RAPPORT VERKEERSVEILIGHEIDSAUDIT

Transcriptie

1 RAPPORT VERKEERSVEILIGHEIDSAUDIT Rapport Verkeersveiligheidsaudit van: 2 Rotondes Noordweg in Wateringen Locatie Op verzoek van Noordweg/Poeldijkseweg R. den Dulk (gemeente Datum 24 februari 2003 Wateringen) De Verkeersveiligheidsaudit is uitgevoerd door P.A. Kroeze (gecertificeerd auditor), Ligtermoet+Louwerse bv Gouda Bij de Verkeersveiligheidsaudit is gebruik gemaakt van de volgende documentatie: Nummer Soort informatie Titel/beschrijving 1 Rapport Verkeersprognose Noordweg (eindrapport) 2 tekening Ondergrond bestaande situatie (w vo-01) 3. tekening Ontwerp rotondes (w vo-07) 4. rapport Verkeersplan Wateringen De locatie is bezocht op: Datum/tijdstip Weer- en lichtcondities 7 maart 2003 ( uur) Droog, licht bewolkt Doel en reikwijdte van de Verkeersveiligheidsaudit: Deze verkeersveiligheidsaudit is uitgevoerd met als doel op onafhankelijke wijze potentiële verkeersveiligheidsproblemen te identificeren en mogelijke oplossingsrichtingen aan te geven. Andere aspecten die een rol kunnen spelen zijn buiten beschouwing gelaten. Samenvatting van de belangrijkste aanbevelingen van de uitgevoerde verkeersveiligheidsaudit (in de bijlage zijn de bevindingen en achtergronden van de aanbevelingen te vinden): 1. Voor fietsers en voetgangers is op beide rotondes wat betreft voorrang een uniforme regeling noodzakelijk. 2. Het feit dat het fietspad op zeer korte afstand van de weg ligt, maakt dat het pad juridisch gezien daarvan onderdeel uitmaakt. In dat geval stelt het RVV (art. 18) dat een bestuurder bij het afslaan het overige verkeer (alle weggebruikers, dus ook fietser en voetgangers) voor moet laten gaan. Discussie over wel of geen voorrang is daarmee niet aan de orde. Het leidt er bovendien toe dat de confrontatie doorrijdende fietser/afslaande auto niet kan worden aangemerkt als kruisend verkeer. Bord B6 heeft daarmee dus geen betekenis, want dat betekent: verleen voorrang aan bestuurders op de kruisende weg, en daarvan is geen sprake. 3. Om die reden dient de markering te worden aangepast (blokmarkering en haaientanden) en dient de verharding van het fietspad ter plaatse van de oversteken uitgevoerd te worden in rood asfalt. Nadrukkelijk aanbevolen wordt voorts de oversteek in een iets verhoogde ligging uit te voeren. 4. Aanbevolen wordt de geprojecteerde opvangfietspaden in de Kerklaan en Van Aremberglaan te laten vervallen en de aansluiting van het parkeerterrein Velo aan te passen. 5. Voor de aansluiting Noordweg/Van Aremberglaan kan in plaats van aan een rotonde ook gedacht worden aan een reguliere aansluiting, voorzien van een plateau en brede middengeleiders. De getekende rotonde is overigens met het oog op de verkeersveiligheid een goede oplossing. 6. De gemeente zou kunnen nagaan of het mogelijk is om tweezijdige fietspaden aan te brengen.

