Economische analyse internationale werknemers, studenten en zelfstandigen in Nederland. Regiorapportage Gelderland/Food Valley

Transcriptie

1 Economische analyse internationale werknemers, studenten en zelfstandigen in Nederland Regiorapportage Gelderland/Food Valley OPGESTELD IN OPDRACHT VAN: Ministerie van Economische Zaken (EZ) en negen expat centers in Nederland OPGESTELD DOOR: Adres: Valkenburgerstraat ND Amsterdam Telefoon: Fax: Website:

2 TITEL RAPPORT: Economische analyse internationale werknemers, studenten en zelfstandigen in Nederland. Regiorapportage Gelderland/Food Valley STATUS RAPPORT: Definitief eindrapport DATUM: 30 juni 2015 OPDRACHTGEVER(S): Ministerie van Economische Zaken, Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA) Gemeente Amsterdam, Amsterdam In Business (AIB) Expatcenter Food Valley/ Provincie Gelderland Holland Expat Center South Stichting Rotterdam Partners Gemeente Den Haag, The Hague International Centre (THIC) Expat Center Leiden International Welcome Center North (IWCN) Expat Center Utrecht Expat Center Twente PROJECTTEAM DECISIO: Gerwin van der Meulen, projectleider onderzoek Mathieu Wijnen, adviseur Raisa Knibbe, adviseur Marc Holleman, adviseur MET DANK AAN: Belastingdienst Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) Ministerie van Buitenlandse Zaken, Directie Kabinet en Protocol Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen Regiorapport Food Valley

3 Inhoud Infographics regio Food Valley en provincie Gelderland 4 1 Inleiding Aanleiding Vraagstelling Geografische afbakening Leeswijzer Internationale werknemers Aantal economisch-actieve internationale werknemers Kenniswerkers en arbeidsmigranten Kenniswerkers Arbeidsmigranten Instroom, uitstroom en duur economische activiteit Jaarlijkse instroom van internationale werknemers Jaarlijkse uitstroom van internationale werknemers Duur van economische activiteit van internationale werknemers Land van herkomst van internationale werknemers Land van herkomst Kenniswerkers Arbeidsmigranten Geslacht, leeftijd, woonsituatie, woning Geslacht Leeftijd Burgerlijke staat Kinderen Woning: huur, koop en WOZ-waarde koopwoning Regionale spreiding internationale werknemers: werken Regionale spreiding internationale werknemers: wonen Woon-werk balans en pendel van internationale werknemers Inkomen Kenniswerkers Arbeidsmigranten Sectoren Kenniswerkers Arbeidsmigranten Internationale studenten Aantal internationale studenten Geslacht, leeftijd en nationaliteit Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen Regiorapport Gelderland/Food Valley 2

4 3.2.1 Geslacht Leeftijd Nationaliteit Opleiding Opleidingsinstelling WO Opleidingsinstelling HBO Type onderwijs Actuele opleiding Fase van opleiding Duur van inschrijving per jaar Instroom, uitstroom en duur van opleiding Jaarlijkse instroom van internationale studenten Jaarlijkse uitstroom van internationale studenten Verblijfsduur van internationale studenten Regionale spreiding internationale studenten: wonen Regionale spreiding internationale studenten: vestiging opleiding Internationale zelfstandigen Aantal internationale zelfstandigen Leeftijd Geslacht Nationaliteit Burgerlijke staat Woning: huur, koop en WOZ-waarde koopwoning Regionale spreiding internationale zelfstandigen: wonen Omzet Overall analyse en conclusies Internationale werknemers Internationale studenten Internationale zelfstandigen Bijlage 1: verantwoording 53 B 1.1 Aanpak van het onderzoek B 1.2 Gehanteerde definities B 1.3 Regio-indelingen Bijlage 2: overzicht sectoren 58 Bijlage 3: overzicht CROHO 60 Bijlage 4: Duiding ontwikkeling aantal kenniswerkers 61 Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen Regiorapport Gelderland/Food Valley 3

5 Infographics regio Food Valley en provincie Gelderland Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen Regiorapport Gelderland/Food Valley 4

6 Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen Regiorapport Gelderland/Food Valley 5

7 1 Inleiding 1.1 Aanleiding Door onze geografische ligging en de Nederlandse economische bedrijvigheid is een internationale oriëntatie meer dan eens noodzakelijk. Hierbij spelen diverse aspecten een belangrijke rol, zoals: De beschikbaarheid van voldoende en goed geëquipeerde werknemers in een goed functionerende arbeidsmarkt De toename van de export van Nederlandse goederen en diensten De toenemende (internationale) mobiliteit van studenten Het behouden en aantrekken van buitenlandse bedrijven die vanuit Nederland (willen) opereren Tegen deze achtergrond zijn er in Nederland diverse expat centers actief met als doel een snellere en betere dienstverlening tot stand te brengen voor bedrijven en werknemers uit het buitenland die zich in Nederland willen vestigen. Een expat center faciliteert onder meer een vlotte aanvraag van benodigde verblijfsdocumenten en de inschrijving in de Basisregistratie Personen (BRP) in samenwerking met gemeenten en IND. Daarnaast bieden expat centers uiteenlopende informatie over huisvesting, financiën, belastingen, onderwijs en dergelijke. De expat centers in Nederland voorzien hiermee in een belangrijke behoefte bij bedrijven, (internationale) organisaties en instellingen (zoals universiteiten en ziekenhuizen). Om deze (intermediaire) rol te kunnen vervullen en om in de toekomst effectief (arbeidsmarkt)beleid te kunnen voeren is betere kennis van de internationale community noodzakelijk. De Nederlandse expat centers zijn, samen met het Ministerie van Economische Zaken/Netherlands Foreign Investment Agency (EZ/NFIA) en de Belastingdienst, verenigd in het landelijke expat desk overleg. Vanuit dit overleg is, door EZ/NFIA en in samenwerking met de regionale expat desks, het initiatief genomen tot het landelijke en regionale onderzoek naar internationale werknemers, studenten en zelfstandigen in Nederland. Dit onderzoek is uitgevoerd door Decisio (Economisch onderzoek en advies te Amsterdam). 1.2 Vraagstelling Voor het landelijke en regionale onderzoek zijn de volgende onderzoeksvragen geformuleerd: 1. Hoeveel internationale werknemers, studenten en zelfstandigen zijn er in Nederland? Welke relevante subsegmenten kunnen we hierbinnen onderscheiden? 2. Wat zijn de meest relevante ontwikkelingen geweest gelet op de sociaal-demografische kenmerken van internationale werknemers, studenten en zelfstandigen (bijvoorbeeld wanneer het gaat nationaliteit, geslacht, leeftijd, woonsituatie, doel van verblijf)? 3. Wat zijn de meest relevante ontwikkelingen geweest gelet op de economische kenmerken van internationale werknemers, studenten en zelfstandigen (bijvoorbeeld wanneer het gaat inkomen, sector waarin werkzaam)? Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen Regiorapport Gelderland/Food Valley 6

