Stichting leerkracht. Elke dag samen een beetje beter. Januari 2016

Transcriptie

1 Januari 2016

2 Stichting leerkracht: elke dag samen een beetje beter Wat is leerkracht? Stichting leerkracht is een organisatie van enthousiaste experts uit het onderwijs en bedrijfsleven die scholen helpt in het ontwikkelen van een cultuur van elke dag samen een beetje beter. Als pro bono initiatief begonnen vanuit McKinsey & Company met 16 pilotscholen in 2012, zijn we inmiddels een zelfstandige stichting met ca. 350 deelnemende scholen in po, vo en mbo. We willen zoveel mogelijk scholen bereiken met onze aanpak, omdat we ervan overtuigd zijn dat elke dag samen een beetje beter helpt om het onderwijs in Nederland nog beter te maken. In onze aanpak besteden we zoveel mogelijk aandacht aan het bouwen van kennis en vaardigheden binnen deelnemende scholen en instellingen, zodat de leerkracht-beweging steeds groter wordt en onze stichting in 2020 overbodig is. Waarom leerkracht? We hebben in Nederland over het algemeen goed onderwijs en daar mogen we trots op zijn. Scholen zijn dagelijks bezig hun onderwijs te verbeteren. Met de leerkracht-aanpak gaat dit nog beter, omdat leraren met en van elkaar leren, samen het onderwijs verbeteren en hun leerlingen daarbij betrekken. De leerkrachtaanpak leidt niet alleen tot beter onderwijs, waar leerlingen profijt en plezier van hebben, maar geeft leraren bovendien meer plezier door de wijze waarop ze samen werken aan beter onderwijs. De leerkracht-aanpak is gebaseerd op lessen uit landen met geweldig onderwijs Bij leerkracht draait alles om elke dag samen een beetje beter en in de praktijk betekent dit dat leraren op wekelijkse basis bij elkaar in de les kijken en elkaar feedback geven, samen lessen voorbereiden, en leerlingresultaten analyseren en daar acties op ondernemen. en maakt gebruik van veranderingsprocessen uit het bedrijfsleven. Lesbezoeken en feedback, gezamenlijke lesvoorbereiding en bordsessies waarbij lerarenteams samen resultaten analyseren, doelen stellen en acties afspreken, zijn daarbij de voornaamste instrumenten. Cruciaal is dat dit niet zo af en toe gebeurt, maar wekelijks. En niet alleen door een aantal voortrekkers, maar uiteindelijk door iedereen op school. En niet omdat ze dat moeten van de schoolleiding, maar omdat leraren dit zelf willen en er plezier en energie uithalen. 2

3 Hoe ziet het programma eruit? Op school Op een school die aan leerkracht deelneemt gaat een eerste team van 8 tot 10 leraren aan de slag met de drie kerninstrumenten : 1) bordsessies 2) lesbezoek en feedback en 3) gezamenlijk lesontwerp. De bordsessie is een korte bijeenkomst van 15 minuten waarbij leraren staand bij een whiteboard successen delen, de voortgang op een aantal leerlinggerelateerde doelen analyseren en verbeteracties bedenken en verdelen. Vanaf het eerste moment ligt de aandacht op het eigenaarschap van het team. Een team stelt eigen doelen waar ze de komende 6 tot 8 weken aan willen gaan werken. Leraren bepalen zelf bij wie ze gaan kijken in de les, wanneer en met welk doel. De schoolleiding denkt mee in het proces maar legt niets op. Doordat het programma meteen praktisch is (je gaat al in de eerste week bij een collega kijken) worden al snel eerste successen geboekt. Bij mijn eerste bezoek pikte ik al meteen twee ideeën op die ik de dag erop kon gebruiken Deelnemende leraar Behalve praktisch aan de slag gaan, krijgt het team in de eerste 8 weken een aantal trainingen om samenwerkingsvaardigheden bij te spijkeren. Hoe geef en ontvang je feedback? Hoe stel je goede, meetbare, kort-cyclische doelen? Ook vindt voortdurende terugkoppeling plaats van de kerninstrumenten. Hoe worden de lesbezoeken ervaren? Merken we dat de lessen verbeteren door regelmatig samen lessen voor te bereiden? Als het eerste team 8 weken op gang is heeft zij het wekelijks verbeterritme te pakken en gaan nieuwe teams op school starten. Ook zij doorlopen hetzelfde traject van 8 weken. Zo ontwikkelt zich op school stapsgewijs een nieuwe, normale manier van werken, krijgt iedereen de tijd om eraan te wennen en inspireren collega s die er al mee zijn begonnen de anderen. Teams die de instrumenten onder de knie krijgen merken al snel dat die elkaar versterken. Doelen die je als team hebt gesteld ga je verwerken in de lessen. Een les die je samen hebt ontworpen volg je op met een lesbezoek. Ook gaan leraren de leerling betrekken in het verbeterproces: bijvoorbeeld door hen feedback te vragen of door de bordsessies in de klas uit te voeren. Op die manier maken de instrumenten het mogelijk steeds verdere verdieping in je onderwijs te brengen, de betrokkenheid van leerlingen stijgt en lessen worden nog beter. 3

