Gemeente Den Haag. Aan de voorzitter van de commissie voor Stedelijke ontwikkeling, Wonen en Economie

Transcriptie

1 Wethouder Economie en Personeel RIS110396_ mr drs G.A.A. Verkerk Gemeente Den Haag Retouradres: Postbus , 2500 DJ Den Haag Uw brief van Aan de voorzitter van de commissie voor Stedelijke ontwikkeling, Wonen en Economie Onderwerp Voortgangsbericht hotelnota Uw kenmerk Ons kenmerk DSO/ Doorkiesnummer adres Aantal bijlagen 1 Datum 11 november 2003 Inleiding Op 6 juli 2000 heeft de gemeenteraad het voorstel Hotelbeleid Den Haag (rv 239/2000) en de daarbij horende nota Room Service vastgesteld. De beleidsnota hotels was de eerste nadere uitwerking van de toeristische nota Den Haag, >s-gravenhage, The Hague (rv 238/2000) die in diezelfde vergadering is geaccordeerd. Het toeristische beleid maakt onderdeel uit van het algemene economische beleid zoals vastgelegd in de nota Kiezen èn Delen (rb 237/2000). Voor u ligt het tweede voortgangsbericht hotels. In dit voortgangsbericht wordt enerzijds specifiek ingegaan op de vragen zoals deze zijn gesteld in de vergaderingen van de Commissie voor Economie en Personeel van 14 februari en 29 mei 2002, naar aanleiding van het eerste voortgangsbericht dat u op 5 februari 2002 is aangeboden. Anderzijds wordt u op de hoogte gebracht van de actuele stand van zaken ten aanzien van hotelontwikkelingen in de stad en andere resultaten van het hotelbeleid. In zowel de nota als dit voortgangsbericht wordt steeds gesproken over een bepaald sterren niveau. Het aantal sterren geeft het niveau van de voorzieningen waarover een hotel beschikt weer. In de hotel nota wordt gesproken over het streven naar meer aanbod in de drie en vijf sterren categorie. Drie sterren heeft, in de BENELUX, als minimum voorzieningeneis dat alle kamers voorzien zijn van eigen sanitair, telefoon, zeep, douche-/badschuim, shampoo, een radio en schoenpoetsmiddelen, televisie op verzoek en aparte ruimte met zitgelegenheid, waar ook dranken verkrijgbaar zijn. De sterrenclassificatie is een dynamisch systeem waarbij door middel van controle wordt bepaald of het hotel nog aan het minimum voorzieningenniveau voldoet voor het toegekende aantal sterren, of extra voorzieningen heeft getroffen waardoor er een extra ster kan worden toegekend. Andere Europese landen hanteren weer de eigen regels, waardoor internationaal vergelijken zeer moeilijk is. Als bijlage (bijlage I) is een overzicht bijgevoegd van de sterrenclassificatie in de Benelux en de Inlichtingen bij: Postadres: Postbus , 2500 DJ Den Haag Telefoon Bezoekadres: Spui 70, Den Haag Telefax Internetadres:

2 DSO/ daarbij gestelde minimum eisen aan het voorzieningen niveau. Overigens wordt er naar gestreefd om de sterrenclassificatie op Europees niveau gelijk te schakelen. Beleid Onderstaand treft u een korte recapitulatie van het vigerend beleid aan. Toerisme Het doel van het toeristisch beleid is de sociaal-economische positie van Den Haag te versterken. In de nota Toerisme wordt een aantal toeristische (kern)gebieden onderscheiden waar een bepaald profiel in meer of mindere mate (primair, secundair, tertiair) tot uitdrukking komt. De profielen hebben de metaforen Den Haag, >s-gravenhage, The Hague meegekregen. Het beleid is er op gericht toeristische ontwikkelingen en investeringen te doen plaatsvinden in overeenstemming met en ter versterking van die profielen. Een van de speerpunten van het toeristisch beleid is het verlengen van de verblijfsduur. Daarvoor is een adequaat logiesaanbod een essentiële voorwaarde. Hotels De gemeente staat in beginsel positief tegenover initiatieven op de markt van verblijfsaccommodaties en ziet vestigingen van accommodaties bij voorkeur in de toeristisch-recreatieve speerpuntgebieden. Zo luidt de algemene beleidslijn