2 BIJLAGE 1: BEOORDELING ROTONDE NOORDWEG/KERKLAAN/AMBACHTSWEG/POELDIJKSEWEG EN ROTONDE NOORDWEG/VAN AREMBERGLAAN/PARKEERTERREIN VELO Opmerkingen betreffende het ontwerp (tek.nr W VO-07, wijz. nr. 2, voorlopig ontwerp variant 4). Algemeen: - Gedetailleerde verkeersgegevens ontbreken zodat er geen uitspraak kan worden gedaan of de rotondes het verkeer op alle takken goed kunnen verwerken. Maar gezien de geschatte verkeersintensiteit voor 2013 lijkt dat geen probleem. Op beide rotondes ligt de som van het verkeer op de toeleidende wegen ruim onder de mvt/etmaal. - Beide rotondes voldoen met een buitenstraal van 13,00 meter aan de richtlijnen. Deze straal leidt ertoe dat gemotoriseerd verkeer met een relatief lage rijsnelheid de rotonde kan berijden (12,50 meter wordt gezien als ondergrens). Voor de verkeersveiligheid is dat positief. De binnenstraal voldoet eveneens aan de richtlijnen. Hiervoor wordt een straal aanbevolen van minimaal 6,50 m (ontwerp 7,00 m.). De breedte van de overrijdbare (rammel-)strook in het midden van beide rotondes is relatief groot. Volstaan kan worden met een strook van 2,00 meter (ontwerp 4,00 m), tenzij de ruimte nodig is voor bijzondere transporten. Hierover zijn geen bijzonderheden bekend. Voorrangssituatie langzaam verkeer - De wijze waarop de voorrang voor het langzaam verkeer wordt geregeld is niet een principieel veiligheidsvraagstuk. Zowel een situatie met fietsers in als fietsers uit de voorrang kan op een veilige wijze worden gerealiseerd. Van belang is dat de vormgeving, bebording en markering de feitelijke situatie maximaal ondersteunen. In de getekende situatie ligt het fietspad vrijwel tegen de weg aan; de ruimte tussen het fietspad en de weg bedraagt bij de Poeldijkseweg ca. 1,00 m en bij de Noordweg 2,00 m. Dit betekent dat het fietspad in juridisch opzicht onderdeel uitmaakt van de weg. Dat leidt ertoe dat een bestuurder bij het afslaan het overige verkeer (alle weggebruikers, dus ook fietser en voetgangers) voor moet laten gaan. Discussie over wel of geen voorrang is daarmee niet aan de orde. Bovendien leidt het ertoe dat bord B6 (rode driehoek met de punt naar beneden) op het fietspad geen betekenis zou hebben. Want de confrontatie doorrijdende fietser/afslaande auto kan niet worden aangemerkt als een confrontatie tussen kruisend verkeer. Bord B6 heeft daarmee in juridische zin geen betekenis, want dat betekent: verleen voorrang aan bestuurders op de kruisende weg. Dit betekent dat fietsers (en voetgangers ) op beide rotondes voorrang dienen te krijgen van afslaande bestuurders. De vormgeving dient dit maximaal te ondersteunen. Fietsverkeer in de voorrang sluit overigens aan op het gemeentelijke beleid m.b.t. rotondes, en de landelijke aanbevelingen daarover. Verwacht wordt dat een uniformering van verkeerssituaties een positieve invloed heeft op de verkeersveiligheid, omdat weggebruikers daarmee beter weten wat in een gegeven situatie verwacht kan worden, en zodoende beter kunnen anticiperen. Om die reden wordt door het CROW aanbevolen om op rotondes binnen de bebouwde kom fietsers in de voorrang te zetten. Er is geen reden om in deze situatie daar van af te wijken. Indien de gemeente zou besluiten de fietsers toch uit de voorrang te brengen, is het noodzakelijk het fietspad los van de hoofdrijbaan te brengen. Dat kan door het fietspad ter plaatse van de rotonde ca. 10 uit te buigen. In dat geval mag geen markering op de fietsoversteek worden toegepast (kanalisatiestrepen verwijderen). Om dezelfde reden dient de zebra te worden verwijderd, want de nu getekende voorrangssituatie kan aanleiding zijn voor verwarring: voetgangers wel, fietsers geen voorrang.

