MADE BY YOU DOOR KIMBERLY BUIS

Transcriptie

1 MADE BY YOU Welke ontwikkelingen zijn er nodig om het 3D printen van kleding volwaardig te kunnen toepassen door een modebedrijf dat actief is in de confectie- industrie? DOOR KIMBERLY BUIS

2 Auteur: Kimberly Buis Studentnummer: Begeleiders: Hein Daanen, Ad Vink Bachelor scriptie Hogeschool van Amsterdam (HvA) Amsterdam Fashion Institute (AMFI) Fashion & Management Amsterdam, AMFI Bachelor Scriptie Kimberly Buis 2

3 VRIJWARINGSVERKLARING 1. Genoemde auteur is de enige verantwoordelijke voor de inhoud van dit rapport. Dit rapport is ook onderdeel van een proeve van bekwaamheid ten einde de BA (bachelor) titel te verkrijgen van de Hogeschool van Amsterdam. 2. Dit project of delen ervan zijn nooit eerder ingeleverd ten einde een cijfer, certificaat of graad te verkrijgen in een willekeurig daartoe bevoegd instituut. 3. Het te verrichte werk, zoals ook het dataverzamelingsproces nodig om dit rapport naar behoren af te ronden is volledig eigen en origineel. 4. Uitspraken van derde zijn altijd tussen aanhalingstekens vermeld, en de bronnen duidelijk zoals ook de bron ervan. Amsterdam, 13 juni 2016 Kimberly Buis 3 AMFI Bachelor Scriptie Kimberly Buis

4 AMFI Bachelor Scriptie Kimberly Buis 4

5 VOORWOORD Voor u ligt de scriptie Made By You. Dit rapport is tot stand gekomen ter afronding van de bachelor opleiding Fashion & Management aan het Amsterdam Fashion Institute (AMFI). De afgelopen vier jaar op het AMFI zijn enorm snel gegaan en heb ik erg veel geleerd over de modewereld en mezelf. Tijdens deze jaren is het mij duidelijk geworden dat mijn interesse ligt bij de productontwikkeling van de mode- industrie. Deze interesse is voornamelijk gegroeid tijdens mijn stage bij Tommy Hilfiger. Hier was ik zes maanden werkzaam op de productie afdeling van The Hilfiger Denim collectie. Tijdens mijn stage heb ik veel geleerd over de productie van een internationaal modebedrijf en alle activiteiten die daarbij komen kijken. Voorafgaand aan mijn stage heb ik tijdens de specialisatie 3D Hypercraft mijn kennis over patronen en 3D prototyping mogen uitbreiden. Hierbij heb ik mijn skills met Lectra 3D prototyping en CADCAM pattern drawing aangescherpt. Door deze specialisatie heb ik belangstelling gekregen voor het gebruiken van technologie om de productontwikkeling van kleding te optimaliseren. Door mijn belangstelling voor technologische productontwikkelingen in combinatie met mijn interesse voor productie ben ik op het onderwerp gekomen voor mijn afstudeerscriptie, het 3D printen van kleding. In dit rapport heb ik de mogelijkheden voor het 3D printen van kleding in de confectie- industrie onderzocht. Graag wil ik een aantal personen bedanken voor hun bijdrage aan mijn scriptie. Allereerst wil ik mijn begeleiders Ad Vink en Hein Daanen bedanken voor hun feedback en adviezen. Daarnaast wil ik mijn mentor Carolina van Gerven bedanken voor haar steun en motiverende support. Ook wil ik mijn familie en vrienden bedanken voor het altijd willen meedenken en luisteren tijdens mijn onderzoek. Als laatste wil ik AMFI bedanken voor de ontzettende leerzame vier jaar, waarin ik mezelf heb ontwikkeld tot een beginnende modeprofessional. Veel leesplezier. Kimberly Buis Amsterdam, juni AMFI Bachelor Scriptie Kimberly Buis

6 SAMENVATTING 3D printen is niet nieuw binnen de modewereld. Tal van ontwerpers zijn momenteel aan het experimenteren met het 3D printen van kleding. Echter zien consumenten hier in de kledingwinkels nog weinig van terug. Om te kijken welke ontwikkelingen er nodig zijn om het 3D printen van kleding volwaardig te kunnen toepassen door een modebedrijf dat actief is in de confectie- industrie, is in deze scriptie onderzoek gedaan naar de ontwikkelingen in de confectie- industrie en op het gebied van 3D printen. Hierbij is gekeken naar de problemen in de confectie- industrie, waarom het 3D printen van kleding nog niet veel gedaan wordt en is geanalyseerd in hoeverre 3D printen een toevoeging kan zijn aan de confectie- industrie. De confectie- industrie heeft net als elke andere industrie zijn problemen. In de confectie- industrie wordt kleding in grote hoeveelheden gemaakt. Deze kleding wordt aan de consument aangeboden in standaardmaten en in een afgewerkte staat. Bekend is dat het lichaam van mensen niet gelijk groeit en elk lichaam een unieke vorm heeft. Het spreekt daarom voor zich dat de pasvorm van de standaardmaten van confectiekleding niet altijd goed is. Daarnaast zijn mensen de laatste jaren steeds individueler ingesteld en hebben zij meer behoefte aan een eigen identiteit. Deze willen zij uiten door onder andere hun kledingkeuze. Door de grote aantallen die geproduceerd worden in de confectie- industrie is het bijna onmogelijk om kleding te vinden die aan jouw specifieke wensen voldoen. Daarnaast staat de kledingindustrie al jaren bekend als de meest milieuvervuilende industrie ter wereld. Kleding wordt grotendeels geproduceerd in lagelonenlanden waar de arbeidsomstandigheden vaak erg slecht zijn. Tijdens de kledingproductie wordt er een groot beroep gedaan op onze natuurlijke bronnen, zoals water. Door nieuwe trends en sneller wisselende collecties worden consumenten getriggerd om nieuwe kleding te kopen voordat de oude kleding versleten is. Dit in combinatie met de grote aantallen die geproduceerd worden zorgen voor een overschot aan kleding dat niet gebruikt en weggegooid wordt. De toenemende ontwikkelingen op het gebied van 3D printen zorgen er voor dat deze techniek op verschillende gebieden in het dagelijks leven gebruikt wordt. Daarnaast wordt de 3D print techniek ook gebruikt in de kledingindustrie. Echter wordt er nog geen geprinte kleding aangeboden in kledingwinkels, deze wordt momenteel alleen op runways geshowd. De voornaamste reden hiervoor is dat het met de huidige technieken nog niet mogelijk is om een materiaal te printen dat dichtbij textiel komt. Om het 3D geprinte materiaal flexibel te maken wordt een kledingstuk vaak opgebouwd uit losse verbindingen, hierdoor wordt het buigzaam en draagbaar. Ook kan er gebruik worden gemaakt van flexibele materialen, echter zijn deze rubberachtig en daarom niet prettig om te dragen. Naast het materiaal is de gemiddelde printsnelheid van 3D printers erg laag waardoor het nog niet mogelijk is om deze techniek voor massaproductie te gebruiken. Momenteel zijn voor een modebedrijf de FDM techniek en het flexibele materiaal Filaflex het meest aantrekkelijk voor de productie van kleding. Omdat deze techniek het goedkoopst is en dit materiaal de hoogste flexibiliteit heeft. Echter zijn beide nog niet geschikt om te gebruiken voor massaproductie. Om 3D geprinte kleding flexibel en comfortabel voor de drager te maken wordt deze vaak opgebouwd uit verbindingen. Het is hierbij belangrijk dat het kledingstuk uit losse verbindingen bestaat zodat er beweging mogelijk is tussen de verbindingen. Om het 3D printen van kleding te gebruiken in de confectie- industrie zal deze techniek moeten opschalen. Echter zitten er ook nadelen aan het opschalen deze techniek. Dit zorgt er namelijk voor dat het complete productieproces van een modebedrijf veranderd. AMFI Bachelor Scriptie Kimberly Buis 6