4 Tussen scholen Tijdens het programma kom je een aantal keren met andere scholen samen. Aan het begin van het traject is er een bootcamp waar 4 tot 6 leraren en schoolleiders per school samenkomen om de voorbereidingen te treffen op de start van het programma. Dat doen zij samen met circa 10 andere leerkracht-scholen uit de regio. Gedurende het eerste jaar organiseren we 5 keer een zogenaamde pizzasessie met diezelfde groep scholen om successen en ervaringen uit te wisselen. Dit doen we deels omdat scholen op die manier van elkaar kunnen leren over het toepassen van leerkracht, bijv. Hoe maken jullie tijd vrij voor lesbezoeken? of Hoe stellen jullie doelen vast?. Maar ook omdat je van ervaringen van andere scholen kan leren over het verder verbeteren van het onderwijs. In het tweede jaar vormen een drietal scholen een minicirkel en zijn er twee terugkom pizzasessies om nieuwe inzichten te verwerven en ervaringen te delen. Voor leraren én schoolleiding (én schoolbestuur) We begonnen het pilotjaar met 16 scholen. Drie jaar na onze start doet 1 op de 10 van alle Nederlandse middelbare scholen mee, zijn in 1 op de 3 mbo s meerdere teams met leerkracht aan de slag en werken honderden basisscholen met onze aanpak. Ze worden aangestoken door verhalen van leraren en schoolleiders van deelnemende scholen die het hun collega s gunnen. Een andere manier van werken onder leraren vereist bepaalde, wellicht andere competenties van leidinggeven. Daarom helpen we schoolleiders in het ontwikkelen van een rol die past bij een cultuur van elke dag samen een beetje beter. Dat doen we allereerst doordat schoolleiders volledig betrokken zijn bij de uitvoering van het leerkracht-programma op school en door hun deelname aan de pizzasessies waar ze ervaringen uitwisselen met andere schoolleiders. Daarnaast organiseren we voor de schoolleiders twee aparte schoolleiderfora die helemaal gericht zijn op leidinggeven in een verbetercultuur. Behalve voor schoolleiders organiseren we ook voor schoolbesturen een apart, vrijwillig schoolbesturenprogramma. Capaciteit op school Een schoolcoach die door de school zelf wordt aangesteld (1.5 dag per week voor 1 jaar) begeleidt het programma op school. Door een eigen schoolcoach vrij te maken bouw je zoveel mogelijk vaardigheden en kennis op binnen de school (of binnen een instelling), waardoor scholen niet afhankelijk worden van onze stichting voor de continuïteit van het programma. De schoolcoach krijgt vanuit leerkracht een opleiding in de methodiek, maar is hier natuurlijk niet meteen expert in. Daarom wordt de schoolcoach intensief begeleid door een Expertcoach van Stichting leerkracht, die meerdere schoolcoaches binnen een regionale cirkel van scholen tegelijkertijd ondersteunt. 4

5 Ervaringen met leerkracht Het doel van de leerkracht-aanpak is het verder verbeteren van de kwaliteit van onderwijs voor de leerling. Maar dat bereik je niet in één stap. In het bepalen van het resultaat van ons programma gaan we daarom in eerste instantie af op het enthousiasme van deelnemende leraren en schoolleiders. En dat enthousiasme is hoog. Zowel via metingen als via de verhalen van leraren en schoolleiding zien we dat de nieuwe manier van werken al binnen een jaar zijn weerslag heeft op de cultuur op school. De sfeer op school is prettiger, er bestaat meer veiligheid om je lerend op te kunnen stellen, en er wordt vaker geïnnoveerd en om hulp gevraagd. Bovendien ervaren zowel leraren als schoolleiding dat er meer collectieve verantwoordelijkheid voor het onderwijs op school ontstaat. Dat heeft ook gevolgen voor de kwaliteit van lessen. Door regelmatig bij elkaar te kijken en samen lessen te ontwerpen geven leraren aan dat ze een betere leraar aan het worden zijn. Leerlingen merken dat er meer dialoog op gang komt tussen leraren en leerlingen en ook leerlingen voelen meer eigenaarschap over de vorm van de lessen, daar waar leraren We merken dat we meer aandacht krijgen leerling op een VO-school Het is daadwerkelijk samen elke dag een beetje beter. Er heeft bij ons een cultuurverandering plaatsgevonden. Ik heb in geen jaren met zoveel plezier gewerkt Deelnemende leraar de leerkracht-instrumenten ook in de klas gebruiken. Leerlingen van het Grafisch Lyceum Rotterdam (een leerkracht-school) hebben voor ons een animatiefilmpje gemaakt. Bekijk het filmpje op 5