3 Twee-richtingenfietspad - Een in twee richtingen te berijden fietspad wordt over het algemeen als minder veilig dan een éénrichtingenfietspad beschouwd. Deze ervaring is echter vooral gebaseerd op ongevallencijfers waarbij geen onderscheid is gemaakt tussen fietsers en bromfietsers. Vooral bromfietsers zijn namelijk zeer kwetsbaar op in twee richtingen te berijden fietspaden. Indien de vormgeving en bebording aan de weggebruiker duidelijk maken dat er sprake is van fietsverkeer in twee richtingen, is een in twee richtingen te berijden fietspad een veilige oplossing, zeker als daarmee oversteekbewegingen worden voorkomen. Want dat is immers doorgaans de aanleiding om te kiezen voor een eenzijdig gelegen, in twee richtingen te berijden fietspad. In de beschouwde situatie is het nut van een tweerichtingen fietspad evenwel niet volstrekt duidelijk. Aan beide zijden van de Noordweg liggen bestemmingen en op meerdere plaatsen zullen fietsers moeten of willen oversteken. Dit pleit voor tweezijdige fietspaden. Alleen indien het beschouwde traject onderdeel uitmaakt van een route die voor het overige deel ook bestaat uit een éénzijdig gelegen in twee richtingen te berijden fietspad is de getekende oplossing logisch. Als dat niet het geval is, dient de gemeente zich de vraag te stellen of tweezijdige fietspaden in deze situatie niet meer voor de hand liggen. Gezien het beschikbare ruimteprofiel zijn tweezijdige fietspaden mogelijk. In de situatie van een in twee richtingen te berijden fietspad is de voorrangskwestie niet een andere dan bij in één richting te berijden fietspaden. Het fietspad maakt onderdeel uit van de weg en in dat geval speelt bij het afslaan artikel 18 RVV. Van groot belang is wel de zichtbaarheid.voor zover uit het ontwerp kan worden afgeleid, is de zichtbaarheid op het fietsverkeer uit beide richtingen voldoende gewaarborgd zodat een in twee richtingen te berijden fietspad een veilige oplossing kan zijn. Opmerkingen rotonde Poeldijkseweg/Kerklaan/Noordweg/Ambachtsweg Algemeen: - Rotonde is voor de gegeven situatie (kruispunt van twee gebiedsontsluitingswegen) voor de hand liggende oplossing. - Bromfietsers dienen, evenals in de bestaande situatie, gebruik te maken van de rijbaan. Want vooral bromfietsers uit de onverwachte richting zijn op aansluitingen van in twee richtingen te berijden fietspaden zeer kwetsbaar. Dit omdat ze met een relatief hoge snelheid en komende uit een onverwachte richting als vanuit het niets komend opeens op de oversteek kunnen zijn. - Zoals hiervoor reeds verwoord, is het ongewenst om wat betreft voorrang van het langzaam verkeer, fietsers en voetgangers verschillend te behandelen. Aanbevolen wordt zowel fietsers als voetgangers in de voorrang te zetten. Van belang in dat verband is dat fietspaden op rotondes, indien ze niet voldoende zijn uitgebogen, tot dezelfde weg als de hoofdrijbaan behoren met als gevolg dat fietsers, en indien aanwezig bromfietsers, niet zomaar in tweerichtingen mogen rijden. Het bij de rotonde geplaatste bord D1 bijlage 1 RVV 1990 heeft ook als consequenties dat het verkeer op het fietspad de verplichte rijrichting moet volgen. Bij fietsers in de voorrang in combinatie met fietsverkeer in twee richtingen is het daarom noodzakelijk om naast bord D01 op het middeneiland ook een bord te plaatsen voor de fietsoversteek. Zowel bij het bord op het middeneiland als bij het bord op de toeleidende weg wordt het bord gecombineerd met het onderbord 0101 of 0103 (Uitgezonderd fietsers resp. (brom)fietsers). In detail (nummering verwijst naar nummering op de tekening 1a, achterin rapport): Punt: Omschrijving: 1. Bij de getekende voorrangssituatie (fietsers uit de voorrang) dienen fietsers zich in verband met het gewenste uitzicht zoveel mogelijk haaks op de te kruisen verkeersstroom op te kunnen stellen, zodanig dat daarbij nog voldoende ruimte voor passerende fietsers overblijft. In deze situatie moeten fietsers vanaf de Noordweg of Poeldijkseweg die de Kerklaan in willen fietsen, niet worden gehinderd door een wachtende fietser. Het ontwerp houdt met de benodigde opstelruimte onvoldoende rekening. De haaientanden bij deze oversteek zijn abusievelijk op de verkeerde fietsrichting geplaatst.