7 Dit is voor een modebedrijf een grote omslag en hiermee een groot risico. Veel modebedrijven zullen deze omslag niet durven maken omdat zij te gehecht zijn aan de traditionele productie. Daarnaast is deze omslag is voor veel grote modebedrijven in de confectie- industrie niet realistisch. Het is daarom hoogstwaarschijnlijk dat de 3D printtechniek eerder toegepast zal worden door kleine en startende modebedrijven. Kleine en startende modebedrijven kunnen meteen beginnen met 3D printen of een omslag van traditionele productie naar 3D printen maken, die voor hun klein is. Door 3D printers te gebruiken zijn er bijna geen arbeiders meer nodig voor de productie van kleding waardoor de fabrieken in lagelonenlanden compleet overbodig worden. Hierdoor ontstaat er een enorme hoeveelheid aan werklozen. Daarnaast zal het 3D printen van kleding leiden tot grote verliezen voor logistieke bedrijven en vervoersmaatschappijen omdat de productie verplaatst naar eigen land is er geen transport vanuit de fabriek uit het buitenland meer nodig. Echter zal het 3D printen van kleding de arbeiders in lagelonenlanden niet compleet kunnen vervangen omdat er geen printer is die zo snel en goedkoop kan produceren als arbeiders in fabrieken dat kunnen. Naast de nadelen die verbonden zitten aan het opschalen van het 3D printen van kleding, kan deze ontwikkeling ook een bijdrage leveren aan modebedrijven in de confectie- industrie. Zo kunnen er veel kosten bespaard worden tijdens de productie. Er zijn bijna tot geen transportkosten meer omdat de kleding in eigen land geproduceerd kan worden. Hierdoor neemt ook de lead- time sterk af. Daarnaast zijn er geen voorraden en overschotten meer omdat de kleding op vraag per individu geproduceerd wordt. Consumenten en ontwerpers krijgen de kans om unieke en gepersonaliseerde producten te maken. Dit kan gedaan worden aan de hand van smaak en stijl maar ook aan de hand van een lichaam. Door gebruik te maken van bodyscanning en 3D printen is het mogelijk om kleding te maken met een perfecte pasvorm voor de drager. Zo wordt ook het probleem van vanity sizing opgelost, omdat producten gemaakt worden aan de hand van de lichaamsafmetingen van een individuele drager in plaats van aan de hand van een totale populatie. Tevens is 3D printen als productietechniek erg milieuvriendelijk. Doordat er geen transport van producten vanuit het buitenland meer nodig is komen er veel minder uitlaatgassen vrij. Ook ontstaan er geen voorraden meer omdat er alleen geproduceerd wordt als er vraag naar is. Op deze manier komt er ook geen overschot aan niet verkochte kleding. Daarnaast worden er steeds meer milieuvriendelijke en/of gerecyclede materialen ontwikkeld waar mee geprint kan worden. Ten slotte kan 3D printen een bijdrage leveren aan de bedrijfsstrategie van een bedrijf. De basis voor bijna alle bedrijfsstrategieën is terug te leiden tot de drie waarde disciplines van Treacy & Wiersma, product leadership, customer intimacy en operational excellence. Door het innovatieve karakter van 3D printen kan deze een bijdrage leveren aan elke discipline. Hierdoor is het voor veel bedrijven een interessante techniek om te gebruiken in hun productie. Al met al staat het 3D printen van kleding nog in zijn kinderschoenen. Er moeten nog veel technische ontwikkelingen gedaan worden voordat deze techniek volledig toegepast kan worden in productie van de confectie- industrie. Daarentegen kunnen we de 3D print techniek wel op een andere manier toepassen in de confectie- industrie. Dit kan gedaan worden door het printen op textiel. Hierdoor kunnen er extra functies of speciale effecten aan een kledingstuk worden toegevoegd. Zo kan een 3D geprint onderdeel dienen als bescherming voor de drager of versteviging van een kledingstuk. Ook kan het 3D printen gebruikt worden voor decoratie of voor het personaliseren van een kledingstuk. Voor deze toepassing van 3D printen kan een modebedrijf het best gebruik maken van de FDM techniek. Ongeacht of de print gebruikt wordt voor bescherming, ondersteuning, decoratie of structuur is het harde PLA het meest geschikte materiaal om mee te printen. PLA is wasbaar en is hierdoor een geschikt materiaal om mee te printen op kleding. Echter moet er bij het printen van decoratie en structuur wel opgelet worden dat het harde materiaal het draagcomfort van de drager niet belemmerd. 7 AMFI Bachelor Scriptie Kimberly Buis

8 Concluderend kan worden gesteld dat de 3D printtechniek langzaam zijn weg aan het vinden naar de confectie- industrie en dat het niet lang meer zal duren voordat het 3D printen van kleding volwaardig toe te passen is door een modebedrijf dat actief is in de confectie- industrie. AMFI Bachelor Scriptie Kimberly Buis 8

