RAADSVOORSTEL Rv. nr.: B en W-besluit d.d.: 9 oktober 2012 B en W-besluit nr.:

Transcriptie

1 RAADSVOORSTEL Rv. nr.: B en W-besluit d.d.: 9 oktober 2012 B en W-besluit nr.: Naam programma: Bereikbaarheid Onderwerp: Masterplan fietsparkeren Leiden centrum (inspraak verwerkt) Aanleiding: Eén van de ambities van het Programma Binnenstad is om in de binnenstad meer en betere parkeergelegenheid te krijgen voor de auto én de fiets. Het is een economische noodzaak voor het functioneren van de binnenstad en daarmee de stad als geheel om dit te verbeteren. De gemeente wil het stationsgebied tot een aantrekkelijk verblijfsgebied maken, maar de openbare fietsenstallingen in het stationsgebied worden nu als onaantrekkelijk ervaren. Om het beleid inzake fietsparkeren vast te leggen, is in het uitvoeringsprogramma Binnenstad opgenomen dat er hiervoor een masterplan fietsenstallen wordt opgesteld. Doel: Het "Masterplan fietsparkeren Leiden centrum" heeft als doel om de beleidskaders voor fietsparkeren vast te stellen voor de binnenstad van Leiden: het gebied binnen de singels en de omgeving van het centraal station. Kader: Het gemeentelijk beleid met betrekking tot fietsparkeren is opgenomen in de Kadernota Bereikbaarheid 2009, de nota Werkwijze Fiets Fout = Fiets Weg 2008, de actualisatie van het Gemeentelijk Vervoersplan Leiden voor Fietsverkeer 2007, de Nota Fietsparkeren 1997, het Raadsinitiatief fietsparkeren 2009, de kadernota kwaliteit openbare ruimte, de programmabegroting en Programma Binnenstad. Overwegingen: Het fietsgebruik in Leiden is hoog. Het fietsgebruik en de behoefte aan stallingplekken nemen toe. Het fietsparkeren legt een grotere druk op de schaarse ruimte in de dichtbebouwde binnenstad. Stallingfaciliteiten hebben een ontwikkeling ondergaan. De gemeentelijke kosten voor fietsparkeren zijn toegenomen. Het streven naar meer ruimtelijke kwaliteit vraagt om het fietsparkeren meer inpandig op te lossen. In Leiden is het capaciteitsprobleem het meest manifest in de omgeving van het centraal station. Er zijn reeds maatregelen in gang gezet om de stallingcapaciteit te vergroten, maar er resteert nog een grote opgave voor met name het stationsgebied. De ambitie voor fietsparkeren zijn verwoord in vier basisprincipes (fietsparkeervoorzieningen voldoen aan de stallingbehoefte, dragen bij aan de stedenbouwkundige kwaliteit, de voorzieningen zijn betaalbaar en het beleid omtrent fietsparkeren is handhaafbaar). De ambities zijn verwoord in beleidsuitgangspunten per thema (stationsgebied, inpandig stallen in het kernwinkelgebied, stallen in de openbare ruimte van de binnenstad, beheer en exploitatie fietsenstallingen en handhaving op fietsparkeren). Het masterplan moet het stapsgewijs mogelijk maken om het stallen van de fiets op een hoger kwaliteitsniveau te krijgen. Hiervoor worden er in het centrum en het stationsgebied

2 grote nieuwe inpandige stallingen gerealiseerd. Met deze ambitie is een geschat investeringsvolume gemoeid van in totaal ongeveer 30 miljoen euro. Het betaald stallen in het stationsgebied wordt uitgebreid. In de omgeving van het station blijft de mogelijkheid om gratis te kunnen stallen. Maar voor het gebruik van een goede stalling die droog, windvrij en op korte afstand van het perron beschikbaar is zal een bijdrage worden gevraagd van de gebruikers. De Fietsersbond is gevraagd om te adviseren over het beleidsvoornemen inzake het uitbreiden van betaald stallen in het stationsgebied. Op advies van de Fietsersbond is er meer nadruk gekomen op fasering en handhaving van het uitbreiden van betaald stallen. Door het gefaseerd invoeren van betaalde stallingen kunnen fietsers wennen aan het gaan betalen voor het gebruik van deze mooie fietsparkeervoorzieningen. Tegelijk moet de handhaving op verkeerd geparkeerde fietsen in gelijke mate worden geïntensiveerd om een fietsvrij stationsplein te krijgen, zodat dit het domein kan zijn voor de voetganger. Financiën: De aan de uitvoering van het masterplan fietsparkeren verbonden financiële consequenties betreffen de kosten voor aanleg, beheer, onderhoud, exploitatie en handhaving van het gebruik van fietsparkeervoorzieningen. In het masterplan worden hierover beleidsmatige voorstellen gedaan met indicatieve berekeningen. Er worden naar aanleiding van dit masterplan geen concrete financiële bijdragen gevraagd. Financiële consequenties omtrent fietsparkeervoorzieningen zijn opgenomen in separate besluiten omtrent de stallingen Aalmarkt en gebiedsontwikkeling stationsgebied. Ook voor toekomstige financiële consequenties volgt separate besluitvorming. Evaluatie: Het uitbreiden van het betaald stallen in het stationsgebied wordt gefaseerd ingevoerd. Tussentijds moet worden bekeken of de hierbij behorende uitbreiding van de handhaving op fout parkeren voldoende is. Indien dit niet het geval is, dan wordt hiervan in de bestuursrapportages en jaarstukken (bij de prestatie "handhaving gebruik openbare ruimte" van begrotingsprogramma Omgevingskwaliteit) melding gedaan en worden eventuele aanpassingsvoorstellen geformuleerd in de Perspectiefnota en Programmabegroting. Bijgevoegde informatie 1. Masterplan fietsparkeren Leiden centrum 2. Nota van beantwoording inspraakreacties RAADSBESLUIT De raad van de gemeente Leiden: Gezien het voorstel van burgemeester en wethouders (raadsvoorstel van 2012), mede gezien het advies van de commissie, BESLUIT: 1. de beleidsnota Masterplan fietsparkeren Leiden centrum (inspraak verwerkt) vast te stellen waarin: - wordt gesteld dat fietsparkeervoorzieningen moeten voldoen aan de stallingbehoefte, moeten bijdragen aan de stedenbouwkundige kwaliteit, de fietsparkeervoorzieningen

3 betaalbaar moeten zijn en het beleid omtrent fietsparkeren handhaafbaar moet zijn; - de ambitie wordt geformuleerd om met name voor het stationsgebied, waar de (fietsparkeer)druk op de openbare ruimte het grootst is, langzaam toe te willen groeien naar een situatie waarbij betaalbaar inpandig fietsparkeren voor de korte afstand tot het station de norm wordt; - waardoor zowel de fietser wordt bediend in zijn wensen omtrent fietsparkeren, als ook de gewenste kwaliteit van de openbare ruimte kan worden gerealiseerd. Gedaan in de openbare raadsvergadering van, de Griffier, de Voorzitter,

4 TECHNISCHE INFORMATIE Opsteller: Paul de Lorme van Rossem Organisatieonderdeel: Ruimte- en milieubeleid Telefoon: Portefeuillehouder: Bereikbaarheid, Financiën & Economie

