Opbrengstgericht werken aan leren leren
|
|
- Vera Peters
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Opbrengstgericht werken aan leren leren Draaiboek - vervolgbijeenkomst 2 Procesfasering bij Leren Leren CED-Groep en Landelijk Expertise Centrum Speciaal Onderwijs LECSO
2 Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie Opbrengstgericht werken aan Leren Leren. Deze publicatie is voortgekomen uit een door CED-Groep en Landelijk Expertise Centrum Speciaal Onderwijs LECSO ingediend voorstel ten behoeve van de Call for Proposals 2012, uitgezet door School aan Zet. Utrecht, 2013 Titel: Opbrengstgericht werken aan Leren Leren Auteur(s): Hanni Bijl, Katja van der Veer, Tim Micklinghoff, Robert Jacobs, Drs. Corine van Helvoirt Coördinatie: Job Christians, Gea Spaans Tekstredactie: Jenny van Rooij Vormgeving: Stephanie van Besouw (Joeri Multimedia) Fotografie: Mark Verlijsdonk (Joeri Multimedia) Deze uitgave is digitaal beschikbaar via
3 DEZE UITGAVE De publicatieserie Opbrengstgericht werken aan Leren Leren bevat de volgende titels: Introductie Draaiboek - Startbijeenkomst Leren Leren Powerpoint - Startbijeenkomst Leren Leren Draaiboek - Vervolgbijeenkomst 1 - Taken analyseren en ontwerpen Powerpoint - Vervolgbijeenkomst 1 - Taken analyseren en ontwerpen Draaiboek - Vervolgbijeenkomst 2 - Procesfasering bij Leren Leren Powerpoint - Vervolgbijeenkomst 2 - Procesfasering bij Leren Leren Draaiboek - Vervolgbijeenkomst 3 - Feedback geven aan leerlingen tijdens Leren Leren Powerpoint - Vervolgbijeenkoms 3 - Feedback geven aan leerlingen tijdens Leren Leren 3
4 INHOUDSOPGAVE De titel Draaiboek - Vervolgbijeenkomst 2 Procesfasering bij Leren Leren bevat de volgende hoofdstukken: Inleiding Doelstellingen Voorbereiding Tijdsindeling Draaiboek 1. Leestekst Leren Leren in fases (trainer en deelnemers) Opdracht 1 Opdracht 2 Opdracht 3 Opdracht
5 INLEIDING Doelstellingen: De deelnemers maken kennis met de fase-indeling bij het leren van nieuwe vaardigheden. De deelnemers weten welke leerkrachtvaardigheden worden ingezet om het leerstofaanbod aan te bieden in deze fases. De deelnemers maken kennis met een aantal werkvormen die in de verschillende fasen van het leren kunnen worden ingezet. Voorbereiding: Zorg voor hand-outs van het deelnemersmateriaal en de PowerPoint. Zorg voor de geanalyseerde taak van de deelnemers naar aanleiding van de cognitieve en sociale taakkenmerken van de vorige bijeenkomst. Tijdsindeling 0.00 Startoefening leren surfen 0.05 Terugblik en agenda 0.15 Fase-indeling 0.20 Toelichting op fase 1 en opdracht 0.40 Toelichting op fase 2 en opdracht 1.30 Toelichting op fase 3 en opdracht 1.40 Het gefaseerd aanbieden van een taak 2.00 Huiswerkopdracht 5
6 Draaiboek Tijd Inhoud en organisatie Organisatie Materiaal 0.00 Startoefening: leren surfen Plenair Ppt 1 en 2 Laat de cartoon van de surfer zien. Stel vervolgens de vraag hoe je windsurfen stapsgewijs leert. Probeer de antwoorden die de deelnemers geven, te clusteren. Fase 1: Voor het eerst; de instructeur doet het voor Fase 2: De windsurfer zeilt al een stukje zelf. De instructeur stuurt bij, en leert een volgende stap aan (bijvoorbeeld overstag gaan) Fase 3: De surfer zeilt zelf Sta bij elke fase kort even stil bij wat de rol is van de instructeur en hoe die verandert in elke fase Terugblik Plenair Ppt 3 In de vorige bijeenkomst is stilgestaan bij de analyse en ontwerp van taken in het kader van Leren Leren. De keuze van de juiste taken is van groot belang. In de vorige bijeenkomst lag het accent met name op de invloed van cognitieve en sociale kenmerken op de taak. In deze bijeenkomst staat centraal op welke wijze de leraar kan toewerken naar een zo groot mogelijke verantwoordelijkheid voor het Leren Leren bij de leerling zelf. Bespreek vervolgens kort de agenda. 6
7 0.15 In deze bijeenkomst wordt ingegaan Plenair Leestekst op de opbouw van het lesaanbod Kaart essentiële voor Leren Leren vaardigheden 4 Fase-indeling We onderscheiden daarin een drietal fasen: Fase 1: de te leren vaardigheid is Ppt 4 nieuw. De leraar staat centraal en staat model. Fase 2: de te leren vaardigheid/ het doelgedrag is in ontwikkeling; leerling en leraar zijn samen verantwoordelijk. Fase 3: de leerling is zelfverantwoordelijk voor de uitvoering van de taak Fase 1: Leraargestuurde fase Ppt 5 In de leraargestuurde fase staat de leraar aan het stuur. De leraar focust zich op wat nodig is voor de leerlingen om de taak goed te kunnen uitvoeren. Hij staat model voor het gewenste gedrag of neemt door welke stappen gezet moeten worden. Verder is het van belang dat de leraar ervoor zorgt dat de leerlingen nieuwsgierig worden naar de (nieuwe) taak en uitgenodigd worden ermee aan de slag te gaan. Bespreek de voorbeelden bij deze Ppt 6 fase Opdracht bij fase 1 Groeps- Opdracht 1 Op welke wijze zorg je ervoor dat opdracht Ppt 7 leerlingen nieuwsgierig worden naar een nieuwe taak? 7
8 Laat de deelnemers binnen hun groepje ideeën uitwisselen 0.35 Fase 2: Gezamenlijke fase Ppt 8 In deze fase staat centraal dat het denkwerk en doewerk geleidelijk aan zo veel mogelijk door leerlingen wordt uitgevoerd. Denkwerk De leraar stelt (deel)vragen die leerlingen prikkelen om antwoord te geven of hun denkstappen te verwoorden. De leraar vraagt leerlingen hun antwoorden te onderbouwen en daarbij de antwoorden van andere leerlingen te betrekken. Ppt 9 De mate van abstractie ten aanzien van het denkwerk hangt af van de mogelijkheden van de leerling (het niveau op de leerlijn dient hierbij als referentie). Doewerk De leraar kan in deze fase een deel van de taak zelf uitvoeren en een deel door de leerlingen laten uitvoeren. De balans zal hierin steeds meer verschuiven naar de leerling. In deze fase kunnen stappenplannen en/of picto s werken als geheugensteun. Ppt 10 Bespreek de voorbeelden op de dia. Vraag de deelnemers opdracht 2 uit te voeren. Ppt 11 8