4 2. Bij de getekende voorrangsregeling dient geen markering bij de fietsoversteek te worden aangebracht. Alleen indien de fietsers in de voorrang worden gebracht, dient markering te worden toegepast, in de vorm van blokmarkering en haaientanden. De haaientanden dienen in dit geval voor de zebra aangebracht te worden. Dit geldt voor alle oversteken. 3. Bij de getekende voorrangssituatie dienen de middengeleiders bij voorkeur 2,50 m, maar tenminste 2,00 meter breed te zijn, zodat fietsers zich daar kunnen opstellen als voorrang verleend moet worden. Bij de middengeleider op de Kerklaan is deze breedte niet aanwezig en kunnen fietsers dus niet gefaseerd oversteken. En juist op deze plek (in twee richtingen te berijden fietspad) is dat gewenst. Indien het fietsverkeer voorrangsgerechtigd is, behoeft met deze opstelruimte geen rekening te worden gehouden. 4. Het verdient aanbeveling de voorrang tussen fietsers onderling te regelen. Gezien het feit dat opstelruimte ontbreekt, dient het op het in twee richtingen te berijden fietspad fietsende verkeer voorrang te krijgen op het fietsverkeer dat vanuit de Kerklaan komt. Die regeling sluit ook aan bij het uitgangspunt dat het rechtdoorgaande fietsverkeer voorrangsgerechtigd is. Indien fietsers in de voorrang komen, is het te overwegen het opvangfietspad op de Kerklaan volledig te laten vervallen. Hiermee wordt in de eerste plaats voorkomen dat fietsers vanaf de Noordweg via het opvangfietspad tegen het verkeer in de Kerklaan in fietsen. In de tweede plaats worden conflicten daarmee gebundeld op één plek. 5. Ook hier dient de voorrang voor fietsers onderling geregeld te worden. Indien de fietsers van de Ambachtsweg voorrang moeten verlenen, dient rekening te worden gehouden met een opstelruimte (tussenberm) van 2,00 meter 6. Het fietspad is op deze plek aanliggend, terwijl dat op andere plaatsen niet het geval is. Juist op deze plek de fietsers in contact brengen met gemotoriseerd verkeer is onlogisch. Het realiseren van een fysieke afscherming op deze plaats verdient aanbeveling. Dit geldt ook voor de tegenovergelegen situatie bij de Ambachtsweg. 7. De breedte van het in twee richtingen te berijden fietspad op deze plaats is 3,50 meter. Dit is de minimummaat voor dit soort fietspaden, maar bij hoge fietsintensiteiten wordt een breedte van 4.00 m aanbevolen. Aangezien de intensiteit van het fietsverkeer niet bekend is, kan hierover verder niets gezegd worden. Omdat er onvoldoende ruimte is om het pad breder te maken (als dat nodig zou zijn), kan worden overwogen fietspad en trottoir op één niveau uit te voeren en alleen door materiaalgebruik het onderscheid aan te duiden. 8. Voor de rijstroken op de Noordweg wordt uitgegaan van een verhardingsbreedte van 3,50 meter. Met het oog op snelheidsbeheersing en daarmee verkeersveiligheid kan worden volstaan met een 2 x 2,75 m. 9. Op enkele punten is geen rekening gehouden met de benodigde boogstraal voor fietsverkeer. Conclusie rotonde Poeldijksweg/Kerklaan/Noordweg/Ambachtsweg: Wat betreft de maatvoering van de rotonde wordt voldaan aan de aanbevelingen. Wel is in de getekende oplossing, waarbij fietsers op de rotonde voorrang moeten verlenen, de opstelruimte op een aantal plaatsen te beperkt. Enige ruimte