van een groeimindset Leerlingmateriaal groeimindset

Transcriptie

1 De opbrengsten van een groeimindset Leerlingmateriaal groeimindset Development Consult, KBBT Organisatie-adviseurs, Interstudie-ndo, Notre Dame des Anges, Het Rhedens en Pantarijn

2 Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie De opbrengsten van een groeimindset. Deze publicatie is voortgekomen uit een door Development consult, KBBT Organisatieadviseurs, Interstudie-NDO, Notre Dame des Anges, Het Rhedens en Pantarijn ingediend voorstel ten behoeve van de Call for Proposals 2012, uitgezet door School aan Zet. Utrecht, 2013 Titel: Leerlingen materiaal groei - mindset Auteur(s): Hans van Dijck, Liny Toenders, Petra van Oorschot, Harry Jansen Coördinatie: Job Christians, Gea Spaans Tekstredactie: Jenny van Rooij Vormgeving: Stephanie van Besouw (Joeri Multimedia) Fotografie: Mark Verlijsdonk (Joeri Multimedia) Deze uitgave is digitaal beschikbaar via

3 DEZE UITGAVE De publicatieserie De opbrengsten van een groeimindset bevat de volgende titels: De opbrengsten van een Groeimindset Training Groeimindset docenten Training docenten met handleiding PPT Introductie Mindset Leerlingmateriaal Groeimindset Online beschikbaar: Filmpje Notre Dame de Anges Filmpje Het Rhedens Dieren Filmpje interview Pieter Loeffen (Het Rhedens) Filmpje Pantarijn Filmpje Procesaanpak schoolleiders 3

4 INHOUDSOPGAVE De titel Leerlingmateriaal groeimindset bevat de volgende hoofdstukken: 1. Gebruik van fragmenten van winnaars met een Losers uiterlijk 2. Gebruik van schalen en grafieken in gesprekken 3. Interview de leerlingen over hun grootste succeservaring 4. Geven van feedback vanuit groeimindset 5. Kijksuggesties 6. Vragenlijst voor onderzoek naar mindset 7. Complimentlijst

5 5

6 HOOFDSTUK 1 Gebruik van fragmenten van winnaars met een Losers uiterlijk Susan Boyle/ Jonathan + Charlotte Vorm kringgesprek ( met 3 a 4 leerlingen): Je kunt gewoon laten reageren. Mogelijke vragen: Waarom het ontroerend is? Hoe iemand zo ver is gekomen? Wat er voor nodig is om on stage te gaan? Wat heeft hij/zij moeten overwinnen? Hoe denk je dat de omgeving reageert op deze personen? Voor de auditie en daarna? Wat is er veranderd aan de persoon? Welke boodschappen hebben ze gehad, denk je? Hoe reageerde de jury (non verbaal)? Welke effect zal dat hebben ( gehad)? Hoe belangrijk is het om iets te willen, denk je, om zover te komen? Etc.. Verder in gesprek met de leerling over zichzelf Individueel of in groepjes. Wat zou je willen, maar denk je dat je niet kan? Wat zou je er voor over hebben? Wat zou je kunnen doen om succesvol te zijn? Vaak maakt de leerling iets heel groot, zodat het onbereikbaar lijkt: TIP maak het kleiner/ in tussenstapjes.. Welke tussendoelen zou je kunnen zetten? Wanneer zou je afhaken? 6

7 Wat zou je willen proberen? Hoe lang? Hoe vaak? Vaak heeft de leerling geen idee wat mogelijk is: Ik weet het niet Met stel dat.. ( schetsen van een ander perspectief) Kun je bepaalde hypotheses onderzoeken. Stel dat je meer tijd aan dat vak zou besteden? Zou dat helpen? Stel dat je 10 minuten langer zou leren, wat zou je dat opleveren? Stel dat je het vak wel zou kiezen, Stel dat je de docent wel aardig zou vinden? Stel dat je 7