9 0.45 Met behulp van deze opdracht Groep/ Opdracht 2 reflecteren de deelnemers met name tweetallen Ppt 12 op de wijze waarop ze het denk- en doewerk bij de onderliggende taken overlaten aan de leerlingen Bespreek de essentie van fase 3 Plenair Ppt 13 Fase 3: Leerlingfase De leraar treedt terug, de leerling is in staat de taak zelfstandig uit te voeren. De rol van de leraar bestaat voornamelijk uit die van coach. In deze fase staat met name feedback op de zelfstandige taakuitvoering, het zorg dragen voor het naleven van klassenregels en het afspreken en de controle op het eindproduct centraal. Verder is het van belang dat de leraar de leerlingen gemotiveerd en betrokken houdt. Bespreek de voorbeelden op de dia. Ppt Data verzamelen: Hoe ver zijn Plenair Ppt 15 leerlingen nu? In deze fase is het van belang om goed in te kunnen schatten wanneer en hoe je als leraar kunt vaststellen of een leerling de lesstof heeft begrepen of dat een leerling een taak of opdracht zelfstandig kan uitvoeren. Dit betekent dat data zullen moeten worden verzameld met behulp van een reflectie op het (schriftelijke) werk van leerlingen of het eindproduct. 9
10 1.25 Vraag de deelnemers na te denken over de volgende vragen: Ppt 16 Welk type activiteit kun je bedenken om te achterhalen of een leerling de lesstof heeft begrepen of een vaardigheid onder de knie heeft. Hoe vaak wil je een vaardigheid gezien hebben? In tweetallen Opdracht 2 Bespreek kort de bevindingen na. Geef vervolgens aan dat binnen Leren Leren uitgegaan wordt van het criterium dat een leerling het doelgedrag of vaardigheid in 4 van de 5 (80%) van de voorkomende situaties moet laten zien voordat van beheersing sprake is. Eventueel kan daarvoor de checklist bij het dataverzamelingsinstrument worden gebruikt Vraag de deelnemers de geanalyseerde taak uit bijeenkomst 2 voor zich te nemen. Laat de deelnemers de taken in tweetallen bespreken. Kaart Adequaat begeleiden 1. Hoe kun je de voorliggende taak Ppt 17 gefaseerd inzetten? 2. Welke middelen heb je daarbij nodig en welke werkvormen zet je daarbij in? 3. Wat heb je daarbij verder nog nodig? Vraag de bevindingen plenair op. 10
11 Het is de bedoeling dat de deelnemers de taak daadwerkelijk gaan uitvoeren. De kaart lesaanbod uitvoeren kan daarbij mogelijk helpen om te reflecteren op de uitvoering. In deze bijeenkomst wordt daar niet concreet op ingegaan In het werken aan een professionele oefencultuur lenen de planning van de procesfasering Leren Leren en het uitvoeren van concrete lessen zich in dit kader erg goed voor (collegiale) consultatie en/of intervisie. Ook hier is het maken van video-opnamen een krachtig middel om feedback te kunnen organiseren. Ppt 18 Bespreek aansluitend de huiswerkopdracht Ppt 19 Huiswerkopdracht: Vraag de deelnemers om voor de volgende bijeenkomst videoopnamen te maken van een les waarbij de leerlingen een nieuwe taak aangeboden krijgen. Bij de video-opname gaat het vooral om de wijze waarop de leraar de leerling tijdens de taakuitvoering ondersteunt. De video-opname (het gekozen fragment) duurt maximaal 5 minuten. In de volgende bijeenkomst wordt hierop teruggekomen. 11
12 12
13 HOOFDSTUK 1 Leestekst Leren Leren in fases (trainer en deelnemers) Een belangrijk uitgangspunt bij Leren Leren is dat leerlingen (uiteindelijk) actief betrokken zijn en een zo grote mogelijk actieve inbreng hebben tijdens de lessen. Idealiter betekent dit dat de leerlingen zoveel mogelijk zelfstandig aan een taak werken en de leraar steeds meer afstand neemt. Fase 1 De verantwoordelijkheid ligt bij de leraar In deze fase zorgt de leraar voor structuur en zorgt er voornamelijk voor dat de leerling nieuwsgierig wordt naar de nieuwe taak. Hij zal instructie geven en voor zover het om nieuw (doel)gedrag gaat zal de leraar vooral model staan. Fase 2 Er is sprake van een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de kennis en vaardigheden. De leerlingen zijn steeds zelfstandiger bezig met de stof, maar kunnen nog wel de hulp van de leraar inschakelen. De leraar focust op het vergroten van competentiegevoel en zelfvertrouwen. Fase 3 De rol van de leraar is beperkt tot het aanreiken van mogelijkheden om de kennis en vaardigheden in de praktijk te gaan brengen. De leraar laat zo veel mogelijk los. Deze opbouw zal per les op deze wijze plaats vinden, maar het aanleren van de Leren Leren vaardigheid zal (veel) meer tijd nodig hebben. De periode waarin de leraar hieraan werkt, zal ook in deze fases ingedeeld worden. Het is van belang dat de leraar pas overstapt naar een volgende fase, wanneer de voorafgaande fase is afgerond. Het moment waarop dit gebeurt, kan natuurlijk per leerling verschillen, maar uitgaande van het feit dat leerlingen leerstof aangeboden krijgen die op hun niveau is afgestemd zal dit ongeveer op hetzelfde moment plaatsvinden. In fase 3 wordt het uiteindelijke doel bereikt, dat wil zeggen dat de leerling de gewenste vaardigheid laat zien. 13