5 B en W. nr d.d Onderwerp Masterplan fietsparkeren Leiden centrum (inspraak verwerkt) Besluiten:Behoudens advies van de commissie 1. Kennis te nemen van de inspraakreacties op de beleidsnota masterplan fietsparkeren Leiden centrum en de Nota van beantwoording inspraakreacties masterplan fietsparkeren Leiden centrum vast te stellen. 2. De insprekers schriftelijk op de hoogte te brengen van het antwoord en besluit van het college. 3. De raad voor te stellen: de beleidsnota Masterplan fietsparkeren Leiden centrum (inspraak verwerkt) vast te stellen waarin: - wordt gesteld dat fietsparkeervoorzieningen moeten voldoen aan de stallingbehoefte, moeten bijdragen aan de stedenbouwkundige kwaliteit, de fietsparkeervoorzieningen betaalbaar moeten zijn en het beleid omtrent fietsparkeren handhaafbaar moet zijn; - de ambitie wordt geformuleerd om met name voor het stationsgebied, waar de (fietsparkeer)druk op de openbare ruimte het grootst is, langzaam toe te willen groeien naar een situatie waarbij betaalbaar inpandig fietsparkeren voor de korte afstand tot het station de norm wordt; - waardoor zowel de fietser wordt bediend in zijn wensen omtrent fietsparkeren, als ook de gewenste kwaliteit van de openbare ruimte kan worden gerealiseerd. Perssamenvatting: Het masterplan fietsparkeren legt de beleidskaders vast voor fietsparkeren in de binnenstad van Leiden: het gebied binnen de singels en de omgeving van het centraal station. Het fietsgebruik in Leiden is hoog. Het fietsgebruik en de behoefte aan stallingplekken nemen toe. Het fietsparkeren legt een grotere druk op de schaarse ruimte in de dichtbebouwde binnenstad. Stallingfaciliteiten hebben een ontwikkeling ondergaan. De gemeentelijke kosten voor fietsparkeren zijn toegenomen. Het streven naar meer ruimtelijke kwaliteit vraagt om het fietsparkeren meer inpandig op te lossen. In Leiden is het capaciteitsprobleem het meest manifest in de omgeving van het centraal station. Er zijn reeds maatregelen in gang gezet om de stallingcapaciteit te vergroten, maar er resteert nog een grote opgave voor met name het stationsgebied. De ambitie voor fietsparkeren zijn verwoord in vier basisprincipes (fietsparkeervoorzieningen voldoen aan de stallingbehoefte, dragen bij aan de stedenbouwkundige kwaliteit, de voorzieningen zijn betaalbaar en het beleid omtrent fietsparkeren is handhaafbaar). De ambities zijn verwoord in beleidsuitgangspunten per thema (stationsgebied, inpandig stallen in het kernwinkelgebied, stallen in de openbare ruimte van de binnenstad, beheer en exploitatie fietsenstallingen en handhaving op fietsparkeren). Het masterplan moet het stapsgewijs mogelijk maken om het stallen van de fiets op een hoger kwaliteitsniveau te krijgen. Hiervoor worden er in het centrum en het stationsgebied grote nieuwe inpandige stallingen gerealiseerd. Met deze ambitie is een geschat investeringsvolume gemoeid van in totaal ongeveer 30 miljoen euro. Het betaald stallen in het stationsgebied wordt uitgebreid. In de omgeving van het station blijft de mogelijkheid om gratis te kunnen stallen. Maar voor het gebruik van een goede stalling die droog, windvrij en op korte afstand van het perron beschikbaar is zal een bijdrage worden gevraagd van de gebruikers. Door het gefaseerd invoeren van betaalde stallingen kunnen fietsers wennen aan het gaan betalen voor het gebruik van deze mooie fietsparkeervoorzieningen. Tegelijk moet de handhaving op verkeerd geparkeerde fietsen in

6 gelijke mate worden geïntensiveerd om een fietsvrij stationsplein te krijgen, zodat dit het domein kan zijn voor de voetganger.

7 Beantwoording inspraakreacties masterplan fietsparkeren Voorstel aan burgemeester en wethouders van Leiden betreffende de beantwoording van de inspraakreacties inzake`de beleidsnota "masterplan fietsparkeren Leiden centrum". Het college dankt de insprekers voor het indienen van hun schriftelijke reactie op deze beleidsnota. Inleiding Het masterplan fietsparkeren legt de beleidskaders vast voor fietsparkeren in de binnenstad van Leiden: het gebied binnen de singels en de omgeving van het centraal station. Het fietsgebruik in Leiden is hoog. Het fietsgebruik en de behoefte aan stallingplekken nemen toe. Het fietsparkeren legt een grotere druk op de schaarse ruimte in de dichtbebouwde binnenstad. Stallingfaciliteiten hebben een ontwikkeling ondergaan. De gemeentelijke kosten voor fietsparkeren zijn toegenomen. Het streven naar meer ruimtelijke kwaliteit vraagt om het fietsparkeren meer inpandig op te lossen. In Leiden is het capaciteitsprobleem het meest manifest in de omgeving van het centraal station. Er zijn reeds maatregelen in gang gezet om de stallingcapaciteit te vergroten, maar er resteert nog een grote opgave voor met name het stationsgebied. De ambitie voor fietsparkeren zijn verwoord in vier basisprincipes (fietsparkeervoorzieningen voldoen aan de stallingbehoefte, dragen bij aan de stedenbouwkundige kwaliteit, de voorzieningen zijn betaalbaar en het beleid omtrent fietsparkeren is handhaafbaar). De ambities zijn verwoord in beleidsuitgangspunten per thema (stationsgebied, inpandig stallen in het kernwinkelgebied, stallen in de openbare ruimte van de binnenstad, beheer en exploitatie fietsenstallingen en handhaving op fietsparkeren). Het masterplan moet het stapsgewijs mogelijk maken om het stallen van de fiets op een hoger kwaliteitsniveau te krijgen. Hiervoor worden er in het centrum en het stationsgebied grote nieuwe inpandige stallingen gerealiseerd. Met deze ambitie is een geschat investeringsvolume gemoeid van in totaal ongeveer 30 miljoen euro. Het betaald stallen in het stationsgebied wordt uitgebreid. In de omgeving van het station blijft de mogelijkheid om gratis te kunnen stallen. Maar voor het gebruik van een goede stalling die droog, windvrij en op korte afstand van het perron beschikbaar is zal een bijdrage worden gevraagd van de gebruikers. Door het gefaseerd invoeren van betaalde stallingen kunnen fietsers wennen aan het gaan betalen voor het gebruik van deze mooie fietsparkeervoorzieningen. Tegelijk moet de handhaving op verkeerd geparkeerde fietsen in gelijke mate worden geïntensiveerd om een fietsvrij stationsplein te krijgen, zodat dit het domein kan zijn voor de voetganger. Procedure Om het masterplan op te stellen, is gestart met deskresearch. Voor een probleemanalyse heeft een ambtelijke groepssessie plaatsgevonden van beleidsmakers, regelgevers, uitvoerders en handhavers. Er zijn onderzoeken uitgevoerd naar stalgedrag bij het station en bij jongeren. Er is onderzoek verricht naar de stallingopgave, aanleg, beheer en exploitatie van (gebouwde) fietsvoorzieningen in het stationsgebied. Er zijn tellingen uitgevoerd in stationsgebied en binnenstad. Er zijn workshops gehouden met o.m. gemeente, Prorail en NS ter voorbereiding van een businesscase voor het realiseren van nieuwe stallingen in het stationsgebied. Er heeft direct afstemming plaatsgevonden met de belangenorganisaties Fietsersbond, ROVER, ROVH, het landelijke Fietsberaad, bureau Berenschot. De Fietsersbond is gevraagd een advies te geven over het beleidsvoornemen omtrent het uitbreiden van betaald stallen in het stationsgebied. Op advies van de Fietsersbond is in het beleidsvoornemen meer nadruk gekomen op fasering en handhaving van het uitbreiden van betaald stallen. Er is indirect afstemming geweest met stakeholders stationsgebied: NS, Prorail, vastgoedeigenaren, ondernemers stationsgebied (middels projectmanagers PMB en onderzoekers Vinu en Decisio); gebruikers van de fietsstalvoorzieningen in het stationsgebied (door onderzoekers NVNM), ondernemers in de binnenstad (middels ambtelijke accounthouders) en inwoners (middels Stadsenquête en jongerenpanel). Het masterplan fietsparkeren is aangekondigd in de stadskrant, heeft van 3 juli tot 3 september 2012 (twee maanden) ter inzage gelegen is digitaal beschikbaar gesteld op BIS en de gemeentelijke site.