8 4. Welke ontwikkeling(en) van regionale verdelingen van internationale werknemers, studenten en zelfstandigen zijn relevant? Het landelijke en regionale onderzoek is uitgevoerd voor de periode 2009 tot en met 2013 (5 onderzoeksjaren). In de bijlage van dit rapport is een verantwoording opgenomen van de aanpak van het onderzoek en de gehanteerde definities. 1.3 Geografische afbakening Voor dit voorliggende rapport geldt de volgende, geografische afbakening: Regio Gelderland/Food Valley, met daarin de provincie Gelderland, de gemeenten Arnhem, Nijmegen, Ede en Wageningen en de Regio Food Valley (bestaande uit 8 gemeenten). Naast dit onderzoek voor de Regio Food Valley heeft Decisio onderzoek verricht naar en regiorapporten opgesteld voor (met daarbij de verschillende geografische uitsplitsingen): Nederland totaal: met daarbij uitsplitsingen voor de 12 provincies. Regio Amsterdam: de provincies Noord-Holland en Flevoland, de gemeente Amsterdam en de Metropoolregio Amsterdam (bestaande uit 36 gemeenten). Regio Rotterdam: de provincie Zuid-Holland en het werkgebied van Stichting Rotterdam Partners (bestaande uit een selectie van postcodegebieden in de Rotterdamse regio). Regio Zuid-Nederland: de provincies Noord-Brabant en Limburg en de gemeenten Eindhoven, Breda, Veldhoven, Tilburg en Maastricht. Regio Den Haag: provincie Zuid-Holland, de regio Haaglanden (bestaande uit 9 gemeenten), de regio 070 (bestaande uit 4 gemeenten) en de regio 015 (bestaande uit 1 gemeente: Delft). Regio Leiden: de Leidse regio (bestaande uit 6 gemeenten). Regio Noord-Nederland: de provincies Fryslân, Groningen en Drenthe en de gemeenten Groningen, Assen, Eemsmond, Emmen, Heerenveen, Leeuwarden, Smallingerland, Hoogezand-Sappemeer en Ten Boer. Regio Twente (alleen als tabellenboek): de provincie Overijssel en de gemeenten Hengelo, Enschede, Almelo, Borne, Oldenzaal, Hof van Twente, Deventer en Zwolle. Regio Utrecht (alleen als tabellenboek): de provincie Utrecht en de gemeenten Utrecht, Nieuwegein, Amersfoort, Stichtse Vecht en De Bilt. Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen Regiorapport Gelderland/Food Valley 7

9 1.4 Leeswijzer In dit rapport stellen we voor Gelderland/Regio Food Valley achtereenvolgens aan de orde: Hoofdstuk 2: in dit hoofdstuk gaan we nader in op de internationale werknemers en hun meest belangrijke sociaal-demografische en economische kenmerken. Verder schetsen we in dit hoofdstuk het beeld van het aantal geprivilegieerden. Hoofdstuk 3: in dit hoofdstuk schetsen we het beeld van de ontwikkeling van het aantal internationale studenten. Daarbij komt onder meer aan bod: het aantal internationale studenten, hun opleiding, jaarlijkse in- en uitstroom en de regionale spreiding. Hoofdstuk 4: In dit hoofdstuk gaan we nader in op de internationale zelfstandigen. Daarbij stellen we onder meer het volgende aan de orde: aantal internationale zelfstandigen, regionale spreiding, sectoren en omzet. Hoofdstuk 5: in dit hoofdstuk presenteren we onze overall analyse en conclusies van het onderzoek. In de bijlagen bij dit rapport is een verantwoording opgenomen van de aanpak van het onderzoek en de gehanteerde definities. Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen Regiorapport Gelderland/Food Valley 8

10 2 Internationale werknemers In dit hoofdstuk gaan we nader in op de internationale werknemers en hun meest belangrijke sociaaldemografische en economische kenmerken. Verder schetsen we in dit hoofdstuk het beeld van het aantal internationale geprivilegieerden in de Food Valley. Definities: in dit hoofdstuk worden meerdere definities gehanteerd. Deze definities zijn: Economisch-actieve, internationale werknemer: een economisch-actieve, internationale werknemer is een persoon in loondienst bij een in Nederland gevestigde organisatie waarvoor loonheffing is betaald aan de Belastingdienst. Daarnaast geldt dat deze persoon alleen een buitenlandse nationaliteit heeft; oftewel deze persoon heeft niet de Nederlandse nationaliteit. Kenniswerker: een kenniswerker is een economisch-actieve werknemer. Daarnaast is voor kenniswerkers een minimale looneis gesteld (fiscaal loon: loon voor belastingen) voor twee leeftijdsgroepen en een minimaal aantal SV-dagen (Sociale Verzekeringen). De minimale looneisen per jaar per leeftijdsgroep zijn: Leeftijd < 30 jaar jaar Arbeidsmigrant: een arbeidsmigrant is een economisch-actieve, internationale werknemer. Indien een economisch-actieve, internationale werknemer geen kenniswerker is (zie voorgaande definitie) dan is deze persoon gerekend tot de groep arbeidsmigranten. Een nadere toelichting op de aanpak van het onderzoek, methode, databronnen etc. is opgenomen in de bijlagen van dit rapport. 2.1 Aantal economisch-actieve internationale werknemers Aantal economisch-actieve internationale werknemers gestegen: Gelderland +74%, Food Valley +101% In 2013 telde de provincie Gelderland economisch-actieve internationale werknemers. In de regio Food Valley, waar vijf van de 8 deelnemende gemeenten in de provincie Gelderland is gelegen, waren dit er Tussen 2009 en 2013 is de gemiddelde jaarlijkse groei in de provincie Gelderland 15% met een piek tussen 2010 en In de Regio Food Valley, is de gemiddelde jaarlijkse groei hoger (bijna 19%). De gemiddelde jaarlijkse groei in Nederland is 12,5%. De gemiddelde jaarlijkse groei van de in beeld gebrachte gemeenten is in Nijmegen veruit de grootste gemiddelde groei van economisch actieve internationale werknemers (15 %) en in Ede de laagste (2%). Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen Regiorapport Gelderland/Food Valley 9