9 INLEIDING AANLEIDING EN DOELSTELLING De kledingindustrie bestaat momenteel voor ruim 90% uit confectiekleding en slechts 10% uit maatkleding. Echter kent de confectie- industrie, ondanks zijn grootte, vele problemen. Zo levert bijvoorbeeld de maatvoering van confectiekleding veel klachten op (Fashion United, 2006) en is de consument door de massaproductie niet compleet vrij in zijn keuze van kleding (Daanen, 2014). Daarnaast is de kledingindustrie een van de meest milieu vervuilende industrieën ter wereld. Veel onderzoekers denken dat 3D printen een oplossing zou kunnen zijn om deze problemen te verminderen. Zo denkt Shapeways dat 3D printen het antwoord is op de kloof tussen haute- couture en de massa geproduceerde ready- to- wear (RTW) kleding (Swack, 2016). De mogelijkheid om gepersonaliseerde kleding te produceren op een grote schaal zal de confectie- industrie totaal veranderen. Het gat tussen nieuwe technologieën en traditionele productiemethodes begint hiermee te sluiten. In de loop der jaren is het steeds voordeliger geworden om een 3D printer te kopen (Llowlab, 2016). Daarnaast zijn er diverse computerprogramma s ontwikkeld waardoor de techniek niet meer slechts is weggelegd voor professionele fabrikanten maar ook voor ontwerpers en consumenten. Het wordt hierdoor voor ontwerpers aantrekkelijker om te gaan experimenteren met het 3D printen van kleding. Eigenlijk is alles mogelijk, zolang je het maar kunt bedenken (Donhauser, 2016). Echter zijn de 3D geprinte kledingstukken die we op dit moment zien meer kunstvormen voor in musea dan draagbare kleding voor in het dagelijks leven (Den Mulder, ontwerpster, ). Ook al wordt er veel 3D geprinte kleding geshowd op runways over de hele wereld, wordt er in kledingwinkels nog geen 3D geprinte kleding aangeboden. Toch zal het niet heel lang meer duren voordat er dagelijkse kleding 3D geprint kan worden. Danit Peleg toont dit aan met haar zelf geprinte collectie. Zij is de eerste ontwerpster die met 3D printen kleding heeft geproduceerd die er draagbaar uitziet voor het dagelijks leven. Met deze collectie is zij het levende bewijs dat 3D geprinte kleding in de confectie- industrie geen droom meer is maar langzaam realiteit wordt (Chabaud, 2015). Het doel van dit onderzoek is om te kijken of het voor een modebedrijf, dat actief is in de confectie- industrie, mogelijk is om het 3D printen van kleding toe te passen en te inventariseren welke ontwikkelingen hiervoor nodig zijn. Om dit doel te kunnen bereiken is de volgende onderzoeksvraag opgesteld: Welke ontwikkelingen zijn er nodig om het 3D printen van kleding volwaardig te kunnen toepassen door een modebedrijf dat actief is in de confectie- industrie? 9 AMFI Bachelor Scriptie Kimberly Buis

10 Deelvragen Om mijn onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden zijn er 5 deelvragen gemaakt. Deze deelvragen zullen de structuur van het onderzoek bepalen. 1. Wat wordt er verstaan onder confectie- industrie? 2. Waar ligt in de confectie- industrie ruimte voor verbetering? 3. Wat is de huidige technische status van het 3D printen van kleding en welke ontwikkelingen vinden er plaats op dit gebied? 4. Wat zijn de redenen waarom het 3D printen van kleding (nog) niet veel gedaan wordt? 5. Wat zou het 3D printen van kleding kunnen toevoegen aan de confectie- industrie? METHODOLOGIE Om deze deelvragen te kunnen beantwoorden is er gebruik gemaakt van verschillende onderzoeksmethodes. Hierin zijn primaire en secundaire methodes afwisselend gebruikt. Deelvraag 1 In deze deelvraag is beschreven wat er verstaan wordt onder confectie- industrie. Om dit te doen is voornamelijk gebruik gemaakt van artikelen en boeken over mode en het ontstaan van maatvoeringsystemen, zoals Sizing in Clothing en A History of Ready to Wear Clothing. Daarnaast heb ik een persoonlijk interview met Lisette Vonk gehad over body scanners. Deelvraag 2 Om deze deelvraag te beantwoorden is er voornamelijk gebruik gemaakt van internetbronnen. Hierbij is gekeken naar recente onderwerpen over mode op sites als RTL Nieuws, Milieu Centraal en een Trendrapport van InRetail. Ook heb ik een enquête afgenomen via Facebook. De gemiddelde leeftijd van de ondervraagde groep lag tussen de 20 en 30 jaar en 80% van alle ondervraagden was een vrouw. Deze enquête is terug te vinden in bijlage 1. Deelvraag 3 Deelvraag 3 gaat over het 3D printen en de ontwikkelingen op dit gebied. Hierbij is voornamelijk gebruik gemaakt van sites als Llowlab en 3D Print Magazine. Er worden alleen voorbeelden van mode gebruikt als er genoeg informatie is over de gebruikte techniek en het materiaal. Daarnaast heb ik via de mail contact gehad met Marijke Timmermans, onderzoekster en docent op het Saxion. Met haar heb ik gepraat over de 3D geprinte jurk die zij geproduceerd hebben. Om te laten zien hoe kledingstukken op dit moment geprint worden, heb ik zelf in het Makerslab een stukje geprint dat opgebouwd is uit verbindingen. Op deze manier is duidelijk te zien hoe door het gebruik van verbindingen een hard materiaal flexibel gemaakt kan worden. Ook heb ik geëxperimenteerd met het printen op textiel. Hierdoor is te zien hoe deze techniek eruit ziet en wat 3D printen op deze manier kan toevoegen aan de traditionele confectie- industrie. Deelvraag 4 Bij deze deelvraag zijn subjectieve en objectieve meningen over het 3D printen van kleding gebruikt. Deze zijn onder andere gehaald uit het rapport Computer Couture, wat over het 3D printen van kleding gaat. Daarnaast zijn veel sites als Ground3D en 3D Print Magazine gebruikt om informatie over 3D printen te vinden. Ook heb ik via de mail contact gehad met Carolina van Gerven, docent Product Development op het AMFI, over haar mening over het 3D printen van kleding in de confectie- industrie. AMFI Bachelor Scriptie Kimberly Buis 10

11 Deelvraag 5 Om deze deelvraag te kunnen beantwoorden is er veel gebruik gemaakt van sites die naar de toekomst van het 3D printen kijken, zoals de site van het Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie, 3D Print Magazine en 3D Print Wereld. Tevens is in deze paragraaf een terugkoppeling gemaakt naar paragraaf 2, waarin de problemen van de confectie- industrie genoemd zijn. Op deze manier is er gekeken of het 3D printen van kleding deze problemen zou kunnen verbeteren en/of oplossen. Ook heb ik een body scan van mezelf gemaakt en deze ingevoerd in het ontwerpprogramma Lectra om zo te laten zien hoe kleding gepersonaliseerd kan worden naar het lichaam van de drager. STRUCTUUR Het onderzoek is gestructureerd door de deelvragen, deze vormen allen een eigen hoofdstuk. In het eerste hoofdstuk is gekeken naar de huidige confectie- industrie. Hierin is beschreven wat confectie- industrie betekent en door welke eigenschappen deze wordt gekenmerkt. Het tweede hoofdstuk gaat over de zwaktes van de confectie- industrie, waar ligt in deze industrie nog ruimte voor verbetering. Het derde hoofdstuk is gericht op het 3D printen. Hierin komt naar voren wat er op dit moment allemaal mogelijk is met 3D printen in de mode- industrie en wat er voor ontwikkelingen zijn op dit gebied. Het vierde hoofdstuk is een verklarend hoofdstuk over het 3D printen van kleding. Hierbij wordt gekeken naar de redenen waarom het 3D printen op dit moment (nog) niet veel wordt toegepast. In het laatste hoofdstuk wordt gekeken naar wat het 3D printen van kleding kan toevoegen aan de confectie- industrie. Hierna volgt een conclusie waarin alle hoofdstukken zijn samengevat en de belangrijkste bevindingen benoemd zijn. Er wordt een toekomstbeeld geschetst over de ontwikkelingen die er nodig zijn om het 3D printen van kleding volwaardig te kunnen toepassen door een modebedrijf dat actief is in de confectie- industrie. Als logisch product uit deze scriptie volgt een adviesrapport. Het adviesrapport geeft een aantal concrete aanbevelingen aan modebedrijven over het toepassen van het 3D printen binnen hun onderneming. De modebedrijven voor wie dit adviesrapport bestemd zijn, zijn kleine en startende ondernemingen in de confectie- industrie dus graag iets met 3D printen willen doen. De aanbevelingen zullen zich richten op de printtechniek, het materiaal en het ontwerp. Daarnaast worden de nodige ontwikkelingen op het gebied van 3D printen benoemd en worden de kansen en bedreigingen van implementatie door een modebedrijf beschreven. 11 AMFI Bachelor Scriptie Kimberly Buis