8 HOOFDSTUK 2 Gebruik van schalen en grafieken in gesprekken Laat leerlingen op schaal zetten hoe ze denken over bepaalde te schalen antwoorden. Voorbeeld Op een schaal van 1 tot Hoeveel talent had de artiest? ( ) bijvoorbeeld n.a.v. de fragmenten? Hoeveel inspanning heeft hij/zij moeten leveren om succesvol te zijn? Hoe schat je je mogelijkheid in een voldoende te halen voor.. ( 0-10) Hoe graag wil je? Een 8 halen? Hoeveel tijd ben je bereid je in te spannen? Hoe moeilijk is het voor jou om hulp te vragen? Stel je wilt op de schaal van 4 naar 5 ( bijv. wat betreft het vragen om hulp). Wat moet je dan doen? Grafieken Horizontale as: tijdsbalk Verticale as een schaalbaar item (mate van tevredenheid/inspanning/verwachtingen..) Week 1 Week 2 Week 3 Week 4 Week 5 Week 6 8

9 9

10 HOOFDSTUK 3 Interview de leerlingen over zijn grootste succeservaring Het gaat hier om het ontrafelen van de ervaring waarbij je kunt letten op fixed uitspraken van leerlingen en hoe ze wellicht hun fixed gedachten hebben overwonnen door inspanning. Vandaar uit motiveren om zich meer in te spannen Wat zie je als een succes voor jezelf? Waarom was het een succes voor jou? Wat waren je verwachtingen vooraf of t wel /niet zou lukken? Wat zouden anderen hebben gezegd over je slagingskansen? Wat heb je gedaan in de voorbereiding? Is je strategie toepasbaar op andere uitdagingen? Waarom wel, waarom niet? Zou je dat weer lukken? Wat is daar voor nodig? Waarom denk je dat? *! Welke eigenschap? en: Zou jij daarin ook kunnen groeien? *! Let op, gebruik de waarom vraag heel weinig. Roept nl. vaak verdediging op. 10

11 11

12 HOOFDSTUK 4 Geven van feedback vanuit groeimindset Lees onderstaande artikel Procescomplimenten effectiever dan eigenschapcomplimenten Door: Coert Visser Gepubliceerd op 03 jan, 2008 Complimenteren is tegenwoordig vrij populair. Ik hoor regelmatig mensen ervoor pleiten om veel te complimenteren. Maar complimenten zijn niet per definitie goed. In het boek Improving Academic Achievement heeft Carol Dweck een hoofdstuk geschreven met als titel Messages that motivate. In dit hoofdstuk legt zij haar theorie over de fixed mindset en de groeimindset uit. Mensen met een fixed mindset zien intelligentie als een mind of meer vastliggende eigenschap: je hebt er een bepaalde mate van en er is niet veel dat je er aan kunt doen om het te veranderen. Mensen met een groeimindset zien intelligentie als ontwikkelbaar. Ze zien presteren vooral als een kwestie van inspanning. Carol Dweck heeft overtuigend aangetoond via veel experimenten dat het veel uitmaakt voor je functioneren en ontwikkeling wat voor mindset je hebt. De tabel hieronder laat deze verschillen zien. Fixed mindset Growth mindset Wat wil de student bereiken? Intelligent overkomen zelfs als dat ten koste gaat van leren en het aangaan van uitdagingen Nieuwe dingen leren zelfs als die moeilijk of riskant zijn Hoe wordt falen gezien? Als een indicatie van een lage intelligentie Als een indicatie van geringen inspanning of een slechte strategie Hoe wordt inspanning gezien? Als een indicatie van een lage intelligentie Inspanning activeert en benut intelligentie Kenmerken reactie na tegenslag of falen Minder inspanning Meer inspanning 12