11 Tabel 2.1 Aantal economisch-actieve internationale werknemers (per 31/12) naar werkregio, Gelderland (+8%) (+44%) (+9%) (+3%) Arnhem (+12%) (+17%) (+11%) (-6%) Nijmegen (+8%) (+43%) (+9%) (+3%) Ede (-8%) (+29%) (-10%) (+2%) Wageningen (+12%) (+15%) (+3%) (-3%) Regio Food Valley (+6%) (+40%) (+19%) (+14%) Nederland (+6%) (+28%) (+14%) (+2%) 2.2 Kenniswerkers en arbeidsmigranten Aandeel kenniswerkers t.o.v. het aandeel arbeidsmigranten tussen 2009 en 2013 gedaald In 2013 behoorde 11% van de economisch-actieve internationale werknemers in Gelderland tot de subgroep kenniswerkers en 89% tot de internationale arbeidsmigranten. In 2009 was deze verhouding nog 21 resp. 79%. In absolute zin nam het aantal kenniswerkers tussen 2009 en 2013 af met 271 personen een daling van 5,5%. Het aantal arbeidsmigranten groeide in dezelfde periode met , een toename van 94%. In 2013 behoorde 12% van de economisch-actieve internationale werknemers in de Regio Food Valley tot de subgroep kenniswerkers en 88% tot de internationale arbeidsmigranten. In 2009 was deze verhouding 26 resp. 74%. In absolute zin nam het aantal kenniswerkers tussen 2009 en 2013 af met 95 personen; een daling van 8%. Het aantal arbeidsmigranten groeide in dezelfde periode met 4.803; een stijging van 140% Kenniswerkers Afname aantal kenniswerkers tussen : Gelderland 5,5% en Regio Food Valley 8% In Gelderland nam het aantal economisch-actieve internationale kenniswerkers tussen 2009 en 2013 af met 271 (5,5%). In de Regio Food Valley nam het aantal kenniswerkers tussen 2009 en 2013 af met 95 (8%). Dit is voornamelijk het gevolg van de sterke afname van het aantal internationale kenniswerkers tussen 2012 en De afname van het aantal kenniswerkers tussen sluit aan bij de landelijke trend, maar is in Gelderland de regio Food Valley nog sterker. Een aantal variabelen verklaart deze ontwikkeling. Een verdere uitwerking is opgenomen als bijlage 4 in dit rapport. In Ede en Wageningen is het aantal kenniswerkers tussen 2009 en 2013 afgenomen met 40 (15%) resp. 66 (16%). In Arnhem en Nijmegen is het aantal kenniswerkers tussen 2009 en 2013 toegenomen met 160 (31%) resp. 98 (14%). Het landelijk gemiddelde in Nederland laat tussen 2009 en 2013 een groei zien van 13% in het aantal kenniswerkers. Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen Regiorapport Gelderland/Food Valley 10

12 Tabel 2.2 Aantal economisch-actieve internationale kenniswerkers (per 31/12) naar werkregio, Gelderland (+6%) (+14%) (+4%) (-25%) Arnhem (+16%) 728 (+20%) 812 (+12%) 684 (-16%) Nijmegen (+18%) 902 (+8%) 992 (+10%) 809 (-18%) Ede (+2%) 269 (-1%) 267 (-1%) 228 (-15%) Wageningen (+12%) 484 (+3%) 475 (-2%) 354 (-25%) Regio Food Valley (+3%) (+11%) (+3%) (-22%) Nederland (+13%) (+14%) (+6%) (-18%) Promovendi Een promovendus (PhD-er) is een persoon die door een geaccrediteerde onderwijsinstelling formeel erkend is als een persoon die uitzicht heeft op een promotie tot een academische graad van doctor. In Nederland zijn ook vele internationale promovendi actief; vaak zijn zij als werknemer met een arbeidsovereenkomst in dienst van een hoger onderwijsinstelling in Nederland of bijvoorbeeld binnen het bedrijfsleven. Als zodanig is deze groep internationale werknemers in het onderzoek geïdentificeerd op basis van de fiscale loongegevensdata van de Belastingdienst. Er zijn echter ook internationale promovendi in Nederland actief die niet in dienst zijn als werknemer van een hoger onderwijsinstelling of van een andere instelling in Nederland (dit zijn de zogenaamde contractpromovendi of buitenpromovendi ). Financiering verloopt veelal vanuit het land van herkomst; bijvoorbeeld middels een beurs (van bijvoorbeeld de EU of een buitenlandse universiteit). Daarnaast zijn er internationale promovendi zonder arbeidsovereenkomst of zonder internationale beurs. Zij komen derhalve allen niet voor bij de fiscale loongegevens van de Belastingdienst. Om inzicht te krijgen in de omvang van de groep internationale promovendi zonder arbeidsovereenkomst is een beknopte inventarisatie uitgevoerd op basis van publiek beschikbare gegevens. Hieruit ontstaat het beeld dat er geen volledig, betrouwbaar overzicht bestaat van de groep internationale promovendi zonder arbeidsoverkomst. Het strekt tot aanbeveling om dit via aanvullend onderzoek in kaart te brengen. De volgende gegevens zijn wel bekend: Het aantal onbezoldigde PhD ers met een niet-nederlandse nationaliteit bij Maastricht University bedraagt op 31 december 2013 in totaal: 52 (bron: Maastricht University). Het aantal not on payroll PhD-ers met een niet Nederlandse nationaliteit bij TU Eindhoven was op 31 december 2013 in totaal: 253 (bron: TU Eindhoven). Van dit aantal is niet bekend of zij wellicht elders een arbeidsovereenkomst hebben. Het aantal bursalen op 31 december 2013 in de provincie Gelderland was in totaal 824; verdeeld over Radboud Universiteit (220), KNAW-NIOO (27), Radboud UMC (250) en Wageningen UR (327). Het aantal bursalen op 22 mei 2015 bij de Rijksuniversiteit Groningen was in totaal 462. Het betreft hier echter alleen de PhD-ers/bursalen non-eu (bron: Rijksuniversiteit Groningen). Voor de overige regio s/universiteiten kon geen overzicht van PhD-ers/bursalen achterhaald worden. Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen Regiorapport Gelderland/Food Valley 11