8

9 Thematisch overzicht van de inspraakreacties Voldoen aan de stallingbehoefte Betaalbaarheid Handhaafbaarheid Ingekomen reacties Samenvatting ingekomen reactie Reactie van het college Gevolgen voor het voorgestelde besluit Thema: Voldoen aan de stallingbehoefte A Ingebracht door: Yvonne Schrage "Is het mogelijk om dicht bij het station een kort parkeer plekje te maken? Voor even snel een boodschapje bij Etos of Hema, dat je niet 5 min verderop moet parkeren?" Het masterplan voorziet in oplossingen voor het kort parkeren in het stationsgebied, zie paragraaf Geen B C D E Ingebracht door: Mevrouw Veenstra "Graag fietsenrekken naast VVV kantoor (touristcentre) voorzien met optie twee sloten vast te kunnen zetten". Ingebracht door: Mevrouw Veenstra "Suggestie: damesfiets bovengronds, herenfiets in kelder i.v.m. veiligheid" Ingebracht door: Fietsersbond, Jos de Jong "De Fietsersbond is blij dat de gemeente Leiden een integraal plan gemaakt heeft voor het fietsparkeren in zowel het centrum van de stad als het stationsgebied. Ook het opnemen van fietsparkeernormen in bouwregelgeving en bestemmingsplannen ziet de Fietsersbond als een goede ontwikkeling." Ingebracht door: Fietsersbond, Jos de Jong "Vrees voor tekort aan gratis fietsparkeerplekken met wildparkeren als gevolg: De Fietsersbond is niet tegen In de openbare ruimte van het stationsgebied komen alleen kort parkeerplaatsen, zonder rekken. Onze ervaring is dat in, aan en tegen de rekken en beugels voor de winkels in het stationsgebied vrijwel permanent (lang) geparkeerde fietsen staan, waardoor er vrijwel geen plaats is voor kort parkeerders. Deze suggestie draagt niet bij aan een efficiënt gebruik van het dubbellaags stallen en is bovendien niet te handhaven. Het is evenwel de ambitie van het college om sociaal veilige stallingen te realiseren, dus met toezicht. De bestaande inpandige stallingen hebben reeds toezicht. Dit punt wordt uitgewerkt in het uitvoeringsprogramma. Er blijven binnen een straal van 250 meter rond het station gratis parkeerplekken beschikbaar. Ervaringen uit andere steden leert dat het fout stallen goed te bestrijden is met intensieve Geen Geen Geen Paragraaf 6.5. is aangevuld met een alinea en ambitie over het integrale beheer van het stationsgebied.

10 Samenvatting ingekomen reactie uitbreiding van het aantal fietsparkeerplekken waarvoor betaald moet worden. Wel bestaat de vrees bij de Fietsersbond dat bij het realiseren van de ambities van de gemeente Leiden er te weinig gratis parkeerplekken in de nabijheid van het station overblijven, en dat dit een toename van verkeerd geparkeerde fietsen tot gevolg zal hebben." Reactie van het college handhaving. Het is de ambitie van het college om voor het dagelijkse beheer van het stationsgebied één beheerorganisatie in te stellen, waarin de belanghebbende partijen waaronder in elk geval de gemeente en NS deel van uit maken. In een samenwerkingsconvenant of overeenkomst maken partijen afspraken over de taak- en rolverdeling omtrent het beheer van het stationsgebied. De beheerorganisatie heeft de verantwoordelijkheid om toe te zien dat er in zijn totaliteit genoeg plaatsen zullen zijn om je fiets te kunnen parkeren. Dit betekent het organiseren van weesfiets acties, het tegengaan van stallen buiten de rekken en het in samenwerking met de afdeling handhaving schoon houden van het stationsplein van verkeerd geparkeerde fietsen. Degenen die gebruik maken van de betaalde stallingen, moeten zo zijn verzekerd van een plek dicht bij het perron. In het uitvoeringsprogramma voor fietsparkeren willen we ook de ambitie uitwerken m.b.t. tijdbesparende betalingsmethoden, zoals bijvoorbeeld het betalen met je OV chipkaart of een andere chippas, zodat het gebruik van de stalling vlot verloopt. Om fietsers van dienst te zijn om snel (en ook gratis) te kunnen stallen, komt er in het beheergebied een fiets parkeerring. Hiermee wordt een logische aanfietsroute voor (gratis én betaalde) fietsparkeerplaatsen rond het station gecreëerd, zodat fietsers snel een vrije plek kunnen vinden voor hun fiets. Degenen die dicht bij het station willen stallen kunnen een plek vinden in een betaalde stalling. Degenen die gratis willen stallen, vinden op de fiets parkeerring gemakkelijk een gratis plek. Maar ze zullen er wel rekening mee moeten houden dat ze vanaf deze plek iets verder moeten lopen naar het station. Gevolgen voor het voorgestelde besluit F Ingebracht door: Fietsersbond, Jos de Jong "Zorg om haalbaarheid parkeerplekken in nog te De gemeente stelt aan de vastgoedontwikkeling in het stationsgebied (in eerste instantie de ontwikkeling van het Geen