14 Pas wanneer de leerling het gedrag meerdere malen in verschillende contexten laat zien, kan geconcludeerd worden dat de leerling zich de vaardigheid eigen heeft gemaakt. Uiteraard hangt de mate van (eind)verantwoordelijkheid van de leerling samen met diens mogelijkheden. Opdracht 1: (deelnemers) Bespreek in tweetallen: Op welke wijze zorg je ervoor dat leerlingen nieuwsgierig worden naar een nieuwe taak? Opdracht 2: casus (deelnemers) Tijdens de taakuitvoering ligt de verantwoordelijkheid hiervoor in de eerste fase bij de leraar. In de derde fase ligt die bij de leerling onder supervisie van de leraar. In de tweede fase betrekt de leraar de leerling actief bij de taakuitvoering en laat steeds meer van het denk- en doewerk aan de leerling over. Ze voeren in deze fase de taak samen uit. Bedenk bij de onderstaande taken hoe de leraar in fase 2 de leerling actief bij de taak kan betrekken zodat ze samen de taak uitvoeren. De leraar zorgt er op deze manier voor dat de leerling in fase 3 de taak zelfstandig uit kan voeren. Fase 1 Fase 2 Fase 3 Kleren vouwen De leraar doet voor hoe de kleren gevouwen moeten worden De leerling vouwt zelfstandig de kleren Breuken bij elkaar optellen De leraar doet voor dat eerst de noemers gelijk gemaakt moeten worden en dat dan de tellers bij elkaar opgeteld kunnen worden De leerling telt breuken bij elkaar op Samenvatting maken De leraar legt de stappen uit van het maken van een samenvatting De leerling maakt zelfstandig een samenvatting Hoeveelheden afmeten De leraar meet een aantal vloeistoffen af in een maatbeker De leerling meet zelfstandig een aantal vloeistoffen af in een maatbeker 14
15 Opdracht 3: taakontwerp volgens de fase-indeling Gebruik de geanalyseerde taak of lessenserie van de huiswerkopdracht uit bijeenkomst 2 Bespreek in tweetallen: 1. Hoe kun je de voorliggende taak/lessenserie gefaseerd inzetten? Geef globaal aan waar je het accent legt in de verschillende fases. 2. Welke middelen heb je daarbij nodig en welke werkvormen zet je daarbij in? Opdracht 4: data verzamelen Welk type activiteit kun je bedenken om te achterhalen of een leerling de lesstof heeft begrepen of een vaardigheid onder de knie heeft? Hoe vaak wil je een vaardigheid gezien hebben? 15
16 School aan Zet Lange Voorhout EE Den Haag Postbus CN Den Haag
werken aan leren leren
Opbrengstgericht werken aan leren leren introductie Het realiseren van een professionele oefencultuur Leren Leren CED-Groep en Landelijk Expertise Centrum Speciaal Onderwijs LECSO Colofon Deze uitgave
Nadere informatieOpbrengstgericht werken aan leren leren
Opbrengstgericht werken aan leren leren leerkrachtvaardigheden leren leren CED-Groep en Landelijk Expertise Centrum Speciaal Onderwijs lecso Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie Opbrengstgericht
Nadere informatiewerken aan leren leren
Opbrengstgericht werken aan leren leren werkvormen leren leren CED-Groep en Landelijk Expertise Centrum Speciaal Onderwijs LECSO Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie Opbrengstgericht
Nadere informatieOpbrengstgericht werken aan leren leren
Opbrengstgericht werken aan leren leren draaiboek - Startbijeenkomst leren leren in een professionele oefencultuur CED-Groep en Landelijk Expertise Centrum Speciaal Onderwijs LECSO Colofon Deze uitgave
Nadere informatieOpbrengstgericht werken aan leren leren
Opbrengstgericht werken aan leren leren Draaiboek - vervolgbijeenkomst 3 Feedback geven aan leerlingen tijdens Leren Leren CED-Groep en Landelijk Expertise Centrum Speciaal Onderwijs LECSO Colofon Deze
Nadere informatieopbrengstgericht werken in en door de sectie Met leerlingen reflecteren op de (gemaakte) toets
opbrengstgericht werken in en door de sectie Met leerlingen reflecteren op de (gemaakte) toets APS en KPC-groep Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie Opbrengstgericht werkin in en
Nadere informatieopbrengstgericht werken in en door de sectie Afspraken maken in de sectie over de manier van opbrengstgericht werken in de klas
opbrengstgericht werken in en door de sectie Afspraken maken in de sectie over de manier van opbrengstgericht werken in de klas APS en KPC-groep Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie
Nadere informatieopbrengstgericht werken in en door de sectie Doelen stellen en succescriteria formuleren voor leerlingen Informatie over doelen en succescriteria
opbrengstgericht werken in en door de sectie Doelen stellen en succescriteria formuleren voor leerlingen Informatie over doelen en succescriteria APS en KPC-groep Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit
Nadere informatieopbrengstgericht werken in en door de sectie Met leerlingen eigen leeropbrengsten in beeld krijgen
opbrengstgericht werken in en door de sectie Met leerlingen eigen leeropbrengsten in beeld krijgen APS en KPC-groep Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie Opbrengstgericht werkin in
Nadere informatieOpbrengstgericht werken aan leren leren
Opbrengstgericht werken aan leren leren Draaiboek - vervolgbijeenkomst 1 taken analyseren en ontwerpen CED-Groep en Landelijk Expertise Centrum Speciaal Onderwijs lecso Colofon Deze uitgave maakt onderdeel
Nadere informatieopbrengstgericht werken in en door de sectie Scan voor de sectie
opbrengstgericht werken in en door de sectie Scan voor de sectie APS en KPC-groep Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie Opbrengstgericht werkin in en door de sectie. Deze publicatie
Nadere informatiewerken aan leren leren