13 Zelfondermijnende defensiviteit Hoog: niet bereid om eigen onwetendheid onder ogen te zien en mislukking te riskeren Laag: gretig om te leren en open voor feedback over fouten Presenteren na tegenslag Verslechterd Gelijk of verbeterd Het is duidelijk dat de groeimindset aantrekkelijker is in veel opzichten. Vervolgens legt Carol Dweck uit wat voor rol leraren en ouders kunnen spelen bij het aanleren van een groeimindset bij kinderen. In het bijzonder gaat ze in op de rol van complimenten. Ze vergelijkt twee vormen van complimenteren: procescomplimenten en eigenschapcomplimenten. Bij procescomplimenten prijs je het kind voor zijn of haar goed inspanning of effectieve strategie ( Je moet wel hard gewerkt hebben of: Je moet wel een goede aanpak gebruikt hebben ). Bij eigenschapcomplimenten complimenteer je het kind met een eigenschap, een of anderen interne en vastliggende kwaliteit ( Je hebt het goed gedaan, je moet wel erg slim zijn ). De tabel hieronder toont verschillende effecten van deze twee stijlen van complimenteren. Complimenteren over eigenschappen Complimenteren over inspanning / strategie Impact op hoe het kind de eigenschap ziet Als onveranderbaar: of je bent ergens goed in of je bent dat niet Als ontwikkelbaar: presteren is een kwestie van inspanning en/ of effectieve strategieën Tevredenheid na succes Hoog Hoog Reactie op uitdagingen Vermijding Enthousiast Tevredenheid na moeilijkheden of falen Laag High Volharding na moeilijkheden of falen Laag Hoog Defensiviteit na moeilijkheden of falen (bijvoorbeeld liegen over de eigen prestaties) Hoog Laag Presteren na moeilijkheden of falen Verslechterd Verbeterd Interessant, nietwaar? 13

14 Mindset vragen om te verkennen Er zijn zoveel vragen die nog verkend moeten worden. Eén belangrijke vraag is hoe organisaties of situaties een gefixeerde mindset of een groeimindset uitdrukken. Bijvoorbeeld, in een nieuw onderzoek komen wij erachter dat zelfs alleen maar praten over genieën en hen ophemelen een gefixeerde mindset uitstraalt, terwijl praten over mensen die verliefd werden op het door hen gekozen beroep een groeimindset oproept. Wij willen alle verschillende manieren begrijpen waarop mindsets worden gecommuniceerd. Er zijn nog veel vragen over hoe mensen functioneren wanneer ze een gefixeerde of een groeimindset hebben. Bijvoorbeeld, in een nieuw onderzoek zien we dat wanneer mensen een klap krijgen in hun zelfwaardering, diegenen met een gefixeerde mindset hun zelfbeeld herstellen door te proberen zich beter te voelen dan anderen. In een bedrijfssetting zou dit de vorm kunnen krijgen van een baas die medewerkers beschuldigt of zich op hen afreageert. Diegenen met een groeimindset herstellen hun zelfbeeld door te trachten zichzelf te verbeteren en hun tekortkomingen op te heffen. Wij zouden dolgraag meer willen te weten komen over de innerlijke werkingen van de mindsets. Misschien is de meest uitdagende onderzoeksvraag hoe verandering in de organisatie als geheel het beste vorm gegeven kan worden. Tot nu toe hebben we veel succes gehad met het veranderen van de mindset van individuen maar het heroriënteren van overtuigingen, waarden, en praktijken op een groter, systeembreed niveau is een meer intimiderende (en uitdagende) taak. Het geven van Feedback IK + 4 G s Gedrag (waarneembaar) Gevoel Gevolg Gewenst als Tip (verbeterpunt) als Top (sterk punt/ compliment) of in de vorm van een suggestie. De onderdelen waarop je de leerlingen feedback kunt geven zijn, vooral gericht op het leerproces. Zoals bijvoorbeeld: 1. De inspanning die hij/zij geleverd heeft 2. De strategie die hij/zij heeft toegepast om iets eigen te maken (leerstrategie) 3. De positieve resultaten die hij/zij behaald heeft (wat heb je wel bereikt/analyse?) 4. De volgorde en planning die de leerling heeft toegepast voor het maken van een opdracht/ taak. (als onderdeel van de strategie) Enkele voorbeelden: Inspanning Ik zag dat je drie van de vijf opgaven hebt gemaakt en zeker 10 minuten hebt geprobeerd deze op te lossen, ik heb de indruk dat je je echt geconcentreerd hebt, daar ben ik blij om, nu heb je er twee goed gemaakt. Misschien wanneer je nog 5 minuten langer had gewerkt, waren er wel drie goed gegaan. Is dat de moeite waard om te proberen? Strategie Ik hoor je zeggen dat je voor dit proefwerk de kaarten niet gebruikt hebt, die de docent had opgegeven, ik vind dit jammer, mogelijk ligt hier een oorzaak van het lage cijfer. 14