kan gevonden worden indien de rotonde iets in oostelijke richting wordt opgeschoven. Dit maakt het ook mogelijk om aan de noordzijde de fietsbewegingen wat vloeiender uit te voeren. De voorrangsregeling voor het langzaam verkeer is niet eenduidig. Het is noodzakelijk om voor fietsers en voetgangers dezelfde voorrangsregeling te hanteren, waarbij gezien de afstand tussen de rotonde en de fietsoversteek, fietsers in de voorrang de enige optie is. Dit sluit overigens aan op de algemene aanbeveling en de situatie elders binnen Wateringen. Aanvullende eisen in dat geval zijn: - Het ter plaatse van de oversteek toepassen van een rode asfaltverharding in het fietspad. - Toepassen van blokmarkering, asmarkering op de fietspad en haaientanden. In de oprit dienen de haaientanden voor de zebra te worden geplaatst. - Toepassen van onderborden waaruit blijkt dat fietsers in twee richtingen mogen rijden, zowel bij de oversteek als op het middeneiland. Tevens kan het opvangfietspaden op de Kerklaan komen te vervallen.

5 Opmerkingen rotonde Noordweg/Van Aremberglaan/parkeerterrein Velo Algemeen: - Gezien de functies van de aansluitende wegen (gebiedsontsluitingsweg/ erftoegangsweg/ parkeerterrein) is een rotonde niet de meest voor de hand liggende oplossing en zou eerder gedacht worden aan een reguliere aansluiting met voorrangsregeling, in combinatie met een verkeersplateau en brede middengeleiders (> 3,00 m). Gezien de verwachting dat er erg veel fietsers van deze oversteek gebruik maken, is zelfs een oplossing waarbij het overstekende verkeer voorrangsgerechtigd is, denkbaar. Niettemin is een rotonde op zich een veilige oplossing. - Bromfietsverkeer dient, evenals in de bestaande situatie, gebruik te maken van de rijbaan. Want vooral bromfietsers uit de onverwachte richting zijn op aansluitingen van in twee richtingen te berijden fietspaden zeer kwetsbaar, omdat ze met hoge snelheid vanuit een onverwachte richting als uit het niets komend opeens op de oversteek kunnen zijn. - Het is ongewenst om het voor het voetgangersverkeer een andere voorrangsregiem te hanteren dan voor het fietsverkeer. Aanbevolen wordt fietsers en voetgangers in de voorrang te zetten, met dezelfde motivatie als bij de rotonde Poeldijkseweg/Kerklaan/Noordweg/Ambachtsweg. In detail (nummering komt overeen met nummering op tekening 1b) 1. Bij de getekende voorrangsregeling dient geen markering (kanalisatiestrepen) te worden aangebracht. Alleen indien de fietsers in de voorrang zijn, dient markering te worden toegepast en wel in de vorm van blokmarkering in combinatie met haaientanden. De haaientanden worden in dat geval aangebracht voor de zebra. Dit geldt voor alle oversteken. 2. Bij de voorgestelde voorrangssituatie dient de middengeleider bij voorkeur 2,50 m maar tenminste 2,00 meter breed te zijn, zodat fietsers zich daar kunnen opstellen; 2,50 m is nergens aanwezig, 200 m wel. Daarmee wordt voldaan aan de minimumeis. Indien het fietsverkeer in de voorrang is, is de opstelruimte niet nodig. 