van het hotelbeleid. In de nota Room Service wordt geconstateerd dat er in Den Haag ruimte voor en behoefte is aan een uitbreiding van de logiescapaciteit van 600 tot kamers. Een marktanalyse van het bureau ZKA, eind 2000, heeft deze (voorzichtige) raming bevestigd. Den Haag streeft bij de uitbreiding een evenwichtige segmentering van het hotelaanbod na. Gezien het huidige aanbod is daarom in de nota een uitbreiding voorgesteld van de kamercapaciteit in het drie sterren-, het vijf sterren- (de lux), het budget en het self cateringsegment. Vanuit de commissie is specifiek de vraag gekomen om aandacht te besteden aan een aantal andere mogelijkheden, dan binnen de huidige beleidslijn is vastgesteld. Kleinere hotels (tailormade) in het centrum, de mogelijkheden van familiehotels/-pensions in Scheveningen, hotels boven woningen en minéén/ 8 sterren casino hotels. Tevens is bij de begrotingsbehandeling 2004 een motie ingediend waarin het college wordt verzocht zich actief in te zetten om particulier initiatief te bewegen om in Den Haag een budgethotel te realiseren. Bij het beantwoorden van deze vragen moet vooropgesteld worden dat de markt uiteindelijk bepaalt wat wel en niet gerealiseerd kan worden. De functie van de gemeente Den Haag is een sturende, bijvoorbeeld door middel van bestemmingsplannen, alsmede een faciliterende in de randvoorwaardelijke sfeer. Daarnaast wordt er in het kader van de acquisitie actief ingezet op de gewenste ontwikkelingen. Tot op heden zijn vanuit de markt weinig tot geen initiatieven gekomen voor bovengenoemde ontwikkelingen. Vanuit de markt is er nog altijd de trend naar schaalvergroting, met gemiddeld 130 kamers. Voor de kleinschalige ontwikkelingen, zoals familiehotels en hotels boven woningen, is het met name de

3 DSO/ hoge grondprijs die realisatie in de omgeving van het centrum en Scheveningen zeer moeilijk maken. Toch is de verwachting dat binnenkort enkele kleinschalige initiatieven hun deuren openen, te weten aan de Boomsluiterkade, daarnaast bestaan er goede mogelijkheden in het City Mondial gebied. Met betrekking tot het zeer luxe segment (acht sterren casino) kan gemeld worden dat er geen initiatieven vanuit de markt zijn om dit te realiseren. Vanuit de acquisitie wordt de nadruk in het luxe segment met name gelegd op het binnenhalen van een Amerikaanse vijf sterren keten naar de stad. Met name het vinden van een geschikte locatie is voor een dergelijke ontwikkeling een uitdaging. Met betrekking tot het verzoek in de motie van de Haagse Stadspartij (motie 9.8 dd 30/10/03) ten aanzien van het realiseren van een budgethotel in Den Haag, kan worden medegedeeld dat de huidige beleidslijn onveranderd wordt voortgezet om in de lagere >economy= klasse, actief acquisitiebeleid te voeren om de kamercapaciteit te vergroten. Afstemming Eind 2000 is door het dagelijks bestuur van het Stadsgewest Haaglanden op basis van een marktanalyse van het bureau ZKA besloten de hotelontwikkelingen in de regio te volgen, grote vestigingen af te stemmen en gemeenten op te roepen hotelvestigingen in hun bestemmingsplannen mogelijk te maken. Deze oproep is in overeenstemming met het Haagse hotelbeleid. Sinds de nota Room Service zijn/worden hotels mogelijk gemaakt in de gebieden gelegen binnen de bestemmingsplannen, danwel de voorbereidingsbesluiten van Het Oude Centrum (rb 292/2001), St Jacobskerk e.o. (rb 255/2002), Spuimarkt en Scheveningen-Haven (rm 50/2002) Afstemming met stadsgewest Haaglanden vindt plaats voor de grotere projecten. Met name op de nieuwe locaties, zoals A4 Vlietzone, is deze afstemming integraal onderdeel van de planvorming. De ontwikkelingen op de congresmarkt, zoals de aanstaande verbouwing van het Nederlands Congres Centrum en nieuwe mogelijkheden, zoals de A4/Vlietzone, worden