13 2.2.2 Arbeidsmigranten Toename aantal arbeidsmigranten tussen : Gelderland 94%, Regio Food Valley 130% Het aantal economisch-actieve internationale arbeidsmigranten in Gelderland is tussen 2009 en 2013 met 94% toegenomen en in de Regio Food Valley zelfs met 130%. Dit is ruim boven de groei op landelijk niveau (71%). Tabel 2.3 Aantal economisch-actieve internationale arbeidsmigranten (per 31/12) naar werkregio, Gelderland (+8%) (+51%) (+10%) (+8%) Arnhem (+10%) (+16%) (+11%) (-3%) Nijmegen (+4%) (+62%) (+9%) (+10%) Ede (-11%) (+40%) 905 (-12%) 972 (+7%) Wageningen (+12%) 575 (+27%) 612 (+6%) 703 (+15%) Regio Food Valley (+7%) (+49%) (+23%) (+22%) Nederland (+3%) (+33%) (+16%) (+8%) 2.3 Instroom, uitstroom en duur economische activiteit Jaarlijkse instroom van internationale werknemers Definities: in deze paragraaf worden meerdere definities gehanteerd. Deze definities zijn: Instroom: met instroom wordt bedoeld dat een internationale werknemer economisch-actief wordt/is. Oftewel, er vindt afdracht van loonheffing aan de Belastingdienst plaats. Instroom betekent derhalve niet altijd dat een internationale werknemer instroomt in Nederland; het kan namelijk ook zijn dat de internationale werknemer al in Nederland gevestigd is maar van economisch-inactief economisch-actief wordt. Uitstroom: met uitstroom wordt bedoeld dat een internationale werknemers economisch-inactief wordt/is (zie ook voorgaande definitie van instroom ). Duur economische activiteit: de periode waarin daadwerkelijk loonheffing wordt betaald door de economisch-actieve, internationale werknemer. Een nadere toelichting op de aanpak van het onderzoek, methode, databronnen etc. is opgenomen in de bijlagen van dit rapport. Instroom internationale werknemers na 2011 stabiel; een op vijf internationale werknemers stroomt in de regio Food Valley Van 2010 tot en met 2013 stroomden in totaal internationale werknemers in Gelderland, waarvan (7%) in Arnhem, (9,5%) in Nijmegen, (3%) in Ede en (2%) in Wageningen. Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen Regiorapport Gelderland/Food Valley 12

14 Tabel 2.4 Instroom economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, Gelderland Arnhem Nijmegen Ede Wageningen Regio Food Valley Nederland Polen dominant land van herkomst in instroom van Gelderland en de Regio Food Valley Meer dan de helft van de totale instroom in Gelderland tussen 2009 en 2013 heeft als herkomstland Polen. In De Regio Food Valley is dit 73%. In vergelijking met de herkomstlanden van de instroom op Nederlandse schaal is het aandeel Polen in de instroom in Gelderland en de regio Food Valley een stuk sterker. Tabel 2.5 Top 5 herkomstlanden instroom economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5 Gelderland Polen (60%) Duitsland (5%) Hongarije (5%) Slowakije (4%) Turkije (3%) Regio Food Valley Polen (73%) Hongarije (3%) Duitsland (3%) Slowakije (2%) China (2%) Nederland Polen (49%) Duitsland (5%) Turkije (4%) Hongarije (3%) VK(3%) * Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%. Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio Jaarlijkse uitstroom van internationale werknemers Uitstroom internationale medewerkers structureel lager dan instroom; wel een stijgende lijn Tussen 2010 en 2013 stroomden in Gelderland bijna internationale werknemers uit, waarvan 3,5% uit Ede en 2,4% uit Wageningen. De uitstroom vanuit Gelderland en de regio Food Valley is minder hard gegroeid dan de uitstroom van het Nederlands gemiddelde. Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen Regiorapport Gelderland/Food Valley 13

15 Tabel 2.6 Jaarlijkse uitstroom economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, Gelderland Arnhem Nijmegen Ede Wageningen Regio Food Valley Nederland Polen in uitstroom van Gelderland en de Regio Food Valley een dominante nationaliteit Ruim de helft van de totale uitstroom tussen 2009 en 2013 heeft als herkomstland Polen, zowel in de provincie Gelderland als in de regio Food Valley. In Nederland is dit aandeel gemiddeld kleiner. Tabel 2.7 Top 5 herkomstlanden uitstroom economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5 Gelderland Polen (52%) Duitsland (8%) Hongarije (6%) Turkije (4%) Slowakije (4%) Regio Food Valley Polen (57%) Hongarije (6%) Duitsland (6%) Turkije (4%) Marokko (2%) Nederland Polen (39%) Duitsland (7%) Turkije (6%) VK(5%) Hongarije (3%) * Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100% Duur van economische activiteit van internationale werknemers Vestigingsduur internationale werknemers neemt af Op basis van de in- en uitstroom tussen 2010 en 2013 kunnen we nagaan hoe lang de economischactieve internationale werknemer in Gelderland blijft wonen en/of werken. Het algemene beeld is dat een steeds groter aandeel na het eerste jaar uitstroomt. Van de studenten die in 2009 of 2010 is gestart is bijna 70% na 1 jaar nog in Gelderland. In 2011 is dit nog maar 61% en in %. Hierin zit echter wel een vertekening de internationale werknemers met startjaar 2009 zijn niet per se pas dat jaar ingestroomd. Een aanzienlijk deel van deze groep was al langer economisch actief in Gelderland. Dit verklaart de relatief lage uitstroom in de daarop volgende jaren, waarin een relatief groter deel van de recent ingestroomde internationale werknemers na korte duur weer uitstroomt. Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen Regiorapport Gelderland/Food Valley 14

16 Tabel 2.8 Duur economische activiteit internationale werknemers, werkregio Gelderland, Startjaar 1 jaar 2 jaar 3 jaar 4 jaar % 52% 42% 33% % 52% 39% % 41% % De gemiddelde contractduur is in de periode afgenomen. De economisch actieve internationale werknemer in de provincie Gelderland hadden in 2009 een contract van gemiddeld 9,5 maanden. In 2013 duurde het gemiddelde contract nog 7,1 maanden. In de regio Food Valley was dit resp. 9,1 en 7, Land van herkomst van internationale werknemers Land van herkomst Overgrote deel van de internationale werknemers komt uit Polen In 2013 zijn economisch actieve internationale werknemers wonend en werkend in Gelderland en in de Regio Food Valley. Het grootste deel van deze groep (bijna 50% in Gelderland en 60% in de Regio Food Valley) heeft de Poolse nationaliteit. Van de vier in beeld gebrachte steden is enkel in Wageningen, niet Polen maar Duitsland het grootste herkomstland van internationale werknemers. De top-5 nationaliteiten in de regio heeft betrekking op bijna 70% van de totale populatie internationale werknemers in Ook volgens het Nederlandse gemiddelde komen de meesten economisch actieve internationale werknemers uit Polen, maar dit percentage ligt beduidend lager dan in Gelderland en de regio Food Valley. Tabel 2.9 Top 5 herkomstlanden economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5 Gelderland Polen (48%) Duitsland (9%) Turkije (5%) Hongarije (4%) VK (3%) Arnhem Polen (14%) Duitsland (13%) Turkije (11%) VK (6%) China (4%) Nijmegen Polen (23%) Duitsland (15%) Hongarije (10%) Turkije (5%) VK (5%) Ede Polen (37%) Duitsland (10%) Turkije (7%) VK (4%) Spanje (4%) Wageningen Duitsland (13%) Frankrijk (9%) China (8%) Italië (6%) Spanje (6%) Regio FV Polen (60%) Duitsland (5%) Hongarije (3%) Turkije (3%) China (2%) Nederland Polen (37%) Duitsland (7%) Turkije (6%) VK (5%) België (3%) * Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%. Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen Regiorapport Gelderland/Food Valley 15