12 Inhoudsopgave VOORWOORD 5 SAMENVATTING 6 INLEIDING 9 AANLEIDING EN DOELSTELLING 9 Deelvragen 10 METHODOLOGIE 10 STRUCTUUR de CONFECTIE- INDUSTRIE HAUTE COUTURE READY-TO-WEAR STANDAARD MATEN MAATSYSTEMEN PASVORM BEOORDELEN VAN PASVORM CONCLUSIE Problemen IN DE CONFECTIE-INDUSTRIE PASVORM MATEN DIE KLEINER UITVALLEN MATEN DIE GROTER UITVALLEN EUROPESE STANDAARD MILIEUBELASTING ARBEIDSOMSTANDIGHEDEN MASSAPRODUCTIE CONCLUSIE de huidige technische status en ontwikkelingen op het gebied van 3D printen TECHNIEKEN TOEPASSINGEN SCHOENEN MEDISCH SIERADEN GADGETS KLEDING D PRINTEN VAN TEXTIEL STRUCTUREN MATERIALEN D PRINTEN OP TEXTIEL Conclusie 45 AMFI Bachelor Scriptie Kimberly Buis 12

13 4. Obstakels voor 3D printen MATERIAAL PRINTERS SOFTWARE CRIMINALITEIT OPSCHALEN CONCLUSIE D printen in DE CONFECTIE- INDUSTRIE KOSTEN VERLAGEN VORMVRIJHEID PERSONALISEREN BODYSCANNING ULTRA PERSONALISED PRODUCTS & SERVICES (UPPS) MILIEUVRIENDELIJK NIEUWE BUSINESSMODELLEN CONCLUSIE 54 CONCLUSIE 56 Discussie en aanbeveling 58 PRODUCT: ADVIESRAPPORT 59 BRONNENLIJST 61 Bijlage AMFI Bachelor Scriptie Kimberly Buis

14 AMFI Bachelor Scriptie Kimberly Buis 14

15 1. de CONFECTIE- INDUSTRIE De mode- industrie is actief op verschillende niveaus. Binnen de modewereld hebben deze niveaus de namen, haute couture, ready- to- wear en massaproductie verworven (Waddell, 2004). De confectie- industrie is een vorm van textielindustrie waarin kleding in grote aantallen gemaakt wordt. Hieronder vallen dus de niveaus ready- to- wear en massaproductie. Deze niveaus zijn ingedeeld op productiesnelheid en omvang. Hierbij is haute couture het hoogste niveau en het meest tijdrovende in termen van geschoolde arbeidskrachten. Het aantal geproduceerde items per collectie is slechts tien of twintig. Het tweede niveau is ready- to- wear, dit niveau produceert op een zeer hoog niveau in veelvouden van honderden of duizenden items. Als laatste niveau komt massaproductie. Massaproductie is het goedkoopste en meest geïndustrialiseerd, deze kan honderdduizend tot miljoenen items produceren. De geschiedenis van deze niveaus is erg verschillend. 1.1 HAUTE COUTURE Haute couture is begonnen rond de 18 e eeuw toen de kunst van het construeren van kledingstukken begon. De term couture is Frans en wordt over het algemeen gebruikt om te verwijzen naar high fashion. Maar in Frankrijk wordt deze term gebruik om te verwijzen naar het op maat maken van kleding door een high- end designer. Het woord haute couture is een Franse uitdrukking voor de op maat gemaakte kledingstukken zelf (Wisegeek, 2016). Om een kledingstuk haute couture te kunnen noemen moet het gemaakt zijn door één van de leden van The Chambre Syndicale de la Haute Couture (St. James, 2012). The Chambre Syndicale de la Haute Couture is een mode- brancheorganisatie die deel uitmaakt van de Fédération Française de la Couture du Prêt- à- Porter des Couturiers et des Créateurs de Mode. Haute couture is speciaal gemaakt naar het lichaam van een specifiek individu. Het is unieke kleding waarvan er meestal maar één bestaat. De kleding wordt gemaakt van kwalitatieve en dure materialen en wordt met extreme aandacht voor detail genaaid door de meest ervaren en bekwame naaisters. Met de term haute couture wordt doorgaans verwezen naar dameskleding maar sommige couture ontwerpers produceren ook een mannencollectie. Zoals bij de meeste industrieën, heeft mode innovatie en bloei nodig. Innovatie is gebaseerd op de inventieve en originele ideeën van ontwerpers om verandering aan te brengen aan de huidige producten. Deze verandering is hetgeen wat de markt gezond en interessant houdt. Zonder deze impuls van vernieuwde ideeën zou de mode snel uitsterven (Waddell, 2004). Met deze nieuwe ideeën wordt het meest geëxperimenteerd in het hoogste level, haute couture. Ready- to- wear vertaalt deze ideeën naar een meer verkoop- en draagbaarder product. De veranderingen en ideeën die gebruikt worden in haute couture en ready- to- wear worden daarna gekopieerd en gebruikt door de massaproductie. Vaak produceren couturebedrijven ook een ready- to- wear collectie. Op deze manier krijgen consumenten het gevoel van het dragen van haute couture maar dan voor een betaalbare prijs (Wisegeek, 2016). 15 AMFI Bachelor Scriptie Kimberly Buis