11 G Samenvatting ingekomen reactie realiseren nieuwbouwprojecten: De Fietsersbond begrijpt dat bij het formuleren van ambities niet alles tot ver achter de komma jarenlang van tevoren geregeld en vastgelegd kan worden, maar vraagt zich wel af of er voor dit deel van het masterplan voldoende rekening gehouden wordt met scenario s waarin vastgoedontwikkelaar en toekomstige eigenaar niet heel enthousiast zijn over het opnemen van een openbare fietsenstalling in hun nieuwbouwproject." Ingebracht door: Fietsersbond, Jos de Jong "De uitkomsten van het Onderzoek naar stalgedrag onder gebruikers van fietsenstallingen in de omgeving van station Leiden Centraal door onderzoeksbureau NVNM in opdracht van de gemeente Leiden (onderzoeksperiode december 2010) doen vermoeden dat een groot deel van de fietsers die nu kiezen voor een plek in de vaak overvolle gratis stallingen niet bereid zal zijn om A) een grotere afstand te lopen van parkeerplek naar stationsingang en B) niet bereid/in staat zal zijn om op regelmatige basis te betalen voor een fietsparkeerplek." Reactie van het college Rijnsburgerblok) de harde randvoorwaarde dat er in het bouwblok een grote fietsenstalling wordt gerealiseerd. De ontwikkeling van de fietsenstallingen geschiedt in samenspraak met vastgoedontwikkelaars, maar ook met Prorail en NS. Voor de financiering van de fietsenstalling heeft de gemeente reeds Nuon gelden gereserveerd. Dit is niet voldoende. Stok achter de deur is dat het Rijk maximaal 50% van de benodigde middelen beschikbaar stelt, onder de voorwaarde dat er een sluitende businesscase kan worden gepresenteerd. Bij deze businesscase worden middelen betrokken van gemeente, overige partijen en de inkomsten van toekomstige gebruikers. Zonder sluitende businesscase is er geen medefinanciering van het Rijk en wordt de stalling niet gebouwd. Er is reeds een verschuiving waarneembaar tussen de gratis stalling en de betaalde NS stalling. Door het grote succes van de gratis stalling duurt het voor stallers soms te lang voor ze een plekje kunnen vinden, een deel van de gebruikers van de gratis stalling is inmiddels toch weer van de betaalde stalling gebruik gaan maken. Wat meespeelt is dat de betaalde stalling is gemoderniseerd en er in de gratis stalling geen buitenmodel fietsen (fietsen die niet in de rekken passen) worden toegelaten. Niet alleen de afstand naar de stationsingang, maar ook de route van fietsparkeerplaats naar stationsingang is van belang. Waar de gratis plekken niet goed worden gebruikt is op de Trafolocatie. Deze locatie ligt nu niet op een aantrekkelijke looproute naar het station. Bovendien ligt deze stalling nu niet aan een grote aanfietsroute. Met het verdwijnen van het busstation aan de stadzijde kan de looproute van de gratis plaatsen naar het station worden verbeterd. Met het creëren van een fiets parkeer ring wordt er een logische aanfietsroute voor (gratis én betaalde) fietsparkeerplaatsen rond het station gecreëerd. Gevolgen voor het voorgestelde besluit Geen

12 H I Samenvatting ingekomen reactie Ingebracht door: Platform Gehandicapten Leiden, mevrouw M.P.W. Steijns De gemeente kan meer fietsparkeerplaatsen creëren, door bijvoorbeeld autoparkeerplaatsen te laten vervallen en deze vervangen door fietsparkeerplaatsen. Dit zou meer lucht geven om de overlast van geparkeerde fietsen te beperken. Ingebracht door: Platform Gehandicapten Leiden, mevrouw M.P.W. Steijns Tenslotte willen wij nog een opmerking maken over parkeerplaatsen voor fietsen met een afwijkend formaat. Terecht wordt in de beleidsnota aan deze categorie aandacht besteed. Echter voor mensen met een afwijkend formaat fiets die een handicap hebben, is het wenselijk dat een aparte parkeerplaats bij het Centraal station niet verder dan 250 meter van het station is verwijderd. Reactie van het college Tenslotte maakt intensivering van handhaving erg veel uit. Op het plein van de zeezijde van het station wordt thans intensief gehandhaafd. Er is een verschuiving zichtbaar naar plekken op het terrein voor de ingang van het LUMC. Hier is dus thans (zowel binnen als buiten de rekken) een toename te zien van geparkeerde fietsen op een wat grotere afstand van het station. Dit is strijdig met het vigerend beleid dat het aantal autoparkeerplaatsen in de binnenstad niet mag afnemen. Het beleidsvoornemen is om alle stallingen binnen 250 meter van het station te realiseren, dus ook de gratis plekken. De plekken die zich op de kortste afstand van het station bevinden zijn in de betaalde stallingen, hier zijn aangewezen plaatsen voor afwijkend formaat fietsen. Maar uiteraard kunnen er ook afwijkend formaat fietsen op gratis plekken geparkeerd worden en dus ook binnen een straal van 250 meter vanaf het station. Gevolgen voor het voorgestelde besluit Geen Geen J K Thema: Betaalbaarheid Ingebracht door: Fietsersbond, Jos de Jong De Fietsersbond is van mening dat de verantwoordelijkheid voor de tarieven in de (toekomstige betaalde) fietsstallingen in het stationsgebied bij de gemeente Leiden moet liggen en dat deze tarieven op geen enkele manier afhankelijk moeten zijn van de tarieven die de NS binnen haar fietsenstallingen hanteert." Ingebracht door: Fietsersbond, Jos de Jong "De tarieven van de NS- De gemeente kan zelf de tarieven bepalen voor nieuwe stallingen. Voor de bestaande stalling van NS gelden de landelijke tarieven, hier heeft de gemeente geen invloed op. Uit landelijk onderzoek blijkt dat niet zozeer dat "het moeten betalen" op zich, maar "de snelheid van betalen" Geen Geen

13 L M Samenvatting ingekomen Reactie van het college reactie stallingen worden door een groot deel van de fietsers als te hoog beoordeeld en worden als reden aangevoerd om niet te kiezen voor een dergelijke stalling. De Fietsersbond is van mening dat het huidige tarief van de binnenstadsstallingen ( 0,50 voor fiets; 0,65 voor brommer) wel kansen biedt om de fietser te verleiden de fiets voortaan betaald te parkeren. De inschatting van de Fietsersbond is dat een prijs die zich in de buurt van 0,50 bevindt veel fietsers over de streep zal trekken. Op het moment dat de prijs richting 1,00 gaat zal dat naar alle waarschijnlijkheid een flink deel van de fietsers doen uitzien naar andere (niet gewenste) parkeerplekken dichtbij de stationsingang." Ingebracht door: Fietsersbond, Jos de Jong "Een alternatief dat ook goed zou kunnen werken is volgens de Fietsersbond: stallingen waarin de eerste 24 uur gratis zijn en pas na 24 uur een tarief per dag berekend wordt. Dit alternatief is een van de voorstellen in de, in opdracht van de gemeente Leiden uitgevoerde, inventarisatie van de fietsparkeerproblematiek door VINU en Decisio (Fietsparkeren Centraal Station Leiden, 4 november 2011). In het masterplan fietsparkeren wordt dit alternatief helaas niet verder uitgewerkt." Ingebracht door: Mevrouw Veenstra "Gratis fietsenstalling stationsgebied moet blijven!! Beter b.v. honden(poep) belasting invoeren" Thema: Handhaafbaarheid erg van belang is voor de weerstand tegen betaald stallen. Het is de ambitie van het college om tijdbesparende betalingsmethoden toe te passen, zoals bijvoorbeeld het betalen met je OV chipkaart of een andere chippas. Om tegen te gaan dat fietsers niet fout gaan parkeren dicht bij de stationsingang zal er uiteraard intensief gehandhaafd moeten worden. Dit alternatief is te prijzig voor de gemeente. Uit landelijke resultaten blijkt dat een stalling die de 1e dag gratis is, duurder is in de exploitatie dan een gratis stalling, omdat je wel de kosten voor een betalingssysteem hebt, maar grotendeels de inkomsten uit betaald stallen misloopt. Het gratis parkeren rond het station moet mogelijk blijven. Maar het college vindt het billijk om voor het gebruik van een goede stalling die droog, windvrij en op korte afstand van het perron ligt een bijdrage te vragen van de gebruiker. Gevolgen voor het voorgestelde besluit Geen Geen N Ingebracht door: Fietsersbond, Jos de Jong "De Fietsersbond pleit om een gefaseerde overgang van de situatie zoals die nu bestaat (2/3 deel gratis, 1/3 deel betaald, met De uitbreiding van het betaald stallen zal gefaseerd ingevoerd worden. Tussentijds moet worden bekeken of de handhaving op fout parkeren voldoende is. Het uitgangspunt is om te komen tot Geen