17 2.4.2 Kenniswerkers Overwegend veel internationale kenniswerkers met een Europese nationaliteit De subgroep kenniswerkers bestaat overwegend uit personen met een Europese nationaliteit en zijn met name afkomstig uit de landen om ons heen, en Polen. In de regio Food Valley komen de meeste internationale kenniswerkers uit Polen en daarna uit Duitsland. In Wageningen en Nederland gemiddeld komen de meeste economisch-actieve internationale werknemers uit Duitsland. Opvallend is het percentage Chinezen in Wageningen. Tabel 2.10 Top 5 herkomstlanden economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5 Gelderland Duitsland (20%) Polen (13%) VK (10%) België (7%) Frankrijk (5%) Arnhem Duitsland (23%) VK (13%) België (6%) Spanje (5%) Frankrijk (5%) Nijmegen Duitsland (24%) België (9%) VK (7%) Italië (5%) Spanje (5%) Ede Duitsland (14%) VK (13%) Polen (10%) Italië (8%) Frankrijk (6%) Wageningen Duitsland (18%) Frankrijk (11%) China (8%) Italië (6%) VK (6%) Regio FV Polen (17%) Duitsland (14%) VK (8%) Frankrijk (7%) Italië (6%) Nederland Duitsland (12%) VK (12%) Polen (8%) België (7%) Frankrijk (5%) * Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%. Kijkend naar het aandeel kenniswerkers in een populatie met dezelfde nationaliteit in de provincie Gelderland ontstaat een ander beeld dan in bovenstaande tabel. De meest belangrijke herkomstlanden met een groot aandeel kenniswerkers 1 binnen de eigen populatie zijn: 1. Japan (48%; 27 kenniswerkers ) 2. Zuid-Afrika (46%; 32 kenniswerkers ) 3. India (42%; 87 kenniswerkers ) 4. Rusland (42%; 54 kenniswerkers ) 5. Frankrijk (41%; 226 kenniswerkers ) Arbeidsmigranten Overgrote deel van de internationale arbeidsmigranten is afkomstig uit Polen Net als bij kenniswerkers is de subgroep arbeidsmigranten met name afkomstig uit Polen (ruim de helft in Gelderland en ruim 60% in de regio Food Valley). In Nederland ligt dit percentage iets lager. In Wageningen komen de meeste economisch-actieve internationale arbeidsmigranten uit Duitsland. Ruim 70% van de populatie economisch-actieve internationale arbeidsmigranten is afkomstig uit de top-5 herkomstlanden. 1 Hierbij is de ondergrens gehanteerd van minimaal 25 kenniswerkers met eenzelfde nationaliteit. Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen Regiorapport Gelderland/Food Valley 16

18 Tabel 2.11 Top 5 herkomstlanden econ.-actieve intern. arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5 Gelderland Polen (53%) Duitsland (7%) Turkije (5%) Hongarije (5%) Slowakije (3%) Arnhem Polen (17%) Turkije (13%) Duitsland (10%) China (4%) Marokko (4%) Nijmegen Polen (27%) Duitsland (13%) Hongarije (12%) Turkije (6%) Litouwen (4%) Ede Polen (43%) Duitsland (9%) Turkije (8%) Spanje (3%) Marokko (3%) Wageningen Duitsland (11%) China (9%) Frankrijk (8%) Spanje (7%) Italië (6%) Regio FV Polen (66%) Duitsland (4%) Hongarije (4%) Turkije (3%) China (2%) Nederland Polen (42%) Duitsland (6%) Turkije (6%) Hongarije (3%) VK (3%) * Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%. Bron: gegevens Belastingdienst. Bewerking en analyse: Decisio. Kijkend naar het aandeel arbeidsmigranten in een populatie met dezelfde nationaliteit ontstaat een ander beeld dan in bovenstaande tabel. De meest belangrijke herkomstlanden met een groot aandeel arbeidsmigranten 2 binnen de eigen populatie zijn: 1. Irak (100%; 54 arbeidsmigranten) 2. Afghanistan (100%; 50 arbeidsmigranten) 3. Ghana (98%; 157 arbeidsmigranten) 4. Nigeria (98%; 47 arbeidsmigranten) 5. Thailand (98%; 180 arbeidsmigranten) Internationale geprivilegieerden in de provincie Gelderland Geprivilegieerden zijn economisch-actieve, internationale personen (15 t/m 66 jaar) die werkzaam zijn bij een ambassade, consulaat of een van de internationale organisaties 3 in Nederland. Geprivilegieerden zijn niet opgenomen in de FLG-data van de Belastingdienst. Gegevens zijn derhalve ontleend aan de Probasregistratie (Ministerie BuZa). In 2013 telde de provincie Gelderland 10 economisch-actieve internationale geprivilegieerden; deze wonen allemaal in de regio Food Valley. De omvang van de populatie internationale geprivilegieerden is tussen 2009 en 2013 niet gewijzigd. In totaal zijn in internationale geprivilegieerden woonachtig in Nederland. Tabel 2.12 Aantal economisch-actieve geprivilegieerden (per 31/12) naar woonregio, Gelderland Regio Food Valley Nederland (+14%) (+21%) (+0%) (+3%) Bron: gegevens Ministerie van Buitenlandse Zaken. Bewerking en analyse: Decisio. 2 Hierbij is de ondergrens gehanteerd van minimaal 25 arbeidsmigranten met eenzelfde nationaliteit. 3 Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen Regiorapport Gelderland/Food Valley 17