16 Volgens de definitie van Random House Word Menu wordt de term ready- to- wear gebruikt voor kledingstukken die zijn ontworpen door een high fashion designer (Watson, 2014). Onder high fashion designer wordt een designer van haute couture bedoelt (Springsteel, 2013). 1.2 READY-TO-WEAR Volgens de American Heritage Dictionary van de Engelse taal zijn er twee factoren die van een kledingstuk een ready- to- wear item te maken; standaardmaten en een afgewerkte staat (Watson, 2014). Met de term afgewerkte staat wordt bedoelt dat je een kledingstuk koopt zoals het in de winkel hangt en het meteen kunt dragen, je hoeft er zelf niks meer aan te laten veranderen. Als consument heb je dus geen inspraak in hoe het kledingstuk eruit ziet, je koopt wat er aangeboden wordt. Ready- to- wear en massaproductie kwamen pas eind 19 e eeuw op. Daarentegen is de oorsprong van massaproductie in de kledingindustrie terug te voeren naar de achttiende eeuw. De vele oorlogen en onrust in Europa in die periode hebben geleid tot een groei van de staande legers. Hiermee ontstond ook een groei in de behoefte naar grote hoeveelheden van dezelfde uniformen (Aldrich, 2007). Ready- to- wear is een gevolg van de industriële revolutie en de daarbij gemaakte innovaties in technologie en materialen. Door het ontstaan en gebruik van naaimachines werden de productiekosten lager, de kwaliteit van de producten werd beter en er werd veel tijd bespaard. Door de tijdsbesparing werd het voor consumenten aantrekkelijker om kleding simpelweg te kopen in plaats van te laten maken. Daarnaast lag de prijs van kant en klare kleding ook veel lager dan die van de couture kleding, waardoor het toegankelijker werd voor meer mensen. De volkstelling van de Verenigde Staten de 19 e eeuw kende al duizenden kleermakers. Vele van hen waren al begonnen met het produceren van ready- to- wear kleding en andere begonnen hier kennis mee te maken. Het werd onder de bevolking steeds populairder om modieuze kleding te dragen en deze te bezitten. Naarmate de industrialisatie steeds meer ontwikkelde werd het voor fabrieken steeds makkelijker om voor lage kosten te produceren. Daarnaast nam het aantal mensen dat in staat was om nieuwe kleding te veroorloven zonder dat het oude versleten was sterk toe (Watson, 2014). Als gevolg hiervan ontstond er een groei in de constante behoefte naar nieuwe kleding. Deze behoefte gecombineerd met de goedkopere productiemethodes leidde uiteindelijk tot het ontstaan van steeds sneller wisselende collecties. Tegelijkertijd waren kunst en kleding meer met elkaar aan het samensmelten door de opkomst van modehuizen. Het was slechts een kwestie van tijd voordat deze huizen zouden beginnen met het gebruiken van moderne productiemethoden om zo hun collectie en bekendheid te kunnen vergroten (Watson, 2014). De collecties die hieruit ontstaan zijn de ready- to- wear collecties zoals we nu die kennen. Een voorbeeld van een high fashion designer met een haute couture en een ready- to- wear collectie is Viktor & Rolf. In afbeelding 1 is het verschil tussen deze twee te zien. Het haute couture kledingstuk, links, ziet er uit als een kunstobject. Het ready- to- wear kledingstuk, rechts, ziet eruit als een draagbaar kledingstuk AMFI Bachelor Scriptie Kimberly Buis 16

17 Afbeelding 1: Haute Couture Fall (links) en ready- to- wear (rechts) 2015 Viktor & Rolf. (Vogue, 2015) In het vervolg van dit onderzoek zal met de term confectie- industrie worden verwezen naar het ready- to- wear niveau in de kledingindustrie. 1.3 STANDAARD MATEN Tot aan het begin van de achttiende eeuw bestond de kledingindustrie voornamelijk uit maatkleding. De kleding werd gemaakt door kleermakers. die patronen maakte door de afmetingen van de consument te gebruiken. Dit was een erg arbeidsintensief en vooral duur werk. Maatkleding werd hierdoor alleen door de rijke stadsbewoners op bestelling gemaakt. De armere stadsbewoners en plattelandsgezinnen maakte hun kleding zelf. In deze periode was er nog geen sprake van een probleem in pasvorm van kledingstukken. Doordat het merendeel van alle kleding op maat gemaakt werd was de pasvorm altijd perfect voor de consument die de kleding besteld had. De oorsprong van confectiematen is terug te voeren naar de achttiende eeuw. De vele oorlogen en onrust in Europa in die periode hebben geleid tot een groei van de staande legers. Hiermee ontstond ook een groei in de behoefte naar grote hoeveelheden van dezelfde uniformen (Aldrich, 2007). Door de grote hoeveelheden was het niet mogelijk om deze op maat te maken. Dus om de uniformen geschikt te maken voor de grote verscheidenheid aan lichaamsmaten moest er een maatsysteem bedacht worden. Dit is het begin van het maatsysteem dat we vandaag de dag gebruiken. 17 Afbeelding 2: Benjamin Read, 1815, The Proportionate and Universal Table. 1 borst, taille, dij; 2 halve rug; 3 achterkant nek; 4 holte bij zijnaden; 5 armsgat; 6 halve voorkant of bovenkant van de buitenkant dij; 7 breedte splitsing; 8 armsgaten voor een mantel; 9 voorrand tot schouder punt; 10 diameter voor een mantel (Aldrich, 2007, pp 8). AMFI Bachelor Scriptie Kimberly Buis

18 De kleermakers die de militaire uniformen maakten, zijn de oorspronkelijke bron voor het maken van systematische maattabellen. Door deze bron kon Benjamin Read in 1815 één van de eerste confectiemaattabellen, The Proportionate and Universal Table publiceren. Hierin gebruikte hij tien meetpunten en deze werden genoteerd in inches (Aldrich, 2007), zie afbeelding 2. Door het opschrijven en verzamelen van maten konden uiteindelijke gestandaardiseerde maten worden gemaakt waardoor de pasvorm van ready- to- wear kleding verbeterd kon worden. Echter was de pasvorm van de ready- to- wear kleding op dat moment nog niet optimaal. Dit werd veroorzaakt doordat er toen nog geen duidelijk afgesproken standaarden waren voor maten en patronen. Veel mensen moesten toen na het kopen van kleding hier alsnog aanpassing aan laten maken om voor een goede pasvorm te zorgen. Er was dus behoefte aan een algemeen afgesproken maatsysteem waarin deze standaarden gebundeld werden MAATSYSTEMEN Kleding wordt sinds de negentiende eeuw bijna niet meer op maat gemaakt, maar geproduceerd voor een onbekende consument. Fabrikanten kunnen niet meer gebruik maken van de lichaamsafmetingen van hun consumenten, zij moeten hier nu een schatting van maken. Om deze schatting makkelijker te maken zijn er analyses gemaakt van de lichaamsafmetingen van de bevolking. De hieruit waargenomen variatie in lichaamsafmetingen verhoogt de noodzaak om een maatsysteem te ontwikkelen. Om een maatsysteem te maken voor de gehele bevolking moet deze verdeeld worden in vergelijkbare lichaamsafmetingen (size groups), op deze manier zullen alle individuen in een size group een kledingstuk met dezelfde maat passen. Om deze groepen te maken is het noodzakelijk om meerdere dimensies van het lichaam te combineren, zo worden niet alleen de lichaamsafmetingen bekeken maar ook het lichaamstype. De dimensies die worden gebruikt om deze size groups te vormen worden key dimensions (sleuteldimensies) genoemd (Petrova, 2007). Via deze sleuteldimensies wordt bepaald of een kledingstuk om het lichaam van de consument past of niet. Afhankelijk van het kledingstuk worden verschillende dimensies gebruikt om de juiste maat te berekenen. Dit is niet alleen belangrijk voor de pasvorm maar ook voor de design van het kledingstuk. De dimensies worden opgedeeld in verschillende groepen. Allereerst de primaire dimensies, deze afmetingen zijn het belangrijkst voor de opbouw van het kledingstuk en bepalen hiermee grotendeels de size groups. Voor sommige kledingstukken, bijvoorbeeld broeken, is het gebruik van alleen primaire dimensies niet genoeg om de juiste maat te vormen. In dit geval zullen de primaire dimensies moeten worden aangevuld met secundaire dimensies. Deze delen de primaire dimensies verder op in subgroepen om zo een gedetailleerder beeld te geven van de opbouw van het kledingstuk. Deze subgroepen kunnen waar nodig nog verder worden ingedeeld. Hoe meer dimensies er gebruikt worden, hoe gedetailleerde de size groups kunnen worden omschreven, maar hoe meer kledingmaten er gemaakt moeten worden. Koblyakova (1980 in Petrova, 2007) zei dat de gekozen dimensies zich in meerdere vlakken moeten bevinden, omdat het verschil in lichaamsvormen dan het duidelijkst naar voren komt. Antropometrische studies hebben aangetoond dat horizontale afmetingen (omvang) goed samenhangen en verticale lichaamsafmetingen (lengtes) binnen individuen dit ook doen. Maar horizontale en verticale afmetingen hangen niet goed samen met elkaar (O'Brien en Shelton (1941) en Koblyakova (1974 in Petrova, 2007)). AMFI Bachelor Scriptie Kimberly Buis 18

