseducatie in september 07 verliep zeer moeizaam. Positief voor het aanbod van basiseducatie was wel de opstart van een aanbod voor analfabete anderstaligen. In het verleden werd deze groep nauwelijks bereikt via de klassieke wervingskanalen. De enkele analfabeten die werden bereikt, kwamen terecht in gealfabetiseerde groepen. Daar zaten ze echter niet op hun plaats. Voor 2008 hopen we de samenwerking tussen het Huis van het Nederlands en de NT2- aanbieders nog beter op spoor te krijgen door de praktijk regelmatig te evalueren en bij te sturen. Ook naar de Nederlandstalige analfabeten werden in 2007 extra wervende acties ondernomen. Het Centrum voor Basiseducatie is in 2007 en 2008 partner in het Europees Grundtvig-project By Learners for Learners. In dit project wordt gewerkt aan lees- en schrijfvaardigheden voor zwakgealfabetiseerden en cursisten met ernstige lees- en schrijfproblemen. Het Centrum voor Basiseducatie probeerde in dit project vooral aandacht te hebben voor de autochtone groep gedetineerden met deze kenmerken. Ander nieuw aanbod van het Centrum voor Basiseducatie was een module Gezondheid. In het najaar werden de modaliteiten onderzocht om een module Voorbereiding op het Theoretisch rijbewijs in de inrichting te organiseren. Met al het bestaande en nieuwe aanbod neemt onderwijs een prominente plaats in het totale aanbod in de inrichting. Toch is de huidige stand van zaken niet van die aard dat we op onze lauweren kunnen rusten. De opstart van de cursussen blijft telkens een huzarenstukje én het plaatsen van de juiste man in de juiste cursus zou misschien nog beter gesystematiseerd kunnen worden. Helaas missen we daarvoor de nodige omkadering om dit te kunnen doen: Eens de groepen opgestart zijn, is de kans op uitval of onregelmatige aanwezigheden in de les groot. Indien de cursist geen zin heeft kan hij gewoon wegblijven uit de les, zonder dat hij systematisch en door alle geledingen (ook de penitentiair beambten) aangesproken wordt op zijn engagement. Het opvolgen van die onregelmatige afwezigheden geeft veel extra werk voor de organisatie-ondersteuners van het justitieel welzijnswerk en het resultaat is vaak niet evenredig. 7 Om organisatorische redenen werd dit aanbod voorlopig enkel aan de veroordeelden aangeboden en niet aan de geïnterneerden. Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Merksplas

15 De infrastructuur van de strafinrichting vraagt enige aandacht. Een aantal klaslokalen zijn in redelijke tot goede staat. Voor een aantal opleidingen, m.n. de lessen onderhoudstechnieken, heeft de inrichting geïnvesteerd in goede lesinfrastructuur. Andere opleidingen staan eerder in de kou. De computeropleidingen zijn hiervan een voorbeeld. Het Centrum voor Basiseducatie Noorderkempen en CVO Atheneum maken beiden gebruik van de computerklas. Deze werd ingericht in 2002 met een eenmalig budget vanuit het departement onderwijs. In 2007 waren deze computers dringend aan een update toe. De onderwijscoördinator deed een beroep op verschillende instanties om een nieuwe computerklas te kunnen installeren, maar slaagde er niet in de noodzakelijke middelen te werven. Voorlopig staat de IT-verantwoordelijke van CVO Atheneum in voor tijdelijke herstellingen, maar een structurele oplossing voor ICT voor educatieve doeleinden dringt zich op zal een markant jaar worden voor het onderwijs in de gevangenissen. De coördinatieopdracht voor het onderwijs in de vier kempense gevangenissen, die tot nog toe toegewezen was aan het Centrum voor Basiseducatie Noorderkempen, zal vanaf september 08 overgeheveld worden naar het nieuwe consortium voor volwassenenonderwijs. Welke invloed dit zal hebben op het aanbod onderwijs in de gevangenis van Merksplas is op dit ogenblik niet bekend. Voor 2008 wordt gestreefd naar een continuering van het bestaande aanbod van de CVO s en het Centrum voor Basiseducatie. 