Monique van Rooijen Don Boscocollege, Volendam 5 havo

Transcriptie

1 Lesontwerp 15. Einde van de koude oorlog Docent School Klas Monique van Rooijen Don Boscocollege, Volendam 5 havo Doel Deze lessen gaan over de volgende onderdelen uit de rubric: redeneren met meerdere oorzaken, leggen van verbanden en trekken van conclusies (belang afwegen). De volgende doelen staan centraal: de weten dat het einde van de Koude Oorlog te verklaren is met verschillende oorzaken en kunnen deze benoemen; de kunnen beargumenteren wat het verband is tussen de verschillende oorzaken en het einde van de Koude Oorlog; de begrijpen dat er meerdere oorzaken zijn aan te wijzen voor een gebeurtenis en dat het niet altijd evident is welke het meest van belang is en dat de ene oorzaak ook een verband kan hebben met een andere; de schatten hun eigen kennis en vaardigheden in en kunnen naderhand op zichzelf reflecteren. Beschrijving De vraag die in deze lessenserie centraal staat luidt: Hoe is het einde van de Koude Oorlog te verklaren? De les voorafgaand aan de hier beschreven lessen wordt er een korte inleiding op de lessenserie gegeven van ongeveer 15 minuten. Docent vertelt de inhoud van de lessenserie en waar de focus ligt. Ook maken een kort testje (10 vragen via Socrative) over het einde van de Koude Oorlog om zicht te krijgen op hun voorkennis. Er zijn een aantal vragen over het thema (bijvoorbeeld Glasnost is de politiek van Gorbatsjov, waarbij hij de vazalstaten toestaat zich los te maken van de Sovjet-Unie juist/niet juist) en 5 vragen over het geven van verklaringen, waarbij een inschatting maken van hun eigen kunnen ( Ik weet het verschil tussen bedoelde en onbedoelde gevolgen ). De krijgen als huiswerk op om te lezen deelcontext 3 Afnemende spanningen ( ) van de historische context Koude Oorlog (Memo). Daarbij wordt aangegeven dat het huiswerk van belang is voor de keus die de kunnen maken met betrekking tot de 91

2 manier waarop ze de opdracht van de daaropvolgende lessen zullen uitvoeren. Er zijn drie leerroutes. Leerroute 1 is voor voor wie de stof duidelijk is, zij kunnen zelfstandig aan het werk met de opdrachten. Zij doen dit buiten het lokaal. Leerlingen die wat meer ondersteuning nodig hebben kunnen aan de slag met extra ondersteunde hulpmaterialen. Zij werken in het lokaal en kunnen indien gewenst de om hulp vragen. Leerroute 3 is voor die de leerstof nog niet goed begrijpen. Zij volgen eerst uitleg door de, alvorens ze aan de slag gaan met de opdrachten. Aan het einde van de lessen komen alle weer bij elkaar voor de bespreking. Les1 In les 1 gaan aan de slag met de diverse oorzaken voor het einde van de Koude Oorlog, ieder via de door hem/haar gekozen leerroute. De oorzaken worden geordend in een diamant-vorm, waarbij de minst belangrijke oorzaak onderin en de meest belangrijke oorzaak bovenin wordt genoteerd. Aan het einde van de les is er ruimte voor het vergelijken van de diamanten en vindt er een onderwijsleergesprek plaats. Tijd Lesonderdeel 0-5 Leerlingen maken hun keuze voor een leerroute duidelijk Verzamelen van de Docent oorzaken, het plaatsen begeleidt de van de oorzaken in de die diamant kiezen voor de gestuurde instructie. Leerlingen gaan op zoek naar oorzaken voor het einde van de Koude Oorlog in de leertekst van hun boek en plaatsen deze op volgorde van belangrijkheid in een diamant. 92