Opbrengstgericht werken aan leren leren taken leren leren informatie, tips en werkvormen CED-Groep en Landelijk Expertise Centrum Speciaal Onderwijs LECSO Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de
Nadere informatieopbrengstgericht werken in en door de sectie Opbrengstgericht leidinggeven aan de sectie
opbrengstgericht werken in en door de sectie Opbrengstgericht leidinggeven aan de sectie APS en Kpc-groep Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie Opbrengstgericht werkin in en door de
Nadere informatieopbrengstgericht werken in en door de sectie Van lesplannen naar leerdoelen Werkwijze om leerdoelen en succescriteria te formuleren
opbrengstgericht werken in en door de sectie Van lesplannen naar leerdoelen Werkwijze om leerdoelen en succescriteria te formuleren APS en kpc-groep Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie
Nadere informatieopbrengstgericht werken in en door de sectie Opbrengstgericht werken onderwerp van gesprek maken in de gesprekkencyclus
opbrengstgericht werken in en door de sectie Opbrengstgericht werken onderwerp van gesprek maken in de gesprekkencyclus APS en KPC-groep Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie Opbrengstgericht
Nadere informatieopbrengstgericht werken in en door de sectie Interventielijst voor de sectie om het opbrengstgericht werken te versterken
opbrengstgericht werken in en door de sectie Interventielijst voor de sectie om het opbrengstgericht werken te versterken APS en KPC-groep Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie Opbrengstgericht
Nadere informatieopbrengstgericht werken in en door de sectie Feedback en evaluatie om leerprocessen van leerlingen te bevorderen
opbrengstgericht werken in en door de sectie Feedback en evaluatie om leerprocessen van leerlingen te bevorderen APS en KPC-groep Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie Opbrengstgericht
Nadere informatieReturn to sender. Vera Vergunst, Carla Versteeg & Anne van der Kooi
Return to sender returnbrieven Vera Vergunst, Carla Versteeg & Anne van der Kooi Deze uitgave maakt onderdeel uit van het product Return to Sender. Dit product is voortgekomen uit een door CED-Groep en
Nadere informatieDEEL 5: Implementatietips voor de schoolleider en de leerkracht
Excellente gespreksvoering met excellente leerlingen DEEL 5: Implementatietips voor de schoolleider en de leerkracht Deze uitgave maakt onderdeel uit van het product Excellente gespreksvoering met excellente
Nadere informatieDEEL 4: Suggesties verrijkingsmateriaal voor de leerkracht
Excellente gespreksvoering met excellente leerlingen DEEL 4: Suggesties verrijkingsmateriaal voor de leerkracht Deze uitgave maakt onderdeel uit van het product Excellente gespreksvoering met excellente
Nadere informatieD.1 Motiveren en inspireren van leerlingen
DIDACTISCHE BEKWAAMHEID D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen Resultaat De leraar motiveert leerlingen om actief aan de slag te gaan. De leraar maakt doel en verwachting van de les duidelijk zorgt
Nadere informatieOpbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan
Opbrengstgericht werken bij andere vakken Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Doel Leerkrachten kunnen een les tekenen of geschiedenis ontwerpen volgens de uitgangspunten van OGW die ze direct
Nadere informatieDEEL 2: Leerdoelenoverzicht (groep 3-4)
Excellente gespreksvoering met excellente leerlingen DEEL 2: Leerdoelenoverzicht (groep 3-4) Deze uitgave maakt onderdeel uit van het product Excellente gespreksvoering met excellente leerlingen. Dit product
Nadere informatieAl doende leren Een module voor trainers
Al doende leren Een module voor trainers Bijlagen: Powerpoint Een module voor trainers Handouts: Stappenplan internetgebruik (De Strategiekaart) Print van Powerpoint prestaties geld Parktijkopdrachten
Nadere informatieCHECKLIST PASSEND ONDERWIJS EN OMGAAN MET VERSCHILLEN IN DE OVERGANG VAN PO NAAR VO
AANSLUITING PO-VO AFSLUITING EN START CHECKLIST PASSEND ONDERWIJS EN OMGAAN MET VERSCHILLEN IN DE OVERGANG VAN PO NAAR VO Aan de hand van deze checklist kunnen school en schoolbestuur vaststellen in hoeverre
Nadere informatieTraining. Vergaderen
Training Vergaderen Halide Temel 1-5-2014 Inhoudsopgave Inleiding 3 Doelen 4 Deelnemers 4 Werkvormen 4 Programma 4 Voorstellen & introductie 5 Opdracht Luciferspel 6 Theorie 7 Opdracht - Vergaderen 12
Nadere informatieAan de slag met het. Leren Inhoud Geven
Aan de slag met het ontwikkelmodel Samen Leren Inhoud Geven Het ontwikkelmodel Samen Leren Inhoud Geven is een handvat om de dialoog te voeren over de ontwikkeling naar een lerende organisatie. Door hierover
Nadere informatieLesbeschrijving Nederlands
Lesbeschrijving Nederlands Overzicht Leerjaar 1 VOx leerlijn nr. 1 Mondelinge taal Onderdeel nr. 1.3 Spreekvaardigheid Subonderdeel nr. 1.3.1 Spreken Lesnummer 34 Titel van de les Ik houd mijn spreekbeurt
Nadere informatieTOETSEN EN TOETSPRESTATIES REKENEN
AANSLUITING PO-VO FEEDBACK / ONTWIKKELING TOETSEN EN TOETSPRESTATIES REKENEN De deelnemende scholen aan het PO-VO-netwerk in Doorn willen gericht toewerken naar een doorlopende leerlijn rekenen-wiskunde.
Nadere informatieOnderwijs in een combinatiegroep
KWALITEITSKAART Organisatie Onderwijs in een combinatiegroep PO Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs en opbrengstgericht werken zoals deze kwaliteitskaart zijn te vinden op www.schoolaanzet.nl.