14 O Samenvatting ingekomen reactie grote aantal gratis parkeerplekken binnen 100 meter van de stationsingang) naar de door de gemeente Leiden voorgestelde situatie (waarin het grootste deel van de fietsparkeerplekken inpandig en betaald zal zijn en er een relatief klein deel gratis parkeerplekken overblijft op maximaal 250 meter van stationsingang). Zeer belangrijk bij deze fasering zouden tussentijdse evaluaties moeten zijn, met daaraan gekoppeld de bereidheid om de plannen aan te passen aan de realiteit van dat moment. In deze evaluaties moet enerzijds gekeken worden of het lukt de fietsers te bewegen over te stappen naar betaalde fietsenstallingen en/of de gratis parkeerplekken die verderaf zijn gelegen van de stationsingang. Anderzijds zouden dergelijke evaluatie ook bedoeld moeten zijn om te beoordelen of de handhaving (ten aanzien van weesfietsen en wildparkeren) op peil is en of deze handhaving op zo n manier wordt uitgevoerd dat er voldoende steun voor is. Zoals gezegd, mocht blijken dat in een bepaalde fase van het veranderingstraject de fietsers die nu gratis parkeren in de nabijheid van de stationsingang in onvoldoende mate overstappen naar betaald parkeren/gratis parkeren verderop dan zou dat reden moeten zijn voor de gemeente Leiden om de plannen aan te passen aan deze realiteit. Dit geldt ook als zou blijken dat de nu toegezegde uitbreiding van de handhaving niet wordt gerealiseerd of onvoldoende resultaat oplevert." Ingebracht door: Fietsersbond, Jos de Jong: "Niveau van handhaving: Er wordt geschreven dat de handhaving uitgebreid zal worden. De Fietsersbond vraagt zich af of niet beter is de handhaving eerst op een niveau te brengen waarmee de netheid Reactie van het college verbetering van de stedenbouwkundige kwaliteit in het stationsgebied. De knoppen waaraan gedraaid kan worden is het prijsniveau en het niveau van handhaving. Het is een zinnige suggestie om tussentijds te evalueren of er aan één of meerdere knoppen gedraaid zal moeten worden om het doel - de kwaliteitsverbetering - te bereiken. Indien het gebruik van de betaalde fietsenstallingen of de hierbij behorende uitbreiding van de handhaving op fout parkeren niet naar wens verloopt, dan wordt hiervan in de bestuursrapportages en jaarstukken (bij de prestatie "handhaving gebruik openbare ruimte" van begrotingsprogramma Omgevingskwaliteit) melding gedaan en worden eventuele aanpassingsvoorstellen geformuleerd in de Perspectiefnota en Programmabegroting. De handhaving is de afgelopen jaren reeds met succes geïntensiveerd, al heeft dit thans niet geleid tot meer structurele handhavingcapaciteit. Maar door incidentele acties en incidenteel geld is de situatie rond het station thans een stuk beter dan een jaar of 5 geleden. Hieruit blijkt maar weer Gevolgen voor het voorgestelde besluit Geen

15 P Samenvatting ingekomen reactie van de stationsomgeving (uitgaande van de huidige situatie) wel gegarandeerd kan worden, en pas daarna te spreken over de ambities ten aanzien van de toekomstige situatie. Het doet vertrouwenwekkender aan als er ambities voor de toekomst geformuleerd worden in een situatie waarin met tevredenheid naar het huidig niveau van handhaving gekeken kan worden dan wanneer de werkelijkheid van dit moment ver achterblijft bij eerdere ambities op het terrein van handhaving/netheid stationsomgeving." Ingebracht door: Platform Gehandicapten Leiden, mevrouw M.P.W. Steijns Zonder voldoende en consequente handhaving zal het probleem van de verstopping van de binnenstad door geparkeerde fietsen niet veranderen. Wij dringen daarom aan op de creatie van handhaafbare richtlijnen die de overlast van het blokkeren van voldoende doorgang tegengaan. Reactie van het college dat er door intensivering van de handhaving echt resultaten te behalen zijn. Uiteraard kan het altijd beter en zal er met het gefaseerd invoeren van meer betaald stallen ook meer handhaving moeten gaan plaatsvinden. Volgens het Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990, artikel 27 mogen fietsen en bromfietsen worden geplaatst op het trottoir, op het voetpad of in de berm dan wel op andere door het bevoegde gezag aangewezen plaatsen. Er kan alleen handhavend worden opgetreden als fietsen hinderlijk of verkeersbelemmerend worden geplaatst. In het masterplan fietsparkeren is daarom de volgende ambitie opgenomen: (zie ambitie 6.1) de handhavingstaken worden uitgebreid met het handhaven op hinderlijk geplaatste fietsen en bromfietsen / bromscooters. Gevolgen voor het voorgestelde besluit Geen Conclusie Er zijn van de Fietsersbond, Platform Gehandicapten Leiden en twee particuliere insprekers inspraakreacties binnengekomen op de beleidsnota. De inspraakreactie van de Fietsersbond had vrijwel alleen te maken met de plannen voor uitbreiden van betaald stallen in het stationsgebied. Deze was in grote lijnen in overeenkomst met een eerdere schriftelijke reactie en advies op de gemeentelijke plannen over uitbreiden van betaald stallen, die aan de orde kwam in een bespreking tussen de portefeuillehouder Bereikbaarheid met belangenorganisaties in maart De inspraakreacties hebben geleid tot een wijziging in de tekst van de beleidsnota, het betreft tekst en de formulering van een ambitie over integraal beheer van fietsparkeren in het stationsgebied. Vervolg procedure Deze beantwoording van de inspraakreacties wordt vastgesteld door het college van B&W en het beleidskader wordt ter vaststelling aan de gemeenteraad aangeboden. De insprekers worden van het antwoord van het college van B&W en zijn besluit op de hoogte gesteld.