3 35-45 Leerlingen vergelijken de gemaakte diamanten en leggen de keus voor meest en minst belangrijke oorzaak aan elkaar uit Onderwijsleergesprek over de oorzaken, de verbanden en de constructie van geschiedenis. Docent begeleidt. Docent leidt onderwijsleergesprek. Beargumenteren waarom een oorzaak het meest of het minst belangrijk is. Vergelijken belang van oorzaken; beargumenteren; vragen beantwoorden. Les 2 In les 2 gaan de aan de slag met de vragen. Ze beargumenteren hun keuze voor minst en meest belangrijke oorzaak. Daarnaast verdelen ze de oorzaken in de categorieën politiek, economisch en cultureel, waarbij de vraag gesteld wordt welk type oorzaak het meest voorkomt en hoe dit te verklaren valt. Wederom wordt de les afgesloten met een onderwijsleergesprek. Tot slot schrijven ze een samenvattend antwoord op de vraag. Tijd Lesonderdeel 0-40 Leerlingen gaan met Docent coacht de stof uit de vorige les aan de slag met verwerkingsvragen en een samenvattende vraag Onderwijsleergesprek Docent bespreekt aan het eind van de les de bevindingen en stelt verdiepende vragen. Leerlingen vullen vragen in in hun schrift. Leerlingen delen hun antwoorden, reageren op elkaar en beantwoorden vragen. 93

4 Les 3 In les 3 moeten de de door hen opgedane kennis toepassen op examenvragen. Op deze manier kunnen ze ervaren of ze de stof begrepen hebben. En ook krijg je als zicht op wat nu kunnen. Ze maken een drietal eindexamen vragen, die vervolgens klassikaal besproken worden, waarbij we gezamenlijk de vragen analyseren. Daarna krijgen de nog even de gelegenheid om naar hun antwoord kijken. Tijd Lesonderdeel 0-5 Introductie Docent herhaalt kort de bevindingen van de vorige twee lessen en legt de opdracht uit. en bespreekt aan het eind de examenvragen Beantwoorden Docent begeleidt. examenvragen Bespreking antwoorden Docent bespreekt de antwoorden. Leerlingen maken een drietal examenvragen over het einde van de Koude Oorlog. Leerlingen delen hun antwoorden en verbeteren deze. Ervaringen In principe liep de lessenserie naar behoren. Het differentiëren ging buitengewoon goed. Leerlingen gingen heel zelfstandig aan de slag, zowel in de eerste als de tweede groep. Alleen bij de -gestuurde instructie liet ik mij als verleiden tot allerlei uitweidingen, waarbij het groepje dat voor deze route gekozen had qua tijd in de problemen kwam. Ik merkte dat de tweede groep, die semi-zelfstandig waren, af en toe een graantje meepikten van het klassikale verhaal en zelfs ook wel vragen durfden te stellen over iets dat ik zei. De eerste groep, waar ik relatief het minste zicht op had, kwam enthousiast terug in mijn lokaal voor de nabespreking. Zij hadden allen zeer hard aan de opdracht 94

5 gewerkt. De vonden het vrijwel allemaal een prima ervaring en er waren die de zelfstandige route kozen met het idee een beetje te kunnen chillen in de stilte-aula, maar die uiteindelijk naar eigen zeggen harder gewerkt hebben dan ooit tevoren. De vonden de lessen niet echt lastig, ook de examenvragen niet. Nu scheelt het dat we al vanaf de vierde klas met examenvragen oefenen en zij dit soort vragen dus gewend zijn. Uiteraard zijn er uitzonderingen, maar algemene indruk was dat dit geen moeilijke stof was. Naar mijn idee heeft de lessenserie bijgedragen aan hun begrip van het einde van de Koude Oorlog. Ik zal deze opdracht zeker ook in mijn volgende eindexamenklassen inzetten. Het enthousiasme van de draagt daaraan bij, maar ook mijn indruk dat ervan leren. Het is een prima manier om de oorzaken te behandelen. 95