19 De samenhang tussen verschillende dimensies kan worden bepaald door de correlatiecoëfficiënt. Deze geeft aan of de samenhang tussen de dimensies goed is of niet. Door de correlatiecoëfficiënten tussen paren te vergelijken kan worden bepaald of deze in aanmerking komen als sleuteldimensie. Een voorbeeld hiervan is het eerste wetenschappelijk onderzoek naar lichaamsafmetingen voor de constructie van dameskleding door O'Brien en Shelton (1941). Zij verzamelde 59 lichaamsafmetingen van vrouwen in de Verenigde Staten. Na de metingen werd er door een bivariate verdeling paren gemaakt tussen verschillende afmetingen. O Brien en Shelton (1941) stelde vast dat de best voorspellende dimensies voor het vrouwelijk lichaam, lichaamslengte was voor de lengtedimensies en lichaamsgewicht voor de omvangdimensies. In afbeelding 3a zijn de dimensies lengte en gewicht weergegeven, hierin is te zien dat er nagenoeg geen samenhang is tussen deze dimensies. Daarentegen zijn in afbeelding 3b de dimensies borstomvang en gewicht weergegeven, hierin is een lijn te zien waar uit blijkt dat deze dimensies wel goed samenhangen. Afbeelding 3a; correlatie grafiek tussen lengte en gewicht (SizeUSA, 2004 in Petrova, 2007). Afbeelding 3b; correlatie grafiek tussen borstomvang en gewicht (SizeUSA, 2004 in Petrova, 2007). Statistische analyses van antropometrische gegevens zijn de afgelopen 100 jaar meerder keren uitgevoerd. De resultaten van diverse onderzoeken kunnen per bevolking verschillen en per jaar. Professionals hebben door de resultaten van diverse onderzoeken de belangrijkste dimensies voor de opbouw van kledingstukken kunnen vinden (Petrova, 2007). Deze afgesproken sleuteldimensies zijn verzameld in documenten over kleding dimensionering en maataanduiding gepubliceerd door het ISO. De lichaamsmaten die van belang zijn voor kledingontwerp staan in ISO 8559 (ISO 8559, 1989). Er zijn tientallen ISO normen voor de textielindustrie gepubliceerd. Naast de normen over kleding dimensionering en maataanduiding zijn er ook normen speciaal voor textiel. Deze normen pakken heel diverse onderwerpen binnen de textiel aan; van kleurechtheid tot elasticiteit van vezels en van beoordeling van ontvlambaarheid tot kwantitatieve chemische analyses. Bedrijven kunnen deze normen gebruiken voor een duidelijke en gedetailleerde communicatie naar hun fabrikanten of leveranciers. Maatvoering van kleding start bij de afmetingen van mensen (Daanen, 2014). Omdat confectiekleding bedoeld is voor grote populatie is het lastig om de afmetingen te bepalen. Er bestaat hierbij vaak geen vaste relatie tussen lichaamsmaten en kledingmaten. Om toch een ontwerp te kunnen maken dat passend is voor deze grote populatie wordt er gebruik gemaakt van graderen. Er wordt hierbij eerst een ontwerp gemaakt op een model, dit model heeft idealiter de gemiddelde afmetingen van de populatie. Deze afmetingen worden vervolgens geschaald naar grotere en kleinere maten. 19 AMFI Bachelor Scriptie Kimberly Buis

20 Op basis van de relatie tussen borstomvang en lichaamslengte worden grotere en kleinere maten gemaakt, dit wordt graderen genoemd. Graderen wordt regelmatig standaard ingebouwd in software pakketten voor kledingontwerp, bijvoorbeeld Lectra (Daanen, 2014). Echter brengt graderen ook een groot nadeel met zich mee. Mensen die afwijkende lichaamsvormen hebben, bijvoorbeeld lang en dun, kort en dik, zullen moeite hebben om een passend kledingstuk te vinden. Omdat graderen met proportionele groei gaat zullen deze lichaamsvormen niet binnen de gradatie vallen PASVORM Aan een kledingstuk wordt meestal direct het aspect pasvorm gekoppeld om aan te geven dat het de persoon goed moet passen (Hin, 2006). Dus om te kijken of de maat goed is voor de drager moet er gekeken worden naar de pasvorm. Maar wat betekent pasvorm precies? pas vorm m en vorm, snit: de ~ ve pak (Koenen Woordenboek, 1999) Pasvorm is één van de belangrijkste factoren die van invloed is op het draagcomfort van kleding en de verkoop van kleding. Een goede pasvorm is van cruciaal belang voor het uiterlijk en comfort van kleding en hiermee de tevredenheid van de consument (Shan et al., 2012). Pasvorm verschilt per individu. Een goede pasvorm is afhankelijk van de wat de drager omschrijft als goede pasvorm en hoe zij kun kleding het liefst om hun lichaam dragen. Wil deze bijvoorbeeld liever kleding die nauwsluitend om het lichaam valt of juist wijder om het lichaam valt? De persoonlijke voorkeuren van consumenten worden door tal van factoren beïnvloed. Voorbeelden hiervan zijn; leeftijd, geslacht, lichaamsvorm, modetrends, culturele invloeden. Een verandering in een van deze factoren kan leiden tot een verandering in de persoonlijke voorkeur van pasvorm. De betekenis van pasvorm voor een drager kan dus van tijd tot tijd variëren. Naast de persoonlijke betekenis van een goede pasvorm zijn er ook algemene definities van een goede pasvorm: Je zou een goede pasvorm kunnen definiëren als een goede relatie tussen kledingafmetingen en lichaamsafmetingen (Daanen, 2014, pp 45). Pasvorm is direct gerelateerd naar de anatomie van het menselijk lichaam en de meeste problemen in pasvorm worden veroorzaakt door de rondingen van het menselijk lichaam (Cain, 1950) Pasvorm is een complexe eigenschap welke wordt beïnvloed door mode, stijl en vele andere factoren (Efrat, 1982) Deze uiteenlopende definities van pasvorm weerspiegelen het gebrek aan overeenstemming binnen de kledingindustrie over de definitie van een goede pasvorm. Om mijn onderzoek gericht uit te kunnen voeren gebruik ik de definitie van Daanen, Je zou een goede pasvorm kunnen definiëren als een goede relatie tussen kledingafmetingen en lichaamsafmetingen (2014), als definitie van pasvorm. Afbeelding 4; Doorsnede van de borstomvang waar de toeslag van het kledingstuk is te zien (Daanen, 2014). AMFI Bachelor Scriptie Kimberly Buis 20