3. Het verdient aanbeveling om de voorrang tussen fietsers onderling te regelen. In verband met een eenduidige vormgeving met de rotonde bij de Kerklaan, dient het op de rotonde fietsende verkeer voorrang te krijgen. Overigens is het daarbij de vraag waarom een opvangfietspad wordt toegepast. Zeker bij een in twee richtingen te berijden fietspad kunnen fietsers vanaf de Noordweg die naar de Van Aremberglaan moeten, tegen het verkeer inrijden. Geadviseerd wordt geen opvangpad toe te passen. 4. Fietsers komende uit het oosten die naar het terrein van Velo willen, dienen een haakse bocht te maken. Rekening gehouden moet worden met een minimale straal (en daarmee een plaatselijke tussenberm) van 4,00 meter. 5. Fietsers komende vanaf het parkeerterrein van Velo, worden via een slingerbeweging naar de oversteek geleid. Gezien de breedte van de tussenberm, leidt dit ertoe dat fietsers veelal scheef komen aan fietsen, waardoor het zicht op het naderende verkeer wordt beperkt. Geadviseerd wordt een fietsverbinding te realiseren die de vorm van de rotonde volgt. Daarmee komen de fietsers ook op het parkeerterrein op een meer logische plek uit. Bovendien rijden fietsers uit de onverwachte richting als het ware het te kruisen verkeer tegemoet, wat leidt tot een goed zicht op naderende auto s (en omgekeerd). 6. De aansluiting van het parkeerterrein op de rotonde wordt slechts door een kleine middengeleider gekanaliseerd. Direct daarna is er sprake van een asfaltvlakte. Overwogen kan worden deze aansluiting over een lengte van circa 10 á 15 meter vorm te geven als normale aansluiting. Dit leidt tot een betere geleiding van het verkeer en een overzichtelijker situatie. 7. Overwogen kan worden de middengeleider bij de rotonde aan de oostzijde van de Kerklaan, wat verder door te zetten, zeker indien het fietsverkeer in de voorrang wordt gezet. Daarmee wordt een wegprofiel wat beperkt, wat een positief effect heeft op de naderingssnelheid van het gemotoriseerd verkeer. Niet duidelijk is waarom voor de Noordweg oostelijk van de rotonde en ander wegprofiel wordt toegepast als voor de Noordweg westelijk van de rotonde. Het profiel westelijk van de Noordweg (met middengeleider) voorkomt inhalen en leidt tot een homogener snelheidsbeeld. Om die redenen is het gunstiger voor de verkeersveiligheid. Een alternatief voor een rijbaanscheiding is een dubbele asmarkering.

6 8. De rijstroken op de Noordweg hebben een breedte van 3,50m. Met het oog op snelheidsbeheersing kan worden volstaan met een breedte van 3,00 m (bij toepassing van een middengeleider 2,75m). 9. Een parkeerhaven op de Noordweg is vanuit verkeersveiligheidsoogpunt niet aan te bevelen. Indien parkeren aldaar noodzakelijk is, verdient het aanbeveling een schrik-/uitstapstrook toe te passen tussen rijweg en parkeerstrook. Conclusie: Wat betreft de maatvoering van de rotonde wordt voldaan aan de aanbevelingen. Wat betreft de voorrang verwijzen we naar de conclusie voor de rotonde Poeldijkseeweg/Kerklaan/Noordweg/Ambachtsweg. Dezelfde aanbevelingen gelden ook voor dit punt. Het opvangfietspad op de Van Aremberglaan is niet nodig; zeker als fietsers in de voorrang komen wordt geadviseerd dit pad te laten vervallen. Andere aanpassingen die de verkeersveiligheid kunnen vergroten zijn het aanpassen van de aansluiting van het parkeerterrein, het aanpassen van de ligging van de oversteek, het toepassen/verlengen van de middengeleider op de Noordweg en het niet toestaan van parkeren aan de Noordweg.