15 Zullen we eens kijken hoe we dat de volgende keer wel kunnen gebruiken in de voorbereiding? Bereikt resultaat/compliment Ik hoorde van mijn collega X dat je een heel hoog cijfer hebt gehad voor vak X. Dat is fijn. Ik ben benieuwd wat je precies gedaan hebt om zo goed te presteren. Hoe heb je het aangepakt? Volgorde/aanpak Ik zie dat je nu eerst de vragen maakt en daarna de tekst leest, na de vraag. Het is goed dat je het zo stapsgewijs aanpakt. Ik heb het gevoel dat je door dit vaker te doen goed leert begrijpen wat er staat. Ik geeft je nog als tip mee, te beginnen met de hele tekst. Zou je dat eens willen proberen? Feedback werkt het best als ze zo direct mogelijk worden gegeven. Wees niet veroordelend, maar ga op zoek naar de positieve benadering van de leerling waarin de nadruk uitgaat naar de inspanning. Mogelijke toepassing: Neem uit een klas een paar leerlingen die je ziet als onderpresteerder voor je vak op in je experiment. Deze leerlingen geef je wat meer/vaker feedback op de proceskant/inspanningen. Kijk en observeer de reacties van de leerlingen en noteer de prestaties. Afhankelijk van je stijl kun je ook de leerlingen betrekken in je experiment en zeggen dat je extra aandacht geeft om te kijken of de prestaties omhoog gaan. 15

16 HOOFDSTUK 5 Kijksuggesties Filmpjes over Pygmalion Effect 2 minuten. Dit filmpje vertelt over het pygmalioneffect en de kracht die verwachtingen hebben. Met name ook geschikt voor docenten, verbonden met de vraag: welke verwachtingen heb jij van je leerlingen en jezelf minuten. Filmpje over Pygmalion effect. Korte inleiding met korte voorbeelden van hoe verwachtingen gecommuniceerd worden. Filmpjes over mindset minuten. Interview/gesprek waarbij Eric Liu onderzoekster Carol Dweck interviewt. Goed als eerste kennismaking met het begrip mindset. Ook worden de effecten van mindset en het nut van effort behandeld minuten. Carol Dweck, geïnterviewd over mindset en motivatie. Daarnaast een gesprek tussen twee vrouwen over growth en fixed en opvoeden minuten. Wederom interview met Carol Dweck uit 2007 over mindset, onderzoek en workshop-effecten minuten. Carol Dweck, met interessant voorbeeld: dat vroeger de kinderen in klas waarin Carol Dweck als kind zat op veronderstelde intelligentie ingedeeld werden. 16