21 De door Daanen genoemde relatie wordt toeslag genoemd, dit houdt de ruimte tussen het kledingstuk en het lichaam in. Deze is weergegeven in bovenstaande afbeelding 4. De pasvorm wordt onder andere bepaald door de constructie van het kledingstuk. Volgens Hin (2006) maken de aspecten vormveiligheid en representativiteit van kleding een onlosmakelijk deel uit van pasvorm. Vormveiligheid houdt de mogelijkheid om ergens achter blijven hangen of ergens tussen vast te raken in. De mate van vormveiligheid is afhankelijk van de toeslag van het kledingstuk. Als de toeslag wordt vergroot zal het risico om ergens achter te blijven hangen dus ook vergroten. Echter als deze wordt verkleind treedt er bewegingsbeperking op. Bij het maken van kleding is het daarom belangrijk dat de volledige bewegingsrange van de lichaamsdelen die worden omsloten door de kleding wordt betrokken bij het ontwerp (Daanen, 2014). Een verandering van de toeslag resulteert in een verandering in de pasvorm. Vormveiligheid is voornamelijk van belang bij werk- en kinderkleding. Naast vormveiligheid is volgens Hin representativiteit belangrijk voor de pasvorm (2006). Representativiteit wordt bereikt door de keuze van een bepaald model. Bij een gekozen model hoort een verwachte pasvorm. Deze wordt bepaald door de patronen en het toevoegen van toeslag op verschillende plaatsen in de patroondelen. Door verandering toe te passen in de toeslag en hiermee verandering toe te passen in de patroondelen kan er een ander model ontstaan, met een weer een eigen pasvorm. Het gaat hierbij dus om het design van het kledingstuk. Wat heeft de ontwerper bedoelt met het gekozen model en hoe moet de pasvorm van deze eruit zien? Het is daarom belangrijk dat er voor het beoordelen van de pasvorm wordt gekeken naar het model van het kledingstuk en de hierbij verwachte pasvorm BEOORDELEN VAN PASVORM Om te kunnen beoordelen of de pasvorm van een kledingstuk goed is of niet moet deze getest worden. Dit kan gedaan worden op verschillende manieren, door middel van een fitting en via een bodyscanner. Fitting wordt vooral door grote kledingbedrijven het meeste gebruikt om de pasvorm van kleding te testen. Bij een fitting wordt de kleding gepast op een levend model. Het grootste voordeel van deze methode is dat er gebruikt wordt gemaakt van een echt lichaam (Yu, 2004). Hierdoor kan er ook goed gekeken worden naar de bewegingen van het lichaam en hoe het kledingstuk daarop reageert Daarnaast is de feedback van het model erg belangrijk, deze is namelijk gebaseerd op de ervaring in het kledingstuk. Echter is de feedback van het model erg subjectief en afhankelijk van de persoonlijke voorkeuren van het model (Yu, 2004). Daarom moeten bedrijven die gebruik maken van fitting een goede selectie maken van de modellen en de manier waarop zij pasvorm definiëren. Een manier voor bedrijven om door middel van fitting een zo goed mogelijke beoordeling van pasvorm te krijgen is om een fitting protocol te maken. Hierin kan beschreven worden wat het model tijdens een fitting moet uitvoeren, bijvoorbeeld loop- of zitbewegingen. Het bedrijf kan dan tijdens of na het protocol het kledingstuk en de ervaringen van het model analyseren en hiermee de pasvorm van het kledingstuk beoordelen. Dit protocol kan geschreven worden aan de hand van de functie waarin het kledingstuk zal worden gebruikt, dit kan dus per kledingstuk en per industrie veranderen. 21 AMFI Bachelor Scriptie Kimberly Buis

22 Afbeelding 5; Exercise Protocol gemaakt door Huck et al (1997, 1999 in Yu, 2004) om de pasvorm van beschermende overals te beoordelen. Een voorbeeld hiervan is het Exercise protocol van Huck et al (1997, 1999 in Yu, 2004). Huck beoordeelde beschermende overals en om dit te doen stelde hij een protocol op waar het kledingstuk aan moest voldoen. Dit protocol is uitgewerkt in een tabel, zie Afbeelding 5. Onderzoekers observeerde het model tijdens de oefeningen en elk model was gevraagd om een beoordelingsformulier in te vullen over de aanvaardbaarheid van het kledingstuk. Echter is het opstellen van een protocol voor fittings niet voor alle kledingbedrijven noodzakelijk. Kleding dat wordt geproduceerd met als doel om in het dagelijks leven gebruikt te worden zal aan minder strenge eisen hoeven als werkkleding. Daarom zal er vaak bij dagelijkse kleding geen protocol worden gebruikt en bij werkkleding wel. Naast een fitting met een levend model kan er ook gebruik worden gemaakt van virtueel passen. Hierbij wordt een 3D bodyscan een persoon in relatie gebracht met een kledingpatroon in een software programma dat daartoe de mogelijkheden biedt, zoals het ontwerp systeem Lectra Modaris (Daanen, 2014). Nam et al. (2005), vinden bodyscannen een handige en nauwkeurige manier om de pasvorm van een kledingstuk te beoordelen. Het maken van een bodyscan kan op verschillende manier gedaan worden. Er zijn diverse scanners die een bodyscan kunnen maken, er zijn grof gezegd twee soorten bodyscanners; statische en handheld scanners. Statische scanners zijn scanners die vast staan. Hierin zijn weer verschillende soorten, als infrarood en laserscanners (Vonk, Lab coördinator HvA, ). Handheld scanners zijn zoals het woord al zegt in de hand vast te houden, deze scanners kun je bewegen. Een voorbeeld hiervan is een scan via je telefoon of laptop. De sensoren in bodyscanners worden steeds goedkoper en ook steeds meer geïntegreerd in laptops en tablets, hierdoor wordt het gemakkelijker om thuis scans te maken (Vonk, Lab coördinator HvA, ). Tijdens een bodyscan wordt er in enkele seconden een accurate kopie van het menselijk lichaam gemaakt, zie afbeelding 6. Deze kopie kan worden geplaatst in een systeem als Lectra Modaris. De patronen van een kledingstuk worden digitaal ingelezen en kunnen dan virtueel gepast worden op de gemaakte 3D scan. Afbeelding 6: Weergave van een 3D bodyscan als puntenwolk (links), mesh (midden) en vast object (rechts)(daanen, 2014). AMFI Bachelor Scriptie Kimberly Buis 22