16 Masterplan Fietsparkeren Leiden centrum Stapsgewijs stallen op een hoger kwaliteitsniveau inspraakreacties verwerkt 9 oktober 2012

17 Masterplan Fietsparkeren Leiden centrum Stapsgewijs stallen op een hoger kwaliteitsniveau Inspraakreacties verwerkt 9 oktober Samenvatting Inleiding Huidige situatie Ontwikkelingen Wensen van gebruikers Probleemanalyse fietsparkeren Ambities, doelstellingen en beleidsuitgangspunten Bijlage: hoofdlijnen voor het uitvoeringsprogramma... 53

18 0. Samenvatting 1. Inleiding Dit masterplan heeft als doel om de beleidskaders voor fietsparkeren vast te stellen voor de binnenstad van Leiden: het gebied binnen de singels en de omgeving van het centraal station. 2. Huidige situatie Het fietsgebruik in Leiden is hoog. Er bevinden zich rond het centraal station bijna fietsparkeerplaatsen. Hier bevindt zich een parkeerrestrictiegebied voor fietsen (Fiets Fout = Fiets Weg). In de openbare ruimte van het gebied binnen de singels bevinden zich zo n 6500 fietsparkeerplaatsen in klemmen en rekken. Voor de bouw van nieuwe stallingen in binnenstad en stationsgebied ligt er nog een financiële opgave om alle ambities van alle bestaande plannen te verwezenlijken. Ook voor de organisatie, beheer en exploitatie van nieuwe fietsenstallingen moet nog veel worden geregeld. 3. Ontwikkelingen Het fietsgebruik en de behoefte aan stallingplekken nemen toe. Stallingfaciliteiten hebben een ontwikkeling ondergaan. De gemeentelijke kosten voor fietsparkeren zijn toegenomen. Het fietsparkeren legt een grotere druk op de schaarse ruimte in de dichtbebouwde binnenstad. Het streven naar meer ruimtelijke kwaliteit vraagt om het fietsparkeren meer inpandig op te lossen. In Leiden is het capaciteitsprobleem het meest manifest in de omgeving van het centraal station. Door een aanzienlijke hoeveelheid tijdelijke stallingplekken te creëren is het capaciteitsprobleem thans niet zichtbaar. In de binnenstad is het capaciteitsprobleem vooral zichtbaar op zaterdagen, uitgaansavonden en bij evenementen. Er zijn reeds maatregelen in gang gezet om de stallingcapaciteit te vergroten, maar er resteert nog een grote opgave voor met name het stationsgebied. 4. Wensen van gebruikers Gebruikers van de stationsstallingen zijn over het algemeen redelijk tevreden over de stallingen in het stationsgebied, maar het aantal plekken bij de stallingen dicht bij het perron wordt als onvoldoende ervaren. Gebruikers willen graag gratis kunnen stallen bij het station. Een kleine meerderheid van de Leidenaren vindt dat er voldoende fietsparkeervoorzieningen zijn in de binnenstad. Ondernemers zien graag inpandige oplossingen voor het fietsparkeren in de binnenstad. Jongeren ervaren met name bij het station wel een probleem met het stallen van de fiets. 5. Probleemanalyse fietsparkeren De belangrijkste prioriteiten die de gemeente wil stellen zijn: - fietsparkeervoorzieningen voldoen aan de stallingbehoefte; - fietsparkeervoorzieningen dragen bij aan de stedenbouwkundige kwaliteit; - fietsparkeervoorzieningen zijn betaalbaar; - het beleid omtrent fietsparkeren is handhaafbaar. Met name het financieringsvraagstuk vraagt om inspanningen van zowel de gemeente als relevante stakeholders als gebruikers van fietsparkeervoorzieningen. Er ligt een opgave voor het verkrijgen van draagvlak voor de te nemen maatregelen bij gebruikers en belangenorganisaties. 6. Ambities, doelstellingen en beleidsuitgangspunten De ambitie voor fietsparkeren zijn verwoord in vier basisprincipes en per thema geformuleerd in beleidsuitgangspunten. Algemeen Ambitie 1.1: Leiden zorgt voor voldoende, veilige, comfortabele, kwalitatief hoogwaardige stallingfaciliteiten om het fietsparkeren te verbeteren en om fietsendiefstal te voorkomen. De fietsparkeerfaciliteiten dragen bij aan de stedenbouwkundige kwaliteit van de stad, zijn betaalbaar, het gebruik van de voorzieningen is handhaafbaar.

19 Fietsparkeren stationsgebied Ambitie 2.1: Stapsgewijs vervangen van stallingplaatsen op maaiveld door inpandige stallingen en uitbreiden totale capaciteit stationsgebied van een ca naar ca fietsparkeerplaatsen in Ambitie 2.2: Uitbreiden betaald stallen in het stationsgebied, het NS tarief geldt voor de stallingen dicht bij het perron, een iets lager tarief voor de stallingen iets verder van het perron en gratis parkeren komt op wat grotere afstand van het station, maar binnen 250 meter van de stationsingang. Ambitie 2.3: Alle (inpandige) fietsenstallingen in het stationsgebied zijn sociaal veilig, een deel van de fietsenstallingen in het stationsgebied is ook 24/7 toegankelijk. Ambitie 2.4: Er worden in de openbare ruimte van het stationsgebied kort parkeerplaatsen gerealiseerd ten behoeve van bezoek aan voorzieningen. Hier komen dus geen rekken of klemmen te staan, behoudens op de aangewezen stallinglocaties. Inpandig stallen in kernwinkelgebied Ambitie 3.1: Na oplevering van de fietsenstalling onder V&D streven naar het realiseren van een aanvullende inpandige stalling in de omgeving van het kruispunt Lange Mare / Haarlemmerstraat. Ambitie 3.2: Na opening van de fietsenstalling onder V&D een stalling aanwijzen als betaalde bewaakte stalling voor afwijkend formaat fietsen. Voor het parkeren van bromfietsen / bromscooters in het kernwinkelgebied worden specifieke bewaakte plaatsen aangewezen, ofwel in een bestaande stalling, of in de openbare ruimte. Ambitie 3.3: Stallingopgave bij ruimtelijke plannen voor utilitaire gebouwen opnemen in gemeentelijke bouwregelgeving. Stallen in de openbare ruimte van de binnenstad Ambitie 4.1: Fietsenrekken die als gevolg van bouw- of herinrichtingsplannen verdwijnen, worden elders in de omgeving gecompenseerd. Ambitie 4.2: Op plaatsen in het kernwinkelgebied buiten het voetgangersgebied, zoals in de Breestraat, wordt de mogelijkheid geboden om de fiets kort bij de winkel te stallen. Voor drukke plaatsen in het uitgaansgebied kunnen tijdelijke stallingplekken worden gerealiseerd. Ambitie 4.3: Er kan in overleg met bewoners omvorming plaatsvinden van autoparkeerplaatsen naar fietsparkeerplaatsen als de autoparkeerplaatsen elders in het gebied worden gecompenseerd. Beheer en exploitatie fietsenstallingen Ambitie 5.1: Voor investering, exploitatie en beheer van de nieuwe stallingen bij het station wordt een businesscase opgesteld. De gemeente coördineert en is samen met NS en Prorail verantwoordelijk voor de exploitatie van het fietsparkeren in en het stationsgebied. Het dagelijkse beheer en onderhoud van de gemeentelijke stallingen kan worden uitbesteed. Ambitie 5.2: De omzetting van gratis stallen naar betaald stallen bij het station zal gefaseerd gaan plaatsvinden. Ambitie 5.3: De gratis stalling Zeezijde zal vanaf 2014 een betaalde bewaakte stalling worden. De nieuwe stalling in het Rijnsburgerblok (opening op zijn vroegst in 2016) zal een betaalde bewaakte stalling zijn. Indien de stalling onder de taxistandplaats blijft bestaan, wordt deze gemoderniseerd en zal een betaalde bewaakte stalling worden. Ambitie 5.4: De gemeente coördineert en is verantwoordelijk voor de exploitatie van het fietsparkeren in de binnenstad. Het gebruik van de nieuwe bewaakte stalling in de kelder van V&D zal de eerste dag gratis zijn. Het dagelijkse beheer en onderhoud van de gemeentelijke stallingen kan worden uitbesteed. Er komt een nadere uitwerking over de invulling van deze verantwoordelijkheid. Handhaving Ambitie 6.1: De bestaande handhavingtaken (Fiets Fout = Fiets Weg) en fietswrak- en weesfiets acties worden gecontinueerd. Voor de handhaving in het stationsgebied is het noodzakelijk om voldoende stallingcapaciteit te behouden. De trafolocatie dient te worden gehandhaafd als capaciteitsbuffer. De handhavingstaken worden uitgebreid met het handhaven op hinderlijk geplaatste fietsen en bromfietsen / bromscooters. De handhaving op grotere fietsen en bromfietsen / bromscooters wordt afgestemd op de beschikbaarheid van stallingplaatsen voor dit afwijkend formaat rijwielen.