19 2.5 Geslacht, leeftijd, woonsituatie, woning Geslacht Meer dan 60% van de internationale werknemers is man De populatie economisch-actieve internationale werknemers in Gelderland en de Regio Food Valley kent een oververtegenwoordiging van mannen (61% resp. 65%). In Nederland ligt dit percentage gemiddeld lager (57%). De steden Arnhem en Wageningen laten een ander beeld zien. In Arnhem zijn de vrouwen in de meerderheid (54%) en in Wageningen in de man/vrouwverhouding van internationale werknemers gelijk. Oververtegenwoordiging mannen onder kenniswerkers groter dan bij arbeidsmigranten De man/vrouw-verhouding in de populatie internationale arbeidsmigranten en kenniswerkers is in Gelderland en de regio Food Valley ongeveer gelijk. Tussen de steden verschilt dit enigszins. In Arnhem en Wageningen is het aandeel mannelijke arbeidsmigranten groter, terwijl in Nijmegen en Ede het aandeel mannelijke kenniswerkers groter is. Tabel 2.13 Geslacht economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Mannen Vrouwen Totaal Gelderland (61%) (39%) Arnhem (46%) (54%) Nijmegen (63%) (37%) Ede 734 (61%) 466 (39%) Wageningen 528 (50%) 529 (50%) Regio Food Valley (65%) (35%) Nederland (57%) (43%) Tabel 2.14 Geslacht economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 Mannen Vrouwen Totaal Gelderland (62%) (38%) Arnhem 378 (55%) 306 (45%) 684 Nijmegen 433 (54%) 376 (46%) 809 Ede 133 (58%) 95 (42%) 228 Wageningen 190 (54%) 164 (46%) 354 Regio Food Valley 704 (64%) 396 (36%) Nederland (63%) (37%) Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen Regiorapport Gelderland/Food Valley 18

20 Tabel 2.15 Geslacht economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Mannen Vrouwen Totaal Gelderland (60%) (40%) Arnhem (43%) (57%) Nijmegen (65%) (35%) Ede 601 (62%) 371 (38%) 972 Wageningen 338 (48%) 365 (52%) 703 Regio Food Valley (65%) (35%) Nederland (56%) (44%) Leeftijd Meeste internationale werknemers is jonger dan 35 jaar In 2013 is ruim 60% van de populatie economisch-actieve internationale werknemers in Gelderland jonger dan 35 jaar en 82% jonger dan 45 jaar. In 2013 is ruim 70% van de populatie economischactieve internationale werknemers in de Regio Food Valley jonger dan 35 jaar en 89% jonger dan 45 jaar. De populatie is iets jonger dan het landelijk gemiddelde. Tabel 2.16 Leeftijd economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, tot 25 jaar 25 tot 35 jaar 35 tot 45 jaar 45 tot 55 jaar 55 tot 67 jaar Gelderland (27%) (34%) (21%) (13%) (5%) Arnhem 377 (12%) (34%) 831 (27%) 570 (19%) 239 (8%) Nijmegen 591 (15%) (40%) (26%) 574 (15%) 180 (5%) Ede 150 (13%) 436 (36%) 323 (27%) 211 (18%) 80 (7%) Wageningen 80 (8%) 660 (62%) 199 (19%) 80 (8%) 38 (4%) Regio Food V (34%) (38%) (17%) 796 (9%) 280 (3%) Nederland (21%) (37%) (24%) (14%) (5%) Kenniswerkers in de regio Food Valley gemiddeld ouder dan internationale arbeidsmigranten Van de internationale kenniswerkers in Gelderland en de regio Food Valley is resp. 46% en 52% jonger dan 35 jaar. Bij arbeidsmigranten liggen deze percentages op 66% en 74%. Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen Regiorapport Gelderland/Food Valley 19

21 Tabel 2.17 Leeftijd economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, tot 25 jaar 25 tot 35 jaar 35 tot 45 jaar 45 tot 55 jaar 55 tot 67 jaar Gelderland 214 (5%) (41%) (27%) 896 (20%) 381 (8%) Arnhem 26 (4%) 248 (36%) 206 (30%) 137 (20%) 67 (10%) Nijmegen 26 (3%) 343 (42%) 222 (27%) 164 (20%) 54 (7%) Ede - 83 (36%) 75 (33%) 53 (23%) 16 (7%) Wageningen (63%) 68 (19%) 37 (10%) 23 (6%) Regio Food V. 40 (4%) 531 (48%) 277 (25%) 187 (17%) 65 (6%) Nederland (3%) (41%) (31%) (18%) (7%) Tabel 2.18 Leeftijd economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, tot 25 jaar 25 tot 35 jaar 35 tot 45 jaar 45 tot 55 jaar 55 tot 67 jaar Gelderland (30%) (33%) (21%) (12%) (4%) Arnhem 351 (15%) 790 (33%) 625 (26%) 433 (18%) 172 (7%) Nijmegen 565 (18%) (39%) 809 (26%) 410 (13%) 126 (4%) Ede 149 (15%) 353 (36%) 248 (26%) 158 (16%) 64 (7%) Wageningen 76 (11%) 438 (62%) 131 (19%) 43 (6%) 15 (2%) Regio Food V (38%) (36%) (16%) 609 (7%) 215 (3%) Nederland (25%) (36%) (22%) (13%) (5%) Burgerlijke staat Minderheid van de internationale populatie in Gelderland en de regio Food Valley is gehuwd In 2013 is een op vier internationale werknemers in Gelderland en een op vijf in de Regio Food Valley gehuwd. Onder kenniswerkers zijn deze percentages hoger (43% resp. 43%) dan bij arbeidsmigranten (21% resp. 16%). In Nederland zijn in zijn geheel meer mensen gehuwd dan in de regio Food Valley (27% t.o.v. 19%). Dit verschil komt voornamelijk voort uit het lagere aandeel gehuwde arbeidsmigranten in Food Valley. Tabel 2.19 Burgerlijke staat economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Gehuwd Samenwonend Niet gehuwd/samenwonend Gelderland (24%) 472 (1%) (75%) Arnhem (37%) 49 (2%) (61%) Nijmegen 986 (25%) 45 (1%) (74%) Ede 445 (37%) 29 (2%) 726 (61%) Wageningen 320 (30%) (69%) Regio Food Valley (19%) 95 (1%) (80%) Nederland (27%) (1%) (71%) Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen Regiorapport Gelderland/Food Valley 20