uiteraard in het beleid meegenomen. Met betrekking tot de congressen wordt de komende jaren, mede door de mogelijkheden die het Europese voorzitterschap in 2004 biedt om Den Haag op de kaart te zetten, veel verwacht. Recente ontwikkelingen De toeristisch-recreatieve markt opereert op een Europees en zelfs mondiaal niveau. Algemene, economische en bijzondere ontwikkelingen in Europa en in de wereld werken direct door in het toerisme. Dat maakt de sector kwetsbaar. Het laatste decennium is het economische belang van de sector parallel aan de economische hoogconjunctuur sterk toegenomen. Individuele burgers geven veel geld uit in hun steeds schaarser wordende vrije tijd. De bestedingen in de vrijetijdssector (inclusief het winkelen) bedragen in Nederland circa 36 miljard euro (2001), dit is ongeveer 5% van het Bruto Nationaal Product. In Nederland werken mensen in deze sector. In Den Haag wordt er miljard euro uitgegeven aan toeristisch-recreatieve bestedingen en werken ongeveer mensen in de sector (bron: Ecorys; Monitor Toerisme G4). In het eerste voortgangsbericht is gesproken over de gevolgen van regionale en mondiale ontwikkelingen

4 DSO/ in 2001 voor de Haagse hotellerie. De mond- en klauwzeer epidemie, alsmede de terreuraanslag van 11 september hebben in dat jaar hun stempel gedrukt op de sector. Voor 2001 is de bezettingsgraad uitgekomen op 71,7% gemiddeld. Ten opzichte van 2000 is dit een daling van een kleine 5%. Door een stijging van de kamerprijzen heeft deze daling van de bezettingsgraad slechts een kleine invloed gehad op het resultaat, echter voor het eerst sinds 1993 is er een lichte daling. De cijfers van de Haagse hotellerie voor 2002 geven een gemiddelde bezettingsgraad van 70,8%. Ten opzichte van 2001 is dit een daling van een kleine procent. Zonder de Floriade in Nederland zou dit percentage nog lager zijn uitgevallen. Met 2.3 miljoen betalende bezoekers is de beurs niet het vooraf gehoopte succes geweest, maar is er zonder meer een positief resultaat vanuit gegaan voor de toeristische branche. De daling van de bezettingsgraad is met name toe te schrijven aan de algehele economische neergang, waardoor consumenten met name de tweede en derde vakanties schrappen. Dit gaat vooral ook ten koste van Nederland, omdat juist veel consumenten hun tweede en derde vakantie hier doorbrengen. Naar aanleiding van de oorlog in Irak en andere ontwikkelingen die het internationaal reisverkeer onder druk zetten zijn, in samenspraak met de Haagse toeristische branche en in overeenstemming met het landelijke beleid, de bakens verzet door Den Haag Marketing en Events op de marketing dichter bij huis. In de marketing van de stad wordt hiermee door Den Haag Marketing en Events reeds rekening gehouden door de aandacht meer te richten op de buurlanden en minder marketinginspanningen te richten op USA en Azië. Ontwikkelingen in de hotelbranche De trends zoals genoemd in de nota Room Service: >schaalvergroting=, toenemende ketenvorming en het grote belang van de zakelijke en buitenlandse klant zijn nog onverminderd van toepassing. Ook het belang van ICT blijft groeien. Hotelgasten De zakelijke markt is goed voor ongeveer 60% van de vraag. Op de dagen maandag tot en met donderdag komt zelfs 80% van de bezetting voor rekening van de zakelijke markt. De zakelijke markt is daarmee van vitaal belang voor de hotels in de stad. Vanuit de gemeente wordt er daarom groot belang gehecht aan een goed functionerend Convention bureau, van Den Haag Marketing en Events (DHM&E) in samenwerking met het Nederlands Congrescentrum (NCC). Recentelijk heeft DHME in samenwerking met het NCC en het Kurhaus een grote bijeenkomst om de beslissers in de congresmarkt te wijzen op de unieke mogelijkheden die Den Haag als congresstad biedt.