Nadere informatieWat Doel Voorbereiding TL overleg Actie / gedrag tijdens overleg Afronding
Week 1 Vorig 1 Reflectie / evaluatie lln 1 Huidig Terugkoppelen van leerlingevaluatie aan experts. Door middel van reflectie lln evalueren. Terugkoppeling opbrengsten evaluatie. Je kunt iets vertellen
Nadere informatiePOP Martin van der Kevie
Naam student: Martin van der Kevie Studentnr.: s1030766 Studiefase: leerjaar 1 Datum: 18 okt 2009 Interpersoonlijk competent Overzicht wat leerlingen bezig houdt dit kun je gebruiken tijdens de les. Verder
Nadere informatieBegeleiding van studievaardigheden in het Mentoraat. Frans Ottenhof
Begeleiding van studievaardigheden in het Mentoraat Frans Ottenhof De rol van de mentor * Wat is motiverend voor leerlingen? * Aan welke studievaardigheden kun je werken? Welke niet? * Wat heb je nodig
Nadere informatieDE LEERLING IN DE LEERSTAND, WERKEN AAN ATTITUDE
AANSLUITING PO-VO KOERS/ DIFFERENTIATIE DE LEERLING IN DE LEERSTAND, WERKEN AAN ATTITUDE Netwerk POVO TOF Tubbergen heeft besloten aandacht te besteden aan een positieve leerhouding bij leerlingen. Leraren
Nadere informatieDEEL 2: Leerdoelenoverzicht (groep 5-8)
Excellente gespreksvoering met excellente leerlingen DEEL 2: Leerdoelenoverzicht (groep 5-8) Deze uitgave maakt onderdeel uit van het product Excellente gespreksvoering met excellente leerlingen. Dit product
Nadere informatieOpbrengstgericht omgaan met verschillen. Bijeenkomst 4 Onderwijsbehoeften en differentiatievormen: differentiatie bij verwerking
Opbrengstgericht omgaan met verschillen Bijeenkomst 4 Onderwijsbehoeften en differentiatievormen: differentiatie bij verwerking Programma Doelen en programma toelichten Terugblik op huiswerkopdracht Een
Nadere informatieMet kleine ingrepen grote effecten in de havo les.
Met kleine ingrepen grote effecten in de havo les. activeren en differentiëren Havo Congres Ede 5 februari 2015 Johan Keijzer j.keijzer@aps.nl Naam Datum Aandacht voor het volgende. De start van de les
Nadere informatieLesbeschrijving Nederlands
Lesbeschrijving Nederlands Overzicht Leerjaar 1 VOx leerlijn nr. 1 Mondelinge taalvaardigheid Onderdeel nr. 2. Leesvaardigheid Subonderdeel nr. 2.1 Zakelijke teksten Lesnummer 9 Titel van de les Onderdelen
Nadere informatieWorkshop Differentiatie. Oké, is het duidelijk zo? Iedereen beklimt dus deze boom.
Workshop Differentiatie Oké, is het duidelijk zo? Iedereen beklimt dus deze boom. Voorstelrondje Wat kom je halen? Wat versta je onder differentiëren? Wat is het programma Doel: aantal voorbeelden van
Nadere informatieOpbrengstgericht werken (OGW)
ALITEITSKAART werken (OGW) werken (OGW) OPBRENGSTGERICHT LEIDERSCHAP PO werken (OGW) is het systematisch en doelgericht werken aan het maximaliseren van prestaties. De uitkomsten van onderzoek van de resultaten
Nadere informatiePeer coaching: Het VIP-model
Peer coaching: Het VIP-model Het VIP-model, waarbij de letter V staat voor Video, de I voor Intervisie en de P voor Peer coaching, is ontstaan naar aanleiding van een aantal ervaringen die die opgedaan
Nadere informatieOnderdeel nummer 5 Breuken, procenten, kommagetallen en verhoudingen
Lesbeschrijving Overzicht Leerjaar 1 Vak Rekenen en wiskunde Domein Verhoudingen Onderdeel nummer 5 Breuken, procenten, kommagetallen en verhoudingen Lesnummer 22 Titel van de les Hoe verdelen we de chocoladereep?
Nadere informatieStartbijeenkomst ptaak jaar 2. Ontwerpen en innoveren
Startbijeenkomst ptaak jaar 2 Ontwerpen en innoveren Wat is het doel? Hoe gaan we dat doel bereiken? Met extra aandacht voor Ontwerponderzoek Dataverzamelingsmethoden Interviewen Toetsen van leereffect
Nadere informatieSPELVARIANTEN. Heb je vragen, feedback of wil je op weg geholpen worden, neem contact met ons op. info@talentengenerator.nl.
SPELVARIANTEN Je ontdekt meer in een uur spelen dan in een jaar converseren Plato Het klinkt zo simpel we gaan bouwen aan het vertrouwen maar is het wel zo simpel? Zomaar vanuit het niets het thema vertrouwen
Nadere informatieHet verbeteren van zelfwerkzaamheid van 2 havo/vwo leerlingen.
Bonaventuracollege Leiden Het verbeteren van zelfwerkzaamheid van 2 havo/vwo leerlingen. Advies voor docenten Sanne Macleane 2015 Inhoudsopgave Inleiding... 3 De opbouwende leerlijn van het zelfstandig
Nadere informatie9-10-2013. voor wie JA zegt tegen actief en inspirerend onderwijs. Dolf Janson. www.jansonadvies.nl 1
voor wie JA zegt tegen actief en inspirerend onderwijs Dolf Janson www.jansonadvies.nl 1 energie 9-10-2013 Teken eens het verloop van het energieniveau van je leerlingen tijdens een ochtend. tijd Hoe komen
Nadere informatieCoaching van zelfsturende teams: Ontwikkelprogramma. voor interne coaches
Coaching van zelfsturende teams: Ontwikkelprogramma voor interne coaches Yvette Paludanus en Alyanna Bijlsma December 2014 1 Inleiding De zorg is in transitie. Er is een wens en noodzaak om de cliënt en
Nadere informatieRegionaal verslag. Landelijk debat Ons Onderwijs Den Haag, 28 mei 2015
Regionaal verslag Landelijk debat Ons Onderwijs 2032 Den Haag, 28 mei 2015 1. Een korte impressie van de dialoog De debatavond in Den Haag bij het HCO is bezocht door circa 35 deelnemers. Van de aanwezige
Nadere informatieBekwaamheidseisen leraar primair onderwijs
Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs Uit: Besluit van 16 maart 2017 tot wijziging van het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel en het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel BES in verband
Nadere informatieChecklist. Hoe kan het PO zorgen voor een goede voorbereiding op het VO?