22 Tabel 2.20 Burgerlijke staat economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 Gehuwd Samenwonend Niet gehuwd/samenwonend Gelderland (43%) 87 (2%) (55%) Arnhem 290 (42%) 13 (2%) 381 (56%) Nijmegen 345 (43%) 17 (2%) 447 (55%) Ede 113 (50%) (49%) Wageningen 131 (37%) (62%) Regio Food Valley 469 (43%) 14 (1%) 617 (56%) Nederland (43%) (2%) (56%) Tabel 2.21 Burgerlijke staat economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Gehuwd Samenwonend Niet gehuwd/samenwonend Gelderland (21%) 385 (1%) (78%) Arnhem 848 (36%) 36 (2%) (63%) Nijmegen 641 (20%) 28 (1%) (79%) Ede 332 (34%) 26 (3%) 614 (63%) Wageningen 189 (27%) (73%) Regio Food Valley (16%) 81 (1%) (83%) Nederland (24%) (1%) (75%) Kinderen In Gelderland heeft 26% van de internationale werknemers kinderen, in de regio Food Valley 20% In de provincie Gelderland heeft 11% van de internationale werknemers (ruim personen) één kind en 10% (ruim personen) heeft twee kinderen. In de Regio Food Valley zijn deze percentages resp. 9% (ruim 800 personen) en 8% (ruim 700 personen). Het percentage economisch actieve internationale werknemers zonder kinderen ligt zowel in Gelderland (74%) als in de regio Food Valley (80%) hoger dan het Nederlands gemiddelde (71%). Tussen de steden zijn kleine verschillen tussen het aantal kinderen per internationale werknemer. In de regio Food Valley is een relatief groot aandeel personen zonder kinderen. Het percentage kinderen in Gelderland en de regio Food Valley is lager dan het Nederlands gemiddelde. Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen Regiorapport Gelderland/Food Valley 21

23 Tabel 2.22 Aantal economisch-actieve internationale werknemers naar aantal kinderen, naar werkregio, 2013 Een kind Twee kinderen Drie of meer kinderen Geen kind Gelderland (11%) (10%) (5%) (74%) Arnhem 532 (17%) 506 (17%) 245 (8%) (58%) Nijmegen 426 (11%) 415 (11%) 192 (5%) (74%) Ede 189 (16%) 202 (17%) 109 (9%) 700 (58%) Wageningen 112 (11%) 97 (9%) 32 (3%) 816 (77%) Regio Food Valley 830 (9%) 722 (8%) 322 (3%) (80%) Nederland (13%) (11%) (5%) (71%) Meer kenniswerkers dan arbeidsmigranten hebben kinderen Zowel in Nederland, Gelderland en als in de regio Food Valley hebben kenniswerkers vaker kinderen dan arbeidsmigranten. Tabel 2.23 Aantal economisch-actieve internationale kenniswerkers naar aantal kinderen, naar werkregio, 2013 Een kind Twee kinderen Drie of meer kinderen Geen kind Gelderland 713 (16%) 901 (20%) 401 (9%) (56%) Arnhem 112 (16%) 129 (19%) 54 (8%) 389 (57%) Nijmegen 123 (15%) 156 (19%) 71 (9%) 459 (57%) Ede 32 (14%) 63 (28%) 22 (10%) 111 (49%) Wageningen 42 (12%) 43 (12%) 16 (5%) 253 (71%) Regio Food V. 150 (14%) 198 (18%) 91 (8%) 661 (60%) Nederland (16%) (18%) (6%) (59%) Tabel 2.24 Aantal economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar aantal kinderen, naar werkregio, 2013 Een kind Twee kinderen Drie of meer kinderen Geen kind Gelderland (11%) (9%) (4%) (76%) Arnhem 420 (18%) 377 (16%) 191 (8%) (58%) Nijmegen 303 (10%) 259 (8%) 121 (4%) (78%) Ede 157 (16%) 139 (14%) 87 (9%) 589 (61%) Wageningen 70 (10%) 54 (8%) 16 (2%) 563 (80%) Regio Food V. 680 (8%) 524 (6%) 231 (3%) (83%) Nederland (12%) (10%) (5%) (74%) Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen Regiorapport Gelderland/Food Valley 22

24 Het totaal aantal kinderen van internationale werknemers neemt toe In Gelderland (8%), de regio Food Valley (17%) en Nederland (9%) neemt het totaal aantal kinderen van internationale werknemers tussen toe. Alleen in Nijmegen neemt het aantal kinderen van economisch actieve internationale werknemers af. Het aantal kinderen van kenniswerkers neemt in Gelderland en de regio Food Valley af (-7%). Dit is ook het geval in Arnhem. In Nijmegen, Ede en Wageningen neemt het aantal kinderen van kenniswerkers juist toe. Tabel 2.25 Aantal kinderen van economisch-actieve internationale werknemers, naar woonregio, Gelderland (+4%) (+5%) (+4%) (-4%) Arnhem (+2%) (+2%) (+2%) (-5%) Nijmegen (+1%) (+2%) (+3%) (-8%) Ede (+1%) 811 (+6%) 897 (+11%) 862 (-4%) Wageningen (+7%) 321 (+3%) 335 (+4%) 316 (-6%) Regio Food Valley (+3%) (+6%) (+8%) (-2%) Nederland (+4%) (+6%) (+5%) (-5%) Tabel 2.26 Aantal kinderen van economisch-actieve kenniswerkers, naar woonregio, Gelderland (+3%) (+9%) (+5%) (-22%) Arnhem (+4%) 432 (-1%) 458 (+6%) 388 (-15%) Nijmegen (+9%) 593 (+7%) 632 (+7%) 521 (-18%) Ede (+15%) 247 (+19%) 254 (+3%) 202 (-20%) Wageningen (+9%) 141 (+4%) 141 (+0%) 132 (-7%) Regio Food Valley (+2%) 677 (+8%) 754 (+11%) 611 (-19%) Nederland (+3%) (+9%) (+5%) (-22%) Tabel 2.27 Aantal kinderen van economisch-actieve arbeidsmigranten, naar woonregio, Gelderland (+4%) (+3%) (+4%) (+3%) Arnhem (+1%) (+4%) (+0%) (-2%) Nijmegen (-3%) 997 (-1%) (+1%) 998 (-1%) Ede (-3%) 564 (+1%) 643 (+14%) 660 (+3%) Wageningen (+5%) 181 (+1%) 194 (+7%) 185 (-5%) Regio Food Valley (+4%) (+6%) (+7%) (+6%) Nederland (+1%) (+3%) (+4%) (+3%) Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen Regiorapport Gelderland/Food Valley 23