5 DSO/ De verdeling tussen binnen- en buitenlandse gasten is landelijk 32-68%. In Den Haag zijn er in totaal overnachtingen. Van deze overnachtingen komen er voor rekening van de buitenlandse toerist. De verhouding in Den Haag is daarmee ongeveer 46-54%. Het hoge aandeel binnenlandse gasten is te verklaren door een verschuiving naar de kortere vakanties. Van de buitenlandse gasten eisen met name de Duitsers (89.400) en Britten ( ) een groot deel van de overnachtingen op. Het aantal Amerikaanse (87.400) en Japanse (30.700) overnachtingen is relatief laag. Dit kan deels worden verklaard door het ontbreken van een grote Amerikaanse keten in de stad. In vergelijking met de andere drie grote steden kenmerkt Den Haag zich door een stabiele markt met een gemiddeld bezettingspercentage van 70,8%. Met name in Amsterdam en in mindere mate Rotterdam hebben de hoteliers hun prijzen moeten laten zakken om een redelijke bezettingsgraad te behouden. Qua aantal overnachtingen is Den Haag ruim groter dan Rotterdam en Utrecht, maar ongeveer zes maal kleiner dan Amsterdam. ICT Het belang van de informatie en communicatietechnologie (ICT) blijft in de hotelbranche een stijgende lijn vertonen. Ruim 97% van de drie, vier en vijfsterren hotels heeft een eigen website en bijna 70% maakt gebruik van andere websites bij de marketing van het hotel. De hotels beschouwen hun website als één van de drie belangrijkste media voor de marketing van het hotel. In de toekomst verwachten de hoteliers dat Internet één van de meest belangrijke succesfactoren is. Ondanks een sterke toename van het aantal pageviews van de Haagse sites, naar ruim 4,5 miljoen in 2002 en een verdere toename in 2003, blijft de invloed van het aantal boekingen beperkt. Iets minder dan 5% van de boekingen gebeurd on-line. De grootste invloed op het keuzegedrag is indirect, via informatieverschaffing en het creëren van een bepaald imago. Uit onderzoek is gebleken dat ruim 75% van de consumenten zich bij de uiteindelijke keuze laat beïnvloeden door de informatie die on-line is verschaft. Resultaten en stand van zaken acties Haags hotelbeleid Nieuwe initiatieven Sinds het uitbrengen van de nota Room Service zijn nog geen hotels geopend in Den Haag. Een aantal initiatieven is in een ver gevorderd stadium. De initiatieven zullen in de komende jaren leiden tot de ontwikkeling van hotels in het Beatrixkwartier (NH hotels) en de Jan Hendrikstraat (Ibis-hotel-Accor groep). Met het Nautisch Centrum krijgt Den Haag er een nieuw concept bij, namelijk een Along stay/appartementen hotel@. Daarnaast is inmiddels gestart met de verbouwing van Des Indes. Het hotel zal daarmee weer een 5 sterren uitstraling krijgen die past bij de huidige wensen van de consument. Genoemde ontwikkelingen zorgen in de komende jaren voor een minimale toevoeging van 450 kamers. In combinatie met de overige plannen moet dit leiden tot de gewenste uitbreiding, zoals neergelegd in de nota ARoomservice@. Acquisitie en relatiebeheer