1.5 Tewerkstelling VDAB wil binnen de gevangenis haar algemene doelstelling realiseren: het garanderen van het recht van elke werkzoekende op een begeleiding naar werk op maat. Door de gedetineerden in traject te nemen, wil VDAB de tewerkstellingskansen verhogen. Alle gedetineerden met zicht op vrijstelling komen in aanmerking voor een begeleiding naar werk en/of een beroepsopleiding. In de strafinrichting vinden voornamelijk de veroordeelden met maximaal één jaar voor hun (mogelijke) datum van invrijheidstelling de weg naar de detentieconsulent. De geïnterneerden komen in mindere mate in aanmerking omwille van hun specifieke problematieken en vaak minder concrete perspecteiven op invrijheidstelling. Het aanbod van VDAB is tweeledig: individuele begeleiding en een groepsaanbod. Op het vlak van de individuele begeleiding werden in gesprekken basisdienstverlening gerealiseerd. Het aantal nieuwe begeleidingen bedroeg 88. Verschillende opleidingen (43) werden aangevraagd, met als voornaamste stellingbouwer, bekister en stukadoor. Uiteindelijk konden 20 personen aan een beroepsopleiding beginnen. Eén van de belangrijkste moeilijkheden die de detentieconsulenten ervaren bij de trajecten is de afstemming van het tewerkstellingstraject op het detentietraject. Beslissingen rond uitgangsfaciliteiten, vrijlating, e.d. volgen vaak niet de logica van de tijd die nodig is om een begeleiding naar werk of een opleiding te realiseren. Zo werd de opstart van de strafuitvoeringsrechtbanken in 2007 als een knelpunt ervaren. Wegens weinig doorzichtigheid was het moeiljk om concrete afspraken met opleidingscentra en werkgevers te maken. Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Merksplas

16 Naast de individuele begeleiding is er het cursussenaanbod. Sollicitatietraining, oriëntatiecentrum en assessment maken al jaren deel uit van het vaste cursussenaanbod. Het groepsaanbod loopt echter moeizaam. In maart-april 2007 ging slechts één assessment door. Deze werd gegeven door Vokans Kempen in opdracht van VDAB. Aan deze training namen 8 gedetineerden deel. De geplande sollicitatietrainingen en het oriëntatiecentrum werden geannuleerd wegens te weinig geïnteresseerde kandidaten. Ook een geplande infoavond over het aanbod van VDAB werd om deze reden geannuleerd. Tenslotte werden in 2007 de mogelijkheden verkend om de beroepsopleiding heftruckchauffeur in de strafinrichting aan te bieden. Wegens een aantal principiële en praktische bezwaren kon dit voorlopig niet worden geoperationaliseerd Sociaal cultureel Cursus Maskers Een nieuwe cursus van De Rode Antraciet was maskers maken. Met deze cursus wil de organisatie de gedetineerde zichzelf op een creatieve manier leren ontdekken en contact leren maken met de deelpersoonlijkheden in zichzelf. Om de cursus helemaal op punt te stellen probeerde was de organisatie vragende partij om hem in enkele gevangenissen uit te proberen. Dit gebeurde met een groep geïnterneerden in Merksplas. Het aantal deelnemers was vrij beperkt (4). De vaardigheden en het intelligentieniveau is vaak zwakker bij geïnterneerden waardoor het verloop van de cursus ook trager was. Het was nodig voor de lesgevers om de cursus regelmatig aan te passen en bij te sturen. De begeleiders merkten ook op dat het geen evidentie is voor geïnterneerden om zich in te leven in bepaalde sommige deelpersoonlijkheden van zichzelf, De cursus werd door de deelnemers zelf positief geëvalueerd en was voor de lesgevers ook zeker interessant om de cursus op verschillende punten nog bij te werken Project Behind the Scenes De organisatie Open Doek organiseerde voor de vijfde maal het project Behind the Scenes. Net als de voorgaande jaren werd een groep gedetineerden als jury geselecteerd. Net als de