20 1. Inleiding 1.1.Programma Binnenstad In 2009 heeft de gemeenteraad van Leiden het Programma Binnenstad vastgesteld. Eén van de ambities van dit programma is om in de binnenstad meer en betere parkeergelegenheid te krijgen voor de auto én de fiets. De parkeermogelijkheden voor de fietsbezoeker in de binnenstad van Leiden zijn onvoldoende ontwikkeld. Het is een economische noodzaak voor het functioneren van de binnenstad en daarmee de stad als geheel om dit te verbeteren. In Programma Binnenstad wordt geconstateerd dat er te weinig fietsparkeerplaatsen op straat zijn en te weinig inpandige fietsenstallingen. De gemeente wil het stationsgebied tot een aantrekkelijk verblijfsgebied maken, maar de openbare fietsenstallingen in het stationsgebied worden nu als onaantrekkelijk ervaren. Het wensbeeld van Programma Binnenstad is dat de buitenruimte van de binnenstad een mooiere en schonere uitstraling krijgt en daardoor door bezoekers beter wordt gewaardeerd. 1.2 Opgave In het uitvoeringsprogramma Binnenstad is opgenomen dat er een masterplan fietsenstallen wordt vastgesteld. Het masterplan heeft als doel om de beleidskaders voor fietsparkeren vast te stellen voor de binnenstad en de omgeving van het centraal station. De belangrijkste opgaven zijn: - het oplossen van de problemen die spelen rondom hinderlijk of verkeerd gestalde fietsen in de openbare ruimte van Leidse binnenstad en stationsgebied; - het optimaliseren van de stallingcapaciteit in de stad; - het in de meerjarenbegroting borgen van voldoende middelen voor beheer en exploitatie van de fietsenstallingen; - het structureel beleggen van de exploitatie van alle gemeentelijke stallingen in de organisatie (indien mogelijk het onderbrengen van de beheerorganisatie voor fietsenstallingen bij het parkeermanagement voor (auto) parkeren); - het realiseren van fietsparkeerplaatsen in de openbare ruimte van de binnenstad; - het realiseren van inpandige fietsenstallingen in het kernwinkelgebied. De kaders worden gesteld om de kwantiteit en kwaliteit van het stallen van fietsen in de binnenstad van Leiden te verbeteren, problemen en oorzaken met betrekking tot fietsparkeren inzichtelijk te maken en om oplossingen aan te reiken. Dit levert een bijdrage aan de doelstelling van programma Binnenstad om de openbare ruimte in de binnenstad opgeruimder en overzichtelijker te maken, hiermee (het centrum van) Leiden te versterken en het gebied aantrekkelijker te maken voor bezoekers en bewoners. Deze nota heeft een planhorizon gelijk aan de ruimtelijke structuurvisie (2025). De concrete acties die aan de beleidsuitgangspunten zijn verbonden worden uitgewerkt in een uitvoeringsprogramma. 1.3 Gebiedsafbakening Dit masterplan gaat over fietsparkeren in de binnenstad: het gebied binnen de singels alsmede het gebied rond het centraal station. Het stationsgebied is linksboven op de kaart te zien. Het betreft het gebied binnen de Bargelaan, Rijnsburgerweg, Schuttersveld, Molenwerf, Rijnsburgersingel, Morssingel, Plesmanlaan, spoordijk. Binnen de binnenstad zijn het winkelgebied en de uitgaansgebieden aangegeven. Dit is het gebied waar de parkeerdruk door gestalde fietsen het hoogst is. Bij het centraal station bevinden zich 3 bewaakte stallingen 1 en er zijn 2 bewaakte stallingen in het kernwinkelgebied. Voor de volledigheid 1 De gratis stalling aan de Zeezijde is feitelijk gezien geen bewaakte stalling, maar een stalling waar toezicht wordt gehouden. Het verschil is van belang bij zaken omtrent aansprakelijkheid.

21 staat ook de bewaakte stalling bij station Lammenschans op de kaart. Ten slotte staan de terreinen en garages voor autoparkeren op de kaart aangegeven. Afbeelding 1 gebiedsafbakening 1.4 Opbouw / leeswijzer Deze beleidsnota is als volgt opgebouwd. In dit hoofdstuk is de uitgangspositie beschreven (aanleiding, opgave, gebiedsafbakening). Hoofdstuk 2 beschrijft de huidige situatie met betrekking tot fietsparkeren. In hoofdstuk 3 staan de ontwikkelingen, hoofdstuk 4 de wensen van gebruikers. In hoofdstuk 5 wordt verslag gedaan van een probleemanalyse over het beleid, de regelgeving, de uitvoering en de handhaving van het fietsparkeren. In hoofdstuk 6 komen de ambities, doelstellingen en beleidsuitgangspunten aan bod, gegroepeerd naar zes thema s: (6.1) fietsparkeren algemeen; (6.2) fietsparkeren stationsgebied; (6.3) inpandig stallen kernwinkelgebied; (6.4) stallen in de openbare ruimte binnenstad; (6.5) beheer en exploitatie fietsenstallingen; (6.6) handhaving op fietsparkeren. Onder hoofdstuk 7 is als bijlagen de inhoud van het uitvoeringsprogramma opgenomen.