Checklist Hoe kan het PO zorgen voor een goede voorbereiding op het VO? Voorbereiding op onderwijs VO Huiswerk in groep 8 Huiswerkbeleid schoolbreed invoeren. Huiswerk opgeven: werk dat thuis gemaakt moet
Nadere informatieIntroductie voor Trainers
Introductie voor Trainers Inleiding Sinds de implementatie van het competentiegerichte onderwijs staat het leren in de praktijk in de spotlights. Er worden bijvoorbeeld steeds meer initiatieven genomen
Nadere informatieProtocol didactisch klimaat Yulius Onderwijs Ilex College
Onderwijs Ilex College Contact: Margareth Dalmeijer T 088-4056444 m.dalmeijer@yulius.nl Protocol didactisch klimaat Yulius Onderwijs Ilex College Document kenmerken Naam document: Protocol didactisch klimaat
Nadere informatie*..\filmpjes\roltrap stopt.flv.flv
voor wie JA zegt tegen actief en inspirerend onderwijs Welke beeld heb jij bij activerende didactiek? Neem eerst even denktijd. Vergelijk daarna met je buur. Dolf Janson..\filmpjes\roltrap stopt.flv.flv
Nadere informatieBreidt netwerk min of meer bij toeval uit. Verneemt bij bedrijven wensen voor nieuwe
Accountmanager Accountmanager onderhoudt relaties met bedrijven en organisaties met het doel voor praktijkleren binnen te halen. Hij kan nagaan welke bedrijven hebben, doet voorstellen voor bij bedrijven
Nadere informatieCHECKLIST VO VOOR OVERGANG VAN PO NAAR VO
AANSLUITING PO-VO AFSLUITING EN START CHECKLIST VO VOOR OVERGANG VAN PO NAAR VO Leerlingen hebben er recht op dat hun schoolloopbaan zo soepel mogelijk verloopt. De overgang van het PO (inclusief het speciaal
Nadere informatieLESSENSERIE 4: CKV-NL Recensie schrijven Lesplannen
LESSENSERIE 4: CKV-NL Recensie schrijven Lesplannen Algemene gegevens Docent Evah den Boer School Helen Parkhurst Titel lessenserie Recensie schrijven CKV/NETL Klas (en niveau) 4 vwo Aantal leerlingen
Nadere informatieOriëntatie: Samen Scholen Beeldende Kunsteducatie. Helma Molenaars en Grada Buren.
Oriëntatie: Het doel van deze lessenserie is: bestaande foto s zoeken met een eigen verhaal erbij. Dan gaan jullie mensen deze fotoserie voorleggen en vragen welk verhaal zij erin zien. Tot slot gaan jullie
Nadere informatieHet Sectorwerkstuk 2015-2016
Het Sectorwerkstuk 2015-2016 Inhoud Inleiding... 3 Het Sectorwerkstuk... 4 De opbouw... 4 De voorbereiding... 5 Het onderzoek... 6 De verwerking... 7 De presentatie... 7 Het filmpje... 7 Het werkstuk...
Nadere informatieGEMEENSCHAPPELIJKE VISIEONTWIKKELING OP LEESONDERWIJS
AANSLUITING PO-VO ONTWIKKELING/ DIFFERENTIATIE GEMEENSCHAPPELIJKE VISIEONTWIKKELING OP LEESONDERWIJS Dit document bevat de procesbeschrijving van de leergemeenschap taal uit de ketenverbinding van Openbaar
Nadere informatieONDERSTEUNING BIJ HET LEZEN
ONDERSTEUNING BIJ HET LEZEN De meeste leerlingen hebben geen moeite met lezen op zich. Maar vanaf het moment dat ze langere teksten moeten lezen en globale vragen beantwoorden of als ze impliciete informatie
Nadere informatieITT/HU Beoordelingscriteria praktijk Fase 3 (jaar 3)
ITT/HU Beoordelingscriteria praktijk 2018-2019 Fase 3 (jaar 3) Kerntaak 1: Pedagogische adequaat handelen: opbouwende relatie met kinderen ontwikkelen, leiding geven aan de groep, zorgen voor een goed
Nadere informatieKinderen Ontwikkelen en Leren 2012-2013. Bijeenkomst 10: ontwikkeling
Kinderen Ontwikkelen en Leren 2012-2013 Bijeenkomst 10: ontwikkeling Bijeenkomst 9 Terugblik Cognitieve ontwikkeling: Vermunt leerstijlen Probleem oplossen Lereniseenmakkie.nl Bijeenkomst 9 opdrachten
Nadere informatieStap 2 Leeractiviteiten ontwerpen
Stap 2 Leeractiviteiten ontwerpen Bij het ontwerpen van een leeractiviteit is het belangrijk dat je vertrekt vanuit het doel dat je ermee hebt. Het overzicht leeractiviteit organiseren geeft een aantal
Nadere informatieType 1: De Docent TEST LEERKRACHTSTIJL LAGER. Centrum voor Taal en Onderwijs MIJN PROFIEL
Type 1: De Docent Ik weet perfect waar ik mee bezig ben. Met mijn strakke planning zien we alle vooropgestelde leerstof, met tijd voor een herhalingsles voor elke grote toets. Er zijn duidelijke afspraken
Nadere informatieDaarnaast hebben deskundigen van HO hebben gezamenlijk presentaties voor ouders ontworpen te geven door decanen VO of deskundigen HO.
