DE LEERLING IN DE LEERSTAND, WERKEN AAN ATTITUDE

Transcriptie

1 AANSLUITING PO-VO KOERS/ DIFFERENTIATIE DE LEERLING IN DE LEERSTAND, WERKEN AAN ATTITUDE Netwerk POVO TOF Tubbergen heeft besloten aandacht te besteden aan een positieve leerhouding bij leerlingen. Leraren uit het PO en VO ontwikkelen gemeenschappelijke standaarden voor een positieve leerhouding en meer zelfstandigheid bij leerlingen. Deze opvattingen over leergedrag vormen de basis voor wederzijdse klasbezoeken. In de loop der tijd worden de uitspraken gevuld met goede voorbeelden. Dit stappenplan geeft een beeld van het proces. Stap 1: Uitspraken van gedrag In de werkgroep die zich bezighoudt met de aansluiting tussen PO en VO formuleren de deelnemers vijf uitspraken van gedrag. Dit doen zij door aan de hand van stellingen met elkaar in gesprek te gaan en vervolgens de belangrijkste gedragskenmerken te kiezen. De stellingen: Leerlingen in het VO moeten in staat zijn om in een grote klas zelfstandig met een studiewijzer te kunnen werken Leerlingen in het VO zijn zelfstandiger dan leerlingen in het PO De deelnemers kiezen de belangrijkste gedragskenmerken uit een lijst. Deze lijst is opgenomen aan het eind van dit document. De uitspraken van de verschillende deelnemers worden in subgroepen en vervolgens plenair besproken. Daarna formuleren de deelnemers gezamenlijk vijf uitspraken die voor het hele netwerk zouden kunnen gelden. Stap 2: Eigenaarschap bevorderen, uitspraken van gedrag formuleren In een bijeenkomst met alle leerkrachten van groep groep 7 en 8 (PO) en leerjaar 1 en 2 (VO) is hetzelfde programma nog eens opnieuw gedaan. Dit heeft tot doel het eigenaarschap bij alle betrokken leraren te bevorderen. Deze stap levert ongeveer dezelfde uitspraken op als eerder in de werkgroep zijn geformuleerd. 1

2 Een lerende houding zie je aan: 1. De leerling kan reflecteren 2. De leerling weet zijn sterke en zwakke punten en kan daarnaar handelen 3. De leerling kan hulpvragen formuleren 4. Een leerling kan plannen 5. De leerling kan deelnemen aan groepswerk c.q. samenwerken 6. De leerling is verantwoordelijk voor eigen handelen Stap 3: Klasbezoeken afleggen Vervolgens zijn leraren bij elkaar in de klas gaan kijken. In dit geval zijn de uitspraken over de lerende houding daar nog niet in gebruikt. De leerkrachten en docenten wilden eerst zorgen voor een goed contact zonder sturende observatiecriteria. Stap 4: Opbrengsten klasbezoeken bespreken Tijdens een overleg bespreken de leerkrachten 7/8/1/2 de opbrengsten van de lesbezoeken. Zij verzamelen de conclusies en koppelen deze aan de uitspraken over gedrag en houding. Dan komen de uitspraken over lerende houding weer op tafel en wordt een kijkwijzer ontwikkeld. Die kijkwijzer wordt dan bij de volgende serie lesbezoeken gebruikt. Die kijkwijzer kan er per uitspraak als volgt uitzien (de betrokken leraren werken de kijkwijzer nog verder uit): Kenmerk: Reflecteren Wat zie je in de klas? Bij de leerling Bij de leraar Stap 5: Klasbezoeken afleggen In hetzelfde schooljaar volgt weer een serie wederzijdse lesbezoeken. Daarbij komen de uitspraken terug en kijken leraren gezamenlijk naar wat die uitspraken in de dagelijkse praktijk betekenen. Elk bezoek wordt afgesloten met een vragenlijstje waarbij de leraren reflecteren op de lesbezoeken. 2

3 Stap 6: Uiteindelijk worden de criteria van een lerende houding vast onderdeel van de samenwerking tussen PO en VO. Succesfactoren en valkuilen In Tubbergen is dit proces goed verlopen. Wel is er extra aandacht nodig voor tempo en vastlegging. Succesfactoren Echte inhoudelijke samenwerking Systematische aandacht voor de grote vragen over hoe leerlingen leren en wat zij nodig hebben om succes te halen Enerzijds stevige sturing op het proces, anderzijds zijn de betrokken docenten zelf in actie en bedenken zij zelf welke criteria belangrijk zijn. Extra aandacht nodig voor Tijd. Door eerst lesbezoeken te doen om kennis te maken, gaat een schooljaar verloren met de inhoudelijke samenwerking. Zo n kennismaking kan nuttig zijn, maar dan moet er een sneller vervolg komen Leiderschap vanuit het netwerk. De lesbezoeken werden nu niet geëvalueerd en dat gaf het een vrijblijvend karakter. Dat was niet de bedoeling. Door nu een gezamenlijke middag te nemen om conclusies te trekken, wordt de regie weer genomen. Lijst uitspraken over het gedrag van leerlingen 1. Een leerling kan zelf zijn agenda beheren 2. De leerling vraagt om hulp waar nodig 3. De leerling kan aantekeningen maken 4. De leerling kan deelnemen aan een klassengesprek 5. De leerling kan zelfstandig een opdracht uitvoeren 6. De leerling kan deelnemen aan groepswerk 7. De leerling kan feedback ontvangen 8. De leerling kan feedback geven 9. De leerling kan zich concentreren 10. De leerling gaat zorgvuldig om met materialen van school 3

4

5 Deze publicatie is een uitgave van School aan Zet. De leerling in de leerstand, werken aan attitude is ontwikkeld door Netwerk POVO TOF Tubbergen. Bij dit netwerk was Bert de Vos betrokken als expert van School aan Zet. PO- en VO-scholen werken samen in regionale netwerken om een soepele overgang te realiseren van het basis- naar het voortgezet onderwijs. Aanknopingspunten voor deze samenwerking zijn te vinden in het door School aan Zet ontwikkelde Ontwikkel- en gespreksmodel Afstemming Overgang van PO naar VO. Dit model beschrijft vijf ontwikkelaspecten: Koers, Afsluiting en start, Feedback, Ontwikkeling en Differentiatie. Voor meer informatie over de aansluiting PO-VO kunt u contact opnemen met Gea Spaans, g.spaans@ schoolaanzet.nl of School aan Zet, secretariaat@schoolaanzet.nl. September 2015 School aan Zet Lange Voorhout EE Den Haag Postbus CN Den Haag