22 2. Huidige situatie 2.1 Vigerend beleid Rijksbeleid Het landelijk beleid met betrekking tot fietsparkeren is verwoord in de Structuurvisie infrastructuur en ruimte. In het rijksbeleid wordt gesteld dat de fiets een groot aandeel heeft in het beter benutten van het woon-werkverkeer binnen stedelijke regio s en het verbeteren van het voor- en natransport. De verantwoordelijkheid voor het fietsbeleid en de aanleg van bijbehorende infrastructuur ligt bij de decentrale overheden. Het landelijk beleid is dat gemeenten het gebruik van de fiets als hoofdvervoermiddel en als schakel in de ketenverplaatsing van deur tot deur stimuleren. Ze doen dit door te zorgen voor een fietsnetwerk dat voldoet aan de verkeerskundige hoofdeisen samenhang, directheid, aantrekkelijkheid, veiligheid en comfort. Ze zorgen bovendien voor parkeervoorzieningen voor fietsers die op het gebied van kwaliteit, kwantiteit en locatie voldoen aan de vraag. In 1997 heeft het Rijk eisen opgesteld waaraan fietsenstallingen op stations moeten voldoen. Door ProRail is een programma Ruimte voor de Fiets opgesteld om stallingen hieraan te kunnen laten voldoen, inclusief subsidiemogelijkheden. Het programma is gestart in 1999 en loopt dit jaar (2012) af. In Leiden is in dit kader de openbare stalling aan de Zeezijde mede gefinancierd door Prorail. In het beleidsdocument Nieuw actieplan fietsparkeren bij stations van het ministerie van Infrastructuur en Milieu wordt de vervolgaanpak voor fietsparkeren bij stations uiteengezet. Voor nieuwe stallingen geldt dat zij voor maximaal de helft van de investering gefinancierd kunnen worden door het Rijk, met onder andere de voorwaarde dat er een sluitende businesscase wordt bijgevoegd Provinciaal beleid De provincie hecht grote waarde aan een verhoogd fietsgebruik omdat het veel kan bijdragen aan de bereikbaarheid en leefbaarheid van de Randstad. De plannen van de provincie rondom fietsverkeer zijn verwoord in het Fietsplan Hierin staat dat de provincie (beperkt) subsidie verschaft voor het realiseren van de fietsparkeervoorzieningen bij treinstations (gemeenten, Prorail en NS Fiets zijn verantwoordelijk zijn voor het daadwerkelijk realiseren van de voorzieningen). De provincie realiseert voorts fietsenstallingen bij provinciale bushaltes en stimuleert het gebruik van de (OV) fiets en mogelijkheden om gemakkelijk over te stappen van fiets op OV. De provincie heeft in Leiden bijgedragen aan de fietsparkeervoorzieningen bij station Lammenschans en bij het Transferium A Gemeentelijk beleid Leiden Het gemeentelijk beleid met betrekking tot fietsparkeren is opgenomen in de Kadernota Bereikbaarheid 2009, de nota Werkwijze Fiets Fout = Fiets Weg 2008, de actualisatie van het Gemeentelijk Vervoersplan (GVVP) Leiden voor Fietsverkeer 2007, de Nota Fietsparkeren 1997, het Raadsinitiatief fietsparkeren 2009, de kadernota kwaliteit openbare ruimte, de programmabegroting en Programma Binnenstad. In de kadernota bereikbaarheid is gesteld dat Leiden qua voorzieningenniveau achter loopt op andere fietssteden als Enschede, Groningen, Nijmegen en Delft op de gebieden beleid, verkeersveiligheid, klanttevredenheid en comfort. Daarnaast vraagt de wens van een goed bereikbaar kernwinkelgebied om gerichte voorzieningen voor alternatieve vervoerwijzen, zoals de fiets. De belangrijke rol die de fiets in het Leidse verkeerssysteem speelt dient minimaal gehandhaafd te worden. Binnen het fietsparkeerbeleid wordt nadruk gelegd op de integraliteit van de maatregelen. Hierbij is een onderscheid naar doelgroepen (kortparkeerders/langparkeerders) van belang. Ruimtelijke ontwikkelingen mogen niet ten koste gaan van stallinggelegenheid. Bij het vervallen van plaatsen wordt compensatie (zowel ruimtelijk als financieel) binnen de ontwikkeling meegenomen, vermeerderd met de extra stallingbehoefte die de ontwikkeling genereert. Er heeft onderzoek plaatsgevonden naar de capaciteitsbehoefte van bewaakt stallen in het centrum. Hieruit kwam naar voren dat er behoefte was aan een inpandige stalling in het kernwinkelgebied. In 2005 heeft B&W de Nota Fietsen Parkeren in het Centrum van Leiden laten opstellen en voor het bijbehorende uitvoeringsprogramma middelen gereserveerd. In de nota zijn er locaties geïnventariseerd waar in het kernwinkelgebied extra rekken en klemmen

23 kunnen komen, hieruit kwam naar voren dat er mogelijkheden zijn voor 615 extra plaatsen. Bij de behandeling van de Nota uit 2005 bleek geen raadsmeerderheid te zijn voor het voorstel om een openbare stalling onder het Stadhuisplein te realiseren. De behoefte aan nieuwe inpandige stallingplaatsen is sindsdien nog niet ingevuld. De budgetten voor het realiseren van de fietsparkeervoorzieningen in het centrum zijn wel gehandhaafd. In 2009 is er een Raadsinitiatief aangenomen om 615 fietsparkeerplaatsen te realiseren. In 2011 is het besluit genomen om een bewaakte openbare fietsenstalling te realiseren in het Aalmarktgebied, in de kelder van V&D. De stalling wordt 1350 m 2 groot en biedt plaats aan ruim 950 fietsen. Fietsparkeervoorzieningen moeten voldoen aan de eisen die zijn gesteld in het handboek kwaliteit openbare ruimte. Het handboek is een uitwerking van de Kadernota kwaliteit openbare ruimte 2025, die de uitgangspunten voor de ontwikkeling, inrichting en het beheer van de openbare ruimte vaststelt. In het handboek zijn fietsparkeervoorzieningen opgenomen voor drie categorieën: 1e categorie, locaties waar continu veel fietsen worden gestald, zoals bij het station: dubbellaags etagerekken met uitschuifsysteem; 2e categorie, locaties waar op piekuren veel fietsen worden gestald, zoals in het kernwinkelgebied en bij winkelcentra: fietsklem type Triangel van Falco; 3e categorie, locaties waar niet veel fietsen worden gestald en waar de ruimte beperkt is, zoals in het historische centrum langs waterwegen: beugel type Clip van Streetlife. In het GVVP Leiden, stad in beweging is vastgelegd dat nieuwe fietsparkeervoorzieningen moeten voldoen aan het FietsParKeur-keurmerk. In het GVVP is gesteld dat wild geparkeerde fietsen door de politie kunnen worden verwijderd als ze de (verkeers) veiligheid en openbare orde verstoren, maar in de praktijk gebeurt dit vaak niet vanwege capaciteitsgebrek en andere prioriteiten. Het GVVP stelt dat er in Leiden niet wordt gekozen voor een strikt handhavingsbeleid, met uitzondering van het stationsgebied. In de nota Werkwijze Fiets Fout = Fiets Weg 2008 staat het beleid omtrent de parkeerrestrictie in het stationsgebied beschreven. Afbeelding 2 Begrenzing gebied Fiets Fout = Fiets Weg 2.2 Fietsgebruik In Leiden wordt relatief veel gefietst in vergelijking met andere grotere steden. Ruim een derde van alle verplaatsingen gaat per fiets. Uit de kadernota Bereikbaarheid blijkt dat in Leiden bijna de helft van de ritten korter dan 7,5 km met de fiets wordt gemaakt. Het compacte stedelijk gebied werkt daartoe uitnodigend. Gemiddeld worden per persoon per dag in Leiden 3,2 verplaatsingen afgelegd, waarvan 1,1 met de fiets. Leiden behoort daarmee tot de top van fietssteden in Nederland. Hieraan ligt een aantal oorzaken ten grondslag. Leiden is een sterk stedelijke gemeente, bijna zonder groen buitengebied binnen de gemeentegrenzen. Het is een historische stad met een oude stadsstructuur en een groot binnenstadsgebied. Leiden is een compacte stad, de afstanden tussen de buitenwijken en het centrum zijn klein. Dit maakt Leiden uitermate geschikt om verplaatsingen op de fiets uit te voeren. De grote studentenpopulatie draagt bij aan het hoge fietsgebruik. De ligging als