andere jury s van het filmfestival beoordeelde de gedetineerdenjury de competitiefilms. De beste film werd beloond met een eigen creatie, de Behind the Scenes Award. Open Doek wil met dit project uitdrukkelijk mensen betrekken die niet zomaar in staat zijn om een film mee te pikken. Ze wil een steentje bijdragen aan de zelfontplooing van de gedetineerden, doordat de deelnemers een eigen mening opbouwen en de eigen levenservaring uitwisselen Bibliotheekwerking Op het niveau van de vier kempense gevangenissen Wortel, Hoogstraten, Turnhout en Merksplas, werd de samenwerking met de provincie Antwerpen, de stadsbibliotheek van Turnhout, het justitieel welzijnswerk en de vier gevangenisbibliotheken gecontinueerd. Het volledig ontsluiten van de gevangenisbibliotheken van Wortel en Hoogstraten werd gerealiseerd. 8 De volledige ontsluiting van de gevangenisbibliotheek van Merksplas wordt een aandachtspunt voor Zie jaarverslagen hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenissen Wortel en Hoogstraten. Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Merksplas

17 In 2007 werd verder gewerkt met de wisselcollectie van de stadsbibliotheek van Turnhout. Het systeem van de deelbibliotheken op de verschillende afdeingen, m.n. een boekenkast die twee maal per week toegankelijk is voor de gedetineerden van deze afdeling, werd gehandhaafd en verfijnd. Vanuit de stadsbibliotheek van Turnhout werd geïnvesteerd in het opleiden van de bibliothecaris-gedetineerde (aanleren Brownsysteem). Voor de vier gevangenisbibliotheken werd op regionaal niveau een eenvormig reglement opgesteld. Het toegankelijk maken van de gevangenisbibliotheek werd in samenwerking met de vrijwilligerswerking van het justitieel welzijnswerk van Turnhout voorbereid. De vrijwilligers kregen een opleiding van de bibliotheek van Turnhout zodat zij tijdens de bibliotheekmomenten de lezers de nodige ondersteuning kunnen bieden. Zij gingen in 2007 reeds aan de slag in Wortel en Hoogstraten. Merksplas staat net als Turnhout - in 2008 op het programma. De samenwerking met de bibliotheek van Turnhout en de provincie van Antwerpen, werpt haar vruchten af. Het is echter onduidelijk wat de toekomst hier zal brengen. De gevangenisbibliotheken werden als onderwerp mee opgenomen in het participatiedecreet. De rol van de provincie hierin is onduidelijk. Zonder de extra financiële ondersteuning die momenteel door de provincie voorzien wordt, is het echter niet mogelijk om de huidige werking verder te zetten en te professionaliseren Overige initiatieven Op initiatief van een directielid van de strafinrichting werden in 2007 enkele optredens voor de gedetineerden georganiseerd. Wekelijks wordt in de strafinrichting een tekenles georganiseerd voor een vaste groep geïnterneerden. Voor dit aanbod wordt een beroep gedaan op een zelfstandige medewerker. Ook hier staat de strafinrichting in voor de financiering Sport In de strafinrichting werden in 2007 de klassiekers gecontinueerd. Het voetbalaanbod blijft vrij intensief (gemiddeld 10 momenten per week voor telkens maximum 12 deelnemers) over de verschillende paviljoenen gespreid. Van april tot en met juni brengt de interne voetbalcompetitie hier bovenop een 40-tal wedstrijden voort, die leiden tot een finale en feestelijke prijsuitreiking. De competitie wordt organisatorisch ondersteund door de sportfunctionaris van De Rode Antraciet, maar financieel gedragen door de strafinrichting. Buiten deze interne regeling brengen een voetbalpronostiek rond de Champions League, wedstrijden tegen gedetineerden van PSC Hoogstraten en tegen de eigen voetbalmonitoren een mooie afwisseling binnen dit jaarvullend aanbod. Bij de opstart van de zorgequipe waren er kennismakende gesprekken rond afstemming met de sportfunctionaris. Een opportuniteit die zich stelde vanuit