Handleiding training mentor en ouders, partners in studiekeuze De training mentor en ouders, partners in studiekeuze is zodanig ontworpen dat een decaan de training zelfstandig uit kan voeren. Alle leden
Nadere informatiePeergroeponderwijs. Dé Dag. Over het opzetten van een plusklas. 25 november 2016 Jaap Verouden
Peergroeponderwijs Over het opzetten van een plusklas Dé Dag 25 november 2016 Jaap Verouden jverouden@hetabc.nl Startopdracht Verzin zoveel mogelijk overeenkomsten tussen een kleerhanger en een koekoeksklok
Nadere informatieKijkwijzer (voorheen observatie instrument) ICALT. verdieping voor coach en leerkracht. leerkracht
Kijkwijzer (voorheen observatie instrument) Veiliger, vraagt naar algemeenheden: basis Overzichtelijk maar te globaal Niet gedifferentieerd in niveau ICALT Meer gedetailleerd, biedt mogelijkheden tot verdieping
Nadere informatieHuiswerkbeleid Beleidsdocument Huiswerk opgeven en plannen De Passie Utrecht Namens de werkgroep: Matthijs Langeraar April 2018
Huiswerkbeleid Beleidsdocument Huiswerk opgeven en plannen De Passie Utrecht Namens de werkgroep: Matthijs Langeraar April 2018 1 P a g i n a Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Problemen... 3 3. Doel visiedocument...
Nadere informatieWeek 1 twee weken voorafgaand aan het Voorleesontbijt. Bijeenkomst 1. Materiaal
Introductie Deze lesmodule is geschreven voor een project van 5 bijeenkomsten van elk 60 minuten, waarvan de laatste bijeenkomst het werkelijke Voorleesontbijt is. Het aantal, de duur en inhoud van de
Nadere informatie12. Leerstof samenvatten
12.1 Samenvatten van tekst(gedeelt)en doel Hoofdzaken uit een tekst halen en samenvatten in steekwoorden wanneer kern les(senserie) groepssamenstelling individueel, tweetallen voorbereiding: - De leerling
Nadere informatieRichtlijn Het Activerende Directe Instructie Model
Richtlijn Het Activerende Directe Instructie Model Omschrijving Verwijzing naar Doelgroep Opsteller Intern document die uitleg geeft over het activerende directe instructiemodel. Vaardigheidsmeter Betrokken
Nadere informatieWaarom Wetenschap en Techniek W&T2015
Waarom Wetenschap en Techniek W&T2015 In het leven van alle dag speelt Wetenschap en Techniek (W&T) een grote rol. We staan er vaak maar weinig bij stil, maar zonder de vele uitvindingen in de wereld van
Nadere informatie1 De leraar creëert een veilig pedagogisch klimaat
KIJKWIJZER PEDAGOGISCH-DIDACTISCH HANDELEN IN DE KLAS School : Vakgebied : Leerkracht : Datum : Groep : Observant : 1 De leraar creëert een veilig pedagogisch klimaat (SBL competenties 1 en 2) 1.1* is
Nadere informatieLeergang Leiderschap in verbinding 2015-2016
Nederland Leergang Leiderschap in verbinding 2015-2016 Leiderschap in Verbinding Bij leiderschap in verbinding gaat het er om mensen intrinsiek, van binnenuit, te motiveren een bijdrage te leveren aan
Nadere informatieActiverende didactiek
Activerende didactiek De verantwoording voor de lessenserie De activerende didactiek zorgt ervoor dat leerlingen actiever en zelfstandiger bezig zijn met leren, het laat leerlingen effectiever leren. De
Nadere informatie12 augustus 2011 Aan : Van : Afdeling/functie : VTO, opleider Betreft. : OMA scholing leerlingen en stagiaires. Management samenvatting
12 augustus 2011 Aan : Van : Afdeling/functie : VTO, opleider Betreft : OMA scholing leerlingen en stagiaires Management samenvatting Binnen Mondriaan is het de afspraak dat alle medewerkers in de directe
Nadere informatieZin in leren door de zin van het leren. (Luc Stevens)
Eigenaar z zijn Zin in leren door de zin van het leren. (Luc Stevens) Autonomie z Uitgangspunt Competentie Betrokkenheid z zz Wanneer is huiswerk effectief? Denken Delen - Uitwisselen Welk huiswerk gaf
Nadere informatieHandleiding voor docenten
LEREN PROGRAMMEREN MET Spelenderwijs leren programmeren voor kinderen LEREN PROGRAMMEREN MET Ron Ford Ron Ford Spelenderwijs leren programmeren voor kinderen 11-03-13 11:11 Handleiding voor docenten Scratch
Nadere informatiePLG Leerkrachten. 8 december PLG Leerkrachten (2) Agenda
PLG Leerkrachten (2) PLG Leerkrachten 8 december 2010 vs 1.0 100422 Agenda 1. Introductie 1.1: Programma en doelen schooljaar 2010-2011 1.2: Terugblik PLG 1 en huiswerk 1.3: Doelen vandaag 1.4: De verbinding
Nadere informatieopbrengstgericht werken in en door de sectie Opbrengstgerichte lessen Een aanpak
opbrengstgericht werken in en door de sectie Opbrengstgerichte lessen Een aanpak APS en KPC-groep Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie Opbrengstgericht werkin in en door de sectie.
Nadere informatieOpbrengstgericht werken (OGW)
Opbrengstgericht werken (OGW) OPBRENGSTGERICHT LEIDERSCHAP Opbrengstgericht werken (OGW) is het systematisch en doelgericht werken aan het maximaliseren van prestaties. De uitkomsten van onderzoek van
Nadere informatieBeoordelingsformulier (Les) Voorbereiding Naam student: Krijn Cornelisse. Datum:
A Beoordelingsformulier (Les) Voorbereiding Naam student: Krijn Cornelisse Naam docent: F.Kok Datum: 5-12-2013 Het Lesplan; de student; Omschrijving Bereidt zich voor op de lessen en zorgt ervoor dat alle
Nadere informatieZelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen.