6 Kom langs bij leerkracht We zijn continu op zoek naar nieuwe scholen om mee te doen aan ons programma en de inktvlek verder te vergroten. Het programma start elk schooljaar in september/oktober en duurt twee jaar, een periode waarin de begeleiding vanuit leerkracht intensief start en dan stap voor stap afneemt. Denk je dat leerkracht iets zou kunnen betekenen voor jullie school? Kom naar een open middag of meld je aan voor een voorbereidingsbijeenkomst. Deze bijeenkomsten vinden plaats op leerkracht-scholen en je hoort hun ervaringen uit de eerste hand. Het accent van de open middagen ligt meer op kennismaken met leerkracht. Op een voorbereidingsbijeenkomst gaan we in meer detail Ik vond het de leukste deskundigheidsin op wat deelname aan leerkracht betekent voor bevorderingsactiviteit van de laatste 25 jaar. je school. We moedigen aan om altijd met meerdere Schoolleider personen per school te komen in een combinatie van schoolleiding en leraren. De laatste bijeenkomsten voor de start in komend schooljaar vinden plaats in mei en begin juni. Op 10 juni 2016 sluit de inschrijving voor het schooljaar Data en locaties staan op onze website waar je je ook kan aanmelden: Kijk ook op onze website: voor de kaart met een volledig overzicht van deelnemende scholen (druk op de gekleurde stippen voor de schoolnamen). Aarzel niet om hen te vragen over hun ervaring met leerkracht. Bovendien staat op de website meer achtergrond over de methode en verhalen van deelnemers. Daarnaast kun je ons volgen op Twitter via Facebook en LinkedIn. Waar moeten we rekening meehouden? Tijdsinvestering: De schoolleiding is bereid om tijd te creëren voor het team (circa 2 uur per week) en maakt zelf tijd om een rolmodel te zijn. Van de 2 uur per week die docenten besteden aan leerkracht verwachten wij dat de helft (1 uur) komt uit de bestaande formatie. Dit kan door inzet van leerkracht voor doelen die het team toch al nastreeft, minder vergaderen, samen lessen voorbereiden (die de docent anders alleen voorbereidt) en andere manieren van tijd besparen. Wij verwachten van de school dat zij het deelnemende team de andere helft (1 uur) faciliteert. Schoolcoach: De school maakt een coach vrij voor tenminste 1.5 dag per week om de transformatie van het team te begeleiden met opleiding en begeleiding vanuit leerkracht. (Scholen met meer dan 60 leraren hebben 2 coaches nodig). Onkosten po/vo: Om schoolcoaches op te leiden en de teams te begeleiden levert Stichting leerkracht Expertcoaches. Hiervoor vragen we een bijdrage in de onkosten van elke deelnemende school. De hoogte van deze onkostenbijdrage voor scholen die starten in schooljaar is voor het tweejarige programma per leraar (inclusief schoolleiding en eventuele onderwijsassistenten) met een minimum van 12 leraren en een maximum van 75 leraren (grotere scholen kunnen natuurlijk wel meedoen maar betalen voor niet meer dan 75 personen). Het eerste jaar brengen we in rekening, het tweede jaar per leraar, omdat de inzet van de stichting in het eerste jaar het meest intensief is. Onkosten mbo: We verwachten dat Stichting Onderwijsarbeids-marktfonds MBO (SOM) ook in schooljaar cofinanciering beschikbaar stelt voor mbo-teams en mbo-scholen die investeren in een professionele dialoog op de werkvloer. Het SOM Bestuur beslist of projecten voor deze financiering in aanmerking komen. Het leerkracht-traject voldoet aan de voorwaarden van dit programma. Voorwaarden voor deze cofinanciering kunt u opvragen bij Stichting leerkracht. Het tweejarige leerkracht-traject voor mboteams die ook financiering van de SOM ontvangen bedraagt 850,- per docent. (Het eerste jaar Eur 650.-, het tweede jaar Eur 200,-) Lokale en landelijke subsidiemogelijkheden voor PO en VO zullen wij, indien bij ons bekend, publiceren op onze website. 6

7 Het tweejarige leerkracht-programma Rollen binnen het leerkracht-traject

8 leerkracht-scholen in Nederland Stichting leerkracht PO Scholen MBO Scholen VO Scholen HBO Scholen Overig Onze Facebook pagina: Stichting leerkracht Volg ons op Onze LinkedIN pagina: Stichting leerkracht