17 Interessante sites met artikelen en filmpjes Site, waar een enorme hoeveelheid filmpjes over mindset en Carol Dweck te vinden zijn die direct aangeklikt kunnen worden. Site van Jan Deutekom, Friesland College. Hierop is veel info te vinden. Kijk bijvoorbeeld eens naar het artikel 20 Groeimindsetinterventies waarin feedbackvoorbeelden gegeven worden. Britain s got talent. Een mooie video over er uit halen wat er in zit. Hersenen leren, synapsen ontstaan en groeien kloven overbruggen: een plastisch beeld dat kan helpen bij de visualisering van groei van hersencellen en verbindingen en de inzet die daarbij helpt. BOVENAL ONDERWIJS door SLIMPAKT Clip over de sterke kanten van onderwijs. Swingt vooral vrolijk. 17

18 HOOFDSTUK 6 Vragenlijst voor onderzoek naar mindset Stellingen 1. Als ik voor een proefwerk van een nieuw vak een dikke onvoldoende heb gehaald, ga ik voor het volgende proefwerk niet zo veel meer doen. * 2. Ik ben geboren met een bepaalde hoeveelheid intelligentie en kan er weinig aan doen om die te veranderen. * 3. Ik vind het fijn als ik iets voor elkaar krijg wat me eerder niet lukte. * 4. Als mensen meer weten of kunnen dan ik, denk ik dat ze er harder voor gewerkt hebben. * 5. Ik kan wel nieuwe dingen leren, maar mijn basisintelligentie kan ik niet echt veranderen. * 18

19 6. Ik vind het fijn (niet erg) om kritiek te krijgen. Van fouten maken kan ik veel leren. * 7. Ik vind het fijn als ik iets snel af heb en het is goed. * 8. Er zijn vakken die ik gewoon niet kan. * 9. Als leerlingen een hoger cijfer halen dan ik, kan ik wat van ze leren, omdat ze het waarschijnlijk beter hebben aangepakt dan ik. * 10. Ik denk dat je als je talent hebt minder hard hoeft te werken. * 11. Ik vind het fijn als ik lang met een lastig onderwerp bezig ben en het uiteindelijk begin te begrijpen. * 12. Ik vind fouten maken helemaal niet leuk. * 13. Ik ga graag een uitdaging aan. * 14. Ik stel vragen als ik iets niet begrijp. * 19

20 15. Ik vind het fijn om ergens beter in te zijn dan anderen. * 16. Ik denk dat je het talent voor bepaalde vakken meekrijgt van je vader en/of moeder. * 17. Ik denk regelmatig: Dat kan ik niet. Dat is te moeilijk. * 18. ik denk dat je je persoonlijkheid (hoe je bent) kunt veranderen. * 19. Als ik mag kiezen, kies ik het liefste de gemakkelijkste opdracht. * 20. Er zijn vakken/ is een vak waarin ik de beste ben. * 20

21 21

22 HOOFDSTUK 7 Complimentenlijst Onderstaande aandachtspuntenlijst kunnen docenten gebruiken om leerlingen heel gericht complimenten te geven op gedragsaspecten die belangrijk zijn in de motivatie. Verantwoordelijk (responsible) Beginner Gevorderde Expert Zelfstandig werken Goede werkhouding en concentratie Heeft de taak af Helpt anderen bij het leren Leidt anderen niet af Doorzettingsvermogen (determined) Doet dappere poging Blijft positief Gaat uitdaging aan Zelf de oplossing gevonden Geeft niet op, blijft betrokken Vindingrijk (resourceful) Toont eigen initiatief Ziet creatieve/ alternatieve oplossingen Heeft goede vragen gesteld 22

23 Gebruikt hulp van klasgenoten Doordenkend (deeper thinker) Geeft weldoordacht antwoord Heeft goed plan van aanpak/ planning Heeft feiten/ bewijs verzameld Kan denkstappen goed verwoorden Kan nieuw probleem oplossen Zelfinzicht (reflective) Gaat gemotiveerd aan de slag Stelt vragen Leert van fouten/ feedback Reflecteert op eigen werk(houding) Controleert gemaakt werk (volledigheid en kwaliteit) 23

24 School aan Zet Lange Voorhout EE Den Haag Postbus CN Den Haag