Zelfstandig werken Zelfstandig werken = actief en zelfstandig leren van een leerling. Het kan individueel of in een groep van maximaal 6 leerlingen. Visie Leerlinggericht: gericht op de mogelijkheden van
Nadere informatieTOEPASSING VAN HET ONTWIKKEL- EN GESPREKSMODEL AFSTEMMING OVERGANG VAN PO NAAR VO
AANSLUITING PO-VO ALLE ONTWIKKELASPECTEN TOEPASSING VAN HET ONTWIKKEL- EN GESPREKSMODEL AFSTEMMING OVERGANG VAN PO NAAR VO Om de aansluiting tussen PO en VO te verbeteren, is het belangrijk dat er concrete
Nadere informatieMonique van Rooijen Don Boscocollege, Volendam 5 havo
Lesontwerp 15. Einde van de koude oorlog Docent School Klas Monique van Rooijen Don Boscocollege, Volendam 5 havo Doel Deze lessen gaan over de volgende onderdelen uit de rubric: redeneren met meerdere
Nadere informatieSchoolleider Goed leesonderwijs
CHECKLIST Implementatie Schoolleider Goed leesonderwijs Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteitskaart Opbrengstgericht Werken zijn te vinden op www.schoolaanzet.nl.
Nadere informatieHoe is de training Waarde-vol Werkbegeleiden opgebouwd?
Waarde-vol werkbegeleiden Een training voor praktijkopleiders Waarde-vol werkbegeleiden, hoe doe je dat? Nicolien van Halem verzorgt drie train-detrainer-bijeenkomsten over dit onderwerp, bedoeld voor
Nadere informatieEffectieve instructie
Effectieve instructie Bij het aanbieden van (nieuwe) leerstof is het geven van instructie een belangrijk aspect van het onderwijsgedrag. Bestaan er 'effectieve' en 'minder effectieve' manieren van instructie
Nadere informatieCentraal staat bij de verlengde instructie de vraag waarom bepaalde leerlingen moeite hebben met het verwerken van inhoudelijke kennis.
Directe Instructie Model gecombineerd met Marzano: A. Inhoudelijke kennis Lesfasering 1. Doelen stellen en programma van de leeractiviteit geven 2. Leeractiviteit gericht op betekenis opbouwen a. Verhaal
Nadere informatieCHECKLIST PO VOOR OVERGANG VAN PO NAAR VO
AANSLUITING PO-VO AFSLUITING EN START CHECKLIST PO VOOR OVERGANG VAN PO NAAR VO Leerlingen hebben er recht op dat hun schoolloopbaan zo soepel mogelijk verloopt. De overgang van het PO (inclusief het speciaal
Nadere informatieTUSSENOPBRENGST TAAL: VIER LEESWIJZERS (CONCEPT)
AANSLUITING PO-VO AFSLUITING EN START TUSSENOPBRENGST TAAL: VIER LEESWIJZERS (CONCEPT) Zowel in het basisonderwijs als in het voortgezet onderwijs hebben leerlingen moeite met begrijpend lezen. In Alkmaar
Nadere informatieDifferentiëren met een groepsplan
Differentiëren met een groepsplan Dolf Janson 1 verschil maken recht doen aan verschillen afstemmen op verschillen adaptief onderwijs inspelen op onderwijsbehoeften onderwijs passend maken Recht doen aan
Nadere informatiePraktijkboek CKV onderzoek
Praktijkboek CKV onderzoek Actief onderzoekend Nieuwsgierig naar kunst Praktijkboek CKV onderzoek, edumap.nl 1 Voorblad Inhoudsopgave, totaal pagina s inclusief 1 invulschema s Stappenplan voor CKV onderzoek
Nadere informatieTRAINING interactievaardigheden BSO
TRAINING interactievaardigheden BSO Eerste bijeenkomst: Kinderen en hun ontwikkeling in de bso Leerdoelen van de eerste bijeenkomst: Duur van de bijeenkomst: De pedagogisch medewerkers weten grofweg welke
Nadere informatievan een groeimindset Leerlingmateriaal groeimindset
De opbrengsten van een groeimindset Leerlingmateriaal groeimindset Development Consult, KBBT Organisatie-adviseurs, Interstudie-ndo, Notre Dame des Anges, Het Rhedens en Pantarijn Colofon Deze uitgave
Nadere informatieInnovatief onderwijs. Stap 1. Instructie probleem
Innovatief onderwijs In het kader van innovatief onderwijs heb ik gekozen voor een groep 1 e jaars leerlingen niveau 3. Wanneer het gaat over rassenkennis blijken steeds weer een groot aantal leerlingen
Nadere informatieOpbrengsten van CNV thema onderwijsdag 20 april 2016 Masterclass leerstrategieën door Karin Nijman & Inge Verstraete
10 werkvormen om het denken te activeren Goede metacognitieve vaardigheden worden gezien als een voorspeller van succesvol leren. Door expliciet aandacht te besteden aan denkvaardigheden, stimuleer je
Nadere informatieIntroduceren thema Wereldgodsdiensten. het dagelijks leven. Startopdracht. Wereldgodsdiensten. Thema: Wereldgodsdiensten.
Aardrijkskunde Wereldgodsdiensten Omschrijving van de opdracht: Introductie Thema: Wereldgodsdiensten Binnen dit thema staan de volgende hogere orde denkvragen centraal: 1. Wat zou er gebeuren als een
Nadere informatieCOMPETENTIE 1: INTERPERSOONLIJK COMPETENT
DE SBL competenties COMPETENTIE 1: INTERPERSOONLIJK COMPETENT De leraar primair onderwijs moet ervoor zorgen dat er in zijn groep een prettig leef- en werkklimaat heerst. Dat is de verantwoordelijkheid
Nadere informatieDIFFERENTIATIE op Leesontwikkeling Vaardigheden van de leerkracht
DIFFERENTIATIE op Leesontwikkeling Vaardigheden van de leerkracht Praktische handvatten voor het taallees- en rekenonderwijs zoals deze Kwaliteitskaart zijn te vinden op www.taalpilots.nl en www.rekenpilots.nl.
Nadere informatie