6 DSO/ Marktpartijen, beleggers en ketens zijn zeer geïnteresseerd in den Haag als vestigingsplaats voor hotels. De nota Room Service is met name ook een goed communicatiemiddel geweest naar de verschillende marktpartijen over de mogelijkheden en het ambitieniveau van Den Haag. Met name de vertaling in het Engels heeft de acquisitie mogelijkheden naar de veelal internationaal opererende ketens vergroot. In het voorgaande bericht is reeds melding gemaakt van het feit dat slechts weinig initiatieven ook daadwerkelijk tot uitvoering leiden, vandaar dat er bij de acquisitie veel initiatieven worden ondersteund, zelfs in een neergaande economie. Naast de acquisitie wordt er ook veel aandacht besteed aan het relatiebeheer met de verschillende partijen in de stad. Ambtelijk wordt gestructureerd invulling gegeven aan het relatiebeheer door overleg met de vereniging van drie, vier en vijfsterren hotels en worden regelmatig individuele ambtelijke en bestuurlijke bezoeken gebracht aan de Haagse hoteliers. Planvorming en -ontwikkeling De prioriteit die aan de Binnenstad en Scheveningen-Kuststrook is gegeven voor de vestiging van hotels is terug te vinden in de plannen voor deze gebieden. Daarnaast is er vanuit de commissie het verzoek gekomen om meer aandacht te besteden aan Quartier latin en City mondial. Ondanks dat de focus ligt op de Binnenstad en Scheveningen-Kuststrook worden ook deze gebieden meegenomen in het acquisitiebeleid en zijn een aantal kansrijke initiatieven te melden. Uiteraard wordt bij de planvorming ook naar eventuele nieuwe locaties gezocht, zoals de mogelijkheden die de bouw van het ADO stadion biedt. Bestemmingsplannen Sinds het uitbrengen van de nota Room Service worden hotels mogelijk gemaakt in de gebieden gelegen binnen de grenzen van de bestemmingsplannen, danwel de voorbereidingsbesluiten van Het Oude Centrum (rb 292/2001), Beatrixkwartier (juni 2001), St Jacobskerk e.o. (rb 255/2002), CS-Kwadrant en Scheveningen-Haven (rm 50/2002). Ook in nieuwe ontwikkelingen, zoals de herinrichting van de haven, Nautisch centrum en Landhoofd C en de ontwikkeling van de Vlietzone, bijvoorbeeld het ADO stadion, worden hotels mogelijk gemaakt in de bestemmingsplannen. Naast de mogelijkheden die worden gecreëerd in de >nieuwe= gebieden wordt de nota Room Service gebruikt als onderbouwing bij het verlenen van vrijstelling in het kader van de zelfstandige projectprocedure.

7 DSO/ Tot Slot Zoals verwacht heeft 2001 een daling laten zien van de bezettingsgraad. Deze trend heeft zich in 2002 voortgezet. De vereniging van drie, vier en vijfsterren hotels verwacht een daling van de bezettingsgraad van ongeveer één procent. Door het stabiele hotelbeleid van de laatste jaren heeft Den Haag een relatief grote groep trouwe bezoekers ten opzichte van de overige grote steden. De signalen uit de hotelbranche zijn dan ook niet negatief. De signalen uit de Haagse hotellerie, gekoppeld aan de verwachting van het WTO dat het toerisme in Europa met gemiddeld 3 procent per jaar zal groeien, geeft geen aanleiding om het beleid, zoals is vastgesteld in de nota Room Service, bij te stellen. Concluderend kan er, met betrekking tot de ontwikkeling in het drie sterren segment, worden gesteld dat zowel in de Binnenstad en Scheveningen-Kuststrook een aantal initiatieven inmiddels in een vergevorderd stadium is. Den Haag ligt daarmee goed op koers. De acquisitie in de komende periode zal, gesteund door de West-Holland Foreign Investement Agency, met name gericht zijn op het binnenhalen van een Amerikaanse keten van topklasse. Zeker gezien het in de komende jaren te verwachten toenemende belang van de Aziatische markt is een dergelijke keten van groot belang om de ambitie van Den Haag, om zich te profileren als een internationale congres- en toeristenstad, waar te maken. De wethouder van Economie en Personeel, mr drs G.A.A. Verkerk