23 Om een realistische valling van de stof te verkrijgen (draping) moeten enkele fysieke parameters van de stof worden ingegeven, zoals de rekbaarheid (Daanen, 2016). Er zijn verschillende systemen waarmee je deze parameters van de gewenste stof kunt berekenen en in het ontwerpsysteem kunt plaatsen. Door de kleding virtueel te passen op een gescand lichaam kun je zien hoe het kledingstuk en de stof valt op het lichaam en of deze de gewenste toeslag heeft. Om de toeslag weer te geven wordt de loodrechte afstand tussen de huid en de kleding berekend en weergegeven met kleurcodering, zie afbeelding 7. Als de toeslag die wordt weergegeven niet de gewenste toeslag is kan deze veranderd worden in het patroon en meteen opnieuw virtueel gepast worden, tot het gewenste resultaat is bereikt. Afbeelding 7: Toeslag voor een broek. Afstand ligt tussen 0cm (rood) en 5cm (blauw)(daanen, 2014). Naast een accurate kopie van het lichaam geeft de 3D bodyscan ook een digitaal schema met alle lichaamsmaten van de gescande persoon. Hierdoor kunnen er makkelijk en vooral heel snel databases worden gemaakt met lichaamsmaten van populaties of geselecteerde groepen mensen. Een van de grote voordelen van virtueel passen ten opzichte van een fitting met een levend model is dat je tijdens het ontwerpen altijd kan kijken naar hoe de kleding staat op je model (Vonk, Lab coördinator HvA, ). Bij een fitting op een levend model moet je eerst een afspraak maken en vaak wachten op een nieuw sample voordat er weer gepast kan worden. Maar bij virtueel passen kan je altijd terug naar je model, dit maakt het ontwerpproces makkelijker en sneller. Een groot nadeel van het virtueel passen is dat het bedrijven een grote investering is. Het aanschaffen van de bodyscanner en het softwaresysteem kost natuurlijk veel geld. Maar eigenlijk moet het hele ontwerp proces omgegooid worden, dit is dus een risico voor bedrijven, zij moeten dit durven (Vonk, Lab coördinator HvA, ). Het virtueel passen staat nog in zijn kinderschoenen en wordt dit nog door weinig kledingbedrijven gebruikt, maar het heeft potentie om goed inzicht te geven in de relatie tussen een mens en zijn kledingstuk (Daanen, 2014). 1.4 CONCLUSIE De mode- industrie is onderverdeeld in verschillende niveaus, haute couture, ready- to- wear en massaproductie (Waddell, 2004). In dit onderzoek zal met de term confectie- industrie worden verwezen naar het ready- to- wear niveau in de mode industrie. Volgens de American Heritage Dictionary van de Engelse taal zijn er twee factoren die een van kledingstuk een ready- to- wear item maken; standaardmaten en een afgewerkte staat (Watson, 2014). Met afgewerkte staat wordt bedoelt dat de consument een kledingstuk koopt zoals de confectie- industrie aanbied en deze zelf niet hoeft te veranderen. Met standaardmaten wordt bedoelt dat de kleding volgens een afgesproken maatsysteem in maten verdeeld is. Helaas is de pasvorm van dit maatsysteem niet voor iedereen geschikt. De kleding wordt ontworpen op een model dat de gemiddelde afmetingen van een populatie heeft. Deze afmetingen worden groter en kleiner gemaakt om zo meerdere maten te creëren, dit heet graderen. Als een persoon een afwijkende lichaamsvorm heeft dan het gemeten model zal de pasvorm van het kledingstuk hierdoor dus minder goed zitten op deze persoon. Pasvorm kan gedefinieerd worden als de relatie tussen kledingafmetingen en lichaamsafmetingen, dit wordt toeslag genoemd. Echter is een goede pasvorm afhankelijk van de wat de drager omschrijft als goede pasvorm en hoe zij kun kleding het liefst om hun lichaam dragen, dit verschilt dus per drager. 23 AMFI Bachelor Scriptie Kimberly Buis

24 2. Problemen IN DE CONFECTIE- INDUSTRIE In welke industrie je ook kijkt, er is altijd ruimte voor verbetering. Maar waar ligt deze ruimte in de confectie- industrie? Om deze vraag te beantwoorden heb ik ervoor gekozen om te kijken naar problemen en tekortkomingen in de confectie- industrie die op dit moment actueel zijn. Om deze actuele problemen te vinden heb ik gekeken naar de media, een enquête afgenomen en een interview gehouden met iemand werkzaam in de mode- industrie. 2.1 PASVORM In de door mij afgenomen enquête is naar voren gekomen dat voor de ondervraagde groep de belangrijkste factor voor het kopen van een kledingstuk de belangfactor pasvorm is, afbeelding 8. Vervolgens spelen prijs en kwaliteit de belangrijkste factoren in de keuze voor het kopen van een kledingstuk. Ook is gebleken dat voor mijn alle ondervraagden een goede pasvorm zeer belangrijk is. Echter komt uit de enquête naar voren dat en goede pasvorm niet voor iedereen een standaard is. Sommige ondervraagden hebben aangegeven dat zij problemen hebben met het vinden van de juiste maat. Afbeelding 8: Resultaten enquête afgenomen door Kimberly Buis op ; belangfactor voor het kopen van een kledingstuk (bijlage 1). Ook is in de enquête is naar voren gekomen dat deze maatproblemen niet voor iedereen gelden. De meeste maatproblemen doen zich voor bij vrouwen, afbeelding 9. Mannen hebben over het algemeen minder last van dit probleem. Dit wordt waarschijnlijk veroorzaakt doordat de kleding van vrouw vaak getailleerd valt en bij mannen dit meestal niet het geval is. Afbeelding 9: Resultaten enquête afgenomen door Kimberly Buis op ; maatproblemen man t.o.v. vrouw (bijlage 1). Daarnaast blijkt uit de resultaten van de door mij afgenomen enquête dat 80% van de ondervraagden bij verschillende kledingmerken een andere maat koopt (bijlage 1). Dit verschijnsel wordt veroorzaakt door vanity sizing. Vanity sizing houdt in dat kleding merken hun maten veranderen naar hun doelgroep. Hierdoor zal een M bij de ene winkel kleiner of groter kunnen zijn dan een M in een andere winkel. Het wordt hierdoor voor consumenten erg ingewikkeld om kleding te kopen, de producten hebben niet de pasvorm die verwacht wordt. AMFI Bachelor Scriptie Kimberly Buis 24