de provincie Antwerpen, leidde tot het samenstellen van een interessant dossier voor de werking met geïnterneerden. Dit dossier werd echter niet weerhouden. Dit gaf wel aanleiding tot het herbekijken van verdere samenwerkingsmogelijkheden; vooral rond het bestaande Vlaamse Kermis -concept. Deze activiteit ging reeds enkele jaren door tijdens de zomermaanden, telkens voor één dag. In november werd echter een werkgroep belegd om dit initiatief te herdynamiseren. Er wordt iets uitgewerkt, waarbij de participatie van de geïnterneerden verhoogd wordt. Het opgebouwde initiatief rond de 1000 en 3000m van Merksplas, werd in 2007 gecontinueerd. Ze hebben elk respectievelijk 6 en 2 maal plaatsgevonden. Hierbij valt op te merken dat de promotionele invloed van de gedetineerde sportvoorzitters een enorm effect had op het deelnemersaantal. Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Merksplas

18 De zomermaanden werden verder opgevuld met een competitie touwtrekken. Omwille van organisatorische redenen verliep dit dit jaar iets minder vlot dan bij de vorige edities. Dit werd grondig geëvalueerd op de werkgroep sport, zodat een volgende editie verzekerd kan blijven. Een staking bracht de Tour de Merksplas, een jaarlijkse wedstrijd fietsen op rollen, van de zomermaanden naar het najaar. Dit initiatief was naar jaarlijkse gewoonte succesvol Herstel Het herstelgerichte aanbod valt onder de verantwoordelijkheid van de herstelconsulent die door justitie is aangesteld. De uitbouw van het aanbod naar gedetineerden toe gebeurt in nauwe samenwerking en overleg met de actoren van de Vlaamse overheid Partnergroep De herstelconsulent behartigde in 2007 een maandelijkse partnergroep. Vanuit Justitie werd hiervoor een budget voorzien. Het initiatief is gericht op de partners van de gedetineerden. Om organisatorische redenen werden de maandelijkse bijeenkomsten van deze groep gekoppeld aan het maandelijkse kinderbezoek. Een zelfstandige vormingswerker bespreekt met de partners moeilijke thema s als hoe bepreekbaar maken bij je kind dat zijn vader in de gevangenis verblijft. De partners kunnen op elk moment aansluiten bij de groep Vader zijn in de gevangenis De cursus vader zijn in de gevangenis is een aanbod van De Rode Antraciet. De relatie tussen de gedetineerde vaders en hun kinderen wordt bespreekbaar gemaakt met de moeilijkheden die eraan vast zitten, maar ook met de mooie momenten. Dit thema ligt gevoelig om in groep te bespreken en dat maakt het een vrij hoogdrempelige cursus is. Hierdoor waren er te weinig inschrijvingen en is de cursus in 2007 niet doorgegaan. Nietteming blijven de leden van de werkgroep directe omgeving van gedetineerden voorstander om deze cursus in 2008 opnieuw aan te bieden. De toeleiding van de gedetineerden naar het aanbod en de werving wordt herwerkt binnen de werkgroep Info-avonden In het voorjaar van 2007 werden verschillende info-avonden georganiseerd rond de thema s herstelbemiddeling, gerechtsdeurwaarder, burgerlijke partij en schulden, de gevolgen en verwerking van slachtofferschap, electronisch toezicht en de strafuitvoeringsrechtbank. De herstelconsulent trok deze infoavonden. Telkens werd de avond voorgezeten door een specialist uit het werkveld. Gemiddeld trok dit initiatief 7 geïnteresseerde gedetineerden. Afhankelijk van de gesignaleerde behoeften wordt dit aanbod in 2008 herhaald Slachtoffer dader bemiddeling en herstelfonds Suggnomè Forum voor Herstelrecht en Bemiddeling is de wettelijk erkende organisatie, van waaruit bemiddelaars aan partijen, die betrokken zijn bij een strafrechtelijke procedure, een bemiddelingsaanbod kunnen doen. De organisatie doet dit met financiële steun vanuit de FOD Justitie en de Vlaamse Overheid. Jaarrapport Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden gevangenis Merksplas