25 2.5.5 Woning: huur, koop en WOZ-waarde koopwoning Van alle internationale werknemers in Gelderland en Regio Food Valley woont de meerderheid in een huurwoning Het grootste deel (94% resp. 95%) van de economisch actieve internationale werknemers in Gelderland en de Regio Food Valley woont in 2013 in een huurwoning. In Arnhem, Nijmegen, Ede en Wageningen ligt dit aandeel rondom de 90%. Tabel 2.28 Type woning economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Huurwoning Koopwoning Gelderland (94%) (6%) Arnhem (89%) 325 (11%) Nijmegen (92%) 302 (8%) Ede (90%) 125 (10%) Wageningen 961 (91%) 96 (9%) Regio Food Valley (95%) 494 (5%) Nederland (91%) (9%) Tabel 2.29 Type woning economisch-actieve internationale kenniswerkers naar werkregio, 2013 Huurwoning Koopwoning Gelderland (75%) (25%) Arnhem 495 (72%) 189 (28%) Nijmegen 628 (78%) 181 (22%) Ede 158 (69%) 70 (31%) Wageningen 298 (84%) 56 (16%) Regio Food Valley 832 (76%) 268 (24%) Nederland (74%) (26%) Tabel 2.30 Type woning economisch-actieve internationale arbeidsmigranten naar werkregio, 2013 Huurwoning Koopwoning Gelderland (96%) (4%) Arnhem (94%) 136 (6%) Nijmegen (96%) 121 (4%) Ede 917 (94%) 55 (6%) Wageningen 663 (94%) 40 (6%) Regio Food Valley (97%) 226 (3%) Nederland (95%) (5%) Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen Regiorapport Gelderland/Food Valley 24

26 80% van de internationale werknemers met een koophuis woont in een huis met een WOZ-waarde tot euro In totaal wonen in Gelderland (en in de Regio Food Valley 494) internationale werknemers in een koopwoning. De WOZ-waarde van koopwoningen in Gelderland ligt bij 50% van de internationale werknemers met een koopwoning onder de euro en bij 29% tussen de en euro. In de Regio Food Valley zijn deze percentages resp. 44% en 36%. Tabel 2.31 Gemiddelde WOZ-waarde koopwoning internationale werknemers naar werkregio, tot euro tot euro tot euro tot euro euro of meer Onbekend Gelderland (50%) 723 (29%) 188 (7%) 125 (5%) 130 (5%) 89 (4%) Arnhem 143 (44%) 98 (30%) 24 (7%) 24 (7%) 26 (8%) 10 (3%) Nijmegen 124 (41%) 92 (30%) 40 (13%) 19 (6%) 18 (6%) 9 (3%) Ede 57 (46%) 44 (35%) 9 (7%) 7 (6%) - - Wageningen 37 (39%) 35 (36%) 9 (9%) 8 (8%) - - Regio FV 218 (44%) 178 (36%) 35 (7%) 30 (6%) 19 (4%) 14 (3%) Nederland (46%) (28%) (10%) (5%) (7%) (5%) Tabel 2.32 Gemiddelde WOZ-waarde koopwoning internationale kenniswerkers naar werkregio, tot euro tot euro tot euro tot euro euro of meer Onbekend Gelderland 429 (37%) 406 (35%) 127 (11%) 85 (7%) 94 (8%) 21 (2%) Arnhem 66 (35%) 70 (37%) 15 (8%) 16 (8%) 20 (11%) - Nijmegen 57 (31%) 66 (36%) 28 (15%) 14 (8%) 12 (7%) - Ede 25 (36%) 29 (41%) Wageningen 17 (30%) 21 (38%) 6 (11%) 8 (14%) - - Regio Food V. 94 (35%) 111 (41%) 19 (7%) 23 (9%) 14 (5%) 7 (3%) Nederland 510 (2%) (36%) (34%) (13%) (6%) (9%) Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen Regiorapport Gelderland/Food Valley 25

27 Tabel 2.33 Gemiddelde WOZ-waarde koopwoning internationale arbeidsmigranten naar werkregio, tot euro tot euro tot euro tot euro euro of meer Onbekend Gelderland 829 (61%) 317 (23%) 61 (5%) 40 (3%) 36 (3%) 68 (5%) Arnhem 77 (57%) 28 (21%) 9 (7%) 8 (6%) 6 (4%) 8 (6%) Nijmegen 67 (55%) 26 (21%) 12 (10%) - 6 (5%) - Ede 32 (58%) 15 (27%) Wageningen 20 (50%) 14 (35%) Regio Food V. 124 (55%) 67 (30%) 16 (7%) 7 (3%) - 7 (3%) Nederland (9%) (57%) (22%) (6%) 506 (3%) 857 (4%) 2.6 Regionale spreiding internationale werknemers: werken Sterke clustering internationale werknemers in de Regio Food Valley, minder in de provincie Gelderland In 2013 is Nijmegen de stad met het grootste aantal werkzame internationale werknemers in de provincie Gelderland (10%). In de Regio Food Valley is dit Nijkerk (42%). Mogelijk scoort deze gemeente zo hoog vanwege de gevestigde uitzendbureaus. Van de totale populatie economisch-actieve internationale werknemers in Gelderland werkt 40% in de top 5 werkgemeenten. In de Regio Food Valley is dit 93%. Hieruit wordt duidelijk dat internationale werknemers in de regio Food Valley meer geclusterd zitten dan in de provincie Gelderland als geheel. Tabel 2.34 Top 5 werkgemeenten economisch-actieve internationale werknemers naar werkregio, 2013 Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5 Gelderland Nijmegen (3.947; 10%) Nijkerk (3.884; 9%) Apeldoorn (3.203; 8%) Regio Food Valley Nijkerk Veenendaal Ede (3.884; 42%) (1.580; 17%) (1.200; 13%) * Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%. Arnhem (3.055; 7%) Wageningen (1.057; 11%) Zevenaar (2.307; 6%) Renswoude (982; 10%) Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen Regiorapport Gelderland/Food Valley 26

28 Figuur 2.1 Aantal economisch actieve internationale werknemers in 2013, naar werkregio (op 4-positie postcodeniveau) 2.7 Regionale spreiding internationale werknemers: wonen Top 5 woon- en werkgemeenten in Regio Food Valley nagenoeg identiek. Kijkend naar de woonregio s van economisch-actieve internationale werknemers in Gelderland valt op dat de woon- en werkgemeenten niet gelijk zijn. Nijkerk en Zevenaar verdwijnen uit de top-5. Op positie 2 staat nu Arnhem en Ede en Wageningen komen erbij in de top-5. In de regio Food Valley is dit anders. Vier van de vijf top-5 werkgemeenten staan ook in de top-5 woongemeenten, alleen op een andere plaats. Tabel 2.35 Top 5 woongemeenten economisch-actieve internationale werknemers naar woonregio, 2013 Positie 1 Positie 2 Positie 3 Positie 4 Positie 5 Gelderland Nijmegen (2.334; 14%) Arnhem (2.153; 13%) Apeldoorn (1.144; 7%) Regio Food Valley Ede Wageningen Veenendaal (949; 28%) (937; 28%) (526; 15%) * Het gaat in deze tabel om een top 5. De rijen tellen hierdoor niet op tot 100%. Ede (949; 6%) Nijkerk (520; 15%) Wageningen (937; 6%) Barneveld (238; 7%) Internationale werknemers, studenten en zelfstandigen Regiorapport Gelderland/Food Valley 27